Ι Ο Υ Λ Ι Ο Σ Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 44 Σταδίου 15, 4 ος όροφος, Αθήνα 105 61, Τηλ.: 210 33.02.121-4, E-mail:info@ome-ote.

Ι Ο Υ Λ Ι Ο Σ Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 44 Σταδίου 15, 4 ος όροφος, Αθήνα 105 61, Τηλ.: 210 33.02.121-4, E-mail:info@ome-ote.gr 2 0 1 0 Κωδ. 4741 Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Η Ε Κ Δ Ο Σ Η Τ Η Σ Ο Μ Ο Σ Π Ο Ν Δ Ι Α Σ Ε Ρ Γ Α Ζ Ο Μ Ε Ν Ω Ν Ο Τ Ε ( Ο Μ Ε - Ο Τ Ε ) ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ για το Ασφαλιστικό μας 4 Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης 4 Υπολογισμός Σύνταξης

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Ειδική έκδοση για το ασφαλιστικό μας 2 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Του Θοδωρή Πιτσικούλη Γραμματέα Τύπου & Δημοσίων Σχέσεων Οι συνεχείς αλλαγές των συνταξιοδοτικών μας προϋποθέσεων τα τελευταία χρόνια και η ένταξη του ΤΑΠ-ΟΤΕ στο ΙΚΑ- ΕΤΑΜ, έχει δημιουργήσει μια κατάσταση τέτοια που ελάχιστοι συνάδελφοι γνωρίζουν ακριβώς τους όρους, τις προϋποθέσεις και τον υπολογισμό της σύνταξης που θα πάρουν. Ιδιαίτερα ο τελευταίος ασφαλιστικός νόμος έχει δημιουργήσει συγχύσεις σε όλους μας και ερμηνείες που δεν είναι πάντα σωστές. Η Ε.Ε. της ΟΜΕ-ΟΤΕ έκρινε ότι ήταν αναγκαία μια πλήρης ενημέρωση των συναδέλφων για το φλέγον αυτό ζήτημα και ανέθεσε στους συναδέλφους Γιάννη Δούκα και Κώστα Ντατσή τη σύνταξη ενός «οδηγού» ασφαλιστικών προϋποθέσεων και υπολογισμού της σύνταξης ειδικά για τους εργαζόμενους στον όμιλο ΟΤΕ. Οι εξουσιοδοτημένοι αυτοί συνάδελφοι συγκέντρωσαν το απαραίτητο υλικό, πραγματοποίησαν συναντήσεις με στελέχη του αρμόδιου Υπουργείου και του Ασφαλιστικού Φορέα, ζήτησαν τη γνώμη ειδικών και με τη βοήθεια έμπειρων συναδέλφων στα ασφαλιστικά ζητήματα και νομικών ολοκλήρωσαν με επιτυχία την απόφαση της Ε.Ε. της ΟΜΕ-ΟΤΕ. Το αποτέλεσμα της δουλειάς τους είναι στα χέρια σας σε ένα ειδικό τεύχος του περιοδικού μας «αφιέρωμα στο ασφαλιστικό μας». Σε κάθε περίπτωση και για το όποιο ατομικό ζήτημα οι συνάδελφοι θα πρέπει να απευθύνονται στις αρμόδιες υπηρεσίες του ταμείου. Θα ακολουθήσει σύντομα νέο τεύχος με όλα τα ζητήματα που αφορούν τα ανοικτά εργασιακά ζητήματα και τις εξελίξεις στην επιχείρηση. Περιοδική συνδικαλιστική έκδοση της Ομοσπονδίας Εργαζομένων ΟΤΕ (ΟΜΕ-ΟΤΕ) Iδιοκτησία: ΟΜΕ-ΟΤΕ Τηλ.: 210 33.02.121 Ε-mail: info@ome-ote.gr ΕΚΔΟΤΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΠΙΤΣΙΚΟΥΛΗΣ Γραφεία: Σταδίου 15, 4ος όροφος, Αθήνα 105 61 Τηλ.: 210 33.02.121-4 Fax: 210 33.02.125, 210 32.40.699 E-mail: info@ome-ote.gr Το περιοδικό διευθύνεται από Συντακτική Επιτροπή και μοιράζεται δωρεάν στους συναδέλφους Επιμέλεια Παραγωγής - Εκτύπωση: ΚΑΜΠΥΛΗ adv. Aντιγόνης 60 & Λένορμαν Τηλ.: 210 51.56.820, Fax: 210 51.56.811 E-mail: info@kambili.gr

Ο ΝΕΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 3863/2010 Ο ι α λ λ α γ έ ς σ τ ο Τ Α Π - Ο Τ Ε Του Γιάννη Δούκα Μέλους της Ε.Ε. της ΟΜΕ - ΟΤΕ Του Κώστα Ντατσή Μέλους της Ε.Ε. της ΟΜΕ - ΟΤΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο πρώτος ασφαλιστικός οργανισμός που δημιουργήθηκε στη χώρα μας είναι το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο και η λειτουργία του άρχισε το 1861. Η ίδρυση του ΙΚΑ, του φορέα που ασφάλισε τη συντριπτική πλειοψηφία των μισθωτών, ήρθε πολύ αργότερα με το νόμο 6298/34. Το δικό μας το ΤΑΠ - ΟΤΕ ιδρύθηκε με τον ιδρυτικό νόμο του ΟΤΕ τον 1049/49. Με το άρθρο 22 το πρώην Ταμείο Ασφάλισης Προσωπικού ΑΕΤΕ μετονομάστηκε σε Ταμείο Ασφάλισης Προσωπικού ΟΤΕ και εκτός των υπαλλήλων της ΑΕΤΕ ασφαλίστηκε στον κλάδο σύνταξης του ταμείου και το λοιπό προσωπικό του ΟΤΕ. Την περίοδο της χούντας εντάχθηκαν στο ΤΑΠ - ΟΤΕ οι εργαζόμενοι στον ΟΣΕ και στα ΕΛΤΑ. Τα οικονομικά προβλήματα του ασφαλιστικού συστήματος που εμφανίζονται σήμερα έχουν