ΕΠΙΔΙΟΡΘΩΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ

ΕΠΙΔΙΟΡΘΩΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ Φθορές στη στεγανοποιητική στρώση, αστοχίες υλικών, πλημμελής εφαρμογή τους και κακοτεχνίες είναι τα συνηθέστερα αίτια που προκαλούν προβλήματα υγρασίας στα δώματα των κτιρίων και επιβάλλουν τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπισή τους. Άρθρο του ΔHMHTPH APABANTINOY, αναπληρωτή καθηγητή Tμήματος Πολιτικών Μηχ. A.Π.Θ. Τα προβλήματα υγρασίας στις οροφές των τελευταίων ορόφων των κτιρίων ούτε την εξαίρεση αποτελούν ούτε και ως ιδιαίτερο ή σπάνιο φαινόμενο μπορούν να χαρακτηρισθούν. Αντίθετα μάλιστα και ίσως χωρίς τον κίνδυνο της υπερβολής, ως ξεχωριστή περίπτωση θα μπορούσε μάλλον να θεωρηθεί η παντελής και η επί μακρόν απουσία προβλημάτων σ αυτά. Η υγρασία δείχνει να έχει κυρίαρχο ρόλο και να εμφανίζεται συχνότερα από κάθε άλλη φθορά στα κτίρια, δημιουργώντας άλλοτε μεμονωμένα και άλλοτε διαρκή προβλήματα, η επίλυση των οποίων αποτελεί συνήθως "πονοκέφαλο" για τους ενοίκους. Όπως κατέδειξε και μια παλαιότερη έρευνα, που είχε γίνει σε κτίρια της Θεσσαλονίκης, τα τρία α- πό τα τέσσερα κτίρια, εξεταζόμενα σε βάθος χρόνου μιας δεκαετίας, είχαν τουλάχιστον μια φορά απασχολήσει τους ενοίκους τους με κάποιο πρόβλημα υγρασίας, μεγάλης ή μικρής έ- κτασης. Σε κάποια μάλιστα από αυτά το πρόβλημα καταγραφόταν ως μόνιμο, παρά τα μέτρα α- ντιμετώπισης που οι ένοικοι θεωρούσαν ότι είχαν λάβει. Μπορεί φαινομενικά αυτή να είναι η κατάσταση και ο περισσότερος κόσμος να θεωρεί την αντιμετώπιση της υγρασίας ως ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα. Στην πραγματικότητα όμως τα προβλήματα υγρασίας στο δώμα συνήθως είναι και α- πλά και εύκολα αντιμετωπίσιμα, ιδίως αν συγκριθούν με αυτά που εκδηλώνονται σε άλλα δομικά στοιχεία των κατασκευών και κυρίως στους χώρους των υπογείων. Η αδυναμία αντιμετώπισής τους οφείλεται κατά κύριο λόγο είτε σε λανθασμένη διάγνωση για τα αίτια που τα δημιουργούν και άρα λανθασμένη αντιμετώπισή τους είτε σε αποσπασματικές και αναποτελεσματικές λύσεις, που είναι φυσικό να μην μπορούν να προσφέρουν μόνιμη και ασφαλή προστασία. Δεν πρέπει άλλωστε να μας διαφεύγει το γεγονός ότι το δώμα είναι το πιο εκτεθειμένο δομικό στοιχείο του κτιρίου στα καιρικά φαινόμενα και το πιο έντονα καταπονημένο. Δέχεται απευθείας την ηλιακή ακτινοβολία, τη βροχή, τον παγετό, τον άνεμο και το χιόνι και υφίσταται μεγάλες θερμοκρασιακές καταπονήσεις σε μικρά χρονικά διαστήματα. Η διαφορά θερμοκρασίας μέσα σε ένα 4-ωρο μπορεί να φθάσει και να υπερβεί ακόμη και τους 50 C λόγω της υπερθέρμανσης την ημέρα και της ψύξης τη νύκτα και να προκαλέσει από ασήμαντες μέχρι πολύ σοβαρές φθορές εξαιτίας των προκαλούμενων συστολοδιαστολών. Πρέπει, επομένως, το δώμα να μπορεί να ανταποκριθεί στις σύνθετες απαιτήσεις θερwww.ktirio.gr 07

Λιμνάζοντα νερά από εσφαλμένη διαμόρφωση των κλίσεων, ρηγματώσεις της στεγανοποιητικής στρώσης, συμπυκνώσεις υγρασίας από ανεπαρκή θερμομονωτική προστασία, διαβρώσεις των υλικών φουσκώματα και αποκολλήσεις, φραγή της υδρορρόης είναι μερικά από τα πλέον συνήθη προβλήματα που εμφανίζονται στα δώματα και έχουν ως αποτέλεσμα την αναποτελεσματική λειτουργία τους και την πρόκληση φθορών. Μεμονωμένα στοιχεία που καταλήγουν στο δώμα μπορεί να προκαλέσουν φθορές, όταν διακόπτουν τη στεγανοποιητική στρώση. Η θέση συνάντησης αυτών των στοιχείων με την οριζόντια επιφάνεια του δώματος πρέπει να στεγανοποείται με ιδιαίτερη επιμέλεια. 3 Εφόσον οι φθορές εκτείνονται σε μεγάλη έκταση του δώματος, είναι προτιμότερο η επέμβαση να είναι γενικού χαρακτήρα και να εκτείνεται σε όλη την επιφάνεια και να μην έχει τη μορφή τοπικών μικροεπεμβάσεων. 4 Εγκαταστάσεις επάνω στο δώμα θα πρέπει να τοποθετούνται κατά τέτοιο τρόπο που να μην "πληγώνουν" τη στεγανοποιητική στρώση και δημιουργούν διόδους διείσδυσης του νερού στις υποκάτω της στεγανοποίησης στρώσεις. Στα σημεία που είναι αναπόφευκτη η διάτρηση πρέπει περιμετρικά της οπής να σφραγίζονται με ασφαλτική μαστίχη, που όμως δεν θα μένει εκτεθειμένη στην υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία. μομονωτικής και στεγανοποιητικής προστασίας, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τις επιδράσεις όλων των παραγόντων που επιδρούν ε- πάνω σ αυτό. Tα συνηθέστερα προβλήματα Στις περισσότερες περιπτώσεις τα προβλήματα υγρασίας οφείλονται σε εμποτισμό του δώματος από τα νερά της βροχής λόγω φθοράς της στεγανοποιητικής στρώσης, πλημμελούς εφαρμογής της, κακοτεχνίας ή αστοχίας των υλικών της, όμως ακόμη και λόγω και παντελούς έλλειψης υγροπροστασίας. Δεν είνα ι σπάνιες και οι περιπτώσεις που τα προβλήματα υγρασίας ο- φείλονται στην ελλιπή ή ανεπαρκή θερμομονωτική προστασία, στη δημιουργία θερμογεφυρών ή στην αναποτελεσματική προστασία της θερμομονωτικής στρώσης λόγω προσβολής της α- πό τα νερά της βροχής. Tότε το αίτιο της υγρασίας είναι κυρίως οι ψυχρές επιφάνειες στην ε- σωτερική όψη των δομικών στοιχείων που ευνοούν τη συμπύκνωση των υδρατμών του εσωτερικού χώρου. Γι αυτό και πριν από κάθε απόπειρα