Τη δεκαετία του του 1950, τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα έγιναν προσιτά στον καθένα. Τότε υπήρξε μια άνθηση της επιστήμης των ηλεκτρονικών. Κυκλοφόρησαν περιοδικά με μαθήματα ηλεκτρονικών για αρχάριους και οδηγίες για το πως να κατασκευαστεί σχεδόν οτιδήποτε μέσα σε λίγες ώρες και με ελάχιστο κόστος. Αυτή την εποχή έκαναν την εμφάνισή τους και τα πρώτα synthesizer παραγωγής ήχου, αλλά το κόστος τους ήταν απαγορευτικό. Έτσι, πολλοί ήταν εκείνοι που σκέφτηκαν να κατασκευάσουν μόνοι τους απλές ηλεκτρονικές διατάξεις που να κάνουν περίπου ότι και τα synthesizer των μεγάλων ιδρυμάτων. Αυτοί ήταν εκείνοι που επρόκειτο να αλλάξουν καθοριστικά την ηλεκτρονική μουσική με τις εφευρέσεις τους και τελικά να συνδέσουν τον όρο synthesizer με το όνομά τους. Ο Raymond Scott Ο Raymond Scott ήταν ίσως ο πρώτος (καθώς και μεγαλύτερος σε ηλικία) από αυτούς που κατασκεύαζαν μόνοι τους συσκευές που τις χρησιμοποιούσαν για μουσικούς σκοπούς. Ήταν εύπορος και έκανε ένα πλήρες studio με μηχανήματα, πολλά από τα οποία κατασκεύασε ο ίδιος. Ήταν αυθεντία στις ηλεκτρονικές κατασκευές (το 1953 κατασκεύασε το πρώτο πολυκάναλο μαγνητόφωνο με 7 και αργότερα 14 κανάλια), έγγραφε άρθρα σε ηλεκτρονικά περιοδικά και ασχολούνταν επαγγελματικά με την παραγωγή διαφημιστικών spot και μουσική για ταινίες. Τελικά, το όνομά του δεν συγκαταλέγεται σε αυτά των πρωτοπόρων γιατί δεν δημοσίευε τις εφευρέσεις του από φόβο μήπως τις αντιγράψουν άλλοι. Η συμβολή του είναι όμως σημαντική γιατί οι νέοι τότε ερασιτέχνες τον θαύμαζαν. Όλοι ήθελαν να του μοιάσουν γιατί ήταν ο μόνος ιδιώτης που κατείχε τόσο πολύ εξοπλισμό και από τους πρώτους που είχε άριστη γνώση ηλεκτρονικών, Έτσι, αποτέλεσε παράδειγμα για τη νέα γενιά εφευρετών, όπως ο Robert Moog. 30
Ο Raymond Scott στο εργαστήριό του Ο Raymond Scott ανάμεσα σε άλλα, κατασκεύασε τα παρακάτω όργανα: Το clavivox (1959) ήταν εξέλιξη του theremin και είχε κλαβιέ. Το νεωτεριστικό ήταν ότι το portamento ανάμεσα στις νότες μπορούσε να ρυθμιστεί. Επίσης διέθετε κουμπιά για ρύθμιση του vibrato και διάφορα είδη attack time. Το electronium (1959-72) ήταν ένα όργανο που προγραμματιζόταν και έπειτα εκτελούσε μόνο του κάποιες διεργασίες. Δούλευε με αρχές τυχαιότητας και παρήγαγε τυχαίες μελωδίες και ρυθμούς. Είχε ακόμη και sequencer, αλλά το αποτέλεσμα ήταν αδύνατο να προβλεφθεί. Προφανώς το όνειρο του Scott δε μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την εφεύρεση των υπολογιστών. 31
