ΠΡΑΞΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ «Πρόγραμμα Ανάπτυξης Βιομηχανικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΠΑΒΕΤ) 2013» Μεθοδολογία προσέγγισης του προβλήματος στο έργο PhoReSE ΤόλκουΑθανασία Χημικός Εργαστήριο Ανόργανης & Γενικής Χημικής Τεχνολογίας (ΕΓΑΧΤ) Τμήμα Χημείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Δευτέρα 25 Μαΐου, 2015 Ηµερίδα PhoReSE Κ.Ε..Ε.Α. Θεσσαλονίκη

Συνεργασία: ΑΚΤΩΡ ATE & ΑΠΘ Εργαστήριο Γενικής και Ανόργανης Χημικής τεχνολογίας

Ερευνητική Ομάδα ΑΠΘ ΕΓΑΧΤ Τμήμα Χημείας, ΑΠΘ ΕΑΧ Τμήμα Χημικών Μηχανικών, ΑΠΘ Αναστάσιος Ζουμπούλης Καθηγητής Χημικής Τεχνολογίας & Περιβαλλοντικής Χημείας Μανασσής Μήτρακας Αν. Καθηγητής Αναλυτικής Χημείας Αθανασία Τόλκου Υπ. Διδάκτωρ (Χημ. Τεχνολογία MSc Χημικός BSc) Χριστίνα Ραπτοπούλου (Χημ. Μηχανικός BSc, Χημ. Τεχνολογία MSc) Κυριακή Καλαϊτζίδου (Χημ. Μηχανικός BSc, Διαχείριση Αποβλήτων MSc)

Μήνας May-14 Jun-14 Jul-14 Aug-14 Sep-14 Oct-14 Nov-14 Dec-14 Jan-15 Feb-15 Mar-15 Apr-15 May-15 Jun-15 Jul-15 Ε Π 1ος 2ος 3ος 4ος 5ος 6ος 7ος 8ος 9ος 10ος 11ος 12ος 13ος 14ος 15ος Ε.Ε.1 Ε.Ε. 2 Ε.Ε.3 Ε.Ε.4 Ε.Ε.5 Ε.Ε.6 Π1.1 12-May-14 11-Mar-15 Π1.2 12-May-14 31-Jul-15 Π2.1 12-May-14 11-Jul-15 Π2.2 12-May-14 11-Oct-14 Π3.1 12-Jun-14 11-Nov-14 Π3.2 12-Jun-14 11-Nov-14 Π4.1 12-Jul-14 11-Nov-14 Π4.2 12-Jul-14 11-Nov-14 Π5.1 12-Nov-14 11-Jun-15 Π5.2 12-Nov-14 11-Jun-15 Π6.1 12-Mar-15 31-Jul-15 Π6.2 12-Mar-15 31-Jul-15 Π7.1 12-May-14 31-Jul-15 Π7.2 Ε.Ε.7 Π7.3 Π7.4 Π7.5 Π7.6

Ενότητα Εργασίας 1 (Ε.Ε.1) - Διαχείριση έργου Έναρξη Λήξη Π1.1 Εκθέσεις προόδου όπως αυτές ορίζονται από την προκήρυξη του προγράμματος 12-5-14 11-3-15 Π1.2 Οικονομικές εκθέσεις όπως αυτές ορίζονται από την προκήρυξη του προγράμματος ΕνότηταΕργασίας 2 (Ε.Ε.2) -Παρακολούθηση ποιότητας της δευτεροβάθμιας εκροής-ανασκόπηση τεχνικών απομάκρυνσης φωσφόρου Π2.1 Π2.2 Έκθεση με τα αποτελέσματα των ποιοτικών χαρακτηριστικών από την εκροή και την εισροή Μελέτη διακύμανσης των αποτελεσμάτων της ποιότητας στην είσοδο σε σχέση με την έξοδο της εγκατάστασης Έκθεση βιβλιογραφική ανασκόπηση τεχνικών για ανάκτηση φωσφόρου 12-5-14 31-7-15 Έναρξη Λήξη 12-5-14 11-7-15 12-5-14 11-10-14