εξυγίανσης πρέπει απαραιτήτως να προηγηθεί μια καλή διάγνωση, που θα εντοπίσει το αίτιο του προβλήματος και θα οδηγήσει στη λήψη των κατάλληλων μέτρων για την εξάλειψή του. Λανθασμένη διάγνωση θα οδηγήσει σε αναποτελεσματική λύση, που θα επιτρέψει τη διατήρηση και επανεμφάνιση του προβλήματος, και ενδεχομένως στην επιδείνωση της κατάστασης. Κακές κλίσεις στη στρώση ρύσεων που επιτρέπουν τα νερά της βροχής να λιμνάζουν στο δώμα και να μην κατευθύνονται στην υδρορρόη, φραγή του στομίου της υδρορρόης από φερτά υλικά, μικρορηγματώσεις λόγω συστολοδιαστολών, σχισμές στη στεγανοποιητική στρώση λόγω γήρανσης ή καταστροφής της είναι μερικά μόνον από τα αίτια των προβλημάτων. Με τη σειρά τους, αυτά μπορεί να προκαλέσουν εμποτισμό των υλικών με νερό, αποχρωματισμούς της επιφάνειας, εμφάνιση εξανθημάτων, διογκώσεις, α- ποφλοιώσεις και αποκολλήσεις των εξωτερικών στρώσεων του επιχρίσματος, διάλυση και αποσάθρωση των υλικών, μείωση της θερμομονωτικής προστασίας, χημικές διαβρώσεις και οξειδώσεις, θραύσεις και ρηγματώσεις, οφειλόμενες στη διάρρηξη του συνδετικού ιστού των υλικών λόγω παγετού και πλήθος άλλων φθορών. Όταν το πρόβλημα εντοπίζεται στη στεγανοποιητική προστασία, τα μέτρα που οφείλουν να ληφθούν αποσκοπούν στην επιδιόρθωση ή στην αντικατάσταση της στρώσης στεγανοποίησης. Παράλληλα, αν διαπιστωθεί και ανεπαρκής θερμική προστασία, τα μέτρα οφείλουν να συμπληρωθούν με την προσθήκη θερμομονωτικής στρώσης. Γενικές κατευθύνσεις για την αποκατάσταση των φθορών Tα εμφανιζόμενα προβλήματα μπορεί να είναι τοπικού ή γενικού χαρακτήρα. Στην πρώτη περίπτωση αντιμετωπίζονται με επέμβαση στη θέση επίδρασης του αιτίου, ενώ στη δεύτερη με επέμβαση στο σύνολο της κατασκευής. Στα τοπικού χαρακτήρα προβλήματα μεταξύ άλλων συγκαταλέγονται: οι μικρές ρηγματώσεις που μπορεί να εμφανίστηκαν στην επιφάνεια λόγω συστολοδιαστολών ή άσκησης ενός μοναχικού φορτίου ή καταπόνησης από οριζόντιες ή κατακόρυφες δυνάμεις (π.χ. σεισμό), η φραγή της υδρορρόης ή ο εμποτισμός των 08 ΤΕΥΧΟΣ 0/0

στρώσεων μέσω των διερχόμενων από αυτήν υδάτων λόγω κακής ή ατελούς απόληξης της στεγανοποιητικής στρώσης στο στόμιό της, η διακοπή της συνέχειας της στεγανοποιητικής στρώσης λόγω απόληξης μεμονωμένων στοιχείων στο δώμα (διελεύσεις σωληνώσεων αερισμού, καμινάδων, μεταλλικών σωλήνων, α- πόληξη οριζόντιων κουφωμάτων, όπως οι κουπόλες κ.ά). η ανεπαρκής ή λανθασμένη απόληξη της στεγανοποιητικής στρώσης στα σημεία συμβολής της οριζόντιας επιφάνειας του δώματος με κατακόρυφα δομικά στοιχεία (περιμετρικό στηθαίο, απόληξη κλιμακοστασίου κ.ά.). Στα γενικού χαρακτήρα προβλήματα μεταξύ άλλων συγκαταλέγονται: οι επαναλαμβανόμενες μικρορηγματώσεις σε όλη την έκταση του δώματος, η διόγκωση και αποκόλληση της στεγανοποιητικής στρώσης λόγω διείσδυσης του νερού κάτω από αυτήν, η κακή διαμόρφωση των κλίσεων, που έχει ως αποτέλσμα να δημιουργούνται λιμνάζοντα νερά, η γήρανση και η φθορά της στεγανοποιητικής στρώσης λόγω πλημμελούς προστασίας από την επίδραση της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας. Σε όλες τις περιπτώσεις οι επεμβάσεις εξυγίανσης ή αποκατάστασης οφείλουν να γίνονται σε σταθερό (όχι σαθρό), καθαρό και κατά το δυνατόν στεγνό υπόβαθρο, υπό αποδεκτές και όχι α- κραίες καιρικές συνθήκες, δηλαδή σε θερμοκρασία +5 C έως +30 C, χωρίς την πνοή ισχυρών ανέμων και όχι υπό βροχή, τουλάχιστον μέχρι την ωρίμανση των εφαρμοζόμενων εξυγιαντικών υλικών. H πλέον πρόσφορη περίοδος για την ε- κτέλεση των στεγανοποιητικών εργασιών θεωρείται το τέλος του καλοκαιριού (μέσα Aυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου), πριν ακόμη να αρχίσουν οι φθινοπωρινές μπόρες και αφού θα έ- χει απομακρυνθεί με την εξάτμιση, λόγω της θερινής υπερθέρμανσης, η υγρασία που θα έχει α- πορροφηθεί από τα δομικά υλικά. 3 4 Aντιμετώπιση μεμονωμένων φθορών Mικρορηγματώσεις Eίναι επιφανειακές ρηγματώσεις μικρού μήκους (συνήθως δεν ξεπερνούν το ένα μέτρο) και εμφανίζονται σε περιορισμένη έκταση επάνω στην τελική επίστρωση του δώματος, συνήθως στο μωσαϊκό, στο τσιμεντοκονίαμα κτλ. H επέμβαση έχει στόχο να καλύψει τις ρωγμές και γίνεται συνήθως με ρευστά υλικά: ασφαλτική μαστίχη ή επαλειφόμενο ελαστομερές διαρκούς ελαστικότητας (ακρυλικό). Σε γενικές γραμμές ακολουθείται συνήθως η ε- ξής σειρά εργασιών: Eντοπισμός των ρωγμών και κατόπιν καλός καθαρισμός σε ένα πλάτος περίπου 0-5 cm σε όλο τους το μήκος με την απομάκρυνση ό- λων των τυχόν σαθρών υλικών, φερτών υλών, της σκόνης και των ρύπων. Kαλό είναι ο τελικός καθαρισμός να γίνει με ένα νωπό (και όχι βρεγμένο) σπόγγο. Aν κριθεί αναγκαίο, διανοίγεται κατ ελάχιστον το άνοιγμα της ρωγμής στο στόμιό της. Eπάλειψη της καθαρής επιφάνειας με ένα υλικό προεργασίας (αστάρι), που θα συμβάλει στην καλή πρόσφυση του υλικού. Όταν πρόκειται για ελαστομερές ρευστό υλικό, η επάλειψη γίνεται με βούρτσα, ρολό ή ψεκασμό, ε- www.ktirio.gr 09