To Electronic Sackbut του Hugh Le Caine 1945-71 Ο Caine δούλευε ως ερευνητής στο National Research Center του Καναδά και έτσι είχε χρηματοδότηση και πρόσβαση σε ένα από τα πιο σύγχρονα εξοπλισμένα εργαστήρια. Και αυτός (όπως και ο Raymond Scott) αποτέλεσε παράδειγμα για τους νέους εφευρέτες γιατί ήταν καταξιωμένος εφευρέτης και δεν δίσταζε να διδάξει τα μυστικά του σε όποιον το επιθυμούσε. Ο Caine παίζει το Electronic Sackbut Το Electronic Sackbut ήταν το πρώτο synthesizer που ελεγχόταν με διαβαθμίσεις της τάσης του ηλεκτρικού ρεύματος (voltage). Ο ταλαντωτής του παρήγαγε πριονωτή (sawtooth) και παλμική (pulse) κυματομορφή που έβγαζε μεταλλικό ήχο, γι αυτό το ονόμασε Sackbut (έτσι ονομαζόταν το τρομπόνι, κυρίως από μουσικούς της Jazz, τον προηγούμενο αιώνα). Κατασκευάστηκε το 1945 αλλά ο Caine έκανε συνεχείς βελτιώσεις, ώσπου το τελικό μοντέλο παρουσιάστηκε το 1971. Ήταν μονοφωνικό και είχε κλαβιέ, που ήταν ευαίσθητο στην πίεση, δίνοντας τη δυνατότητα να ελέγχεται η ένταση του ήχου. Επίσης μπορούσε να γίνει portamento, όπως ακριβώς γίνεται και στα σημερινά synthesizer. 32
Το εσωτερικό του Electronic Sackbut Το ηχόχρωμα μπορούσε να αλλάζει συνεχώς, μέσω ενός χειριστηρίου για το αριστερό χέρι. Με αυτό ο εκτελεστής μπορούσε κουνώντας τον αντίχειρα να αλλάζει τις συχνότητες των αρμονικών. Ακόμη υπήρχε ένα κυκλικό touch sensitive controller με το οποίο άλλαζε το ηχόχρωμα αναλόγως με το σημείο που κινούνταν ο δείκτης του χεριού. Τα άλλα τρία δάκτυλα, ρύθμιζαν άλλες παραμέτρους της κυματομορφής. 33
Ο Caine πίστευε ότι το βέλτιστο όργανο πρέπει να δίνει στον εκτελεστή τη δυνατότητα να καθορίζει ο ίδιος με ευκολία τις παραμέτρους του ήχου (δηλαδή να μην έχει προκαθορισμένο σχεδόν τίποτα). Το Electronic Sackbut και το touch sensitive controller του Caine Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Caine πρόσθεσε στο όργανο πολλούς ταλαντωτές και εφεύρεσε συσκευές που προκάλεσαν μεγάλο ενδιαφέρον. Το 1959 κατασκευάζει το spectrogram, έναν scanner που διάβαζε εικόνες και τις χρησιμοποιούσε για να ελέγχει διάφορες παραμέτρους του ήχου. Το 1966-70 κατασκευάζει την serial sound generator, ένα sequencer με διακόπτες που μπορούσε να προγραμματίσει μια μελωδία ή αλλαγές εφέ. Το 1968 κατασκευάζει το sonde, ένα χειριστήριο για τον έλεγχο πολλών ταλαντωτών (μέχρι 200). Το 1970 κατασκευάζει κάτι μοναδικό για την εποχή, το polyphone synthesizer. Ήταν πλήρως πολυφωνικό και μπορούσε να έχει διαφορετικό ηχόχρωμα σε κάθε πλήκτρο καθώς και έλεγχο των βασικών χαρακτηριστικών του. 34
Το synthesizer της RCA Αναπτύχθηκε στη δεκαετία του 1950 στο Columbia-Princeton Electronic Music Centre από τους Harry Olsen και Hebert Belar. Το μέγεθός του ήταν αρκετά μεγάλο και δούλευε με λυχνίες. Το RCA synthesizer Ο προγραμματισμός γινόταν με δεδομένα που εισαγόταν στο synthesizer με διάτρητες καρτέλες. Για να παραχθεί ήχος έπρεπε τα δεδομένα να περιγράφουν με μεγάλη λεπτομέρεια όλα τα χαρακτηριστικά του και με συγκεκριμένο τρόπο. Το πληκτρολόγιο που τρυπούσε τις καρτέλες 35
