ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Επιμέλεια έκδοσης: Χριστοδουλοπούλου Γεωργία Χαριτωνίδου Αλεξάνδρα Εκπόνηση έρευνας Συγγραφή: Λάλου Σταυρούλα Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Ισο κοινωνία: Δίκτυο Στήριξης Γυναικών. Ανάπτυξη της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας και Ενεργοποίηση Εθελοντών». Το έργο υλοποιείται από το Ινστιτούτο Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας με την συνεργασία και υποστήριξη του Δήμου Αντιχασίων και εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: Απασχόληση και Επαγγελματική Κατάρτιση του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο κατά 75%. Δεκέμβριος 2007 2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ...2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...3 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ...4 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ...6 Ενότητα 1: Γενικές Πληροφορίες...7 1.1 Γενικά για το Δήμο Αντιχασίων...7 1.2 Προβλήματα Κρανέας Αντιχασίων και Ανάγκες Περιοχής...7 1.3 Τοπικά Προϊόντα...8 1.4 Αγορές και πώληση των τοπικών προϊόντων...8 Ενότητα 2: Δημογραφικά στοιχεία... 10 2.1 Ο Πληθυσμός στην Κρανέα Αντιχασίων... 10 2.2 Ηλικίες Γυναικών... 10 Ενότητα 3: Οικονομική Δραστηριότητα στην Κρανέα Αντιχασίων... 12 3.1 Οικονομική Δραστηριότητα στην Κρανέα Αντιχασίων... 12 3.3 Επαγγελματική Κατάσταση Γυναικών... 15 3.4 Στην περιοχή οι δυνατότητες απασχόλησης για τις γυναίκες είναι ίδιες με αυτές των ανδρών... 16 Ενότητα 4: Οι Γυναίκες στην Κρανέα Αντιχασίων... 18 4.1 Τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες της περιοχής 18 4.2 Τα μεγαλύτερα προβλήματα της περιοχής... 18 4.3 Δίνεται δυνατότητα συμμετοχής των γυναικών στα κοινά... 19 4.4 Συχνότητα συμμετοχής των γυναικών στα κοινά... 20 4.5 Πιστεύετε ότι οι γυναίκες που συμμετέχουν στα κοινά αντιμετωπίζονται αρνητικά... 20 4.6 Αιτίες αρνητικής αντιμετώπισης... 21 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 23 3
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ Γράφημα 1:Κατανομή πληθυσμού κατά φύλο... 10 Γράφημα 2: Κατανομή γυναικείου Πληθυσμού ανά ηλικία... 11 Γράφημα 3: Οικονομική δραστηριότητα ανά τομέα... 12 Γράφημα 4: Απασχόληση στον Πρωτογενή Τομέα... 13 Γράφημα 5: Απασχόληση στον Δευτερογενή Τομέα... 14 Γράφημα 6: Απασχόληση στον Τριτογενή Τομέα... 15 Γράφημα 7: : Επαγγελματική κατάσταση γυναικών... 16 Γράφημα 8: Δυνατότητες απασχόλησης για τα δύο φύλα... 17 Γράφημα 9: Τα μεγαλύτερα προβλήματα των γυναικών... 18 Γράφημα 10: Τα μεγαλύτερα προβλήματα της περιοχής... 19 Γράφημα 11: Δυνατότητα συμμετοχής των γυναικών στα κοινά... 19 Γράφημα 12: Συχνότητα συμμετοχής των γυναικών σε κοινά... 20 Γράφημα 13: Αρνητική αντιμετώπιση των γυναικών που συμμετέχουν στα κοινά 21 Γράφημα 14: Αιτίες αρνητικής αντιμετώπισης των γυναικών... 21 4