τη ρίζα τους στις αρχές του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα. Όλες οι κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων για άλλους σκοπούς. Τα αποθεματικά των ταμείων απαξιώθηκαν αφού για δεκαετίες παρέμεναν δεσμευμένα και άτοκα ή χαμηλότοκα στην Τράπεζα της Ελλάδος ενώ ο πληθωρισμός έτρεχε με ξέφρενους ρυθμούς. Η δεύτερη μεγάλη αφαίμαξη των αποθεματικών έγινε με το μεγάλο μπαμ του χρηματιστηρίου το 1999 και η τελευταία με την υπόθεση των δομημένων ομολόγων και τη συνεχιζόμενη πτώση του χρηματιστηρίου. Είναι πολύ δύσκολο να υπολογισθεί το ποσό το οποίο έχασαν για τους λόγους αυτούς τα ασφαλιστικά ταμεία τα τελευταία 60 χρόνια. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΙΝΕ - ΓΣΕΕ ΑΔΕΔΥ το ποσό αυτό υπολογίζεται γύρω στα 65 με 70 δισεκατομμύρια. Εκτός από την απαξίωση των αποθεματικών υπήρξαν και άλλες παρεμβάσεις, σκοπιμότητες και παραλείψεις οι οποίες επιβάρυναν το ασφαλιστικό σύστημα όπως η ανασφάλιστη και αδήλωτη εργασία, η εισφοροδιαφυγή και εισφοροκλοπή, τα ανεξόφλητα χρέη όχι μόνο των ιδιωτών αλλά και του κράτους, οι χαριστικές διατάξεις και ρυθμίσεις για διάφορες ομάδες η ανάληψη του κόστους κοινωνικών πολιτικών που ήταν υποχρέωση του κράτους κ.α. 3

4 Τα τελευταία είκοσι χρόνια είχαμε αρκετές νομοθετικές παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό σύστημα. Οι τρεις σημαντικότερες είναι αυτές που έμειναν στην ιστορία με το όνομα του Υπουργού που τους εισήγαγε για ψήφιση ο νόμος Σιούφα (2084/92) ο νόμος Ρέπα (3029/2002) και ο νόμος Πετραλιά (3655/2008). Τα νομοθετήματα αυτά κινήθηκαν στην ίδια λογική τη με τον ένα ή τον άλλο τρόπο περιορισμό των ασφαλιστικών μας δικαιωμάτων και οι συντάκτες και εισηγητές τους σε όλες τις φάσεις μας διαβεβαίωναν ότι έλυσαν διά παντός το ασφαλιστικό. Παράλληλα όλες οι κυβερνήσεις διαχειρίστηκαν το ασφαλιστικό με τέτοιο τρόπο ώστε να μεγαλώσουν τα προβλήματά του και κάποια στιγμή να έρθει σαν ώριμο φρούτο η «λύση» της κατεδάφισης του δημόσιου ασφαλιστικού συστήματος και το πέρασμα στο σύστημα των τριών πυλώνων. Το βασικό θέμα που ανοίγει με το νέο νόμο είναι η μετάλλαξή του, το πέρασμα στο σύστημα των τριών πυλώνων και η σταδιακή αποχώρηση του κράτους από τη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης. Μέσα σ αυτό το πλαίσιο εντάσσονται όλα τα θέματα που σχετίζονται με όρια ηλικίας, χρόνια υπηρεσίας, επικουρικές συντάξεις κ.α. Με το νόμο αυτό θεσμοθετείται η βασική σύνταξη που θα είναι μια μικρή σύνταξη για όλους και η οποία θα δίνεται σε όσους έχουν πάνω από 15 χρόνια ασφάλισης με τη συνταξιοδότησή τους και στους ανασφάλιστους σε ηλικία 65 ετών με εισοδηματικά κριτήρια. Η βασική σύνταξη η οποία αποτελεί και τον πρώτο πυλώνα του νέου συστήματος, καθιερώνεται από 1/1/2015 και το ύψος της καθορίστηκε στα 360. Όσοι από τους σημερινούς ασφαλισμένους συνταξιοδοτηθούν μετά την 1/1/2015 σε ότι αφορά τη βασική σύνταξη υπάγονται στις μεταβατικές διατάξεις. Το ύψος της βασικής σύνταξης υπολογίζεται κατ αναλογία του χρόνου ασφάλισης μετά την 1/1/2011 προς το συνολικό χρόνο ασφάλισης. Οι μεγάλες ανατροπές γίνονται στα σημερινά ισχύοντα για τις κύριες και τις επικουρικές συντάξεις. Οι σημερινές κύριες και επικουρικές συντάξεις μαζί με τα όποια επαγγελματικά ταμεία υπάρχουν ή θα δημιουργηθούν στο μέλλον θα αποτελέσουν το δεύτερο πυλώνα της ασφάλισης. Με το νόμο που ψηφίστηκε ανατρέπονται σοβαρά ασφαλιστικά δικαιώματα που κατακτήθηκαν τον προηγούμενο αιώνα. Με δεδομένα τη μείωση των συντάξεων, την αύξηση των ορίων ηλικίας και την αύξηση των απαιτούμενων χρόνων ασφάλισης δεν θα είναι λίγοι αυτοί που κόβοντας ακόμη και από το υστέρημά τους θα προστρέξουν στον τρίτο πυλώνα στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες και θα γίνουν βορά στις ορέξεις τους με την προσδοκία της σύνταξης που τους μειώνει σήμερα το Δημόσιο. Για