Σ Χ Ε Ι Ο Ρ Α Σ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Η Μ Ο Σ Ι Α Υ Γ Ε Ι Α Ε θ ν ι κ ό Σ χ έ δ ι ο ρ ά σ η ς γ ι α τ η ν Κ α τ ά θ λ ι ψ η 2 0 0 8-2 0 1 2 Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Κ Η Μ Ε Λ Ε Τ Η

Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γραφείο Γενικού Γραµµατέα Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης Μονάδα Στρατηγικής και Πολιτικών Υγείας Συντονιστής Μονάδας: Αλέξης Ζορµπάς Συντονίστρια Εθνικού Σχεδίου ράσης για τη ηµόσια Υγεία - Επιµέλεια: Έφη Σίµου Επιστηµονική Οµάδα Εκπόνησης Οικονοµοτεχνικής Μελέτης Αναστάσιος Μαστρογιαννάκης, MSc, Οικονοµικά της Υγείας ιαµaντούλα Βλαντώνη, MSc,Κοινωνική Ψυχολόγος Μιχάλης Κάκουρος, MSc,Οικονοµικά της Υγείας

Εθνικό Σχέδιο ράσης για τη ηµόσια Υγεία Επιστηµονική - Γνωµοδοτική Επιτροπή Πρόεδρος Γιάννης Κυριόπουλος, Καθηγητής Οικονοµικών της Υγείας, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Μέλη Γιάννης Αλαµάνος, Αναπληρωτής Καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Πατρών, Εργαστήριο Υγιεινής Γιώργος Αρσένης, Επίκουρος Καθηγητής Μικροβιολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών Νικόλαος Βακάλης, Κοσµήτωρ Εθνικής Σχολής ηµόσιας Υγείας, Καθηγητής Τοµέα Παρασιτολογίας, Εντοµολογίας και Τροπικών Νόσων Αλκιβιάδης Βατόπουλος, Καθηγητής Μικροβιολογίας, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Γιάννης ηµολιάτης, Επίκουρος Καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, Εργαστήριο Υγιεινής Ιωάννης Ιωαννίδης, Καθηγητής Υγιεινής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Τζένη Κουρέα - Κρεµαστινού, Καθηγήτρια ηµόσιας Υγείας, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Θεόδωρος Κωνσταντινίδης, Επίκουρος Καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή, ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Χρήστος Λιονής, Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Κρήτης Νίκος Μανιαδάκης, Επίκουρος Καθηγητής ιοίκησης Υπηρεσιών Υγείας, Πανεπιστήµιο Πειραιά Παναγιώτης Μπεχράκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Φυσιολογίας Αναπνοής Πανεπιστηµίου Αθηνών Κωνσταντίνος Μπουραντάς, Καθηγητής Αιµατολογίας Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Ελπίδα Πάβη, ιευθύντρια Σπουδών, Τοµέας Οικονοµικών της Υγείας, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Θεόδωρος Παπαδηµητρίου, Γενικός ιευθυντής Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσηµάτων Αναστασία Ρουµελιώτου, Καθηγήτρια Επιδηµιολογίας και Βιοστατιστικής, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Γιάννης Τούντας, Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής, Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Αθηνών Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, Επίκουρος Καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΓΗ...5 1. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΛΙΨΗ...7 1.1 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΠΕ ΟΥ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΟΥΣ...7 1.2 ΆΜΕΣΕΣ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΕΣ ΑΠΑΝΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ: ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΑΠΑΝΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ...9 2. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΑΤΟ ΟΤΗΣΗ...11 2.1 ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ...12 2.1.1 Μεθοδολογική προσέγγιση...12 2.1.2 Κατηγορίες δαπανών και βασικές παραδοχές κοστολόγησης...16 2.2 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ...20 2.3 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΡΑΣΕΩΝ ΑΝΑ ΑΞΟΝΑ...25 2.3.1 Άξονας Ι : Πρόληψη...25 2.3.1.1 ράση 1. Εθνική Εκστρατεία Ενηµέρωσης στο Γενικό πληθυσµό...25 2.3.1.2 ράση 2. Ας µιλήσουµε για την κατάθλιψη...28 2.3.1.3 ράση 3. Προστασία των νέων από την κατάθλιψη...30 2.3.1.4 ράση 4. Αγωγή Υγείας στην τριτοβάθµια εκπαίδευση...34 2.3.1.5 ράση 5. Εθνικός δικτυακός τόπος για τις ψυχικές διαταραχές...37 2.3.1.6 ράση 6. Αγωγή Κοινότητας για την κατανόηση των σηµαδιών της κατάθλιψης...39 2.3.1.7 ράση 7. Πρόληψη της κατάθλιψης στους εκπαιδευτικούς της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης «Το άδειο σχολείο»...42 2.3.2 Άξονας ΙI.: Έγκαιρη διάγνωση...45 2.3.2.1 ράση 1. Έγκαιρος προληπτικός έλεγχος γενικού πληθυσµού...45 2.3.2.2 ράση 2. Προληπτικός έλεγχος σε συγκεκριµένες κοινωνικές οµάδες υψηλού κινδύνου 47 2.3.2.3 ράση 3. Εξασφάλιση Μέσων για την Έγκαιρη ιάγνωση και Έλεγχο...50 2.3.2.4 ράση 4. Προώθηση και Πιλοτική Εφαρµογή Τηλεδιάσκεψης - Ηλεκτρονικής Ψυχιατρικής Παρέµβασης (ΗΨΠ)...52 2.3.3 Άξονας ΙΙΙ: Θεραπεία...55 2.3.3.1 ράση 1. Προγράµµατα θεραπείας στο ΕΣΥ...55 2.3.3.2 ράση 2. Καθορισµός κριτηρίων Συνταγογράφησης και ιαθεσιµότητας ψυχοτρόπων φαρµάκων...58 2.3.4 Άξονας IV: ιατοµεακή Συνεργασία...60 2.3.4.1 ράση 1. Συντονισµός...60 2.3.4.2 ράση 2. ιατοµεακή συνεργασία κατά της κατάθλιψης...62 2.3.5 Άξονας V: Έρευνα, Τεκµηρίωση, Εκπαίδευση...64 2.3.5.1 ράση 1. Εκπαίδευση Προσωπικού των υπηρεσιών Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας...64 2.3.5.2 ράση 2. Εκπαίδευση Επαγγελµατιών Υγείας και Ηλικιωµένοι...66 2.3.5.3 ράση 3. Ερευνητικά προγράµµατα...68 2.3.5.4 ράση 4. Η εφαρµογή της Μηχανογράφησης στις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας 71 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...73