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι γυναίκες στην Ελλάδα επιλέγουν συστηματικότερα την επιχειρηματική καριέρα ως εναλλακτική απασχόληση. Οι περισσότερες από τις γυναίκες επιχειρηματίες απευθύνονται κυρίως σε επιχειρήσεις του τριτογενούς τομέα, κυρίως στην παροχή υπηρεσιών και στο λιανικό εμπόριο. Οι γυναίκες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της μεταποίησης επιλέγουν κυρίως επιχειρήσεις που έχουν παραδοσιακή σχέση με την εργασία των γυναικών στο σπίτι. Επίσης τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της συμμετοχής των γυναικών σε αγροτουριστικούς συνεταιρισμούς. Κρίνεται λοιπόν αναγκαία η δημιουργία και η ανάπτυξη γυναικείας επιχειρηματικότητας στην Κρανέα Αντιχασίων. Το Ινστιτούτο Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας στα πλαίσια του σχεδίου δράσης με τίτλο «ΙΣΟ-ΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΔΙΚΤΥΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ» εκπόνησε έρευνα για τις γυναίκες και τις γυναίκες επιχειρηματίες στην Κρανέα Αντιχασίων. Για τη διεξαγωγή της έρευνας δομήθηκαν δύο ερωτηματολόγια, το ένα απευθυνόταν σε γυναίκες και το άλλο σε γυναίκες επιχειρηματίες. Σκοπός της έρευνας ήταν αφενός να διεξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες της περιοχής και να παρατηρήσουμε τη γυναικεία επιχειρηματικότητα στην περιοχή. Βασικός στόχος του προγράμματος είναι η ενημέρωση των γυναικών της περιοχής για την γυναικεία επιχειρηματικότητα, η ενεργή στήριξη και ενδυνάμωση των γυναικών που θέλουν να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά και θέλουν να συνδυάσουν την οικογενειακή με την επαγγελματική ζωή. Το Ινστιτούτο επέλεξε την Κρανέα (Δήμος Αντιχασίων) διότι παρατηρήθηκε στην περιοχή η υποβάθμιση του ρόλου της γυναίκας επιχειρηματία, υπάρχουν υψηλά ποσοστά ανεργίας, ημιαπασχόλησης και εγκατάλειψης από τους νέους και υπάρχει η ανάγκη για δημιουργία μόνιμων δομών απασχόλησης. 5
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Για την διεξαγωγή της έρευνας δομήθηκαν από το Ινστιτούτο Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας δύο ερωτηματολόγια, το πρώτο είχε αποδέκτη γυναίκες της περιοχής και το δεύτερο τις γυναίκες επιχειρηματίες της περιοχής. Για την σύνταξη των ερωτηματολογίων προτιμήθηκαν κυρίως ερωτήσεις ανοικτού τύπου προκειμένου οι ερωτηθέντες να εκφράσουν ελεύθερα την γνώμη τους χωρίς περιορισμούς. Το πρώτο ερωτηματολόγιο είχε στόχο να διερευνηθούν η κοινωνική θέση και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στις μικρές κοινωνίες. Το δεύτερο ερωτηματολόγιο είχε στόχο να διερευνηθούν τα εμπόδια των γυναικών επιχειρηματιών, τα αδύνατα και δυνατά σημείων των γυναικών, τα κίνητρα και οι γνώσεις που πρέπει να έχει μία επιχειρηματίας και τέλος τις διαφορές