ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΛΕΙΣΙΜΟ

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Γ. ΜΗΝΟΠΟΥΛΟΣ, Πρόεδρος Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ροδόπης- Έβρου Αυτό είναι το τελευταίο µέρος του συνέδριου. Περιλαµβάνει την αξιολόγηση του κύριου Σταθάκη για το Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης και βέβαια τα συµπεράσµατα από τα εργαστήρια που προηγήθηκαν. Παρακαλώ κύριε Σταθάκη έχετε το λόγο.. ΣΤΑΘΑΚΗΣ «Αξιολογικός απολογισµός της Επιστηµονικής Επιτροπής για το Στρατηγικό Σχέδιο και την Ανάπτυξη της Ροδόπης.» «ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ» Επιθυµία όλων των φορέων να προταθεί κάτι νέο/πρωτότυπο για το αναπτυξιακό µέλλον της Ροδόπης. Πιο ακριβής προσδιορισµός του προβλήµατος «έλλειµµα ανάπτυξης». Πιο καινοτόµα προσέγγιση στη επίλυση του διαχρονικού προβλήµατος ρηχής, µη ανταγωνιστικής ανάπτυξης του νοµού. Πιο αποτελεσµατικός σχεδιασµός του εγχειρήµατος «βιώσιµη ανάπτυξη Ροδόπης» από την επιλεγείσα επιστηµονική οµάδα. Στήριξη του σχεδίου σε όλα τα στάδια σχεδιασµού, εκλαΐκευσης, εφαρµογής. ηµιουργία ικανού µηχανισµού υλοποίησης, κυρίως µέσα από τις διαδικασίες του 4ου Κ.Π.Σ (ΕΣΠΑ). Είναι δύσκολο σε επίπεδο νοµού να µετρηθούν (οικονοµετρικά) οι επιδράσεις βασικών παραµέτρων σε κοινωνικοοικονοµικούς δείκτες ανάπτυξης. Με βάση κυρίως στοιχεία των, ΣΒΒΕ, ΚΕΠΕ και των εθνικών λογαριασµών και µε ανάλυση παλινδ/σης 1970-2000 η υπανάπτυξη στατιστικά σχετίζεται: α) Με την ιστορία και τη γεωγραφία του (αποστάσεις, αποµόνωση, 22,0% ψυχολογία κατοίκων, έλλειψη οικονοµικής ενδοχώρας, τουλάχιστον έως το 1990, κλπ). β) Με τη δηµογραφική σύνθεση, κυρίως το µορφωτικό 20,0% 247

επίπεδο του ανθρώπινου δυναµικού. γ) Με την ανυπαρξία κουλτούρας, παράδοσης σε τοµείς αιχµής (βιοµηχανία, τουρισµός, υπηρεσίες προστιθέµενης αξίας, νέες τεχνολογίες) και προσανατολισµό στο πρωτογενή τοµέα και µόνο σε µικρής ζήτησης προϊόντα/υπηρεσίες των λοιπών τοµέων/ κλάδων. (Ξάνθη-καπνά, τρόφιµα Καβάλα, τουρισµός ράµα- ξύλο, ρούχα Έβρος- τουρισµός, κλπ) δ) Με τη µέτρια, από άποψη αποτελεσµατικότητας, αξιοποίηση δηµόσιων κοινωνικών πόρων που διοχετεύτηκαν στον ιδιωτικό τοµέα από το 1980 και µετά. ε) Με τις αναποτελεσµατικές πολιτικές περιφερειακής ανάπτυξης. Το εθνικό συγκεντρωτικό πλαίσιο ως τώρα, δεν επέτρεψε να ανθήσουν (ενδογενείς στρατηγικές τοπικής Ανάπτυξης, και ρεαλιστικός και αποδοτικός Συντονισµός τοµεακών προγραµµάτων ΚΑΙ Π.Ε.Π, Κ.Ο.Κ.) στ) Η έλλειψη βασικών τεχνικών υποδοµών ως το 2000(δρόµοι, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, κλπ). Αν και καµία τοπική ανάπτυξη δεν µπορεί να στηριχθεί µόνο σε «ΕΡΓΑ ΥΠΟ ΟΜΩΝ» όταν απουσιάζουν ή ατροφούν (αποτελεσµατικές πολιτικές για «Έξυπνες δηµόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις και επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο-γνώσεις»). 18,5% 17,8% 17,0% 4,7% Η ΣΧΕΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΝΟΜΟΥ ΣΤΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ-ΧΩΡΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΕΙΚΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (2004) ΕΙΚΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΧΩΡΑ 1. ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΝΟΜΟΥ 4 42 2. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΑΕΠ 4 36 3. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΙΕΣ/ΥΠΟ ΟΜΕΣ 4. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ (ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕ Ο, 3 27 5 38 248