Το Columbia-Princeton Electronic Music Centre έγινε γρήγορα σημαντικό κέντρο της ηλεκτρονικής μουσικής και πολλοί συνθέτες το χρησιμοποίησαν για να συνθέσουν τα έργα τους. Ανάμεσά τους ήταν ο Otto Luening, ο Vladimir Ussachevsky, ο Milton Babbit και πολλοί άλλοι. To Synthesiser της Siemens Αναπτύχθηκε το 1959 στο Siemens Studio For Electronic Music από τους Helmut Klein και W.Schaaf. Ήταν παρόμοιο με το synthesizer της RCA. Είχε όμως έναν ισχυρό scanner που μπορούσε να σαρώσει εικόνες τυπωμένες σε slides. Με βάση αυτές τις εικόνες, μπορούσαν να ελεγχθούν κάποια χαρακτηριστικά του παραγόμενου ήχου. Το control room του Siemens Synthesizer Το Siemens Studio For Electronic Music (όπως και το Columbia-Princeton Electronic Music Centre, που ανέπτυξε το RCA synthesizer) έγινε σημαντικό κέντρο ανάπτυξης της ηλεκτρονικής μουσικής. 36
Ο Robert Moog και το Moog Synthesizer Ο Moog ήταν γνωστός ήδη ως κατασκευαστής Theremins. Ήταν αυτός που κατασκεύασε το πρώτο εμπορικό synthesizer και αυτός που συνέδεσε το όνομά του με τα synthesizer, αν και δεν ήταν ο πρώτος που κατασκεύασε synthesizer, ούτε βέβαια και ο μόνος. Οι ανταγωνιστές του (Buchla, Arp) κατασκεύαζαν παράλληλα με τον Moog παρόμοια voltage controlled synthesizer, αλλά ποτέ δεν έφτασαν την εμπορικότητα και τη φήμη του Moog. Αυτό που έκανε τον Moog να ξεχωρίσει ήταν ότι οι δικές του κατασκευές δεν είχαν τα μειονεκτήματα που είχαν τα μέχρι τότε synthesizer, όσον αφορά το μέγεθος και τη σταθερότητα / αξιοπιστία και φυσικά παρείχαν τις ίδιες (και περισσότερες) δυνατότητες στον χειρισμό του ήχου. Τα synthesizer του παρελθόντος είχαν περιστρεφόμενα μέρη που παρουσίαζαν βλάβες ή έχαναν το τονικό τους ύψος πολύ εύκολα. Ο Moog χρησιμοποίησε εξ ολοκλήρου transistors και έτσι μείωσε τον όγκο στο ελάχιστο. Επίσης, τα υλικά κατασκευής των Moog synthesizers φημίζονται για την ποιότητά και τη σταθερότητά τους. Ο Moog ενθουσιασμένος από την ηλεκτρονική μουσική και παρακινημένος από τον καθηγητή μουσικής Herb Deutsch, κατασκευάζει το 1964 ένα πολύ απλό synthesizer που αποτελείται μόνο από δύο ταλαντωτές, ενισχυτές και δύο κλαβιέ. Το synthesizer του Moog ήταν αναλογικό και ελεγχόμενο με διαβαθμίσεις του ηλεκτρικού ρεύματος (voltage). Τα σήματα ελέγχου είχαν καθορισμένη ανώτατη τιμή και διαβαθμίσεις που ορίζονταν με μεγάλη ακρίβεια. Έτσι ένα οποιοδήποτε χειριστήριο (πλήκτρο, διακόπτης, περιστρεφόμενο ποτενσιόμετρο - knob) έστελνε ακριβείς εντολές. 37
Σύντομα πολλοί ζήτησαν από τον Moog να κατασκευάσει ένα synthesizer για αυτούς και έτσι ο Moog ίδρυσε τη δική του εταιρία και εκμεταλλεύτηκε εμπορικά το synthesizer το 1965. Το όργανο εξελίχθηκε όπως κανένα άλλο, καθώς οι συνθέτες είδαν ότι ο Moog μπορεί να κατασκευάσει ό, τι ζητήσουν. Ο Moog δεν είναι γνώστης της ηλεκτρονικής μουσικής και επηρεάζεται πολύ από αυτούς. Έτσι, ζητούν συγκεκριμένες βελτιώσεις και προσθήκες και αυτός πάντα καταφέρνει να βρίσκει τον τρόπο να προσαρμόζει το