Εισαγωγή στο Equalizing

Transcript

1 Επιμέλεια: Νίκος Σκιαδάς ΠΕ Μουσικής Τεχνολογίας Με τον όρο equalizing εννοούμε την εξισορρόπηση των συχνοτήτων που ενυπάρχουν σε ένα σήμα. Πρακτικά, το equalizing λαμβάνει χώρα για να «χρωματίσουμε» έναν ήχο. Α) Γραφικός Ισοσταθμιστής ΕΙΔΗ ΙΣΟΣΤΑΘΜΙΣΤΩΝ Ο γραφικός ισοσταθμιστής είναι ένας τύπος ισοσταθμιστή που αποτελείται από sliders (ρυθμιστικά). Κάθε ρυθμιστικό επηρεάζει μια συγκεκριμένη κεντρική συχνότητα και ανεβάζοντας ή κατεβάζοντας το, ενισχύουμε ή αποδυναμώνουμε την συχνοτική περιοχή αυτή. Κάθε γραφικός ισοσταθμιστής είναι διαχωρισμένος σε ίσα μουσικά διαστήματα, για παράδειγμα ένας ισοσταθμιστής με 12 ρυθμιστές θα έχει σαν κεντρικές συχνότητες τις 20, 40, 80, kHz. Ένας επαγγελματικός γραφικός ισοσταθμιστής για live εφαρμογή, περιέχει από 25 έως 31 ρυθμιστές ανά κανάλι ικανά για γρήγορη διαβάθμιση του ήχου. Ιστορικά, ο πρώτος γραφικός ισοσταθμιστής ήταν ο Largevin Model EQ-251A και είχε δυο επιλογές ισοστάθμισης. Μια που «έκοβε» ή ενίσχυε τις ψηλές συχνότητες και μια που «έκοβε» ή ενίσχυε τις χαμηλές συχνότητες. 1

2 Β) Παραμετρικός Ισοσταθμιστής Αυτός ο τύπος ισοσταθμιστή αποτελείται από ποτενσιόμετρα τα οποία ενισχύουν ή αποδυναμώνουν μια συχνοτική περιοχή, αυτοί οι ισοσταθμιστές είναι που συναντάμε συνήθως στις κονσόλες. Στους παραμετρικούς ισοσταθμιστές μπορούμε να μεταλάβουμε την κεντρική συχνότητα, την ένταση της και το εύρος της. Ο έλεγχος του εύρους ονομάζεται bandwith control και συμβολίζεται με το γράμμα Q (από την λέξη Quality). Με την επιλογή Q μπορούμε να επιλέξουμε στην ισοστάθμιση αν κάποια συχνότητα θα επηρεάσει της δίπλα συχνότητες (Broader Broadband Adjustment) ή αν θα επηρεάσει μόνο την προεπιλεγμένη συχνότητα (Narrow Broadband Adjustment). Ο τελευταίος τύπος μας βοηθάει να κάνουμε χειρουργικού τύπου αλλαγές στις συχνότητες. LOW PASS ΤΑ ΦΙΛΤΡΑ Αυτού του είδους τα φίλτρα είναι χρήσιμα γιατί μας επιτρέπουν να ορίσουμε από ποιο σημείο και μετά θα κοπούν ορισμένες συχνότητες. Αν θέλουμε να κρατήσουμε μόνο τις bass συχνότητες από κάποιον ήχο, τότε χρησιμοποιούμε ένα φίλτρο Low Pass. 2

3 HIGH PASS Η δράση του high pass είναι η ακριβώς αντίθετη από αυτή του low pass. Επιλέγουμε μία συχνότητα και ο ισοσταθμιστής κόβει όσες συχνότητες που υπάρχουν κάτω από την επιλεγμένη. Χρήση του φίλτρου αυτού βρίσκουμε σε πρίμα όργανα, στα οποία θέλουμε να κρατήσουμε τις υψηλές συχνότητες και να διώξουμε τις μπάσες. Μπορεί να είναι μια ηχογράφηση από πιατίνια κρουστών ή κάποια πριμαριστά πνευστά. Αρκετά συχνά χρησιμοποιούμε το high cut στις φωνές, για να απομακρύνουμε συχνότητες που υπάρχουν κάτω από τα 150hz. BAND PASS Τα φίλτρα Band Pass είναι από τα πιο δραστικά όσον αφορά την επίδραση τους επάνω στον ήχο. Τα φίλτρα Band Pass είναι χρήσιμα στο να περάσουμε συχνότητες μεταξύ δυο ορίων. Ως όριο ορίζουμε συχνότητες. Οπότε με λίγα λόγια, είναι ένα φίλτρο που του ορίζουμε δυο συχνότητες και σε αυτές μόνο θα περνάει ο ήχος. Σε ψηφιακούς ισοσταθμιστές μπορούμε να δημιουργήσουμε band pass φίλτρο με την χρήση ενός High Pass και Low Pass. Σε κάποιους μίκτες μπορούμε να συναντήσουμε φίλτρο με δράση παρόμοια με αυτή του Band Pass αλλά συνήθως με το όνομα Sweep Equalizer. 3