ΕΞΕΙ ΙΚΕΥΣΗ) 5. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ, ΤΟΥΡΙΣΜΟ 6. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ Ι ΙΩΤΙΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ 7. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ Ι ΙΩΤΙΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΕ R&D, ΝΕΕΣ ΠΑΤΕΝΤΕΣ, ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΕΣ, ΚΛΠ. 5 37 3 28 4 33 8. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΕΡΓΙΑΣ 2 27 9. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Ι ΡΥΣΗ/ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟΥ (ΚΑΘΑΡΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ) 10. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΕΠ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΟΥΣ 3 ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 11. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΑΕΠ Ή ΤΟΥ ΑΕΠ ΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ 12. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΜΜΕ ΥΨΗΛΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ 13. ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΜΜΕ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧ/ΣΕΩΝ 4 32 5 36 4 33 3 32 4 32 ΤΕΛΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΡΟ ΟΠΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Η παρούσα έκθεση συντάχθηκε µε βάση τα προβλεπόµενα από την Προγραµµατική Σύµβαση. ΤΕΛΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 249

Με βάση τις διαπιστώσεις µας: 1. Ο Νοµός είχε ανάγκη µιας καινοτόµας, ρηξικέλευθης πρότασης για να διερευνηθεί ποιο «το µέλλον της Ροδόπης» και ποια είναι η «Ροδόπη του µέλλοντος» που θέλουµε. 2. Οι κλασσικές συνταγές αναπτυξιακής απογείωσής χωρικών ενοτήτων επιπέδου Νοµού υποδοµές έργων, κλασσικά κίνητρα στη επιχειρηµατικότητα, αξιοποίηση των «φυσικών» συγκριτικών πλεονεκτηµάτων, κλπ ότι ήταν δυνατόν να δώσουν, το έδωσαν, είναι παρωχηµένες συνταγές χωρίς «µέλλον» πλέον. 3. Ο Νόµος βρίσκεται ήδη αντιµέτωπος µε κρίσιµα ερωτήµατα σε σχέση µε τη µελλοντική κατεύθυνση της αναπτυξιακής πορείας του. Στα επόµενα χρόνια πρέπει να στηριχθεί η προσπάθεια για µια πιο ποιοτική, πιο καινοτόµα, πιο διαφοροποιηµένη, πιο έξυπνη ανάπτυξη ώστε να αναδειχθεί σε ένα «νέο µικρό αναπτυξιακό µητροπολιτικό κέντρο» των Ν.Α. Βαλκανίων. 4. Όλα τα παραπάνω ΕΙΧΝΟΥΝ ΠΟΣΟ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΗΤΑΝ Η ΑΝΑΘΕΣΗ ΜΙΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΕΡΕΥΝΑΣ ονοµαζόµενη «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ» για να γίνει τεκµηριωµένη ανάλυση- σύνθεση- προσέγγιση στο ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΡΟ ΟΠΗΣ. 5. Μετά τα ανωτέρω, και τη βαθµολογία επιµέρους δεικτών το τελικό ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΕΙΝΑΙ: Ότι το «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ είναι χρήσιµο εργαλείο στα χέρια των ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ- ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΩΝ ώστε να υπάρχει πυξίδα.» Η Επιτροπή βαθµολογεί τελικά την πρόταση ως «ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ». 250

