ΒΡΑΒΕΙΟ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑθΗΝΟΝ

ΜΗΝΙΑΙΟ fckkjihgugtiko Ή^ΡΙΦΛΙΚΦ a f f t H M t t M EKAIAETAI ME ΤΗΝ ΠΡΟΝΟΙΑ TOY ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Γ ΙΑΚΩΒΟΥ ΙΑΡΥΤΗΣ: Ο ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΙΑΚΩΒΟΣ (f) 1933 ΑΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΑΡΧΙΜ. ΙΑΚΩΒΟΣ Σ. ΚΑΡΑΜΟΥΖΗΣ ΙΕΡΟΚΗΡΥΞ ΕΤΟΣ ΟΣΤ' ΙΑΝΟ ΥΑΡΙΟ Σ-Φ ΕΒΡΟ ΥΑΡΙΟ Σ 2011 ΑΡΙΘ. 1-2 ΒΡΑΒΕΙΟ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑθΗΝΟΝ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Β Ρ Ι Μ Μ «Μ ϊ Μ Μ» Άρχιμ. Ιακώβου Καραμούζη: Γεώργιος Σωτηρίου...1 Σεβ. Μητροπολίτου ΊερισσοΟ κ. Νικοδήμου: Επιστολή τω Σεβασμιωτάτω Μητροπολίτη Μυτιλήνης κ. Ίακώβω... 4 Άρχιμ. Θεοφίλου Ζησοπούλου: Συλλυπητήρια Επιστολή... 6 Θεοδώρου Καλμούκου: Καλό ταξίδι, δάσκαλε!... 7 ΓΡΑΦΕΙΑ: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΤΗΛ.: 22510 28514 καί 40892, FAX: 22510 40893 e-mail: immit@otenet.gr, web: www.immyt.gr Ιδιοκτήτης: Ι. Μ ΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Εκδότης: Ο Μ ΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Διευθυντής Συντάξεως: ΑΡΧΙΜ. ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΡΑΜΟΥΖΗΣ Μητροπόλεως 1, Μυτιλήνη Τ.Κ. 81 100 Τηλ. 22510 45038 Συνεργάτης τού περιοδικού: ΟΙΚΟΝΟΜΟΣ π. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΟΥΛ Μ ΕΣ Κωδικός Εντύπου: 2595 ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Ετήσια Εσω τερικού 10% Ε τήσια Αμερικής 15$ 'Άλλων Χωρών Έξωτερ. άνάλογος Γ ιά Νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου έτησία συνδρομή 25% Θερμώς παρακαλοομε νά μ ά ς γνω ρίζετε έγκαίρω ς τή νέα σας διεύθυνση, άναφ έροντας καί τήν παλαιά, γιά νά μήν έπιστρέφουν άνεπίδοτα τά τεύχη. Γ ραφικές Τέχνες «ΜΕΛΙΣΣΑ» 570 21 Άσπροβάλτα, Θεσ/νίκη Τηλ.: 23970 23313, FAX: 23970 21754 Μαρικούλας Σωτηρίου: Επιστολή πρός τόν σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μυτιλήνης...9 Σεβ. Μητροπολίτου ΊερισσοΟ κ. Νικοδήμου: Ό 'Άγιος Νεομάρτυς Θεόδωρος τοΰ Βυζαντίου καί ο Υμνητής αύτοΰ Γεώργιος Σωτηρίου, Θεολόγος καί Ίεροκηρυξ... 10 Εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ»: Έφυγε στά 90 ο Γ. Σωτηρίου «Έσβησε» ή ψυχή τοΰ «Ποιμένα»...16 Εφημερίδα «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ»: «Έφυγε» ο Γιώργος Σωτηρίου...17 Μητροπολίτου Νέας Ζηλανδίας Άμφιλοχίου: «Εύάρεστος γενόμενος Θεω ήγαπήθη καί ζών μεταξύ άμαρτωλών μετετέθη»...18 Πρωτοπρ. Ελευθέριος Κανάκας Κοινό τό εύχαριστώ... 19 Γερασίμου Βενέτα: Στό δάσκαλό μου Γεώργιο Σωτηρίου....20 Έργα Γεωργίου Σωτηρίου... 22 Χρονικά...24

Εις μνημόσννον αιώνιον Του Άρχιμ. Ιακώ βου Καραμούζη Αρχηγός τ ης ζωης καί Νικητής τοΰ θανάτου Φιλάνθρωπος καί Πολυέλεος Κύριός μας θέλησε στίς άρχές τοΰ νέου έτους, μετά άπό μία νοσηλεία λίγων ήμερων στό Ιερό Βοστάνειο Νοσοκομείο τοΰ νησιοΰ μας, νά καλέσει κοντά Του τά ξημερώματα της 10ης Ίανουαρίου τόν λίαν άγαπητό σέ όλους μας Γεώργιο Σωτηρίου. Σέ προηγούμενο τεΰχος είχαμε τήν εύκαιρία νά χα ράξουμε λίγες τα π ειν ές / / / y / / γραμμές γιά τή ζωή του καί τή μεγάλη, τεράστια καί μακροχρόνια θεολογική προσφορά του κυρίως στήν τοπική μας Εκκλησία. Τό π α ρόν τεΰχος, μετά καί άπό τήν προτροπή τοΰ Σεβασμιωτάτου μας, τό άφιερώνουμε στόν άείμνηστο Γεώργιο, πράττοντας τό έλάχιστο τό οποίο θά μπορούσαμε νά προσφέρουμε στή μνήμη τοΰ χαλκέντερου Θεολόγου. Άς θυμηθοΰμε, λοιπόν, καί πάλι, ότι ο άείμνηστος Γεώργιος γεννήθηκε τό 1920 στίς άξέχαστες καί άλησμόνητες Κυδωνίες (Άϊβαλί) της Μικράς Άσίας καί οδηγήθηκε πρωτα μέ τούς γονείς του στή Νεάπολη της Λακωνίας, έρχόμενος στή Μυτιλήνη τό 1925, όπου τελείωσε τά έγκύκλια μαθήματα. Στή συνέχεια είσήχθη στή Θεολογική Σχολή Άθηνων άπό όπου καί άποφοίτησε. Εργάστηκε κατά τά έτη 1941 έως 1946 στόν Παλαιόκηπο Γ έρας ώς γραμματέας της κοινότητος. Παράλληλα δέ λάμπρυνε τούς άμβωνες των έκκλησιων καί δίδασκε σέ κατηχητικά σχολεία. Κατά τή στράτευσή του (1947-1949) δέ ύπηρέτησε καί σάν στρατιωτικός ιεροκήρυκας. Τό 1949 άνέλαβε ιεροκήρυκας της Άποστολικης Διακονίας στή Μητρόπολή μας καί παράλληλα τοΰ άνατίθεται άπό τόν Μέγα Εύεργέτη τοΰ νησιοΰ μας nsxij 1 φ- O ΠΟΙΜΗΝ

Ίάκωβο τόν άπό Δυρραχίου ή σύνταξη τοΰ γραπτοΰ κηρύγματος της Ίεράς Μητροπόλεώς μας, ή οποία συνεχίστηκε μέχρι τήν κοίμησή του. Τό 1952 έρχεται σέ γάμο μέ τήν Μαρία Χατζησάββα άπό τόν Άφάλωνα, πού έ'ζησαν μέχρι τή κοίμησή του μέ πολλή άγάπη καί άφοσίωση ο ένας πρός τόν άλλο. Ό Πανάγαθος Θεός θέλησε νά μήν τούς δώσει τήν χαρά πού λαμβάνουν οΐ γονείς μέ τήν γέννηση των παιδιών τους, άφήνοντας έτσι τόν άείμνηστο Γιωργο νά έργασθεί, χωρίς τίς θυσίες έκείνες, τούς πόνους καί τίς άγωνίες πού συνοδεύουν τήν άνατροφή των παιδιων, άπερίσπαστα στόν εύλογημένο άγρό της έκκλησίας μας καί νά ζεί κάθε μέρα όλο καί περισσότερο μαζί μέ τήν καλοκάγαθη σύζυγό του μιά άλλου είδους χαρά, μάλλον μεγαλύτερη, αύτή πού προέρχεται άπό τόν κόπο καί τόν μόχθο της συγγραφης των πολλων του βιβλίων, διότι τό γράψιμο, όπως λέγει ο λόγιος μοναχός Μωϋσης είναι μία δημιουργία, ένας πνευματικός τοκετός. Πληθος άρθρων του φιλοξενήθηκαν σέ περιοδικά καί έφημερίδες τοΰ νησιοΰ καί της Άθήνας καί άμέτρητα είναι τά κηρύγματά του μέ τά οποία μεγάλωσαν καί καλλιεργήθηκαν πνευματικά γ ε νεές πιστων στή Μυτιλήνη, μικρων καί μεγάλων. Ξεχωριστή έντύπωση προκαλεί τό γεγονός ότι τά βιβλία του καλύπτουν σχεδόν όλους τούς κλάδους της Θεολογικης έπιστήμης. Είναι αγιολογικά, θεολογικά, άντιαιρετικά καί ερμηνευτικά. Τό 1954 διορίστηκε καθηγητής στή μέση έκπαίδευση καί τήν ίδια χρονιά διαδέχτηκε τόν άρχιμανδρίτη π. Χρυσόστομο Γ ιαλούρη, μετέπειτα Μητροπολίτη Χίου, στή διεύθυνση τοΰ περιοδικοΰ «Ο ΠΟΙΜΗΝ», τήν οποία είχε μέχρι καί τόν περασμένο Ίούλιο. Άπό τό 1968 άρχισε νά διδάσκει τό μάθημα των Θρησκευτικων στήν Π αιδαγωγική Άκαδημία Μυτιλήνης, στήν οποία μετατάχθηκε τό 1970 καί τήν διεύθυνε τά τελευταία τέσσερα χρόνια της ύπηρεσίας του, δηλαδή μέχρι τό 1985 πού συνταξιοδοτήθηκε, χωρίς φυσικά ν άφήσει Ο ΠΟΙΜΗΝ -# 2