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το «Εθνικό Σχέδιο ράσης για την Κατάθλιψη 2008-2012» προτείνει µια ολοκληρωµένη, συνεκτική και σε βάθος αντιµετώπιση της νόσου της κατάθλιψης στη χώρα µας ενώ συνεισφέρει σηµαντικά και στην ανάδειξη των διαφόρων προβληµάτων ψυχικής υγείας ως ζητήµατα ηµόσιας Υγείας για πρώτη φορά. Στην οικονοµοτεχνική µελέτη, που εδώ παρουσιάζεται, γίνεται η οικονοµική ανάλυση των δράσεων που προβλέπονται στο Εθνικό Σχέδιο, ώστε να εκτιµηθεί ο απαιτούµενος προϋπολογισµός για την εφαρµογή των προτεινόµενων πολιτικών. Αν και φαινοµενικά χωριστά, τα δύο αυτά κείµενα ουσιαστικά αποτελούν µία οντότητα, αφού το ένα δεν µπορεί να ιδωθεί ξεχωριστά από το άλλο: από τη µια µεριά, το Εθνικό Σχέδιο ράσης χωρίς την οικονοµοτεχνική ανάλυση θα έµοιαζε σαν µια σειρά προτάσεων που στερούνται πρακτικής εφαρµογής και από την άλλη, η οικονοµοτεχνική ανάλυση χωρίς το αναλυτικό Σχέδιο ράσης θα ήταν ένα «στεγνό» τεχνοκρατικό κείµενο που δεν θα κατάφερνε να αποτυπώσει την αναγκαιότητα και τη σηµασία για την ελληνική κοινωνία όλων των παρεµβάσεων για την προαγωγή της ψυχικής υγείας και για την προστασία της ηµόσιας Υγείας. Στο πρώτο κεφάλαιο της οικονοµοτεχνικής µελέτης αποτυπώνονται τα αναµενόµενα αποτελέσµατα του Εθνικού Σχεδίου ράσης για την Κατάθλιψη, σε δύο άξονες που αφορούν στη βελτίωση του επιπέδου ψυχικής υγείας και ποιότητας ζωής των πολιτών, καθώς και στο άµεσο οικονοµικό κόστος για τις υπηρεσίες υγείας στη χώρα µας και στο έµµεσο οικονοµικό και κοινωνικό κόστος της ασθένειας. Με τον τρόπο αυτό, µπορεί ο αναγνώστης να εκτιµήσει τα οφέλη που θα επιφέρουν οι νέες δράσεις για την ψυχική και τη συνολική υγεία των πολιτών, την υποστήριξη των ασθενών και των οικογενειών τους, το «νοικοκύρεµα» των σχετικών δαπανών για το κράτος. Στο δεύτερο κεφάλαιο κοστολογούνται οι δράσεις που προβλέπονται στο Εθνικό Σχέδιο ράσης για την Κατάθλιψη. Η προτεινόµενη επένδυση για την αντιµετώπιση της νόσου εκτιµάται σε 22,5 εκατ., ποσό που απαιτείται να χρηµατοδοτηθεί από το Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων (22,5%) και το ΕΣΠΑ 2007-2013 (77,72%). Το τελικό κόστος ορισµένων δράσεων, µπορεί να

προσδιοριστεί µε ακρίβεια µόνο µε την εκπόνηση εξειδικευµένων µελετών εφαρµογής που προβλέπονται στην ανάλυση µας. Συµπερασµατικά, µε βάση την µεθοδολογική προσέγγιση που ακολουθήσαµε και τις παραδοχές που υιοθετήθηκαν, πιστεύουµε ότι η οικονοµοτεχνική µελέτη επιτυγχάνει να προσδιορίσει τους απαιτούµενους οικονοµικούς πόρους για την εφαρµογή του «Εθνικού Σχεδίου ράσης για την Κατάθλιψη 2008-2012», ολοκληρώνοντας την προσπάθεια του στρατηγικού σχεδιασµού για την αντιµετώπιση αυτού του µείζονος ζητήµατος δηµόσιας υγείας της χώρας µας.

1. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Η κατάθλιψη αποτελεί παγκοσµίως την 4 η συχνότερη αιτία χαµένων ετών ζωής λόγω πρόωρου θανάτου, αναπηρίας ή κοινωνικής δυσλειτουργίας (DALYs), ενώ το 2020, προβλέπεται ότι θα αποτελεί την 2 η αιτία παγκοσµίως και ειδικά στις δυτικές κοινωνίες την 1 η αιτία, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας (ΠΟΥ, 2002). Το Εθνικό Σχέδιο ράσης για την Κατάθλιψη θα έχει σηµαντικά οφέλη τόσο στη βελτίωση της ψυχικής υγείας του πληθυσµού, όσο και στον περιορισµό των δαπανών που προκύπτουν από την κατάθλιψη. Το αναµενόµενο κόστος από την εφαρµογή του σχεδίου δράσης για την αντιµετώπιση της κατάθλιψης αναµένεται να φτάσει τα 24,7 εκατοµµύρια ευρώ σε ορίζοντα πενταετίας (2008-2013). Στο ποσό αυτό περιλαµβάνονται βασικές επενδύσεις που θα γίνουν στη χώρα µας και αφορούν ιδιαίτερα στους τοµείς της πρόληψης, της έγκαιρης διάγνωσης και παρέµβασης, αφού για πρώτη φορά η ψυχική υγεία αντιµετωπίζεται ως ένα µείζον ζήτηµα της δηµόσιας υγείας. 1.1 Βελτίωση του επιπέδου ψυχικής υγείας των πολιτών και της ποιότητας ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους Η κατάθλιψη αποτελεί µια από τις σηµαντικότερες αιτίες νοσηρότητας και αναπηρίας και ευθύνεται για το 6,2% των DALYs στην Ευρώπη, αποτελώντας τη δεύτερη µετά την ισχαιµική καρδιόπαθεια αιτία χαµένων ετών ζωής στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ (ΠΟΥ,2005). Για τη χώρα µας αντιπροσωπεύει περίπου 72.775 χαµένα έτη ζωής ή 5,2% των συνολικών DALYs καθιστώντας την κατάθλιψη την τρίτη σε σειρά εµφάνισης αιτία χαµένων ετών ζωής (ΠΟΥ,

