ΜΕΛΕΤΗ ΒΙΟΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΑΝΑΚΤΩΜΕΝΟΥ ΜΕ ΚΑΤΑΒΥΘΙΣΗ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΑΠΟ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΑ ΛΥΜΑΤΑ
|
|
- Σταματία Αγγελίδης
- 7 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 ΜΕΛΕΤΗ ΒΙΟΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΑΝΑΚΤΩΜΕΝΟΥ ΜΕ ΚΑΤΑΒΥΘΙΣΗ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΑΠΟ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΑ ΛΥΜΑΤΑ Ραπτοπούλου 1 Χ., Τόλκου 1 Α., Μήτρακας 2 Μ., Καλαϊτζίδου 2 Κ., Παλασάντζα 3 Π.- Α. και Ζουμπούλης 1 Α. 1 Τμήμα Χημείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, GR-54124, Ελλάδα christi.rapt@gmail.com, tolkatha@chem.auth.gr, zoubouli@chem.auth.gr, τηλ , φαξ Τμήμα Χημικών Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, GR-54124, Ελλάδα, manasis@eng.auth.gr, τηλ ΑΚΤΩΡ Α.Ε., ΕΕΛ ΑΙΝΕΙΑΣ, Ν. Μηχανιώνα, Θεσσαλονίκη, GR-57004, Ελλάδα kpalasantza@aktor.gr, τηλ , φαξ Περίληψη Τα φυτά χρειάζονται σημαντική ποσότητα φωσφόρου από τα πρώτα στάδια της ζωής τους για την ομαλή ανάπτυξή τους. Η προσθήκη του φωσφόρου στις καλλιέργειες εξαρτάται από την ποιότητα του εδάφους και την ήδη υπάρχουσα περιεκτικότητά του σε φωσφόρο, δηλαδή από τον ήδη διαθέσιμο φωσφόρο και τη διαδικασία πρόσληψής του από τα φυτά. Οι μέθοδοι ανάλυσης του εδάφους διακρίνονται σε χημικές και βιολογικές, με τις βιολογικές να είναι αρκετά πιο απαιτητικές και να έχουν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα διεκπεραίωσης. Η παρούσα μελέτη εξετάζει τη βιοδιαθεσιμότητα του φωσφόρου που ανακτάται ως ίζημα με καταβύθιση από επεξεργασμένα λύματα της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων «ΑΙΝΕΙΑ», που βρίσκεται στη Ν. Μηχανιώνα Θεσσαλονίκης. Πιο συγκεκριμένα, η δευτεροβάθμια εκροή διερχόταν από μικροστήλη προσρόφησης εργαστηριακής κλίμακας, η οποία αναγεννιόνταν όταν η υπολειμματική συγκέντρωση του φωσφόρου έφτανε τα 3 mg/l. Τα φωσφορικά ιόντα κατά την εκρόφηση καταβυθίζονταν από το ρεύμα αναγέννησης με την προσθήκη ιόντων Ca ή Mg. Ως προσροφητικά χρησιμοποιήθηκαν υδρόξυ-οξείδια σιδήρου (FeOOH). Τα σχηματιζόμενα ιζήματα φωσφορικού ασβεστίου και μαγνησίου εφαρμόστηκαν στη συνέχεια σε δείγματα όξινου και αλκαλικού εδάφους, με αρχικές περιεκτικότητες 40 mg P/kg και 5 mg P/kg εδάφους, αντίστοιχα. Η ανάλυση του εδάφους έγινε σύμφωνα με τις μεθόδους εκχύλισης Mehlich 3 για τα όξινα δείγματα και Olsen για τα αλκαλικά δείγματα και ο προσδιορισμός των PO4 3- με τη μέθοδο μολυβδαινικού αμμωνίου - χλωριούχου κασσιτέρου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ικανοποιητική απελευθέρωση των φωσφορικών ιόντων από τα ιζήματα, με τη διαθεσιμότητα του φωσφόρου στο όξινο έδαφος να παρουσιάζεται μεγαλύτερη για το ίζημα φωσφορικού ασβεστίου (75 mg/kg) και μικρότερη το μαγνήσιο (53 mg/kg), ενώ στο αλκαλικό έδαφος είναι υψηλότερη για το ίζημα φωσφορικού μαγνησίου (20 mg/kg) έναντι του αντίστοιχου του ασβεστίου (16 mg/kg). Λέξεις κλειδιά: βιοδιαθεσιμότητα; λίπασμα; φωσφορικά ιόντα; ανάκτηση φωσφόρου 1. Εισαγωγή Ο φωσφόρος αποτελεί μη ανανεώσιμο στοιχείο, βασικό για την ανάπτυξη όλων των οργανισμών (USGS, 2005). Με τη μορφή κυρίως φωσφορικών ιόντων, βρίσκεται στα λιπάσματα και στις εκροές εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων και βιομηχανικών αποβλήτων, καταλήγοντας σε επιφανειακά και υπόγεια νερά. Αποτελεί το 1
2 βασικό λόγο πρόκλησης ευτροφισμού στο υδάτινο περιβάλλον (Zhou et. al., 2008), καθώς προκαλεί την ταχύτερη ανάπτυξη φυκών και ανωτέρων μορφών φυτικής ζωής, με συνακόλουθο την ανεπιθύμητη διαταραχή της ισορροπίας των οργανισμών που ζουν στο νερό και την υποβάθμιση της ποιότητά του (KYA 5673/400/1997). Επιπλέον, ο φωσφόρος προέρχεται από φωσφορικά ορυκτά που είναι μη ανανεώσιμες πηγές και τα αποθέματά του μειώνονται κάθε χρόνο. Εκτιμάται ότι θα εξαντληθούν σε χρόνια από σήμερα (Zhou et. al., 2008). Όμως, ο παγκόσμιος πληθυσμός καταναλώνει περίπου 40 εκατομμύρια τόνους φωσφόρου ως P2O5 ετησίως και οι απαιτήσεις αυξάνονται κατά 1,5% κάθε χρόνο (Harris et. al., 2007). Έτσι, περιβαλλοντικοί και κοινωνικοοικονομικοί λόγοι επιβάλλουν τη στροφή προς την ανάκτηση του φωσφόρου από εναλλακτικές πηγές. Υπάρχει η δυνατότητα ανάκτησής του από τα απόβλητα, με στόχο την επαναχρησιμοποίησή του ως λίπασμα, πετυχαίνοντας ταυτόχρονα μια πιο βιώσιμη διαχείριση του φωσφόρου και τον περιορισμό φαινομένων ευτροφισμού (O Neal and Boyer, 2013). Η απομάκρυνση του φωσφόρου μπορεί να γίνει με βιολογικές και φυσικοχημικές μεθόδους, όπως είναι η χημική καταβύθιση και η προσρόφηση. Η ανάκτησή του επιτυγχάνεται με τη μορφή δυσδιάλυτων αλάτων δισθενών και τρισθενών μετάλλων, όπως είναι το ασβέστιο, το αργίλιο και ο σίδηρος ή με τη μορφή στρουβίτη (Tchobanoglous et. al., 2003), τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως λιπάσματα. Πολύ συχνά, τα εδάφη είναι ανεπαρκή ως προς θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη των φυτών, τα οποία μεταξύ των άλλων χρειάζονται και αρκετό φωσφόρο (Rengel, 2008). Η ποσότητα του φωσφόρου στο έδαφος συνήθως κυμαίνεται από 100 έως 2000 mg P/kg εδάφους, αν και μόνο ένα μικρό ποσοστό αυτού είναι άμεσα διαθέσιμο για την πρόσληψή του από τα φυτά. Οι ρίζες απορροφούν φωσφορικά από το έδαφος (Grant et al., 2011). Η βιοδιαθεσιμότητα των θρεπτικών συστατικών επηρεάζεται από τις ιδιότητες του εδάφους, τα χαρακτηριστικά των φυτών και τις αλληλεπιδράσεις των ριζών