τη σύνταξη του κειμένου αυτού συνέβαλλαν και μας βοήθησαν συνάδελφοι που εργάζονται στο Υπουργείο Εργασίας και στο ΤΑΠ - ΟΤΕ τους οποίους και ευχαριστούμε. Σε κάθε περίπτωση και για το όποιο ατομικό ζήτημα οι συνάδελφοι θα πρέπει να απευθύνονται στις αρμόδιες υπηρεσίες του ταμείου. Εμείς δίχως να διεκδικούμε το αλάθητο θα προσπαθήσουμε να ενημερώσουμε όσο το δυνατόν πληρέστερα τους συναδέλφους για τις μεγάλες ανατροπές που φέρνει το νέο ασφαλιστικό πλαίσιο και να συμβάλλουμε σ αυτό που μπαίνει ως καθήκον στα συνδικάτα για ένα αγώνα διαρκείας για την κατάργηση του νόμου αυτού στην πράξη. 1. Προϋποθέσεις και όρια ηλικίας συνταξιοδότησης Σε ότι αφορά τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης δεν θίγονται όσοι έχουν ασφαλιστεί για πρώτη φορά σε οποιοδήποτε ταμείο πριν το 1983, τα άτομα με αναπηρία τα οποία συνεχίζουν να έχουν τις ίδιες κατά περίπτωση προϋποθέσεις που ίσχυαν και οι μητέρες ανάπηρων παιδιών για τις οποίες συνεχίζουν να ισχύουν οι προϋποθέσεις που υπήρχαν πριν την ψήφιση του νόμου. Εξαίρεση του κανόνα αυτού αποτελούν κάποιες ακραίες περιπτώσεις γυναικών που ασφαλίστηκαν σε κάποιο ταμείο για πρώτη φορά πριν το 83 και στη συνέχεια μέχρι να προσληφθούν στον ΟΤΕ είχαν πολλά χρόνια ανεργίας. 1.1 Ασφαλισμένοι πριν την 1/1/83 Οι ασφαλισμένοι σε οποιοδήποτε ταμείο πριν την 1/1/83 διατηρούν το δικαίωμα πλήρους συντα-

ξιοδότησης με 35ετία χωρίς όριο ηλικίας. Επίσης διατηρούνται οι μεταβατικές διατάξεις (τα γνωστά εξάμηνα) του νόμου Σιούφα για όσους μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με αυτές. Οι περιπτώσεις αυτές αφορούν τους συναδέλφους οι οποίοι το 2001 ή το 2002 είχαν 25 χρόνια συντάξιμα. Όσοι είχαν 25 χρόνια το 2001 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με 34 χρόνια δηλαδή το 2010 και όσοι είχαν 25 χρόνια το 2002 με 34,5 (2011 ή 2012 ανάλογα πότε συμπληρώνουν τα 34,5). Επίσης ανάλογα με το πότε συμπλήρωσε κάποιος τα 25 χρόνια δικαιούται να συνταξιοδοτηθεί όταν συμπληρώσει και το απαιτούμενο όριο ηλικίας. Γενικές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ασφαλισμένων πριν την 1/1/83 Συνταξιοδότηση χωρίς όριο ηλικίας Έτος συμπλήρωσης 25ετίας Απαιτούμενα χρόνια ασφάλισης Συνταξιοδότηση με όριο ηλικίας Έτος συμπλήρωσης 25ετίας Απαιτούμενο όριο ηλικίας 1998 32,5 1998 60,5 1999 33 1999 61 2000 33,5 2000 61,5 2001 34 2001 62 2002 34,5 2002 62,5 2003 35 2003 63 2004 63,5 2005 64 2006 64,5 2007 65 5

Οι γυναίκες ασφαλισμένες πριν το 1983 και ανάλογα με την κατηγορία τους έχουν δικαίωμα πλήρους συνταξιοδότησης σύμφωνα με τους παρακάτω πίνακες. Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης γυναικών ασφαλισμένων πριν την 1/183 6 Κατηγορία Γυναίκες με ανήλικο παιδί Γυναίκες με 3 παιδιά Έγγαμες χωρίς παιδιά ή με ενήλικα παιδιά Κατηγορία Άγαμες χήρες ή διαζ/νες Έτος συμπλήρωσης 15ετίας Απαιτούμενα χρόνια με όριο ηλικίας Απαιτούμενα χρόνια Χ.Ο.Η. 2002 17,5 50 24,5 2003 18 50 25 2004 18,5 50 25,5 2005 19 50 26 2006 19,5 50 26,5 2007 20 50 27 2008 20,5 50 27,5 2009 21 50 28 2010 21,5 50 28,5 2011 22 50 29 2012 22,5 50 29,5 2013 23 50 30 2014 23,5 50 30,5 2015 24 50 31 2016 24,5 50 31,5 2017 25 50 32 1997 17,5 53 24,5 1998 18 58,5 25 1999 18,5 59 25,5 2000 19 59,5 26 2001 19,5 60 26,5 2002 20 60 27 2003 20,5 60 27,5 2004 21 60 28 2005 21,5 60 28,5 2006 22 60 29 2007 22,5 60 29,5 2008 23 60 30 2009 23,5 60 30,5 2010 24 60 31 2011 24,5 60 31,5 2012 25 60 32 Έτος συμπλήρωσης Χρόνια υπηρεσίας Όριο ηλικίας 25ετίας χωρίς όριο ηλικίας 1997 53 32 1998 58,5 32,5 1999 59 33 2000 59,5 33,5 2001 60 34 2002 60 34,5 2003 60 35 20

