Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά
νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Λόγω της σημαντικής αυτής αμοιβαίας σχέσης, τα άτομα με υπέρταση θα πρέπει να ελέγχονται για τον κίνδυνο που διατρέχουν να αναπτύξουν Χρόνια Νεφρική Νόσο (ΧΝΝ). Τι είναι η ΧΝΝ; Τα νεφρά είναι το φυσικό φίλτρο του οργανισμού, το οποίο αποβάλλει κάθε περιττή και επικίνδυνη ουσία από το αίμα. Καθαρίζουν 200 λίτρα αίματος κάθε μέρα! Παράλληλα ρυθμίζουν την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων και ενεργοποιούν τη βιταμίνη D. Όταν δυσκολεύονται ή αδυνατούν να ανταποκριθούν στο έργο τους, έχουμε Χρόνια Νεφρική Νόσο (ΧΝΝ). Πόσο επικίνδυνη είναι η ΧΝΝ; Πολύ! Η πρώτη συνέπεια της ΧΝΝ είναι ο κίνδυνος προοδευτικής απώλειας της νεφρικής λειτουργίας, η οποία οδηγεί σε νεφρική ανεπάρκεια και τελικά στην ανάγκη αιμοκάθαρσης ή / και μεταμόσχευσης νεφρού. Η δεύτερη συνέπεια είναι ο πρόωρος θάνατος από καρδιαγγειακή νόσο, που σχετίζεται με τη νεφρική δυσλειτουργία. Τα άτομα που πάσχουν από ΧΝΝ διατρέχουν τουλάχιστον δεκαπλάσιο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο (στεφανιαία νόσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερειακή αρτηριακή νόσο και καρδιακή ανεπάρκεια), ανεξαρτήτως του αν θα παρουσιάσουν νεφρική ανεπάρκεια. Συμπτώματα της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν συμπτώματα στην αρχή. Οι μισοί πάσχοντες δεν γνωρίζουν ότι έχουν προσβληθεί. Τα συμπτώματα εμφανίζονται αφού έχει ήδη χαθεί περισσότερο από το 50% της λειτουργίας των δύο νεφρών, τα οποία, σε προχωρημένο στάδιο της ΧΝΝ, είναι: Μειωμένη ή και καθόλου παραγωγή ούρων (ανουρία) Κόπωση Μειωμένη εγρήγορση Σύγχυση Χλωμό δέρμα Ταχυπαλμία Ξηροστομία Αίσθημα δίψας
Γιατί η αρτηριακή πίεση είναι σημαντική στη ΧΝΝ; Όσο υψηλότερη είναι η αρτηριακή πίεση, τόσο περισσότερο μειώνεται η ροή αίματος στο νεφρό, καταστρέφοντας τη δομή του, βλάπτοντας τη λειτουργικότητά του και οδηγώντας τελικά σε ΧΝΝ. Η υψηλή αρτηριακή πίεση, εκτός του ότι μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική βλάβη, μπορεί επίσης να αποτελεί ένδειξη ήδη υπάρχουσας νεφρικής βλάβης. Ο έλεγχος της υψηλής αρτηριακής πίεσης αποτελεί σήμερα την πιο σημαντική παρέμβαση στην αντιμετώπιση της ΧΝΝ. Πόσο συχνή είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση; Σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άτομα έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση, αριθμός που αναμένεται να σημειώσει δραματική αύξηση φθάνοντας τα 1,56 δισ. άτομα έως το 2025. Η αύξηση αυτή οφείλεται σε πολλά αίτια: στη γήρανση του πληθυσμού, στο κάπνισμα, στην παχυσαρκία, στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και στην έλλειψη άσκησης. Ένα στα τέσσερα περιστατικά νεφρικής ανεπάρκειας οφείλεται σε υψηλή αρτηριακή πίεση. Τι συμβαίνει στα νεφρά όταν ένα άτομο έχει υψηλή αρτηριακή πίεση; Όταν έχουν δημιουργηθεί νεφρικές βλάβες λόγω υψηλής αρτηριακής πίεσης, τα νεφρά δεν μπορούν να φιλτράρουν και να αποβάλουν τις περιττές ουσίες και το επιπλέον υγρό από το αίμα, να απομακρύνουν τις τοξίνες ή να παράγουν σημαντικές ορμόνες, όπως η ερυθροποιητίνη. Η έλλειψή της οδηγεί σε λιγότερο οξυγόνο στο αίμα, που αναγκάζει την καρδιά να εργάζεται πιο έντονα. Έτσι ο ασθενής αισθάνεται συχνά κουρασμένος και μπορεί να εμφανίσει καρδιαγγειακή νόσο.