Στεγανοποίηση δώματος με ασφαλτόπανα. Γύρισμα του ασφαλτόπανου στο στηθαίο και κόλληση με φλόγιστρο (εν θερμώ). Πολλές φορές, με την ευκαιρία των εργασιών στεγανοποίησης σε ένα δώμα, καλό είναι να συνδυάζονται κοι οι εργασίες επαρκούς θερμικής προστασίας του τόσο για λόγους οικονομικούς, όσο και λόγους τεχνικούς. νώ όταν πρόκειται γαι ασφαλτική μαστίχη γινεται με βούρτσα ή σπάτουλα. Bασική προϋπόθεση για την εκτέλεση της εργασίας είναι να έχει εξασφαλιστεί ότι το νέο υλικό θα αναπτύσσει ισχυρή πρόσφυση στο υφιστάμενο υλικό της επιφάνειας. Διαφορετικά, θα αποκολληθεί πολύ σύντομα και το πρόβλημα θα επανεμφανισθεί. Eφαρμογή της κύριας επάλειψης, που μπορεί να γίνει είτε με ασφαλτική μαστίχη είτε με επαλειφόμενο ελαστομερές, όταν το προεπαλειφόμενο υλικό θα έχει στεγνώσει. H επάλειψη θα γίνει με βούρτσα σε όλο το μήκος της ζώνης που έχει καθαρισθεί και με κίνηση προς μία μόνο διεύθυνση. Eνσωμάτωση, με απλή πίεση στη νωπή ακόμη στρώση του επαλειφόμενου υλικού μιας ταινίας υαλοπλέγματος, υαλοπιλήματος ή πολυεστερικού υφάσματος, που θα λειτουργήσει ως οπλισμός της στεγανοποιητικής στρώσης. Eφαρμογή της δεύτερης στρώσης, που θα καλύψει πλήρως τον οπλισμό, όταν θα έχει στεγνώσει. η πρώτη στρώση Eίναι σκόπιμο να α- κολουθήσει αργότερα και τρίτη στρώση. Σε περίπτωση που η τελική επικάλυψη είναι α- σφαλτική στεγανοποιητική μεμβράνη (ασφαλτόπανο που έχει ρηγματωθεί), η ακολουθούμενη πορεία των εργασιών περιλαμβάνει τα ε- ξής στάδια: Δημιουργία σταυροειδούς τομής με τη μία τομή κατά μήκος της σχισμής και την άλλη κάθετα σ αυτήν. Aνασήκωμα των φύλλων και επάλειψη με σπάτουλα της ασφαλτικής μαστίχης. Eκ νέου κατάκλιση των ανασηκωμένων φύλλων στην αρχική τους θέση. Eφαρμογή δύο στρώσεων ασφαλτικής μαστίχης στα σημεία της τομής και ενίσχυσή τους με υαλόπλεγμα. Eπικάλυψη με δύο επάλληλες στρώσεις βαφής χρώματος αλουμινίου, που θα παρεμποδίσει την έκθεση της ασφαλτικής μαστίχης στην επίδραση της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας. Tονίζεται και πάλι με έμφαση ότι, αν υπάρχουν πολλές ρωγμές, διάσπαρτες σε όλη την έκταση του δώματος, είναι προτιμότερο να επιλεγεί ως λύση η καθολική προστασία του με τη διάστρωση στεγανοποιητικής στρώσης σε όλη την έκταση του δώματος. Eμποτισμός από τη θέση της υδρορρόης Eάν το πρόβλημα εντοπίζεται στην υδρορρόη, δύο περιπτώσεις υπάρχουν: Λόγω φραγής του στομίου της υδρορρόης να συσσωρεύονται λιμνάζοντα νερά και να διεισδύουν είτε από μικρορηγματώσεις είτε από τα πλευρικά τοιχώματα του στομίου της που δεν είναι στεγανοποιημένα ή, γενικώς, κατά την απομάκρυνση των νερών αυτά να εμποτίζουν τα μη στεγανοποιημένα πλευρικά τοιχώμα. Eπομένως, κατά πρώτον θα πρέπει να απομακρυνθούν όλα τα φερτά υλικά που έχουν φράξει το στόμιο. Προκειμένου να αποφευχθεί η εκδήλωση του φαινομένου και στο μέλλον, είναι σκόπιμο: - Nα υπάρχει διαρκής έλεγχος της ομαλής α- πομάκρυνσης των νερών με καθαρισμό της ε- πιφάνειας. - Nα επιλέγεται ως επικάλυψη στο στόμιο της υδρορρόης ημισφαιρική σχάρα και όχι επίπεδη, ώστε να μην μπορεί να φραγεί πλήρως με τα φερτά υλικά. Πέραν αυτού όμως, τα τοιχώματα της υδρορρόης περιμετρικά του στομίου οφείλουν να είναι στεγανοποιημένα και αυτό επιτυγχάνεται με το γύρισμα του ασφαλτοπάνου μέσα στην υδρρορόη κατά μερικά εκατοστά και με επάλειψη των τοιχωμάτων με ασφαλτική μαστίχη μέχρι το βάθος που είναι απαραίτητο για να καλυφθούν οι πλευρικές στρώσεις. Aν η στεγανοποίηση δεν έ- χει γίνει με ασφαλτικά φύλλα αλλά με επαλείψεις, θα πρέπει να εφαρμοσθεί και σ αυτήν την περίπτωση επαλειφόμενο ελαστομερές διαρκούς ε- λαστικότητας, που, ομοίως, θα καλύψει τα τοιχώματα σε βάθος όσων εκατοστών απαιτείται, έτσι ώστε να αποφεύγεται ο εμποτισμός των πλευρικών τοιχωμάτων από τα απομακρυνόμενα νερά. Διακοπή της στεγανοποιητικής προστασίας από μεμονωμένα στοιχεία Πολλές φορές η συνέχεια της στεγανοποιητικής προστασίας διακόπτεται από μεμονωμένα στοιχεία που καταλήγουν επάνω στο δώμα ή έ- χουν τοποθετηθεί επάνω σ αυτό και αγκυρώνονται στην επιφάνειά του. Tέτοια στοιχεία είναι οι απολήξεις αγωγών αερισμού, καμινάδες, διαφόρων ειδών σωληνώσεις, μεταλλικές ράβδοι στήριξης (π.χ. κεραίες τηλεόρασης, κιγκλιδώματα) κτλ. Aπό τα σημεία διακοπής της στεγανοποιητικής στρώσης στις θέσεις συνάντησης αυτών των στοιχείων εισέρχεται το νερό στις υποκάτω στρώσεις του δώματος. H ακολουθούμενη πορεία των εργασιών για την ορθή στεγανοποίηση περιλαμβάνει τα εξής στάδια: Kαθαρισμό της περιμετρικής επιφάνειας στις θέσεις συναρμογής από σαθρά τμήματα, σκόνες και ρύπους. Προκειμένου για οξειδωμένα μεταλλικά στοιχεία, πρέπει να αφαιρεθεί η σκουριά με τρίψιμο με συρμάτινη βούρτσα. Eπάλειψη της περιμετρικής επιφάνειας και της βάσης του κατακόρυφου στοιχείου μέχρι ύ- ψους περίπου 0-5 cm με υλικό προεργασίας (αστάρι), προκειμένου να επιτευχθεί ισχυρή πρόσφυση του επαλειφόμενου υλικού. Eφαρμογή της κύριας επάλειψης με επαλειφόμενο ελαστομερές διαρκούς ελαστικότητας ή με ασφαλτική μαστίχη. H επάλειψη γίνεται τόσο στην οριζόντια επιφάνεια, όσο και στην κατακόρυφη σε ύψος περίπου 0-5 cm. Tοποθέτηση με απλή πίεση ταινίας υαλο- 0 ΤΕΥΧΟΣ 0/0

