Medical Express Έτος 22 ο / Τεύχος 216 / ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΚΕΜΠ ΚΡ 385/1989 PRESS X+7 PRESS POST P O S T ISSN 1106-3157 Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 102 166 74 ΓΛΥΦΑΔΑ e-mail: info@pitsilidis.gr > ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΕ Κόντρα για τις ελλείψεις φαρμάκων > ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ - Ο κίνδυνος των υπογλυκαιμικών επεισοδίων - Ισχυρισμοί Υγείας > Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Και μετά ήρθε η Τρόικα... > Θ. ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ (Ε) ΣΥΝΕΝΤΕΞΗ Mats Bränström: Έπεσε το τελευταίο οχυρό της υπογονιμότητας ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ Έλλειψη πολιτικής, χαμένες ευκαιρίες Επισκεφτείτε τη νέα μας ιστοσελίδα www.medicalexpress.gr Username και Password στη σελίδα των περιεχομένων
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Medical Express ΙΔΙOΚΤΗΣΙΑ: Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε., Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα, τηλ.: 210-89.47.002, Fax: 210-89.41.551, www.pitsilidis.gr, e-mail: info@pitsilidis.gr www.medicalexpress.gr username: abcd / password: 1234 20 48 EDITORIAL Και μετά ήρθε η Τρόικα... 8 ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ (Ε) 10 ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΕ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΛΕΓΧΟΥΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΔΙΩΞΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ Κόντρα για τις ελλείψεις φαρμάκων 12 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Mats Bränström: Έπεσε το τελευταίο οχυρό της υπογονιμότητας 20 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 28 ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΥΓΕΙΑΣ Πραγματοποιούν όσα υπόσχονται; 32 ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ2 Ο κίνδυνος των υπογλυκαιμικών επεισοδίων 34 ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 36 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΝΟΣΗΜΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΑΠΟ ΤΟ GENERICS CONFERENCE Έλλειψη πολιτικής, χαμένες ευκαιρίες 48 ΚΩΔΙΚΟΣ: 011985 ΕΚΔOΤΗΣ Mιχάλης Πιτσιλίδης, Λ. Πορφύρα 11, Bούλα 166 73 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Nινέττα Βατικιώτη ΔIEYΘYΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚH ΔIEYΘYΝΣΗ Κωνσταντίνος Σπίγγος Μιχάλης Πιτσιλίδης ART DIRECTOR Νικολέττα Παπαϊωάννου ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Νεκταρία Καρακώστα, Έλενα Κιουρκτσή, Βιβέττα Λαϊνιώτη ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Βασιλική Κούτσικου ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Σοφία Κολοβού ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Σταμάτης Κωνσταντάτος ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Όλγα Κοσσυβάκη Ανυπόγραφα άρθρα: Copyright Medicart SA Αποκλειστικά δικαιώματα για την Ελλάδα Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. 6 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 216 / ΜΑΡΤΙΟΣ 2013
E D I T O R I A L Kαι μετά ήρθε η Τρόικα Του Μιχάλη Πιτσιλίδη pitsilidis@gmail.com «Say it loud. I'm Greek and I'm proud», αναφωνούσαν οι γηραλέοι και παλιμπαιδίζοντες πατριάρχες της νέας εποχής! Aπό τα τέλη της δεκαετίας του 1980 η ελληνική κοινωνία εισήλθε σοσιαλιστικά στον αστερισμό ενός πολυδιάστατου «εκσυγχρονισμού», μιας νέας «φιλοσοφίας ζωής», με κύριο εκφραστή τα τότε γνωστά περιοδικά life style. Θεότητες αυτής της νέας φιλοσοφίας ζωής, της «Ωραίας Ζωής», αναδείχθηκαν το άτομο, η διασκέδαση, η χαλαρότητα, το cool και η κατανάλωση, ως αυτοσκοπός και λόγος ύπαρξης. Όσοι εξέφραζαν ιδεο-λογική διαφωνία για τη μετατροπή του πολίτη σε πελάτη και της κοινωνίας σε project, θεωρήθηκαν μέλη του «σωματείου της εθνικής κλάψας» και στιγματίστηκαν ως άτομα συμπλεγματικά «απέναντι στο success symbol» του εκσυγχρονισμού. Η TV, η σόου μπιζ, οι ημίγυμνες και πρόθυμες μοντέλες, η μόδα, τα περιοδικά life style, η «δημιουργική δουλειά» σε διαφημιστικές ή στην τηλεόραση, το χρηματιστήριο και το «κόμμα» του, τα φορητά τηλέφωνα, η εικόνα ως υπο?