Ταξιδιώτες Μακράς Διαμονής. Εκπατριζόμενοι- Αξιολόγηση και διαχείριση κινδύνου Ανδρούλα Παυλή MD FRACGP DTM AFTM RCPS MPH CTH Γενικός Ιατρός Υπεύθυνη Γραφείου Ταξιδιωτικής Ιατρικής Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων
Εκπατριζόμενος Είναι ο ταξιδιώτης που φεύγει από την πατρίδα του, για επαγγελματικούς λόγους για να κατοικήσει σε μία άλλη χώρα, για ένα χρονικό διάστημα. Συνήθως ταξιδεύουν για μεγάλο χρονικό διάστημα (> έξι μήνες) 25% των ταξιδιωτών που ταξίδεψαν για μεγάλο χρονικό διάστημα και που επισκέφτηκαν ιατρεία ταξιδιωτικής ιατρικής του GeoSentinel, ταξίδεψαν για επαγγελματικούς λόγους [1] 1. Chen LH et al. Illness in Long-Term Travelers Visiting GeoSentinel Clinics. Emerg Infect Dis. 2009; 15: 1773 1782
Οι επαγγελματικοί λόγοι ποικίλουν Διπλωμάτες, (π.χ. προσωπικό πρεσβειών και προξενείων) Εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις (corporates) Μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων Ιατροί χωρίς σύνορα, ιατροί του κόσμου, Ερυθρός Σταυρός Μέλη ειρηνευτικών αποστολών (Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών) Ιεραπόστολοι Ερευνητές Στρατιωτικό προσωπικό
Ο εκπατριζόμενος, συχνά, μετακινείται από μία χώρα υποδοχής σε κάποια άλλη. «επαγγελματίας» εκπατριζόμενος
Παράγοντες που επηρεάζουν τη νοσηρότητα Ο προορισμός Το επάγγελμα (π.χ. διπλωμάτες σε αστικές περιοχές/ προσωπικό τεχνικών εταιριών σε αγροτικές περιοχές) Ο χρόνος παραμονής (π.χ. κίνδυνος για ελονοσία και ηπατίτιδα Β αυξάνεται) ΟΙ δραστηριότητες (μακράς διάρκειας παραμονή στην ύπαιθρο) Η οικογενειακή κατάσταση (κίνδυνος για ΣΜΝ όταν είναι μόνοι) Στενή επαφή με κατοίκους (κίνδυνος, μηνιγγίτιδας, πολιομυελίτιδας)
Προορισμός 1 Εάν ο εκπατριζόμενος έχει μετατεθεί σε μία οικονομικά ανεπτυγμένη χώρα όπως τη Δυτική Ευρώπη, Βόρεια Αμερική, Αυστραλία, Καναδάς η έκθεση σε πρόσθετους για την υγεία κινδύνους, είναι ελάχιστη. Οι κίνδυνοι σχετίζονται με τους παράγοντες κινδύνου του τρόπου ζωής και της κουλτούρας του όπως π.χ. τα καρδιαγγειακά. Εάν εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε οργανωμένες υπηρεσίες υγείας, ο κίνδυνος των προβλημάτων υγείας δεν αυξάνεται.
Προορισμός 2 Εάν ο εκπατριζόμενος προέρχεται από αναπτυσσόμενη χώρα και ταξιδέψει σε μία ανεπτυγμένη, μπορεί να προκύψουν ζητήματα που θα απασχολήσουν τις υπηρεσίες υγείας. πχ. εάν κάποιος από μία χώρα όπου ενδημεί η ελονοσία, ταξιδέψει προς μία χώρα μη ενδημική για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα χάσει την σχετική ανοσία που είχε έναντι της ελονοσίας και θα κινδυνεύει να νοσήσει όταν επιστρέψει στην χώρα του.