τήν πολύπλευρη πνευματική του διακονία στή Μητρόπολη Μυτιλήνης. Άκόμη, έκπροσώπησε τή Μητρόπολη σέ όλα σχεδόν τά Πανελλήνια συνέδρια των Ιεροκηρύκων. Συνεργάστηκε στή έπιμέλεια τοΰ Λεσβιακοΰ Μηναίου μαζί μέ τούς άειμνήστους Μητροπολίτες Μυτιλήνης Ίάκωβο καί Μηθύμνης Ίάκωβο καί άπό τό 1962 μέχρι καί τό προηγούμενο έτος συνέχιζε νά συντάσσει τό έγκόλπιο έτήσιο ήμερολόγιο της Μητροπόλεώς μας. Άναγνωρίζοντας δέ ο Ποιμενάρχης μας τή μεγάλη προσφορά του στήν τοπική μας έκκλησία, μετά άπό πρότασή του στόν άείμνηστο Οικουμενικό Πατριάρχη Δημήτριο, τοΰ άπένειμε, μέ τήν π α ρουσία καί τοΰ Αγίου Μηθύμνης, τό Ό φίκκιο τοΰ Άρχοντος Διδασκάλου τοΰ Εύαγγελίου της Αγίας τοΰ Χριστοΰ Μεγάλης Ε κκλησίας, στίς 25 Σεπτεμβρίου στόν Ίερό Μητροπολιτικό μας Ναό, μετά τήν άπόλυση της Θείας Λειτουργίας, ή οποία έγινε στά πλαίσια της πρώτης ήμέρας τοΰ τριήμερου κοινοΰ ΐερατικοΰ συνεδρίου των Ίερων Μητροπόλεων Μυτιλήνης καί Μηθύμνης, μέ τήν παρουσία εκατόν είκοσι περίπου Ιερέων καί διακόνων, άνάμεσά τους καί πολλων πιστων. Άξιομακάριστε καί άείμνηστε Γεώργιε, Πάντοτε θά σάς ένθυμούμεθα, κατέχοντας κεντρική θέση στό χωρο της καρδιάς μας! Τό ήθος σας, καί ή κατά Χριστόν πολιτεία σας άς παραδειγματίζουν καί έμάς. Ά ς άναπαύει ο Κύριος τήν ψυχή σας σέ τόπο φωτεινό καί χλοερό, έκεί όπου δέν ύπάρχει οδύνη, λύπη καί στεναγμός άλλά ζωή άτελεύτητος. Έκεί όπου τά τέκνα της Βασιλείας καταυγάζονται άπό τό άνέσπερο Φως της Αγίας Τριάδος! Έκεί όπου κατασκηνώνει ή χορεία των αγίων μας καί των δικαίων της πίστεώς μας! Ά ς χαρίζει δέ πλούσια τήν ούράνια παρηγορία Του στήν άξιαγάπητη σύζυγό σας, τούς συγγενείς καί τούς οικείους σας. Αίωνία σας ή μνήμη άξιομακάριστε, άείμνηστε καί άξιογάπητε άδελφέ μας Γεώργιε! 3 ---------------------------------------------------Ο ΠΟΙΜΗΝ

Τω Σεβασμιωτάτω Μητροπολίτη Άγ'ω Μ υτιλήνης κ. Ίακώβω Εις Μ υτιλήνην. Σεβασμιώτατε άγιε άδελφέ, 7 I ^ κφράζω τά βαθύτατα Γ συλλυπητήριά μου διά. ^ ^ τ ό ν θάνατον τού Μ εγάλου Εύεργέτου τής Μητροπόλεως Μ υτλήνης καί τής Λέσβου ολοκλήρου καί μεγάλου Θεολόγου καί συγγραφέως τής Εκκλησίας, άειμνήστου Γεωργίου Σωτηρίου, ο όποιος ύπηρέτησε τήν Εκκλησίαν Σας διά 70 έτη φιλοτίμως καί θεαρέστως. Ό ντω ς ό άείμνηστος ύπηρέτησε θυσιαστικά, λόγω τε καί έργω τήν Εκκλησίαν, τήν Μητρόπολιν Μ υ τιλήνης, τά Θεολογικά Γράμματα, τά Λεσβιακά καί Εκπαιδευτικά τής Μυτιλήνης καί παρέδωκε συγγράμματα πολυμόρφου ένδιαφέροντος, πρακτικής Θεολογίας, έρμηνευτικής καί κηρυκτικής, προσενεγκόντος πλουσίαν τήν μαρτυρίαν τής Εκκλησίας πρός μόρφωσιν καί παρηγορίαν τού λαού τού Θεού. Εμβριθής έπιστήμων εις τήν Θεολογικήν έπιστήμην, τήν Π α τρολογίαν τήν Ρητορικήν, τήν Κατηχητικήν καί Αγιολογίαν καί τά καθόλου έκπαιδευτικά, άφήνει κενόν δυσαναπλήρωτον εις τήν διακονίαν τής Μητροπόλεως Μ υτιλήνης. Υπήρξε πράος καί εύθύς τόν χαρακτήρα, τίμιος καί άνεπίληπτος εις τήν άναστροφήν καί τήν διακονίαν του. Ή καρδία του έπαλλε συνεχώς άπό Ίεράν άγωνίαν νά βοηθήση παντί τρόπω τό έργον τής Εκκλησίας καί νά έπιτύχη τό μέγιστον δυνατόν «εις αύξησιν τού Σώματος τής Εκκλησίας καί εις οικοδομήν τού πληρώματος αύτής έν άγάπη» (Εφεσ. Δ ' 16). Ή άνάμνησίς του θά παραμείνη άνεξίτηλος εις τάς καρδίας τών εύσεβών χριστιανών τής Μ υτιλήνης καί ή μνήμη του άγαθή εις τήν Εκκλησίαν τής Μυτιλήνης, τήν όποίαν ύπηρέτησε φιλοτίμως καί φιλοπόνως έπί πολλάς δεκαετίας ώς Θεολόγος, ώς Ίεροκήρυξ καί συγγραφεύς, ώς έκπαιδευτικός τού οποίου τήν πολύτιμον συνεργασίαν τήν όποίαν ηύτύχησα νά έχω κατά τήν διακονίαν μου ώς Πρωτοσύγκελλος έπί δέκα καί οκτώ έτη εις τήν Ίεράν Μ ητρόπολιν Μυτιλήνης.