πλέγματος, υαλοπιλήματος ή πολυεστερικού υφάσματος επί της επαλειφόμενης στρώσης, πριν ακόμη αυτή να στεγνώσει. Eφαρμογή και δεύτερης στρώσης του επαλειφόμενου υλικού, όταν πλέον η πρώτη στρώση στεγνώσει. Eίναι σκόπιμο όταν στεγνώσει η δεύτερη στρώση, να ακολουθήσει επάλειψη και τρίτης στρώσης. Eφόσον το επαλειφόμενο υλικό είναι ασφαλτική μαστίχη, θα πρέπει να επικαλυφθεί με βαφή χρώματος αλουμινίου για προστασία από την υ- περιώδη ηλιακή ακτινοβολία. Θέσεις συμβολής με κατακόρυφα δομικά στοιχεία Προβλήματα υγρασίας εμφανίζονται συχνά στις θέσεις της απόληξης των κλιμακοστασίων, των στηθαίων ή άλλων κατακόρυφων δομικών στοιχείων. Eκδηλώνονται με διογκώσεις του επιχρίσματος ("φούσκωμα"), αποκολλήσεις και πτώσεις, που αφήνουν ακάλυπτες περιοχές, διά των οποίων το νερό περνά μέσα στον τοίχο και από εκεί κάτω από τη στεγανοποιητική στρώση, όπου και εγκλωβίζεται. Aν μάλιστα μετατραπεί σε υδρατμούς λόγω υπερθέρμανσης, αυξάνει τον όγκο του κατά 500 περίπου φορές, ασκώντας υψηλές πιέσεις στις στρώσεις του δώματος. Aυτές οι πιέσεις μπορεί να προκαλέσουν νέες μικρορηγματώσεις στην στεγανοποιητική στρώση και να επιδεινώσουν την κατάσταση. Tο πρόβλημα οφείλεται είτε σε κακή απόληξη της στεγανοποιητικής στρώσης είτε σε ανεπαρκή στερέωση είτε σε πλημμελή συντήρηση. Aν το φαινόμενο είναι γενικό και εκδηλώνεται σε ό- λα τα κατακόρυφα δομικά στοιχεία του δώματος, είναι σκόπιμο να ακολουθηθεί η διαδικασία που περιγράφεται παρακάτω, στην ενότητα για γενική στεγανοποίηση του δώματος. Aν όμως είναι τοπικό, η ακολουθούμενη σειρά εργασιών περιλαμβάνει: Kαθαίρεση όλων των σαθρών υλικών και καλό καθάρισμα της επιφάνειας που πρόκειται να προστατευθεί. Eπιπέδωση και εξομάλυνση της κατακόρυφης επιφάνειας με διαρκούς ελαστικότητας (ακρυλικό) ρητινούχο τσιμεντοκονίαμα, που δεν θα περιέχει διαβρωτικά συστατικά. Διαμόρφωση γωνίας 35 με το ίδιο ρητινούχο τσιμεντοκονίαμα στα σημεία συναρμογής της κατακόρυφης επιφάνειας με την οριζόντια του δώματος, δημιουργώντας ήπια κλίση υπό μορφή καμπύλου λουκιού. Aυτό επιτυγχάνεται με τη λείανση με ένα κυλινδρικό αντικείμενο (π.χ. με ένα μπουκάλι). Eπάλειψη με υλικό προεργασίας. Διάστρωση της πρώτης στρώσης επαλειφόμενου ελαστομερούς υλικού, που θα απλωθεί τουλάχιστον κατά 0 cm στην οριζόντια επιφάνεια και κατά άλλα 0 cm στην κατακόρυφη ή ακόμη υψηλότερα, αν η προσβληθείσα περιοχή είναι μεγαλύτερη. Προκειμένου περί στηθαίων, η ιδανική προστασία επιβάλλει την επάλειψη μέχρι τη στέψη. Eνσωμάτωση στη νωπή πρώτη στρώση μιας ταινίας υαλοπλέγματος, υαλοπιλήματος ή πολυεστερικού υφάσματος, που θα λειτουργήσει ως οπλισμός. Διάστρωση της δεύτερης στρώσης του επαλειφόμενου υλικού, όταν στεγνώσει η πρώτη. Συστήνεται κατόπιν να ακολουθήσει και τρίτη στρώση. Σε περίπτωση που η υφιστάμενη στεγανοποίηση του δώματος έχει γίνει με ασφαλτόπανα και απαιτείται μόνο μια καλή στερέωσή τους στην κατακόρυφη επιφάνεια, αυτή μπορεί να γίνει με πλήρωση ασφαλτικής μαστίχης στις θέσεις α- ποκόλλησης και κατόπιν με μηχανική στερέωση με ανοξείδωτη μεταλλική λάμα επί της κατακόρυφης επιφάνειας. Tα σημεία της στερέωσης θα καλυφθούν και αυτά κατόπιν με ασφαλτική μαστίχη. Διαφορετικά, είναι προτιμότερο να διαστρωθεί ασφαλτόπανο που θα γυρίσει στην κατακόρυφη επιφάνεια και θα επικαλύψει τουλάχιστον κατά 30 cm το ευαίσθητο σημείο. Eπεμβάσεις γενικού χαρακτήρα H εμφάνιση φθορών σε μεγάλη έκταση του δώματος ή η εμφάνιση προβλημάτων που δεν είναι δυνατόν να επιλυθούν με μικροεπεμβάσεις (π.χ. λανθασμένη κλίση και δημιουργία λιμναζόντων υδάτων) είναι σκόπιμο να αντιμετωπίζεται με ε- πεμβάσεις γενικού χαρακτήρα, που εκτείνονται σε όλη την επιφάνεια του δώματος. Kοινώς, το δώμα πρέπει να στεγανοποιηθεί εκ νέου. Δύο είναι οι προσφερόμενες δυνατότητες σ αυτήν την περίπτωση: - H στεγανοποίηση με επαλειφόμενα ελαστομερή ρευστά στεγανοποιητικά υλικά. - H στεγανοποίηση με ασφαλτικά φύλλα (ασφαλτόπανα). Kαι στις δύο περιπτώσεις για την τοποθέτηση της νέας στεγανοποιητικής στρώσης είναι απαραίτητη η αποξήλωση της υφιστάμενης σαθρής στεγανοποιητικής στρώσης σε όλη την έκταση της επιφάνειας του δώματος και η διαμόρφωση του κατάλληλου υπόβαθρου για την επίστρωση της νέας. Mπορεί, ωστόσο, η υφιστάμενη να παραμείνει και να επικαλυφθεί με άλλα υλικά, δημιουργώντας το απαραίτητο υπόβαθρο. Oμοίως, εάν η στεγανοποιητική στρώση δεν είναι η τελική και επικαλύπτεται με άλλα υλικά (π.χ. μωσαϊκό, πλακάκια κτλ.), μπορεί η νέα στεγανοποιητική στρώση να αναπτυχθεί επάνω σ αυτήν, εφόσον διαμορφωθεί κατάλληλα, ώστε να δημιουργήσει ένα σταθερό και επίπεδο υπόβαθρο. Σ αυτές τις περιπτώσες θα πρέπει δύο παράγοντες να ληφθούν σοβαρά υπόψη: - Tο ενδεχόμενο να εγκλωβιστεί η υγρασία μέσα στο νεοδιαμορφούμενο δομικό στοιχείο με τη νέα στεγανοποίηση. - H ικανότητα του δώματος να παραλάβει τα νέα πρόσθετα φορτία από τις προστιθέμενες νέες στρώσεις. www.ktirio.gr

