ΟΜΑΔΑ:ΝΕΜΕΣΙΣ ΜΕΛΗ:ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ ΜΑΛΕΝΑ,ΖΕΜΠΙΛΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ,ΜΑΡΙΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ,ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΑΘΗΣ,ΡΟΥΣΣΟΥ ΜΑΡΙΑ.
ΘΕΣΗ:Βρίσκεται στην κορυφή του Ιερού Βράχου. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ:Χτίστηκε μεταξύ των ετών 447-438 π.χ. από τους φημισμένους αρχιτέκτονες Ικτίνο και Καλλικράτη, με τη γενική εποπτεία του περίφημου γλύπτη Φειδία. Ο Παρθενώνας ήταν ναός οκτάστυλος, περίπτερος, διπλός, με εξάστυλο αμφιπρόστυλο σηκό, διαστάσεων περίπου 70 μέτρα μήκος, 31 μέτρα πλάτος και 15 μέτρα ύψος. Ο ναός χαρακτηρίζεται ως περίπτερος, επειδή έφερε περιμετρικά πτερό ή περίσταση. Ο Παρθενώνας ως αρχιτεκτόνημα ήταν φημισμένος για τις λεγόμενες καμπυλότητες, χάρη στις οποίες το κτήριο έμοιαζε σαν ένας ζωντανός οργανισμός με εσωτερική πνοή.
Στο εσωτερικό του ναού δέσποζε ένα πελώριο, χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς Αθηνάς, ύψους περίπου 13 μέτρα μαζί με το βάθρο του, όπου ήταν έργο του Φειδία. Η θεά, όρθια, φορούσε μακρύ πέπλο και αιγίδα, με παράσταση της κεφαλής της Μέδουσας. Στο κεφάλι φορούσε περίτεχνο κράνος πλούσια στολισμένο με μυθολογικά ζώα. Κρατούσε στο δεξί της χέρι ένα άγαλμα της θέας Νίκης, με το αριστερό της χέρι κρατούσε την ακουμπισμένη στο έδαφος ασπίδα της, ενώ το δόρυ της ήταν στηριγμένο κάτω και ακουμπούσε στον αριστερό ώμο της. Γνωστοί μύθοι απεικονίζονταν σε διάφορα σημεία του αγάλματος. Η ασπίδα εξωτερικά είχε ανάγλυφη παράσταση Αμαζονομαχίας και εσωτερικά ζωγραφιστή παράσταση Γιγαντομαχίας, ενώ στις παρυφές των σανδαλιών της υπήρχαν ανάγλυφες σκηνές Κενταυρομαχίας. Τέλος, στο βάθρο του αγάλματος υπήρχε ανάγλυφη παράσταση της γέννησης της Πανδώρας.
Τα αετώματα, δηλαδή οι τριγωνικοί χώροι που σχηματίζονται από τα γείσα της στέγης στις στενές πλευρές του ναού, είναι τα τελευταία τμήματα που δέχθηκαν γλυπτική διακόσμηση με ολόγλυφα αγάλματα (437-432 π.χ.) Το ανατολικό αέτωμα, πάνω από την είσοδο του ναού εικονίζει τη γέννηση της θεάς Αθηνάς από το κεφάλι του πατέρα της Δία, με την παρουσία Ολύμπιων θεών. Στο δυτικό αέτωμα εικονίζεται η διαμάχη μεταξύ της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για τη διεκδίκηση της αττικής γης, που κατέληξε στη νίκη της θεάς Αθήνας, η οποία έγινε πολιούχος της Αθήνας.