με τους μικροοργανισμούς (Rengel, 2008). Ο ρυθμός πρόσληψης του φωσφόρου εξαρτάται από το ρυθμό πρόσληψης νερού και από τη συγκέντρωση των PO4 3- στο έδαφος στην περιοχή των ριζών (Grant et al., 2011). Στην αρχή του 20 ου αιώνα, αναγνωρίστηκε πως το συνολικό περιεχόμενο του εδάφους σε φωσφόρο δεν ταυτίζεται με τη διαθέσιμη για δέσμευση από τα φυτά ποσότητά του. Οι Nelson et al. (1953) αξιολόγησαν τις συνήθεις μεθόδους ανάλυσης του εδάφους για τον προσδιορισμό του διαθέσιμου φωσφόρου και τις διαχώρισαν σε δύο κατηγορίες: α) τις μεθόδους εκχύλισης και β) τις βιολογικές μεθόδους. Καθώς οι βιολογικές μέθοδοι περιλαμβάνουν πειράματα απευθείας στο έδαφος ή σε θερμοκήπιο με μεγαλύτερα φυτά ή απαιτούν τη χρήση μικροοργανισμών ως δεικτών για το διαθέσιμο φωσφόρο, είναι πιο χρονοβόρες και απαιτητικές από τις μεθόδους εκχύλισης και γι αυτό δεν προτιμώνται για αναλύσεις ρουτίνας (Soinne, 2009). Οι συμβατικές χημικές μέθοδοι βασίζονται στη χρήση εκχυλιστικών μέσων, τα οποία εκχυλίζουν συγκεκριμένες μορφές του φωσφόρου αυξάνοντας τη διαλυτοποίηση των φωσφορικών (Menon and Chien, 1995). Το νερό ήταν το πρώτο εκχυλιστικό μέσο που δοκιμάστηκε για τον προσδιορισμό της ποσότητας του φωσφόρου στο έδαφος. Όμως, οι μικρές ποσότητες φωσφόρου που εκχυλίζονται με το νερό περιόρισαν τη χρήση του. Στη συνέχεια, έγιναν δοκιμές και συντέθηκαν διάφορα άλλα εκχυλιστικά μέσα. Από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα είναι το Mehlich 3 και το Olsen. Ο Mehlich εισήγαγε ένα συνδυασμό HCl-H2SO4 (Mehlich 1) για την εκχύλιση του φωσφόρου από το έδαφος. Έπειτα, τροποποίησε την αρχική του τεχνική και συνέθεσε ένα άλλο εκχυλιστικό μέσο (Mehlich 3), το οποίο είναι κατάλληλο για την απομάκρυνση του φωσφόρου από όξινα και ουδέτερα εδάφη. Ο Olsen προχώρησε 2
3 στην εκχύλιση του φωσφόρου από ασβεστολιθικά, αλκαλικά και ουδέτερα εδάφη με διάλυμα NaHCO3 0.5 M. Αυτό το εκχυλιστικό μέσο ελαττώνει το ασβέστιο στο διάλυμα (μέσω σχηματισμού ανθρακικού ασβεστίου) και προωθεί τη διάλυση του φωσφορικού ασβεστίου. Επίσης, εκχυλίζει το διαλυμένο φωσφόρο και τον προσροφημένο φωσφόρο από τις επιφάνειες του ανθρακικού ασβεστίου και των οξειδίων του σιδήρου (Menon and Chien, 1995). Στην παρούσα μελέτη εξετάζεται η βιοδιαθεσιμότητα του φωσφόρου που ανακτάται ως αδιάλυτο άλας ασβεστίου και μαγνησίου από τη δευτεροβάθμια εκροή λυμάτων. Τα φωσφορικά της δευτεροβάθμιας εκροής λυμάτων προσροφήθηκαν σε στήλη FeOOH και στη συνέχεια καταβυθίστηκαν ως αδιάλυτα άλατα ασβεστίου και μαγνησίου από το αλκαλικό διάλυμα αναγέννησης της στήλης προσρόφησης. 2. Υλικά και μέθοδοι 2.1 Ιζήματα - Εφαρμογή στα δείγματα εδάφους Η δευτεροβάθμια εκροή της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων «ΑΙΝΕΙΑ» διερχόταν από μικροστήλη προσρόφησης εργαστηριακής κλίμακας (FeOOH) για την απομάκρυνση των φωσφορικών. Όταν η υπολειμματική συγκέντρωση του φωσφόρου έφτανε τα 3 mg/l, η στήλη προσρόφησης αναγεννιόνταν με NaOH Ν και συλλεγόταν το διάλυμα εκροής με υψηλή συγκέντρωση φωσφορικών. Τα φωσφορικά ανακτώνταν από το αλκαλικό διάλυμα αναγέννησης ως αδιάλυτα άλατα ασβεστίου με προσθήκη Ca 2+ τo οποίo στο εξής θα αναφέρεται ως φωσφορικό ασβέστιο, ή μαγνησίου με προσθήκη Mg 2+ τo οποίo στο εξής θα αναφέρεται ως φωσφορικό μαγνήσιο. Η περιεκτικότητα σε PO4 3- του ιζήματος που σχηματίστηκε με την προσθήκη ιόντων Ca στην εκροή της αναγέννησης της στήλης προσρόφησης ήταν 170 mg P/gιζήματος και η περιεκτικότητα του ιζήματος που σχηματίστηκε με την προσθήκη ιόντων Mg ήταν 64 mg P/gιζήματος. Η τυπική επιθυμητή ποσότητα φωσφόρου στο έδαφος είναι 5-20 kg P/στρέμμα (10 kg P στους 240 tn), που ισοδυναμεί με ~43 mg P/kgεδάφους. Σε αυτή την επιθυμητή ποσότητα P, την αρχική περιεκτικότητα των εδαφών σε Pκαι την περιεκτικότητα των ιζημάτων σε P, βασίστηκαν οι ποσότητες των ιζημάτων που προστέθηκαν στα δείγματα εδάφους. Σε κάθε δείγμα εδάφους (1 kg) εφαρμόστηκε η κατάλληλη ποσότητα ιζήματος. Ακολούθησε καλό ανακάτεμα του εδάφους με το ίζημα, ώστε να κατανεμηθεί ομοιόμορφα σε όλη την ποσότητα του δείγματος και η υγρασία του διατηρούταν στο 10 20% κ.β. με προσθήκη της απαραίτητης ποσότητας νερού όταν χρειαζόταν. Ο προσδιορισμός του εκχυλιζόμενου/βιοδιαθέσιμου φωσφόρου έγινε 6 φορές στον 1 μήνα. 2.2 Προετοιμασία δειγμάτων εδάφους Αρχικά, προσδιορίσθηκε το ph των δειγμάτων εδάφους για να χαρακτηριστούν ως όξινα ή αλκαλικά, ώστε να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια το κατάλληλο μέσο εκχύλισης. Η διαδικασία της μέτρησης ξεκίνησε με την απομάκρυνση των ογκωδών στερεών από τα δείγματα. Έπειτα, ζυγίστηκαν 20 g από το κάθε δείγμα εδάφους, προστέθηκαν 20 ml αποσταγμένου νερού και ακολούθησε ανάδευση για 5 min. Το διάλυμα αφέθηκε σε ηρεμία για 1 h για να καθιζάνουν τα στερεά. Τέλος, προσδιορίσθηκε η τιμή του ph στο υπερκείμενο υγρό. Το ένα δείγμα εδάφους χαρακτηρίστηκε όξινο με τιμή ph 4.5 και το δεύτερο αλκαλικό, αφού το ph του βρέθηκε ίσο με 7.8. Στη συνέχεια τα δείγματα εδάφους, κοσκινίστηκαν (2 mm), λειοτριβήθηκαν ελαφρώς και τοποθετήθηκαν σε πλαστικά σακουλάκια. 3