Άποχαιρετούμεν τόν έργάτην τού καλού καί τού ώραίου, τόν άδάμαντα τού χρηστού χα - ρακτήρος, τόν αφθαστον εις τήν εύπρέπειαν καί τήν τάξιν, τόν διδάσκαλον τού Ορθοδόξου ήθους καί τού έκκλησιαστικού φρονήματος, τόν λάτρην τής παραδόσεως καί τής Λειτουργικής καί Μ υστηριακής ζωής τής Εκκλησίας, τόν πολύτιμον τοΐς πάσιν φίλον καί φιλάνθρωπον, τόν έντιμον καί συνετόν καί σώφρονα, τόν βαθύν έπιστήμονα τής Π ατερικής Θεολογίας, τόν αοκνον εις τόν άμπελώνα τού Χριστού, φιλότιμον καί έπίπονον έργάτην. Εκφράζω τά βαθύτατα συλληπητήρια καί τήν όλόθυμον συμπάθειάν μου πρός τήν πενθούσαν σύζυγόν του καί τούς οικείους του, τήν Μητρόπολιν καί τόν Μητροπολίτην, τό πλήρωμα τής τοπικής Εκκλησίας, τόν Κλήρον καί τόν Λαόν, καί έξαιτούμαι τήν συγγνώμην διά τήν άπουσίαν μου εις τήν Έξόδιον Ακολουθίαν, ενεκα τής μή έξευρέσως καταλλήλου άεροπορικής πτήσεως, εύελπιστώ δέ εις τήν παράστασίν μου κατά τό 40ήμερον Μνημόσυνον. Τό πρωϊ τής Έξοδίου Ακολουθίας, θά τελέσω τήν Θ είαν Λειτουργίαν εις τιμήν καί μνήμην τού άειμνήστου φίλου καί συνεργάτου Γεωργίου Σωτηρίου. Ή μνήμη του αιωνία καί μακαρία ή άνάπαυσις αύτού έν χώρα ζώντων, έν σκηναΐς δικαίων καί αγίων. Ό άείμνηστος Γεώργιος Σωτηρίου, «τόν καλόν άγώνα ήγώνισται, τόν δρόμον τετέλεκε, τήν πίστιν τετήρηκε λοιπόν άπόκειται αύτω ό τής δικαιοσύνης στέφανος παρά τού Δικαιοκρίτου Κυρίου» (Β' Τιμοθ. δ' 8). Αι εύχαί καί αί προσευχαί όλων μας τόν συνοδεύουν. Έν άγάπη καί τιμή Ό Ίερισσού Αγίου Ό ρους καί Άρδαμερίου Νικόδημος

Άσπροβάλτα 11-1-2011 Κ υρία Μαρία, Πληροφορηθήκαμε τήν εκ τοϋ ματαίου τούτου κόσμου αναχώρησιν τοϋ προσφιλοϋς σας συζύγου Γεωργίου, σεβαστοϋ καί τιμίου εργάτου τοϋ Ευαγγελίου καί αίσθανθήκαμε βαοειά θλίψι γιά τόν απρόσμενο χωρισμό σας. Φτωχαίνει ό κόσμος, κ. Μαρία. ^νδρες γενναίοι, γεροπλάτανοι της κοινωνίας όλο καί λιγοστεύουν. Ό αγαπημένος σύζυγός σας αγαποϋσε πολύ τόν Θεό καί θέλησε νά τόν πάρη κοντά του. «Ούτως έ'δοξε τω Θεω, ουτω καί εγένετο ειη τό όνομα Κυρίου ευλογημένον». Ό Θεός δίδει τήν ζωή καί αυτός έχει τό δικαίωμα νά τήν αφαιρέση. Αυτός μας έ'φερε στόν κόσμο, μας αφήνει στή ζωή όσο χρόνο θέλει καί μας παίρνει όταν θέλη. Μέ τίς αδελφές πού συνεργάζετο στό περιοδικό «ΠΟΙ- ΜΗΝ» είχε πολύ καλές σχέσεις, καί αυτές στέλνουν θερμές ευχές γιά τήν αΐωνία ανάπαυσι Γεωργίου τοϋ συνετοϋ καί σεβαστοϋ συζύγου σας. Ή Εκκλησία μας καί ή Μητρόπολις Μυτιλήνης στερούνται ενός πολυτίμου συνεργάτου. Τελειώνοντας, εκφράζουμε θερμές εύχές γιά τήν ανάπαυσι τού μεταστάντος Γεωργίου. Στόν Ί.Ν. τής Αδελφότητος έψάλη Τρισάγιον υπέρ άναπαύσεως τής ψυχής τού δούλου τού Θεού Γεωργίου. ο ΠΟΙΜΗΝ -# 6

Κ α λ ό ταξίδι, δ ά σ κα λε Του Θεοδώρου Κ αλμούκου φυγε γιά τό ταξίδι τό στερνό, λίγο μετά τά μεσάνυχτα της Κυριακής, στήν ιδιαίτερη πατρίδα μας τήν Λέσβο, ό αγαπημένος καί σεβαστός μου καθηγητής Γεώργιος Σωτηρίου. Σοφός δάσκαλος, μύστης της Θεολογίας, μελίρρυτος κήρυκας του λόγου του Θεού, χαλκέντερος στή γραφή κι αύτό τό μαρτυρούν τά εβδομήντα καί πάνω βιβλία του, τά χιλιάδες αρθρα του, τά εκατοντάδες κηρύγματά του. Βαθύνους, συνετός, γεμάτος χάρη Θεού, αγάπη γιά τό Θεό καί τόν ανθρωπο. Ή λέξη ήθος είχε ειδική βαρύτητα στήν καρδιά του. Άς μού συγχωρεθεΐ τούτος ό προσωπικός τόνος καί τρόπος της σημερινης μας στήλης. Είναι δυό σκέψεις κι ένα ξεδίπλωμα ψυχης λίγων αναμνήσεων, αφιερωμένο στόν αγαπημένο μου καθηγητή καί μέντορα στή Θεολογία Γεώργιο Σωτηρίου, έτσι σάν δυό δάκρυα νά ραίνουν τό φέρετρό του, καθώς πορεύεται τή μακαρία όδό πρός τή «Χώρα των ζώντων», τό Χριστό δηλαδή, στή συντροφιά τού 'Οποίου θά βρίσκεται γιά παντοτινά, έπειδή ήταν «ό ήγαπηκώς τήν έπιφάνειαν Αύτού». Έκεΐνος, βέβαια, βρίσκεται «ύπό γην» καί συνάμα στή γειτονιά των αγγέλων, κι έγώ ακόμα έδω «έπί γης», μέ πορεία, όπως ολοι μας αλλωστε, πρός τά έκεΐ. Έκεΐνος έξεδήμησε, δηλαδή βγηκε από τόν χρόνο, αλλά οχι από τήν ύπαρξη. Ε ξ α κολουθεί νά ύπάρχει, αλλ «έν έτέρα μορφή» πλέον, εύρισκόμενος σέ ατέλεστη κοινωνία μέ τό Θεό. Πέρα από αύτό δέν ύπάρχει τίποτε αλλο. Αύτός είναι ό Παράδεισος. Έ χει συνάψει μία αλλιώτικη σχέση πλέον μέ τό Θεό, σταθερή καί απέθαντη. Τό μαντάτο της «φυγης» του μού τό διαμήνυσε ό σεβαστός καί αγαπητός ποιμενάρχης τού νησιού μας, ό Μητροπολίτης Μυτιλήνης Ιάκωβος, έπειδή γνώριζε τόν δεσμό πνεύματος, σεβασμού, τιμης καί αγάπης πού μας συνέδεε έπί πολλά χρόνια. Τόν αείμνηστο Θεολόγο Γεώργιο Σωτηρίου τόν γνώρισα οταν ήμουν μικρό παιδί, μαθητής τού Δημοτικού Σχολείου ακόμα. Τότε πού όδηγούσε τά βήματά μου στήν έκκλησιά τού χωριού μας, τόν Άη Βασίλη «7 O ΠΟΙΜΗΝ