μεταξύ γυναικών και αντρών επιχειρηματιών. Το δείγμα της έρευνας ήταν: Τριάντα πέντε ερωτηματολόγια γενικού τύπου και Τέσσερα ερωτηματολόγια γυναικείων επιχειρήσεων Στην συνέχεια τα στελέχη του Ινστιτούτου Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας καταχώρησαν τα στοιχεία των ερωτηματολογίων της έρευνας και ακολούθησε η επεξεργασία των στοιχείων αυτών. Το τελικό βήμα της διαδικασίας ήταν η σύνταξη της έκθεσης για την πορεία υλοποίησης της έρευνας. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι δεν υπάρχει μεγάλος αριθμός γυναικείων επιχειρήσεων στην Κρανέα Αντιχασίων. Συνεπώς, λόγω του μικρού δείγματος των γυναικείων επιχειρήσεων, τα αποτελέσματα για την γυναικεία επιχειρηματικότητα δεν κρίθηκαν αντιπροσωπευτικά και γι αυτό δεν παρουσιάζονται. 6
Ενότητα 1: Γενικές Πληροφορίες 1.1 Γενικά για το Δήμο Αντιχασίων Ο Δήμος Αντιχασίων αποτελεί έναν από τους νεοσύστατους δήμους με πληθυσμό που ανέρχεται στους 4.335 κατοίκους και καταλαμβάνει το βορειοδυτικό τμήμα του Νομού Λάρισας. Συγκεκριμένα βρίσκεται στα σύνορα της Β. Θεσσαλίας και της Ν.Δ. Μακεδονίας, ανάμεσα στα Αντιχάσια Όρη και στο Όρος Αμάρμπεη. Ο Δήμος Αντιχασίων συνορεύει βόρεια-βορειοδυτικά με το Νομό Κοζάνης, δυτικά με το Νομό Γρεβενών, νότια με το Δήμο Ποταμιάς, νοτιοανατολικά με το Δήμο Ελασσόνας και τέλος βορειοανατολικά με το Δήμο Σαρανταπόρου. Είναι περιοχή ορεινή και από τις πλαγιές μιας μικρής κοιλάδας περιβάλλεται από χαμηλές τοξοειδείς βουνοσειρές που το προστατεύουν από τους ανέμους. Γύρω υψώνονται διαδοχικά και άλλα ψηλότερα βουνά, που διακόπτονται από βαθιές χαραδρώσεις, τα οποία αποτελούν πρόσθετο προστατευτικό τείχος από τους ανέμους. 1.2 Προβλήματα Κρανέας Αντιχασίων και Ανάγκες Περιοχής Τα βασικότερα προβλήματα του Δήμου Αντιχασίων αναφέρονται κυρίως στην έλλειψη καλλιεργήσιμων εδαφών καθώς και στην μειωμένη παραγωγή αγροτικών βιολογικών προϊόντων που παρουσιάζουν υψηλή ζήτηση. Ακόμα μετά την διακοπή των επιχορηγήσεων καπνού από την Ευρωπαϊκή Ένωση σημαντικό μέρος του ενεργού πληθυσμού έμεινε χωρίς βασική απασχόληση, αφού η καλλιέργεια του καπνού ήταν η κύρια πηγή εργασίας και εισοδήματος για πολλές οικογένειες. Συνέπεια ήταν ένα μέρος των δημοτών να εγκαταλείψουν την περιοχή αναζητώντας καλύτερες ευκαιρίες για εργασία στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ένα ακόμη πρόβλημα μείζονος σημασίας, που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες απομακρυσμένες και ορεινές περιοχές, είναι η μειωμένη ανάπτυξη του Αγροτουρισμού και του Οικοτουρισμού. Είναι αναγκαίο να προωθηθεί και να προβληθεί η τοπική και λαϊκή παράδοση και ο πολιτισμός του Δήμου Αντιχασίων έτσι ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί τουριστικά και να ανθίσει η τοπική οικονομία. Βέβαια γίνονται σημαντικές προσπάθειες από την Τοπική Αυτοδιοίκηση για την προβολή του Δήμου Αντιχασίων στο ευρύτερο κοινό. Πραγματοποιούνται 7