κατάστατο της ουσίας, ήταν τα προνομιακά πεδία των «ευφυών» Ελλήνων έναντι των «ηλιθίων». Αυτή η νέα Ελλάδα του θεάματος, της μόδας, των μοντέρνων «επαγγελμάτων», του shopping και του clubbing, του βιταλισμού, του καταναλωτισμού και της εικόνας ανακηρύχθηκε σε... μόδα: «Η Ελλάδα είναι μόδα»! Τα πεδία ενδιαφέροντος του μοδάτου Έλληνα ήταν συγκεκριμένα: το σεξ, τα μουσικά είδωλα, η αέναη διασκέδαση, η φτηνή τηλεόραση, η φορητή τηλεφωνία, η λαμογιά, η φοροκλοπή, η μίζα αλλά και το fitness, ως προϋπόθεση επιτυχίας στο γκομενοκυνήγι. Η Ελλάδα ήταν πλέον μια αταξική νησίδα. Η μεσαία τάξη των στελεχών, των νέων επαγγελματιών, των γιάπηδων και των golden boys, κονιορτοποίησε τα σύνορα. Σε διπλανά τραπέζια, στο κλαμπ, συναντούσε κανείς τον εραστή δυτικών προαστίων και το γόνο των βορείων προαστίων. Φυσικά, άβολα ζητήματα όπως η οικολογία, το ασφαλιστικό, το χρέος, τα δανεικά, η κατάρρευση της παραγωγής και άλλα πολλά, προσπεράστηκαν με χαρακτηριστική ευκολία, ως out of fashion. Όλα τα παραπάνω οδήγησαν σε ένα νέο, τύπου τραλαλά (αλλά όχι λιγότερο επικίνδυνο!), εθνικισμό. Αφού η Ελλάδα είναι μόδα και οι νέοι Έλληνες εμφορούνται από τη νέας κοπής εθνοφυλετική ανωτερότητα, τι συγκρίσεις να γίνουν με «υποδεέστερους»; Στο στόχαστρο, (παρά την προφανή αντίφαση!), οι πολύ πιο «προηγμένες» (με τα ίδια κριτήρια!) δυτικές κοινωνίες. Οι ξενέρωτοι Άγγλοι, οι καθυστερημένοι Γάλλοι, οι εργασιομανείς Αμερικανοί, οι μονόχνωτοι Γερμανοί, οι μοναχικοί Σκανδιναβοί κ.ο.κ. «Say it loud. I'm Greek and I'm proud», αναφωνούσαν οι γηραλέοι και παλιμπαιδίζοντες πατριάρχες της νέας εποχής! Όπως είναι φυσικό, ακολούθησαν πολλές μεταβολές. Η αστακομακαρονάδα διαδέχτηκε τη φασολάδα, το σούσι τις φακές, τα Κοχίμπα τα Καρέλια, η βότκα τη ρετσίνα, η πισίνα την υπαίθρια ντουζιέρα, η εξωτική Νατάσα τη Μαριγούλα ως υπηρέτρια, η Καγιέν το φιατάκι, η Μύκονος την Αίγινα, η Αράχωβα το Άνω Κατσικοχώρι. Φεύγεις από την Ελλάδα της μιζέριας και περνάς στην Ελλάδα της Ωραίας Ζωής, φτάνει να έχεις και να πληρώνεις. Δηλαδή να δανείζεσαι από τα δανεικά και να κλέβεις από τα κλεμμένα. Κάπου εκεί ήρθε η Τρόικα. Και οι εισαγγελείς. 8 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 216 / ΜΑΡΤΙΟΣ 2013
E Ξ Ε Ρ Χ Ο Μ Ε Ν Α (E) Του Θεόδουλου Παπαβασιλείου t.papavasiliou@pitsilidis.gr Στη δική μας περίπτωση η επανάληψη εκτός από μήτηρ πάσης μαθήσεως, είναι και μήτηρ πάσης παθήσεως. Ας σοβαρευτούμε... Ένα από τα παράδοξα της μεταμνημονιακής εποχής, είναι η αίσθηση που έχεις ότι όλα γύρω σου αλλάζουν ραγδαία, ενώ την ίδια ώρα πλήττεις θανάσιμα από την αδιάκοπη επανάληψη προσώπων, προβλημάτων, καταστάσεων. Νιώθεις ότι τρέχουμε ως χώρα να διορθώσουμε σε χρόνο ρεκόρ τα λάθη δεκαετιών, ενώ την ίδια ώρα περπατάμε με ρυθμούς χελώνας πάνω από τα ίδια και τα ίδια. Οι τροϊκανοί επέστρεψαν, έφυγαν, θα ξανάρθουν και η δόση είναι στον αέρα, λίγο παραπέρα, όλα καλά, τα βρήκαμε, τα χάσαμε, συμφωνήσαμε αλλά, θα δείξει. Απολύονται δεν απολύονται στο δημόσιο, αποτάσσομαι, απεταξάμην, δεν γνωρίζω δεν απαντώ για τη φοροδιαφυγή, να χαρατσώσει κανείς τη ΔΕΗ ή να μην την χαρατσώσει; Ιδού η απορία... Μία από τα ίδια, χωρίς τζατζίκι αλλά με μπόλικη σάλτσα από τα ΜΜΕ, με υπερβολές και σενάρια, δεσμεύσεις και συνεχή αναζήτηση της εξόδου από την κρίση. Και η επανάληψη της ραγδαίως μεταλλασσόμενης καθημερινότητάς μας, δεν περιορίζεται στα της τρόικας. Μια ματιά να ρίξει κάποιος στο χώρο της υγείας (αντίστοιχα παραδείγματα μπορεί να βρει κανείς σε όλους τους τομείς και σε όλα τα υπουργεία), θα λάβει την εικόνα της ίδιας παρακμής, που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Τα Νοσοκομεία αδυνατούν να προμηθευτούν τρόφιμα και φάρμακα, υπάρχουν ελλείψεις προσωπικού, απλήρωτες εφημερίες, επισχέσεις εργασίας, εργασιακή εξόντωση του προσωπικού και τα λοιπά και τα λοιπά. Οι συνεργαζόμενοι με τον ΕΟΠΥΥ αναμένουν τις πληρωμές, το υπουργείο δεσμεύεται (τελευταίο παράδειγμα η δέσμευση Σαλμά προς φαρμακοποιούς) ότι θα ανταποκριθεί άμεσα στις υποχρεώσεις του, το σκηνικό επαναλαμβάνεται, κάποιοι αντιδρούν, κάποιοι προειδοποιούν, κάποιοι εισπράττουν κάτι, κάποιοι αναμένουν εδώ και χρόνια και αναμένουμε κι εμείς μαζί, να δούμε για πόσο ακόμη θα παραμένει όρθιο το σύστημα, που συστηματικά καρκινοβατεί. Κι ενώ τα προβλήματα παραμένουν, απλήρωτοι οι γιατροί, απλήρωτοι φαρμακοποιοί, απλήρωτα διαγνωστικά κέντρα, απλήρωτες φαρμακευτικές εταιρείες, κάποιοι κόντρα στην εποχή που απαιτεί αλλαγές, συνεχίζουν να «μας πληρώνουν» με το ίδιο, παλιό νόμισμα. Πρόσφατα, κατά τον έλεγχο συνταγών ασφαλισμένων του ΕΟΠΥΥ, εντοπίστηκαν συνταγές που...