Στεγανοποίηση δώματος με ελαστική συνθετική μεμβράνη. Το λευκό χρώμα συμβάλλει στον περιορισμό της απορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας και της υπερθέρμανσης του δομικού στοιχείου κατά τη διάρκεια του θέρους. Η στεγανοποίηση του δώματος με ασφαλτόπανα είναι προτιμότερη από τη στεγανοποίηση με ασφαλτικές επαλείψεις και πρέπει να γίνεται με τη διάστρωση των ασφαλτοπάνων κατά διεύθυνση κάθετη προς τη διεύθυνση των κλίσεων. 3 Κατά τη διάστρωσή του το κάθε ασφαλτόπανο οφείλει να επικαλύπτει το διπλανό του περίπου κατά 0 cm. Κατόπιν τα σημεία της ραφής σπατουλάρονται με ασφαλτική μαστίχη και κυλινδρώνονται, για να επιτευχθεί η πλήρης συγκόλλησή τους. Aυτοί οι παράγοντες λειτουργούν αποφασιστικά στην τεχνική που θα επιλεγεί για τη στεγανοποιητική προστασία του δώματος. Στεγανοποίηση με ρευστά επαλειφόμενα υλικά Συνήθως πρόκειται για ρευστά επαλειφόμενα υλικά δύο συστατικών, εκ των οποίων το ένα είναι κάποια κονία τσιμεντοειδούς βάσης (συστατικό A) και το άλλο κάποιο υδατικό ρητινούχο (πολυμερές οργανικό) διάλυμα (συστατικό B), που μετά την ανάμειξή τους το συστατικό B προσδίδει στο τελικό προϊόν τη διαρκή ελαστικότητα. H επιφάνεια, επί της οποίας θα διαστρωθεί, οφείλει να είναι στεγνή, σταθερή και απαλλαγμένη από σαθρά υλικά και καθαρή από σκόνες, έλαια και παντός τύπου ρύπους. Ωστόσο, υπάρχουν προϊόντα που σύμφωνα με τις υποδείξεις χρήσης τους μπορούν να ε- φαρμοσθούν και σε υγρές επιφάνειες. H ακολουθούμενη σειρά των εργασιών περιλαμβάνει: Kαθαίρεση όλων των σαθρών υλικών από τις κατακόρυφες επιφάνειες και συμπλήρωση και εξομάλυνσή τους με ρητινούχο τσιμεντοκονίαμα διαρκούς ελαστικότητας. Aπομάκρυνση όλων των σαθρών τμημάτων και καθαρισμό της οριζόντιας επιφάνειας του δώματος. Eντοπισμό τυχόν αρμών και σφράγισή τους, όπως περιγράφηκε προηγουμένως στην α- ντιμετώπιση των μικρορηγματώσεων. Διαμόρφωση ή επιδιόρθωση των απαραίτητων κλίσεων για την απομάκρυνση των νερών της βροχής, αν σχηματίζονται λιμνάζοντα νερά και δεν οδηγούνται στην υδρορ- ΤΕΥΧΟΣ 0/0

ρόη. Διαφορετικά, δεν είναι απαραίτητη αυτή η εργασία. H διαμόρφωση της κλίσης μπορεί να γίνει με απλό ή ρητινούχο τσιμεντοκονίαμα. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται ε- πιπεδότητα της τελικής επιφάνειας. Διαμόρφωση γωνίας 35 με τσιμεντοκονίαμα στα σημεία συναρμογής του οριζόντιου δώματος με κατακόρυφα δομικά στοιχεία, προκειμένου να επιτευχθεί ήπια κλίση υπό τύπο καμπύλου λουκιού. H κλίση των 90 αποφεύγεται, διότι το πέρασμα της βούρτσας μπορεί να αφήσει ακάλυπτα κενά. Eπάλειψη με υλικό προεργασίας (αστάρι) σε ό- λη την έκταση του δώματος. Eπάλειψη με βούρτσα της πρώτης στρώσης του επαλειφόμενου στεγανοποιητικού κονιάματος δύο συστατικών. H κίνηση της βούρτσας οφείλει να γίνεται κατά μία μόνο διεύθυνση. Tοποθέτηση στη νωπή ακόμη στρώση με α- πλή πίεση υαλοπλέγματος, υαλοπιλήματος ή πολυεστερικού υφάσματος, που θα λειτουργήσει ως οπλισμός και θα ενισχύσει τη στεγανοποιητική στρώση. Συνήθως χρησιμοποιείται ρολό πλάτους ενός μέτρου. Oι γειτονικές στρώσεις του ρολού θα πρέπει να αλληλοεπικαλύπτονται περίπου κατά 0 cm. Διάστρωση της δεύτερης στρώσης του επαλειφόμενου στεγανοποιητικού κονιάματος, α- φού θα έχει στεγνώσει η πρώτη στρώση. H διάστρωση γίνεται με κίνηση της βούρτσας κατά διεύθυνση κάθετη προς τη διεύθυνση της πρώτης στρώσης. Διάστρωση και τρίτης στρώσης, με κινήσεις της βούρτσας κατά διεύθυνση κάθετη προς τη διεύθυνση της δεύτερης και παράλληλη προς της πρώτης. H επάλειψη θα πρέπει να γυρίσει στις κατακόρυφες επιφάνειες μέχρι ύψος 30-40 cm και στις θέσεις των στηθαίων μέχρι τη στέψη τους. Στις θέσεις των υδρορροών η επάλειψη θα πρέπει να προχωρήσει μέσα στο στόμιο σε βάθος τέτοιο, που κατά το δυνατόν να καλύπτει τις επάλληλες στρώσεις του δώματος. Iδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να ληφθεί και στις θέσεις, στις οποίες μεμονωμένα στοιχεία διακόπτουν τη συνέχεια της στεγανοποιητικής στρώσης, όπως περιγράφηκε προηγουμένως στη σχετική ενότητα. Στεγανοποίηση με ασφαλτόπανα H στεγανοποίηση με ασφαλτόπανα είναι προτιμότερη από τη στεγανοποίηση με επαλείψεις, έ- χει όμως και μεγαλύτερο κόστος. Για τη στεγανοποίηση χρησιμοποιούνται πλαστομερή, ελαστομερή ή ελαστοπλαστομερή στεγανοποιητικά φύλλα, που διαστρώνονται σε όλη της επιφάνεια του δώματος και κατά διεύθυνση κάθετη προς τη διεύθυνση των κλίσεων. H ακολουθούμενη σειρά των εργασιών, όπως και προηγουμένως, περιλαμβάνει: Kαθαίρεση όλων των σαθρών υλικών από τις κατακόρυφες επιφάνειες και συμπλήρωση και εξομάλυνσή τους με ρητινούχο τσιμεντοκονίαμα διαρκούς ελαστικότητας. 3 Aπομάκρυνση όλων των σαθρών τμημάτων και καθαρισμό της οριζόντιας επιφάνειας από ξένα σώματα, ρύπους και σκόνες. Eντοπισμό τυχόν μικρών ρωγμών και σφράγισή τους, όπως περιγράφηκε προηγουμένως, στην ενότητα για την αντιμετώπιση των μικρορηγματώσεων. Διαμόρφωση ή επιδιόρθωση των απαραίτητων κλίσεων για την απομάκρυνση των νερών της βροχής με απλό ή ρητινούχο τσιμεντοκονίαμα, όταν δεν υπάρχει στρώση ρύσεων ή έ- χει εσφαλμένες κλίσεις και δημιουργεί λιμνάζοντα νερά. Διαμόρφωση γωνίας 35 με τσιμεντοκονίαμα στα σημεία συναρμογής των οριζόντιων με τα κατακόρυφα δομικά στοιχεία για την επίτευξη ήπιας κλίσης κατά το γύρισμα των ασφαλτικών φύλλων σ αυτά. H κλίση των 90 αποφεύγεται, διότι μπορεί να προκαλέσει τη θλάση και ρηγμάτωση των φύλλων στη θέση της γωνίας. Eπάλειψη με ασφαλτικό βερνίκι ως υλικό προεργασίας (αστάρι) σε όλη την έκταση του δώματος για την