synthesizer στις απαιτήσεις τους. Ανάμεσά στους συνθέτες που τον επηρεάζουν, είναι ο Vladimir Ussachevsky και η Wendy Carlos. Ακολουθεί μια περίοδος που ο Moog προωθεί το synthesizer με επιδείξεις. Ακόμη, ηχογραφούνται και κάποια έργα που χρησιμοποιούν το νέο όργανο, αλλά αυτό της Wendy Carlos ξεχώρισε και έφερε το Moog synthesizer στο επίκεντρο. Το 1968 κυκλοφορεί ο δίσκος της Switched-On Bach, που είχε μεγάλη επιτυχία. Η Wendy Carlos έπαιζε έργα του Bach αλλά με ένα ηχόχρωμα εξαιρετικό. Το εγχείρημα ήταν πολύ δύσκολο γιατί το synthesizer ήταν μονοφωνικό και η κάθε φωνή (αλλά ακόμη και η κάθε συγχορδία) έπρεπε να ηχογραφείται ξεχωριστά με την τεχνική του overdubbing. Επίσης, τα κλαβιέ ήταν δύσκολο να τα χειριστεί κανείς γιατί δεν ήταν ευαίσθητα στην πίεση των δακτύλων. Έτσι η Wendy Carlos ζήτησε από τον Moog να της κατασκευάσει ένα όργανο με touch sensitive κλαβιέ και άλλες προσθήκες. Το synthesizer της Wendy Carlos 38
Ανάμεσα στα πολλά έργα που ακολούθησαν ξεχωρίζει το Α Clockwork Orange του 1971, όπου κυριαρχεί το ίδιο στυλ, αλλά αυτή τη φορά με ορχηστρικά κλασσικά έργα. Τελικά, μετά από αρκετές τροποποιήσεις, το synthesizer του Moog κατέληξε να αποτελείται από ξεχωριστά κομμάτια μονάδες παραγωγής / διαχείρισης ήχου, που ο αγοραστής μπορούσε να παραγγείλει ξεχωριστά, ανάλογα με τις ανάγκες του. Οι μονάδες (modules) περιελάμβαναν: κλαβιέ πέντε οκτάβων, ταλαντωτές (VCO) με συχνοτικό εύρος από 0.01 Hz 40 khz (για να χρησιμοποιούνται και ως LFO), ενισχυτή (VCA), φίλτρο (VCF), γεννήτρια περιβάλλουσας (EG), ribbon controller, εφέ αντήχησης (reverb), γεννήτρια λευκού και ροζ θορύβου (noise generator) και vocoder. Οι μονάδες μπορούσαν να συνδεθούν μεταξύ τους με σχεδόν άπειρους συνδυασμούς. Φυσικά υπήρχε διαθέσιμο synthesizer που είχε όλες τις μονάδες, αλλά η τιμή του ήταν αρκετά υψηλή. Το πλήρες Moog Synthesizer με όλα τα διαθέσιμα modules και το ribbon controller 39
Μετά την επιτυχία του synthesizer, το 1969 κατασκευάστηκε ένα μικρότερο μοντέλο, το minimoog που ελάττωσε τον όγκο αντικαθιστώντας πολλά patch chords με διακόπτες (ουσιαστικά πρόκειται για μοντέλο με λιγότερες δυνατότητες, αφού με τους διακόπτες γινόταν οι πιο συχνές συνδέσεις). Το minimoog έγινε και αυτό τεράστια επιτυχία και ήταν το πρώτο synthesizer που είχε pitch bender και modulation weel. Στις μέρες μας υπάρχει η εξελιγμένη εκδοχή του, το minimoog voyager 40
O Donald Buchla και το Buchla Synthesizer To 1966 ολοκληρώνεται η κατασκευή του Buchla Synthesizer, που ήταν παρόμοιο σε αρκετά στοιχεία με το synthesizer του Moog. Μια βασική διαφορά τους όμως ήταν ότι ο σκοπός του ήταν όχι μόνο για να εξυπηρετεί τις ανάγκες του studio, αλλά και του live. Σύμφωνα με αυτή την αρχή, είχε ενσωματωμένο το πρώτο εμπορικό sequencer που μπορούσε να προγραμματίσει αρκετές παραμέτρους. Το Buchla Synthesizer δεν είχε κλαβιέ, αλλά δύο σειρές από ευαίσθητες στην πίεση των δακτύλων επιφάνειες (touch sensitive pads) που μπορούσαν μάλιστα να προγραμματιστούν για να οριστεί ποιες παραμέτρους θα ελέγχουν, να παίζουν νότες, ή να ενεργοποιούν sequences. Το όργανο εξελίχθηκε και το 1970 παρουσιάστηκε το 200 series Elecric Music Box. 41