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ- ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Γ. ΠΕΤΑΛΩΤΗΣ Ανάπτυξη Ανθρώπινων πόρων που θα οδηγήσει κατά συνέπεια στην αύξηση της σηµασίας για την οικονοµική ανάπτυξη. προγραµµατισµός ανθρωπίνων πόρων. εξέλιξη και ανάδειξη Ο πολιτισµός είναι ο πιο σηµαντικός λειτουργία. παράγοντας για την εύρυθµη κοινωνική Ζ. ΠΑΠΑ ΗΜΗΤΡΙΟΥ : «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ» Στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης προάγει την κοινωνική συνοχή και την ανάπτυξη του πολιτισµού (στηριζόµενοι στο παρελθόν να αναπαράγουµε το µέλλον). ιδιαιτερότητα της περιοχής ανάπτυξη µε τη λογική της συνύπαρξης διαφορετικότητας δύο παράλληλοι οικονοµικοί δρόµοι αδυναµία ενδυνάµωσης µειονότητας ( χαµηλό µορφωτικό επίπεδο κυρίως µειονοτικών γυναικών) αύξηση της ανεργίας παλλινοστούντες αύξηση κοινωνικών προβληµάτων αδυναµία εκµετάλλευσης του δυναµικού των παλλινοστούντων υποστηρικτικές προτάσεις για τη διατήρηση και εκµετάλλευση των εργασιακών δυνατοτήτων. Μ. ΤΖΕΚΑΚΗΣ : «ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΣΥΝΕ ΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΠΟΛΟΙ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ- ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» 251

Πλεονεκτήµατα για την περιοχή Άνοδος της στάθµης του πολιτισµού Θέατρο, µουσική, χορός, τέχνες Ευκαιρία-διέξοδος για τους νέους Συνέδρια, συνεδριακός τουρισµός Θέσεις εργασίας Κτιριακό και κατασκευαστικό πρότυπο Ο πολιτισµός µένει, δεν χάνεται. ΣΕΡΓΚΕΝΛΙ ΗΣ : «ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΤΗΝ ΡΟ ΟΠΗ- ΓΙΑ ΜΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ- ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΣΕΒΑΣΜΟ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ» H Γεωθερµία ως σηµαντικός παράγοντας εξέλιξης και ανάπτυξης (αειφόρους ανάπτυξης) σηµαντικά οικολογικά και οικονοµικά οφέλη. Η χρήση των Α.Π.Ε. συµβάλλει στη µείωση των εκποµπών κατά 11.500 εκατ. τόνους / χρόνο. Καθίσταται πλέον επιτακτική η ανάγκη αξιοποίησης των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.). Η Ελλάδα διαθέτει ένα σηµαντικό ενεργειακό πλεονέκτηµα που της παρέχεται από την δυνατότητα αξιοποίησης των Α.Π.Ε. Η γεωθερµία είναι ισχυρή πηγή ενέργειας Το άµεσα αξιοποιήσιµο θερµοενεργειακό δυναµικό στη Μακεδονία και τη Θράκη ξεπερνά σε ισχύ τα 200 MW και µπορεί να αντικαταστήσει 160.000 Τ.Ι.Π./έτος Τα εργοστάσια γεωθερµικής ενέργειας είναι καθαρά και λειτουργούν επιτυχώς σε ευαίσθητα περιβάλλοντα. Η γεωθερµία προσφέρει σηµαντικά τοπικά και παγκόσµια οφέλη. Εφαρµογές στις βιοµηχανίες αγροτικών προϊόντων. Εγκατάσταση Ινστιτούτου Έρευνας Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (µε έµφαση στη Γεωθερµία) στην περιοχή των Σαπών. Άµεση αξιοποίηση της γεωθερµίας στο βιοτεχνικό πάρκο των Σαπών και την ΒΙΠΕ Κοµοτηνής. 252