Οι μετόπες είναι οι ορθογώνιες πλάκες που εναλλάσσονται με τρίγλυφα στο διάζωμα του ναού πάνω από τα επιστύλια. Ήταν τα πρώτα τμήματα του ναού που διακοσμήθηκαν με ανάγλυφες μυθολογικές παραστάσεις από σπουδαίους γλύπτες της εποχής (445-440 π.χ.). Οι 92 μετόπες του Παρθενώνα εικονίζουν: α ) στην ανατολική πλευρά την Γιγαντομαχία, δηλαδή τον αγώνα των Ολυμπίων θεών με τους Γίγαντες που ήθελαν να ανατρέψουν την τάξη του Ολύμπου. β ) στη δυτική πλευρά την Αμαζονομαχία, τον αγώνα των προϊστορικών κατοίκων της Αθήνας, εναντίων των Αμαζόνων που είχαν εισβάλει στον τόπο τους. γ ) στη νότια πλευρά την Κενταυρομαχία, την άγρια πάλη ανάμεσα στους Κενταύρους και τους Λαπίθες, λαό της Θεσσαλίας, γιατί οι πρώτοι θέλησαν να αρπάξουν τις γυναίκες των Λαπιθών κατά την τελετή του γάμου του βασιλιά τους Πειρίθου. δ ) στη βόρεια πλευρά σκηνές από τον Τρωικό πόλεμο.
ΟΝΟΜΑΣΙΑ:Η ονομασία του, που παραπέμπει στο μυθικό βασιλιά της Αθήνας Ερεχθέα, είναι μεταγενέστερη και αναφέρεται μόνο στον Παυσανία. ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ:Κατά τη μυθολογία στο σημείο αυτό έγινε η φιλονικία της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για την κυριαρχία της πόλης. Ο θεός της θάλασσας Ποσειδώνας χτύπησε το βράχο με την τρίαινα και ξεπήδησε θαλασσινό νερό. Με τη σειρά της η Αθηνά χτύπησε με το δόρυ της και φύτρωσε η ελιά. Οι θεοί που ήταν κριτές έδωσαν τη νίκη στην Αθηνά. Οι Αθηναίοι όμως θέλοντας να συμβιβάσουν τους δύο αντίπαλους θεούς τους αφιέρωσαν από ένα ιερό κάτω από την ίδια στέγη. Έτσι χτίστηκε το πιο ιδιόμορφο από τα οικοδομήματα της Ακρόπολης
Το ανατολικό τμήμα ήταν αφιερωμένο στη λατρεία της Αθηνάς Πολιάδας. Η είσοδος γινόταν από μια εξάστυλη ιωνική στοά. Το ύψος των κιόνων είναι 6,586 μ. Εδώ βρισκόταν το λατρευτικό άγαλμα της Αθηνάς, το είδωλον ή και άγαλμα των πηγών. Σύμφωνα πάλι με κάποιες πηγές το άγαλμα ήταν διιπετές, δηλαδή είχε πέσει από τον ουρανό. Η κύρια θύρα είχε πλάτος 2,70 μ., ενώ δεξιάκαι αριστερά υπήρχε από ένα παράθυρο. Η διαμόρφωση του εσωτερικού χώρου παραμένει άγνωστη κάποια λείψανα θεμελίων που σώζονται και τα οποία υποδηλώνουν διαίρεση του χώρου σε τρία κλίτη.
Το βορινό πρόπυλο στηρίζεται σε έξι υψηλούς ιωνικού ρυθμού κίονες σε διάταξη σχήματος Π. Το ύψος τους φτάνει τα 7,635 μ. Στο δάπεδο αριστερά, πριν φτάσει κανείς στη μεγάλη θύρα, στο σημείο όπου λείπουν οι μαρμάρινες πλάκες, διακρίνονται κάποια λαξεύματα στο βράχο. Τα λαξεύματα αυτά προκλήθηκαν από την τρίαινα του Ποσειδώνα κατά τη διεκδίκηση της ονομασίας της πόλης στη φιλονικία του με την Αθηνά.