2005). Ευθύνεται για τις περισσότερες αυτοκτονίες που συµβαίνουν (στην ΕΕ των 27 αναφέρθηκαν 59.000 θάνατοι από αυτοκτονίες το 2006) και υποβαθµίζει σηµαντικά τη λειτουργικότητα και την παραγωγικότητα των ασθενών (European Communities, 2008). Επειδή τα συµπτώµατα της κατάθλιψης δεν είναι πάντα εκδηλώσιµα και µπορεί να διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή, συνήθως η νόσος υποδιαγνώσκεται. Ο ΠΟΥ εκτιµά ότι για το 50% περίπου των καταθλιπτικών ασθενών οι γιατροί της πρωτοβάθµιας φροντίδας δεν αναγνωρίζουν τα σηµάδια της κατάθλιψης (WHO, 2005). Το σχέδιο δράσης δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκπαίδευση και κατάρτιση των γενικών γιατρών και των παθολόγων για την ανίχνευση και έγκαιρη διάγνωση της κατάθλιψης, ώστε να βελτιωθεί η έγκαιρη θεραπεία και να µειωθεί ο αριθµός των ηµερών νοσηλείας των ασθενών καθιστώντας εφικτή την αποτελεσµατικότερη θεραπεία τους. Σύµφωνα µε τα υπάρχοντα διεθνή στοιχεία, το 17% των γυναικών και το 9% των ανδρών στην ΕΕ θα αναπτύξουν κατάθλιψη σοβαρής µορφής κάποια στιγµή στη ζωή τους (European Communities, 2008). Για τη χώρα µας, αυτό σηµαίνει ότι ανά πάσα στιγµή πάσχει από κατάθλιψη, κατά µέσο όρο, το 8% του πληθυσµού. Σύµφωνα µε τα στοιχεία από την επιδηµιολογική µελέτη ΑΤΤΙΚΗ, σε δείγµα πάνω από 3000 άνδρες και γυναίκες άνω των 18 ετών, φαίνεται ότι το 25% των ανδρών (περίπου 850.000 Έλληνες) και το 33% των γυναικών (περίπου 1,1 εκ Ελληνίδες) στη χώρα µας πάσχουν από ήπια έως σοβαρή κατάθλιψη (Pitsavos et al., 2003), ενώ το 55% των γυναικών και το 50% των ανδρών έχουν έντονο άγχος (Panagiotakos et al. 2007). Το Εθνικό Σχέδιο ράσης θα ανακόψει καταρχήν τις τάσεις αύξησης που παρατηρούνται στη συχνότητα της νόσου, και σε δεύτερη φάση, µπορεί να οδηγήσει σε µείωση της συχνότητας του προβλήµατος.

1.2 Άµεσες και έµµεσες δαπάνες που προκύπτουν από την αντιµετώπιση της κατάθλιψης: προσπάθειες για έλεγχο των δαπανών και ορθολογική κατανοµή των πόρων Το άµεσο κόστος της κατάθλιψης περιλαµβάνει τις δαπάνες για τη νοσοκοµειακή, εξωνοσοκοµειακή και φαρµακευτική περίθαλψη των καταθλιπτικών ασθενών. Οι ψυχολογικές παρεµβάσεις είναι οικονοµικές και µπορούν να αποδειχθούν πολύ αποδοτικές, αφού σύµφωνα µε στοιχεία της ΕΕ µπορούν να περιορίσουν την εµφάνιση της κατάθλιψης για το 30% περίπου των περιστατικών (European Communities, 2008). Οι άµεσες δαπάνες για τα συστήµατα υγείας των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υψηλές και δηµιουργούν αυξανόµενες προκλήσεις. Συνολικά εκτιµάται, ότι το άµεσο κόστος για την περίθαλψη της νόσου κατά το 2004, έφτασε στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα 41,3 δισ. ευρώ, και αντιστοιχεί σε 82,25 ευρώ κατά κάτοικο. Εξάλλου, η βιβλιογραφική έρευνα έχει δείξει ότι το ετήσιο κόστος δαπανών υγείας των καταθλιπτικών ασθενών είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό των υπόλοιπων ασθενών -$4246 vs $2371- (Simon, VonKorff and Barlow, 1995). Σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, το έτος 2004 νοσηλεύτηκαν στα δηµόσια νοσοκοµεία 7361 ασθενείς µε κατάθλιψη για διάστηµα 47 περίπου ηµερών, που ισοδυναµεί µε 346.000 ηµέρες νοσηλείας. Σύµφωνα µε συγκρατηµένους υπολογισµούς, το ενδεχόµενο κόστος ανέρχεται περίπου στα 51,9 εκατοµµύρια ευρώ. Παράλληλα, δεν πρέπει να υποεκτιµώνται οι ιδιωτικές δαπάνες για την αντιµετώπιση της νόσου, δεδοµένου ότι είναι πολλοί οι ασθενείς που επιλέγουν την παρακολούθησή τους ή τη νοσηλεία τους σε ιδιώτες γιατρούς ή ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές. Το έµµεσο κόστος της κατάθλιψης περιλαµβάνει την απώλεια παραγωγικότητας λόγω της νοσηρότητας και ανικανότητας προς εργασία, το κόστος των κοινωνικών υπηρεσιών και της πρόωρης συνταξιοδότησης και το κοινωνικό κόστος παροχής φροντίδων στους ασθενείς από το συγγενικό τους