Οι μητέρες ανάπηρων παιδιών και οι σύζυγοι αναπήρου (με τα ποσοστά αναπηρίας που ισχύουν κατά περίπτωση) ασφαλισμένες πριν την 1/1/83 ακολουθούν τα ισχύοντα για τις μητέρες ανηλίκων που καταγράφονται στον παραπάνω πίνακα και σε κάθε περίπτωση έχουν δικαίωμα πλήρους σύνταξης με 25 χρόνια υπηρεσίας χωρίς όριο ηλικίας. 1.2 Ασφαλισμένοι μεταξύ 1/1/83 και 31/12/92 Για τους ασφαλισμένους της δεκαετίας 83/92 καταργείται σταδιακά η 35ετία με το όριο ηλικίας που ίσχυε όπως και οι ευνοϊκές ρυθμίσεις που υπήρχαν για τις μητέρες ανήλικων παιδιών και θεσμοθετείται για όλους η συνταξιοδότηση μετά από 40 χρόνια δουλειάς σε ηλικία 60 ετών. Για όποιον δεν συμπληρώνει τα 40 χρόνια ισχύουν τα γενικά όρια ηλικίας (65). Ασφαλισμένοι στο πρώην ΤΑΠ ΟΤΕ μεταξύ 1/1/1983 και 31/12/1992 Έτος Χρόνια υπηρεσίας Όριο ηλικίας 2010 35 58 2011 36 58 2012 37 59 2013 38 60 2014 39 60 2015 40 60 Ισχύει το όριο ηλικίας που προβλέπεται όταν συμπληρώνονται τα 35 χρόνια Στον ανωτέρω πίνακα πρέπει να σχολιάσουμε ότι είναι μαθηματικά αδύνατο κάποιος που ασφαλίστηκε για πρώτη φορά μετά την 1/1/83 να έχει 35 χρόνια καθ όλη τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου. Κατά συνέπεια η μεταβατική διάταξη είναι χωρίς αντίκρισμα και στην καλύτερη των περιπτώσεων εφαρμόζεται οριακά από το 2013 με την προϋπόθεση ότι θα προσμετρηθούν και πέντε τουλάχιστον εξαγοράσιμα χρόνια. Από την άλλη πλευρά πρέπει να σημειώσουμε ότι υπάρχει μία ρύθμιση η οποία μέχρι σήμερα δεν έχει διευκρινιστεί από το Υπουργείο και τις σχετικές εγκυκλίους που έχει εκδώσει. Η παράγραφος 9 του άρθρου 10 του νόμου αναφέρει ότι: «Γενικές ή καταστατικές διατάξεις φορέων κύριας ασφάλισης που προβλέπουν τη χορήγηση σύνταξης με τη συμπλήρωση 10.500 ημερών εργασίας ή τριάντα πέντε (35) ετών ασφάλισης και του 58ου ή του 60ού έτους της ηλικίας, έχουν εφαρμογή στους ασφαλισμένους που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31.12.2010.» Σύμφωνα με το άρθρο 9 του νόμου 1976/91 το δικαίωμα συνταξιοδότησης θεμελιώνεται και με τη συμπλήρωση 25ετίας. Με βάση αυτό η δική μας ερμηνεία είναι ότι οι συνάδελφοι που ασφαλίστηκαν μεταξύ 1/1/83 και 31/12/92 και που μέχρι το τέλος του 2010 έχουν 25 χρόνια ασφάλισης μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με τα μέχρι πρότινος ισχύοντα δηλαδή με 35 χρόνια υπηρεσίας και ηλικία 58 ετών. Την αποψή μας αυτή ενισχύει και η παράγραφος 7 του ενός και μόνου άρθρου του Νόμου 3847/2010 στην οποία αναφέρεται ότι: όσοι από τους ασφαλισμένους των πρώην ειδικών ταμείων -και όχι μόνο- θεμελίωσαν ή θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα εντός του 2010 δεν θίγονται από την παραμονή στην υπηρεσία μετά την ανωτέρω ημερομηνία και τυχόν συνταξιοδοτικές μεταβολές στη διάρκεια αυτής δεν επηρεάζουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης τους, καθώς και τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξής τους.

Μητέρες ανήλικων παιδιών ασφαλισμένες στο πρώην ΤΑΠ-ΟΤΕ από 1/1/83-31/12/92 Έτος Χρόνια υπηρεσίας Πλήρης σύνταξη Όριο ηλικίας 2010 25 50 Χρόνια υπηρεσίας Μειωμένη σύνταξη Όριο ηλικίας 2011 25 52 25 50 2012 25 55 25 53 2013 25 65 25 60 Οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη με το όριο που ισχύει όταν συμπληρώνουν τα 25 χρόνια υπηρεσίας και ισχύει η ανηλικότητα του παιδιού 8 Όπως φαίνεται στον παραπάνω πίνακα οι μεταβατικές διατάξεις διαρκούν μόλις δύο χρόνια και από το 2013 και μετά οι προστατευτικές διατάξεις για τις μητέρες ανηλίκων καταργούνται. Ο παραπάνω πίνακας ισχύει και για τους χήρους πατέρες ανήλικων παιδιών. Για παράδειγμα μία μητέρα η οποία το 2012 έχει 25 χρόνια, έχει ανήλικο παιδί και είναι 48 ετών δικαιούται πλήρη σύνταξη όταν θα γίνει 55 ετών και μειωμένη όταν θα γίνει 53. Οι μητέρες ανάπηρων παιδιών και οι σύζυγοι αναπήρου (με τα ποσοστά αναπηρίας που ισχύουν κατά περίπτωση) που ασφαλίστηκαν από 1/1/83 μέχρι 31/12/92 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με 25 χρόνια υπηρεσίας χωρίς όριο ηλικίας. Οι μητέρες με τρία παιδιά εφ όσον έχουν υπηρεσία 20 ετών το 2010 συνταξιοδοτούνται χωρίς όριο ηλικίας