Έξι κόρες σε διάταξη σχήματος Π πατούν σε ένα πόδιον ύψους 1.77 μ. και στηρίζουν την οροφή της πρόστασης με το κεφάλι τους. Στην αρχή τα αγάλματα αυτά ονομάζονταν απλώς Κόρες. Η ονομασία Καρυάτιδες δόθηκε σε μεταγενέστερους χρόνους. Οι έξι κόρες έχουν λυγισμένο το ένα πόδι, αυτό προς τον κεντρικό άξονα (ή πιο απλά οι τρεις αριστερές το δεξί πόδι και οι τρεις δεξιές το αριστερό πόδι). Φορούν ένα δωρικό πέπλο που σχηματίζει πτυχές ανάμεσα στα στήθη και καθώς κυλά προς τα πόδια. Τα μαλλιά τους είναι μακριά, χτενισμένα προς τα πίσω και δεμένα χαλαρά. Οι βραχίονες λείπουν από όλες. Οι Καρυάτιδες σήμερα βρίσκονται στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, εκτός από τη δεύτερη από αριστερά η οποία είχε απαχθεί από το λόρδο Έλγιν και βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο. Με το κεφάλι τους οι Καρυάτιδες στηρίζουν το επιστύλιο, το οποίο αποτελείται από τρεις επάλληλες ταινίες, από τις οποίες η ανώτερη φέρει ανάγλυφους ρόδακες.
Θέση : Ο μόνος δρόμος για ν' ανέβει κανείς στην κορυφή του ιερού βράχου της Ακρόπολης ήταν πάντοτε από τη δυτική πλευρά. Σ' όλες τις άλλες πλευρές οι πλαγιές είναι τόσο απόκρημνες που είναι αδύνατη η πρόσβαση απ' αυτές.. Δεξιά και αριστερά της ανηφοριάς αυτής βρίσκονται τα ερείπια από μια μεγάλη σκάλα που είχαν φτιάξει οι Ρωμαίοι. Στο τέρμα της αρχαίας ανηφοριάς βρίσκεται η είσοδος της Ακρόπολης. Από την εποχή που φτιάχτηκαν τα πρώτα οικοδομήματα στο βράχο η είσοδος ήταν προστατευμένη με επάλξεις. Αργότερα την εποχή του χρυσού αιώνα του Περικλή πάρθηκε η απόφαση στην είσοδο της Ακρόπολης να χτιστεί ένα καινούργιο οικοδόμημα.
Το οικοδόμημα αυτό διαιρείται σε τρία μέρη: α)η βόρεια πτέρυγα των Προπυλαίων αποτελείται από ένα δωμάτιο, γνωστό ως Πινακοθήκη επειδή η αίθουσα ήταν κοσμημένη με ζωγραφικούς πίνακες, ανάμεσα στους οποίους και έργα γνωστών ζωγράφων. Μπροστά του έχει μία μικρή δωρική στοά από τρεις κίονες και η είσοδος σε αυτό γινόταν από πόρτα που πλαισιώνεται από δύο παράθυρα. Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, η αίθουσα αυτή ήταν χώρος ανάπαυσης των επισκεπτών της Ακρόπολης και στο εσωτερικό της πιθανολογείται ότι υπήρχαν κλίνες. β)η νότια πτέρυγα των Προπυλαίων αρχικά φαίνεται να σχεδιάσθηκε όμοια με τη βόρεια, η ύπαρξη, όμως, του προγενέστερου ιερού της Νίκης ανάγκασε τον αρχιτέκτονα να μην υλοποιήσει το αρχικό σχέδιο. Για το λόγο αυτό κατασκευάσθηκε μόνο μία στοά, σε αντιστοιχία με τη βόρεια, αποτελούμενη από τρεις κίονες. γ)από τη δυτική πλευρά της ήταν δυνατή η πρόσβαση στο ναό της Αθηνάς Νίκης. Το αρχικό σχέδιο του οικοδομήματος φαίνεται ότι προέβλεπε την κατασκευή πλευρικών δωματίων αυτά, όμως, δεν κατασκευάσθηκαν ποτέ.
ΘΕΣΗ:Δεξιά των Προπυλαίων, ψηλά, στην ταράτσα του παλιού μυκηναϊκού ανακτόρου, στη νοτιοδυτική άκρη της Ακρόπολης, είναι κτισμένος ο μικρός και χαριτωμένος ναός της Αθηνάς Νίκης, της Απτέρου Νίκης. Το σημείο εκείνο είναι το μόνο μέρος από όπου θα μπορούσε ο επισκέπτης να αγναντέψει τη θάλασσα.