περιβάλλον. Σύµφωνα µε εκτιµήσεις του ΠΟΥ, το έµµεσο κοινωνικό κόστος της κατάθλιψης εκτιµάται ότι είναι επταπλάσιο του άµεσου οικονοµικού κόστους (WHO, 2005). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 2004, το έµµεσο κόστος της κατάθλιψης υπολογίζεται σε 76,7 δισ. ευρώ, µε µια αναλογία 153,7 ευρώ ετησίως κατά κάτοικο και είναι σχεδόν διπλάσιο από το άµεσο κόστος. Στις ΗΠΑ, από τα 83 δισεκατοµµύρια δολάρια που υπολογίζεται τo συνολικό κόστος της κατάθλιψης για το 2000, µόνο το 31% αφορά άµεσα κόστη θεραπείας, το 7% αφορά κόστη που σχετίζονται µε τις αυτοκτονίες και το 62% αφορά κόστη στον εργασιακό χώρο λόγω χαµένης παραγωγικότητας κλπ (Paul, E., et al. 2003). Η κατάθλιψη που δεν ανιχνεύεται και δεν αντιµετωπίζεται θεραπευτικά δηµιουργεί πρόσθετες επιβαρύνσεις στην παραγωγικότητα. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οι απουσίες, η µειωµένη παραγωγικότητα, το επιπλέον στρες λόγω της καταπόνησης στους συναδέλφους του καταθλιπτικού ασθενή, η πρόσληψη και εκπαίδευση νέου προσωπικού όταν υπάρχουν αποχωρήσεις από την εργασία κλπ. Αν και για τη χώρα µας δεν υπάρχουν συγκεκριµένες µελέτες, θεωρούµε ότι η εφαρµογή του εθνικού σχεδίου δράσης κατά της κατάθλιψης θα έχει σηµαντικό αντίκτυπο στη µείωση του έµµεσου κοινωνικού κόστους που συνδέεται µε την κατάθλιψη.

2. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ Στην παρούσα ενότητα της οικονοµοτεχνικής µελέτης επιχειρείται η αναλυτική κοστολόγηση του Εθνικού Σχεδίου ράσης για την Κατάθλιψη και διερευνώνται οι πιθανές πηγές χρηµατοδότησης του Σχεδίου. Η µεθοδολογία που ακολουθήθηκε από την Οµάδα Έργου για την εκτίµηση του κόστους των δράσεων του Εθνικού Σχεδίου ράσης περιλαµβάνει την εκτίµηση του κόστους βάσει συγκεκριµένων διαδικασιών, εργαλείων και παραδοχών, όπως αυτές παρουσιάζονται σε ακόλουθη παράγραφο. Βάσει αυτής της µεθοδολογίας εκτίµησης κόστους ακολουθεί η αναλυτική παρουσίαση του κόστους κάθε δράσης που περιλαµβάνει την περιγραφή της δράσης, τον υπολογισµό του κόστους, την κατανοµή του κόστους κάθε δράσης στα έτη εφαρµογής του Εθνικού Σχεδίου ράσης και τις προβλεπόµενες πηγές χρηµατοδότησης του.

2.1 Μεθοδολογία εκτίµησης κόστους 2.1.1 Μεθοδολογική προσέγγιση Ο προσδιορισµός του κόστους και της χρηµατοδότησης των προτεινόµενων δράσεων του Εθνικού Σχεδίου ράσης αποτελεί µια από τις δύο βασικές συνιστώσες της οικονοµοτεχνικής µελέτης του «Εθνικού Σχεδίου ράσης για την Κατάθλιψη 2008-2012». Κάθε προτεινόµενη δράση περιγράφεται στο Εθνικό Σχέδιο ράσης ως εξής: Περιγραφή της δράσης Στόχοι της δράσης Ενέργειες υλοποίησης Φορείς υλοποίησης Χρονοδιάγραµµα Κάθε δράση αναλύθηκε διεξοδικά, µε βάση την παραπάνω περιγραφή και κυρίως ως προς τις προτεινόµενες ενέργειες υλοποίησης της. Στη συνέχεια κάθε ενέργεια κοστολογήθηκε µε βάση συγκεκριµένες παραδοχές και προσδιορίστηκαν επιµέρους κατηγορίες δαπανών και οι απαιτούµενες µονάδες τους. Από αυτή την ανάλυση προέκυψαν συγκεκριµένες κάθε φορά κατηγορίες δαπανών (κτιριακές εγκαταστάσεις, εξοπλισµοί, µισθοδοσία προσωπικού κλπ.). Ακολούθως για κάθε κατηγορία δαπανών προσδιορίστηκαν οι µοναδιαίες τιµές. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι το απαιτούµενο προσωπικό προσδιορίστηκε σε τρεις βασικές κατηγορίες (Επιστηµονικό, ιοικητικό, Βοηθητικό) και για την κάθε κατηγορία εκτιµήθηκε το µηνιαίο κόστος εργασίας. Όλες οι κατηγορίες δαπανών καθώς και οι βασικές παραδοχές ως προς το κόστος κάθε µονάδας παρουσιάζονται παρακάτω στην ενότητα «2.1.2 Κατηγορίες δαπανών και βασικές παραδοχές κοστολόγησης». Τέλος, εκτιµήθηκε το κόστος της κάθε µονάδας για κάθε έτος υλοποίησης της ενέργειας.