επίτευξη καλής πρόσφυσης. Eκτύλιξη των ρολών των ασφαλτοπάνων και ευθυγράμμισή τους, έτσι ώστε το ένα να επικαλύπτει το άλλο κατά 0 cm. Eκ νέου τύλιξη και από τις δύο πλευρές στην ευθυγραμμισμένη θέση. Διάστρωση και επικόλληση των ασφαλτοπάνων με φλόγιστρο (εν θερμώ) ή με επάλειψη γαλακτώματος (εν ψυχρώ), ανάλογα με τον τύπο του ασφαλτοπάνου και τις οδηγίες της παρασκευάστριας εταιρείας. H διάστρωση των ασφαλτοπάνων αρχίζει από τα χαμηλότερα σημεία του δώματος, έτσι ώστε τα απορρέοντα ύδατα να μη συναντούν εξ αντιθέτου (κόντρα) τις ραφές των ασφαλτοπάνων. Στην εν θερμώ επικόλληση λιώνει με την επίδραση της φλόγας του φλόγιστρου ο λεπτός υμένας ασφάλτου στην οπίσθια όψη και επικολλάται στο βερνικωμένο (ασταρωμένο) υπόστρωμα. Aνύψωση (γύρισμα) των ασφαλτοπάνων στις κατακόρυφες επιφάνειες μέχρι ύψος 30 έως 40 cm και μηχανική στερέωση των άκρων με ανοξείδωτη μεταλλική λάμα. Tα σημεία συναρμογής στο κατακόρυφα δομικά στοιχεία σφραγίζονται με ασφαλτική μαστίχη και συμπιέζονται. Συμπλήρωση με ασφαλτική μαστίχη και των αρμών όλων των ενώσεων στην οριζόντια επιφάνεια. Kατ αρχάς θερμαίνονται με φλόγιστρο, σπατουλάρωνται με ασφαλτική μαστίχη και κατόπιν κυλινδρώνονται, για να επιτευχθεί η πλήρης συγκόλλησή τους. Στις θέσεις των στηθαίων καλό είναι τα ασφαλτόπανα να α- νέρχονται μέχρι τη στέψη τους και να επικαλύπτονται με μάρμαρο ή άλλη επίστεψη. Στις θέσεις των υδρορροών γύρισμα των α- σφαλτοπάνων μέσα σ αυτές. Στα βαθύτερα σημεία γίνεται επάλειψη των τοιχωμάτων με ασφαλτική μαστίχη μέχρι το βάθος που είναι απαραίτητο για να καλυφθούν οι πλευρικές στρώσεις. Λήψη μέτρων προστασίας στις θέσεις, στις ο- ποίες εμφανίζονται μεμονωμένα στοιχεία που διακόπτουν τη συνέχεια της στεγανοποιητικής στρώσης, όπως περιγράφτηκε προηγουμένως στη σχετική ενότητα. Διάστρωση και δεύτερης στρώσης ασφαλτοπάνων με παράλληλη μετατόπιση των φύλλων τους κατά το ήμισυ του πλάτους τους έναντι της πρώτης. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι, λαμβανομένης υ- πόψη της ελληνικής πραγματικοτητας, σπάνια τοποθετείται η δεύτερη στρώση, με αποτέλεσμα η παραμικρή αστοχία ή κακοτεχνία κατά τις εργασίες στεγανοποίησης να αναδεικνύεται σε πρόξενο ζημιών στο στεγανοποιημένο δώμα. Aν το αφαλτόπανο παραμείνει ως τελική στρώση επί του δώματος, θα πρέπει να είναι επικαλυμμένο με ψηφίδες, προκειμένου να προφυλάσσεται από την υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία που συμβάλλει καθοριστικά στη γήρανσή του και του στερεί σταδιακά την ελαστικότητα. Tα α- www.ktirio.gr 3

Διαμόρφωση καννάβου για δημιουργία ψευδοροφής για τη στήριξη γυψοσανίδων επάνω στις οποίες θα πατήσει η θερμομονωτική στρώση σε περίπτωση που αυτή τοποθετηθεί από την εσωτερική πλευρά του δομικού στοιχείου. Εξαεριστήρες σε ένα στεγανοποιημένο δώμα για την εκτόνωση των πιέσεων στη στρώση του φράγματος υδρατμών. Προστατεύουν τις στρώσεις από μικρορηγματώσεις που μπορεί να προκληθούν από τις πιέσεις που θα ασκήσουν τυχόν συγκεντρούμενοι υδρατμοί λόγω διάχυσης από τον εσωτερικό του χώρο και ιδιαίτερα προστατεύουν τη θερμομονωτική στρώση από υγρασία συμπύκνωσης. φαλτόπανα με επικολλημένες ψηφίδες έχουν μόνο μια λωρίδα ακάλυπτη στη μια τους άκρη, πλάτους 0 cm, προκειμένου να επιτυγχάνεται η συγκόλληση με το γειτονικό τους. Aν δεν υπάρξει πρόνοια για χρήση ασφαλτοπάνων με ψηφίδα, θα πρέπει να επικαλυφθούν με μία διπλή στρώση βαφής χρώματος αλουμινίου, η οποία θα επιτελεί διπλό ρόλο: - Θα προστατεύει τα σφαλτικά φύλλα από την επίδραση της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας. - Θα εμποδίζει την ανάπτυξη υψηλών θερμοκρασιών, χάρη στην υψηλή ανακλαστικότητα που έχει η στρώση αλουμινίου. Aντίθετα, αν το ασφαλτόπανο δεν θα αποτελεί την τελική στρώση, τότε δεν υπάρχει λόγος χρήσης ασφαλτικών φύλλων με επικολλημένη ψηφίδα και προτιμώνται τα γυμνά ασφαλτόπανα. Tο δώμα μπορεί να επικαλυφθεί με πλάκες πεζοδρομίου (τσιμεντόπλακες), που απλά τοποθετούνται και δεν συγκολλώνται. Aν πρόκειται να συγκολληθούν, θα πρέπει να μεσολαβήσει ένα γεωύφασμα που θα παρεμποδίζει την ε- πικόλληση του συνδετικού κονιάματος επάνω στη στεγανοποιητική στρώση, έτσι ώστε οι δύο στρώσεις να διατηρούν την ελευθερία των μικρομετακινήσεών τους λόγω συστολοδιαστολών, χωρίς τον κίνδυνο να προκληθούν σχισμές στα ασφαλτόπανα. Tο γεωύφασμα καλό είναι να στρωθεί και στην περίπτωση της απλής τοποθέτησης χωρίς συγκόλληση των πλακών, προκειμένου να υπάρχει απόλυτη ανεξαρτησία μεταξύ των δύο στρώσεων (του ασφαλτόπανου και των πλακών πεζοδρομίου) και να μπορούν εύκολα να απομακρυνθούν φερτά υλικά και ρύποι που συγκεντρώνονται με το πέρασμα του χρόνου. Για την αποφυγή επιβάρυνσης του δώματος με πρόσθετα φορτία η στεγανοποίηση μπορεί να γίνει με ελαστομερή συνθετική μεμβράνη. Αυτή έχει συνήθως ανοικτό χρώμα, γεγονός που συμβάλλει στον περιορισμό της α- πορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας και της υπερθέρμανσης του δομικού στοιχείου κατά τη διάρκεια του θέρους. Tο δώμα μπορεί να επικαλυφθεί και με βότσαλα που θα έχουν όμως στρογγυλεμένα άκρα, προκειμένου να μην "πληγώσουν" τα ασφαλτόπανα. Σ' αυτήν την τελευταία περίπτωση το δώμα παύει να είναι βατό και γίνεται απλώς επισκέψιμο. H θερμομονωτική προστασία του δώματος Aρκετές φορές η εκδηλούμενη υγρασία στα δομικά στοιχεία του δώματος δεν οφείλεται σε προβλήματα στεγανοποίησης αλλά σε ανεπαρκή θερμομονωτκή προστασία ή στην πλήρη απουσία τους. Άλλωστε τα παλαιότερα κτίρια, δηλαδή όσα ανεγέρθηκαν πριν από το 980, σχεδόν στο σύνολό τους στερούνται θερμομονωτικής προστασίας, καθώς μέχρι τότε δεν υπήρχε κάποια σχετική απαίτηση από τη νομοθεσία. Aλλά και πολλά από αυτά που ανεγέρθηκαν στα μετέπειτα χρόνια, είτε λόγω ά- γνοιας είτε λόγω αδιαφορίας, θερμομονώθηκαν ανεπαρκώς. Έτσι, σ αυτές τις περιπτώσεις τα προβλήματα υγρασίας κατά κανόνα οφείλονται στη συμπύκνωση των υδρατμών των εσωτερικών χώρων επάνω στις ψυχρές επιφάνειες των δομικών στοιχείων. Tότε η επέμβαση που απαιτείται είναι η βελτίωση της θερμομονωτικής προστασίας του κτιρίου και όχι της στεγανοποιητικής. Πέραν αυτού όμως, ακόμη και αν δεν έχουν εκδηλωθεί τέτοια προβλήματα, η μέριμνα για θερμομονωτική προστασία ταυτόχρονα με τη στεγανοποιητική αποτελεί μια καλή επιλογή, διότι και το κόστος από τη διπλή επέμβαση μειώνεται σημαντικά και η θερμική συμπεριφορά του κτιρίου βελτιώνεται συνολικά, συμβάλλοντας στην εξοικονόμηση ενέργειιας και βεβαίως και στην εξοικονόμηση ενεργειακών πόρων. Σε ένα υφιστάμενο κτίριο οι επεμβάσεις για τη βελτίωση της θερμικής του συμπεριφοράς μπορούν να γίνουν: - είτε εξωτερικά με τη διαμόρφωση τύπου α- ντεστραμμένου δώματος - είτε εσωτερικά με τη διαμόρφωση ψευδοροφής. Mεταξύ των δύο ενδείκνυται ως ορθότερη και πλέον αποτελεσματική η εξωτερική θρμομονωτική προστασία, η οποία άλλωστε παρουσιάζει και πολλά πλεονεκτήματα έναντι της ε- σωτερικής. Ωστόσο, σε περίπτωση που δεν προβλέπονται άλλες οικοδομικές εργασίες στο κτίριο, η εσωτερική θερμομονωτική προστασία προκύπτει από την άποψη των οικοδομικών εργασιών πιο οικονομική. H εξωτερική θερμομονωτική προστασία υπερτερεί έναντι της εσωτερικής στα εξής: Eκμεταλλεύεται τη θερμοχωρητικότητα των στρώσεων του δώματος και κυρίως της φέρουσας πλάκας οπλισμένου σκυροδέματος. Προστατεύει το δομικό στοιχείο του δώματος από τις έντονες θερμοκρασιακές καταπονήσεις. Περιορίζει στον ελάχιστο δυνατό βαθμό την εμφάνιση θερμογεφυρών και κατ επέκταση τον κίνδυνο εκδήλωσης υγρασίας επιφανειακής συμπύκνωσης των υδρατμών. Mειώνει στο ελάχιστο (σχεδόν εξαλείφει) τον κίνδυνο συμπύκνωσης στο εσωτερικό των στρώσεων του δώματος λόγω διάχυσης των υδρατμών. Δεν παρεμποδίζει την εσωτερική λειτουργία του κτιρίου στη διάρκεια της εφαρμογής της. Δεν περιορίζει το καθαρό ύψος του εσωτερικού χώρου. Δεν απαιτεί την τοποθέτηση φράγματος υ- δρατμών (όταν διαμορφώνεται ως αντεστραμμένου τύπου δώμα). 4 ΤΕΥΧΟΣ 0/0

H τοποθέτηση της θερμομόνωσης εξωτερικά H τοποθέτηση της θερμομονωτικής στρώσης ε- ξωτερικά γίνεται παράλληλα με τις εργασίες στεγανοποίησης. H λύση που συνήθως προτείνεται είναι αυτή του αντεστραμμένου δώματος, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται και αυτή του συμβατικού. Στο αντεστραμμένο δώμα η θερμομονωτική προστασία τοποθετείται σε υπερκείμενη στρώση της στεγανοποιητικής και σε ελευθερία κινήσεων από αυτήν, ενώ στο συμβατικό συμβαίνει το αντίθετο: H θερμομονωτική στρώση βρίσκεται σε υποκείμενη θέση της στεγανοποιητικής και δεν επιτυγχάνεται απόλυτα η ελευθερία κινήσεων που είναι απαραίτητη στις συστολοδιαστολές λόγω υπερθέρμανσης του δομικού στοιχείου. Στο αντεστραμμένο δώμα θερμομονωτική στρώση τοποθετείται αμέσως επάνω από τη στεγανοποιητική στρώση είτε έχει γίνει αυτή με επαλειφόμενα ελαστομερή κονιάματα είτε έχει γίνει με ασφαλτόπανα. Kαι στις δύο περιπτώσεις καλό είναι να μεσολαβήσει και η διάστρωση ενός γεωυφάσματος μεταξύ στεγανοποιητικού και θερμομονωτικού υλικού, χωρίς ωστόσο αυτό να είναι πάντοτε απαραίτητο. H μεσολάβηση του γεωυφάσματος βοηθάει απλά στην ελεύθερη κίνηση των δύο υ- λικών. Tα υλικά που θα τοποθετηθούν για τη θερμομονωτική προστασία πρέπει απαραιτήτως να μην προσβάλλονται από την υγρασία και τα πλέον ενδεδειγμένα γι' αυτήν την περίπτωση (χωρίς να αποκλείονται ενίοτε και ορισμένα άλλα) είναι η αφρώδης εξηλασμένη πολυστερίνη, η πολυουρεθάνη και το αφρώδες γυαλί όλα υπό μορφή σκληρών πλακών, που στην άκρη τους διαμορφώνουν πατούρα, ώστε να αποφεύγονται τα κενά στους δημιουργούμενους αρμούς μεταξύ των πλακών. Eπάνω από τις θερμομονωτικές πλάκες διαστρώνεται εκ νέου ένα γεωύφασμα αυτό είναι απαραίτητο, που συγκρατεί τα φερτά υλικά και τους ρύπους και δεν αφήνει να παρασυρθούν από τα διερχόμενα νερά της βροχής και να καταλήξουν στην υδρορρόη. Aπαραίτητη είναι επίσης και η τελική επίστρωση, προκειμένου αυτή να προστατέψει τις θερμομονωτικές πλάκες από την υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία και από τον κίνδυνο να παρασυρθούν από έναν ισχυρό άνεμο. Από τα προαναφερθέντα υ- λικά μόνον οι πλάκες από αφρώδες γυαλί δεν παρουσιάζουν αυτόν τον κίνδυνο, αφενός διότι ως ανόργανα υλικά δεν προσβάλλονται από την ηλιακή ακτινοβολία και αφετέρου διότι έχουν σημαντικό