Συνέντευξη στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Συνέντευξη στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Συνέντευξη του Πανίκου Δημητριάδη, Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, που δόθηκε στις 14 Μαρτίου 2014 στον Μιχάλη Περσιάνη Ερ.: Σήμερα η οικονομία προσβλέπει στη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων, τουλάχιστον στην εγχώρια αγορά. Μπορούμε να αναμένουμε πως διάφορες τράπεζες που έχουν μικρά μερίδια αγοράς σήμερα, θα αυξήσουν τα μερίδια τους; Απ.: Η χαλάρωση ή η άρση των περιοριστικών μέτρων στην εγχώρια αγορά ενδεχομένως να επιφέρει αλλαγές στα μερίδια αγοράς των τραπεζών. Αυτό θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ετοιμότητα των τραπεζών να αντιμετωπίσουν τις νέες συνθήκες που θα προκύψουν και στην ικανότητά τους να προσελκύσουν νέους πελάτες ενεργώντας πάντα μέσα στα αυστηρά πλαίσια της εποπτείας. Ερ.: Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που είχαν διαφανεί στην αρχή της κρίσης, ήταν η ανεπαρκής εποπτεία. Πώς έχει αλλάξει η Κεντρική την προσέγγιση της στο θέμα της εποπτείας; Απ.: Σίγουρα υπήρξαν προβλήματα στην εποπτεία χωρίς όμως να μπορεί να χαρακτηριστεί η εποπτεία ως ανεπαρκής. Η Κεντρική, σε συνεργασία και με την Τρόικα, έχει προχωρήσει στην ενδυνάμωση του νομικού πλαισίου για την εποπτεία και έχει προχωρήσει στην έκδοση αριθμού Οδηγιών. Για παράδειγμα αναφέρω ότι από το Μάρτιο 2013 η Κεντρική Τράπεζα έχει προχωρήσει στην έκδοση, μεταξύ άλλων, της περί της Διαχείρισης Καθυστερήσεων Οδηγίας, της περί των Διαδικασιών Χορήγησης Νέων Πιστωτικών Διευκολύνσεων Οδηγίας και της περί της Απομείωσης Δανείων και των Διαδικασιών Διενέργειας Προβλέψεων Οδηγίας. Έχει επίσης τροποποιηθεί η Οδηγία για τον Υπολογισμό των Κεφαλαιακών Απαιτήσεων και των Μεγάλων Χρηματοδοτικών Ανοιγμάτων έτσι που να διασφαλίζεται ότι αδειοδοτημένα πιστωτικά ιδρύματα να διαθέτουν ανά πάσα στιγμή ελάχιστο δείκτη κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων 9%. Έχει επίσης εκδοθεί η περί του Ορισμού Λειτουργίας Συστήματος ή Μηχανισμού Ανταλλαγής, Συγκέντρωσης και Παροχής Δεδομένων μεταξύ των Αδειοδοτημένων Πιστωτικών Ιδρυμάτων Οδηγία με τον οποία έχει τεθεί το κανονιστικό πλαίσιο για τη λειτουργία πλατφόρμας ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ των πιστωτικών ιδρυμάτων η λειτουργία της οποίας θα αρχίσει το Σεπτέμβριο 2014. Η εποπτεία του Συνεργατισμού έχει περιέλθει κάτω από την 1

Κεντρική Τράπεζα ενώ παράλληλα το Τμήμα Εποπτείας έχει ενισχυθεί και αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω εντός του 2014 λόγω και των υποχρεώσεων που προκύπτουν από την εφαρμογή του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού. Το νομικό και κανονιστικό πλαίσιο για την εποπτεία συνεχίζει να βρίσκεται κάτω από συνεχή αναθεώρηση με στόχο τη διασφάλιση ότι τα λάθη του παρελθόντος θα αποφευχθούν. Ερ.: Υπάρχουν περιπτώσεις συνδεδεμένων Διοικητικών Συμβούλων, πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων ή και άλλων συνδεδεμένων προσώπων που λάμβαναν μεγάλα δάνεια. Ποιες ευθύνες εντοπίζετε; Υπάρχουν και δυνητικά ποινικές ευθύνες; Απ.: Είναι γεγονός ότι στο παρελθόν η εφαρμογή χαλαρών κανόνων διακυβέρνησης και η αδυναμίες στο εποπτικό και κανονιστικό πλαίσιο οδήγησαν σε περιστατικά