Το 1971 παρουσιάστηκε το πρώτο αναλογικό synthesizer με ψηφιακό έλεγχο. Αργότερα, κατασκευάστηκαν πολλά νέα μοντέλα, με αυτό του 1987 να ξεχωρίζει γιατί ήταν συμβατό με το πρωτόκολλο MIDI. Την επόμενη δεκαετία, ο Buchla δραστηριοποιήθηκε στην κατασκευή controllers με βάση το MIDI (όπως το Thunder and Lighting) Το Buchla Synthesizer ήταν πάντα ένα ιδιωτικό όργανο που κατασκευαζόταν σε περιορισμένο αριθμό, ειδικά για τις ανάγκες του κάθε ενδιαφερόμενου και φυσικά το κόστος του ήταν υψηλό (όπως και η ποιότητά του). Υιοθετώντας αυτή την φιλοσοφία, ο Buchla κατάφερε να μην εμπλακεί και να μην επηρεαστεί από το επερχόμενο κύμα των Ιαπώνων κατασκευαστών (κυρίως από την εμφάνιση του MIDI και έπειτα), οι οποίοι κυριολεκτικά σάρωσαν την αγορά των synthesizer. Σήμερα κατασκευάζεται ακόμη το 200e, αλλά με βελτιωμένα modules. 42
Μερικά από τα modules του 200e To synthesizer της ARP H ARP Ιδρύθηκε από τον Alan R. Pearlman τη δεκαετία του 1960. Το ARP 2500 κατασκευάστηκε το 1970 και ήταν μια διαφορετική πρόταση απέναντι στην αντίληψη που είχε δημιουργηθεί για τα synthesizer. Η ARP επέμενε να ανακυκλώνει την ίδια τεχνολογία και οι ιδρυτές της ήθελαν πάση θυσία τα δικά τους synthesizer να είναι διαφορετικά από του moog και του Buchla. Χρησιμοποιούσαν πίνακες (και όχι patch chords) με οριζόντια και κάθετα στοιχεία που ενωνόταν με βύσματα. Η ARP είχε τελικά άδοξο τέλος. Ήταν μια εταιρία με πολλά προβλήματα (οικονομικά, οργανωτικά κ.α.) και μάλλον αποτέλεσε έναν διάττοντα αστέρα στην ιστορία των ηλεκτρονικών οργάνων. Δεν κυνηγούσε τις τεχνολογικές εξελίξεις και δεν χρησιμοποίησε καλές ιδέες (όπως την ενσωμάτωση pitch bender) που θα μπορούσαν να τη βοηθήσουν. Παρόλα αυτά, κατασκεύασε ορισμένα πολύ ποιοτικά synthesizer με το ARP 2500 να ξεχωρίζει. Ακόμη και ο ίδιος ο Moog παραδέχτηκε ότι στην αρχή τα synthesizer της ARP ήταν ανώτερα από τα δικά του. 43
Το synthesizer της ARP Το VCS3 της EMS Η EMS (Electronic Music Studios) ιδρύθηκε το 1969 και ήταν μια μικρή, οικογενειακή εταιρία όπου τα πάντα περιστρεφόταν γύρω από τον ιδρυτή της Peter Zinovieff και το ιδιωτικό στούντιοo του. Ο κύριος στόχος της EMS ήταν η υποστήριξη του στούντιο και όχι η κατασκευή συνθεσάιζερ σε μεγάλη γραμμή παραγωγής. Το VCS3 (Voltage Controlled Studio, attempt 3) ήταν το πρώτο εμπορικό, φορητό και φθηνό συνθεσάιζερ (φθηνότερο από το minimoog). Σχεδιάστηκε από τον Dave Cockerell και τον Tristam Cary, ήταν modular και ελεγχόταν με voltage. Στην Αμερική έγινε γνωστό με την ονομασία Putney. Οι δυνατότητές του περιελάμβαναν τις βασικές λειτουργίες: 3 ταλαντωτές, γεννήτρια θορύβου, lowpass φίλτρο, ring modulator, γεννήτρια περιβάλλουσας, επιπλέον όμως είχε reverb και joystic. Αρχικά δεν είχε κλαβιέ, επειδή απευθυνόταν σε συνθέτες που δεν ενδιαφερόταν για συνθεσάιζερ με κλαβιέ. αργότερα όμως προστέθηκε το κλαβιέ DK2. 44