συμμετοχές σε εκθέσεις, ευρωπαϊκές συνδιασκέψεις, με στόχο την προβολή της τοπικής παράδοσης, της κουλτούρας και των τοπικών προϊόντων. 1.3 Τοπικά Προϊόντα Ο Δήμος Αντιχασίων και ειδικότερα η Κρανέα σαν ορεινός Δήμος παράγει προϊόντα που καλλιεργούνται στις περισσότερες ορεινές περιοχές τις χώρας μας. Τα προϊόντα που παράγει κυρίως είναι: Γαλακτοκομικά: o o o o Τυρί φέτα κατσικίσιο Κεφαλοτύρι Κεφαλογραβιέρα Ξινοτύρι Φράουλες Τσάϊ του βουνού Χαμομήλι Κράνα (κρανοποτό) Τραχανά γλυκό και ξινό Γλυκά του κουταλιού 1.4 Αγορές και πώληση των τοπικών προϊόντων Τα τοπικά αυτά προϊόντα προωθούνται και απορροφούνται κυρίως στην τοπική αγορά. Ορισμένοι βέβαια παραγωγοί έχουν επεκταθεί και προωθούν τα προϊόντα τους και σε ευρύτερες τοπικές αγορές ή σε άλλες επιχειρήσεις. Οι ντόπιοι παραγωγοί και επιχειρηματίες προσπαθούν να δικτυωθούν και να προωθήσουν τα προϊόντα τους στις ευρύτερες αγορές της χώρας. Για το σκοπό αυτό ο Δήμος Αντιχασίων έλαβε μέρος στην Ευρωπαϊκή συνδιάσκεψη «Πολιτισμός και Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης» και στην έκθεση «Ελληνικός Λαϊκός Πολιτισμός» που πραγματοποιήθηκε στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας στις 30 31 Μαρτίου και 1 Απριλίου 2007, για την προβολή και την προώθηση του τοπικού πολιτισμού και της παράδοσης με βασικό στόχο, την προβολή του Δήμου, την αναγνωρισημότητα, την 8
τουριστική προβολή με βάση την λαογραφία και την εφαρμογή δραστήριου και σύγχρονου μάρκετινγκ. 9
Ενότητα 2: Δημογραφικά στοιχεία 2.1 Ο Πληθυσμός στην Κρανέα Αντιχασίων Ο πληθυσμός της Κρανιάς, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, ανέρχεται στους 4.335 κατοίκους. Όπως παρατηρούμε στο παρακάτω γράφημα, οι άνδρες αποτελούν το 51% του συνολικού πληθυσμού ενώ το οι γυναίκες το 49%. 49% 51% άνδρες γυναίκες Γράφημα 1:Κατανομή πληθυσμού κατά φύλο Πηγή: ΟΑΕΔ 2.2 Ηλικίες Γυναικών Το γράφημα που ακολουθεί απεικονίζει την κατανομή του γυναικείου πληθυσμού με βάση την ηλικία. Παρατηρούμε ότι υπάρχει ισοκατανομή ανάμεσα στις μεγαλύτερες και τις νεότερες ηλικίες. Το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 45-65 και ακολουθούν οι γυναίκες ηλικίας 15-29 ετών. Το μικρότερο ποσοστό συγκεντρώνουν οι γυναίκες ηλικίας 64 και άνω. 10
13% 26% 20% 18% 23% -14 15-29 30-44 45-64 65+ Γράφημα 2: Κατανομή γυναικείου Πληθυσμού ανά ηλικία Πηγή: ΟΑΕΔ 11