4 SHELVING BANDS Στους παραμετρικούς ισοσταθμιστές, εκτός από τα φίλτρα HP και LP (High Pass και Low Pass), συναντούμε και τα Shelving Filters. Σε High Shelving Band, δίνουμε στον ισοσταθμιστή μια τιμή σε hertz, όπως 1KHZ και μέσω της επιλογής gain μπορούμε να αυξήσουμε ή να ελαττώσουμε την δράση του φίλτρου. Σε High Shelving Filter, έχοντας δώσει μια τιμή, ο ισοσταθμιστής αυξομειώνει ομοιόμορφα τις συχνότητες που βρίσκονται στα 1000 hz και πάνω. Σε αντίθεση με τα Low Shelving filter, που ο ισοσταθμιστής αυξομειώνει ομοιόμορφα τις συχνότητες που βρίσκονται στα 1000 hz και κάτω. PEAKING BANDS Σε αυτού του είδους το φίλτρο, έχουμε να κάνουμε με την χρήση του Q που αναφερθήκαμε στο προηγούμενο άρθρο. Έχοντας επιλέξει μια συχνότητα, μπορούμε να αυξομειώσουμε την έντασή της, με ελεγχόμενη την 4

5 δυνατότητα επηρέασης κοντινών συχνοτήτων ή όχι (εδώ είναι που αποκτάει νόημα το Q). ΚΑΝΟΝΤΑΣ EQUALIZING ΣΕ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Ηλεκτρική Κιθάρα Οι σημαντικές περιοχές μιας ηλεκτρικής κιθάρας είτε έχει παραμόρφωση είτε είναι καθαρή είναι οι ίδιες. 100Hz Είναι το σημείο που δίνει «ζεστασιά» στον ήχο. Το ενισχύουμε αλλά προσεκτικά, με μικρό εύρος γιατί δίπλα στα 200Hz Είναι ένα σημείο όπου ο ήχος αν ενισχυθεί αρκετά γίνεται θολός. Αν και μέχρι τα 600Hz έχουμε τις συχνότητες που δίνουν τον όγκο της κιθάρας, η πιο σημαντική περιοχή που δίνει την μεγαλύτερη ψυχοακουστική διέγερση στον ήχο κυμαίνεται από 3kHz έως 5kHz. Αυτές τις συχνότητες αξίζει να τις ενισχύσουμε. Ηλεκτρικό Μπάσο Το ηλ. μπάσο το ηχογραφούμε με δυναμικό μικρόφωνο. Την ηχογράφηση την κάνουμε πάντα με την τεχνική κοντινής τοποθέτησης μικροφώνου (βλέπε σημειώσεις «Εισαγωγή στα χαρακτηριστικά των μικροφώνων») καθώς θέλουμε να δηλώσουμε «παρουσία». Το μικρόφωνο καλό είναι να τοποθετηθεί γύρω στα 7-15 εκατοστά από το ηχείο σε γωνία 30 μοιρών για να μην απορροφήσει τον παραγόμενο θόρυβο του ενισχυτή. Τονίζουμε τα: 100Hz, 800Hz 3kHz και 5kHz ελαφρά. Αποφύγετε να τονίσετε τα 200Hz. 5

6 Φωνητικά Στην ανθρώπινη φωνή η συχνότητα που δίνει «λαμπερό» ήχο είναι γύρω στα 10kHz όπου και ανεβάζουμε. Από εκεί και πέρα θα ενισχύσουμε ελαφρώς την περιοχή μεταξύ 200Hz - 600Hz ενώ αν θέλουμε πιο στεγνό σήμα μπορούμε να χαμηλώσουμε τις συχνότητες κάτω των 80Hz (high pass φίλτρο) Πιάνο Οι συχνότητες που θα μας δώσουν πιο «λαμπερό» ήχο και συνεπώς θα ενισχύσουμε είναι γύρω στα 1.6kHz και στα 7.5kHz Η «μουντή» περιοχή είναι γύρω στα 300Hz. Σαξόφωνο Οι συχνότητες του σαξοφώνου που ίσως χρειαστεί να ενισχύσουμε ή να «κόψουμε» είναι: Χαμηλές: 20Hz 50Hz Χαμηλομεσαίες: 300Hz 350Hz Μεσαίες: 3kHz 4.5kHz Ψηλές: 16 khz Προσοχή: Οι παραπάνω ρυθμίσεις για το equalizing είναι ενδεικτικές. Το κριτήριο σας θα πρέπει να είναι το επιθυμητό ψυχοακουστικό αποτέλεσμα που θα κρίνετε εσείς και ο μουσικός που ηχογραφείτε! ΠΗΓΕΣ Μηνάς Εμμανουήλ, Σημειώσεις Ηχοληψίας του ΤΕΙ Κεφαλονιάς