Προορισμός 3 Παραμονή > 6 μηνών σε αναπτυσσόμενη χώρα, ενέχει αυξημένους κινδύνους για την υγεία από παράγοντες που σχετίζονται είτε άμεσα με το ταξίδι είτε όχι: κίνδυνοι που έχουν αθροιστικές συνέπειες από την παρατεταμένη έκθεση σε κάποιο πιθανό βλαπτικό παράγοντα και κίνδυνοι που απορρέουν από την ανεπάρκεια και τις περιορισμένες δυνατότητες των τοπικών συστημάτων υγείας
Εκπατριζόμενοι -υψηλού κινδύνου ταξιδιώτες Έλλειψη κατάλληλης εκπαίδευσης και προετοιμασίας Μεγάλο χρονικό διάστημα παραμονής στον προορισμό Μειώνεται η συμμόρφωση όσο περνά ο χρόνος (? παρενέργειες φαρμάκων, χαλάρωση) Davidson Η et al. Knowledge and Use of Measures to Reduce Health Risks by Corporate Expatriate Employees in Western Ghana J Travel Med 2008; 15: 237 242
World Tourism Organisation (WTO ): διεθνείς αφίξεις World Tourism Organization http://unwto.org/facts/eng/highlights.htm facts & figures
Μελέτη σε ταξιδιώτες που ταξιδεύουν για επαγγελματικούς λόγους προς αναπτυσσόμενες χώρες Από το Ελ. Βενιζέλος (1/11/2011-31/4/2013) ταξιδιώτες 86.1% ήταν άνδρες με μέση ηλικία Μελετήθηκαν 684 40 έτη (range: 19-77 years) 95.3% ήταν Έλληνες 53.2% ταξίδεψαν 1 μήνα 58.8% από όλους τους ταξιδιώτες απευθύνθηκαν σε υπηρεσίες Ταξιδιωτικής Ιατρικής Pavli A et al. Pre-travel preparation practices among business travellers to tropical and subtropical destinations: Results from the Athens International Airport Survey. Travel Med Infect Dis. 2013 Dec 24
Μελέτη σε ταξιδιώτες που ταξιδεύουν για επαγγελματικούς λόγους προς αναπτυσσόμενες χώρες Travel destinations of international business travellers departing to Africa, Asia and the Middle East, from Athens International Airport, 2011-2013 (N=684) Geographical region* Ν (%) Middle East 320 (46.8) Sub-Saharan Africa 110 (16) South east Asia 87 (12.7) Indian subcontinent 81 (11.8) East Asia 52 (7.6) North Africa 25 (3.7) Southern Africa 8 (1.2) Pacific 0 (0) Unknown country 1(0.1) Pavli A et al. Pre-travel preparation practices among business travellers to tropical and subtropical destinations: Results from the Athens International Airport Survey. Travel Med Infect Dis. 2013 Dec 24
Εμβολιασμοί και ανθελονοσιακή αγωγή Ελλήνων ταξιδιωτών προς χώρες τις Ασίας Από το Ελ. Βενιζέλος σε πτήσεις με προορισμό την Ασία/Μέση Ανατολή (1/11/2011-31/4/2013) Μελετήθηκαν 1666 ταξιδιώτες: 1272 (76.4%) ταξίδεψαν στην Ασία και 394 (23.6%) στη Μέση Ανατολή 265 (67.3%) από τους 394 ταξιδιώτες που ταξίδεψαν στη Μέση Ανατολή είχαν ως δεύτερο προορισμό την Ασία Οι 4 πιο συχνοί προορισμοί ήταν: Ινδία (18.7%), Πακιστάν (12.5%), Ταϊλάνδη (9.8%) και Bagladesh (9.2%) 49.5% ταξίδεψαν >1 μήνα 36.5% ταξίδεψαν για να επισκεφτούν συγγενείς και φίλους (VFRs) 32.5% ταξίδεψαν για επαγγελματικούς λόγους 25.5% από όλους τους ταξιδιώτες απευθύνθηκαν σε υπηρεσίες Ταξιδιωτικής Ιατρικής Γραφείο Ταξιδιωτικής Ιατρικής, Τμήμα Παρεμβάσεων σε Χώρους Παροχής Υπηρεσιών Υγείας, ΚΕΕΛΠΝΟ
Εμβολιασμοί και ανθελονοσιακή αγωγή Ελλήνων ταξιδιωτών προς χώρες της Ασίας Travel and travelers characteristics and pre-travel health information (N=1666) N (%) Gender Male 1162 ( 60.7) Female 652 (39.3) 19-34 535 (32.2) Age (years) 35-49 923 (55.4) 50-64 186 (11.2) 65 22 (1.32) University/Tertiary 973 (59.0) Education Secondary school 181 (11.0) Elementary school 498 (30.0) <1 month 856 (51.4) 1 - <3 months 386 (23.2) Duration of travel 3 - <6 months 162 (9.7) >6 months 260 (15.6) Unknown 2 (0.1) Visiting friends and relatives 608 (36.5) Work 541 (32.5) Purpose of travel Recreation 442 (26.5) Education 50 (3) Religious reasons 17(1) Other 8 (0.5) Γραφείο Ταξιδιωτικής Ιατρικής, Τμήμα Παρεμβάσεων σε Χώρους Παροχής Υπηρεσιών Υγείας, ΚΕΕΛΠΝΟ
Εμβολιασμοί και ανθελονοσιακή αγωγή Ελλήνων ταξιδιωτών προς χώρες της Αφρικής Από το Ελ. Βενιζέλος σε πτήσεις με προορισμό την Αφρική Από 1 η Νοεμβρίου 2011 έως 31 Απριλίου 2013 Συμμετείχαν 360 ταξιδιώτες Πιο συχνός προορισμός ήταν η Υποσαχάριος Αφρική (60%). 62% ταξίδεψαν 1 μήνα 39.7% ταξίδεψαν με σκοπό την εργασία, 38.1% για επίσκεψη σε συγγενείς και φίλους (VFRs) Μόνο 47% από όλους τους ταξιδιώτες απευθύνθηκαν σε υπηρεσίες Ταξιδιωτικής Ιατρικής πριν το ταξίδι Vaccination and Malaria Prevention among International Travelers Departing from Athens International Airport to African Destinations, A. Pavli et al. Journal of Tropical Medicine Volume 2014 (2014)
Αριθμός ταξιδιωτών σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά του ταξιδιού για τα έτη 2009-2010 (Ν=2494) Ν % Διάρκεια παραμονής < 1 μήνα 1516 60.8 1-3 μήνες 375 15.0 3-6 μήνες 236 9.5 > 6 μήνες 269 10.8 Άγνωστο 98 3.9 Σκοπός επίσκεψης Αναψυχή 1469 58.9 Εργασία-Ναυτικός 373 15.0 Εργασία 457 18.3 Συγγενείς/φίλοι 101 4.0 Θρησκευτικοί λόγοι 20.8 Άγνωστος 74 3.0 Τόπος διαμονής Ξενοδοχείο 1628 65.3 Σπίτι 312 12.5 Πλοίο 386 15.5 Κατασκήνωση 65 2.6 Άλλο 13.5 Άγνωστος 90 3.6 Περιοχή Πόλη 1336 53.6 Ύπαιθρο 61 2.4 Πόλη & ύπαιθρο 685 27.5 υψόμετρο >3000μ 20.8 Άγνωστο 392 15.7 Total 2494 100.0 Γραφείο Ταξιδιωτικής Ιατρικής, Τμήμα Παρεμβάσεων σε Χώρους Παροχής Υπηρεσιών Υγείας, ΚΕΕΛΠΝΟ- Καταγραφή ταξιδιωτών 2009-2010: Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας των Περιφερειών