της Μόριας, κρατώντας με άπό τό χέρι ή Μικρασιάτισσα γιαγιά μου, ή Βασιλική, «γιά νά άκούσουμε τόν Σωτηρίου πού θά βγάλει λόγο στήν έκκλησία», όπως συνήθιζε νά μοΰ λέγει. Η ταν άνθρωπος ξερριζωμένος κι αύτός άπό τή Μικρά Άσία, άπό τό Άϊβαλί. Ό ταν άργότερα πηγα στό Γυμνάσιο της Μυτιλήνης, ο Γ εώργιος Σωτηρίου ήταν καθηγητής Θεολόγος έκεί. Η ταν ο καθηγητής μου. Τόν θαύμαζα πραγματικά, κι έκείνος μέ άγαποΰσε πολύ καί συνέβαλε τά μέγιστα στό νά γίνη ή σπίθα πυρκαγιά στήν καρδιά μου καί νά ένταθεί ή άγάπη καί ή λαχτάρα μου γιά τή μαθητεία της Θεολογίας. Έ γινε ο δεύτερος πατέρας μου. Η ταν ο δάσκαλός μου. Μεσολάβησαν οΐ σπουδές καί ή έλευσή μου έδω στήν Άμερική, τήν εύλογημένη τούτη χώρα. Πέρασαν τά χρόνια κι οΐ καιροί, άλλά ή έπικοινωνία μας μέ τό δάσκαλο διατηρήθηκε διαρκής καί άδιάπτωτη. Κάθε φορά πού επισκεπτόμουν τό νησί μας, τή Λέσβο, ή συνάντησή μας μέ τόν καθηγητή Σωτηρίου καί τήν άγαπημένη του σύζυγο, τήν κ. Μαρικούλα, ή οποία είναι ένας άγγελος έπί γης καλοσύνης καί άγάπης, γ ι αύτό άλλωστε ταίριαζαν τόσο πολύ οΐ δυό τους, ήταν δεδομένη. Ό κοινός μας φίλος, ο Μητροπολίτης Μυτιλήνης Ίάκωβος, τοΰ οποίου ο καθηγητής Σωτηρίου ήταν πιστός καί άφοσιωμένος συνεργάτης έπί πολλά χρόνια, μοΰ πρόσφερε ολοπρόθυμα τόν ΐερό άμβωνα, κι ο άείμνηστος καθηγητής έρχόταν νά έκκλησιαστεί λέγοντας: «Σήμερα δέν θά πάω πουθενά νά κηρύξω, θά έλθω νά σέ άκούσω», κι έρχόταν πρωΐ - πρωΐ άπό τόν Όρθρο. Κι έπειτα οΐ σύντρις μας πηγαίναμε σέ κάποιο άπό τά γραφικά μέρη τοΰ αγιοτόκου νησιοΰ μας, γευματίζαμε καί μιλούσαμε ώρες άτέλειωτες γιά τή Λέσβο, γιά τήν Ελλάδα, γιά τήν Όρθοδοξία, γιά τή Ρωμιοσύνη. Μέ τόν άείμνηστο δάσκαλο μιλήσαμε τελευταία φορά τό Σάββατο, τήν 1η τοΰ Νέου Έ τους. Τό καταλάβαινε πώς «τό τέλος έγγύς», καί μέ άποχαιρέτησε δίνοντάς μου εύχές γιά όλους μας, τή σύζυγό μου τήν Άγγελική καί τήν κόρη μας τήν Ελένη. Τίς άγαποΰσε πολύ. Η ταν μιά ώρα τόσο δύσκολη, όπως ή ώρα κάθε άποχαιρετισμοΰ. Τήν εύχή σου, δάσκαλε, θά σέ άγαπω καί σέ εύγνωμονω πάντοτε, τοΰ είπα. Κι έκείνος άποκρίθηκε, «τήν εύχή τοΰ Χριστοΰ νά έχεις, γιέ μου, καί τή δική μου μετά». Η ταν τά τελευταία μας λόγια. Σωστό άγγιγμα ψυχης! Καλό σου ταξίδι, σεβαστέ μου δάσκαλε, καλό σου ταξίδι καί καλή άντάμωση μιά μέρα «στή χώρα τή μακρινή καί τήν άρυτίδωτη». ----- Ο ΠΟΙΜΗΝ -4 8

Πρός Τόν Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην ΜυτιΛηνης κ.κ. ΙΑΚΩΒΟΝ Ενταύθα Σεβασμιώτατε, Είναι ύποχρέωσίς μου νομίζω νά σας ύποβάλω καί προσωπικά τάς θερμάς εύχαριστίας καί τά σεβάσματά μου, διά την συμπαράστασίν σας τόσον εις την ασθένειαν όσον καί εις τόν θάνατον καί την κηδεία τοΰ αγαπητού μου συζύγου καί σεμνού συνεργάτου σας Γεωργίου Π. Σωτηρίου. Δέν μπορώ νά ξεχάσω τά ωραία καί συγκινητικά σας Λόγια, τά οποία αναφέρατε κατά τόν έμπνευσμένον έπι- κηδειον Λόγον σας κατά την έξόδιον Ακολουθίαν, εις τόν 'Ιερόν Ναόν τού Αγίου Θεράποντος. Ακόμη, σας εύχαριστώ θερμώς καί διά την χειρονομίαν σας νά αναλάβη ή 'Ιερά ΜητρόποΛις όλα τά έξοδα της κηδείας, ως καί διά την δωρεάν παραχώρησιν τού τάφου από τά Φ.Κ.Μ. Σεβασμιώτατε, Θά σας είμαι πάντοτε εύγνώμων δι ό,τι έκάματε γιά τόν αγαπητό μου Γ ιώργο. Σας παρακαλώ νά τόν μνημονεύετε πάντοτε στίς Θ. Λειτουργίες πού τελείτε καί δεηθητε όπως Κύριος ο Θεός αναπαύση την ψυχην του έν χώρα ζώντων. Εύχομαι δέ καί προσεύχομαι πάντοτε όπως ο Αγιος Θεός σας δίνη ύγεία καί χαρά καί δύναμι γιά νά μας αγιάζετε, νά μας αγαπατε καί νά μας παρηγορητε. Μέ πολλη αγάπη καί σεβασμό ΦιΛώ τό χέρι σας ΜαρικούΛα Σωτηρίου ΠΟΙ

8 Ο Ρ Τ ΙΟ Σ Κ Α Ι Ε Π ΙΜ Ν Η Μ Ο Σ Υ Ν Ο Σ Ο Μ ΙΛ ΙΑ Τ Ο Υ Σ Θ Β Α Σ Μ ΙΩ Τ Α Τ Ο Υ Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ ΙΤ Ο Υ Ι6 Ρ ΙΣ Σ Ο Υ Α Γ ΙΟ Υ Ο Ρ Ο Υ Σ Κ Α Ι Α Ρ Δ Α Μ 8 Ρ ΙΟ Υ κ. Ν ΙΚ Ό Δ Η Μ Ο Υ Ό Άγιος Νεομάρτυς Θεόδωρος τοΰ Βυζαντίου και ό Υμνητής αύτοΰ Γεώργιος Σωτηρίου, Θεολόγος και Ίεροκηρυξ Μ υτιλήνη, 17 Φ εβρουαρίου 2011 ορτάζομεν, έν ευλαβεία πολλή tr v και μνημονευομεν σήμερον το % \ J ίερον Μαρτυριον του Αγίου Μεγαλομάρτυρος κα'ι Νεομάρτυρος Θεοδώρου του Βυζαντίου, Πολιουχου κα'ι Προστάτου τής Μυτιλήνης. Κα'ι έν ταυτω τελουμεν, έν κατα- Μ νυξει πολλή, το 40ήμερον Μνημόσυνον του αειμνήστου Γεωργίου Σωτηρίου, v&y Μεγάλου Ευεργέτου τής Μητροπό- «g λεως Μυτιλήνης. Τα του Αγίου Θεοδώρου κα'ι του Jag ίεροϋ Μαρτυρίου του, είναι γνωστα έν Μυτιλήνη κα'ι πολυυμνητα. Wj Το αυτο λέγομεν κα'ι δια τα του αειμνήστου Γεωργίου Σωτηρίου, αφου Q έπ'ι έβδομήντα περίπου έτη εις Μ υτιλήνην, έδωκε μεγάλην τήν Μαρτυρίαν Λ Χριστου, μεταφέρων κα'ι διακηρυττων ^ / τα Μηνυματα κα'ι τα Μαρτυρια τής Όρθοδόξου Πίστεως κα'ι Ευσεβείας, απο τις πολλές έπάλξεις τής διακονίας του, του ανθρώπου του Θεου, του ευσεβους χριστιανου, του μεγάλου Θεολόγου κα'ι Ίεροκήρυκος, του Έκπαιδευτικοϋ, του πολυγραφωτάτου Συγγράφεως τής Πρακτικής Θεολογίας κα'ι τής Αγιολογίας, του Διδασκάλου ^ * του Όρθοδόξου ήθους κα'ι του έκκλη- J y σιαστικου φρονήματος, του πολυτίμου ^ Συνεργάτου κα'ι Συμβουλου τής Μητροπόλεως, του αγαπητου κα'ι σεβαστου τοΐς πασι φίλου κα'ι φιλανθρώπου, του υμνητου του Αγίου Μ εγαλομάρτυρος κα'ι Νεομάρτυρος Θεοδώρου του Βυζαντίου. Κα'ι ήδη είναι ευλογημένη ή συγκυρία, τήν όποίαν ωρισεν ό Σεβ. Μητροπολίτης Μυτιλήνης κ. Ιάκωβος, να τελεσθή το ίερον Μνημόσυνον του αειμνήστου Διδασκάλου κα'ι Θεολόγου, Ίεροκήρυκος κα'ι Συγγραφέως, Γεωργίου Σωτηρίου, σήμερον, μέσα εις τήν Εορτήν κα'ι τήν Μνήμην του ίερου Μαρτυρίου του Αγίου Νεομάρτυρος Θεοδώρου του Βυζαντίου, ώς του Μεγάλου υμνητοϋ αυτου. Διότι πρέπει να συνδεώμεθα μέ τους Αγίους μας, καθόσον είναι τα πρότυπα τής άγιότητος, του μαρτυρίου κα'ι τής μαρτυρίας τής Άγιωτάτης Μαρτυρικής Εκκλησίας μας, οί όποιοι είναι συνοδοιπόροι μας εις τήν ζωήν των αγώνων τής Πίστεως κα'ι τής Ευσεβείας. Κα'ι τουτο ακριβώς προμηνυουν οί έορτές τών Άγίων. Διότι, «Μνήμη Μάρτυρος, Μίμησις Μάρτυρος». Μνημονευομεν, λοιπόν, το ίερον Μαρτυριον του Άγίου Πολιουχου κα'ι -----Ο ΠΟΙΜΗΝ 10

