ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΓΑΜΜΑΤΟΣ «ΚΑΘΑΡΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΖΩΝΤΑΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ» ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΔΕΛΤΑ Εθελοντικός Οργανισμός για τη Προστασία Αστικού Περιβάλλοντος
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ Η περιοχή εφαρμογής του πιλοτικού προγράμματος αφορά στο Δήμο Δέλτα και στο ευρύτερο Δελταϊκό Οικοσύστημα των Αξιού- Λουδία Αλιάκμονα, που περιλαμβάνει τις εκβολές του Γαλλικού ποταμού και τη λιμνοθάλασσα Καλοχωρίου. ΠΟΤΑΜΟΙ ΜΗΚΟΣ (km) ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ (km2) ΜΕΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΑΠΟΡΡΟΗ (m3/sec) Αξιός 320 24.622 165 Λουδίας 39 1.112 15 Αλιάκμονας 350 9.210 97
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ ΧΛΩΡΙΔΑ Απαντώνται πολλοί τύποι οικοτόπων εκ των οποίων δύο οικότοποι προτεραιότητας, που σε ευρωπαϊκό επίπεδο διατρέχουν τον κίνδυνο να εξαφανιστούν (Λιμνοθάλασσες & Ψευδοστέπα με αγροστώδη και μονοετή φυτά) Η οικολογική αξία των οικοτόπων είναι σημαντική, γιατί: προσφέρουν στην πανίδα καταφύγιο, τόπο φωλεασμού, τόπο διαμονής κατά τις μεταναστεύσεις και δεξαμενή άντλησης τροφής. βοηθούν στον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα προστατεύουν το έδαφος από την διάβρωση και διατηρούν την υγρασία σε υψηλά επίπεδα. Συνολικά υπάρχουν περισσότερα από 500 είδη και υποείδη φυτών, μεταξύ των οποίων και σπάνια όπως ο κρίνος της θάλασσας.
ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ Η περιοχή είναι παγκόσμιας ορνιθολογικής σημασίας γιατί: Βρίσκουν καταφύγιο περισσότερα από 270 είδη πουλιών, ενώ φωλιάζει τουλάχιστον το 1% του ευρωπαϊκού πληθυσμού των νυχτοκόρακα, κρυπτοτσικνιά, λευκοτσικνιά, νεροχελίδονου και μαυροκέφαλου γλάρου. Σταθμεύει κατά τη μετανάστευση τουλάχιστον το 1% του ευρωπαϊκού πληθυσμού του αργυροπελεκάνου, της αβοκέττας, της λιμόζας ενώ επίσης έχει καταγραφεί η λεπτομύτα (σπανιότερο είδος της Ευρώπης, Β. Αφρικής, Δ. Ασίας) Διαχειμάζει ένα σημαντικό ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού της λαγγόνας. νυχτοκόρακας νεροχελίδονο κρυπτοτσικνιάς Μαυρ. γλάρος αργυροπελεκάνος αβοκέττα λιμόζα λεπτομύτα λαγγόνα
ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ-ΕΡΠΕΤΑ-ΑΜΦΙΒΙΑ Στην προστατευόμενη περιοχή έχουν καταγραφεί: 31 είδη θηλαστικών. - Τρωκτικά όπως μυγαλίδες, κρικετοί κ.α. - Μεγαλύτερα θηλαστικά όπως η βίδρα, ο λαγόγυρος, ο λύκος, το τσακάλι, η αγριόγατα, ο ασβός, η αλεπού, οι νεροβούβαλοι, τα άγρια άλογα. 29 είδη ερπετών, όπως: χελώνες, φίδια, σαύρες. 10 είδη αμφιβίων, όπως: φρύνοι, βάτραχοι και τρίτωνες νεροβούβαλοι βίδρα λαγόγυρος ποταμοχελώνα
ΙΧΘΥΟΠΑΝΙΔΑ Ο Αλιάκμονας διαθέτει 33 είδη ψαριών ενώ ο Αξιός 36. Από αυτά γύρω στα 30 είναι αυτόχθονα και τα υπόλοιπα εισαγόμενα με την ανθρώπινη επέμβαση. Πολλά από αυτά θεωρούνται σπάνια και ένα, το μαυροτσιρώνι, δε ζει πουθενά αλλού στο κόσμο. Στις αβαθείς θαλάσσιες εκτάσεις που δημιουργούνται στο δέλτα του ποταμού βρίσκει χώρο αναπαραγωγής ο γόνος πολλών ψαριών του Αιγαίου Στην περιοχή παράγεται περίπου το 90% της συνολικής παραγωγής μυδιών στην Ελλάδα. μαυροτσιρώνι
ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Δίκτυο προστατευόμενων περιοχών της Ευρώπης Natura 2000 (1996) Διεθνή Σύμβαση Ramsar (1971). Η Συνθήκη της Βέρνης Καταφύγιο Θηραμάτων Μαζί με τις εκβολές του Γαλλικού ποταμού, τη λιμνοθάλασσα Καλοχωρίου, τον υγρότοπο της Νέας Αγαθούπολης και την Αλυκή Κίτρους απότελούν Εθνικό Πάρκο.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Φυτική Παραγωγή Περίπου το 70% της εγχώριας παραγωγής ρυζιού καλλιεργείται στην περιοχή Καλλιεργούνται επίσης βαμβάκι, καλαμπόκι, μηδική κ.α. Κύριος τροφοδότης των καλλιεργούμενων εκτάσεων σε νερό είναι ο Αξιός. Ζωϊκή Παραγωγή Υπάρχει σχετικά υψηλή συγκέντρωση ζωικού κεφαλαίου κυρίως προβατοειδή, βοοειδή και πουλερικά. Αλιεία Στην περιοχή Αξιού παράγεται σχεδόν το 72% της εθνικής παραγωγής μυδιών Κύρια είδη του αλιεύματος είναι λαβράκια, γλώσσες, κεφαλόπουλα, κουτσομούρες, σουπιές, γαρίδες και από τα οστρακοειδή μύδια και χάβαρα. Βιομηχανία ΒΙ.ΠΕ. Θεσσαλονίκης (διυλιστήριο πετρελαιοειδών, χαλυβουργεία, ζυθοποιίες, βιομηχανίες τροφίμων, βαφεία, βυρσοδεψεία, χημικές βιομηχανίες μεσαίας δυναμικότητας, επιμεταλλωτήρια, μονάδες φυτοφαρμάκων κ.α.)
ΠΙΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Παράνομη Δόμηση, διότι προκαλεί : - αλλοίωση/ καταστροφή προστατευόμενων οικοτόπων - όχληση στο οικοσύστημα Εντατική Κτηνοτροφία Υπερβόσκηση, διότι: - αλλοιώνουν τη δομή της βλάστησης - καταστρέφουν φωλιές πτηνών - συμπιέζουν το έδαφος σε βαθμό που δεν μπορεί να φυτρώσει τίποτα Παράνομες Αμμοληψίες, διότι: - καταστρέφουν τους βιότοπους και τα ενδιαιτήματα άγριων ειδών - αυξάνουν τον κίνδυνο πλημμυρών Υπεράντληση υδάτων/ Υφαλμύρωση Υπόγειων Υδροφορέων, διότι: - επηρεάζουν σημαντικά τη σύνθεση της χλωρίδας και των οικοτόπων - υποβαθμίζει την ποιότητα των εδαφών και σε ακραίες περιπτώσεις τα καθιστά άγονα
ΠΙΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ρύπανση των νερών, που οφείλεται κυρίως: - σε αστικά λύματα που δέχονται τα ποτάμια από αρκετές πυκνοκατοικημένες περιοχές (Βέροια, Έδεσσα, Κοζάνη, Γρεβενά, Κιλκίς, Φλώρινα, πόλεις της ΠΓΔΜ) - στην εντατική χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων - σε βιομηχανικά λύματα (από βιομηχανίες ζάχαρης, ένδυσης, γαλακτοβιομηχανίες, κονσερβοποιίες κ.α.) - σε λύματα κτηνοτροφικών μονάδων - σε λύματα από εκπλύσεις αποβλήτων (π.χ. χωματερές) - σε πετρελαιοειδή και συναφείς τοξικές ουσίες και - διασυνοριακούς ρύπους, στην περίπτωση του Αξιού. διότι υποβαθμίζει την ποιότητα των υδάτων, απειλώντας τους φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ Σχολικές Μονάδες - 17 Δημοτικά Σχολεία - 6 Γυμνάσια - 5 Γενικά Λύκεια, 2 ΕΠΑΛ, 1 ΣΕΚ Επιστημονική κοινότητα - Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης - Α.Π.Θ. Ομάδες ενεργών πολιτών Γεωργοί/ Κτηνοτρόφοι
Ευχαριστούμε για την ευκαιρία και τον χρόνο που αφιερώσατε! 12