Πώς γίνεται ο έλεγχος των νεφρών; Με απλές, ανώδυνες εξετάσεις: αίματος, ούρων, απεικονιστικές εξετάσεις (π.χ. υπερηχογράφημα). Τι μέτρα πρέπει να παίρνουν όσοι κινδυνεύουν ή έχουν ήδη ΧΝΝ; Θα πρέπει να ελέγξουν την αρτηριακή τους πίεση, μειώνοντας την κατανάλωση αλατιού, αλκοόλ, αλλά και το βάρος τους και κάνοντας τακτική άσκηση. Οι ασθενείς ενδέχεται να χρειασθεί να λάβουν φάρμακα για άλλες παθήσεις, όπως για τον έλεγχο της χοληστερόλης και την αντιμετώπιση συμπτωμάτων όπως η αναιμία. Ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης μειώνει τον κίνδυνο των ασθενών με ΧΝΝ να χρειασθούν αιμοκάθαρση ή να υποστούν κάποιο καρδιαγγειακό επεισόδιο. Προληπτικές εξετάσεις Ο προδιαγνωστικός έλεγχος θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο από τα άτομα που θεωρείται ότι διατρέχουν υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης νεφρικής νόσου, όπως: Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη και υπέρταση. Άτομα που είναι παχύσαρκα ή καπνίζουν. Άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών. Άτομα με οικογενειακό ιστορικό νεφρικής νόσου, σακχαρώδη διαβήτη ή υπέρτασης.
τεστ γνώσης πρόληψης Κάντε αυτό το τεστ για να δείτε πόσα γνωρίζετε για τα νεφρά σας και να διαπιστώσετε αν διατρέχετε κίνδυνο να εμφανίσετε νεφρικές παθήσεις. 1. Πόσα νεφρά συνήθως έχουν οι άνθρωποι; Ένα Δύο Περισσότερα από δύο Ο άνθρωπος έχει δύο νεφρά που βρίσκονται στο ύψος της μέσης. 2. Τα νεφρά σας βρίσκονται ακριβώς πάνω από τη βάση της σπονδυλικής στήλης. Πόσο μεγάλα είναι τα νεφρά σας; Έχουν το μέγεθος γροθιάς Έχουν το μέγεθος μπάλας του πινγκ-πονγκ Έχουν το μέγεθος φιστικιού Κάθε νεφρό έχει περίπου το μέγεθος της γροθιάς σας. 3. Τα νεφρά σας εκτελούν πολλές σημαντικές λειτουργίες. Ποιες είναι αυτές; Επεξεργάζονται / καθαρίζουν το αίμα, φιλτράρουν και αποβάλλουν το επιπλέον νερό και τις άχρηστες ουσίες Αποδεσμεύουν ορμόνες Ρυθμίζουν το νερό και τις χημικές ουσίες του αίματος, όπως το νάτριο και το κάλιο Αποβάλλουν μερικές φαρμακευτικές ουσίες και τοξίνες από το αίμα Όλα τα παραπάνω Τα νεφρά σας εκτελούν όλες τις σημαντικές λειτουργίες της παραπάνω λίστας. 4. Πόσα λίτρα αίματος φιλτράρουν καθημερινά τα νεφρά σας; 1 50 200 Τα νεφρά σας φιλτράρουν περίπου 200 λίτρα αίματος καθημερινά και αποβάλλουν περίπου 2 λίτρα άχρηστων προϊόντων και περιττού νερού.
5. Οι πιο κοινές αιτίες εμφάνισης νεφρικών παθήσεων στα περισσότερα μέρη του κόσμου είναι: Ο διαβήτης και η υψηλή πίεση του αίματος (υπέρταση) Οι πέτρες στα νεφρά Οι κληρονομικές παθήσεις, όπως η πολυκυστική νόσος των νεφρών Ο διαβήτης και η υψηλή πίεση του αίματος είναι οι κύριες αιτίες εμφάνισης νεφρικών παθήσεων. Περίπου 150 εκατομμύρια άτομα σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν διαβήτη. Αυτός ο αριθμός μπορεί να διπλασιαστεί στις επόμενες 2 δεκαετίες. Η υψηλή πίεση του αίματος επηρεάζει περίπου 1 δισεκατομμύριο άτομα διεθνώς. Οι παθήσεις περιορίζουν τη νεφρική λειτουργία βλάπτοντας σταδιακά τα αιμοφόρα αγγεία των νεφρών. 6. Πόσοι ενήλικοι διεθνώς πάσχουν από κάποια μορφή νεφρικής βλάβης; Περίπου 1 στους 10 Περίπου 1 στους 1000 Περίπου 1 στους 10.000 1 στους 10 ενήλικες. Χρόνια νεφρική νόσος (ΧΝΝ) είναι η νεφρική βλάβη ή η μειωμένη λειτουργία των νεφρών που υφίσταται για τρεις μήνες ή περισσότερο. Εκδηλώνεται σε 5 στάδια, από την ήπια έως τη σοβαρή μορφή. 7. Η αναιμία είμαι μια πολύ συχνή επιπλοκή της χρόνιας νεφρικής νόσου. Ένα άτομο πάσχει από αναιμία όταν έχει: Χαμηλή πίεση αίματος Υπερβολικό αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων Λιγότερη από την φυσιολογική ποσότητα ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα Στην αναιμία η συγκέντρωση μιας πρωτεΐνης, που λέγεται αιμοσφαιρίνη και βρίσκεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια, είναι χαμηλότερη από το επίπεδο που απαιτείται για την επαρκή οξυγόνωση των οργάνων και των ιστών του οργανισμού. Η νεφρική αναιμία είναι ένα σχεδόν αναπόφευκτο χαρακτηριστικό της χρόνιας νεφρικής νόσου, επειδή τα νεφρά παίζουν σημαντικό ρόλο στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. 8. Σωστό ή λάθος: η χρόνια νεφρική νόσος αυξάνει τον κίνδυνο για εμφάνιση καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων. Σωστό Λάθος Η χρόνια νεφρική νόσος (ΧΝΝ) αυξάνει τον κίνδυνο για εμφάνιση καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων. Η ΧΝΝ είναι γνωστή ως "νόσος με πολλαπλασιαστική δράση", δηλαδή σχετίζεται με ένα σύνθετο σύνολο παθήσεων που εκθέτουν τους ασθενείς σε αυξημένο κίνδυνο θανάτου, καρδιακών διαταραχών και νοσηλείας.