Προστάτου τής Μυτιλήνης, ό όποιος ώς δωρον Θεού, όπως εκφράζει και το ονομα του, ήλθεν εδω εις Μυτιλήνην άπο τήν Βασιλεύουσαν κα'ι Μαρτυρικήν Πόλιν, κατά τούς χρόνους τής δουλείας, τότε, «όπου τά σκιαζε ή φοβέρα και τά πλάκωνε ή σκλαβιά», νά εμψυχώση τούς σκλάβους τής νήσου μας με το άγιον κα'ι ίερον Μαρτύριόν του κα'ι νά προσφέρη, ώς πολύτιμον δωρον κα'ι τιμαλφή θησαυρόν, το άφθαρτον μαρτυρικον σωμα του, εις εύλογίαν, εις άνάμνησιν, εις παρηγορίαν, εις άγιασμόν. Κα'ι παρακαλώ τήν άγάπην σας, νά λάβωμεν τήν ενθύμησιν κα'ι τήν μαρτυρίαν τού ίερού Μαρτυρίου τού Αγίου Θεοδώρου τού Βυζαντίου άπο το Κείμενον τού Αγίου Νικοδήμου τού Αγιορείτου εις το νέον Μαρτυρολόγιον του. Γράφει, λοιπόν, ό 'Άγιος Νικόδημος. «Κατά το Σωτήριον ετος 1795, Φεβρουαρίου 17, Σάββατον τής πρώτης έβδομάδος των Νηστειών τής Αγίας κα'ι Μεγάλης Τεσσαρακοστής, εμαρτύρησεν εν Μυτιλήνη ό Άγιος Νεομάρτυς Θεόδωρος ό νέος, ό τού Βυζαντίου». Διαβάζομεν τρία άποσπάσματα άπο το εκτενες «Κατανυκτικον Μαρτυρολόγιον του», όπως το άποκαλεΐ ό Άγιος Νικόδημος. «Τον εβαλαν εις τήν φυλακήν, κα'ι τούς πόδας αύτού εσφάλισαν εις το ξύλον, κα'ι άλυσον βαρέαν τού επέρασαν εις τον λαιμόν κα'ι όποιος ήθελεν άπο τούς Αγαρηνούς εμβαινεν εις τήν φυλακήν, ή διά νά τον δείρη, ή διά νά τον περιγελάση ώς μωρόν. Ό δε Μάρτυς ύπέμεινε πάντα τά φρικτά Μ αρτύριά του γενναίως, χωρ'ις νά φωνάξη τελείως, κα'ι άλλο δεν ελεγε, παρά μόνον, Χριστιανος είμαι... Έ πειτα φέρουσιν ενα σχοινίον κα'ι τυλίγουσι με αύτο όλόγυρα τήν κεφαλήν του, εις δε τούς μήλιγκας αύτού βάλλουσι δύο κομμάτια άπο τούβλον... κα'ι έσφιγγαν τήν κεφαλήν του βιαίως, εως ότου εβγήκαν οί βολβοι των ομματίων του έξω άπο τον τόπον τους, εγύρισαν δε κα'ι το πρόσωπον του οπίσω. Ό δε τού Χριστού στρατιώτης ελεγε, Χριστιανός, Χριστιανός, Χριστιανος είμαι. Έ π ειτα βάλλουσι οί θηριόγνωμοι μίαν βέργαν εις το στόμα τού Μάρτυρος κα'ι τού εσφιγγαν δυνατά τούς οδόντας κα'ι εξέσπασαν τά οδόντια του». «Κα'ι μετά πολλων βασάνων τραβίζοντες το σχοινίον διά νά τον κρεμάσουν, εσπασε κα'ι επεσεν ό Μάρτυς εις τήν γήν, κα'ι εκτύπησεν εις το γόνατον, κα'ι ετρεχεν εκεΐθεν αιμα πολύ σηκώσαντες δε αύτον εμετάβαλαν το σχοινίον εις τον λαιμόν του, κα'ι ούτως ό μακάριος Θεόδωρος, ό κατά άλήτε θειαν γενναιότατος άθλητής τού Χριστού, ελαβε τον ποθούμενον τού Μαρ- 11 φ- O ΠΟΙΜΗΝ

τυρίου Στέφανον. Το δε αιμα εκείνο, και αφου ένεκρώθη το Μαρτυρικον εκείνο κα\ αθλητικώτατον σώμα, έσταζεν απο το ίερόν του γόνατον τρεις ημέρας αράδα, κα\ οί χριστιανοί τρέχοντες, κα\ πάντα φόβον απορρίπτοντες, έπλησίαζαν κα\ κόπτοντες καθ ένας μέρος απο το υποκάμισον του Μάρτυρος, το έβουτοϋσαν εις το αιμα έκεΐνο κα\ το έπαιρναν εις τα οσπίτια τους με μεγάλην ευλάβειαν, κα\ πολλο'ι έξ αυτών κηρύττουσι, οτι έθεραπεύθησαν απο παραξυσμους κα\ αλλας ασθενείας, ευθυς οπου έπιαν απο το απόνιμμα έκεΐνο του Μ αρτυρικου αίματος κα\ έπεκαλουντο έκ πίστεως την αντίληψιν του Αγίου». «Το Μαρτυρικον σώμα του Αγίου Νεομάρτυρος Θεοδώρου ητο κρεμάμενον εις το Κάστρον, εις τον τόπον τής καταδίκης του, έπ\ τρεΐς ημέρας ολόγυμνον με τόσα μαρτυρικα στίγματα καταπληγωμένον, κα\ με τόσην χάριν τής άγιότητος έστολισμένον, οπου πάντες οί χριστιανοί, βλέποντες, έπόνει η καρδία των, κα\ έθαύμαζον έν ταυτω κα\ έλεγον, οτι είναι παρόμοιον κατα το είδος κα\ την σεβασμιότητα με την αποκαθήλωσιν του Δεσπότου Χριστου». «Μετα τρεΐς ημέρας ύστερον έπήραν αδειαν οί Χριστιανοί, κα\ την αυτην ώραν οπου τον έκρέμασαν, έκατέβασαν το Άγιον αυτου κα\ Μαρτυρικον Λείψανον, ανθρωποι υπερ τους πεντήκοντα τον αριθμόν, κα\ έθαψαν αυτο έντίμως έξω απο την χώραν εις μίαν Εκκλησίαν, ητις καλείται Π αναγία Χρυσομαλλουσα, κατα το νότιον μέρος». «Τουτο είναι, χριστιανοί αδελφοί, το φρικτον κα\ υπερθαύμαστον Μαρτύριον του έν Άγίοις Μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου του Νέου, δια το οποίον δεν αμφιβάλλω, πώς οποιος το αναγινώσκει με ευλάβειαν, πολλην κατάνυξιν θέλει λαμβάνει εις την καρδίαν του, κα\ θέλει δοξάσει απο ψυχής τον θαυμαστον έν τοΐς Άγίοις αυτου Κύριον, οπου έθαυμάστωσεν εις ένα τοιουτον νέον έως είκοσι χρόνων, την Άγίαν του πίστιν». Κα\ τελειώνει το Κατανυκτικον Μαρτυρολόγιον του Άγίου Θεοδώρου ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, με την θερμην παράκλησιν εις ολους μας: «Το λοιπον χριστιανοί αδελφοί, έπειδη η πίστις ημών είναι ούτως θεία κα\ θαυμαστη κα\ υπερένδοξος, καθώς την βεβαιώνουν οί φρικτο'ι αγώνες κα\ τα μαρτύρια έκείνων οπου αποθνήσκουν δι αυτήν, λοιπον λέγω, ας την βαστώμεν κα\ ημείς στερεά, κα\ μέχρις αίματος, αν τύχη ας την τιμώμεν με τα έργα έκεΐνα που άρμόζουν εις τοιαύτην πίστιν ας παρακαλουμεν τους Άγίους Μάρτυρας, οπου απέθανον δι αυτήν, κα\ έξαιρέτως τον σήμερον έορταζόμενον θεΐον Θεόδωρον, να πρεσβεύουν υπερ ημών τών αναξίων προς Κύριον, να έλεήση κα\ ημάς τους κατακρίτους κα\ να μας αξιώση να ευαρεστήσωμεν αυτω δια μετανοίας, ω η δόξα κα\ το κράτος εις τους αιώνας τών αιώνων. Αμήν». Κα\ απο την μνήμην του ίερου Μαρτυρίου του Άγίου Νεομάρτυρος Θεοδώρου του Βυζαντίου κα\ τών πολλών Μηνυμάτων αυτου, ας ένθυμηθώμεν κα\ την κατανυκτικην πορείαν του Ύμνητοϋ του Άγίου, του Θεολόγου κα\ Συγγραφέως, του αειμνήστου Γεωργίου Σωτηρίου, έπιτελουντες σήμερον το 40ήμερον ίερον Μνημόσυνον του. -----Ο ΠΟΙΜΗΝ 12 t\ssat

Ό άείμνηστος Γεώργιος Σωτηρίου ύπήρξεν: -Ώς άνθρωπος, τού Θεού άνθρωπος, πράος κα'ι εύθύς τον χαρακτήρα, τίμιος κα'ι άνεπίληπτος εις τήν άναστροφήν κα'ι τήν διακονίαν του, ούδέποτε εκστομίσας θυμούς κα'ι ύβρεις κα'ι συκοφαντίες κατ ούδενός, επίλεκτος εις τήν συζυγικήν έστίαν, άναλαβων εν πιστότητι βίου κα'ι άρετής μετά τής εύσεβούς συζύγου του τήν άπορίαν τής άτεκνίας. Το πρόσωπον του ενέπνεε σεβασμον κα'ι εμπιστοσύνην εύγενούς κα'ι ειλικρινούς κα'ι καθαρού άνθρώπου, ό όποιος εχει τήν ειλικρίνειαν ειλικρινούς φίλου, τήν φιλανθρωπίαν κα'ι φιλοπτωχείαν φιλανθρώπου κα'ι φιλοπτώχου, τήν σύνεσιν κα'ι τήν σωφροσύνην σώφρονος κα'ι συνετού, το φιλότιμον κα'ι το φιλόπονον των άρετων τού Γένους. -Ώς χριστιανός, εύσεβής κατά πάντα κα'ι ενάρετος, ψυχή τε κα'ι σώματι, εστολισμένος με τήν πρώτην κα'ι μεγάλην άρετήν τής ταπεινοφροσύνης κα'ι εμπλουτισμένος με τις μεγάλες άρετες τής πίστεως, τής άγάπης κα'ι τής ελπίδος, με άκμαΐον το ορθόδοξον ήθος κα'ι το εκκλησιαστικον φρόνημα, ώς βίωμα κα'ι ώς μίμησιν ίερού παραδείγματος. -Ώς Θεολόγος, μέγας κα'ι ύψηλος εις τήν επιστημονικήν γνωσιν κα'ι έρμηνείαν τής Θεολογίας κα'ι τής Αγιολογίας, κα'ι πρακτικος έρμηνευτής των Θεολογικων Δογμάτων κα'ι Άληθειων κα'ι τής μεταδόσεώς των εις τον Λαον τού Θεού. Ήρμήνευε τάς Γραφάς κα'ι μετέδιδε, ώς άπόστολος κα'ι διδάσκαλος, τά θεΐα Διδάγματα, «ώς Ρήματα ζωής αιωνίου» (Ίω. ς" 68). -Ώς Ίεροκήρυξ, άκούραστος κα'ι άκαταπόνητος εργάτης τού Εύαγγελίου, εις Κηρύγματα κα'ι Διδάγματα, κατά χιλιάδας, εις όλην τήν πορείαν τής διακονίας του, καταστάς γνωστος κα'ι εύχάριστος Ίεροκήρυξ εις όλας τάς Ε νορίας τής Μητροπόλεως Μυτιλήνης επ'ι εξ κα'ι πλέον δεκαετίας. Τήν τιμιότητα πάντοτε ειχεν ώς κορωνίδα των σκέψεων κα'ι των πράξεων του, τήν δόξαν τής Εκκλησίας ώς τήν άποστολήν του, τήν σωτηρίαν κα'ι τήν παρηγορίαν τού Λαού τού Θεού ώς τήν ίεράν άγωνίαν του. -Ώς Εκπαιδευτικός, εις τε τά Γυμνάσια τής Πόλεως κα'ι εις τήν Παιδαγωγικήν Ακαδημίαν Μυτιλήνης, άριστος παιδαγωγός, φίλος κα'ι συμπαραστάτης, λόγφ τε κα'ι εργφ, εις τήν διδασκαλίαν κα'ι εις το παράδειγμα, παραμείνας άλησμόνητος κα'ι πολύτιμος διδάσκαλος εις τούς πολυπληθείς μαθητάς του. -Ώς συγγραφεύς, άκαταπόνητος τής πρακτικής Θεολογίας έρμηνευτής, τού συγγραφικού εργου του άνερχομένου περ'ι τά έκατον βιβλία, εις τήν έρμηνείαν των Γραφων, εις τήν Τοπικήν Αγιολογίαν, εις τήν ίστορίαν κα'ι τήν παράδοσιν τής Νήσου μας, εις τον θρησκευτικον Τουρισμόν, εις τά Παιδαγωγικά θέματα τής Λέσβου, εις τήν προβολήν τού Αγίου Θεοδώρου τού Βυζαντίου, -ίστορία, μαρτύριον, ίερά Ακολουθία περ'ι τις δέκα Έκδόσεις-, εις άντιαιρετικά προς ενημέρωσιν κα'ι άπομάκρυνσιν άπο τις αίρέσεις, ιδίως των χιλιαστων κα'ι των πεντηκοστιανων, εις άνώτερα θεολογικά κα'ι δογματικά θέματα εκλαϊκευμένα διά τον Λαον τού Θεού, κα'ι όλως ιδιαιτέρως ώς Διευθυντής κα'ι ύπεύθυνος τής εκδόσεως τού Περιοδικού τής Μητροπόλεως Μυτιλήνης «ό Ποιμήν», επ'ι έξήντα κα'ι πλέον ετη, το 13 φ- Ο ΠΟΙΜΗΝ