και από κει και μετά ακολουθούν για πλήρη σύνταξη τα ίδια όρια ηλικίας που αναφέρονται στον πίνακα για τις μητέρες ανηλίκων. Το δικαίωμα αυτό μεταφέρεται στον πατέρα σε περίπτωση που είναι χήρος ή διαζευγμένος και έχει την επιμέλεια των ανήλικων ή ανίκανων παιδιών με δικαστική απόφαση. Οι γυναίκες οι οποίες ενδεχομένως δεν ανήκουν σε καμία από τις παραπάνω κατηγορίες (αφορά και τις ασφαλισμένες πριν το 1983) και δεν θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι το τέλος του 2010 εμπίπτουν στις γενικές διατάξεις της παραγράφου 15 του άρθρου 10 και ισχύουν γι αυτές οι παρακάτω πίνακες. Γυναίκες ασφαλισμένες πριν το 1992 που δεν θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις παραπάνω κατηγορίες Έτος Έτη ασφάλισης Όριο ηλικίας Πλήρης Μειωμένη 2010 25 60 55 2011 25 61 56 2012 25 62 57 2013 25 63 58 2014 25 64 59 2015 25 65 60 Οι ασφαλισμένες δικαιούνται πλήρη ή μειωμένη σύνταξη με το όριο ηλικίας που ισχύει κατά τη συμπλήρωση του 60 ου ή του 55 ου έτους της ηλικίας τους

Γυναίκες ασφαλισμένες πριν το 1992 που δεν θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις παραπάνω κατηγορίες Έτος Έτη ασφάλισης Όριο ηλικίας 2010 15 60 2011 15 61 2012 15 62 2013 15 63 2014 15 64 2015 15 65 Οι ασφαλισμένες δικαιούνται πλήρη σύνταξη με το όριο ηλικίας που ισχύει κατά τη συμπλήρωση του 60 ου έτους της ηλικίας τους 1.3 Ασφαλισμένοι μετά την 1/1/93 Οι μετά την 1/1/93 ασφαλισμένοι ακολουθούν τις γενικές διατάξεις και συνταξιοδοτούνται με 40 χρόνια δουλειάς σε ηλικία 60 ετών ή με λιγότερα χρόνια σε ηλικία 65 ετών. Για τις μητέρες ανηλίκων παιδιών υπάρχει και στην κατηγορία αυτή μια βίαιη μεταβατική διάταξη που φαίνεται στον παρακάτω πίνακα. Είναι προφανές ότι είναι μαθηματικά αδύνατο κάποιος που πρωτοασφαλίστηκε μετά την 1/1/93 να έχει 20 χρόνια ασφάλισης μέχρι το 2012. Κατά συνέπεια στο χρόνο αυτό θα πρέπει να συνυπολογίζονται και τυχόν πλασματικοί χρόνοι που θα αναγνωριστούν. Ο πίνακας αυτός ισχύει και για τους χήρους πατέρες ανηλίκων παιδιών. Μητέρες ανηλίκων παιδιών ασφαλισμένες μετά την 1/1/93 Όριο ηλικίας Έτος Έτη ασφάλισης Πλήρης Μειωμένη 2010 20 55 50 2011 20 55 50 2012 20 55 50 2013 20 65 60 Οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη με το όριο που ισχύει όταν συμπληρώνουν τα 20 χρόνια υπηρεσίας και ισχύει η ανηλικότητα του παιδιού Για παράδειγμα ασφαλισμένη μετά την 1/1/93 η οποία το 2012 έχει ανήλικο παιδί και μαζί με τα χρόνια που αναγνωρίζει ή εξαγοράζει έχει 20 χρόνια ασφάλισης δικαιούται πλήρη σύνταξη όταν γίνει 55 ετών και μειωμένη όταν γίνει 50. Οι μητέρες ανάπηρων παιδιών ασφαλισμένες μετά την 1/1/93 δικαιούνται πλήρη σύνταξη με 20 χρόνια υπηρεσίας στα 55 τους χρόνια και μειωμένη στα 50. 1.4 Μειωμένη σύνταξη Όπου δεν προβλέπεται διαφορετικά δίνεται η δυνατότητα λήψης μειωμένης σύνταξης σε ηλικία 60 ετών και άνω εφ όσον έχει συμπληρωθεί ο ελάχιστος απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης. Η μείωση ανέρχεται σε ποσοστό 6% για κάθε χρόνο που υπολείπεται μέχρι τη συμπλήρωση του απαιτούμενου ορίου ηλικίας. 2. Υπολογισμός της σύνταξης Μέχρι σήμερα για τους ασφαλισμένους του ΤΑΠ - ΟΤΕ ο συντάξιμος μισθός υπολογίζεται για το διάστημα μέχρι 31/12/07 με βάση το μισθό του τελευταίου μήνα. Για το 2008 με βάση το μέσο όρο