Ο ναός είναι ιωνικού ρυθμού, αμφιπρόστυλος, έχει δηλαδή μια σειρά από κίονες εμπρός από τις στενές όψεις του. Κάθε σειρά αποτελείται από τέσσερις (4) μονολιθικούς κίονες, οι οποίοι έχουν ύψος 4,066μ. Η κρηπίδα έχει διαστάσεις 8,26 Χ 5,64.
ΖΩΦΟΡΟΣ Η ζωφόρος, έργο του Αγοράκριτου, είχε τις εξής ανάγλυφες παραστάσεις: Η ανατολική πλευρά παριστάνει συνέλευση ένθρονων θεών γύρω από το Δία. Η νότια μάχες Ελλήνων με Πέρσες ιππείς. Η δυτική και η βόρεια μάχες Ελλήνων οπλιτών με άλλους οπλίτες.
Το ανατολικό αέτωμα παρίστανε Γιγαντομαχία, ενώ το δυτικό Αμαζονομαχία..Τα γλυπτά συμπληρώνονταν με τις εντυπωσιακές επιχρυσωμένες χάλκινες μορφές στα ακρωτήρια: Βελλερεφόντης, Πήγασος και Χίμαιρα στις μέσες και Νίκες στις γωνίες. Εξαιτίας της θέσης του ναού και για να προστατευτούν οι προσκυνητές, στην παρυφή του πύργου υπήρχε ένα προστατευτικό θωράκιο με ένα (1) μέτρο περίπου ύψος. Η εξωτερική όψη του ήταν διακοσμημένη με ανάγλυφες παραστάσεις που εικονίζουν φτερωτές Νίκες που στολίζουν τρόπαια ή οδηγούν ταύρους στη θυσία ή μορφές Αθηνάς. Στο θωράκιο η Νίκη διακρίνεται από την Αθηνά και παριστάνεται να υπηρετεί τη προστάτιδα του βράχου.
ΘΕΣΗ:Ο «αρχαίος νεώς» της Αθηνάς υψωνόταν μεταξύ των μεταγενέστερων Ερεχθείου και Παρθενώνος. ΔΟΜΗ:Ο ανατολικός σηκός έφερε δύο εσωτερικές κιονοστοιχίες και στέγαζε το «διιπετές» άγαλμα της θεάς Αθηνάς, που σε κατοπινή εποχή φυλασσόταν εντός του Ερεχθείου. Ο δυτικός σηκός απετελείτο από τρία δωμάτια, αφιερωμένα στις λατρείες των Ποσειδώνος-Ερεχθέως, Βούτου και Ηφαίστου, οι οποίες επίσης κληροδοτήθηκαν στο Ερέχθειο. ΙΣΤΟΡΙΑ:Ο ναός οικοδομήθηκε μέσα στον 6ο αι. π.χ., με χρηματοδότηση από την αθηναϊκή αριστοκρατική οικογένεια. Με βάση το υλικό των θεμελίων, κάποιοι αναγνώρισαν στο ναό δύο διαφορετικές οικοδομικές φάσεις μία περί το 570 π.χ., στην οποία τοποθετούνται ο σηκός και ο πρόδομος, και μία δεύτερη στα 529-520 π.χ., οπότε προστέθηκε η εξωτερική περίσταση. Κατ άλλους, ο ναός είχε λάβει ευθύς εξαρχής τις μεγάλες του διαστάσεις (570 π.χ.) και οι Πεισιστρατίδες τον ξανάχτισαν δίνοντάς του πιο εκσυγχρονισμένη μορφή (529-520 π.χ.). Τέλος, μερικοί θεωρούν ότι ο ναός γνώρισε μία και μοναδική οικοδομική φάση μέσα στον 6ο αι. (529-520 ή 510-500 π.χ.), ενώ τα μέλη που χρονολογούνται στο α ήμισυ του αιώνα ανήκαν μάλλον σε άλλο κτίσμα, ενδεχομένως στον καλούμενο Πρωταρχικό Παρθενώνα (Urparthenon). Με την περσική εισβολή του 480 π.χ. ο «αρχαίος» καταστράφηκε.