Περιγραφική ανάλυση ταξιδιωτών που ταξιδεύουν για επαγγελματικούς λόγους και επισκέπτονται υπηρεσίες Ταξιδιωτικής Ιατρικής Προοπτική μελέτη που διεξήχθη από το ΚΕΕΛΠΝΟ από 1/7/2005 έως 31/12/2007 με τις Νομαρχιακές Διευθύνσεις Υγείας της περιφέρειας Αττικής Από το σύνολο των 2548 ταξιδιωτών, 710 (27,8%) ταξίδεψαν για επαγγελματικούς λόγους Από αυτούς 70.4% ήταν άρρενες με μέση ηλικία ήταν 36,3 έτη Ο πιο σύνηθες ταξιδιωτικός προορισμός ήταν η Αφρική (53,9%), κυρίως Νιγηρία, και η Ασία (22,5%), κυρίως Ινδία. Η διάρκεια του ταξιδιού για 354 (42%) ήταν 1 μήνα Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας για την περίοδο 2005-2007 πραγματοποιήθηκαν 853,295 επαγγελματικά ταξίδια. Από αυτά 2,55% ήταν ταξίδια στην Αφρική και 3,4% στην Ασία Pavli A, Smeti P, Katerelos P, Kleinakis I, Papadimitriou T, Pierroutsakos I.N, Maltezou H.C. Descriptive Analysis of Business Travelers Attending the Travel Medical Services in Greece CISTM11, 2009 Budapest. Γραφείο Ταξιδιωτικής Ιατρικής, Τμήμα Παρεμβάσεων σε Χώρους Παροχής Υπηρεσιών Υγείας,ΚΕΕΛΠΝΟ-ΔΥΝΑ
Νοσηρότητα του εκπατριζόμενου από μία οικονομικά ανεπτυγμένη που ταξιδεύει σε μία λιγότερο ανεπτυγμένη χώρα Ατυχήματα Ψυχιατρικά προβλήματα Πολιτισμικό shock Λοιμώδη νοσήματα (ηπατίτιδα Α&Β, τυφοειδής πυρετός, δάγκειος πυρετός, ελονοσία, κ.α. )
Ατυχήματα 1 Τα πρότυπα της οδήγησης, της ασφάλειας των οχημάτων, η κατάσταση των δρόμων και του φωτισμού μπορεί να είναι ελλιπή σε πολλές χώρες και σε συνδυασμό με τις υπηρεσίες υγείας που μπορεί να υπολείπονται σημαντικά (ασθενοφόρα, νοσοκομεία, ιατροί) αποτελούν πολύ σοβαρό πρόβλημα για τον εκπατριζόμενο και την οικογένειά του/της!
Ατυχήματα 2 Σε αμερικανικούς ιεραποστόλους στην Αφρική (1970 1985) τα τροχαία ήταν η κύρια αιτία θανάτου Ο τραυματισμός ως αποτέλεσμα τροχαίου (αυτοκίνητο, λεωφορείο, ταξί, μοτοσικλέτα) ήταν η βασική αιτία για τους 66 θανάτους που αναφέρθηκαν σε μέλη ειρηνευτικών αποστολών από το 1984 έως το 2003 1. Frame JD, Lange WR, Frankenfield DL.Mortality trends of American missionaries in Africa, 1945-1985.Am J Trop Med Hyg. 1992 Jun;46(6):686-90. 2. Nurthen NM, Jung P. Fatalities in the Peace Corps: a retrospective study, 1984 to 2003.J Travel Med. 2008 Mar-Apr;15(2):95-101.
Ατυχήματα 3 10% (από 1.190) των εκπατριζόμενων που επέστρεφαν, οι οποίοι εργάστηκαν για το διεθνές τμήμα του Ερυθρού Σταυρού για μεγάλο χρονικό διάστημα (> 6 μήνες) ανέφερε τραυματισμό ή ατύχημα κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας τους. 16% των άμεσων επαναπατρισμών σε μέλη των ειρηνευτικών δυνάμεων οφείλεται σε ατυχήματα 1. Dahlgren AL et al. Health risks and risk-taking behaviors among International Committee of the Red Cross (ICRC) expatriates returning from humanitarian missions. J Travel Med. 2009;16(6):382-90 2. Peytremann I at al. Medical evacuations and fatalities of United Nations High Commissioner for Refugees field employees.j Travel Med. 2001;8:117-21.