10 του τελευταίου χρόνου, το 2009 της διετίας, το 2010 της τριετίας, το 2011 της τετραετίας και από το 2012 και μετά με βάση το μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας. Για όσους συνταξιοδοτηθούν μέχρι τέλους του 2012 ο τρόπος αυτός υπολογισμού δεν αλλάζει. Για όσους συνταξιοδοτηθούν μετά την 1/01/2013 υπάρχει σε εκκρεμότητα η ερμηνεία της παραγράφου 7 του μοναδικού άρθρου του Νόμου 3847/2010 στην οποία έχουμε ήδη αναφερθεί και η οποία αφορά και τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης. Σύμφωνα με αυτή για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31/12/2010 δεν επηρεάζεται ο τρόπος υπολογισμού της σύνταξης τους από τον νέο Νόμο οποτεδήποτε και αν συνταξιοδοτηθούν. Για όσους δεν έχουν μέχρι 31/12/2010 θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και συνταξιοδοτηθούν μετά την 1/01/2013 ισχύουν τα παρακάτω. Για όσους συνταξιοδοτηθούν από 1/1/2013 έως και 31/12/2014 ο χρόνος μέχρι το 2012 γίνεται με τα μέχρι πρότινος ισχύοντα και ο χρόνος από 1/1/2013 έως 31/12/2014 έχει ανώτατο συντελεστή αναπλήρωσης 2% του μέσου όρου της τελευταίας 5ετίας. Αυτοί δηλαδή που θα συνταξιοδοτηθούν τη διετία αυτή θα έχουν μια μικρή μείωση σε σχέση με το καθεστώς που ίσχυε. Από 1/1/2015 ξεκινάει η εφαρμογή του νέου συστήματος. Όσοι συνταξιοδοτηθούν μετά την 1/1/2015 δικαιούνται α) αναλογικό τμήμα της βασικής σύνταξης (πρώτος πυλώνας). β) τμήμα σύνταξης μέχρι το 2010 με ότι ισχύει σήμερα και γ) για τα χρόνια μετά το 2011 αναλογική σύνταξη με βάση τις αποδοχές όλου του συντάξιμου βίου και τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης όπως αναλύονται παρακάτω (τα τμήματα β και γ είναι τμήματα του δεύτερου πυλώνα). Μέχρι σήμερα τα ποσοστά αναπλήρωσης για τους ασφαλισμένους του ΤΑΠ - ΟΤΕ ήταν το 80% μέχρι το τέλος του 2007 και από κει και μετά μειώνονται 1% κάθε χρόνο για να καταλήξουν στο 70% το 2017. Τα ποσοστά αναπλήρωσης που ισχύουν με βάση το νέο νόμο ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας φαίνονται στον παρακάτω πίνακα υπολογισμού ποσοστών αναπλήρωσης της αναλογικής σύνταξης. Στην πλήρη εφαρμογή του παλαιού συστήματος ασφαλισμένος με 35 χρόνια δικαιούται σύνταξη ίση με το 70% του μέσου όρου των μισθών της τελευταίας πενταετίας. Με βάση το νέο νόμο ο εργαζόμενος που θα ασφαλιστεί για πρώτη φορά μετά την 1/1/2011 με 35 χρόνια ασφάλισης θα δικαιούται τα 360 και το 45,85% του μέσου όρου των αποδοχών όλου του ασφαλιστικού του βίου. Ένα παράδειγμα μεταβατικής διάταξης είναι ασφαλισμένος που συνταξιοδοτείται με 35 χρόνια στο τέλος του 2016. Για το διάστημα μέχρι το 2010 δηλαδή για τα 29 χρόνια δικαιούται 29/35 της σύνταξης που θα έπαιρνε με το παλαιό σύστημα. Επειδή έχει έξι χρόνια μετά την 1/1/2011 δικαιούται 6/35 των 360 (61,71 ) και αναλογική σύνταξη. Η αναλογική αυτή σύνταξη υπολογίζεται με βάση το συντελεστή αναπλήρωσης που ισχύει για τη συνολική συντάξιμη υπηρεσία (εν προκειμένω 35 χρόνια) του συναδέλφου. Δηλαδή 6 Χ 1,31% = 7,86% του μέσου όρου των αποδοχών από το 2011 και μέχρι τη συνταξιοδότηση. Είναι προφανές ότι όσο απομακρύνεται κάποιος από το 2012 η σύνταξη μειώνεται για να καταλήξει να γίνει ένα μικρό επίδομα.

Υπολογισμός ποσοστών αναπλήρωσης αναλογικής σύνταξης Ημέρες ασφάλισης (Η.Α.) Χρόνια υπηρεσίας Ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης βάσει της κλίμακας Η.Α. Συνολικά ποσοστά αναπλήρωσης για όλο τον ασφαλιστικό βίο 300-4.500 15 0,8 12 4501-4800 16 0,86 13,76 4801-5100 17 0,86 14,62 5101-5400 18 0,86 15,48 5401-5700 19 0,92 17,48 5701-6000 20 0,92 18,4 6001-6300 21 0,92 19,32 6301-6600 22 0,99 21,78 6601-6900 23 0,99 22,77 6901-7200 24 0,99 23,76 7201-7500 25 1,06 26,5 7501-7800 26 1,06 27,56 7801-8100 27 1,06 28,62 8101-8400 28 1,14 31,92 8401-8700 29 1,14 33,06 8701-9000 30 1,14 34,2 9001-9300 31 1,22 37,82 9301-9600 32 1,22 39,04 9601-9900 33 1,22 40,26 9901-10200 34 1,31 44,54 10201-10500 35 1,31 45,85 10501-10800 36 1,31 47,16 10801-11100 37 1,4 51,8 11101-11400 38 1,4 53,2 11401-11700 39 1,4 54,6 11701-12000 40 1,5 60 3. Χρηματοδότηση, αναπροσαρμογή συντάξεων, 13 η και 14 η σύνταξη, εισφορά συνταξιούχων 11 Ένα από τα πιο σημαντικά θέματα του νόμου είναι η χρηματοδότηση και ο τρόπος αναπροσαρμογής των συντάξεων. Επίσης υπάρχει μια πρόσθετη μείωση των συντάξεων από την κατάργηση της 13 ης και 14 ης σύνταξης και από τη νέα εισφορά των συνταξιούχων που θεσμοθετείται.