4 2.3 Εκχύλιση Βασικό κριτήριο για την επιλογή της μεθόδου εκχύλισης είναι η οξύτητα του εδάφους. Οι μέθοδοι εκχύλισης που επιλέχθηκαν ανήκουν στις επικρατέστερες που χρησιμοποιούνται και είναι: η μέθοδος Mehlich 3 για τα όξινα εδάφη και η μέθοδος Olsen για τα αλκαλικά εδάφη. Και οι δύο μέθοδοι είναι αποτελεσματικές, αξιόπιστες, εύκολες στην εφαρμογή τους και έχουν ελάχιστες διαφορές κατά την πειραματική τους διαδικασία. Το διάλυμα εκχύλισης Mehlich 3 αποτελείται από: CH3COOH 0.2 M, HNO M, NH4F M, NH4NO M και EDTA M, ενώ το αντίστοιχο Olsen είναι διάλυμα όξινου ανθρακικού νατρίου (NaHCO3) 0.5 M (. Οι μέθοδοι εκχύλισης Mehlich 3 και Olsen ακολουθούν παρόμοιες πειραματικές διαδικασίες. Πιο συγκεκριμένα, σε 2 g (όξινου) ή 1 g (αλκαλικού) εδάφους προστέθηκαν 20 ml από το αντίστοιχο μέσο εκχύλισης, αναδεύτηκαν σε 250 rpm για 10 min σε θερμοκρασία δωματίου 24 ο 27 ο C και ακολούθησε διήθηση με ηθμό Whatman No. 42, η οποία επαναλήφθηκε όσες φορές χρειάστηκε ώστε το λαμβανόμενο διήθημα να είναι διαυγές. 2.4 Προσδιορισμός φωσφορικών Τα PO4 3- προσδιορίζονταν φασματοφωτομετρικά με τη μέθοδο μολυβδαινικού αμμωνίου - χλωριούχου κασσιτέρου (stannous chloride method). Στα αλκαλικά δείγματα, το ph διορθωνόταν στην τιμή 4 με προσθήκη πυκνού H2SO4 πριν την έναρξη της διαδικασίας προσδιορισμού. Στα δείγματα όξινου εδάφους τα PO4 3- προσδιορίζονταν με τη μέθοδο της προσθήκης, εξαιτίας των παρεμποδίσεων από άλλα συστατικά του εδάφους που εκχυλίζονται μαζί με τα φωσφορικά. 3. Αποτελέσματα Συζήτηση Οι ρίζες απορροφούν κυρίως τα φωσφορικά ιόντα από το συνολικό φωσφόρο του εδάφους. Ο ανόργανος φωσφόρος, που αποτελεί το 75% περίπου του ολικού φωσφόρου, βρίσκεται με τη μορφή ορθοφωσφορικών ιόντων H2PO4 - και HPO4 2-, ανάλογα με το ph του εδάφους (Grant et al., 2011). Η διαθεσιμότητα του φωσφόρου γίνεται μέγιστη σε εδάφη περιοχής ph (Busman et al., 2002). Τα δείγματα εδάφους που χρησιμοποιήθηκαν είχαν τιμή ph 4.5 το όξινο και 7.8 το αλκαλικό. Με την οξύτητα που είχαν τα δείγματα, η διαθεσιμότητα που μπορεί να παρατηρηθεί χαρακτηρίζεται μέτρια. Στο όξινο έδαφος η αρχική περιεκτικότητα φωσφόρου βρέθηκε ίση με 40 mg Ρ/kgεδάφους και στο αλκαλικό 5 mg P/kgεδάφους. Αξίζει να σημειωθεί πως η δειγματοληψία γινόταν από τυχαία σημεία των δειγμάτων εδάφους κάθε φορά, συνεπώς ένα ποσοστό της διακύμανσης των αποτελεσμάτων οφείλεται στην ανομοιομορφία της σύστασής τους. 3.1 Ίζημα φωσφορικού ασβεστίου Η διαθεσιμότητα του φωσφόρου, στο χρονικό διάστημα ενός μηνός, μεγιστοποιήθηκε σε χρόνο επώασης 5 ημερών (75 mg P/kgεδάφους) και στη συνέχεια άρχισε να φθίνει, ώσπου σταθεροποιήθηκε στα 37 mg P/kgεδάφους (Σχήμα 1). Όπως φαίνεται στο Σχήμα 1, στο όξινο έδαφος η περιεκτικότητα του εδάφους σε φωσφόρο αυξήθηκε κατά περίπου 35 mg P/kgεδάφους τις πρώτες 5 ημέρες. Αντίστοιχη συμπεριφορά παρατηρήθηκε και στο αλκαλικό έδαφος, η αύξηση όμως ήταν μικρότερη καθώς αυξήθηκε από τα 5 στα 16 mg PO P/kgεδάφους, για να σταθεροποιηθεί στη συνέχεια στα 13 mg PO4 3- -P/kgεδάφους. Στην υψηλή διαθεσιμότητα στο όξινο έδαφος συμβάλλει η αύξηση της διαλυτότητας των συμπλόκων Ca-P (Rengel, 2008), ενώ η περιορισμένη διαθεσιμότητα στο αλκαλικό έδαφος ήταν 4
5 αναμενόμενη λόγω της έντονης δέσμευσης των φωσφορικών από τα ιόντα ασβεστίου (Ca 2+ ) που κυριαρχούν στο εδαφικό διάλυμα, σχηματίζοντας δυσδιάλυτες ενώσεις. Σχήμα 1. Διάγραμμα μεταβολής του εκχυλιζόμενου φωσφόρου ως συνάρτηση του χρόνου επώασης από δείγματα εδάφους στα οποία προστέθηκε ίζημα φωσφορικού ασβεστίου. 3.2 Ίζημα φωσφορικού μαγνησίου Η διαθεσιμότητα των PO4 3- μεγιστοποιήθηκε και σε αυτή την περίπτωση στις 5 ημέρες και στη συνέχεια μειώθηκε φτάνοντας σε ένα πλατώ (Σχήμα 2). Σε αντίθεση με τα αποτελέσματα του φωσφορικού ασβεστίου, με την εφαρμογή του φωσφορικού μαγνησίου παρατηρήθηκε πως στο όξινο έδαφος η περιεκτικότητα αυξήθηκε μόνο κατά περίπου 13 mg P/kgεδάφους, αλλά σταθεροποιήθηκε περίπου στην ίδια συγκέντρωση (38 mg P/kgεδάφους). Επίσης, στο αλκαλικό έδαφος η αύξηση την 5 η ημέρα ανήλθε περίπου στα 20 mg P/kgεδάφους και στη συνέχεια η συγκέντρωση του εκχυλιζόμενου φωσφόρου σταθεροποιήθηκε στα 13 mg P/kgεδάφους. Τα ιόντα Mg ενισχύουν ελαφρώς τη διαθεσιμότητα του φωσφόρου στα αλκαλικά εδάφη περιορίζοντας την προσρόφηση των φωσφορικών στην επιφάνεια του CaCO3. Επίσης, η διαλυτότητα των ενώσεων Mg-PO4 είναι ελαφρώς μεγαλύτερη από αυτή των Ca-PO4 (Mam Rasul et al., 2011). Σχήμα 2. Διάγραμμα μεταβολής του εκχυλιζόμενου φωσφόρου ως συνάρτηση του χρόνου επώασης από δείγματα εδάφους στα οποία προστέθηκε ίζημα φωσφορικού μαγνησίου. Η μείωση του διαθέσιμου φωσφόρου με την πάροδο των ημερών και στις δύο περιπτώσεις ήταν αποτέλεσμα της αποκατάστασης της ισορροπίας. Ο ρυθμός 5
6 προσρόφησης εξισορροπήθηκε με το ρυθμό εκρόφησης του φωσφόρου και η συγκέντρωσή του δε μεταβαλλόταν, αλλά παρέμενε σταθερή. 4. Συμπεράσματα Από τα πειραματικά αποτελέσματα προκύπτει ότι μέρος του φωσφόρου που περιέχεται στα ιζήματα, που καταβυθίστηκαν κατά την επεξεργασία της δευτεροβάθμιας εκροής με την προσθήκη ιόντων Ca και Mg και εφαρμόστηκαν σε δείγματα εδάφους, διαχέεται σε αυτά με τη μορφή ορθοφωσφορικών ιόντων, τα οποία είναι διαθέσιμα για πρόσληψή τους από τα φυτά. Η διακύμανση που παρουσιάζει η διαθεσιμότητα του φωσφόρου είναι ίδια για τα δύο ιζήματα και για τα δύο είδη εδαφών (όξινο και αλκαλικό). Σε χρόνο επώασης περίπου 5 ημερών η περιεκτικότητα των εδαφών σε φωσφόρο φτάνει στη μέγιστη τιμή της. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η απελευθέρωση του φωσφόρου από τα ιζήματα κατέστη ικανοποιητική. Συγκεκριμένα, στο όξινο έδαφος παρατηρήθηκε πιο έντονη αποδέσμευση φωσφόρου από το ίζημα φωσφορικού ασβεστίου (35 mg/kg), ενώ στο αλκαλικό έδαφος με μικρή διαφορά από το ίζημα φωσφορικού μαγνησίου (15 mg/kg). 