παραχώρησης μεγάλων δανείων σε Διοικητικούς Σύμβουλους και συνδεδεμένα με αυτούς πρόσωπα. Αυτό που θέλω να τονίσω εδώ είναι ότι το κανονιστικό πλαίσιο για την παραχώρηση δανείων σε Διοικητικούς Συμβούλους και συνδεδεμένα πρόσωπα έχει ενδυναμωθεί διασφαλίζοντας ότι παρόμοια συμβάντα δεν μπορούν να επαναληφθούν. Σημειώνω ότι, με τροποποίηση του περί Πιστωτικών Ιδρυμάτων Νόμου, η πλειοψηφία των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων και ο Πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου των πιστωτικών ιδρυμάτων πρέπει να είναι ανεξάρτητα με βάση τα κριτήρια ανεξαρτησίας όπως αυτά ορίζονται στην οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας με τίτλο περί του Πλαισίου Αρχών Λειτουργίας και Κριτηρίων Αξιολόγησης της Οργανωτικής Δομής, Εσωτερικής Διακυβέρνησης και των Συστημάτων Εσωτερικού Ελέγχου των Τραπεζών Οδηγία του 2006 έως 2012. Απαγορεύεται επίσης γενικά η χορήγηση των οποιωνδήποτε πιστωτικών διευκολύνσεων σε ανεξάρτητα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων, συμπεριλαμβανομένων και των συνδεδεμένων με αυτά προσώπων, ενώ οι χορηγήσεις σε μη ανεξάρτητα μέλη περιορίζονται στο ανώτατο όριο των 500.000. Ερ.: Πώς θα συμβάλει η Κεντρική Τράπεζα στην προσπάθεια για αντιμετώπιση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, τα οποία συνεχίζουν να αυξάνονται; Είστε σε θέση να βοηθήσετε τις τράπεζες στην συζήτηση με τους πιο μεγάλους πελάτες; Απ.: Η Κεντρική Τράπεζα συμβάλλει στην προσπάθεια των τραπεζών για αντιμετώπιση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων παρέχοντας το απαραίτητο νομικό και κανονιστικό πλαίσιο και την απαραίτητη καθοδήγηση. Δεν είναι όμως ρόλος της Κεντρικής Τράπεζες, ή 2

οποιασδήποτε άλλης Κεντρικής Τράπεζας, να παρεμβαίνει στις συζητήσεις των τραπεζών με τους πελάτες τους. Μέσα στα πλαίσια του δικού της ρόλου η Κεντρική Τράπεζα έχει ήδη προχωρήσει στη διοργάνωση Εργαστηρίου για το θέμα της διαχείρισης των καθυστερήσεων και των μη εξυπηρετούμενων δανείων με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων από το εξωτερικό ενώ παρακολουθεί στενά τις ενέργειες των τραπεζών για τη σύσταση Μονάδων Διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ερ.: Καταγράφεται μεγάλη αντιδιαμεσολάβηση. Μπορούμε να ελπίζουμε πως θα αρχίσει μια πιστωτική επέκταση έστω κι αν θα είναι πολύ πιο προσεκτική από πριν μέσα στο επόμενο διάστημα; Απ.: Η οποιαδήποτε πιστωτική επέκταση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και όχι μόνο από την ρευστοτική κατάσταση των τραπεζών. Όπως για παράδειγμα τις γενικότερες οικονομικές συνθήκες και τη ζήτηση για νέες πιστώσεις. Προσδοκώ ότι, σύμφωνα και με τις προβλέψεις των πιστωτών μας, σύντομα η οικονομία θα επανέλθει σε ρυθμούς ανάπτυξης, κάτι που θα συμβάλει στην πιστωτική επέκταση. Παράλληλα, η σταδιακά επανερχόμενη εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα θα δώσει τη δυνατότητα στις τράπεζες μας να ανταποκριθούν σε αιτήματα για πιστωτική επέκταση που ασφαλώς θα είναι πιο προσεκτική και με σωστούς όρους και κανόνες. Ερ.: Αισθάνεστε πως η διαχείριση του ELA, που μεταφέρθηκε στην Τράπεζα Κύπρου από την Λαϊκή ήταν η καλύτερη; Δεν θα μπορούσε το Ευρωσύστημα να είχε απορροφήσει τουλάχιστον μέρος της ζημιάς, όπως έγινε σε άλλες περιπτώσεις; Απ.: Κατ αρχάς, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι η απόφαση για μεταφορά του ELA από τη Λαϊκή Τράπεζα προς την Τράπεζα Κύπρου ήταν μια πολιτική απόφαση που λήφθηκε στα πλαίσια του Eurogroup και που η ΚΤΚ κλήθηκε να εφαρμόσει. Ωστόσο, πρέπει να σημειώσω ότι όταν μεταφέρθηκε το ποσό του ELA από τη Λαϊκή Τράπεζα προς την Τράπεζα Κύπρου, ταυτόχρονα μεταφέρθηκαν και στην Τράπεζα Κύπρου περιουσιακά στοιχεία της Λαϊκής Τράπεζας των οποίων η ονομαστική αξία υπερέβαινε το ποσό του ELA. Στη συνέχεια, θα ήθελα να τονίσω για ακόμα μια φορά ότι ELA παρέχεται σε εποπτευόμενο πιστωτικό ίδρυμα το οποίο είναι φερέγγυο και το οποίο αντιμετωπίζει έλλειψη ρευστότητας την οποία δεν μπορεί να καλύψει από την αγορά ή από τις πιστοδοτικές πράξεις του ευρωσυστήματος. Η παροχή 3

ELA διενεργείται από την ΚΤΚ, η οποία αναλαμβάνει παράλληλα και τους κινδύνους που ενδέχεται να προκύψουν από την εν λόγω συναλλαγή. Συναφώς, η υποχρέωση του πιστωτικού ιδρύματος είναι έναντι της ΚΤΚ, η οποία παρέχει ELA αφού προηγουμένως εξασφαλίσει ικανοποιητικό ενέχυρο. Κατά το χρόνο παραχώρησης του ELA δημιουργείται αντίστοιχη υποχρέωση της ΚΤΚ έναντι του Ευρωσυστήματος. Πριν από την παραχώρηση ELA, η ΚΤΚ υποβάλλει σχετικό σημείωμα προς την ΕΚΤ και ζητά από το ΔΣ της τη μη ένστασή του. Επιπρόσθετα, σημειώνω ότι δεν τίθεται ποτέ ως επιλογή μια Εθνική Κεντρική Τράπεζα να απαλλάξει ένα πιστωτικό ίδρυμα που εξασφαλίζει ELA, από την υποχρέωσή του για αποπληρωμή του οφειλόμενου ποσού. Σε ενδεχόμενη περίπτωση που πιστωτικό ίδρυμα δεν μπορεί να εκπληρώσει τις εν λόγω υποχρεώσεις του, τότε το ενέχυρο που χρησιμοποιήθηκε για εξασφάλιση ρευστότητας περιέρχεται στην κατοχή της Εθνικής Κεντρικής Τράπεζας. Το ενέχυρο αυτό αξιοποιείται ή και ρευστοποιείται για να ανακτήσει η Εθνική Κεντρική Τράπεζα το οφειλόμενο σε αυτή ποσό. Δεν τίθεται, δηλαδή, ποτέ θέμα πραγματοποίησης ζημιάς από το πιστωτικό ίδρυμα λόγω της εξασφάλισης από αυτό ρευστότητας. Κατά συνέπεια, εφόσον δεν μπορεί να υπάρξει ζημιά, δεν μπορεί να γίνεται λόγος για απορρόφησή της από την Εθνική Κεντρική Τράπεζα. Εν πάση όμως περιπτώσει, δεν έχω υπ όψιν μου καμία περίσταση στην οποία να συνέβη αυτό που υποβάλλετε στην ερώτησή σας. Ερ.: Να αναμένουμε την αδειοδότηση νέων τραπεζών μέσα στο επόμενο διάστημα; Υπάρχουν αιτήσεις μπροστά σας; Απ.: Αυτή τη στιγμή υπάρχει υπό εξέταση μια αίτηση για αδειοδότηση τράπεζας και σύντομα αναμένεται να υποβληθεί η σχετική πρόταση στο Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής. Έχουν γίνει επίσης διάφορες βολιδοσκοπήσεις και διερευνητικές επαφές και αναμένουμε τις επόμενες κινήσεις. Ερ.: Έχετε εντοπίσει κεφάλαια τα οποία έφυγαν από την χώρα παράτυπα μετά τις 15 Μαρτίου 2013; Υπάρχουν περιπτώσεις παρατυπίας στην έξοδο κεφαλαίων μετά το κούρεμα; Απ.: Η Κεντρική Τράπεζα, μέσα στα πλαίσια του εποπτικού της ρόλου, προβαίνει κατά διαστήματα σε ελέγχους της εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων στη μεταφορά κεφαλαίων. Επί του παρόντος δεν θα ήθελα να προβώ σε οποιαδήποτε σχόλια επί του θέματος. 4

Ερ.: Πώς θα χαρακτηρίζατε τις σχέσεις σας με την κυβέρνηση και δη τον Υπουργό Οικονομικών; Υπάρχει η απαιτούμενη συνεργασία; Απ.: Υπάρχει καλή συνεργασία με τον Υπουργό Οικονομικών και, γενικά, με το Υπουργείο Οικονομικών. 5