3.1 Χρηματοδότηση Η τελική ρύθμιση που ψηφίστηκε επαναφέρει προς το παρόν τη χρηματοδότηση εκεί που ήταν πριν ανοίξει ο φάκελος ασφαλιστικό. Επανερχόμαστε δηλαδή στη χρηματοδότηση του ΙΚΑ και των πρώην ειδικών ταμείων όπως ίσχυε πριν την ψήφιση του νόμου και πριν την περικοπή της χρηματοδότησης στο ΤΑΠ - ΟΤΕ. Οι ρυθμίσεις όμως αυτές τίθενται υπό αίρεση από τη ρήτρα που υπάρχει στο άρθρο 11 στο οποίο προβλέπεται ότι από σήμερα και μέχρι το 2060 δεν επιτρέπεται η αύξηση των δαπανών για συνταξιοδοτικές παροχές πέραν του 2,5% του ΑΕΠ με έτος αναφοράς το 2009 και από την αναφορά που υπάρχει στο μνημόνιο για λήψη και άλλων μέτρων εφ όσον κριθεί απαραίτητο. Σχετικό με αυτό είναι και η αναφορά στο επικαιροποιημένο μνημόνιο που κατατέθηκε τον Αύγουστο και αναφέρει ότι μετά τις αναλογιστικές μελέτες που θα γίνουν αν διαφανεί ότι υπάρχει διαφορά σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις θα υπάρξει και νέα παρέμβαση προς τα μέσα του 2011. Για το διάστημα μετά την 1/1/2015 ο νόμος λέει ότι το κράτος αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση της βασικής σύνταξης. 3.2 Αναπροσαρμογή των συντάξεων Οι αναπροσαρμογές των συντάξεων θα επηρεάζονται από ένα συντελεστή που θα διαμορφώνεται κατά 50% από το ΑΕΠ και κατά 50% από το δείκτη τιμών καταναλωτή. Σε καμία περίπτωση η αναπροσαρμογή δεν θα υπερβαίνει την ετήσια μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή. Επίσης κάθε δύο χρόνια θα εκπονούνται αναλογιστικές μελέτες οι οποίες θα επικυρώνονται από την επιτροπή οικονομικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πέραν αυτών οι αναπροσαρμογές των συντάξεων έχουν άμεση σχέση και με την κρατική χρηματοδότηση και με όσα αναφέραμε παραπάνω. 12 3.3 13 η και 14 η σύνταξη Τα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα όπως και το επίδομα κανονικής αδείας καταργούνται. Στη θέση τους και μόνο για όσους είναι άνω των 60 ετών δίνεται ένα επίδομα ύψους 400 σαν δώρο Χριστουγέννων 200 σαν δώρο Πάσχα και 200 ως επίδομα κανονικής αδεία. 3.4 Ειδική εισφορά συνταξιούχων Πέραν των παραπάνω και για όσους καταφέρουν να πάρουν σύνταξη άνω των 1400 θεσμοθετείται μια νέα ειδική εισφορά συνταξιούχων για συντάξεις από 1401-1700 σε ποσοστό 3% από 1701-2000 σε ποσοστό 4% από 2001-2300 σε ποσοστό 5% από 2301-2600 σε ποσοστό 6% από 2601-2900 σε ποσοστό 7% από 2901-3200 σε ποσοστό 8% από 3201-3500 σε ποσοστό 9% και από 3501 και άνω σε ποσοστό 10%. 4. Επικουρικές συντάξεις Για τις επικουρικές συντάξεις ο νόμος αναφέρει ότι η εθνική αναλογιστική αρχή θα συντάξει αναλογιστικές μελέτες μέχρι το τέλος του 2011 και θα καταθέσει προτάσεις οι οποίες θα είναι δεσμευτικές. Από κει και μετά θα γίνονται μελέτες κάθε δύο χρόνια και αν προκύπτει ή προβλέπεται έλλειμμα οι επικουρικές συντάξεις θα αναπροσαρμόζονται ανάλογα. Το επικαιροποιημένο μνημόνιο λέει ότι η παρέμβαση αυτή θα γίνει στις αρχές του 2011 και ότι τα μέτρα που θα παρθούν θα έχουν σα στόχο τη σταθεροποίηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης και την ουδετεροποίηση (δηλαδή δεν θα υπάρχει χρηματοδότηση) του προϋπολογισμού ως προς τις δαπάνες για επικουρικές συντάξεις.

5. Αναγνωρίσιμοι πλασματικοί χρόνοι Ο νέος νόμος δίνει τη δυνατότητα πρόσθετης αναγνώρισης ή εξαγοράς πλασματικών χρόνων για όσους θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μετά την 1/1/2011. Για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31/12/2010 συνεχίζει να ισχύει το άρθρο 40 του νόμου 2084/92. Όσοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μετά την 1/1/2011 έχουν δικαίωμα αναγνώρισης ή εξαγοράς 4 πλασματικών χρόνων το 2011, 5 το 2012, 6 το 2013 και 7 από το 2014 και μετά. Οι χρόνοι που εξαγοράζονται προσμετρούνται και για τη συμπλήρωση των απαιτούμενων χρόνων ασφάλισης και για την προσαύξηση της σύνταξης. Οι χρόνοι που αναγνωρίζονται χωρίς εξαγορά ισχύουν μόνο για τη συμπλήρωση των απαιτούμενων χρόνων και όχι για την προσαύξηση της σύνταξης. Ο ορισμός της θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος είναι θέμα κλειδί. Οι ερμηνείες που δίνονται ποικίλουν. Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σημαίνει ότι ο ασφαλισμένος έχει τα απαιτούμενα για τη θεμελίωση χρόνια ασφάλισης και δικαιούται σύνταξη όταν συμπληρώσει και το κατά περίπτωση και όπου υπάρχει απαιτούμενο όριο ηλικίας ή ενδεχομένως και τον απαιτούμενο συνδυασμό αυτών των δύο (χρόνια υπηρεσίας και όριο ηλικίας). Οι διαφορετικές ερμηνείες δίνονται για τις περιπτώσεις που δεν απαιτείται όριο ηλικίας. Για παράδειγμα για τους ασφαλισμένους πριν το 83 η εγκύκλιος που εξέδωσε η Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων και την οποία υπογράφει ο αρμόδιος Υφυπουργός κ. Κουτρουμάνης (Α.