1 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Φεβρουάριος 2014 Ονοματεπώνυμο:.. Κείμενα α. Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen. Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox congruens proposito audiretur. Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: ego libenter tibi mea sede cedo. Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit. Nam mortua est Caecilia, quam Metellus, dum vixit, multum amavit; postea is puellam in matrimonium duxit. β. Sulla, occupata urbe, senatum armatus coegerat ut C. Marius quam celerrime hostis iudicaretur. Cuius voluntati nemo obviam ire audebat; solus Quintus Mucius Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere noluit. Quin etiam cum Sulla minitans ei instaret, dixit is Sullae: «Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; licet mortem miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium. Etsi senex et corpore infirmo sum, semper tamen meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse. Ερωτήσεις Α1. Από το κείμενο α να μεταφράσετε το παρακάτω απόσπασμα: «Nam in sacello quodam mea sede cedo». Α2. Από το κείμενο β να μεταφράσετε το παρακάτω απόσπασμα: «Cuius voluntati iudicabo Marium». 40 μονάδες Β. Να γράψετε για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις το ζητούμενο τύπο: 1. quodam: την ονομαστική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος nocte: τη γενική πληθυντικού αριθμού aliqua: τη γενική ενικού αριθμού στο ίδιος γένος congruens: την αφαιρετική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος loco: την αιτιατική πληθυντικού αριθμού libenter: τον συγκριτικό βαθμό sede: τη γενική πληθυντικού αριθμού re: την ίδια πτώση στον αντίθετο αριθμό
2 multum: τον υπερθετικό βαθμό senatum: την κλητική στο ίδιο αριθμό celerrime: τον θετικό βαθμό nemo: τη δοτική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος agmina: την ίδια πτώση στον αντίθετο αριθμό senex: τη γενική πληθυντικού αριθμού infirmo: τον ίδιο τύπο στον συγκριτικό βαθμό 15 μονάδες 2. Να ληφθεί υπ όψιν το υποκείμενο για όποιους από τους τύπους είναι απαραίτητο. petit: το β πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή fecit: το ίδιο πρόσωπο στην υποτακτική παρατατικού στην παθητική φωνή standi: το γ ενικό πρόσωπο υποτακτικής παρατατικού cederet: το απαρέμφατο μέλλοντα μέσης φωνής mortua est: το απαρέμφατο μέλλοντα vixit: το γ πληθυντικό πρόσωπο προστακτικής μέλλοντα coegerat: το β πληθυντικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα ενεργητικής φωνής audebat: το απαρέμφατο παρακειμένου noluit: το α πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής παρατατικού minitans: τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα instaret: το γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου στην ίδια φωνή ostendas: την αφαιρετική του σουπίνου miniteris: το β πληθυντικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα meminero: το β ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα 15 μονάδες Γ. Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις παρακάτω λέξεις: more, proposito, mora, standi, sibi, loco, paulo, occupata, augur, militum, corpore, a Mario. 10 μονάδες Δ. Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις παρακάτω δευτερεύουσες προτάσεις (είδος, συντακτική θέση, εισαγωγή, εκφορά, ακολουθία χρόνων) α. dum aliqua vox congruens proposito audiretur β. Licet mihi ostendas agmina militum 8 μονάδες Ε. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική: α. postea is puellam in matrimonium duxit β. numquam tamen ego hostem iudicabo Marium 4 μονάδες
Στ. Να μετατρέψετε τις παρακάτω μετοχικές φράσεις στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις (και με τους δύο τρόπους): α. occupata urbe β. interrogatus 8 μονάδες 3