Για την ανάλυση κάθε δράσης χρησιµοποιήθηκε ένας κοστολογικός πίνακας που περιλαµβάνει τις ενέργειες υλοποίησης της, την ανάλυση κόστους και τις σχετικές κατηγορίες δαπανών. Περιλαµβάνει ακόµα την κατανοµή του κόστους κάθε κατηγορίας για κάθε έτος υλοποίησης του σχεδίου δράσης. Κοστολογικός πίνακας ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΠΑΝΩΝ ΧΡΟΝΟ ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΡΑΤ. 2008 2009 2010 2011 2012 ΕΣΠΑ ΕΚΕ ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ Επιστηµονικό Προσωπικό 196.000 196.000 196.000 ιοικητικό 1) Πιλοτική εφαρµογή λειτουργίας του ΕΑΝ για την αναγνώριση Προσωπικό των δυσκολιών και ελλείψεων στο σύστηµα καταγραφής. Πιλοτική εφαρµογή λειτουργίας του ΕΑΝ σε 3 µεγάλα Επιλογή 3 µεγάλων δηµόσιων ογκολογικών νοσοκοµείων, 2 Βοηθητικό δηµόσια ογκολογικά νοσοκοµεία, 2 στην Αθήνα και 1 στην Αθήνα και 1 στην Θεσσαλονίκη, που θα συµµετέχουν στη προσωπικό στην Θεσσαλονίκη και 1 ιδιωτικού γυναικολογικού µελέτη. Επιλογή και 1 ιδιωτικού γυναικολογικού κέντρου (π.χ. κέντρου. Στελέχωση: 7 άτοµα επιστηµονικό Μητέρα, Ιασώ, Λητώ) για το λόγο ότι διαγιγνώσκεται και Τεχνολογικός προσωπικό, 3 άτοµα διοικητικό προσωπικό και 1 αντιµετωπίζεται ένα µεγάλο ποσοστό γυναικολογικών καρκίνων, εξοπλισµός άτοµο βοηθητικό προσωπικό όπου οι ασθενείς παρουσιάζουν διαφορετικό προφίλ από αυτό Συντήρηση των κρατικών νοσοκοµείων. Τεχνολογικού εξοπλισµού 75.600 75.600 75.600 21.000 21.000 21.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 70.000 72.100 142.100 142.100 Οργάνωση και λειτουργία του Εθνικού Αρχείου Νεοπλασιών (ΕΑΝ) 2) Τήρηση ηλεκτρονικού αρχείου ασθενούς και αυστηρή τήρηση του πρωτοκόλλου περί προσωπικών δεδοµένων, όπως αυτό ορίζεται από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών εδοµένων Λειτουργικές και Λοιπές απάνες Επιστηµονικό Προσωπικό 30.000 30.000 30.000 313.880 323.296 637.176 637.176 3) ηµιουργία δελτίου δήλωσης στο διαδίκτυο µε υψηλές Οι ενέργειες αφορούν την πλήρη λειτουργία του ΕΑΝ. ιοικητικό προδιαγραφές ασφάλειας σε διαφορετικά επίπεδα Οι δαπάνες περιλαµβάνουν 16 άτοµα προσωπικό για Προσωπικό την κεντρική υπηρεσία. Οι περιφερειακές υπηρεσίες 4) Ηλεκτρονική διασύνδεση µε τα πιστοποιητικά θανάτου που που θα τροφοδοτούν το ΕΑΝ µε τα απαιτούµενα Βοηθητικό τηρούνται στις βάσεις δεδοµένων της Εθνικής Στατιστικής στοιχεία και το σχετικό κόστος θα εξειδικευτούν µε προσωπικό Υπηρεσίας της Ελλάδος (ΕΣΥΕ) σχετική µελέτη εφαρµογής και µε τα αποτελέσµατα της πιλοτική λειτουργίας. Συντήρηση 5) Σύστηµα δηµοσιοποίησης των αποτελεσµάτων και εξαγωγής Τεχνολογικού δεικτών για χάραξη ορθολογικής πολιτικής εξοπλισµού 77.868 80.204 158.072 158.072 21.630 22.279 43.909 43.909 74.263 76.491 150.754 150.754 6) ιασύνδεση δεδοµένων και δεικτώνµε την γεωγραφικήπληροφοριακή βάση δεδοµένων του Υγειονοµικού χάρτη Λειτουργικές και Λοιπές απάνες 30.000 30.000 60.000 60.000 0 1.070.000 394.700 517.641 532.270 2.514.611 1.464.700 1.049.911 0 Η ανάλυση, οι παραδοχές και το εκτιµώµενο κόστος όπως αυτό απεικονίζεται στους κοστολογικούς πίνακες παρουσιάστηκε στη συγγραφική οµάδα του Εθνικού Σχεδίου ράσης, στους συντονιστές του συνολικού Εθνικού Σχεδίου ράσης για τη ηµόσια Υγεία και σε εµπειρογνώµονες του χώρου της υγείας. Από τη διαδικασία αυτή προέκυψαν χρήσιµα συµπεράσµατα και παρατηρήσεις που οδήγησαν στη συµπλήρωση και την ολοκλήρωση των κοστολογικών πινάκων. Στη συνέχεια για το συνολικό ποσό κάθε κατηγορίας δαπανών ορίστηκε η εκτιµώµενη πηγή χρηµατοδότησης και συµπληρώθηκε το τελευταίο τµήµα του κοστολογικού πίνακα µε την χρηµατοδότηση κάθε κατηγορίας δαπανών. Σε αυτή τη φάση προσδιορίστηκαν τρεις βασικές πηγές χρηµατοδότησης: ΕΣΠΑ 2007-2013, κρατικός προϋπολογισµός και εταιρική κοινωνική ευθύνη (ΕΚΕ). Τα ετήσια συνολικά ποσά κάθε δράσης µεταφέρονται σε συγκεντρωτικούς πίνακες που συνοψίζουν το ετήσιο κόστος της και την ετήσια χρηµατοδότηση της που θα επιβαρύνει κάθε πηγή χρηµατοδότησης (βλ. ενότητα «2.2

Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα κοστολόγησης και χρηµατοδότησης Εθνικού Σχεδίου ράσης»). Από την παραπάνω διαδικασία προέκυψε η αναλυτική κοστολόγηση κάθε δράσης που παρουσιάζεται στη συνέχεια του κεφαλαίου, σε τρεις ενότητες: 1. Περιγραφή της δράσης 2. Ανάλυση κόστους 3. Πηγές χρηµατοδότησης που συµπεριλαµβάνει επιπρόσθετα την εξειδίκευση σε Επιχειρησιακό Πρόγραµµα για τις δαπάνες που θα χρηµατοδοτηθούν από το ΕΣΠΑ 2007-2013.