Π. Φ 80000/οικ.19606/1472 4/8/2010) στο σημείο που ασχολείται με τους πριν το 1983 ασφαλισμένους αναφέρει «Γι αυτούς εξακολουθεί να ισχύει το πρώτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 2 του ν. 3029/2002 και θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας και ανεξαρτήτως πότε θα συμπληρώσουν τα 35 έτη ασφάλισης». Αυτό σημαίνει ότι οι πριν το 83 ασφαλισμένοι μπορούν από 1/1/2011 να εξαγοράσουν τα καινούρια πλασματικά χρόνια. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν ερμηνείες που λένε ότι οι πριν το 83 ασφαλισμένοι έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα στα 25 χρόνια υπηρεσίας. Το θέμα όμως μπαίνει κυρίως από το Υπουργείο Απασχόλησης απ όπου αφήνεται να εννοηθεί ότι αυτό δεν θα ισχύσει για τους πριν το 83 ασφαλισμένους γιατί δεν ήταν στις προθέσεις του Υπουργείου να μπορεί κάποιος με το νέο νόμο να βγει στη σύνταξη νωρίτερα. Ανοιχτό επίσης παραμένει το ζήτημα της ερμηνείας της παραγράφου 9 του άρθρου 10 που αναφέραμε παραπάνω για όσους ασφαλίστηκαν μετά την 1/1/83 και συμπληρώνουν 25 χρόνια μέχρι την 31/12/2010. 13

14 Αναγνωρίσιμοι πλασματικοί χρόνοι για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μετά την 1/1/2011 Κατηγορία Κόστος εξαγοράς Ο χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας σε ηλικία 58 ετών Το κόστος της εξαγοράς για κάθε μήνα υπηρεσίας είναι το ποσοστό των εισφορών εργαζόμενου και εργοδότη που ισχύουν για το ΙΚΑ (σήμερα 20%) επί του μισθού που έχει ο ασφαλισμένος όταν γίνεται η αίτηση εξαγοράς. Το κόστος εξαγοράς της στρατιωτικής θητείας εφ όσον η θεμελίωση γίνει από 1/1/2011 έως 31/12/2014 έχει έκπτωση 30% και μετά την 1/1/2015 50%. Σε καμία όμως περίπτωση το κόστος για κάθε μήνα εξαγοράς δεν μπορεί να είναι μικρότερο από τις εισφορές που αναλογούν στο 25πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη. Το κόστος εξαγοράς για κάθε μήνα είναι το ποσοστό των εισφορών Ο χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών κειμένω ΤΑΠ - ΟΤΕ - και με βάση το 25πλάσιο του ημερομισθίου του εργαζόμενου και εργοδότη που ισχύουν στον οικείο φορέα - εν προ- ανειδίκευτου εργάτη Ο χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας και τακτικής ανεργίας και μέχρι τριακόσιες (300) ημέρες ανά περίπτωση. Ο χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών και μέχρι δύο (2) έτη Δωρεάν Το κόστος εξαγοράς για κάθε μήνα είναι το ποσοστό των εισφορών εργαζόμενου και εργοδότη που ισχύουν στον οικείο φορέα - εν προκειμένω ΤΑΠ - ΟΤΕ - και με βάση το μισθό που ισχύει κατά το χρόνο της αίτησης εξαγοράς Ο χρόνος κατά τον οποίο κάποιος έπαιρνε σύνταξη αναπηρίας και μόνο για τη συμπλήρωση των ελάχιστων προϋποθέσεων για σύνταξη γήρατος Δωρεάν Το κόστος εξαγοράς Ο χρόνος σπουδών σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή στην Ελλάδα ή στο για κάθε μήνα είναι το εξωτερικό, για την απόκτηση ενός μόνο πτυχίου και σε μέσες επαγγελματικές σχολές, δημόσιες ή ιδιωτικές που έχουν αναγνωρισθεί από το 20% του 25πλάσιου του ημερομισθίου του κράτος, μετά τη συμπλήρωση του 17ου έτους της ηλικίας ανειδίκευτου εργάτη Ο χρόνος ανεργίας, μετά την υπαγωγή στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης ή του Δημοσίου Ο χρόνος απουσίας λόγω κύησης και λοχείας που προβλέπεται από την ΕΓΣΣΕ Οι ημέρες απεργίας Το κόστος εξαγοράς για κάθε μήνα είναι το 20% του 25πλάσιου του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη Δωρεάν Το κόστος εξαγοράς είναι το ποσοστό των εισφορών εργαζόμενου και εργοδότη που ισχύουν στον οικείο φορέα - εν προκειμένω ΤΑΠ - ΟΤΕ - και με βάση το μισθό που ισχύει κατά το χρόνο της αίτησης εξαγοράς Η μητέρα μπορεί να αναγνωρίσει ένα έτος για το πρώτο παιδί και από 2 έτη για το δεύτερο και το τρίτο. Αν η μητέρα δεν ασκήσει το δικαίωμα αυτό μπορεί να το ασκήσει ο πατέρας. Το κόστος υπολογίζεται με βάση τη συνολική εισφορά εργοδότη και ασφαλισμένου του κλάδου κύριας σύνταξης του οικείου φορέα - εν προκειμένω του ΤΑΠ - ΟΤΕ. Ως βάση υπολογισμού της εισφοράς λαμβάνεται το 25πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, όπως ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. Ο χρόνος μαθητείας μέχρι ένα έτος. Εδώ εντάσσεται και η αναγνώριση του χρόνου φοίτησης στη σχολή του ΟΤΕ Το κόστος εξαγοράς για κάθε μήνα είναι το 20% του 25πλάσιου του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη