Πρόγραμμα MOFI ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΦΩΚΙΑ & ΑΛΙΕΙΑ Αντιμετωπίζοντας τη σχέση αλληλεπίδρασης στις ελληνικές θάλασσες
Συμμετέχοντες WWF Ελλάς Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας
Το αντικείμενο του MOFI ΗΑλληλεπίδρασηΦώκιας Αλιείας Βιότοπος Μ. Φώκιας Μ. Φώκια κοινό πεδίο: παράκτια ζώνη κοινός πόρος: ψάρια Παράκτια αλιεία Παράκτια αλιεία
Το πρόβλημα Ο πληθυσμός της Μεσογειακής φώκιας στην Ελλάδα εκτιμάται στα 200-250 άτομα, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 90% του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Αντίκτυπο στο είδος Κύρια απειλή για την προστασία της απειλούμενης Μεσογειακής φώκιας Monachus monachus (IUCN, 2003). Αύξηση της συνολικής θνησιμότητας του είδους λόγω: ηθελημένης θανάτωσης: 50% των ενήλικων φωκών που βρίσκονται νεκρές στην Ελλάδα εμπλοκή σε αλιευτικά εργαλεία: 46% των θανάτων που καταγράφηκαν σε νεαρά ζώα
Το πρόβλημα Η παράκτια αλιεία και η ιχθυοκαλλιέργεια είναι δραστηριότητες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην οικονομία των παράκτιων και νησιωτικών περιοχών. Αντίκτυπο στην αλιεία Μείωση του εισοδήματος των ψαράδων λόγω: απώλεια ψαριάς ζημιές στα αλιευτικά εργαλεία απώλεια χρόνου για αποκατάσταση ζημιών Το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος δεν έχει ποτέ μετρηθεί σε εθνικό επίπεδο!
Ο Στόχος του MOFI Βελτίωση της κατάστασης του μεγαλύτερου Ευρωπαϊκού πληθυσμού της απειλούμενης Μεσογειακής Φώκιας στην Ελλάδα μέσω της εξομάλυνσης των συνεπειών της ανταγωνιστικής σχέσης της Μεσ. Φώκιας με την αλιεία στις φώκιες (π.χ. Μείωση είδους) θνησιμότητας Στον αλιευτικό τομέα (π.χ. Μείωση απώλειας εισοδήματος ψαράδων)
Επιμέρους θέματα στην σχέση Μεσογειακής φώκιας & αλιείας Ηθελημένη θανάτωση Αυξάνει το συνολικό ποσοστό θνησιμότητας του είδους Τυχαίοι θάνατοι λόγω εμπλοκής σε αλιευτικά εργαλεία Αυξάνει το συνολικό ποσοστό θνησιμότητας του είδους Έλλειψη γνώσης του μεγέθους και των συνεπειών της αλληλεπίδρασης φώκιας-αλιείας Καθυστέρηση στον αποτελεσματικό σχεδιασμό και εφαρμογή μέτρων προστασίας για την αντιμετώπιση του προβλήματος Αδιαφορία στην αναφορά και στην αντίδραση σε επείγοντα περιστατικά Καθυστέρηση στην άμεση αντίδραση σε περιπτώσεις φωκών που χρειάζονται βοήθεια
Γεωγραφική Προσέγγιση Στις δύο σημαντικότερες περιοχές αναπαραγωγής της Μ. φώκιας Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Β. Σποράδων Νησιωτικό σύμπλεγμα Κιμώλου - Πολυαίγου Σε 7 περιοχές-κλειδιά Σε εθνικό επίπεδο
Πλάνο ράσεων του MOFI A1 ΚΕΝΤΡΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΦΩΚΙΑΣ/ΑΛΙΕΙΑΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΡΙΟΧΩΝ «ΚΛΕΙΔΙΑ» A3 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΦΩΚΙΑΣ C1 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΦΩΚΙΑΣ-ΑΛΙΕΙΑΣ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ «ΚΛΕΙΔΙΑ» C2 ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΣΤΙΣ 2 ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΦΩΚΙΑ ΠΕΡΙΟΧΕΣ A2 ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ D1 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΛΙΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ F1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ C3 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΨΑΡΑΔΩΝ ΣΤΗΝ ΔΙΑΣΩΣΗ D2 ΔΙΑΩΣΗ ΖΩΩΝ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΒΟΗΘΕΙΑ F2 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ F3 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ E1 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΚΑΜΠΑΝΙΑ E2 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ «ΚΛΕΙΔΙΑ» E3 ΔΙΑΧΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ F4 ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΜΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑΘΑΛΑΣΣΙΑΘΗΛΑΣΤΙΚΑ- ΑΛΙΕΙΑ
Επιλογή των περιοχών «κλειδιά» μέσω ενός Εθνικού Κέντρου εδομένων για τη Μεσογειακή Φώκια Κριτήρια για την επιλογή των περιοχών «κλειδιά» ήταν: Η σημασία τους για τη Μεσογειακή φώκια σε συνδυασμό με την ύπαρξη και το μέγεθος της αλιευτικής δραστηριότητας
Καταγραφή της αλληλεπίδρασης φώκιας-αλιείας αλιείας στις περιοχές «κλειδιά» σε συνεργασία με τους ντόπιους αλιείς 1. Αλόννησος 2. Κάλυμνος 3. Ελαφόνησος Κύθηρα 4. Χίος Ψαρά 5. Κίμωλος Πολύαιγος 6. Κάρπαθος 7. Ζάκυνθος ημιουργία εξειδικευμένου ερωτηματολογίου Επαφές με εποπτείες αλιείας, αλιευτικούς φορείς Συνεντεύξεις με ψαράδες, ιχθυοτρόφους, εποπτείες αλιείας, λιμεναρχεία
Μέτρηση της πραγματικής έντασης της αλληλεπίδρασης στους 2 πιο σημαντικούς βιότοπους της φώκιας στην Ελλάδα Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Β.Σποράδων & Κίμωλος/Πολύαιγος ειγματοληπτική αλιεία με δίχτυα και παραγάδια. Μετρούμενοι παράμετροι: Ψαριά/προσπάθεια (CPU) Εποχιακή διακύμανση της ψαριάς/προσπάθεια ιακύμανση της ψαριάς/ προσπάθεια/τύπο εργαλείου Ζημιές από φώκιες ή άλλα είδη Οι ψαριές από κάθε δειγματοληψία ξεχωρίζονται ανά είδος και καταγράφετε ο αριθμός και το βάρος του κάθε είδους Στοιχεία απόδοσης από όλα τα καΐκια συγκεντρώνονται κατά την αποβίβαση κάθε μήνα για 24 μήνες σε κάθε περιοχή.
Παρακολούθηση της αλληλεπίδρασης και της σχετικής θνησιμότητας σε συνεργασία με τις αλιευτικές κοινότητες Αύξηση των μελών του ικτύου Συλλογής Πληροφοριών Αναβάθμιση της λειτουργίας του ικτύου Παρακολούθηση της θνησιμότητας της Μ. φώκιας σε εθνικό επίπεδο μέσω νεκροψιών ιερεύνηση των τροφικών συνηθειών της Μ. φώκιας μέσω της ανάλυσης δειγμάτων στομαχιών
Εκπαίδευση ντόπιων αλιέων των περιοχών «κλειδιά» για ενεργό ανταπόκριση και συμμετοχή στη διάσωση φωκών Εκπαιδευτικό σεμινάριο σε ψαράδες, ιχθυοτρόφους και στελέχη του Λιμενικού Σώματος για περιστατικά ζώων που χρειάζονται βοήθεια και περιστατικά νεκρών ζώων Έκδοση ειδικού φυλλαδίου με οδηγίες για αντίστοιχα περιστατικά. Αποστολή σε 600 αποδέκτες
ιάσωση και Περίθαλψη Ανταπόκριση σε επείγοντα περιστατικά: Συλλογή πληροφορίας Άμεση αποστολή στο πεδίο: Περίθαλψη επί τόπου Μεταφορά στο Κέντρο Περίθαλψης Φωκών Οδηγίες στους παρατηρητές για παρακολούθηση (αν δεν χρειάζεται ανθρώπινη επέμβαση)