4 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Φεβρουάριος 2014 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Μια νύχτα δηλαδή καθόταν με την κόρη της αδελφής (της) σε κάποιο μικρό ιερό και περίμενε μέχρις ότου ακουστεί κάποια φωνή που να ανταποκρινόταν στον σκοπό τους. Τελικά η κοπέλα, κουρασμένη από την πολλή ορθοστασία, ζήτησε από τη θεία (της) να της παραχωρήσει για λίγο τη θέση της. Τότε η Καικιλία είπε στην κοπέλα: «εγώ ευχαρίστως σου παραχωρώ τη θέση μου». Α2. Στη θέλησή του κανείς δεν τολμούσε να πάει αντίθετα μόνος ο Κόιντος Μούκιος Σκαιόλας, ο οιωνοσκόπος, όταν του ζητήθηκε η γνώμη γι αυτό το θέμα, αρνήθηκε να πει επίσημα τη γνώμη του (να ψηφίσει). Κι επιπλέον, όταν ο Σύλλας τον πίεζε απειλώντας (τον), αυτός είπε στον Σύλλα: «Ακόμη κι αν μου δείξεις τα αγήματα των στρατιωτών, με τα οποία έχεις περικυκλώσει το Βουλευτήριο ακόμη κι αν με απειλήσεις με θάνατο, ποτέ όμως εγώ δεν θα κηρύξω τον Μάριο εχθρό (του κράτους)». Β. 1. quodam: quoddam nocte: noctium aliqua: alicuius congruens: congruenti loco: loca libenter: libentius sede: sedum re: rebus multum: plurimum senatum: senatus celerrime: celeriter nemo: nemini agmina: agmen senex: senum infirmo: infirmiore
5 2. petit: petivissetis fecit: fieret standi: staret cederet: cessum iri mortua est: morituram esse vixit: vivunto coegerat: cogetis audebat: ausum esse noluit: nollemus minitans: minitaturus instaret: institerunt / institere ostendas: ostentu ostensu miniteris: minitamini meminero: memento Γ. Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις παρακάτω λέξεις: more: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο ρήμα «petit» proposito: αντικείμενο της μετοχής «congruens» mora: αφαιρετική του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στη μετοχή «fessa» standi: γενική του γερουνδίου ως γενική αντικειμενική στο «mora» sibi: δοτική προσωπική χαριστική στο ρήμα «cederet» loco: αντικείμενο του ρήματος «cederet»» paulo: αφαιρετική οργανική του μέτρου ή της διαφοράς στο επίρρημα «post» occupata: νόθη ή ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη, χρονική μετοχή που δηλώνει το προτερόχρονο, με υποκείμενο το «urbe» augur: ομοιόπτωτος προσδιορισμός, παράθεση στο «Quintus Mucius Scaevola» militum: γενική του περιεχομένου στο «agmina» corpore: αφαιρετική κατηγορηματική της ιδιότητας στο υποκείμενο του ρήματος, το εννοούμενο «ego» από το συνδετικό «sum» a Mario: εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο απαρέμφατο «conservatam esse» είναι εμπρόθετο, γιατί είναι έμψυχο. Δ. α. dum aliqua vox congruens proposito audiretur: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το «expectabat». Εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο «dum» και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί η πράξη παρουσιάζεται ως προσδοκία ή επιδίωξη, και συγκεκριμένα με υποτακτική παρατατικού («audiretur»), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου, το «expectabat», το οποίο είναι οριστική παρατατικού. Δηλώνει το υστερόχρονο στο παρελθόν.
6 β. Licet mihi ostendas agmina militum: Δευτερεύουσα επιρρηματική παραχωρητική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός της παραχώρησης στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το «iudicabo». Εισάγεται με τον παραχωρητικό σύνδεσμο «licet» και εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα («ostendas»), γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου, το «iudicabo», το οποίο είναι οριστική μέλλοντα. Δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Η πρόταση δηλώνει μια υποθετική κατάσταση που, κι αν δεχτούμε ότι αληθεύει, δεν αναιρεί το περιεχόμενο της κύριας πρότασης. Στην κύρια πρόταση υπάρχει το «tamen» Ε. α. postea is puellam in matrimonium duxit: postea puella ab eo in matrimonium ducta est β. numquam tamen ego hostem iudicabo Marium: numquam tamen Marius hostis a me iudicabitur Στ. α. occupata urbe: 1. postquam / ut / ubi (Sulla) urbem occupavit 2. cum (Sulla) urbem occupavisset β. interrogatus: 1. postquam / ut / ubi interrogatus est 2. cum interrogatus esset