Γενικό µεθοδολογικό σχήµα Επισκόπηση Εθνικού Σχεδίου ράσης Προτεινόµενες ενέργειες υλοποίηση κάθε δράσης Ανάλυση κόστους δράσεων Κατηγορίες δαπανών Μονάδες κόστους Τιµές µονάδων κόστους Συµπλήρωση κοστολογικών πινάκων Κοστολόγηση δράσης (ετήσια και συνολικά) Πηγή χρηµατοδότησης Συνεργασία µε τους συγγραφείς του Σχεδίου ράσης και εµπειρογνώµονες Ενηµέρωση συγκεντρωτικών πινάκων Συγγραφή µελέτης

2.1.2 Κατηγορίες δαπανών και βασικές παραδοχές κοστολόγησης Το συνολικό ύψος του κόστους υλοποίησης και εφαρµογής του Εθνικού Σχεδίου ράσης για την Κατάθλιψη προσδιορίζεται από την εκτίµηση των ακόλουθων κατηγοριών δαπανών: Κόστος κτιριακών εγκαταστάσεων. Ανέγερση νέων κτιρίων Ενοικίαση κτιρίων Ανακαίνιση κτιρίων Κόστος ιατροτεχνολογικού και ξενοδοχειακού εξοπλισµού. Γραφεία και Ξενοδοχειακός εξοπλισµός Ιατρικός εξοπλισµός Η/Υ, λογισµικά Συντήρηση Κόστος µισθοδοσίας. Επιστηµονικό προσωπικό (ιατροί, ψυχολόγοι). Νοσηλευτικό προσωπικό. ιοικητικό προσωπικό (οικονοµολόγοι, λογιστές, γραµµατειακή υποστήριξη κλπ.). Βοηθητικό προσωπικό (τεχνικοί, καθαριστές, βοηθοί κλπ.). Κόστος δηµοσιότητας και προβολής Εθνική εκστρατεία ενηµέρωσης που συµπεριλαµβάνει διαφήµιση (τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά spots), έντυπο υλικό (φυλλάδια, αφίσες), Cd-Rom κλπ. Ιστοσελίδα. Κόστος έρευνας και εκπαίδευσης. Εκπαίδευση προσωπικού Εκπαίδευση ασθενών και των συγγενών τους

Εκπόνηση µελετών Επιστηµονική έρευνα Λειτουργικό κόστος. Λειτουργικές δαπάνες απάνες κίνησης Λοιπές δαπάνες Βασικές Παραδοχές Κοστολόγησης ΠΑΡΑ ΟΧΗ 1: το απαιτούµενο προσωπικό κατανέµεται σε (4) βασικές κατηγορίες: επιστηµονικό, νοσηλευτικό, διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό. Το εκτιµώµενο µηνιαίο κόστος εργασίας για κάθε κατηγορία υπολογίζεται ως εξής: Επιστηµονικό προσωπικό 2.000 / µήνα. Νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό 1.800 / µήνα. Βοηθητικό προσωπικό 1.500 / µήνα. Το κόστος αυτό αποτυπώνει το µέσο όρο µιας µισθολογικής κλίµακας που µπορεί να διαφοροποιείται αναλόγως των πρόσθετων προσόντων (ιατρική ειδικότητα, µεταπτυχιακές σπουδές, έτη εργασιακής εµπειρίας κλπ.) Σηµειώνεται ότι σε αυτά τα ποσά συµπεριλαµβάνονται και οι ασφαλιστικές εισφορές. Επίσης στο ετήσιο κόστος εργασίας συµπεριλαµβάνονται τα δώρα Πάσχα και Χριστουγέννων και το επίδοµα αδείας. Τέλος, σε βάθος πενταετίας (2008-2012), υπολογίζεται και ετήσια τιµαριθµική αναπροσαρµογή της τάξης του 3%. ΠΑΡΑ ΟΧΗ 2: Αναφορικά µε τις κτιριακές υποδοµές το εκτιµώµενο κόστος υπολογίζεται ως εξής: Κατασκευή νέων κτιρίων 1.000 / τµ Ενοικίαση κτιρίων 10 / τµ / µήνα Ανακατασκευή - ανακαίνιση κτιρίων 300 / τµ Οι παραπάνω τιµές αποτελούν έναν πανελλαδικό µέσο όρο καθώς το Σχέδιο ράσης θα εφαρµοστεί στο σύνολο της επικράτειας και θα ήταν αδύνατον να

υπολογιστούν διαφορετικές τιµές ανάλογα µε την περιοχή που θα λάβει χώρα η εκάστοτε ράση. ΠΑΡΑ ΟΧΗ 3: Ο βασικός εξοπλισµός των κτιριακών εγκαταστάσεων αναλύεται σε τέσσερις κατηγορίες και οι οποίες κοστολογούνται ως εξής: Γραφεία και Ξενοδοχειακός εξοπλισµός: 150 / τµ. Ιατρικός εξοπλισµός: κοστολογείται κατά περίπτωση. Η/Υ, λογισµικό: 1.500 / εργαζόµενο (επιστηµονικό προσωπικό). Η συντήρηση υπολογίστηκε ότι αντιστοιχεί στο 7% του κόστους αγοράς του εξοπλισµού ετησίως ενώ υπολογίζεται και ετήσια προσαύξηση της τάξης του 3% για την περίοδο (2008-2012). Σχετικά µε τον εξοπλισµό Η/Υ όπου η αντιστοιχία είναι 1.500 / εργαζόµενο, η βασική παραδοχή έγκειται στο ότι σε κάθε εργαζόµενο (επιστηµονικής και διοικητικής κατηγορίας) αντιστοιχεί ένας Ηλεκτρονικός Υπολογιστής συµπεριλαµβανοµένων των αντίστοιχων λογισµικών και περιφερειακών µηχανηµάτων. ΠΑΡΑ ΟΧΗ 4: Σε ότι αφορά το κόστος εκπαίδευσης προσωπικού, εκτιµώνται οι απαιτούµενες ανθρωποώρες κατάρτισης για κάθε εκπαιδευτική δραστηριότητα. Στη συνέχεια οι ανθρωποώρες κατάρτισης πολλαπλασιάζονται µε το Μέσο Ωριαίο Κόστος κατάρτισης που στη συγκεκριµένη µελέτη ορίζεται σε 15 ευρώ. Παράδειγµα: 50 άτοµα/έτος Χ 60 ώρες/άτοµο = 3.000 ανθρωποώρες κατάρτισης. Άρα, 3.000 ανθρωποώρες Χ 15 ΜΩΚ = 45.000 / έτος. ΠΑΡΑ ΟΧΗ 5: Αναφορικά µε τις δαπάνες για εκπόνηση ερευνών και µελετών, το κόστος υπολογίζεται κατά περίπτωση.