οποΐον διασώζει κα\ προβάλλει την ίστορίαν κα\ την παράδοσιν τής 'L Εκκλησίας τής Μυτιλήνης κα\ γενι- Jag κότερον τής Λέσβου, κα\ το οποΐον έχει λάβει, προ πολλου, το βραβεΐον Wj τής Ακαδημίας Αθηνών. %, -Ώς Διδάσκαλος του Ευαγγελίου, w* έβίωσε τα Μηνύματα κα\ τα διδάγματα Του κα\ τα μετέδωκεν εις τον Λαον του Θεου, δια του λόγου κα\ τής γραφίδος του, εις έρμηνεΐες έκλαϊ- rp κευμένες τής πρακτικής θεολογίας κα\ % λ τής άγιολογίας, κα\ έπ\ σειραν δεκαετιών, έτοίμαζε το Γραπτον Κή- Λύ ρυγμα κα\ τις Ποιμαντορικες κα\ Διοικητικες Εγκυκλίους τής Μητροπό- ^ λεως. Το συγγραφικον έργον του συ- * νέβαλε τα μέγιστα εις τον έμπλου- «; τισμον τής Λεσβιακής Γραμματείας, τα δε βιβλία του αποτελουν κα\ συνθέτουν μίαν Εγκυκλοπαίδειαν πρακτικής θεολογίας κα\ άγιολογίας κα\ έρμηνευτικής κα\ τής τοπικής ίστορίας κα\ παραδόσεως. -Ώς Συνεργάτης κα\ Σύμβουλος τής Μητροπόλεως, έντιμος, έμπιστος, πολύτιμος, ανεπανάληπτος, ακούραστος, πάντοτε πρόθυμος, με αγαθην προαίρεσιν κα\ έπίμονον θέλησιν να βοηθήση, λόγφ τε κα\ έργφ, το καθόλου έκκλησιαστικόν, λειτουργικόν, κοινωνικον κα\ φιλανθρωπικον έργον τής Τοπικής Εκκλησίας τής Μυτιλήνης, πρωτοστατήσας εις πολλα έργα κοινωνικής αγάπης κα\ προσφοράς εις τον Λαον του Θεου. Έμμονος κα\ αδιατάρακτος η προσήλωσις του εις την πατροπαράδοτον Ευσέβειαν, εις τα ίερα θέσμια τής Εκκλησίας, εις την Παράδοσιν του ευσεβους ημών Γένους, εις την ευπρέπειαν τής ζωής, εις την τάξιν τής Εκκλησίας, κατα το Άποστολικον «πάντα ευσχημόνως κα\ κατα τάξιν γινέσθω» (Α" Κορ. ιδ" 40). Πολλο'ι έπέρασαν απο την Μητρόπολιν, Κληρικο'ι κα\ Λαϊκοί, Ιεροκήρυκες κα\ Θεολόγοι, κα\ αλλοι αλλων ιδιοτήτων κα\ ίκανοτήτων, αλλα ένας έμεινε απ αρχής κα\ μέχρι του θανάτου του έπ\ έπτα δεκαετίες πιστος διάκονος κα\ υπηρέτης, θεολόγος κα\ ίεροκήρυξ, συγγραφευς κα\ διδάσκαλος, με διαρκή πιστότητα κα\ αφοσίωσιν εις την διακονίαν του, εις μίαν συνεχή διακονίαν, οχι διακεκομμένην, οχι κυματιζομένην, ο αγαπητος κα\ σεβαστος τοΐς πασι αείμνηστος Γεώργιος Σωτηρίου. Έ να ς μεγάλος σταθμος τής έκκλησιαστικής ζωής τής Τοπικής Εκκλησίας, έβδομήκοντα ένιαυτών διακονίας κα\ μαρτυρίας, υπήρξεν η έντιμος πα ρουσία κα\ η πολύτιμος προσφορα του αειμνήστου Γεωργίου Σωτηρίου, ο οποΐος υπηρέτησεν, ώς πιστος κα\ έμπιστος συνεργάτης *κα\ σύμβουλος, εις τρεΐς κατα σειραν Άρχιερεΐς κα\ Μητροπολίτας Μυτιλήνης, υπο το ονομα Ιάκωβος, κατα ευλογητην συγκυρίαν. Ποΐος υπηρέτησεν έπ\ τόσες δεκαετίες εις μίαν συνεχή κα\ αδιάκοπον διακονίαν μίαν Τοπικην Εκκλησίαν; Σπανία περίπτωσις. Την έπλήρωσεν έν ταπεινώσει, έν ευλαβεία κα\ έν αφοσιώσει, εις πλήρη πειθαρχίαν κα\ υπακοήν, ο αείμνηστος Γεώργιος Σωτηρίου εις την Τοπικην Εκκλησίαν τής Μυτιλήνης κα\ γενικότερον εις την ζωην τής Λέσβου. Δια τουτο δύναται να χαρακτηρισθή ώς Μέγας Ευεργέτης τής Μητροπόλεως Μυτιλήνης. Ή παρουσία του κα\ η μαρτυρία του υπήρξε σωτήριος κα\ ηρωϊκη εις "fc* πάντα, κατα πάντα κα\ δια πάντα, ----- Ο ΠΟΙΜΗΝ 14 a<

έρμηνευοντες τήν έννοιαλογίαν του Λ; Αυτής τής βοηθείας κα'ι τής πολυτίμου συνεργασίας ήξιώθην, ώς ευλο ονόματος του, του διπλου, του Γεωρ- fa. γίου κα'ι του Σωτηρίου. Ακαταπόνητος γία Θεου, να απολαυσω κα'ι έγω προεις ψυχικας κα'ι πνευματικας κα'ι σω- as σωπικώς, κατα τήν δεκαοκταετή διακονίαν μου ώς Πρωτοσυγκέλλου τής ματικας δυνάμεις, άνθρωπος θελήσεως ισχυρας κα'ι χαρακτήρος ευγενους, ρρ, Ίερας Μητροπόλεως. συνειδητής βιοτής κα'ι προσφοράς του yl Καταθέτομεν τήν ευγνωμοσυνην Λόγου του Θεου, υπήρξε διδάσκαλος 3 b ολων μας εις τήν ίεραν μνήμην του, κα'ι «ποιητής του λόγου» (Ίακ. α ' 22), Μ ώς κα'ι τας όλοθέρμους ευχαριστίας κα'ι «ζηλωτής καλών έργων» (Τίτ. β' μας προς τήν ευγενή συζυγόν του, 14). Ήξιώθη τής ευλογίας τής μα- rp δια τήν συνοδοιπορίαν της εις το κροημερευσεως τών 92 έτών τής έπι- m. μέγα κα'ι υψηλον έργον του αειμνήστου Γεωργίου Σωτηρίου. γείου ζωής του, κα'ι έν συνεχεία τής μυστικής πορείας του εις τήν ανω Λύ Κα'ι ευχόμεθα κα'ι προσευχόμεθα Ιερουσαλήμ, ώς μακάριος του Θεου ^ υπέρ μακαρίας μνήμης κα'ι αιωνίου άνθρωπος. Διο κα'ι ή ρήσις του Κυρίου αναπαυσεως αυτου έν χώρα ζώντων, εις τήν Άποκάλυψιν, τον υποδέχεται η έν σκηναΐς άγίων κα'ι δικαίων, έν τή εις τα έν Ουρανοΐς σκηνώματα του αγήρφ μακαριότητι του Κυρίου, εις Θεου: «Μακάριοι οί νεκροί, οί έν Κυ- τήν Μυστικήν Πόλιν τών έσχάτων. ρίφ αποθνήσκοντες απ αρτι. Ναί, λέ- «Ό αείμνηστος Γεώργιος Σωτηρίου, γει το Πνευμα, ινα αναπαυσωνται έκ ήκουσε κα'ι έβίωσε κα'ι έπραγμάτωσε τών κόπων αυτών τα δέ έργα αυτών τον λόγον του Κυρίου: «Γίνου πιστος ακολουθεί μετ αυτών» (Άποκ. ιδ' αχρι θανάτου κα'ι δώσω σοι τον Στέφανον τής ζωής» (Άποκ. β' 10). Κα'ι 13). Το πολυτιμον έργον του, ή ολη ανεδείχθη, ώς έκ τουτου, «ευάρεστος προσφορά του, υπήρξε δόξα εις τον τω Θεω κα'ι δόκιμος τοΐς ανθρώποις» Θεόν, Μαρτυρία κα'ι Μεγαλωσυνη (Ρωμ. ιδ' 18). εις τήν Εκκλησίαν, παρηγορία κα'ι Δια τουτο δυνάμεθα να έπαναλάστήριξις εις τον Λαον του Θεου. βωμεν δια τον αείμνηστον Διδάσκαλον Το ολον έργον του, ή ολη βιοτή του Ευαγγελίου, τον πιστον κα'ι κατα του, ή ολη αρετή του, κατατίθεται ώς πάντα αφοσιωμένον τή Έκκλησία, ευώδες λιβανωτόν, ώς ευλαβεστάτη το κυκνειον άσμα του Αποστόλου θυσία εις τον Παντοδότην Κυριον. Παυλου: «Τον αγώνα τον καλον ήγώ- Ό λ ο ι έβοηθήθημεν απο τον λόγον νισται, τον δρόμον τετέλεκε, τήν πίστιν του, τον γραπτον κα'ι τον προφορικόν, τετήρηκε, λοιπον απόκειται αυτω ό κα'ι απο το ήρωϊκον παράδειγμά του. τής δικαιοσυνης στέφανος παρα του Κα'ι τα στίγματα τών ηλων του ακα- Δωροδότου Κυρίου κα'ι ό δημόσιος ταπονήτου έργου του, θα παραμείνουν έπαινος κα'ι ή ευγνωμοσυνη παρα τών εις μαρτυριον αιώνιον εις τους φα- ανθρώπων» (Β' Τιμ. δ' 7). κέλλους του Άρχείου τής Μητροπό- 4 Αιωνία σου ή μνήμη, λεως κα'ι εις τις καρδιές τών ανθρώπων ν λ αείμνηστε Διδάσκαλε του Γένους! τών τελευταίων έβδομήντα χρόνων w κα'ι εις τήν ίστορίαν τής Λέσβου. Ίε* Άμήν. 15 Ο ΠΟΙΜΗΝ «