5. Ευχαριστίες Η έρευνα υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάκτηση φωσφόρου από τη δευτεροβάθμια εκροή εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων» (ΠΑΒΕΤ) Project (PhoReSe) (1525-ΒΕΤ-2013) και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. Η παρούσα εργασία έγινε με την έγκριση της Διεύθυνσης Λειτουργίας και Συντήρησης Εγκαταστάσεων και Περιβαλλοντικών Ελέγχων της ΕΥΑΘ Α.Ε, την οποία ευχαριστούμε. Θερμές ευχαριστίες στον Καθηγητή Μπαρμπαγιάννη Νικόλαο (Εργαστήριο Εδαφολογίας Α.Π.Θ. - Τομέας Εγγείων Βελτιώσεων, Εδαφολογίας & Γεωργικής Μηχανικής) για την πολύτιμη βοήθειά του. 6. Βιβλιογραφία Busman, L., Lamb, J., Randall, G., Rehm, G., Schmitt, M., The nature of phosphorus in soils. [online] University of Minnesota. Διαθέσιμο σε: < agriculture/nutrient-management/phosphorus/the-nature-of-phosphorus/#fate>. Grant, C., Bittman, S., Montreal, M., Plenchette, C., Morel, C., Soil and fertilizer phosphorus: Effects on plant P supply and mycorrhizal development. Canadian Journal of Plant Science, 85. pp Harris, W., G., Wilkie, A., C., Cao, X., Sirengo, R., Bench scale recovery of phosphorus from flushed dairy manure wastewater. Bioresource Technology, 99, pp Mam Rasul, G., A., Esmail, A., O., Jorj, R., The role of magnesium in increasing of phosphorus fertilizer efficiency and wheat yield. Mesopotamia Journal of Agriculture, 39(2), pp Menon, R., G. and Chien, S., H., Soil testing for available phosphorus in soils where phosphate rock-based fertilizers are used. Fertilizer Research, 41. pp O Neal, J., A. and Boyer, T., H., Phosphate recovery using anion exchange: Applications to source-separated urine combined wastewaters. Water Research, 47, pp Rengel, Z., Bioavailability of phosphorus and mikronutrients in the soil-plant-microbe continuum. In: 5th International Symposium ISMOM 2008, Chile, 24 th 28 th November. 6
7 Sims, G., T., Soil Test Phosphorus: Overview and Principles. In: G. M. Pierzynski, Ed., Methodsfor Phosphorus Analysis for Soils, Sediments, Residuals and Water, Kansas State University, Manhattan, pp Soinne, H., Extractions methods in soil phosphorus characterization limitations and applications. Dissertation thesis. Department of applied chemistry and microbiology, University of Helsinki. Tchobanoglous, G., Burton, F., L., Stensel, H., D., Metcalf & Eddy, Wastewater Engineering: Treatment and Reuse. McGraw-Hill Education. U.S. Geological Survey, Phosphate Rock. [pdf] Διαθέσιμο σε: Zhou, Y., Xing, X., Liu, Z., Cui, L., Yu, A., Feng, Q., Yang, H., Enhanced coagulation of ferric chloride aided by tannic acid for phosphorus removal from wastewater. Chemosphere, 72, pp Κοινή Υπουργική Απόφαση 5673/400/1997 (Φ.Ε.Κ. 192Β/ ) «Μέτρα και Όροι για την Επεξεργασία Αστικών Λυμάτων». 7
Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου Μελέτη βιοδιαθεσιμότητας του παραγόμενου προϊόντος
ΠΡΑΞΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ «Πρόγραμμα Ανάπτυξης Βιομηχανικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΠΑΒΕΤ) 2013» Δευτέρα 25 Μαΐου, 2015 Ημερίδα - Κ.Ε.Δ.Ε.Α. Θεσσαλονίκη Χαρακτηρισμός των στερεών ιζημάτων ανάκτησης φωσφόρου
Διαβάστε περισσότεραΑνάκτηση φωσφόρου από επεξεργασμένα αστικά λύματα Αξιολόγηση εναλλακτικών διεργασιών
Ανάκτηση φωσφόρου από επεξεργασμένα αστικά λύματα Αξιολόγηση εναλλακτικών διεργασιών 1525-ΒΕΤ-2013 PhoReSΕ: Ανάκτηση φωσφόρου από τη δευτεροβάθμια εκροή εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων ΠΡΑΞΗ
Διαβάστε περισσότεραΤΣΙΜΠΟΥΚΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε., Μηχανικός Τεχνολογιών Αντιρρύπανσης Ε.Ε.Λ. ΑΙΝΕΙΑ
ΤΣΙΜΠΟΥΚΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε., Μηχανικός Τεχνολογιών Αντιρρύπανσης Ε.Ε.Λ. ΑΙΝΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 25 Μαΐου 2015 ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Απομάκρυνσηφωσφόρου από τη δευτεροβάθμια εκροή της Ε.Ε.Λ.
Διαβάστε περισσότεραΖουμπούλης Αναστάσιος
ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΡΟΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ PhoReSE Ζουμπούλης Αναστάσιος Καθηγητής Περιβαλλοντικής Χημείας και Χημικής
Διαβάστε περισσότεραΑΝΑΚΤΗΣΗ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΡΑΓΓΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΦΥΔΑΤΩΣΗΣ ΙΛΥΟΣ ΜΕΣΩ ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΗΣ ΣΤΡΟΥΒΙΤΗ
ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΡΑΓΓΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΦΥΔΑΤΩΣΗΣ ΙΛΥΟΣ ΜΕΣΩ ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΗΣ ΣΤΡΟΥΒΙΤΗ Αλίκη Κόκκα και Ευάγγελος Διαμαντόπουλος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείο Κρήτης PhoReSe: Ανάκτηση Φωσφόρου
Διαβάστε περισσότεραΠΡΑΞΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ «Πρόγραμμα Ανάπτυξης Βιομηχανικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΠΑΒΕΤ) 2013» Μεθοδολογία προσέγγισης του προβλήματος στο έργο PhoReSE ΤόλκουΑθανασία Χημικός Εργαστήριο Ανόργανης & Γενικής
Διαβάστε περισσότεραΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ
Εδαφικά κολλοειδή Ανόργανα ορυκτά (άργιλος) ή οργανική ουσία (χούμος) με διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Ηάργιλος(
Διαβάστε περισσότεραΡύπανση Υδάτων και Εδαφών
Ρύπανση Υδάτων και Εδαφών Ενότητα 3η: Φυσικοχημικές και μηχανικές ιδιότητες εδαφών Τσικριτζής Λάζαρος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό
Διαβάστε περισσότεραΠιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή.
Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Πιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Ανόργανα ορυκτά (άργιλος) οργανική ουσία (χούμος) Η άργιλος (< 2μ) των εδαφών, διαμέτρου
Διαβάστε περισσότεραΚροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006
Κροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006 Η χημική κατακρήμνιση βασίζεται στη λειτουργία της συσσωμάτωσης και κροκίδωσης των κολλοειδών σωματιδίων που υπάρχουν αρχικά
Διαβάστε περισσότεραΕπίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης
Χαρακτηριστικά υγρών αποβλήτων Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Εργαστήριο Διαχείρισης και Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων Τα υγρά απόβλητα μπορεί να προέλθουν από : Ανθρώπινα απόβλητα
Διαβάστε περισσότεραΔιαλυτότητα. Μάθημα 7
Διαλυτότητα 7.1. SOS: Τι ονομάζουμε διαλυτότητα μιας χημικής ουσίας σε ορισμένο διαλύτη; Διαλυτότητα είναι η μέγιστη ποσότητα της χημικής ουσίας που μπορεί να διαλυθεί σε ορισμένη ποσότητα του διαλύτη,
Διαβάστε περισσότεραΗ προσθήκη των θρεπτικών στοιχείων στο διάλυµα, επιβάλει την εφαρµογή απλών υδατοδιαλυτών λιπασµάτων και οξέων, ενώ για την κάλυψη των αναγκών σε
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Υ ΡΟΠΟΝΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Χρησιµοποιούµενα λιπάσµατα Η προσθήκη των θρεπτικών στοιχείων στο διάλυµα, επιβάλει την εφαρµογή απλών υδατοδιαλυτών λιπασµάτων και οξέων, ενώ για την κάλυψη των αναγκών
Διαβάστε περισσότεραΆσκηση 3η. Μέθοδοι Διαχωρισμού. Τμήμα ΔΕΑΠΤ - Εργαστήριο Γενικής Χημείας
Άσκηση 3η Μέθοδοι Διαχωρισμού 1 2 Θεωρητικό μέρος Χρήση των μεταβολών των φάσεων στην ανάλυση Οι ουσίες λειώνουν και βράζουν σε ορισμένες θερμοκρασίες, αλλάζοντας έτσι μορφή από στερεή σε υγρή ή από υγρή
Διαβάστε περισσότεραΆσκηση 3η. Μέθοδοι Διαχωρισμού. Τμήμα ΔΕΑΠΤ - Εργαστήριο Γενικής Χημείας
Άσκηση 3η Μέθοδοι Διαχωρισμού 1 2 Θεωρητικό μέρος Χρήση των μεταβολών των φάσεων στην ανάλυση Οι ουσίες λειώνουν και βράζουν σε ορισμένες θερμοκρασίες, αλλάζοντας έτσι μορφή από στερεή σε υγρή ή από υγρή
Διαβάστε περισσότεραAll from a Single Source
All from a Single Source Το PeKacid TM είναι μια νέα, καινοτόμος λύση για τον φώσφορο σε ασβεστούχα εδάφη και νερά με μεγάλη σκληρότητα. Στερεό φωσφορικό οξύ σε σάκους Μονοκρυσταλλικό, με χαμηλό ph (2.2)
Διαβάστε περισσότεραΠρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20
Πίνακας περιεχομένων Πρόλογος... 7 1. Το περιβάλλον... 19 1.1 Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία... 19 1.2 Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 2. Οι μικροοργανισμοί... 22 2.1 Γενικά... 22 2.2 Ταξινόμηση
Διαβάστε περισσότεραΤο εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από οκτώ (8) σελίδες
Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από οκτώ (8) σελίδες Ερωτήσεις 1-25: Για κάθε μια από τις ερωτήσεις που ακολουθούν δίνονται πέντε πιθανές απαντήσεις. Να επιλέξετε την ορθή απάντηση. Για κάθε ερώτηση
Διαβάστε περισσότεραΠοιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων
Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων µπορούν να καταταχθούν σε τρεις κατηγορίες: Φυσικά Χηµικά Βιολογικά. Πολλές από τις παραµέτρους που ανήκουν στις κατηγορίες αυτές αλληλεξαρτώνται π.χ. η θερµοκρασία που
Διαβάστε περισσότεραNewsletter THE CONDENSE MANAGING SYSTEM: PRODUCTION OF NOVEL FERTILIZERS FROM MANURE AND OLIVE MILL WASTEWATER ΑΓΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ
1 Newsletter 6 η Έκδοση THE CONDENSE MANAGING SYSTEM: PRODUCTION OF NOVEL FERTILIZERS FROM MANURE AND OLIVE MILL WASTEWATER ΑΓΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ Το ολοκληρωμένο διαχειριστικό
Διαβάστε περισσότεραΈλεγχος Σχηματισμού Στρουβίτη σε Αναερόβιους Χωνευτές με Προσθήκη FeCl 3. Βραγγάλας Κωνσταντίνος Επιβλέπων: Καθηγητής Δ. Μαμάης Αθήνα Οκτώβριος 2008
Έλεγχος Σχηματισμού Στρουβίτη σε Αναερόβιους Χωνευτές με Προσθήκη FeCl 3 Βραγγάλας Κωνσταντίνος Επιβλέπων: Καθηγητής Δ. Μαμάης Αθήνα Οκτώβριος 2008 Ονομασία - Προέλευση Ένυδρο Εναμμώνιο Φωσφορικό Μαγνήσιο
Διαβάστε περισσότερα1η Διάλεξη ΚΟΛΛΟΕΙΔΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΕΔΑΦΟΥΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
1η Διάλεξη ΚΟΛΛΟΕΙΔΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΕΔΑΦΟΥΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ Τροφοδότηση του εδαφικού διαλύματος Απορρόφηση Ρίζας Οργανική ουσία Ανταλλαγή κατιόντων Εδαφικό διάλυμα Μικροοργανισμοί εδάφους Προσρόφηση
Διαβάστε περισσότεραΠεριβαλλοντική Χημεία
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Περιβαλλοντική Χημεία Εργαστηριακό Μέρος Ενότητα 5: Σκληρότητα Νερού Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τ.Ε. Άδειες
Διαβάστε περισσότεραΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ - ΠΛΑΤΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 4/6/2014 ΒΑΘΜΟΣ ΒΑΘΜΟΣ:... ΤΑΞΗ: Γ Αριθμητικά.. ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες Ολογράφως:...
Διαβάστε περισσότεραΠροσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων
Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων (DO - BOD - COD - TOC) Χ. Βασιλάτος Οργανική ύλη Αποξυγόνωση επιφανειακών και υπογείων υδάτων Οι οργανικές ύλες αποτελούν πολύ σοβαρό ρύπο,
Διαβάστε περισσότεραΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
!Unexpected End of Formula l ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Παραδεισανός Αδάμ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η εργασία αυτή εκπονήθηκε το ακαδημαϊκό έτος 2003 2004 στο μάθημα «Το πείραμα στη
Διαβάστε περισσότεραΔασική Εδαφολογία. Χημικές ιδιότητες του εδάφους
Δασική Εδαφολογία Χημικές ιδιότητες του εδάφους Χημικές ιδιότητες εδάφους Εδαφικά κολλοειδή Ηλεκτρικά φορτία των ανόργανων κολλοειδών Εναλλακτική ικανότητα του εδάφους Βαθμός κορεσμού με βάσεις Ανταλλαγή
Διαβάστε περισσότεραΑντιδράσεις σε υδατικά διαλύματα. Κατερίνα Σάλτα 2ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών 2014
Αντιδράσεις σε υδατικά διαλύματα Κατερίνα Σάλτα 2ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών 2014 Διαλύματα Διαλύματα είναι τα ομογενή μείγματα δύο ή περισσοτέρων χημικών ουσιών. Διαλύτης θεωρείται η ουσία
Διαβάστε περισσότεραΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Χημική Τεχνολογία. Εργαστηριακό Μέρος
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Χημική Τεχνολογία Εργαστηριακό Μέρος Ενότητα 8.1: Βιοχημικά Απαιτούμενο Οξυγόνο (Biochemical Oxygen Demand, BOD) Ευάγγελος Φουντουκίδης
Διαβάστε περισσότεραΟγκομέτρηση ή τιτλοδότηση (titration) είναι η διεργασία του προσδιορισμού της συγκεντρωσης μιας ουσίας με μέτρηση της
Ογκομέτρηση ή τιτλοδότηση (titration) είναι η διεργασία του προσδιορισμού της συγκεντρωσης μιας ουσίας με μέτρηση της ποσότητας ενός αντιδραστηρίου (τιτλοδότης, titrant), η οποία απαιτείται για ποσοτική
Διαβάστε περισσότεραΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: XHMEIA A ΛΥΚΕΙΟΥ