Το VCS3 χωρίς και με το κλαβιέ DΚ2 Αντί για patch cords είχε έναν διάτρητο πίνακα στον οποίο εισαγόταν μικρά καρφιά (pins) και μέσω αυτών δρομολογούνταν σήματα ελέγχου. Διάφορα pins του VCS3 Το VCS3 δεν έγινε γνωστό ως μελωδικό όργανο, αλλά ως συνθεσάιζερ για παραγωγή εφέ και επεξεργασία εξωτερικών ήχων. Γι αυτό το σκοπό χρησιμοποιήθηκε και από το BBC Radiophonic Workshop όπου παραγόταν κυρίως εφέ για τηλεοπτικές εκπομπές. 45
Τη σημερινή εποχή, υπάρχει μια αναβίωση των modular synthesizer, τόσο των real analog, όσο και των virtual analog (hardware ή software). Πολλές εταιρίες δραστηριοποιούνται στο χώρο και συναρμολογούν synthesizer ή παρέχουν ένα πλήθος modules για να συναρμολογήσει μόνος του ο ενδιαφερόμενος το δικό του synthesizer. Μερικές από αυτές είναι: Analogue Systems, Doepfer, Encore Electronics, Metasonix, Modcan, Oakley Sound, Synthesizers.com. modular synthesizer της Analogue Systems modular synthesizer της Doepfer (αριστερά) και της synthesizers.com (δεξιά) 46
modular synthesizer της Modcan (αριστερά) και της Oakley Sound (δεξιά) Προβλήματα ευχρηστίας modular synths Τα πρώτα synthesizer (με τη σημερινή έννοια του όρου) κατασκευάστηκαν γύρω στο 1965 και είχαν σοβαρό πρόβλημα ευχρηστίας και φιλικότητας προς το χρήστη. Τόσο δύσκολο ήταν να καταλάβει κάποιος που δεν είχε εμπειρία με σχετικές συσκευές, τις βασικότερες αρχές λειτουργίας τους, ώστε τα πρώτα synthesizers του Moog και του Buchla, συχνά συνοδευόταν από ειδικά μαθήματα με έμπειρους ανθρώπους, σχετικά με το πως παράγεται ο ήχος. Τα synthesizer της εποχής ήταν σχετικά ογκώδη και αποτελούνταν από μονάδες (modules) που ο χρήστης έπρεπε να συνδέσει μεταξύ τους, για να φτιάξει το όργανο που επιθυμούσε, γι αυτό και ονομάστηκαν modular synthesizers. 47
Οι συνδέσεις των μονάδων γινόταν με καλώδια. Όσο πιο πολύπλοκη ήταν η δομή του επιθυμητού ήχου, τόσο πιο πολύπλοκες ήταν οι συστοιχίες των καλωδίων, με αποτέλεσμα τα συνδεδεμένα modules να φαίνονται σαν συρραμμένα με καλώδια (patch cords). Έτσι επικράτησε ο όρος patch για να περιγράψει το σύνολο των ρυθμίσεων (συνδέσεων) που συνιστούν τον παραγόμενο από το synthesizer ήχο. Το ζήτημα της ευχρηστίας και φιλικότητας προς το χρήστη, δεν ήταν σημαντικό τότε, γιατί αφενός μεν δεν υπήρχε διαθέσιμη τεχνολογία controllers ή interfaces από άλλες εφαρμογές της ηλεκτρονικής επιστήμης και αφετέρου τα synthesizers προοριζόταν για χρήση στο studio. Οι άνθρωποι που συνέλαβαν την ιδέα να τα κατασκευάσουν, είδαν τα synthesizer σαν μηχανές που θα παράγουν ήχους, μετά από τον απαιτούμενο προγραμματισμό, για να ηχογραφηθούν σε μαγνητοταινία και να δημιουργηθεί ένα έργο. Με άλλα λόγια, δεν υπήρξε ακόμη η ιδέα τα synthesizer να εξοπλιστούν με κλαβιέ (ή άλλον controller) και να χρησιμεύσουν σαν όργανα για ζωντανή εκτέλεση (performance). 48