γνώρισαν τεράστια επιτυχία και γι αυτόν ακριβώς το λόγο, κυκλοφορούσαν σε...επανάληψη! Συγκεκριμένα, αποκαλύφθηκαν αδικαιολόγητες περιπτώσεις εικονικής συνταγογράφησης και έκδοσης επαναληπτικών ηλεκτρονικών συνταγών. Η διοίκηση του ΕΟΠΥΥ ζήτησε να αναγράφεται υποχρεωτικά η φαρμακευτική αγωγή και στο βιβλιάριο υγείας ή στα αντίγραφα των εντολών υγειονομικής περίθαλψης των ασφαλισμένων και σε εγκύκλιο που εξέδωσε ο πρόεδρος του Οργανισμού, επισημαίνεται ότι στη συνταγή πρέπει να αναγράφεται το σκεύασμα, η περιεκτικότητα και η ποσότητα. Μικρομεγαλοσκανδάλακια σκάνε καθημερινά, προσωρινές «λύσεις» των προβλημάτων προσπαθούν να εκτονώσουν την κατάσταση και...βλέποντας και κάνοντας. Γενικό συμπέρασμα; Κάποιοι δεν έχουν καταλάβει τι ακριβώς γίνεται και επιμένουν να παίζουν σε επανάληψη τους παλιούς τους ρόλους. Μόνο που στη δική μας περίπτωση η επανάληψη εκτός από μήτηρ πάσης μαθήσεως, είναι και μήτηρ πάσης παθήσεως. Ας σοβαρευτούμε... 10 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 216 / ΜΑΡΤΙΟΣ 2013
Μ Η Ν Α Σ Η Τ Α Ν & Π Ε Ρ Α Σ Ε ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΛΕΓΧΟΥΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΔΙΩΞΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ Κόντρα για τις ελλείψεις φαρμάκων Φωτιές άναψε με τις δηλώσεις του στον ραδιοφωνικό σταθμό ΒΗΜΑ 99,5, ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας, κ. Μάριος Σαλμάς, ο οποίος υποστήριξε πως, η έλλειψη φαρμάκων είναι τεχνητή. Σύμφωνα με τον κ. Σαλμά, πίσω από όλα αυτά κρύβονται επανεξαγωγές φαρμάκων που γίνονται με παράνομη διαδικασία και σε συνεργασία φαρμακαποθηκών και φαρμακείων. Συγκεκριμένα, όπως είπε πέντε φαρμακαποθήκες στην Ελλάδα στέλνουν διανομείς στα φαρμακεία και αφού πληρώσουν στους φαρμακοποιούς το ποσοστό κέρδους που θα είχαν από τα συγκεκριμένα σκευάσματα, τα παίρνουν στο πλαίσιο της επιστροφής και τα επανεξάγουν στο εξωτερικό σε τιμή πολλαπλάσια της εγχώριας. «Σε ό,τι αφορά την εμπλοκή ολίγων φαρμακείων σε πωλήσεις προς τις αποθήκες με σκοπό την εξαγωγή, τονίζουμε ότι είναι απλή παρωνυχίδα στο πρόβλημα των ελλείψεων. Σε ποσοστό είναι μικρότερο του 1% των εξαγωγών. Καλούμε τον αναπληρωτή Υπουργό κ. Μάριο Σαλμά και τον πρόεδρο του ΕΟΦ να ασχοληθούν με το δάσος και όχι με τα δεντράκια. Οι μέχρι σήμερα παρεμβάσεις δημιουργούν μόνο σύγχυση», σχολίασε ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος, ενώ άμεση ήταν και 12 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 216 / ΜΑΡΤΙΟΣ 2013
Μ Η Ν Α Σ Η Τ Α Ν & Π Ε Ρ Α Σ Ε Καλούμε τον αναπληρωτή Υπουργό κ. Μάριο Σαλμά και τον πρόεδρο του ΕΟΦ να ασχοληθούν με το δάσος και όχι με τα δεντράκια. η απάντηση στις εν λόγω δηλώσεις, του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων. Σύμφωνα με τον Π.Σ.Φ. οι ελλείψεις δεν οφείλονται στις εξαγωγές. «Τούτο άλλωστε διαπιστώνεται και από το δελτίο τύπου του ΕΟΦ. Ανεξαρτήτως τούτου όσοι παρανόμησαν (φαρμακαποθήκες και φαρμακεία) καλύτερο είναι να τιμωρηθούν άμεσα, παρά να λοιδορούνται δυο κλάδοι, οι οποίοι στηρίζουν τον ημιθανή ΕΟΠΥΥ». Οι φαρμακαποθηκάριοι υπενθυμίζουν, επιπλέον, στον υπουργό ότι ο Σύλλογός τους κατήγγειλε τις παράνομες πρακτικές δυο φ/θηκων και κάποιων φαρμακείων και πίεσε την πολιτεία για τη δημιουργία ελέγχων. «Συνέπεια τούτου δε θα επιτρέψουμε στην τακτική της λάσπης στον ανεμιστήρα κατά των 125 μελών μας, σε κανέναν όσο ισχυρός κι αν αισθάνεται». Τα στοιχεία από τους ελέγχους του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος Λίγες μέρες μετά, ο κ. Σαλμάς παρουσίασε τα στοιχεία που προέκυψαν από τους ελέγχους του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος και του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων και αφορούν σε παράνομες παράλληλες εξαγωγές φαρμάκων που οδήγησαν στην έλλειψη φαρμάκων στην ελληνική αγορά. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά διαπιστώθηκαν οι εξής περιπτώσεις: Στις 8-02-2013 σε εταιρεία εμπορικών αντιπροσώπων φαρμάκων στην Καλλιθέα η οποία είναι θυγατρική Βουλγάρικης εταιρείας με κοινό ιδιοκτήτη έλληνα γιατρό, διαπιστώθηκε ότι πραγματοποιούσε τριγωνικές ενδοκοινοτικές εξαγωγές φαρμάκων σε Βουλγαρία, Αγγλία και Γερμανία με φάρμακα που προμηθευόταν από φαρμακεία όλης της χώρας και τιμολογούσε στην μητρική στην Βουλγαρία. Τα φαρμακεία που προμήθευαν φάρμακα από 20-12-2011 έως 15-01-2013 είναι 202. Παράλληλα κατασχέθηκαν και σαράντα οκτώ(48) σκευάσματα τα οποία ήταν μισοκατεστραμμένα και έλειπαν οι ταινίες γνησιότητας. Επίσης από ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα από τον Εθνικό Οργανισμό διαπιστώθηκε ότι σε φαρ- 14 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 216 / ΜΑΡΤΙΟΣ 2013
Μ Η Ν Α Σ Η Τ Α Ν & Π Ε Ρ Α Σ Ε Στο Ιατρείο Καθηγητή Οφθαλμολογίας και Διευθυντή Πανεπιστημιακής Κλινικής βρέθηκαν και κατασχέθηκαν σε ψυγείο εντός του ιατρείου του, 39 κουτιά συγκεκριμένου φαρμάκου από τα οποία έλειπαν οι ταινίες γνησιότητας μακαποθήκη με έδρα το Περιστέρι από τον Ιανουάριου του 2013 προμηθευόταν φαρμακευτικά σκευάσματα από 240 φαρμακεία και πραγματοποιούσε παράλληλες εξαγωγές. Από έλεγχο του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων στις 5-02-2013 σε εταιρεία παροχής υπηρεσιών φαρμακευτικών σκευασμάτων διαπιστώθηκε η εμπλοκή 29 φαρμακείων σε αγοραπωλησίες φαρμάκων σε Ελλάδα και εξωτερικό. Σε έλεγχο στις 4-04-2011 φαρμακαποθήκη στον νομό Μεσσηνίας διενεργούσε εξαγωγές από φάρμακα που προμηθευόταν από διάφορες εταιρείες εισαγωγής φαρμάκων, καθώς και από δέκα πέντε (15) φαρμακεία της Πελοποννήσου και όμορων Νομών. Τα συγκεκριμένα φαρμακεία έστελναν φάρμακα στην επιχείρηση εκδίδοντας Δελτία Αποστολής χωρίς να εκδίδουν τιμολόγια, ως όφειλαν. Η επιχείρηση τους εξέδιδε πιστωτικά τιμολόγια παρόλο που δεν ήταν η προμηθεύτριά τους επιχείρηση. Σε έλεγχο στις 27/06/2011 σε φαρμακείο στην Πελοπόννησο διαπιστώθηκε ότι εταιρεία παροχής υπηρεσιών σε φαρμακευτικά είδη διενεργούσε ενδοκοινοτικές εξαγωγές. Συγκεκριμένα διαπιστώθηκε ότι, διαμεσολαβεί στις εξαγωγές στην Γερμανία με άλλα 40 φαρμακεία σε όλη την χώρα. Από πληροφορίες που απέστειλαν οι Γερμανικές Αρχές αναφέρεται ότι, οι πωλήσεις των φαρμακείων είναι εικονικές ως προς την εταιρεία, η οποία δεν εξέδιδε τιμολόγια. Φαρμακείο στο κέντρο της Αθήνας διαπιστώθηκε ότι στο χρονικό διάστημα από 18.06.2010 έως και 16.96.2011 είχε εξαγάγει 930 τεμάχια συγκεκριμένου φαρμάκου αξίας 721.665,47 ευρώ από 16 παρτίδες, αν και είχε προμηθευτεί μόνο δύο τεμάχια. Σε έλεγχο που πραγματοποιήθηκε την 1-09-2011 στο Ιατρείο Καθηγητή Οφθαλμολογίας και Διευθυντή Πανεπιστημιακής Κλινικής βρέθηκαν και κατασχέθηκαν σε ψυγείο εντός του ιατρείου του, 39 κουτιά συγκεκριμένου φαρμάκου από τα οποία έλειπαν οι ταινίες γνησιότητας (κουπόνια). Επίσης, διαπιστώθηκε ότι σε έξι περιπτώσεις έφεραν τον ίδιο μοναδικό αριθμό σκευάσματος, δηλαδή είχαν εκτελεστεί οι συνταγές, είχαν επιβαρυνθεί τα ασφαλιστικά ταμεία, χωρίς να χορηγηθούν στους ασθενείς. Σύμφωνα με τα όσα διαπιστώθηκαν από τους ελέγχους, ο συγκεκριμένος Καθηγητής Οφθαλμολογίας προμήθευε τον ιδιοκτήτη φαρμακείου στο κέντρο της Αθήνας (προηγούμενη περίπτωση) με φάρμακα χωρίς παραστατικά που του τα έδινε στην είσοδο πολυκατοικίας σε κούτες με παγοκύστες. Για κάθε σκεύασμα έπαιρνε 350 ευρώ. Φαρμακείο στην Πελοπόννησο διαπιστώθηκε ότι είχε συναλλαγές με οκτώ φαρμακεία από την Κέρκυρα, όπου αγόραζε μεγάλες ποσότητες φαρμάκων από εξαγώγιμα φάρμακα, τα οποία στη συνέχεια πωλούσε κυρίως σε φαρμακαποθήκες της Αθήνας. Στη συνέχεια τα φάρμακα εξάγονταν στην Γερμανία, χωρίς να υπάρχουν παραστατικά αγορών. Επιπλέον, επτά από αυτά είχαν πραγματοποιήσει εξαγωγές στην Κύπρο εμπορευμάτων συνολικής αξίας 1.815.330 ευρώ για τα οποία δεν είχαν δηλωθεί οι ενδοκοινοτικές αποκτήσεις τους. Στις ενδοκοινοτικές παραδόσεις φαρμάκων από τα φαρμακεία της Κέρκυρας, όπως διαπιστώθηκε από έλεγχο που πραγματοποιήθηκε στις 26-07-2012, εμπλέκονται και εμπορικοί αντιπρόσωποι μεσολάβησης πώλησης φαρμάκων από τους οποίους κατασχέθηκαν 36 σκευάσματα, για τα οποία δεν υπήρχαν παραστατικά αγοράς, ενώ έξι από αυτά 16 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 216 / ΜΑΡΤΙΟΣ 2013
