Εμπειρίες από υπηρεσίες ψυχικής ενδυνάμωσης για παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Π. Παναγοπούλου, MD, MPH, PhD Παιδίατρος

Transcript

1 Εμπειρίες από υπηρεσίες ψυχικής ενδυνάμωσης για παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο Π. Παναγοπούλου, MD, MPH, PhD Παιδίατρος

2 ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ψυχική υγεία είναι μια κατάσταση συναισθηματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής ευημερίας που χαρακτηρίζεται από: ικανοποιητικές διαπροσωπικές σχέσεις, αποτελεσματική συμπεριφορά και αντιμετώπιση των διαφόρων καταστάσεων, θετική αυτοαντίληψη και συναισθηματική σταθερότητα. Επηρεάζει τον τρόπο που σκεπτόμαστε, αισθανόμαστε, ενεργούμε αλλά και το πως διαχειριζόμαστε το στρες, τις σχέσεις μας και κάνουμε επιλογές.

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είναι σημαντική σε κάθε στάδιο της ζωής (παιδική ηλικία, εφηβεία, ενήλικος ζωή). Τα παιδιά/νέοι αλλά και οι γονείς/κηδεμόνες τους μπορεί να χρειαστούν βοήθεια για πληθώρα θεμάτων σε διάφορες φάσεις. Πόσο εύκολο είναι όμως να μπορέσουν να ζητήσουν βοήθεια αλλά και να βρουν αυτό που χρειάζονται;

5 Φορτίο νόσου Τα προβλήματα της ψυχικής υγείας είναι από τις κύριες αιτίες νοσηρότητας ή «φορτίου νόσου» (burden of disease) παγκοσμίως. Τα ψυχικά νοσήματα ευθύνονται για το 28% του συνολικού φορτίου νόσου στη χώρα, σε σύγκριση με το 16% που αντιστοιχεί στον καρκίνο και τις καρδιοπάθειες. Η ανάγκη για παρέμβαση είναι τεράστια.

6 Επιπλέον Η σωματική και η ψυχική υγεία σχετίζονται πολύ στενά. Το προσδόκιμο επιβίωσης ατόμων με σοβαρές και παρατεταμένες ψυχικές διαταραχές είναι κατά μέσο όρο χρόνια μικρότερο σε σύγκριση με άτομα ψυχικά υγιή. Επιπλέον άτομα με προβλήματα ψυχική υγείας είναι πιθανότερο να καταλήξουν σε κατάχρηση ουσιών ή να σχετισθούν με παράνομες δραστηριότητες.

7 Φορτίο νόσου Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι παγκοσμίως, το 20% των εφήβων αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας. Μία μελέτη του 2005 από τις ΗΠΑ, με 9282 συμμετέχοντες, έδειξε ότι το 50% των προβλημάτων ψυχικής υγείας έχουν ήδη διαμορφωθεί μέχρι την ηλικία των 15 ετών ενώ το 75% αυτών μέχρι την ηλικία των 24 ετών.

8 Φορτίο νόσου Ένας στους τέσσερεις ενήλικες και ένα στα δέκα παιδιά έχουν εμπειρία κάποιας ψυχικής διαταραχής ενώ πολύ περισσότεροι είναι αυτοί που φροντίζουν κάποιο άτομο με παρόμοια προβλήματα. Εντούτοις, το 70% των παιδιών και των εφήβων με προβλήματα υγείας δεν λαμβάνουν την κατάλληλη υποστήριξη αρκετά νωρίς.

9 Το 10% των παιδιών ηλικίας 5-16 ετών έχουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας που μπορεί να διαγνωσθεί κλινικά όπως διαταραχές συμπεριφοράς, σύνδρομα υπερκινητικότητας, τικ, διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού, διατροφικές διαταραχές, κατάθλιψη, άγχος ή ψύχωση.

10 Παράγοντες κινδύνου Παράγοντες που έχει βρεθεί ότι είτε προστατεύουν είτε προδιαθέτουν σε ψυχικά προβλήματα σχετίζονται με το ίδιο το παιδί, την οικογένεια, τις διάφορες υπηρεσίες, τα γεγονότα της ζωής, και κοινωνικούς παράγοντες.

11

12 Φορτίο νόσου στη Μ. Βρετανία Οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας στη Μεγ. Βρετανία υποχρηματοδοτούνται και αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω μεγάλου φόρτου εργασίας με μεγάλους χρόνους αναμονής. Οι δαπάνες για ψυχική υγεία αφορούν αποκλειστικά την αντιμετώπιση κρίσεων και οξέων καταστάσεων με μικρή πρόβλεψη για πρόληψη. Πράγματι, μόνο το 5.5% των δαπανών για την έρευνα αφιερώνεται στην έρευνα για την ψυχική υγεία Αν και η πολιτεία εκφράζει τη δέσμευση της στον αγώνα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας στα παιδιά, μόνο το 0,7% του προϋπολογισμού του NHS προορίζεται για αυτό.