ΕνότηταΕργασίας 3 (Ε.Ε.3) -Μελέτη απομάκρυνσης φωσφόρου σε εργαστηριακή κλίμακα Έναρξη Λήξη Π3.1 Π3.2 Έκθεση με τα αποτελέσματα σε εργαστηριακή κλίμακα και προσδιορισμός της επίδρασης των λειτουργικών παραμέτρων στην απόδοση απομάκρυνσης Έκθεση με ιδιότητες των στερεών ιζημάτων φωσφόρου 12-6-14 11-11-14 12-6-14 11-11-14 ΕνότηταΕργασίας 4 (Ε.Ε.4) -Σχεδιασμός και κατασκευή πιλοτικών διατάξεων Έναρξη Λήξη Π4.1 Π4.2 Διάταξη πιλοτικής κλίμακας για την ανάκτηση φωσφόρου από δευτεροβάθμια εκροή Εναλλακτική διάταξη με ανάμιξη αντιδραστηρίων και της εκροής σε επιμήκη αγωγό 12-7-14 11-11-14 12-7-14 11-11-14

ΕνότηταΕργασίας 5 (Ε.Ε.5) -Ανάκτηση φωσφόρου σε πιλοτική κλίμακα-βελτιστοποίηση Έναρξη Λήξη Π5.1 Π5.2 Έκθεση με τα αποτελέσματα λειτουργίας της πιλοτικής διάταξης Ποσότητα τουλάχιστον 5 κιλών από στερεά ιζήματα φωσφόρου που παράχθηκαν σε διαφορετικές συνθήκες ΕνότηταΕργασίας 6 (Ε.Ε.6) -Μελέτη βιοδιαθεσιμότητας του παραγόμενου φωσφορικού προϊόντος 12-11-14 11-6-15 12-11-14 11-6-15 Έναρξη Λήξη Π6.1 Π6.2 Αποτελέσματα χημικών και μορφολογικών αναλύσεων στερεού ιζήματος Αποτελέσματα φυτοδιαθεσιμότηταςτου φωσφόρου από τα ιζήματα 12-3-15 31-7-15 12-3-15 31-7-15

ΕνότηταΕργασίας 7 (Ε.Ε.7) -Διάχυση και δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων Έναρξη Λήξη Π7.1 Μελέτη σκοπιμότητας της προτεινόμενης διεργασίας 12-5-14 31-7-15 Π7.2 Διαδικτυακός τόπος 12-5-14 31-7-15 Π7.3 Δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά 12-5-14 31-7-15 Π7.4 Πρακτικά διεθνών ή εθνικών συνεδρίων 12-5-14 31-7-15 Π7.5 Πρακτικά ημερίδας 12-5-14 31-7-15 Π7.6 Πρακτικά workshop 12-5-14 31-7-15

Διαδικτυακός τόπος http://phorese.gr/

Συμμετοχή σε Συνέδρια 2nd European Sustainable Phosphorus Conference (ESPC2) TAKING P TO THE NEXT LEVEL 4-6 MARCH, BERLIN Chemical Precipitation of Phosphorus in Water and Wastewater Samples: the Role of Water Components Tolkou A., Kalaitzidou K., Mitrakas M., Zouboulis A., Palasantza P.-A. 12ο Συνέδριο Χημείας Ελλάδος Κύπρου 8-10 ΜΑΪΟΥ 2015, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Bioavailability study of phosphate precipitates, recovered from the treatment of municipal wastewater as fertilizers Raptopoulou C., Tolkou A., Mitrakas M., Kalaitzidou K. Palasantza P.-A. Zouboulis A.

PhoReSE Συμμετοχή σε Συνέδρια IWA Balkan Young Water Professionals 2015 10-12 May 2015 Thessaloniki, Greece Phosphates Removal from Various Side-Streams of Wastewater Treatment Plants Raptopoulou C., Tolkou A., Mitrakas M, Zouboulis A. and Palasantza A Phosphorus Removal from Aqueous Solutions and Wastewater samples by Chemical Precipitation Kalaitzidou K., Tolkou A., Mitrakas M., Zouboulis A. IWA Nutrient Removal and Recovery 2015: moving innovation into practice Gdansk, Poland, 18-21 May 2015 Phosphorus Recovery from Effluent of WWTP in Greece: Design, Built and Operation of a Pilot Plant Palasantza P.-A., Germanidis G.,Tolkou A., Mitrakas M., Kalaitzidou K., Raptopoulou, C., Tsimpoukas N., Noula K.,Zouboulis A.