Μ Η Ν Α Σ Η Τ Α Ν & Π Ε Ρ Α Σ Ε Σε φαρμακείο στο κέντρο της Αθήνας διαπιστώθηκε ότι εξήγαγε φάρμακα στην Γερμανία αξίας 150.977,51 ευρώ, ενώ δεν είχε υποβάλει δηλώσεις ΦΠΑ και εισοδήματος την τελευταία δεκαετία ήταν χωρίς ταινίες γνησιότητας. Σε έλεγχο στις 29-05-2012 σε φαρμακείο στο κέντρο της Αθήνας διαπιστώθηκε ότι εξήγαγε φάρμακα στην Γερμανία αξίας 150.977,51 ευρώ, ενώ δεν είχε υποβάλει δηλώσεις ΦΠΑ και εισοδήματος την τελευταία δεκαετία, δεν τηρούσε βιβλία και δεν εξέδιδε θεωρημένα παραστατικά. Επιπλέον, κατασχέθηκαν 1.180 κουτιά φαρμάκων, από τα οποία είχαν αφαιρεθεί οι ταινίες γνησιότητας και βρίσκονταν στα ράφια του φαρμακείου. Τα κατασχεθέντα φάρμακα παραδόθηκαν στον ΕΟΦ. Επιπλέον, διακίνησε 1.350.000 κουτιά αναβολικών σκευασμάτων αξίας 2.263.237 ευρώ, για τα οποία δεν υπάρχουν παραστατικά πωλήσεων. Στις 16-02-2012 σε φαρμακείο στα Λουτρά Ωραίας Ελένης στον Νομό Κορινθίας βρέθηκαν 440 σκευάσματα με επανακολλημένες ταινίες γνησιότητας και 70 σκευάσματα χωρίς ταινίες γνησιότητας. Τα φάρμακα βρέθηκαν σε ψυγείο που βρισκόταν στην επιχείρηση, καθώς σε κουτιά υποδημάτων που ήταν τοποθετημένα στα ράφια διπλανής επιχείρησης. Τα κατασχεθέντα φάρμακα παραδόθηκαν στον ΕΟΦ. Στις 23-1-2012 σε φαρμακείο κατασχέθηκαν 140 σκευάσματα φαρμάκων, από τα οποία έλειπαν οι ταινίες γνησιότητας και τα οποία ήταν τοποθετημένα σε τραπέζι στον εσωτερικό χώρο του φαρμακείου. Τα κατασχεθέντα φάρμακα παραδόθηκαν στον ΕΟΦ. «Παρουσίασα σήμερα όπως είχα δεσμευθεί τα αποτελέσματα των ελέγχων που αφορούν στις παράλληλες εξαγωγές φαρμάκων από την χώρα. Ο φάκελος θα δοθεί στην δικαιοσύνη, το θεσμικό πλαίσιο θα αλλάξει και θα αυστηροποιηθούν οι ποινές, προκειμένου να αποκατασταθεί η αγορά κι αυτό γιατί η περιορισμένη διαθεσιμότητα για τα 75 σκευάσματα από τα 12.000 στην ελληνική αγορά αφορούν όλα σε φάρμακα που βρίσκονται σε εξαγωγές. Είναι προφανές ότι, οι παραβάτες δεν συμπαρασύρουν το κύρος του φαρμακευτικού επαγγέλματος, διότι η συντριπτική πλειοψηφία των φαρμακοποιών κάνουν έντιμα την δουλειά τους και συνεισφέρουν στον χώρο της υγείας. Τα ονόματα των φαρμακοποιών που εμπλέκονται στις ανωτέρω υποθέσεις -με επιστολή μου στον Πρόεδρο του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου - του ζήτησα να κοινοποιηθούν και στους άλλους προέδρους των Φαρμακευτικών Συλλόγων της χώρας - θα τα επιδείξω στους συλλόγους όποτε μου ζητηθούν. Τέλος, σήμερα τα στοιχεία αυτά θα αποσταλούν και στον εισαγγελέα», ανέφερε ο κ. Σαλμάς. 18 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 216 / ΜΑΡΤΙΟΣ 2013
Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η Mats Bränström: Έπεσε το τελευταίο οχυρό της υπογονιμότητας Τον περασμένο Σεπτέμβριο πραγματοποίησε την πρώτη μεταμόσχευση μήτρας σε παγκόσμιο επίπεδο και μέχρι το τέλος της άνοιξης η ομάδα του θα έχει πραγματοποιήσει συνολικά 10 τέτοιες επεμβάσεις. Ο διεθνούς φήμης καθηγητής Γυναικολογίας Mats Bränström (Sahlgrenska Academy, Πανεπιστήμιο Gothenburg, Σουηδία), βρέθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα, ως επίτιμος προσκεκλημένος στη διημερίδα με θέμα «Γονιμότητα 360ο», που διοργάνωσε η Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του ΜΗΤΕΡΑ και μίλησε στο Medical Express για τις δυσκολίες του εγχειρήματος, αλλά και τις ελπίδες που αυτό ευαγγελίζεται για τις γυναίκες που έχουν γεννηθεί χωρίς μήτρα. Δεν είναι τυχαίο, που η συγκεκριμένη επέμβαση έχει χαρακτηριστεί ως η πτώση του «τελευταίου οχυρού» στην αντιμετώπιση της γυναικείας υπογονιμότητας. Hιδέα της μεταμόσχευσης μήτρας γεννήθηκε στο μυαλό του καθηγητή Bränström το 1998, όταν ανακοινώνοντας σε μια ασθενή του, που υποβλήθηκε σε υστερεκτομή λόγω γυναικολογικού καρκίνου, ότι δεν θα μπορεί πλέον να κάνει παιδιά, εκείνη