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ» ΘΦΥΓΘ ΣΤΑ 90 Ο Γ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ θσβησε k ψυχή του «Ποιμένα» Έ φ υγε στά 90 του χρόνια, ή ψυχή του Περιοδικού τής Μητρόπολης Μυτιλήνης «Ποιμήν» καί Θεολόγος, Γ εώργιος Σωτηρίου τήν Κυριακή πού μάς πέρασε, ύστερα άπό τήν ολιγοήμερη διαμονή του στό Νοσοκομείο. Ή κηδεία του θά πραγματοποιηθεί σήμερα στίς 3 τό απόγευμα στόν Ιερό Ναό του Αγίου Θεράποντα. Τό τελευταίο διάστημα ό προσφιλής Θεολόγος παρεκάλεσε τόν Μητροπολίτη νά τόν απαλλάξη από τή θέση του Διευθυντή πού κατείχε γιά πάνω από 50 χρόνια, έξαιτίας τής μεγάλης περιπέτειας πού είχε μέ τήν ύγεία του. «Ακαταπόνητος καί αληθινός έργάτης του εύαγγελίου, χωρίς νά ύπολογίζει κόπους καί πόνους, αναλώθηκε στή διακονία του λόγου του Θεου καί τής συγγραφής, δλη του τή ζωή», σημειώνει σέ έπιστολή του, αναφερόμενος στόν αείμνηστο, ό π. Ιάκωβος Καραμούζης. Γεννημένος τό 1920 στό Ά'ιβαλί, ό Γεώργιος Σωτηρίου ήρθε στή Μυτιλήνη τό 1925, δπου τελείωσε τά έγκύκλια μαθήματα. Άποφοίτησε από τή Θεολογική Σχολή Άθηνων καί έργάστηκε εως τό 1946 στόν Παλαιόκηπο Γ έρας ώς Γ ραμματέας τής Κοινότητος, ένω παράλληλα δίδασκε σέ κατηχητικά σχολεία. Τό 1949 ανέλαβε ιεροκήρυκας τής Άποστολικής Διακονίας στή Μητρόπολη Μυτιλήνης. Τό 1952 παντρεύθηκε τή Μαρία Χατζησάββα. Τό 1954 διορίστηκε καθηγητής στή μέση έκπαίδευση καί τήν ϊδια χρονιά διαδέχτηκε τόν αρχιμανδρίτη π. Χρυσόστομο Γιαλούρη, μετέπειτα Μητροπολίτη Χίου, στή διεύθυνση του περιοδικου «Ο ΠΟΙ- ΜΗΝ», τήν όποία είχε μέχρι καί τόν περασμένο Ιούλιο, πού τήν ανέθεσε στόν π. Ιάκωβο Καραμούζη. Άπό τό 1968 άρχισε νά διδάσκει τό μάθημα των Θρησκευτικων στήν Παιδαγωγική Άκαδημία Μυτιλήνης, στήν όποία μετατάχθηκε τό 1970 καί τή διηύθυνε τά τελευταία τέσσερα χρόνια τής ύπηρεσίας του, δηλαδή μέχρι τό 1985 πού συνταξιοδοτήθηκε, χωρίς φυσικά νά αφήσει τήν πολύπλευρη διακονία του στή Μητρόπολη Μυτιλήνης. Άκόμη ^ -----Ο ΠΟΙΜΗΝ -φ 16

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ» «ΘΦΥΓΘ» Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ «Έ φ υ γε» πλήρης ήμερων, ένενήτα έτων, άλλά μέ άπόλυτη πνευματική διαύγεια ό Θεολόγος Καθηγητής, πρώην Διευθυντής τής Παιδαγωγικής Ακαδημίας Μυτιλήνης συγγραφέας, ϊσως ό μακροβιότερος ιεροκήρυκας τής Ίεράς Μητροπόλεως Μυτιλήνης, ό έπί μισό περίπου αιώνα Διευθυντής ύπεύθυνος τής έκδοσης τής Ί. Μητροπόλεως Μυτιλήνης τοϋ περιοδικού «Ο ΠΟΙΜΗΝ» ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ Δέν γνωρίζουμε άν πρόλαβε ό ΓΙΩΡΓΟΣ νά διαβάσει ενα μεγάλο άρθρο του Αρχιμανδρίτη Ιάκω βου Καραμούζη πού δημοσιεύτηκε σέ προηγούμενος τευχος του «ΠΟΙΜΕΝΑ» καί στόν «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ», τήν 5η Ίανουαρίου του νέου έ'τους 2011. Ή αλήθεια είναι δτι γιά νά ανιστορήσει κανείς δλο τό έ'ργο καί τήν προσφορά του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΩΤΗΡΙΟΥ, πρέπει νά γράψει τόμους. Συνεργάστηκε καί μέ τούς τρεις Μητροπολίτες ΙΑΚΩΒΟΥΣ τόν Α' τόν Β' καί τόν νυν Ίάκωβο Γ'. Είχε τιμηθεί από τόν Οικουμενικό Πατριάρχη Δημήτριο μέ τό Όφφίκιο του Άρχοντος Διδασκάλου. Συλλυπούμαστε είλικρινά τήν αγαπημένη σύντροφό του Μαρικούλα καί έλπίζουμε νά έ'χει τήν έκ Θεου παρηγοριά! Ή Κηδεία του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΩΤΗΡΙΟΥ γίνεται σήμερα στίς 3 μ.μ. από τόν Ίερό Ναό του Αγίου Θεράποντος. έκπροσώπησε τή Μητρόπολη σέ δλα σχεδόν τά πανελλήνια συνέδρια των ιεροκηρύκων. Συνεργάσθηκε στήν έπιμέλεια του Λεσβιακου Μηναίου μαζί μέ τούς αειμνήστους Μητροπολίτες Μυτιλήνης Ίάκωβο, Μηθύμνης Ίάκωβο καί από τό 1962 μέχρι τό θάνατό του, συνέτασσε τό έγκόλπιο έτήσιο ήμερολόγιο τής Μητρόπολης. Συνέγραψε 58 βιβλία, ένω πλήθη άρθρων του φιλοξενήθηκαν σέ περιοδικά καί έφημερίδες του νησιου καί τής Άθήνας. Άν. Παζ. 17 Ο ΠΟΙΜΗΝ «

«Ευάρεστος γενόμενος Θεώ, ηγαπη^η καί ζών μεταξύ αμαρτωλών μετετέ^η» (Σοφ. Σολομ. δ 7). Π ρόκειται γιά τόν ιερό ανδρα, μακαριστό ήδη, Γεώργιο Σωτηρίου, ο όποιος πρίν πενήντα περίπου ήμερες, αφησε τήν κοιλάδα αυτή του κλαυθμώνος, τήν πρόσκαιρη ζωή της πολυβασανισμένης γης μας καί ανεχώρησε γιά τήν ουράνια καί αιώνια ζωή «ενθα οί δίκαιοι αναπαύονται» καί οπου «ουκ εστι πόνος, ου λύπη, ου στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητος», ειρηνική καί μακαρία. Ό μακαριστός Γεώργιος Σωτη- / ( c/ / ρίου, υπηρξε ενα πνευματικό κεφάλαιο γιά τήν Ιερά Μητρόπολη Μυτιλήνης καί γενικά της Λέσβου. Ή τα ν ό αρχοντας του πνεύματος καί ό διδάσκαλος του ίερου Ευαγγελίου, μέ ζωντανό καί δροσερό προφορικό καί γραπτό λόγο καί μέ εργα πίστεως καί αγάπης. Θεωρώ ευεργετική γιά μένα καί γιά τό εργο της Ιερ α π ο στολής τή γνωριμία μου μαζί του, από δω καί πολλά χρόνια. Μέσα από τίς επιστολές του διακρίνει κανείς τό μορφωμένο καί συγκροτημένο Θεολόγο επιστήμονα, αλλά καί τόν σεμνό καί ταπεινό Χριστιανό. Στά βιβλία του, πού είναι τόσα πολλά, φαίνεται ή ευρυμάθειά του καί ή επιθυμία του, όχι νά επιδειχθει ό ίδιος, αλλά νά βοηθήσει καί νά δείξει τά μονοπάτια της εν Χριστώ σωτηρίας στούς αναγνώστες του. Μακάρι ή απουσία του νά μή σημάνει πνευματική πτώχευση γιά τήν Ιερ ά Μ ητρόπολη Μυτιλήνης καί τό πανέμορφο νησί της Λέσβου. Είθε από τούς μαθητές καί θαυμαστές του νά αναδειχθουν εστω καί λίγοι μιμητές του καί συνεχιστές του ωραίου καί αθόρυβου ίεραποστολικου του εργου, τό όποιο εφερε πάντα τή σφραγίδα της Εκκλησίας καί της απόλυτης αφοσιώσεως καί υπακοης του σ αυτήν. Αίωνία σου ή μνήμη, αξιομακάριστε καί αείμνηστε αδελφέ μας Γεώργιε. Ευχου καί υπέρ ήμών πρός Κύριον. Κράϊστ-τσέρτς Νέας Ζηλανδίας Ό Νέας Ζηλανδίας Άμφιλόχιος Ο ΠΟΙΜΗΝ 18" " ~