Ενότητα 3: Οικονομική Δραστηριότητα στην Κρανέα Αντιχασίων 3.1 Οικονομική Δραστηριότητα στην Κρανέα Αντιχασίων Ο Δήμος Αντιχασίων είναι ένας κατ εξοχήν ορεινός δήμος, που το μεγαλύτερο μέρος του ενεργού πληθυσμού ασχολείται με τον πρωτογενή τομέα και κατά κύριο λόγο με την κτηνοτροφία και τη γεωργία. Το γράφημα που ακολουθεί απεικονίζει τον βαθμό απασχόλησης ανά τομέα. Παρατηρούμε πως το μεγαλύτερο ποσοστό των απασχολούμενων (41%) δραστηριοποιούνται στον πρωτογενή τομέα, ενώ ακολουθεί ο τριτογενής τομέας ο οποίος συγκεντρώνει το 37% των απασχολουμένων. Τέλος στον δευτερογενή τομέα δραστηριοποιείται το 22% των απασχολουμένων. 37% 22% 41% Πρωτογενής Τομέας Δευτερογενής Τομέας Τριτογενής Τομέας Γράφημα 3: Οικονομική δραστηριότητα ανά τομέα Πηγή: Έρευνα δήμου Αντιχασίων 3.2 Μορφή απασχόλησης ανά τομέα. Ο πίνακας που ακολουθεί εμφανίζει την μορφή της απασχόλησης στο Δήμο Αντιχασίων ανά τομέα. 12
Πρωτογενής Τομέας Δευτερογενής Τομέας Τριτογενής Τομέας Κρανέα Α.Α Μ. Σ.Μ Α.Α Μ. Σ.Μ Α.Α Μ Σ.Μ 220 77 84 46 162 2 126 216 5 Α.Α : Αυτοαπασχολούμενοι Μ : Μισθωτοί Σ.Μ : Συμβοηθούντα Μέλη Το μεγαλύτερο ποσοστό εκείνων που δραστηριοποιούνται στο πρωτογενή τομέα είναι αυτοαπασχολούμενοι, ενώ ακολουθούν οι τα συμβοηθούντα μέλη με ποσοστό 22%. Τέλος οι μισθωτοί με ποσοστό 20% αποτελούν το μικρότερο μέρος του πρωτογενή τομέα. Όσον αφορά στον πρωτογενή τομέα, οι κυριότερες δραστηριότητες είναι η κτηνοτροφία και η γεωργία. Καλλιεργούνται κυρίως καπνός ανατολικού τύπου (ποικιλία Μπασμάς) σιτηρά και φράουλα. Τέλος εκτρέφονται κυρίως αιγοπρόβατα, ενώ μικρότερης έκτασης είναι η αγελαδοτροφεία. Οι εκμεταλλεύσεις τόσο οι γεωργικές όσο και οι κτηνοτροφικές είναι μικρές και προσφέρουν χαμηλό εισόδημα στους κατοίκους που ασχολούνται με αυτές. 58% 20% 22% Αυτοαπασχολούμενοι Μισθωτοί Συμβοηθούντα Μέλη Γράφημα 4: Απασχόληση στον Πρωτογενή Τομέα Πηγή: Έρευνα δήμου Αντιχασίων 13
Σε αντίθεση με τον πρωτογενή ο δευτερογενής τομέας αποτελείται κατά 77% από μισθωτούς. Ακολουθούν οι αυτοαπασχολούμενοι με ποσοστό 22% και τα συμβοηθούντα μέλη που αποτελούν μόλις το 1% αυτού το τομέα. Όσον αφορά το δευτερογενή τομέα ο κλάδος που ασχολούνται κυρίως οι μισθωτοί, είναι οι μεταποιητικές βιοτεχνίες βιομηχανίες. Η επεξεργασία γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων κατέχει σημαντική θέση στην μεταποίηση. Ιδιαίτερα δε αναπτύσσεται και η επεξεργασία ξύλου, αφού λειτουργούν σήμερα οκτώ βιοτεχνίες κουφωμάτων και επεξεργασίας ξύλου. 77% 22% 1% Αυτοαπασχολούμενοι Μισθωτοί Συμβοηθούντα Μέλη Γράφημα 5: Απασχόληση στον Δευτερογενή Τομέα Πηγή: Έρευνα δήμου Αντιχασίων Ο τριτογενής τομέας αποτελείται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό (62,2%) από μισθωτούς. Με μικρότερο ποσοστό, 36,3%, ακολουθούν οι αυτοαπασχολούμενοι και τα συμβοηθούντα μέλη (1,4%). Στον τριτογενή τομέα διακρίνεται κυρίως η εμπορική δραστηριότητα, οι μεταφορές, η αποθήκευση γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων και η παροχή υπηρεσιών προς τους δήμους. 14