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: XHMEIA A ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό κάθε µίας από τις ερωτήσεις A1 έως A5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α1. Το ιόν 56 Fe +2 περιέχει:
Διαβάστε περισσότεραΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΙΓΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ. ΕΡΗ ΜΠΙΖΑΝΗ 4 ΟΣ ΟΡΟΦΟΣ, ΓΡΑΦΕΙΟ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΙΓΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΗ ΜΠΙΖΑΝΗ 4 ΟΣ ΟΡΟΦΟΣ, ΓΡΑΦΕΙΟ 2 eribizani@chem.uoa.gr 2107274573 1 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ (1) - Οι χηµικοί σε ακαδηµαϊκά ιδρύµατα και βιοµηχανία
Διαβάστε περισσότεραΣτην συγκεκριμένη εργαστηριακή δραστηριότητα θα μετρήσουμε 4 παραμέτρους για την ποιότητα του νερού που προέρχεται από το δίκτυο του σχολείου μας,
Σχολείο: Ημερομηνία Δειγματοληψίας.. Φύλλο Εργασίας Έλεγχος της Ποιότητας του Πόσιμου Νερού του Σχολείου μας Γενικές πληροφορίες Τα φυσικά νερά περιέχουν διάφορες ουσίες οι οποίες είναι διαλυμένες και
Διαβάστε περισσότεραΔιαχείριση Αποβλήτων
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Διαχείριση Αποβλήτων Ενότητα 11 : Βιομηχανικά Στερεά και Υγρά Απόβλητα Δρ. Σταυρούλα Τσιτσιφλή Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Άδειες Χρήσης Το
Διαβάστε περισσότεραΚαλλιέργειες Εκτός Εδάφους
Θρεπτικά Διαλύματα Για Διδάσκοντες: Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΠΑΣΣΑΜ Είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά, τα οποία βρίσκονται διαλυμένα
Διαβάστε περισσότεραΠοιοτική ανάλυση ιόντων 1 ο Πείραμα
Εισαγωγή Ποιοτική ανάλυση ιόντων 1 ο Πείραμα Η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα και των εδαφών από βιομηχανικά απόβλητα είναι ένα από τα καίρια περιβαλλοντικά προβλήματα της εποχής μας. Ειδικά η απόρριψη
Διαβάστε περισσότεραΓενικά. Εικόνα 1. Πείραµα κροκίδωσης
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Αχαρνών 364 & Γλαράκι 10Β, Αθήνα, 11145 Τηλ: 211 1820 163-4-5 Φαξ: 211 1820 166 e-mail: enerchem@enerchem.gr web site: www.enerchem.gr ΚΡΟΚΙΔΩΣΗ ΣΥΣΣΩΜΑΤΩΣΗ ΧΗΜΙΚΗ
Διαβάστε περισσότεραNewsletter ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ CONDENSE: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΚΟΠΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΣΙΓΑΡΟ ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ
Newsletter 12 η Έκδοση ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ CONDENSE: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΚΟΠΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΣΙΓΑΡΟ ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ Ο οργανισμός ανάπτυξης Δυτικής
Διαβάστε περισσότεραΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Ογκομετρική Ανάλυση Ογκομετρική Ανάλυση Ογκομετρική ανάλυση ή ογκομέτρηση ονομάζεται η διαδικασία εύρεσης της συγκέντρωσης ενός διαλύματος υπολογίζοντας τον όγκο διαλύματος γνωστής
Διαβάστε περισσότεραΗ θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας
Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας Αθανάσιος Κουκουνάρας Λέκτορας Εργαστήριο Λαχανοκομίας Τμήμα Γεωπονίας ΑΠΘ thankou@agro.auth.gr 9 Μαρτίου 2015, Λάρισα Κύρια σημεία Η ανάγκη για λίπανση Οργανική
Διαβάστε περισσότεραΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ηµεροµηνία: Τετάρτη 23 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 2 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ
ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Α ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΜΑ Α Ηµεροµηνία: Τετάρτη 23 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 2 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό κάθε µίας από τις ερωτήσεις A1 έως A4 και δίπλα
Διαβάστε περισσότεραΕργαστηριακές Ασκήσεις Περιβαλλοντικής Βιοτεχνολογίας
Εργαστηριακές Ασκήσεις Περιβαλλοντικής Βιοτεχνολογίας Λάρισα 2013 Δημήτριος Καρπούζας Εργαστηριακή Άσκηση 4 Προσδιορισμός της δραστικότητας των φωσφατασών στο έδαφος Εισαγωγικά Στοιχεία Οι φωσφατάσες είναι
Διαβάστε περισσότεραΠαράγοντες που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα της κροκίδωσης
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Αχαρνών 364 & Γλαράκι 10Β, Αθήνα, 11145 Τηλ: 211 1820 163-4-5 Φαξ: 211 1820 166 e-mail: enerchem@enerchem.gr web site: www.enerchem.gr Παράγοντες που επηρεάζουν την
Διαβάστε περισσότεραΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ
ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Θρεπτικό διάλυμα Είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά, τα οποία βρίσκονται διαλυμένα
Διαβάστε περισσότεραΠηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005
Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005 ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προχωρημένες τεχνικές
Διαβάστε περισσότεραΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ - ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ - ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Προπτυχιακό ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 712 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 11: Ιοανταλλαγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία
ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 11: Ιοανταλλαγή Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία Σκοποί ενότητας Κατανόηση του φαινομένου της ιοντικής ανταλλαγής Περιεχόμενα ενότητας 1) Ρόφηση 2) Απορρόφηση
Διαβάστε περισσότεραΑΣΚΗΣΗ 2. ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ Α. Θεωρητικό μέρος 1. Χρήση των μεταβολών των φάσεων στην ανάλυση Η μελέτη της χημικής ανάλυσης αρχίζει με μια από τις
ΑΣΚΗΣΗ 2. ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ Α. Θεωρητικό μέρος 1. Χρήση των μεταβολών των φάσεων στην ανάλυση Η μελέτη της χημικής ανάλυσης αρχίζει με μια από τις παλιότερες παρατηρήσεις : Οι ουσίες λειώνουν και βράζουν
Διαβάστε περισσότεραΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1.1 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ
ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ Τμήμα Χημικών Μηχανικών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1.1 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Ιωάννα Δ. Αναστασοπούλου Βασιλική
Διαβάστε περισσότεραΠεριεχόμενα. Σύστημα υπόγειου νερού. Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών. Ρύθμιση ph
Αριάδνη Αργυράκη 1 Περιεχόμενα Σύστημα υπόγειου νερού Αντιδράσεις υδρόλυσης πυριτικών ορυκτών Ρύθμιση ph 2 Σύστημα υπόγειου νερού εξέλιξη σύστασης 1. Είσοδος - χημική σύσταση κατακρημνισμάτων 2. Ζώνη αερισμού
Διαβάστε περισσότεραΤράπεζα Χημεία Α Λυκείου
Τράπεζα Χημεία Α Λυκείου 1 ο Κεφάλαιο Όλα τα θέματα του 1 ου Κεφαλαίου από τη Τράπεζα Θεμάτων 25 ερωτήσεις Σωστού Λάθους 30 ερωτήσεις ανάπτυξης Επιμέλεια: Γιάννης Καλαμαράς, Διδάκτωρ Χημικός Ερωτήσεις
Διαβάστε περισσότεραΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Εργαστήριο. Ενότητα 10 η : Θρεπτικά Διαλύματα Για Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ.
ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ Εργαστήριο Τμήμα: Διδάσκοντες: Ενότητα 10 η : Θρεπτικά Διαλύματα Για Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΠΑΣΣΑΜ Θρεπτικό διάλυμα Είναι ένα αραιό υδατικό
Διαβάστε περισσότεραΕπίδραση των οξέων στα μέταλλα και το μάρμαρο
Επίδραση των οξέων στα μέταλλα και το μάρμαρο Επίδραση των οξέων στα μέταλλα Τα μέταλλα που είναι πιο δραστικά από το υδρογόνο (εκτός από το Pb) αντικαθιστούν το υδρογόνο στα οξέα (με εξαίρεση το HNO 3
Διαβάστε περισσότεραΕπιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον
Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον Ευρωπαϊκό Έργο LIFE- Στρατηγικές για τη βελτίωση και προστασία tου εδάφους από τη διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων στις Μεσογειακές
Διαβάστε περισσότεραΣτην συγκεκριµένη εργαστηριακή δραστηριότητα θα µετρήσουµε 3 παραµέτρους για την ποιότητα του νερού που προέρχεται από το δίκτυο του σχολείου µας,
8η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Επιστηµών- EUSO 2010 Τοπικός ιαγωνισµός Νοµού Μαγνησίας ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΚΦΕ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ Σχολείο: Φύλλο Εργασίας Ονοµ/υµα: Έλεγχος της Ποιότητας του Πόσιµου Νερού
Διαβάστε περισσότεραΑΣΚΗΣΗ 4η. Προσδιορίζεται ως η ικανότητα εξουδετέρωσης βάσεων
ΑΣΚΗΣΗ 4η Οξύτητα (Acidity) Θεωρητικό υπόβαθρο Προσδιορίζεται ως η ικανότητα εξουδετέρωσης βάσεων Εκφράζει την ποσοτική ικανότητα του νερού στην εξουδετέρωση ισχυρής βάσεως µέχρι επιθυµητής τιµής ph Οφείλεται
Διαβάστε περισσότεραΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ
Υπεύθυνος Εργαστηρίου: Δρ. Πέτρος Α. Ταραντίλης, Λέκτορας Δρ. Χρήστος Παππάς, Λέκτορας (βάσει Ν. 407/80) Δρ. Σοφία Κουλοχέρη, Επιστημονικός συνεργάτης Δρ. Αναστασία Μίχου, Επιστημονικός συνεργάτης Βάση
Διαβάστε περισσότεραΤα οφέλη χρήσης του Νιτρικού Καλίου έναντι του Χλωριούχου Καλίου και του Θειικού Καλίου
Τα οφέλη χρήσης του Νιτρικού Καλίου έναντι του Χλωριούχου Καλίου και του Θειικού Καλίου Τα οφέλη του καλίου, γενικά Προάγει την φωτοσύνθεση Επιταχύνει την μεταφορά των προϊόντων μεταβολισμού Ενισχύει την
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΘΕΜΑ 1ο Για τις παρακάτω ερωτήσεις Α1-Α3 να μεταφέρετε στο φύλλο απαντήσεων τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα μόνο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Διαβάστε περισσότεραΕργαστηριακή μελέτη επεξεργασίας νερού ρυπασμένου με Cr(VI)
Ecocity ΟΙΚΟΠΟΛΙΣ ΔΠΜΣ - ΕΜΠ «Επιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρων» Εργαστηριακή μελέτη επεξεργασίας νερού ρυπασμένου με Cr(VI) Λαγιόπουλος Ιωάννης Γεωλόγος, MSc «Περιβάλλον & Ανάπτυξη» «Έρευνα υδατικών
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ενότητα 9: Υγρά αστικά απόβλητα Διάθεση λυμάτων στο έδαφος (φυσικά συστήματα επεξεργασίας) (Μέρος 1 ο ) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών
Διαβάστε περισσότεραΠεριεχόμενα. Παράδειγμα εφαρμογής αντιδράσεων εξουδετέρωσης στον προσδιορισμό παραγόντων ρύθμισης του ph φυσικών νερών
Αριάδνη Αργυράκη 1 Περιεχόμενα Παράδειγμα εφαρμογής αντιδράσεων εξουδετέρωσης στον προσδιορισμό παραγόντων ρύθμισης του ph φυσικών νερών Μελέτη ειδικής περίπτωσης από μια ιστορική μεταλλευτική περιοχή
Διαβάστε περισσότεραΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΥΓΡΗΣ ΕΚΧΥΛΙΣΗΣ Ελένη Παντελή, Υποψήφια Διδάκτορας Γεωργία Παππά, Δρ. Χημικός Μηχανικός
Διαβάστε περισσότεραΜΕΡΟΣ Ι: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 11 ΜΕΡΟΣ Ι: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΓΕΝΙΚΑ... 15 1.1. ΠΟΙΟΤΙΚΗ και ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ... 15 1.2. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ των ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ... 16 1.3. ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ
Διαβάστε περισσότεραΠιλοτική Μονάδα Ανακύκλωσης Πολυμερών με Επιλεκτική Διάλυση/Ανακαταβύθιση
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Τομέας ΙΙ - Εργαστήριο Θερμοδυναμικής & Φαινομένων Μεταφοράς Πιλοτική Μονάδα Ανακύκλωσης Πολυμερών με Επιλεκτική Διάλυση/Ανακαταβύθιση Γεωργία Παππά,
Διαβάστε περισσότεραΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Υδρο-γεωχημεία Υδατική Χημεία Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας
ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Υδρο-γεωχημεία Υδατική Χημεία Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Εισαγωγή στην Υδροχημεία, Κατανόηση της έννοιας Υδρο-γεωχημεία.
Διαβάστε περισσότεραΥδρολίπανση λαχανικών
Υδρολίπανση λαχανικών Σκοπιμότητα υδρολίπανσης Αφορά την παροχή θρεπτικών στοιχείων στα φυτά σε δόσεις μετά την εγκατάστασή τους στον χώρο καλλιέργειας. Αποσκοπεί στην αναπλήρωση των θρεπτικών στοιχείων
Διαβάστε περισσότεραΓαλακτοκομία. Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου
Γαλακτοκομία Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί
Διαβάστε περισσότεραΠεριβαλλοντική Μηχανική
Περιβαλλοντική Μηχανική Υπολογισμός Τίνος; Γιατί; Πώς; Επινόηση; Αντιγραφή; Τι είναι νέο; Τι είναι τώρα διαφορετικό; Τι είναι νέο; Τι γνωρίζουμε ήδη; 1 Διυλιστήριο πετρελαίου 2 Χημική βιομηχανία Μονάδα
Διαβάστε περισσότεραΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΒΩΞΙΤΗ, ΜΠΕΝΤΟΝΙΤΗ ΚΑΙ ΠΕΡΛΙΤΗ
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΒΩΞΙΤΗ, ΜΠΕΝΤΟΝΙΤΗ ΚΑΙ ΠΕΡΛΙΤΗ Αύγουστος 1999 Μεθοδολογία Οι δοκιμές
Διαβάστε περισσότεραΤα βασικά της διεργασίας της
Τα βασικά της διεργασίας της ενεργού ιλύος Επίκουρος Καθηγητής Π. Μελίδης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Εργαστήριο Διαχείρισης και Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων 1 Γιατί είναι απαραίτητη η επεξεργασία Για
Διαβάστε περισσότεραΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. + SO 4 Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλύονται σε νερό δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ - ). NaOH Na
ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΟΞΕΩΝ Αλλάζουν το χρώμα των δεικτών. Αντιδρούν με μέταλλα και παράγουν αέριο υδρογόνο (δες απλή αντικατάσταση) Αντιδρούν με ανθρακικά άλατα και παράγουν αέριο CO2. Έχουν όξινη
Διαβάστε περισσότερα3. Όταν χλωριούχο νάτριο πυρωθεί στο λύχνο Bunsen, η φλόγα θα πάρει χρώμα: Α. Κόκκινο Β. Κίτρινο Γ. Μπλε Δ. Πράσινο Ε. Ιώδες
Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από οκτώ (8) σελίδες Ερωτήσεις 1-22: Για κάθε μια από τις ερωτήσεις που ακολουθούν δίνονται πέντε πιθανές απαντήσεις. Να επιλέξετε την ορθή απάντηση. Για κάθε ερώτηση
Διαβάστε περισσότεραΛυμένες ασκήσεις: 36. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;
ΧΗΜΕΙΑ: Εισαγωγή στην Χημεία - από το νερό στο άτομο- από το μακρόκοσμο στον μικρόκοσμο 41 Λυμένες ασκήσεις: 36. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες; α. Το νερό χαρακτηρίζεται
Διαβάστε περισσότεραΑΝΟΡΓΑΝΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΘΕΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
ΑΝΟΡΓΑΝΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΘΕΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Σκοπός Εργαστηριακής Άσκησης Η παρατήρηση και η συστηματική μελέτη διαφορετικών τύπων μεταθετικών αντιδράσεων. Θεωρητικό Μέρος Περιγραφή χημικών αντιδράσεων
Διαβάστε περισσότεραΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΥΠΠΕΘ (με Αρ. Πρωτ. 150022/Δ2/15-9-2016) Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1. 1.1 Γνωριμία με το εργαστήριο του Χημικού Από τον εργαστηριακό οδηγό να χρησιμοποιηθούν
Διαβάστε περισσότεραΕργαστήριο Οργανικής Χημείας. Εργαστήριο Χημείας Laboratory of Chemistry
Εργαστήριο Οργανικής Χημείας Laboratory of Chemistry ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Υπεύθυνοι Εργαστηρίου: Πέτρος Α. Ταραντίλης, Αναπλ. Καθηγητής Χρήστος Παππάς, Επίκ. Καθηγητής Υπεύθυνοι Ομάδων: Αν. Καθ.