Καμπάνια Ενημέρωσης Εργαλεία ενημέρωσης & ευαισθητοποίησης Ενημερωτικές εκδηλώσεις/παρουσιάσεις στις 7 περιοχές «κλειδιά» Φυλλάδια και αφίσες Ντοκιμαντέρ Web site του προγράμματος (www.mofi.gr) Τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά μηνύματα Άρθρα στον εθνικό και τοπικό τύπο ελτία τύπου Ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συνεντεύξεις Ηλεκτρονικό ενημερωτικό δελτίο
Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Εκπαιδευτικές δράσεις με θέμα την σχέση αλιείας-φώκιας και στις 7 περιοχές «κλειδιά»: Ομιλίες και προβολές διαφανειών και βίντεο Παραγωγή και χρήση διαδραστικών εκπαιδευτικών εργαλείων Εκπαιδευτικά παιχνίδια και διαγωνισμοί Εκπαιδευτικό πακέτο για χρήση από τους εκπαιδευτικούς των περιοχών
ημιουργία ικτύου με άλλα Ευρωπαϊκά Προγράμματα σχετικά με την αλληλεπίδραση θαλάσσιων θηλαστικών & αλιείας Ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειρίας με παρόμοια προγραμμάτων LIFE καθώς και με σχετικές πρωτοβουλίες από διάφορες χώρες της ΕΕ Η λειτουργία του ικτύου βασίζεται: στην ηλεκτρονική επικοινωνία μεταξύ ειδικών και στην διοργάνωση συνάντησης εργασίας
Σχέδιο ράσης για την αντιμετώπιση της αλληλεπίδρασης Μεσογειακής Φώκιας & Αλιείας Το Σχέδιο ράσης θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις για: Νομοθετικά ή θεσμικά μέτρα σε σχέση με τη λειτουργία του αλιευτικού τομέα, που θα μειώσουν το μέγεθος της αλληλεπίδρασης και τις συνέπειές στο εισόδημα των ψαράδων. Τεχνικά μέτρα (χρήση εναλλακτικών αλιευτικών εργαλείων, συσκευές απώθησης των ζώων, δίχτυα ασφαλείας, άλλα αντισταθμιστικά μέτρα κ.α.) που θα συμβάλουν στην μείωση της αλληλεπίδρασης, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τη Μ. φώκια ή άλλα θαλάσσια είδη. Το Σχέδιο ράσης θα διαμορφωθεί λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις των εμπλεκομένων φορέων και θα παρουσιαστεί σε ανοιχτή συνάντηση για διαβούλευση
ημιουργία Επιτροπής Παρακολούθησης Προγράμματος Μέλη της Επιτροπής είναι Εκπρόσωποι των Υπουργείων Αγ. Ανάπτυξης, ΠΕΧΩ Ε, ΥΕΝ Εκπρόσωποι της Συνομοσπονδίας Αλιέων Ελλάδας Εκπρόσωποι της MΟm, του WWF και του ΙΝΑΛΕ Ειδικοί επιστήμονες σε θέματα αλιείας και προστασίας θαλασσίων θηλαστικών Στόχος της λειτουργίας της Επιτροπής είναι να αξιολογεί την πρόοδο του προγράμματος σε σχέση με τα αναμενόμενα αποτελέσματα να αποτιμά τα επιτεύγματα του προγράμματος να προσδιορίζει πιθανές δυσκολίες και να προτείνει λύσεις να συμβάλει στην επεξεργασία του Σχεδίου ράσης για την αντιμετώπιση της αλληλεπίδρασης φώκιας-αλιείας.
Αναμενόμενα αποτελέσματα Μείωση, σχετιζόμενης με την αλιεία, θνησιμότητας της Μεσογειακής Φώκιας Εκτίμηση, για πρώτη φορά, σε εθνικό επίπεδο του μεγέθους και των επιπτώσεων της αλληλεπίδρασης φώκιας-αλιείας και της απώλειας εισοδήματος των ψαράδων Αξιολόγηση αποτελεσματικότητας συσκευών ηχητικής απώθησης θαλάσσιων θηλαστικών Προσδιορισμός, για πρώτη φορά, των διατροφικών συνηθειών της Μεσ. Φώκιας Ενεργή εμπλοκή των ενδιαφερομένων ομάδων στην προσπάθεια μείωσης του ανταγωνισμού ιαμόρφωση Σχεδίου ράσης για Μεσ. Φώκια & Αλιεία, με τη μέγιστη δυνατή συμφωνία των εμπλεκομένων για υιοθέτηση και εφαρμογή
Ευχαριστούμε και καλή επιτυχία!