Συμμετοχή σε Προσεχή Συνέδρια 10o Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο Χημικής Μηχανικής Πάτρα 4-6 Ιουνίου 2015 Ανάκτηση Φωσφορικών Με Προσρόφηση Σε Υδρόξυ-Οξείδια Σιδήρου Από Την Εκροή Βιολογικής Επεξεργασίας Λυμάτων Κ. Καλαϊτζίδου, Γ. Βαρβούτης, Μ. Μήτρακας, Χ. Ραπτοπούλου, Α. Τόλκου, Α. Ζουμπούλης, Π-Α Παλασάντζα 2nd International Scientific Conference Sustainable Solutions To Wastewater Management: Maximizing The Impact Of Territorial Co-Operation Kavala, Greece, 19 th -21 st June 2015 Variation of phosphorus concentration and removal efficiency from the wastewater treatment plant in AINEIA, Northern Greece C. Raptopoulou, M. Mitrakas, P-A Palasantza, A. Tolkou, A. Zouboulis Phospate Recovery By Adsorption - Desorption Onto Iron Oxy- Hydroxides K. Kalaitzidou, Μ. Mitrakas, C. Raptopoulou, A. Tolkou, P-A Palasantza, A. Zouboulis

Συμμετοχή σε Προσεχή Συνέδρια MATERIALS 2015 Porto, 21-23 June, 2015, Portugal Removal And/Or Recovery Of Phosphates By Precipitation As Ferric Phosphate From The Effluent Of A Municipal Wastewater Treatment Plant A. Tolkou, K. Kalaιtzidou, C. Raptopoulou, M. Mitrakas, A. Zouboulis, Palasantza P-A Phosphate Removal From Wastewater Effluent By Adsortion Onto FeOOH And Recovery As Magnesium Salt K. Kalaitzidou, M. Mitrakas, C. Raptopoulou, A. Tolkou, A. Zouboulis ICEPR 2015 5th International Conference on Environmental Pollution and Remediation Barcelona Barcelona,15-17 July 2015, Spain Phosphorus recovery in wastewater treatment: moving from Lab to Pilot Tolkou A., Zouboulis A., Kalaitzidou K., Mitrakas M., Raptopoulou C. Palasantza A., Noula A

Ελληνικά Ευχαριστίες Η έρευνα υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάκτηση φωσφόρου από τη δευτεροβάθμια εκροή εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων» (ΠΑΒΕΤ) Project (PhoReSe) (1525-ΒΕΤ-2013) και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. Η παρούσα εργασία έγινε με την έγκριση της Διεύθυνσης Λειτουργίας και Συντήρησης Εγκαταστάσεων και Περιβαλλοντικών Ελέγχων της ΕΥΑΘ Α.Ε, την οποία ευχαριστούμε. Αγγλικά The financial support through the co-financed by the European Union and the Greek State Program PAVET, Project (PhoReSe)- Recovery of Phosphorus from the Secondary Effluent of Municipal Wastewater Treatment, is gratefully appreciated. This research project was supported by the approval of EYATh's S.A.-Department of Plants' Operation, Maintenance & Environmental Monitoring, which is gratefully appreciated.

Φωτογραφικά στιγμιότυπα από την εγκατάσταση της πιλοτικής μονάδας στην ΕΕΛ «ΑΙΝΕΙΑ» Φωτογραφικά στιγμιότυπα από την εξέλιξη πειραμάτων με στήλες στο Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ

Ευχαριστώ για την προσοχή σας Τόλκου Α. Υπ. Διδάκτωρ, Τμήμα Χημείας ΑΠΘ tolkatha@chem.auth.gr Εργαστήριο Γενικής και Ανόργανης Χημικής Τεχνολογίας Τμήμα Χημείας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΑΠΘ Δευτέρα 25 Μαΐου, 2015 Ηµερίδα PhoReSE Κ.Ε..Ε.Α. Θεσσαλονίκη