Το Fender / Rhodes πιάνο Κατά τον Β παγκόσμιο πόλεμο, ο Harold Rhodes υπηρετούσε στην αεροπορία και συναρμολογούσε ηλεκτρικά πιάνα από ανταλλακτικά βομβαρδιστικών αεροπλάνων, τα οποία χρησιμοποιούσε για να μαθαίνει μουσική στους τραυματισμένους στρατιώτες. Ο κατασκευαστής Leo Fender ανακάλυψε το ταλέντο του Rhodes και το 1960 κατασκεύασαν το piano bass. Το 1964 κυκλοφόρησε το Electric piano που έκανε τα όργανα των Fender / Rhodes γνωστά παγκοσμίως. Ακολούθησαν πάρα πολλές εκδόσεις του Fender / Rhodes Electric piano, το οποίο γνώρισε τεράστια επιτυχία και κατασκευαζόταν μέχρι το 1981. 49
To Four Voice της Oberheim Η Oberheim ιδρύθηκε από τον Tom Oberheim. Το 1974 κατασκεύασε το Four Voice. είχε 4 νότες πολυφωνία είχε μνήμη ram, δεν μπορούσε όμως να αποθηκεύσει παραμέτρους. Το Yamaha CS-80 Κατασκευάστηκε το 1976. είχε 8 νότες πολυφωνία ήταν το πρώτο synthesizer με πολυφωνικό aftertouch keyboard και ένα από τα πρώτα με velocity sensitive keyboard ήταν εξαιρετικά εύκολο στη χρήση είχε ribbon controller με πολλές και διαφορετικές λειτουργίες συχνά παρουσίαζε πρόβλημα ψύξης και όταν η θερμοκρασία άλλαζε, το όργανο ξεκουρδιζόταν 50
To Prophet-5 της Sequential Circuits Κατασκευάστηκε το 1978. είχε 5 νότες πολυφωνία κάθε παράμετρος του μπορούσε να αποθηκευτεί στη μνήμη 51
To Fairlight Synthesizer Κυκλοφόρησε το 1979 από την Computer Musical Instruments (CMI), της οποίας ιδρυτές ήταν οι Αυστραλοί Kim Rylie και Peter Vogel. Ήταν το πρώτο εμπορικό digital sampling synthesizer, αλλά ήταν ιδιαίτερα απρόσιτο οικονομικά. Η τιμή του Fairlight Series II ξεκινούσε από τις $25000, ενώ το μεταγενέστερο Fairlight Series III έφτανε το εξωφρενικό ποσό των $100000, κάνοντάς το το πιο ακριβό synthesizer στην ιστορία. Είχε 8 φωνές πολυφωνία, πραγματοποιούσε ψηφιακή εγγραφή ήχου (αποθήκευε 1 ΜΒ δεδομένων σε δισκέτα 8 ), είχε 8 bit ανάλυση, 6Κ RAM (τεράστια για την εποχή) και ένα πρωτόγονο sequencer. Το Fairlight μπορούσε να κάνει συχνοτική επεξεργασία του ήχου μεταβάλλοντας την περιβάλλουσα του κάθε αρμονικού. Η επεξεργασία αυτή γινόταν με γραφίδα σε οθόνη. 52
Το 1985 η πολυφωνία του Fairlight έφτασε τις 16 νότες και η ανάλυσή του τα 16 bits. Το τελευταίο μοντέλο είχε 200ΜΒ σκληρό δίσκο, 16 νότες πολυφωνία (που μπορούσε να φτάσει τις 64) και 32ΜΒ RAM. Το 1988 η CMI χρεοκόπησε, Το Fairlight ήταν πολύ πρωτοποριακό για την εποχή του. Φτάνει να σκεφτούμε ότι το 1979 είχε εισάγει τη χρήση διπλού επεξεργαστή, χαρακτηριστικό που οι σύγχρονοι υπολογιστές ενσωμάτωσαν μόλις πριν λίγα χρόνια. Το Roland Jupiter 8 Κατασκευάστηκε το 1980 και είχε 8 νότες πολυφωνία. 53