ΠΑΡΑ ΟΧΗ 6: Οι δαπάνες λειτουργίας περιέχουν λειτουργικά και λοιπά έξοδα των µονάδων µε εκτιµώµενο κόστος περίπου 8 / τµ / µήνα. Τέλος πρέπει να επισηµανθεί ότι το σύνολο των δαπανών που θα προκύψουν από την ανάλυση που ακολουθεί, αποτελεί νέο και επιπρόσθετο κόστος για το Εθνικό Σύστηµα Υγείας και τη ηµόσια Υγεία που αφορά την Κατάθλιψη και δεν αφορούν τις υφιστάµενες δοµές και υπηρεσίες.

2.2 Συγκεντρωτικοί πίνακες Για την εκπλήρωση του οράµατος και την υλοποίηση των στόχων της πολιτικής για την αντιµετώπιση της κατάθλιψης, εκπονήθηκε το Εθνικό Σχέδιο ράσης για την κατάθλιψη, το οποίο περιλαµβάνει 19 συνολικά δράσεις που επιµερίζονται σε 5 γενικότερους άξονες. Ο συνολικός προϋπολογισµός των δράσεων του Εθνικού Σχεδίου ράσης για την Κατάθλιψη ανέρχεται σε 22.555.225. Ειδικότερα ο προϋπολογισµός κάθε άξονα του σχεδίου δράσης παρουσιάζεται στον πίνακα 1, ενώ στον πίνακα 2 παρουσιάζεται η κατανοµή του προϋπολογισµού του Εθνικού Σχεδίου ράσης σε βάθος πενταετίας. Πίνακας 1. Συνολικός προϋπολογισµός του Εθνικού Σχεδίου ράσης ανά άξονα Α/Α ΑΞΟΝΕΣ ΤΙΤΛΟΣ ΑΞΟΝΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 1 ΑΞΟΝΑΣ Ι. ΠΡΟΛΗΨΗ 8.075.000 2 ΑΞΟΝΑΣ II. ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ 3.936.825 3 ΑΞΟΝΑΣ III. ΘΕΡΑΠΕΙΑ 5.359.973 4 ΑΞΟΝΑΣ IV. ΙΑΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 263.427 5 ΑΞΟΝΑΣ V. ΕΡΕΥΝΑ - ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ -ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ 4.920.000 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ: 22.555.225 Πίνακας 2: Προϋπολογισµός του Εθνικού Σχεδίου ράσης για κάθε έτος εφαρµογής ΕΤΟΣ ΠΟΣΟ 2008 2009 6.146.090 2010 6.366.253 2011 5.019.380 2012 5.023.502 ΣΥΝΟΛΟ 22.555.225

Επίσης στον πίνακα 3 παρουσιάζονται οι πηγές χρηµατοδότησης των προβλεπόµενων δράσεων του Εθνικού Σχεδίου ράσης για την κατάθλιψη και στον πίνακα 4 η ετήσια κατανοµή του εκτιµώµενου κόστους ανά πηγή χρηµατοδότησης. Πίνακας 3: Πηγές χρηµατοδότησης του Εθνικού Σχεδίου ράσης ΑΞΟΝΕΣ ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ Χ ΕΣΠΑ ΚΡΑΤ. ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ Ι. ΠΡΟΛΗΨΗ 6.295.000 1.780.000 ΙΙ. ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ 3.344.381 592.443 ΙΙΙ. ΘΕΡΑΠΕΙΑ 2.900.000 2.459.973 IV. ΙΑΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 70.000 193.427 V. ΕΡΕΥΝΑ - ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ - ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ 4.920.000 ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑ ΠΗΓΗ: 17.529.381 5.025.843 ΠΟΣΟΣΤΟ (%) ΑΝΑ ΠΗΓΗ: 77,72% 22,28% Πίνακας 4: Ετήσια κατανοµή του εκτιµώµενου κόστους ανά πηγή χρηµατοδότησης ΠΗΓΗ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΠΑ 4.959.280 5.086.798 3.716.602 3.766.700 17.529.381 ΚΡΑΤ. ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ 1.186.810 1.279.454 1.302.778 1.256.801 5.025.843 ΣΥΝΟΛΟ 6.146.090 6.366.253 5.019.380 5.023.502 22.555.225 Στους πίνακες που ακολουθούν συνοψίζεται ο προϋπολογισµός του Εθνικού Σχεδίου ράσης για την κατάθλιψη για κάθε έναν από τους (5) άξονες από τους οποίους αποτελείται.