Έχουµε πλέον επίγνωση της κλιµατικής αλλαγής και την επείγουσα ανάγκη αντιστροφής της. Η αυξανόµενη ενεργειακή ζήτηση µπορεί να καλυφθεί µε τρόπο φιλικό προς το κλίµα και προς όφελος των τοπικών οικονοµιών. Χ. ΚΑΛΟΥ ΗΣ : «ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ» Σήµερα η χώρα έχει εναρµονίσει το θεσµικό της πλαίσιο µε το Ευρωπαϊκό κεκτηµένο. Αυτή όµως είναι µια διαδικασία συνεχώς εξελισσόµενη. Με µια σειρά ψηφισµάτων και κανονισµών, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξειδικεύει και προτείνει στα κράτη µέλη νέες πολιτικές προστασίας και ανάδειξης. Με τρόπο απλό και σαφή, οι σύγχρονες απόψεις για την αναγκαιότητα της διάσωσης και διαχείρισης της αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς. Το γεγονός ότι χάθηκαν κάποιες ίσως πολλές ευκαιρίες, δεν σηµαίνει πως δεν πρέπει να αρχίσουµε έστω και τώρα. Τώρα µάλιστα έχουµε και κάποια πλεονεκτήµατα. Το κυριότερο: έχουµε πόρους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιηµένη και ενισχύει γενναία δράσεις που αφορούν στη διατήρηση της πολιτιστικής και Αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς. η διάσωση και αναστήλωση παραδοσιακών κτισµάτων είναι ακριβή υπόθεση. Είναι δράσεις που απαιτούν πολιτική βούληση, που απαιτούν µελέτη, που απαιτούν κοινωνική συναίνεση και αποδοχή. Απαιτείται πολιτισµός για να παραχθεί πολιτισµός. Ε. ΚΕΦΑΛΙ ΗΣ : «ΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΦΟΡΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ» Οι Αναπτυξιακές Εταιρίες αποτελούν ευέλικτους ενδιάµεσους φορείς, που αναδεικνύουν τον θετικό ρόλο της τοπικής συµµετοχής και συναίνεσης στην περιφερειακή ανάπτυξη, υποβοηθώντας την συντελούµενη αναπτυξιακή προσπάθεια. Ενισχύουν τη στρατηγική προσέγγιση του προγραµµατισµού της ηµόσιας ιοίκησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης 253

Ενδυναµώνουν τη διοικητική ικανότητα για τον σχεδιασµό, την υλοποίηση και τη διαχείριση αναπτυξιακών προγραµµάτων σε περιφερειακό τοπικό επίπεδο Βελτιώνουν της υπηρεσίες που παρέχονται προς τις επιχειρήσεις, τους εργαζοµένους και τους ανέργους καθώς και τις ειδικές πληθυσµιακές οµάδες Συντελούν στην διεύρυνση της ικανότητας συνεργασίας δηµόσιων και ιδιωτικών φορέων και κινητοποίησης ιδιωτικών πόρων για τη συγχρηµατοδοτήσει επενδύσεων Ενισχύουν τη διασυνοριακή, διακρατική και διαπεριφερειακή συνεργασία Ενισχύουν την έρευνα και ανάπτυξη και της παραγωγής καινοτοµίας και ενθάρρυνσης της ενεργότερης συµµετοχής του ιδιωτικού τοµέα σε αυτές Συντελούν στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας Βοηθούν στην ανάπτυξη τουριστικών επενδύσεων και υπηρεσιών και αξιοποίηση πολιτιστικών επενδύσεων. Θ. ΕΡΜΕΝΤΖΟΓΛΟΥ : «ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ & ΤΟΠΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΕΙ ΙΚΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΩΝ ΟΜΑ ΩΝ» Αύξηση απασχόλησης τοπικού στελεχιακού δυναµικού (κοινωνικές ανθρωπιστικές επιστήµες) Υποστήριξη σε αποµακρυσµένες περιοχές για την επίτευξη κοινωνικής συνοχής (προγραµµατικές συµβάσεις) Μοντέλα συνεργασίας µε ΟΤΑ και κοινωνικούς φορείς για την αύξηση της απασχόλησης. Συγκράτηση πληθυσµού. Προσφορά επαγγελµατικών προοπτικών σε τοπικά στελέχη Εκµετάλλευση της δηµογραφικής ιδιαιτερότητας Συµµετοχή γυναικών στην παραγωγική διαδικασία. 254

ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Κ. ΑΞΑΡΛΟΓΛΟΥ : «ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΗΝ» Πρωτοποριακά παραδείγµατα στην καινοτοµία (Dell, Folie-Folie). ΙΑΜΑΝΤΙ ΗΣ : «ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΑ ΙΚΤΥΑ» Eυρυζωνικά δίκτυα: έννοια, κατάσταση στην Ελλάδα, τρόποι ανάπτυξης, παράδειγµα Ο.Τ.Ε. Β. ΡΙΜΠΕΤΑΣ: «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ν. ΡΟ ΟΠΗΣ» Οικονοµική έννοια της καινοτοµίας (εκκολαπτήρια ιδεών) Η. ΓΩΝΙΑ ΗΣ: «ΈΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΡΟ ΟΠΗΣ». Πηγές καινοτοµίας- Παραδείγµατα (BIC, Zυθοποιΐα Βεργίνα) ΤΟΥ Χ. ΓΙΑΝΝΟΥ ΗΣ: «ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ». Ανανεώσιµες πηγές ενέργειας. Παραδείγµατα, νοµικό πλαίσιο. ηµιουργία ηλιακου ρεύµατος µέσω φωτοβολταϊκών συστηµάτων. Αναζήτηση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας που µπορούν να χρησιµοποιηθούν στον νοµό Ροδόπης. Λ. ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ: «ΧΩΡΟΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ» Σύστηµα χρηµατοδότησης καινοτοµίας Χώρος διαχείρισης της καινοτοµίας. 255

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ : Ε. ΒΑΡΖΟΠΟΥΛΟΣ Ν. ΒΑΡΣΑΚΕΛΗΣ: «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ν. ΡΟ ΟΠΗΣ» Νόµοι ζήτησης στον τοµέα του τουρισµού Ανάλυση ειδών τουρισµού Η ζήτηση για τουρισµό να αναδιαµορφώνεται µε τις απαιτήσεις κάθε περιοχής. Στρατηγικού χαρακτήρα προτάσεις πρέπει να γίνουν. Νέες διαδικασίες µοντέλα στην επιχειρηµατικότητα του τουρισµού όπως είναι η επιθετική τιµολογιακή πολιτική. Ανάδειξη και υποστήριξη της επιχειρηµατικότητας Κίνητρα για την δηµιουργία θερµοκοιτίδων Να δηµιουργηθούν και να χρησιµοποιούνται επιχειρηµατικά σχέδια- να εφαρµοστεί το Venture Capital. Βελτίωση σιδηροδροµικού δικτύου και ένωση µε άλλα δίκτυα. Χ. ΑΜΠΑΤΖΙΑΝΗΣ: «ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΡΟ ΟΠΗΣ: ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ». Υφιστάµενη κατάσταση του Τουρισµού στο Νοµό Ροδόπης (ξενοδοχεία, µορφές τουρισµού) Ανάπτυξη Μαρώνειας και άλλων τουριστικών περιοχών Ι. ΚΑΡΑΜΑΝΙ ΗΣ: «Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΡΟ ΟΠΗΣ: ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ». Θεωρητική προσέγγιση στο θέµα της ανάπτυξης του τουρισµού Λ. ΧΑΤΖΗΝΑΚΟΣ: «ΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΞΕΝΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΡΟ ΟΠΗ». παρουσίαση αποτελεσµάτων έρευνας πεδίου 256

τι αντιµετωπίζει ο ξένος τουρίστας ερχόµενος στην περιοχή τι µπορεί να προσφέρει η περιοχή Ι. ΓΙΑΝΝΙΤΣΙΟΣ: «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ν. ΡΟ ΟΠΗΣ» Τρόποι χρηµατοδότησης τουριστικών επιχειρήσεων Ι. ΜΟΥΡΤΙ ΗΣ: «ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ» Βελτίωση Μεταφορικών Αξόνων ενεργειακοί άξονες Αναβάθµιση τουριστικών αξιοθέατων στην Κοµοτηνή. (Βυζαντινό φρούριο, Μουσείο, Καταφύγειο, Φράγµα Γρατινής) ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΗΜΑΡΧΟΥ ΑΙΓΕΙΡΟΥ: Αξιοποίηση της περιοχής του Φαναρίου Ανάπτυξη του θαλάσσιου αθλητισµού Ολοκληρωµένα χωροταξικά σχέδια για την περιοχή. Υπό ανάπτυξη περιοχές (Γλυφάδα) να βγουν στην επιφάνεια Ιχθυοτροφεία- βιολογικά ψάρια ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ: Να επισπευσθεί η διαδροµή Κίρτζαλι Κοµοτηνή. Αστική ανάπτυξη- «Πόλη υπόδειγµα» ιοικητικές υποδοµές Παρέµβαση στον Αγροτικό τοµέα Χρηµατοδοτούµενες παρεµβάσεις σε έλτα ποταµών- βιολογικές περιοχές Οικιστική ανάπτυξη Μαρώνειας και άλλων αρχαιολογικών περιοχών ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ : Ν. ΑΓΓΕΛΙ ΗΣ Οι δράσεις των ανθρώπων έχουν κυρίαρχο ρόλο 257

Ν. ΒΑΡΣΑΚΕΛΗΣ: «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ν. ΡΟ ΟΠΗΣ» Έντονος ανταγωνισµό και την διεύρυνση της αγοράς απαιτεί προτάσεις στρατηγικού χαρακτήρα νέες διαδικασίες µοντέλα στην επιχειρηµατικότητα Ίδρυση θερµοκοιτίδων. Κ. ΑΞΑΡΛΟΓΛΟΥ: «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ν. ΡΟ ΟΠΗΣ» ανέπτυξε την επιχειρηµατικότητα στην Ελλαδα και τους παράγοντες που την επηρεάζουν δεν υπάρχει καινοτοµία στην Ελλάδα και δεν αναλαµβάνουν ρίσκο οι επιχειρήσεις χαµηλή ανταγωνιστικότητα. ΡΩΣΣΑΚΗΣ: «ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ». Συνεχή εισροή αυτόνοµων πόρων προς τη περιφέρεια µε τη µορφή δηµόσιων επενδύσεων. Ο ενεργός πληθυσµός υποαξιοποιείται. Πρέπει να εξαλειφθεί η γραφειοκρατία Η δηµιουργία Κέντρου Ξένων Επενδυτών θα βοηθήσει στην οργανωτική προσέγγιση του χώρου και στον εντοπισµό αγορών µε προϊόντα ταχείας ανάπτυξης.. ΣΤΑΘΑΚΗΣ: «ΕΞΑΓΩΓΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ» Το χωρικό Ανταγωνιστικό Πλεονέκτηµα της περιοχής έχει χαθεί σήµερα. Οι επιχειρήσεις έχουν µάθει κατά κάποιο τρόπο να παράγουν τώρα το πρόβληµα το έχουν τα κανάλια διανοµής. Οι έξυπνες επενδύσεις κερδίζουν την ανταγωνιστικότητα των περισσότερων προϊόντων. Επείγει να βελτιωθεί το εξαγωγικό σύστηµα καθώς επίσης και το φορολογικό. 258

ιασφάλιση των εξαγωγικών πιστώσεων ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ : Τα συµπεράσµατα του εργαστηρίου είναι ότι υπάρχει µια επιχειρηµατικότητα η οποία έχει ενδιαφέρον και τη στηρίζουµε. Η ανταγωνιστικότητα είναι χαµηλή. Είναι δηλαδή µια αγροτική περιοχή που προσπαθεί µετά τη συρρίκνωση του αγροτικού εισοδήµατος, µετά την κακή περίοδο της µεταποίησης µε τη βιοµηχανική περιοχή να βρει το πάτηµά της, να βρει το δρόµο της µε καινούρια στοιχεία, είτε επενδύοντας σε καινοτοµίες, είτε προσελκύοντας συνεργασίες και επενδύσεις, είτε ψάχνοντας την ενδοχώρα και γενικότερα πρέπει να επανασχεδιάσει. Αυτό είναι το συµπέρασµα και του κ. Ρωσσάκη που το είπε προηγουµένως. Πρέπει να επανασχεδιάσει αυτά τα οποία πριν από λίγο καιρό σχεδιάσαµε και τα οποία είναι παρωχηµένα πλέον και πρέπει να µπουν καινούριες στοχεύσεις. Φαίνεται ότι µε τις υποδοµές που επίσης προτείνονται µε αυτό το εργαστήριο, αλλάζει λίγο η στήριξη της επιχειρηµατικότητας και πρέπει να τις κυνηγήσουµε και τέλος βλέπουµε ότι αν και η περιοχή έχει ενεργειακή στόχευση και στόχευση µεταποιητική εξαιτίας της στήριξης και δηµιουργίας βιοµηχανικών περιοχών καλύτερη από της υπόλοιπης Ελλάδας και λόγω θέσης, λόγω ενδοχώρας, παρ αυτά, τα αγροτικά προϊόντα προβάλλονται, τα τρόφιµα και τα ποτά, ως ένας τοµέας στον οποίο υπάρχει ένα συγκριτικό πλεονέκτηµα το οποίο δεν πρέπει να εγκαταλείψουµε στη γενική αυτή φιλοσοφία της συρρίκνωσης του αγροτικού τοµέα, αλλά να εστιάσουµε εκεί γιατί η περιοχή µπορεί και σε αυτά να δώσει κάποιο καλό αποτέλεσµα. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ : Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Χωροταξική προσέγγιση της ανάπτυξης Χωρικές διατάξεις της ανάπτυξης Α. ΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ : «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ν. ΡΟ ΟΠΗΣ» Άµεση λύση στο πρόβληµα µείωσης παιδικού πληθυσµού και γενικότερα στη γήρανση του πληθυσµού Αξιοσηµείωτη σηµασία των αστικών κέντρων και στον αναπτυξιακό τους ρόλο 259

Μεγάλη σηµασία της Εγνατίας οδού για την περιοχή Επιτακτική ανάγκη του πολεοδοµικού σχεδιασµού της Κοµοτηνής Να βρεθούν τρόποι δυνατότητας προσέγγισης των πόλεων µεταξύ τους Ολοκλήρωση πολεοδοµικού σχεδιασµού, επιτακτική ανάγκη για την πόλη τη Κοµοτηνής Να αναδειχθούν τα ειδικά χαρακτηριστικά της πόλης ιάρθρωση και σωστή ιεραρχία µεταφορικών αξόνων: αναγνωρίζεται ότι έργο όπως η Εγνατία µπορεί να οδηγήσει σε µεταβολές όπως στη σχέση εργασίας σπιτιού. Ν. ΚΟΥΤΣΟΒΙΝΟΣ: «ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΜΠΟΥΡΓΚΑΣ- ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΥΠΟΛΗ». Η κατασκευή του αγωγού δρα ευνοϊκά στη µείωση του κινδύνου εµφάνισης σηµαντικών ατυχηµάτων. Ελάφρυνση των στενών των αρδανελίων από τα πετρελαιοφόρα Κ. ΚΑΤΣΙΜΙΓΑΣ: «Ο ΙΚΑ ΙΚΤΥΑ» 2 η πύλη δρόµου προς Βουλγαρία Σηµαντικό ρόλο σε σχέση µε τη Βαλκανική Ενδοχώρα η πόλη της Κοµοτηνής λόγω των χιλιοµετρικών αποστάσεων από πρωτεύουσες άλλων κρατών µετά τη διάνοιξη της Νυµφαίας.. ΠΕΤΡΙ ΗΣ: «ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΜΠΟΥΡΓΚΑΣ- ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΥΠΟΛΗ». Σωστά έργα υποδοµής για να υποδεχθούν το έργο του αγωγού. Ενίσχυση της υπηρεσίας περιβάλλοντος και πυροσβεστικής µε κατάλληλα µέσα για την επίβλεψη του έργου. Η γρήγορη αύξηση του πληθυσµού της πόλης θα απορροφήσει άτοµα από την Περιφέρεια της πόλης. Ο αγωγός ανατρέπει το επενδυτικό σχέδιο που πραγµατοποιείται στην περιοχή 260