Το Emulator της Ε-ΜU Κατασκευάστηκε το 1981. Ήταν το πρώτο digital sampler synthesizer που ήταν οικονομικά προσιτό. είχε μέχρι 8 νότες πολυφωνία είχε 128 Kbytes ram μπορούσε να διαβάσει / αποθηκεύσει τους ήχους και σε δισκέτες 5 ¼ Το 1984 παρουσιάστηκε το Emulator ΙΙ είχε 512 Kbytes ram μπορούσε να διαβάσει / αποθηκεύσει ήχους σε δύο δισκέτες 5 ¼ 54
To Yamaha DX7 Κατασκευάστηκε το 1980 και ήταν το πρώτο ψηφιακό synthesizer με MIDI interface. Ήταν διαφορετικό από όλα τα synthesizer της εποχής του, χάρη στην τεχνική σύνθεσης που χρησιμοποιούσε, την FM synthesis. Με την FM synthesis παράγονται κυρίως μεταλλικοί ήχοι. είχε πολύ μεγάλη πολυφωνία για την εποχή του (16 νότες) ήταν πολύ δύσκολο να προγραμματιστεί γιατί δούλευε με αλγόριθμους. είχε touch sensite keyboard και breath controller είχε εσωτερική μνήμη, αλλά αποθήκευε και σε data cartridge 55
To Neuron της Hartmann Το neuron είναι μια καινούργια πρόταση στον κόσμο των synthesizer, καθώς όλα τα μέχρι τώρα σύγχρονα όργανα χρησιμοποιούν την τεχνολογία analog modeling synthesis, ή είναι sampler synthesizer. η μέθοδος σύνθεσης που χρησιμοποιεί είναι η Analysis / Resynthesis και είναι βασισμένη σε νευρωνικά δίκτυα. όλες οι παράμετροι είναι πλήρως ελεγχόμενοι μέσω joystick και μάλιστα σε πραγματικό χρόνο. μπορεί να δημιουργηθεί ένα όργανο, στο όποίο ο τρόπος παραγωγής του ήχου να προέρχεται από κρουστό όργανο και το ηχείο να είναι π.χ. ηχείο κιθάρας. παράγει κινούμενους στον τρισδιάστατο χώρο ήχους και υποστηρίζει πραγματικό surround 5.1 56
Βιβλιογραφία Glinsky, Albert (2000), Theremin Ether music and espionage, Illinois press, Illinois. ISBN 0-252-02582-2 Holmes, Thom (2002), Electronic and experimental music, Routledge, London. ISBN 0-415-93644-6 Kettlewell, Ben (2002), Electronic Music Pioneers, ProMusic press. ISBN 1-931140-17-0 Pinch, Trevor / Trocco, Frank (2002), Analog Days the invention and impact of the Moog synthesizer, Harvard University Press. ISBN 0-674-01617-3 Roads, Curtis (1996), The Computer Music Tutorial, The MIT press. ISBN 0-262-68082-3 Shapiro, Peter (2000), Modulations a history of electronic music, Caipirinha producions, New York. ISBN 1-891024-06-x Vail, Mark (2000), Vintage Synthesizers, Miller Freeman Books, San Fransisco. ISBN 0-87930-603-3 Από το World Wide Web http://www.buchla.com/200e/index.html http://emusician.com http://www.fenderrhodes.com/ http://www.modularsynth.com/ http://www.obsolete.com/120_years http://www.sciencetech.technomuses.ca/english/index.cfm http://www.synthmuseum.com/ http://theatreorgans.com/ http://www.vintagesynth.com/ http://www.zibycom.com/members/002222119/site4/index.html 57