ΡΑΣΕΙΣ Πίνακας 5: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα Ι. ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΞΟΝΑΣ Ι. ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ράση 1. ράση 2. ράση 3. Εθνική Εκστρατεία Ενηµέρωσης στο Γενικό πληθυσµό «Ας µιλήσουµε για την κατάθλιψη» Προστασία των νέων από την κατάθλιψη 700.000 700.000 700.000 700.000 2.800.000 Η παρούσα ράση πρόκειται να χρηµατοδοτηθεί από την Εθνική Εκστρατεία Ενηµέρωσης η οποία περιγράφεται και κοστολογείται στην ράση 1 του Άξονα Ι. 775.000 825.000 775.000 775.000 3.150.000 ράση 4. Αγωγή υγείας στην τριτοβάθµια εκπαίδευση 30.000 100.000 100.000 70.000 300.000 ράση 5. Εθνικός δικτυακός τόπος για τις ψυχικές διαταραχές 120.000 120.000 ράση 6. ράση 7. Αγωγή Κοινότητας για την κατανόηση των σηµαδιών της κατάθλιψης Πρόληψη της κατάθλιψης στους εκπαιδευτικούς της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης «Το άδειο σχολείο» 300.000 300.000 300.000 300.000 1.200.000 100.000 135.000 135.000 135.000 505.000 ΣΥΝΟΛΟ: 2.025.000 2.060.000 2.010.000 1.980.000 8.075.000 22

Πίνακας 6: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα ΙΙ. ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ ΑΞΟΝΑΣ ΙΙ. ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ ΡΑΣΕΙΣ ράση 1. ράση 2. ράση 3. ράση 4. ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 Έγκαιρος προληπτικός έλεγχος γενικού πληθυσµού Προληπτικός έλεγχος σε συγκεκριµένες κοινωνικές οµάδες υψηλού κινδύνου Εξασφάλιση Μέσων για την Έγκαιρη ιάγνωση και Έλεγχο Αυτών Προώθηση και Πιλοτική Εφαρµογή Τηλεδιάσκεψης - Ηλεκτρονικής Ψυχιατρικής Παρέµβασης (ΗΨΠ) ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 244.610 195.858 200.234 204.741 845.443 441.280 426.798 436.602 446.700 1.751.381 80.000 20.000 20.000 20.000 140.000 150.000 150.000 450.000 450.000 1.200.000 ΣΥΝΟΛΟ: 915.890 792.657 1.106.836 1.121.441 3.936.825 ΡΑΣΕΙΣ Πίνακας 7: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα ΙΙΙ. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΞΟΝΑΣ ΙΙΙ. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ράση 1. Προγράµµατα θεραπείας στο ΕΣΥ 1.928.000 1.865.640 623.809 642.523 5.059.973 ράση 2. Καθορισµός κριτηρίων Συνταγογράφησης και ιαθεσιµότητας ψυχοτρόπων φαρµάκων 150.000 150.000 300.000 ΣΥΝΟΛΟ: 1.928.000 2.015.640 623.809 792.523 5.359.973 23

Πίνακας 8: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα ΙV. ΙΑΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΑΞΟΝΑΣ ΙV. ΙΑΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΡΑΣΕΙΣ ράση 1. ράση 2. ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 Συντονισµός και ιατοµεακή συνεργασία κατά της κατάθλιψης ιατοµεακή συνεργασία κατά της κατάθλιψης ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 47.200 47.956 48.735 49.537 193.427 70.000 70.000 ΣΥΝΟΛΟ: 47.200 117.956 48.735 49.537 263.427 ΡΑΣΕΙΣ ράση 1. ράση 2. Πίνακας 9: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα V. ΕΡΕΥΝΑ - ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΑΞΟΝΑΣ V. ΕΡΕΥΝΑ, ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ, ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 Εκπαίδευση Προσωπικού των υπηρεσιών Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας Εκπαίδευση Επαγγελµατιών Υγείας και Ηλικιωµένοι ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 375.000 375.000 375.000 375.000 1.500.000 355.000 355.000 355.000 355.000 1.420.000 ράση 3. Ερευνητικά προγράµµατα 500.000 500.000 500.000 500.000 2.000.000 ράση 4. Η εφαρµογή της Μηχανογράφησης στις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας ΣΥΝΟΛΟ: 1.230.000 1.230.000 1.230.000 1.230.000 4.920.000 24

2.3 2.3 Αναλυτική Κοστολόγηση των δράσεων ανά άξονα 2.3.1 Άξονας Ι : Πρόληψη 2.3.1.1 ράση 1. Εθνική Εκστρατεία Ενηµέρωσης στο Γενικό πληθυσµό A. Περιγραφή ράσης Σκοπός της εν λόγω δράσης είναι ο προγραµµατισµός και η υλοποίηση ετήσιας εθνικής εκστρατείας ενηµέρωσης-ευαισθητοποίησης και πρωτοβάθµιας πρόληψης για την καταπολέµηση της κατάθλιψης. Ορισµένες από τις προτεραιότητες της Εθνικής Εκστρατείας Ενηµέρωσης είναι ο ενιαίος και στοχευµένος προγραµµατισµός και ο συντονισµός όλων των δράσεων ενηµέρωσης και πρωτοβάθµιας πρόληψης και η παροχή εκτεταµένης και υπεύθυνης πληροφόρησης στο σύνολο του πληθυσµού για την κατάθλιψη. Επίσης, η αποστολή της δράσης περιλαµβάνει την πληροφόρηση µε στόχο τη µείωση των παραγόντων εκείνων που εµποδίζουν τα άτοµα µε κατάθλιψη να αναζητήσουν βοήθεια, όπως είναι το στίγµα και η προκατάληψη, οι µύθοι γύρω από την ψυχική νόσο, η δυσκολία πρόσβασης προς τις υπηρεσίες κ.α.. Β. Ανάλυση Κόστους Ο προϋπολογισµός των ενεργειών οι οποίες είναι απαραίτητες για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων υπολογίζεται, για την πενταετία 2008-2012, στα 2.800.000. Το κόστος αυτό κατανέµεται ως εξής: Το κόστος της εθνικής εκστρατείας ενηµέρωσης του Εθνικού Σχεδίου ράσης για την Κατάθλιψη εκτιµάται ότι θα ανέλθει σε 700.000 ετησίως. Στις δαπάνες περιλαµβάνεται: o ο σχεδιασµός έντυπου και ηλεκτρονικού υλικού o η παραγωγή έντυπου υλικού o η διανοµή έντυπου υλικού o ο σχεδιασµός και η αναπαραγωγή ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών διαφηµιστικών spot. 25