62,2% 36,3% 1,4% Αυτοαπασχολούμενοι Μισθωτοί Συμβοηθούντα Μέλη Γράφημα 6: Απασχόληση στον Τριτογενή Τομέα Πηγή: Έρευνα δήμου Αντιχασίων 3.3 Επαγγελματική Κατάσταση Γυναικών Σύμφωνα με τα στοιχεία του παρακάτω γραφήματος το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών (51%) απασχολούνται ως συμβοηθούντα μέλη ενώ ακολουθεί το 31% των γυναικών του δείγματος που είναι εργαζόμενες. Τέλος το 17% των γυναικών δηλώνουν άνεργες. 15
31% 17% 51% Εργαζόμενη Άνεργη Μη αμειβόμενο μέλος/βοηθός οικογενειακής επιχείρησης Γράφημα 7: : Επαγγελματική κατάσταση γυναικών 3.4 Στην περιοχή οι δυνατότητες απασχόλησης για τις γυναίκες είναι ίδιες με αυτές των ανδρών Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΝ.ΑΝ.ΕΠ το 34% των γυναικών πιστεύουν ότι στην περιοχή της Κρανιάς οι δυνατότητες απασχόλησης είναι περισσότερες για τούς άνδρες συγκριτικά με τις γυναίκες. Το 37 % δήλωσε ότι οι ευκαιρίες εργασίας που προσφέρονται στους άνδρες είναι περισσότερες από τις ευκαιρίες που έχουν οι γυναίκες. Αυτό οφείλεται κυρίως στη φύση των εργασιών, διότι οι περισσότερες εργασίες είναι χειρονακτικές και οι άνδρες μπορούν να ανταπεξέλθουν αποτελεσματικότερα. Τέλος το υπόλοιπο 29% πιστεύει ότι έχουν τις ίδιες ευκαιρίες, επειδή οι εργασίες γίνονται από κοινού με τους άνδρες στην περιοχή. 16
34% 29% 37% ΝΑΙ Λιγότερο για τις γυναίκες Περισσότερο για τους άνδρες Γράφημα 8: Δυνατότητες απασχόλησης για τα δύο φύλα 17
Ενότητα 4: Οι Γυναίκες στην Κρανέα Αντιχασίων 4.1 Τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες της περιοχής Τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην περιοχή είναι κυρίως η έλλειψη θέσεων εργασιών με ποσοστό 63%, προβλήματα οικονομικής φύσεως (34%) καθώς και μειωμένες δυνατότητες διασκέδασης (3%). Ανεργίαοικονομικό προβλημα 34% Μειωμένες δυνατότητες διασκέδασης 3% Έλλειψη θέσεων εργασιών για τις γυναίκες 63% Γράφημα 9: Τα μεγαλύτερα προβλήματα των γυναικών 4.2 Τα μεγαλύτερα προβλήματα της περιοχής Παρατηρούμε ότι τα προβλήματα της περιοχής είναι τα ίδια με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες της περιοχής. Κυριαρχεί η ανεργία με ποσοστό 43% ενώ σημαντικό ποσοστό (23%) καταλαμβάνει και η εγκατάλειψη της περιοχής από νέους. 18
Ερήμωση του χωριού από την νεολαία 23% Μειωμένες αμοιβές αγροτικών προϊόντων 9% Έλλειψη ευκαιριών για εργασία 26% Ανεργία-Oικονομικό πρόβλημα 43% Γράφημα 10: Τα μεγαλύτερα προβλήματα της περιοχής 4.3 Δίνεται δυνατότητα συμμετοχής των γυναικών στα κοινά Η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών θεωρούν ότι παρέχονται δυνατότητες για την συμμετοχή τους σε κοινωνικές δραστηριότητες. 94% 6% Ναι Όχι Γράφημα 11: Δυνατότητα συμμετοχής των γυναικών στα κοινά 19