13 Φορτίο νόσου στη Μ. Βρετανία Για τους παραπάνω λόγους έχει οργανωθεί ένα εύκολα προσβάσιμο δίκτυο υπηρεσιών ψυχικής ενδυνάμωσης γνωστό ως Child and Adolescent Mental Health Services (CAMHS) για παιδιά και εφήβους με δυσκολίες στη συναισθηματική τους ευεξία και την ψυχική και συμπεριφορική τους υγεία.

14 CAMHS Το δίκτυο αυτό παρέχει υποστήριξη σε θέματα όπως: χρόνια/απειλητικά για τη ζωή νοσήματα διατροφικές διαταραχές/αποστροφή προς το φαγητό διαταραχές στην επικοινωνία με την οικογένεια κατάθλιψη και άγχος έλλειψη αυτοσεβασμού προβλήματα συμπεριφοράς αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές/κατάχρηση ουσιών βίαιη συμπεριφορά και θυμός διπολική διαταραχή και σχιζοφρένεια.

15 Οι 4 βαθμίδες του CAMHS

16 Οι 4 βαθμίδες του CAMHS 1 η βαθμίδα: Πρώιμη παρέμβαση με γενικές συμβουλές/υποστήριξη για λιγότερο σοβαρά προβλήματα από μη-ειδικούς (Γενικοί/οικογενειακοί γιατροί, σχολικές νοσοκόμες, κοινωνικοί λειτουργοί, εθελοντές) 2 η βαθμίδα: Πρώιμες αλλά στοχευμένες παρεμβάσεις απο εξειδικευμένους επαγγελματίες στην κοινότητα και την πρωτοβάθμια φροντίδα (κλινικές, σχολεία, υπηρεσίες για νέους)

17

18 Οι 4 βαθμίδες του CAMHS 1 η βαθμίδα: Πρώιμη παρέμβαση με γενικές συμβουλές/υποστήριξη για λιγότερο σοβαρά προβλήματα από μη-ειδικούς (Γενικοί/οικογενειακοί γιατροί, σχολικές νοσοκόμες, κοινωνικοί λειτουργοί, εθελοντές) 2 η βαθμίδα: Πρώιμες αλλά στοχευμένες παρεμβάσεις απο εξειδικευμένους επαγγελματίες στην κοινότητα και την πρωτοβάθμια φροντίδα (κλινικές, σχολεία, υπηρεσίες για νέους)

19

20 Οι 4 βαθμίδες του CAMHS 3 η βαθμίδα: Περισσότερο εξειδικευμένοι επαγγελματίες (ψυχίατροι, ψυχοθεραπευτές, κλινικοί ψυχολόγοι) 4 η βαθμίδα: Υψηλά εξειδικευμένες μονάδες εσωτερικής ή εξωτερικής νοσηλείας για ασθενείς με σοβαρά ικαι απειλητικά για τη ζωή ψυχικά προβλήματα (από το 2018 το CAMHS διαθέτει 1570 κρεββάτια)

21

22 Οι 4 βαθμίδες του CAMHS 3 η βαθμίδα: Περισσότερο εξειδικευμένοι επαγγελματίες (ψυχίατροι, ψυχοθεραπευτές, κλινικοί ψυχολόγοι) 4 η βαθμίδα: Υψηλά εξειδικευμένες μονάδες εσωτερικής ή εξωτερικής νοσηλείας για ασθενείς με σοβαρά και απειλητικά για τη ζωή ψυχικά προβλήματα (από το 2018 το CAMHS διαθέτει 1570 κρεββάτια)

23

24 Εκτός CAMHS Επιπλέον του CAMHS δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός μηκυβερνητικών και μη-κερδοσκοπικών οργανώσεων με αντικείμενο την υποστήριξη της ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων με έμφαση σε εξειδικευμένα προβλήματα όπως διατροφικές διαταραχές, αλκοολισμός και εθισμός στα ναρκωτικά, κτλ

25 Συμπεράσματα Τα τελευταία χρόνια έχει αναγνωρισθεί η τεράστια σημασία της ψυχικής υγείας των παιδιών και των εφήβων και δίνεται μεγάλη έμφαση στην προστασία της. Παρά τις εντατικές προσπάθειες και την οργάνωση τόσο κρατικών δομών όσο και των κοινωνικών ομάδων υπάρχουν ακόμη αρκετά κενά. Η χώρα μας θα μπορούσε να διδαχθεί πολλά στον τομέα αυτό για την οργάνωση ανάλογων δομών ψυχικής ενδυνάμωσης.

26 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ

27 Βιβλιογραφία 1. Children and young people s mental health policy, services, funding and education. Briefing paper. House of Commons Library. Number 07196, 19 December Lost in transit? Funding for mental health services in England. British Medical Association

28

29