9. Η χρόνια νεφρική νόσος (ΧΝΝ) εμφανίζεται όταν τα νεφρά δεν μπορούν πλέον να εκτελέσουν τις λειτουργίες τους. Σε ποιες επιπλοκές μπορεί να οδηγήσει η ΧΝΝ; Υψηλή πίεση αίματος Αναιμία Καρδιαγγειακή νόσος Όλα τα παραπάνω Η χρόνια νεφρική νόσος μπορεί να οδηγήσει σε όλες τις παραπάνω επιπλοκές, 10. Είναι εύκολο να διακρίνουμε τα συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής νόσου; Ναι, μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε αν ένα άτομο πάσχει από χρόνια νεφρική νόσο Όχι, τα συμπτώματα είναι όμοια με πολλών κοινών παθήσεων Η χρόνια νεφρική νόσος θεωρείται ύπουλη ασθένεια. Πολλοί μπορεί να μην γνωρίζουν ότι πάσχουν από χρόνια νεφρική νόσο μέχρι να κάνουν σχετικές εξετάσεις. Πιθανά συμπτώματα είναι η κόπωση, η απουσία ενεργητικότητας, οι διαταραχές του ύπνου ή της συγκέντρωσης και η ανάγκη για συχνότερη ούρηση. 11. Υπάρχουν θεραπείες για τη χρόνια νεφρική νόσο; Ναι Όχι Εάν πάσχετε από χρόνια νεφρική νόσο, η λειτουργία των νεφρών σας σιγά-σιγά θα επιδεινώνεται. Τα φάρμακα που μειώνουν την πίεση του αίματος και την ποσότητα της πρωτεΐνης στα ούρα μπορούν να καθυστερήσουν ή ακόμη και να διακόψουν εντελώς την επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας. Με τη μείωση της πίεσης του αίματος στο φυσιολογικό επίπεδο περιορίζεται και η πιθανότητα εκδήλωσης καρδιαγγειακών παθήσεων. Αυτή η θεραπεία είναι μια αργή διαδικασία. Τα άτομα με χρόνια νεφρική νόσο πρέπει συνήθως να παίρνουν φάρμακα για όλη την υπόλοιπη ζωή τους. 12. Εάν πάσχετε από χρόνια νεφρική νόσο και δεν ακολουθείτε φαρμακευτική αγωγή, είναι πιθανότερο να επιδεινωθεί η υγεία σας; Ναι, η υγεία μου μάλλον θα επιδεινωθεί Όχι, η υγεία μου μάλλον δεν θα επιδεινωθεί Χωρίς θεραπεία, η νεφρική λειτουργία επιδεινώνεται και υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να χρειαστείτε αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρών. Είναι επίσης πιθανότερο να πάθετε καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Γι' αυτό, είναι πολύ σημαντικό να εξετάζετε τα νεφρά σας αν διατρέχετε υψηλό κίνδυνο, επειδή όσο πιο γρήγορα το γνωρίζετε, τόσο πιο γρήγορα θα ξεκινήσετε τη σωστή θεραπεία. Τα άτομα με διαβήτη και υψηλή πίεση αίματος ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση χρόνιας νεφρικής νόσου. Διατρέχετε, επίσης, υψηλό κίνδυνο εάν άλλα μέλη της οικογένειάς σας πάσχουν από χρόνια νεφρική νόσο.
Από Χρόνια Νεφρική Νόσο πάσχει ένας στους δέκα ενήλικες. Η υπέρταση και ο διαβήτης είναι οι κύριες αιτίες που την προκαλούν. Δεν εμφανίζει συμπτώματα, παρά μόνον αφού το 50% των νεφρών έχει καταστραφεί. Γι αυτό, ελέγχετε συχνά την πίεσή σας. Επίσης, με μια απλή εξέταση ούρων και αίματος, μπορείτε να διαπιστώσετε την κατάσταση των νεφρών σας. Μην το αμελείτε. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας σήμερα! Για περισσότερες πληροφορίεςwww.onhealth.gr www.worldkidneyday.org Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία Τ: 210 0000000 F: 210 0000000