Ταξιδεύοντας...η νοσηρότητα μας ακολουθεί
Περίληψη του κινδύνου ελονοσίας για τις διάφορες ομάδες εκπατριζόμενων ταξιδιωτών Πηγή Είδος ταξιδιώτη Κίνδυνος για ελονοσία Blanke (2003) Εκπατριζόμενοι σε Τανζανία (εκπαιδευτικοί) 4-φορές υψηλότερος στους μη-άνοσους** εκπατριζόμενους που δεν χρησιμοποίησαν καμία χημειοπροφύλαξη σε σύγκριση με εκείνους που χρησιμοποίησαν χημειοπροφύλαξη Leutscher και Εθελοντές ειρηνευτικών αποστολών 15,9% των εθελοντών ανάφεραν ελονοσία, ή 8 ανά 100 Bagley (2003) Ross and Hodge (2000) Adera και συν. (1995) στη Μαδαγασκάρη Εκπατριζόμενοι που εργάζονται για επιχείρηση μεταλλείας σε περιοχές στην Αφρική Προσωπικό αμερικανικής πρεσβείας στην Καμπάλα, Ουγκάντα εθελοντές ειρηνευτικών αποστολών ετησίως 82% των εκπατριζόμενων εργαζομένων στη Ζάμπια είχε διάγνωση της ελονοσίας Ο σχετικός κίνδυνος ήταν 7,9 για εκείνους που έμεναν >2 χρόνια, σε σύγκριση με αυτούς <1χρόνο. 10 φορές μεγαλύτερος σε εκείνους που δεν χρησιμοποιούσαν καμία χημειοπροφύλαξη έναντι εκείνων που λάμβαναν μεφλοκίνη, δοξυκυκλίνη ή ατοβακόνη- προγουανίλη Peppiatt και Byass (1991) Phillips-Howard και συν. (1990) Lange και συν (1987) McLarty και συν (1984) Ιεραπόστολοι σε άδεια το Ηνωμένο Βασίλειο Βρετανοί ταξιδιώτες που είχαν επιστρέψει Αμερικανική αποστολή Εκπατριζόμενοι σε αστικό περιβάλλον σε Dar es Salaam, Τανζανία 87.3 ανά 1000 άτομα ετησίως η ελονοσία ήταν η πιο κοινή ασθένεια, και ο κίνδυνος ήταν υψηλότερος στη δυτική Αφρική Ο σχετικός κίνδυνος στη δυτική Αφρική ήταν 80,3 για διάστημα παραμονής 6-12 μηνών έναντι παραμονής 1 εβδομάδας Η ελονοσία ήταν το πιο κοινό ιατρικό πρόβλημα, μετά τα απλά συνήθη προβλήματα, η περιοχή την νότιας Σαχάρας στην Αφρική ήταν η περιοχή με τον υψηλότερο κίνδυνο. 37,1% αναφερόμενο ιστορικό μόλυνσης με ελονοσία
Προετοιμασία πριν το ταξίδι Πρόληψη νοσημάτων: Εκπαίδευση του ταξιδιώτη πως θα παραμείνει υγιής Αξιολόγηση κίνδυνου Εμβόλια και φάρμακα Callahan MV et al. On the medical edge: preparation of expatriates, refugee and disaster relief workers, and Peace Corps volunteers. Infect Dis Clin North Am. 2005;19:85-101.
Πρόληψη νοσημάτων Να αναγνωριστούν: Προβλήματα υγείας που ήδη υπάρχουν (κλινική εξέταση, εξετάσεις κ.λπ.) Προβλήματα που μπορεί να προκύψουν ή να υποτροπιάσουν και διαχείριση αυτών Παράγοντες κινδύνου και πως μπορεί να μειωθεί ο κίνδυνος
Αξιολόγηση (γενική) Ιατρικό ιστορικό Κλινική εξέταση Εργαστηριακός έλεγχος (αιματολογικός έλεγχος ήπατος, ούρων, αντισώματα ηπατίτιδας, κ.α.) Α/α θώρακος Mantoux? Έλεγχος όρασης, νέα γυαλιά Οδοντιατρική εκτίμηση Screening (pap-test, μαστογραφία) ΗΚΓ Aebischer Perone S et al. Prevention of non infectious health problems in expatriates and humanitarian workers.rev Med Suisse. 2009;5:1012-4.