βάρος. Ωστόσο, για λόγους αισθητικής αλλά και καλής λειτουργίας του δώματος καλό είναι να επικαλύπτονται και οι πλάκες αφρώδους γυαλιού με κάποια τελική στρώση. H τελική επικάλυψη γίνεται συνήθως με πλάκες πεζοδρομίου (τσιμεντόπλακες), που δεν επικολλώνται με συνδετικό κονίαμα, αλλά απλά τοποθετούνται είτε απευθείας επάνω στο γεωύφασμα που τις διαχωρίζει από τη θερμομονωτική στρώση είτε επάνω σε μικρά κυλινδρικά στηρίγματα που τοποθετούνται στις τέσσερις άκρες τους. Eναλλακτικά, η θερμομονωτική στρώση μπορεί να επικαλυφθεί με βότσαλα που θα έχουν όμως στρογγυλεμένα άκρα. Σ' αυτήν την περίπτωση το δώμα παύει να είναι βατό και γίνεται απλώς επισκέψιμο. H τοποθέτηση της θερμομόνωσης εσωτερικά Η λύση της εσωτερικής θερμομόνωσης συνήθως επιλέγεται, όταν η θερμομονωτική προστασία δεν συνοδεύεται από άλλες οικοδομικές εργασίες και υπάρχει περιορισμός στο κόστος της επέμβασης. H θερμομονωτική προστασία επιτυγχάνεται με τη δημιουργία μιας ψευδοροφής. Στην οροφή αναπτύσσεται ένας www.ktirio.gr 5

Σε κατακόρυφες επιφάνειες, όπως απολήξεις καμινάδων, η στεγανοποίηση δεν πρέπει να σταματά στο σημείο συναρμογής τους με το οριζόντιο δομικό στοιχείο, αλλά να ανασηκώνεται (να γυρνάει) επάνω στην κατακόρυφη επιφάνεια μέχρι ύψος περίπου 30 έως 40 cm τουλάχιστον. μεταλλικός ή ξύλινος κάνναβος από κύριες και δευτερούσες δοκίδες που είτε στηρίζεται α- πευθείας επάνω στην οροφή είτε αναρτάται απ αυτήν με συρματόσκοινα. Επάνω στις δοκίδες του καννάβου θα στηριχθούν στο τέλος οι πλάκες επικάλυψης. H θερμομόνωση τοποθετείται στα ενδιάμεσα κενά που δημιουργούνται από τις δοκίδες του καννάβου. Mπορεί να επιλεγεί οποιοδήποτε θερμομονωτικό υλικό, συνήθως όμως για πρακτικούς και μόνον λόγους προτιμώνται τα ινώδη υλικά υπό μορφή παπλώματος (υαλοβάμβακας, πετροβάμβακας). H θερμομόνωση στηρίζεται επάνω στην οροφή, αλλά μπορεί να πατήσει και επάνω στις πλάκες επικάλυψης. H επικάλυψη συνήθως γίνεται με γυψοσανίδες που κοχλιούνται (βιδώνονται) επί των δοκίδων του καννάβου, όταν αυτός στηρίζεται στην ο- ροφή. Mπορεί όμως, όταν είναι αναρτώμενος, να αποτελείται από πλάκες ορυκτών ινών, που κατά κανόνα τοποθετούνται ελεύθερα και στηρίζονται με το βάρος τους σε εγκοπές των δοκίδων του καννάβου τύπου L στην περίμετρο και αντεστραμμένου Τ στις ενδιάμεσες θέσεις χωρίς να απαιτείται η χρήση κοχλιών γι αυτό το σκοπό. Mπορεί, ωστόσο, να αποτελείται και από άλλα υλικά όπως ξύλινες σανίδες, μεταλλικές πλάκες κτλ. Eίναι απαραίτητο μεταξύ της θερμομονωτικής στρώσης και των υλικών εσωτερικής επικάλυψης να παρεμβληθεί ένα φύλλο νάιλον ή άλλο υλικό με υψηλό συντελεστή αντίστασης στη διάχυση των υδρατμών, προκειμένου να λειτουργήσει ως φράγμα υδρατμών και να μη υπάρξει κίνδυνος συμπύκνωσης των διαχεόμενων υδρατμών στο εσωτερικό του δομικού στοιχείου. Διευκρινίζεται πάντως ότι στην περίπτωση που επιλεγεί ως λύση η εσωτερική θερμομονωτική προστασία δεν είναι δυνατόν να αποφευχθούν οι θερμογέφυρες. Προφανώς, στις θέσεις που υπάρχουν εξωτερικοί και εσωτερικοί διαχωριστικοί τοίχοι δεν θα υπάρχει θερμομόνωση και εκεί η δημιουργία θερμογεφυρών είναι αναπόφευκτη. Mε την τοποθέτηση της θερμομόνωσης από την εσωτερική πλευρά του δώματος προφανώς μειώνεται κατά ορισμένα εκατοστά το καθαρό ύψος του χώρου. Mε βάση τον μέχρι πρόσφατα ισχύοντα Kανονισμό Θερμομόνωσης Kτιρίων αυτή η απώλεια χώρου περιοριζόταν στα 4 με 6 cm. Όμως με τις απαιτήσεις του καινούριου Kανονισμού Eνεργειακής Aπόδοσης των Kτιρίων (K.Eν.A.K.) η απώλεια ύ- ψους θα φθάνει τα 8-0 cm τουλάχιστον, ανάλογα με την κλιματική ζώνη. Παρακολούθηση & συντήρηση Σε όλες τις περιπτώσεις επεμβάσεων που περιγράφηκαν, είτε πρόκειται για την αποκατάσταση της κατεστραμμένης στεγανοποιητικής προστασίας είτε πρόκειται για τη συμπλήρωσή της είτε για τη βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς του κτιρίου, θα πρέπει κανείς να έ- χει πάντοτε υπόψη του ότι δεν αρκεί η ολοκλήρωση των οικοδομικών εργασιών για την αποφυγή προβλημάτων. Eίναι πάντοτε απαραίτητη η διαρκής παρακολούθηση και η συντήρηση της κατασκευής, έτσι ώστε οι οποιεσδήποτε φθορές αναπόφευκτες με την πάροδο του χρόνου να επισημαίνονται εγκαίρως και να α- ντιμετωπίζονται πριν να προλάβουν να δημι- ουργήσουν προβλήματα και να προκαλέσουν ζημιές στα δομικά στοιχεία του κτιρίου. Kαι πρώτη προτεραιότητα σ αυτήν την επιτήρηση αποτελούν οι υδρορρόες, η φραγή των οποίων αποτελεί το αίτιο των περισσότερων και συχνότερα απαντώμενων προβλημάτων. g ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΕΙ ΣΤΑ ΤΕΥΧΗ ''ΚΤΙΡΙΟ'' Θερμομονωτικά υλικά νέας γενιάς. Τεύχος 89 σελ. 84. Απορροή νερών στα δώματα. Τεύχος 88, σελ. 78. Προβλήματα στη στεγανοποίηση δωμάτων: διάγνωση, αίτια, αντιμετώπιση. Τεύχος 3, σελ. 5. Θερμομόνωση και υγρομόνωση στεγών. Τεύχος 98 σελ. 37. Προστασία δωμάτων: Θερμομόνωση και στεγανοποίηση. Τεύχος 97 σελ. 53. ΣΧΕΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΒΡΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ Υ - ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ 00 Επιλογές δομικών υλικών ή επισκεφθείτε το www.ktirio.gr 6 ΤΕΥΧΟΣ 0/0