ρώτησε αν θα μπορούσε να «πάρει» τη μήτρα της μητέρας της. Το πρώτο στάδιο υλοποίησης αυτής της ιδέας, που αφορά το τεχνικό θέμα της μεταμόσχευσης και της αποδοχής του μοσχεύματος κατακτήθηκε μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο. Σε 6 μήνες από σήμερα και αφού οι γυναίκες θα έχουν κλείσει 1 χρόνο με τη μεταμοσχευμένη μήτρα, όλα θα είναι έτοιμα για να προχωρήσει η ομάδα του καθηγητή στο δεύτερο στάδιο, που είναι να υποβάλει τις γυναίκες αυτές σε εξωσωματική γονιμοποίηση και εμβρυομεταφορά, προκειμένου να μείνουν έγκυες και να κυοφορήσουν. Ο τομέας της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής έχει αναπτυχθεί σημαντικά και πολύ γρήγορα τα τελευταία χρόνια. Η μεταμόσχευση μήτρας που πετύχατε, ήταν το τελευταίο «οχυρό» σε αυτόν τον τομέα; Ήταν το τελευταίο οχυρό, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη γυναικεία υπογονιμότητα, αφού ο συγκεκριμένος τύπος υπογονιμότητας, θεωρείτο εδώ και πολλά χρόνια μη θεραπεύσιμος. Η μοναδική εναλλακτική που υπήρχε μέχρι σήμερα για τις γυναίκες που έχουν γεννηθεί χωρίς μήτρα ή έχουν χάσει τη μήτρα τους λόγω γυναικολογικού καρκίνου, ήταν η παρένθετη μητρότητα, απόφαση που εγείρει και πολλά ηθικά ζητήματα. Ας μην ξεχνάμε, ότι σε πολλές χώρες, όπως π.χ. στη Σουηδία και στις μουσουλμανικές χώρες, η παρένθετη μητρότητα απαγορεύεται. Η μεταμόσχευση μήτρας έρχεται λοιπόν να δώσει τη λύση σε αυτές τις γυναίκες. Λέγεται ότι η συγκεκριμένη επέμβαση δίνει ελπίδα σε 2-3 χιλιάδες γυναίκες μόνο στη Σουηδία. Είναι πράγματι τόσο μεγάλος ο αριθμός; Ναι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτός ο τεράστιος αριθμός γυναικών είναι αυτομάτως υποψήφιες για επέμβαση. Αυτός ο αριθμός αντιστοιχεί απλώς στις γυναίκες που λόγω προβλημάτων στη μήτρα δεν μπορούν να κάνουν παιδί. Όμως, δεν θα υποβληθούν όλες σε επέμβαση- ένας μεγάλος αριθμός θα καταφύγει στην υιοθεσία ή στην παρένθετη μητρότητα, ενώ άλλες απλώς θα αποδεχθούν το γεγονός ότι δεν μπορούν να κάνουν παιδί. Ποια είναι τα κύρια εμπόδια που έπρεπε να ξεπεράσετε, προκειμένου να φτάσετε στην επιτυχημένη επέμβαση; Το κυριότερο από όλα ήταν να αναπτύξουμε την τεχνογνωσία της επέμβασης. Για να το πετύχουμε αυτό, πραγματοποιήσαμε την επέμβαση σε 20 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 216 / ΜΑΡΤΙΟΣ 2013
Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η Ο άνθρωπος που πραγματοποίησε την 1η μεταμόσχευση μήτρας στον κόσμο > «Επίκεινται οι πρώτες γεννήσεις παιδιών από μεταμοσχευμένη μήτρα» Giles Palmer, εμβρυολόγος Διευθυντής του Εργαστηρίου της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ΜΗΤΕΡΑ «Η έλλειψη μήτρας είναι ένα από τα τελευταία είδη της υπογονιμότητας, που πλέον μπορεί να αντιμετωπιστεί. Εκτός από τις γυναίκες που έχασαν τη μήτρα τους λόγω θεραπείας γυναικολογικού καρκίνου υπολογίζεται ότι 1 στα 5000 κορίτσια σε παγκόσμιο επίπεδο γεννιούνται χωρίς μήτρα! Η έρευνα μιας πιθανής μεταμόσχευσης προχωρά σταθερά και προοδευτικά από το 1999. Έτσι, ήδη 6 γυναίκες έχουν λάβει μήτρα από δότριες (συγγενείς ή φίλες). Οι γιατροί είναι πλέον πεπεισμένοι ότι το μεταμοσχευθέν όργανο μπορεί να αντέξει το στρες μιας εγκυμοσύνης ενός τοκετού και επίκεινται οι πρώτες γεννήσεις παιδιών από μεταμοσχευμένη μήτρα! Στόχος της ημερίδας που πραγματοποιήσαμε στο ΜΗΤΕΡΑ, με θέμα «Γονιμότητα 360ο» ήταν να δώσουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα της εξωσωματικής γονιμοποίησης και της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής: από τα πρώτα βήματα της θεραπείας γονιμότητας, μέχρι τις τελευταίες εξελίξεις της αναπαραγωγικής Ιατρικής σε παγκόσμιο επίπεδο. Σήμερα, υπολογίζεται ότι 1 στα 6 ζευγάρια αναπαραγωγικής ηλικίας που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδί, αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Με σύμμαχο τις συνεχείς εξελίξεις και τις καινοτομίες στο χώρο της εξωσωματικής γονιμοποίησης, η μονάδα μας είναι σε θέση να προσφέρει μια ολοκληρωμένη πρόταση θεραπείας στο σύγχρονο υπογόνιμο ζευγάρι: διερεύνηση και διάγνωση των προβλημάτων γονιμότητας, θεραπευτικές επιλογές, in vitro σύλληψη, υποστήριξη της εγκυμοσύνης, φροντίδα προγεννητική και νεογνική φροντίδα. Ήδη, χάρη στην εφαρμογή των νέων τεχνικών παρακολούθησης εμβρύων time - lapse, εξειδικευμένης μικρογονιμοποίησης IMSI και προεμφυτευτικής διάγνωσης, τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής στη Μονάδα μας έχουν αυξηθεί κατά 10% το τελευταίο έτος, συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια. MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 216 / ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 / 21
Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η Από αριστερά, οι κ.κ. Γ. Ιωαννίδης, M. Bränström και G. Palmer > «Ανοίγεται τεράστιος δρόμος στον τομέα της παρένθετης μητρότητας» Γεώργιος Ιωαννίδης, Επιστημονικός Υπεύθυνος της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του ΜΗΤΕΡΑ, Μαιευτήρας Γυναικολόγος «H Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του ΜΗΤΕΡΑ, στο πλαίσιο της διοργάνωσης της ημερίδας Γονιμότητα 360ο προσπάθησε να διερευνήσει όλες τις νέες πτυχές στα θέματα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Στο πλαίσιο αυτό, βρεθήκαμε κοινωνοί μιας πολύ σημαντικής εξέλιξης στο θέμα της αναπαραγωγικής Γυναικολογίας, της μεταμόσχευσης μήτρας. Ένα τέτοιο θέμα, κάποια χρόνια πριν, θα φάνταζε εκτός πραγματικότητας, τώρα πλέον όμως είναι πλήρως εφικτό. Στο πλαίσιο της συνεργασίας της Μονάδας Εξωσωματικής, με μεγάλα κέντρα του εξωτερικού, καλέσαμε την ομάδα του καθηγητή Branstrom, για να διερευνήσουμε τη σχέση της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και της εξωσωματικής γονιμοποίησης με την μεταμόσχευση μήτρας. Η εμπλοκή των ιατρών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε αυτή τη διαδικασία, αφορά το δεύτερο στάδιο, δηλαδή μόλις το μόσχευμα συμπληρώσει έναν χρόνο μέσα στον οργανισμό, να υποβάλουμε τις γυναίκες αυτές σε εξωσωματική γονιμοποίηση. Στόχος μας είναι να βρεθεί ο καταλληλότερος τρόπος με τον οποίο θα εμφυτευθούν αυτά τα έμβρυα και θα υποστηριχθούν ορμονικά, μέσα στις μήτρες που έχουν μεταμοσχευθεί. Αν κάτι τέτοιο γίνει εφικτό, ανοίγεται ένας τεράστιος εναλλακτικός δρόμος στον τομέα της παρένθετης μητρότητας και αφορά τις γυναίκες που είτε γεννήθηκαν χωρίς μήτρα ή έχασαν τη μήτρα τους συνεπεία κάποιας κακοήθειας. Υπάρχουν όμως ηθικά διλήμματα και θέματα που δεν έχουν λυθεί, και είναι στο χέρι της επίσημης πολιτείας κάθε κράτους να θεσμοθετήσει την όλη διαδικασία (π.χ. μέχρι ποια ηλικία κάποια γυναίκα μπορεί να γίνει δότρια μήτρας και μέχρι ποια ηλικία μπορεί να γίνει λήπτρια)». πολλά ζωικά μοντέλα, εκ των οποίων άλλα είχαν πολλές ομοιότητες με τον άνθρωπο, και άλλα όχι. Επίσης, εξετάσαμε το κατά πόσο μια εγκυμοσύνη μετά τη μεταμόσχευση θα συνιστά ασφαλή διαδικασία. Εκτός από τη διαδικασία της επέμβασης, πρέπει να συνυπολογίσουμε και τον παράγοντα ανοσοκαταστολή. Έχουμε κάνει ήδη πολλές μελέτες σε ζωικά μοντέλα, και περιμένουμε με αγωνία να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στον άνθρωπο. Όταν πρέπει να εφαρμόσεις κάτι για πρώτη φορά στον άνθρωπο, είναι terra incognita. Δεν ξέρεις τι μπορεί να συμβεί, όπως γίνεται και όταν εισάγεις για πρώτη φορά ένα νέο φάρμακο. Πόσο δύσκολο ήταν να εγκριθεί αυτή η επέμβαση από τις αρχές βιοηθικής; Πήραμε την έγκριση από τις επίσημες αρχές της Σουηδίας για τη διενέργεια 10 συνολικά μεταμοσχεύσεων, επειδή αποδείξαμε ότι έχουμε κάνει πάρα πολύ μεγάλη έρευνα στον συγκεκριμένο τομέα. Αυτό που είναι πολύ σημαντικό να τονίσω, είναι ότι οι δέκα γυναίκες που συμμετέχουν στη συγκεκριμένη μελέτη, ξέρουν και πρέπει να ξέρουν ότι συμμετέχουν σε ερευνητικό πρόγραμμα- δεν μπορούμε να τους υποσχεθούμε ότι θα αποκτήσουν παιδί. Έχουν μεν ελπίδες ότι θα τεκνοποιήσουν, αλλά αυτό που σίγουρα κάνουν είναι πως βοηθούν άλλες γυναίκες με το ίδιο πρόβλημα να αποκτήσουν αυτή τη δυνατότητα στο μέλλον. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει 6 μεταμοσχεύσεις, αυτό το Σαββατοκύριακο θα προχωρήσουμε σε δύο ακόμη και το σύνολο των 10 επεμβάσεων στις γυναίκες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα θα έχουν ολοκληρωθεί μέσα στην άνοιξη. Δεν έχουμε δικαίωμα να κάνουμε περισσότερες επεμβάσεις, θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε τα αποτελέσματα που θα έχουν οι εγκυμοσύνες αυτών των γυναικών. 22 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 216 / ΜΑΡΤΙΟΣ 2013
Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η Πώς επιλέξατε τις γυναίκες αυτές; Ήταν γυναίκες που ήταν σε επαφή μαζί μας εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Από μια αρχική ομάδα 30 περίπου γυναικών ρωτήσαμε ποιες θα ήθελαν να ενταχθούν στο πρόγραμμα και επιλέξαμε τις πιο κατάλληλες. Σε κάποιες περιπτώσεις, αποκλείσαμε γυναίκες, επειδή ήταν ακατάλληλες οι δότριες: κάπνιζαν, είχαν πολύ υψηλό δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) ή είχαν ινομυώματα στη μήτρα. Ένα ακόμη κριτήριο επιλογής ήταν το να ζουν κοντά στο νοσοκομείο, επειδή πρέπει να τις παρακολουθούμε εντατικά. Υπάρχουν σκέψεις να πραγματοποιήσετε επεμβάσεις και εκτός συνόρων; Όχι, αλλά νομίζω ότι έχει πια γίνει η αρχή και πως ανάλογες επεμβάσεις θα γίνουν και από άλλες ομάδες. Ήδη έχουν έλθει σε εμάς ομάδες από τη Γαλλία, από την Ισπανία, από το Βέλγιο, από την Αυστραλία και τις ΗΠΑ, για να δουν πώς κάνουμε τις επεμβάσεις. Αν το όλο εγχείρημα στεφθεί με επιτυχία, εκτιμώ ότι σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα υπάρξουν κέντρα σε όλο τον κόσμο που θα πραγματοποιούν τέτοιες μεταμοσχεύσεις. Επειδή ωστόσο, υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία στις ηλικίες των γυναικών, τόσο των ληπτριών, όσο και των δοτριών, είναι βέβαιο ότι άλλες επεμβάσεις θα είναι επιτυχημένες όσον αφορά στην επίτευξη της εγκυμοσύνης και τη γέννηση παιδιού, ενώ άλλες όχι. Εγείρει όμως και ηθικά ρωτήματα η συγκεκριμένη επέμβαση... Πράγματι, είναι πολλά και τα ηθικά ερωτήματα: το δικαίωμα μια γυναίκα να αποκτήσει το δικό της παιδί, έναντι του κατά πόσο μπορείς να βάζεις σε κίνδυνο την υγεία της δότριας (καθώς πρόκειται για μια ιδιαίτερα εκτεταμένη επέμβαση), των κινδύνων για τη λήπτρια του μοσχεύματος, των κινδύνων για το έμβρυο, το ψυχολογικό κόστος του συντρόφου. Ένα άλλο μεγάλο θέμα, είναι οι προτεραιότητες του συστήματος υγείας. Είναι κάτι για το οποίο θα πρέπει να πληρώσει το δημόσιο σύστημα υγείας, ή θα πρέπει η δαπάνη να καλύπτεται από την ασθενή; Εμείς, στο πλαίσιο αυτού του ερευνητικού προγράμματος, επιλέγουμε να χειρουργούμε τα Σαββατοκύριακα, που τα χειρουργεία είναι κλειστά, παίρνουμε έξτρα προσωπικό και όλες οι δαπάνες πληρώνονται από ιδιωτικά ιδρύματα, χωρίς καμία επιβάρυνση για τον Σουηδό φορολογούμενο. Η υπογονιμότητα αποτελεί ασθένεια, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Ενώ όμως σήμερα μπορούμε πλέον να θεραπεύσουμε τις περισσότερες περιπτώσεις υπογονιμότητας, απομένει μια πολύ μικρή υποομάδα του πληθυσμού, η οποία είχε την ατυχία να γεννηθεί χωρίς μήτρα ή να χάσει τη μήτρα της λόγω καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σε νεαρή ηλικία (μία από τις ασθενείς μας είχε καρκίνο του τραχήλου όταν ήταν 24 ετών). Το ερώτημα που θα ήθελα λοιπόν να θέσω είναι το εξής: Πώς μπορεί η κοινωνία και το σύστημα υγείας να αρνηθεί τη θεραπεία σε αυτές τις γυναίκες, όταν το σύστημα υγείας καλύπτει π.χ. τη δαπάνη για τη μεταμόσχευση ήπατος σε κάποιον που έπαθε κίρρωση από υπερκατανάλωση αλκοόλ, όταν καλύπτει τραυματισμούς γονάτων σε άτομα που παίζουν ποδόσφαιρο κ.ο.κ. ή όταν στη Σουηδία περίπου 30.000 γυναίκες κάνουν έκτρωση κάθε χρόνο και το σύστημα υγείας πληρώνει για αυτές; Ένα άλλο ερώτημα αφορά στη χρήση των ανοσοκατασταλτικών... Σε περίπτωση εγκυμοσύνης, μειώνουμε τη δόση των ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, τα οποία ωστόσο είναι αρκετά ασφαλή, καθώς έχουν Οι δέκα γυναίκες που συμμετέχουν στη συγκεκριμένη μελέτη, ξέρουν και πρέπει να ξέρουν ότι συμμετέχουν σε ερευνητικό πρόγραμμα- δεν μπορούμε να τους υποσχεθούμε ότι θα αποκτήσουν παιδί. Έχουν μεν ελπίδες ότι θα τεκνοποιήσουν, αλλά αυτό που σίγουρα κάνουν είναι πως βοηθούν άλλες γυναίκες με το ίδιο πρόβλημα να αποκτήσουν αυτή τη δυνατότητα στο μέλλον. MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 216 / ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 / 23