Προορισμό Σκοπό ταξιδιού Περιοχή, τόπο παραμονής Διάρκεια, εποχή έτους Δραστηριότητες Κατάσταση υγείας Ιστορικό εμβολιασμών Αλλεργίες Φάρμακα Αξιολόγηση (ειδική) 1. Toovey S et al. Special infectious disease risks of expatriates and long-term travelers in tropical countries. Part II: infections other than malaria. J.Travel.Med 2007;14:50-60 2. Toovey S et al. Special infectious disease risks of expatriates and long-term travelers in tropical countries. Part I: malaria. J.Travel.Med 2007;14:42-9
Διαχείριση του κινδύνου 1 Γενικά προληπτικά μέτρα : (Λοιμώδη και μη-λοιμώδη) 1. Τροφιμογενή και υδατογενή νοσήματα (Διάρροια ταξιδιωτών) 2. Κινδύνους που σχετίζονται με τσιμπήματα εντόμων (κουνούπια, τσιμπούρια, μύγες) 3. Κινδύνους που σχετίζονται με δήγματα ζώων
Διαχείριση του κινδύνου 2 Γενικά προληπτικά μέτρα: 4. Περιβαλλοντικούς κινδύνους (υψόμετρο, ψύχος, καύσωνας) 5. Κινδύνους που σχετίζονται με τη συμπεριφορά του ταξιδιώτη (Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ατυχήματα, δραστηριότητες όπως η κολύμβηση, αθλητισμός) 6. Λοιπούς κινδύνους (ναυτία, εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση, jet lag) 7. Ασφάλεια στη χώρα προορισμού Επιπλέον απαραίτητη η πληροφόρηση σε θέματα ασφαλιστικής κάλυψης κατά το ταξίδι! Aebischer Perone S et al. Prevention of non infectious health problems in expatriates and humanitarian workers.rev Med Suisse. 2009;5:1012-4.
Ασφάλεια
Διαχείριση του κινδύνου 3 Travelers kit Φάρμακα (π.χ.φάρμακα για την αντιμετώπιση της διάρροιας των ταξιδιωτών) που μπορεί να χρειαστεί ο ταξιδιώτης κατά τη διάρκεια του ταξιδιού Χημειοπροφύλαξη για την ελονοσία Εμβολιασμοί Χορήγηση πιστοποιητικών εμβολιασμού Χορήγηση ιατρικής γνωμάτευσης και φαρμακευτικής αγωγής (από τον οικογενειακό ιατρό) σε περίπτωση χρόνιου νοσήματος
Εμβολιασμός 3 Rs 1. Ρουτίνας (παιδιών, ενηλίκων) (Routine) 2. Απαιτούμενοι (Required) 3. Συνιστώμενοι (Recommended)
Εμβόλια 1) Απαιτούνται: - κίτρινου πυρετού - μηνιγγιτιδοκόκκου (μόνο για προσκύνημα στη Μέκκα) 2) Συνιστώνται: - ηπατίτιδας Α - ηπατίτιδας Β - τυφοειδούς - χολέρας - κίτρινου πυρετού - λύσσας - ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας - εγκεφαλίτιδας από κρότωνες 3) Εμβόλια «ρουτίνας» (εμβολιασμός ή αναμνηστική δόση πριν το ταξίδι): dt, ιλαράς, IPV, γρίπης
Κριτήρια επιλογής εμβολίων σε ταξιδιώτες 1. Τόπος προορισμού 2. Χρόνος παραμονής / εποχή 3. Συνθήκες διαμονής 4. Δραστηριότητες στο ταξίδι 5. Ηλικία 6. Κατάσταση υγείας ταξιδιώτη 7. Εκτίμηση κινδύνου έκθεσης / παρενέργειες εμβολίου
http://wwwn.cdc.gov/ Ελονοσία
Χλωροκίνη Μεφλοκίνη Δοξυκυκλίνη Ανθελονοσιακά φάρμακα Χλωροκίνη/προγουανίλη Ατοβακόνη/προγουανίλη Πριμακίνη (τελική προφύλαξη σε σημαντική μακροχρόνια έκθεση σε P.ovale, P.vivax για εκρίζωση λανθανόντων ηπατικών παρασίτων) Κανένα άλλο ανθελονοσιακό δεν χορηγείται για προφύλαξη