Περισσότερες από 200 θέσεις εργασίας στις εγκαταστάσεις του αγωγού και την ελπίδα για νέα επενδυτικά ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ν. ΣΚΟΠΙΑΝΟΣ ηµιουργία προϊόντων µε ονοµατεπώνυµο Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έµφαση στα διατροφικά προϊόντα µε αισθητική στην τυποποίηση και µε βάση την ποιότητα και κυρίως µε ονοµατεπώνυµο. Β. ΤΣΙΧΡΙΝΤΖΗΣ: «ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ Υ ΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ» Αντιµετώπιση προβληµάτων ύδρευσης και άρδευσης Παρέµβαση κοινού για το φράγµα Ιάσµου. Απάντηση «όχι» Συγκεκριµένες προτάσεις για την άρση του προβλήµατος. π.χ. χρήση βρόχινου νερού. Συλλογή στοιχείων- επεξεργασία τους- άµεσα ενηµέρωση σχολείων για την προστασία του νερού και του περιβάλλοντος. Β. ΡΙΜΠΕΤΑΣ: «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ν. ΡΟ ΟΠΗΣ» Το µέλλον του αγρότη: ο αγρότης να γίνει επιχειρηµατίας και να οργανωθούν καλύτερα οι αγροτικοί συνεταιρισµοί. Αγρότης επιλογής και όχι ανάγκης Κρατική αρωγή στις προτάσεις για νέες καλλιέργειες Επιτυχία Αγροτικής Πολιτικής εκτός από τη βελτίωση του αγρότη και βοήθεια από το κράτος και από τους θεσµούς µε προτάσεις νέων προϊόντων καλλιέργειας. 261

Β. ΙΑΜΑΝΤΗΣ: «ΝΕΡΟ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ» Αναδιάρθρωση σχεδίων αντλήσεων Κατάργηση γεωτρήσεων Ορθή ενηµέρωση γεωργών Β. ΣΤΑΜΠΟΛΟΓΛΟΥ: «ΑΝΑ ΑΣΜΟΙ» Μηχανισµός ανάπτυξης περιοχής είναι ο αναδασµός που προσφέρει λύση σε άρτια τεµάχια. Πρέπει να λυθούν κάποια προβλήµατα για την επίτευξη Γ αναδασµού όπως είναι το ανεπαρκές προσωπικό για τον αναδασµό, οι συχνές αλλαγές του νόµου των µελετών και η έλλειψη πιστώσεων. Ο Νοµός Ροδόπης να γίνει πρωτοπόρος στους αναδασµούς. Θ. ΠΟΥΡΝΑΡΗΣ: «ΚΟΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ» Άρδευση και διαχείριση υδάτινων πόρων Ανάπτυξη διάθεση εναλλακτικών προϊόντων ηµιουργία πιλοτικού κέντρου συµβουλών αγρότη, φορέας στήριξης πρωτοβουλιών Υποδοµές- Αξιοποίηση πόρων Α. ΙΑΛΕΚΤΑΚΗΣ : «ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ν. ΡΟ ΟΠΗΣ» Εµπλουτισµός των καλλιεργήσιµων προϊόντων Αναφέρθηκε στα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η µουσουλµανική µειονότητα του Νοµού και στη σηµασία εκπαίδευσης και ενηµέρωσής τους και πρότεινε µείωση της γραφειοκρατίας για να µπορέσουν να συµµετέχουν σε προγράµµατα. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ν. ΣΚΟΠΙΑΝΟΣ Γενικά συµπεράσµατα: Υπάρχει άµεση ανάγκη να µπει σε λειτουργία το στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης του Νοµού. 262