Διαβάστε περισσότεραιαχείριση υγρών α οβλήτων
ιαχείριση υγρών α οβλήτων Χαρακτηριστικά αποβλήτων και λυµάτων Α όβλητα & Λύµατα Υγρά α όβλητα: τα υγρά και οι λάσπες που ρέουν εύκολα και αποβάλλονται από κατοικίες, βιοµηχανικές εγκαταστάσεις, µεταφορικά
Διαβάστε περισσότεραΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2013-14 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΤΑΞΗ :Γ ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ ΒΑΘΜΟΣ:.. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 04/06/14 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΩΡΕΣ (Βιολογία Χημεία) Αριθμός σελίδων γραπτού:7
Διαβάστε περισσότεραΣκληρότητα νερού. Μόνιμη και παροδική σκληρότητα
Σκληρότητα νερού Μόνιμη και παροδική σκληρότητα Τι περιέχει το νερό της βροχής; Ποιο είναι συνήθως το ph του βρόχινου νερού; Γιατί; Τι περιέχει το νερό του εδάφους; Na +, K +, Ca 2+, Mg 2+, Cl, SO 4 2,
Διαβάστε περισσότεραΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 9: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικών- υδροχημικών παραμέτρων (Μέρος 2ο)
ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 9: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικών- υδροχημικών παραμέτρων (Μέρος 2ο) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία Σκοποί ενότητας Υπολογισμός υδροχημικών παραμέτρων
Διαβάστε περισσότεραΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ
ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Θρεπτικό διάλυμα Είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά, τα οποία βρίσκονται διαλυμένα
Διαβάστε περισσότερα(είναι οι αντιδράσεις στις οποίες δεν μεταβάλλεται ο αριθμός οξείδωσης σε κανένα από τα στοιχεία που συμμετέχουν)
Κατηγορίες Χημικών Αντιδράσεων Μεταθετικές Αντιδράσεις (είναι οι αντιδράσεις στις οποίες δεν μεταβάλλεται ο αριθμός οξείδωσης σε κανένα από τα στοιχεία που συμμετέχουν) l Αντιδράσεις εξουδετέρωσης Χαρακτηρίζονται
Διαβάστε περισσότεραΟρισμός το. φλψ Στάδια επεξεργασίας λυμάτων ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ?
ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ? Ο βιολογικος καθαρισμος αφορα την επεξεργασια λυματων, δηλαδη τη διαδικασια μεσω της οποιας διαχωριζονται οι μολυσματικες ουσιες από
Διαβάστε περισσότεραΕΚΦΕ /ΝΣΗΣ ΕΥΤ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
ΕΚΦΕ /ΝΣΗΣ ΕΥΤ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΑΘΗΝΑΣ (ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ) Συνεργάτες Χηµικοί: Ερρίκος Γιακουµάκης Γιώργος Καπελώνης Μπάµπης Καρακώστας Ιανουάριος 2005 2 ΑΝΤΙ ΡΑΣΕΙΣ ΙΠΛΗΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Οι αντιδράσεις
Διαβάστε περισσότεραΜείγμα διαφόρων σωματιδίων σε αιώρηση
ΑΙΩΡΟΥΜΕΝΑ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ Μείγμα διαφόρων σωματιδίων σε αιώρηση Τα σωματίδια στην ατμόσφαιρα διαφέρουν από τα αέρια. 1. Ένα αέριο αποτελείται από ξεχωριστά άτομα ή μόρια τα οποία είναι διαχωρισμένα ενώ ένα
Διαβάστε περισσότεραΛίπανση Κηπευτικών Καλλιεργειών
Λίπανση Κηπευτικών Καλλιεργειών Βασική λίπανση Η βασική λίπανση διενεργείται κατά το στάδιο της προετοιµασίας του εδάφους και πριν την εγκατάσταση των φυτών σε αυτό. Οι ποσότητες των λιπασµάτων καθορίζονται
Διαβάστε περισσότεραΣύντομη περιγραφή του πειράματος
Σύντομη περιγραφή του πειράματος Μέρος Ι: Μέτρηση του ΡΗ της βροχής από τρεις διαφορετικές περιοχές (βιομηχανική περιοχή, κέντρο αστικής πόλης, βουνό) και επίδραση των νερών αυτών σε μάρμαρο και μέταλλο.
Διαβάστε περισσότεραΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ (2 η Εργαστηριακή Ημέρα) ΘΕΜΑ : ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ (2 η Εργαστηριακή Ημέρα) ΘΕΜΑ : ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗ 5η: Ανάλυση Α αναλυτικής ομάδας κατιόντων (Ag +, Hg 2, Pb ) ΣΚΟΠΟΣ: Μελέτη εργαστηριακών μεθόδων για την ταυτοποίηση (αναγνώριση)
Διαβάστε περισσότεραΓαλακτοκομία. Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου
Γαλακτοκομία Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα (3/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί
Διαβάστε περισσότεραΤεχνική Περιβάλλοντος
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: Καθίζηση Δεξαμενές καθίζησης Ευθύμιος Νταρακάς Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ
ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Χημεία Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ και Α, Β ΤΑΞΕΙΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ και Α ΤΑΞΗ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΠΑΛ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
Διαβάστε περισσότεραΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ
ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Δημήτρης
Διαβάστε περισσότεραΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ, ΛΕΜΕΣΟΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2004 2005 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ
ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ, ΛΕΜΕΣΟΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2004 2005 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ Τάξη : Β Λυκείου Ηµεροµηνία : 8/06/2005 ιάρκεια : 2,5 ώρες Αριθµός σελίδων: 5 Χρήσιµα
Διαβάστε περισσότεραΤΑΧΥΤΗΤΑ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΣΤΕΡΕΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ
ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΣΤΕΡΕΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ Σε αυτή την εργαστηριακή άσκηση θα ορίσουμε την ταχύτητα διάλυσης μιας στερεής ουσίας στο νερό και θα
Διαβάστε περισσότεραΞήρανσηβιολογικής ιλύος µε ηλιοθερµικές µεθόδους
ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Πολυτεχνική Σχολή Τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος Εργαστήριο ιαχείρισης & Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων ιευθυντής Εργαστηρίου: Καθ. Αλέξανδρος Αϊβαζίδης Ξήρανσηβιολογικής ιλύος
Διαβάστε περισσότεραRegenerative & Nature-Based Water Solutions. Ερευνητικό Πρόγραμμα HYDROUSA. Αποκεντρωμένη διαχείριση υδατικών πόρων και χρήση ανακτημένου νερού
HYDROUSA This project has received and innovation programme Regenerative & Nature-Based Water Solutions Ερευνητικό Πρόγραμμα HYDROUSA Αποκεντρωμένη διαχείριση υδατικών πόρων και χρήση ανακτημένου νερού
Διαβάστε περισσότεραΓαλακτοκομία. Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα(1/3), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου
Γαλακτοκομία Ενότητα 3: Κύρια Συστατικά του Γάλακτος - Άλατα(1/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί
Διαβάστε περισσότερα7. ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΩΝ ΙΟΝΤΩΝ
7. ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΩΝ ΙΟΝΤΩΝ Σχηματισμός ιζήματος χρωμικού μολύβδου(ιι) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Η σταθερά γινομένου διαλυτότητας Διαλυτότητα και επίδραση κοινού ιόντος Υπολογισμοί καθίζησης Επίδραση
Διαβάστε περισσότεραΟνοματεπώνυμο: Χημεία Α Λυκείου Αριθμός Οξείδωσης Ονοματολογία Απλή Αντικατάσταση. Αξιολόγηση :
Ονοματεπώνυμο: Μάθημα: Υλη: Επιμέλεια διαγωνίσματος: Αξιολόγηση : Χημεία Α Λυκείου Αριθμός Οξείδωσης Ονοματολογία Απλή Αντικατάσταση Τσικριτζή Αθανασία Θέμα Α 1. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε καθεμία
Διαβάστε περισσότερα