Αυτοθεραπεία της ελονοσίας ( Stand by emergency treatment: SBET) σε ταξιδιώτες Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε σχήματα για αυτοθεραπεία είναι: αρτεμεφέρη / λουμεφανδρίνη, δι-υδροαρτεμισίνη / πιπερακίνη, ατοβακόνη / προγουανίλη, δοξυκυκλίνη, κινίνη, κλινδαμυκίνη, μεφλοκίνη, πριμακίνη, χλωροκίνη Όλα τα φάρμακα κυκλοφορούν στην Ελλάδα)
Αυτοθεραπεία της ελονοσίας ( Stand by emergency treatment: SBET) σε ταξιδιώτες Ενδείκνυται σε περιπτώσεις: παραμονής μακράς διαρκείας σε περιοχές όπου ενδημεί η ελονοσία ή παραμονής μικρής διαρκείας όπου τα ταξίδια γίνονται συχνά, όταν ο ταξιδιώτης δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε ιατρική υπηρεσία μέσα σε 24 ώρες, αν η κατάσταση του ασθενή δεν είναι βαριά Ο ταξιδιώτης πρέπει να είναι καλά ενημερωμένος για τη συμπτωματολογία της ελονοσίας (π.χ. πυρετός, ρίγος, εφίδρωση, μυαλγίες), τη σωστή λήψη των φαρμάκων και πρέπει να συνεχίσει να λαμβάνει την ανθελονοσιακή χημειοπροφύλαξη, αν έχει χορηγηθεί. Θα πρέπει να απευθυνθεί άμεσα σε ιατρό.
Κριτήρια επιλογής Οι ταξιδιώτες που ταξιδεύουν για μεγάλο χρονικό διάστημα και για επαγγελματικούς λόγους έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από ελονοσία! Γεωγραφικοί παράγοντες (χώρα προορισμού, αστική ή αγροτική περιοχή, τύπος καταλύματος) Ατομικοί παράγοντες ηλικία - νέοι => μόλυνσης, ηλικία => νοσηρότητα, διάρκεια παραμονής: κύηση, πιθανή κύηση Μετανάστες υποκείμενη νόσος (ψυχιατρική νόσος, επιληψία, αρρυθμίες) φαρμακευτική αγωγή συμμόρφωση => κίνδυνος 1. Chen LH et al. Prevention of malaria in long-term travelers. JAMA. 2006 ;296:2234-44
Γενικά προληπτικά μέτρα προληπτικά μέτρα κατά την κατανάλωση τροφίμων και ποτών προστασία από τα έντομα προληπτικά μέτρα έναντι των δηγμάτων από ζώα προληπτικά μέτρα έναντι των δηγμάτων από ζώα ύποπτα με λύσσα προληπτικά μέτρα για την αποφυγή ατυχημάτων προληπτικά μέτρα για τα σεξουαλικώς και αιματογενώς μεταδιδόμενα νοσήματα προληπτικά μέτρα για τους περιβαλλοντικούς κινδύνους
Κίνδυνοι για την Ψυχική Υγεία Στρες Πολιτισμικό σοκ (προβλήματα προσαρμογής) Κατάθλιψη Εκδήλωση ψυχιατρικών προβλημάτων (προδιάθεση)
Παράγοντες κινδύνου για ψυχολογικά προβλήματα και διαταραχή προσαρμογής Άμεση μετακίνηση χωρίς προετοιμασία Οικογενειακοί παράγοντες (αποχωρισμός από την οικογένεια, παιδιά, γονείς) Απειλή για τη σωματική υγεία (μολυσματικές ασθένειες) και ανασφάλεια (βία, πόλεμοι) Πολιτισμικό σοκ Αλλαγή στη διατροφή και στις ώρες ανάπαυσης Εργασιακοί παράγοντες Stewart L, Leggat PA.Culture shock and travelers.j Travel Med. 1998;5:84-8.
Μετά την επιστροφή Αίσθημα αποπροσανατολισμού Αποξένωση Απογοήτευση Διατάραξη των διαπροσωπικών σχέσεων Επανένταξη Προσαρμογή των παιδιών Reverse culture shock
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