4.4 Συχνότητα συμμετοχής των γυναικών στα κοινά Όσον αφορά στην συχνότητα, το 42,9% των γυναικών δηλώνουν ότι συμμετέχουν μερικές φορές σε κοινωνικές δραστηριότητες, ακολουθεί το 28,6% που δήλωσε ότι συμμετέχει συχνά και το 17,1% που δήλωσε σχεδόν ποτέ. Πολύ μικρό είναι το ποσοστό που δεν συμμετέχει καθόλου. 28,6% 42,9% 8,6% 17,1% 2,9% Πάντα Συχνά Μερικές φορές Σχεδόν ποτέ Ποτέ Γράφημα 12: Συχνότητα συμμετοχής των γυναικών σε κοινά 4.5 Πιστεύετε ότι οι γυναίκες που συμμετέχουν στα κοινά αντιμετωπίζονται αρνητικά Το 63% του δείγματος πιστεύει ότι οι γυναίκες που συμμετέχουν στα κοινά σίγουρα δεν αντιμετωπίζονται αρνητικά, ακολουθεί το 29% που δήλωσε μάλλον όχι. Τέλος πολύ μικρό ήταν το ποσοστό εκείνων που θεωρούν πως μάλλον αντιμετωπίζονται αρνητικά από το κοινωνικό σύνολο. Συμπερασματικά παρατηρείται θετική αντιμετώπιση της συμμετοχής των γυναικών στα κοινά και στις εκδηλώσεις. 20
63% 29% 0% 9% Σίγουρα ΝΑΙ Μάλλον ΝΑΙ Μάλλον ΌΧΙ Σίγουρα ΌΧΙ Γράφημα 13: Αρνητική αντιμετώπιση των γυναικών που συμμετέχουν στα κοινά 4.6 Αιτίες αρνητικής αντιμετώπισης Η προκατάληψη και η κοινωνική κριτική φαίνεται να είναι οι επικρατέστεροι λόγοι για τους οποίους αντιμετωπίζονται αρνητικά οι γυναίκες που δραστηριοποιούνται κοινωνικά. 50% 50% Προκατάληψη Κοινωνική κριτική Γράφημα 14: Αιτίες αρνητικής αντιμετώπισης των γυναικών 21
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Από την παραπάνω έρευνα προκύπτει ομοιομορφία στα βασικά προβλήματα της περιοχής και των γυναικών στην Κρανέα Αντιχασίων. Σύμφωνα με τις απαντήσεις των ερωτηματολογίων, τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες είναι η ανεργία, τα οικονομικά προβλήματα, η εγκατάλειψη της περιοχής από τους νέους καθώς και η έλλειψη ευκαιριών εργασίας, αφού η βασική απασχόληση στην περιοχή βρίσκεται κυρίως στον πρωτογενή τομέα. Παρουσιάζεται η διαφορά επαγγελματικών ευκαιριών των γυναικών σε σχέση με τους άνδρες, διότι οι άνδρες μπορούν να απασχοληθούν και σε χειρωνακτικές εργασίες. Οι γυναίκες έχουν τη δυνατότητα και τις ίσες ευκαιρίες με τους άνδρες να συμμετέχουν στα κοινά της περιοχής χωρίς να υπόκεινται σε κοινωνική κριτική. Όσον αφορά τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, παρατηρούμε μειωμένη γυναικεία επιχειρηματική δράση στην περιοχή. Δύσκολα οι γυναίκες παίρνουν την πρωτοβουλία να δημιουργήσουν μια δική τους επιχείρηση. Αλλά δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά εφόσον τους δοθεί μια επιχειρηματική ευκαιρία, όπως επιδοτήσεις, ευρωπαϊκά κονδύλια κ.α. 22
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ερωτηματολόγιο ιερεύνησης των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε μικρές κοινωνίες 1. Ονοματεπώνυμο (προαιρετικό) 2. Έτος γέννησης 3. Επαγγελματική κατάσταση Εργαζόμενη Άνεργη Επιχειρηματίας Μη αμειβόμενο μέλος / Βοηθός οικογενειακής επιχείρησης 4. Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα της περιοχής συνολικά 1. 2. 3. 4. 5. Ποια προβλήματα πιστεύεις ότι αντιμετωπίζουν σήμερα οι γυναίκες σε μία κλειστή κοινωνία 1. 2. 3. 4. 6. Συμμετέχετε σε εκδηλώσεις που γίνονται στην περιοχή Πάντα Συχνά Μερικές φορές Σχεδόν ποτέ Ποτέ ΔΓ/ΔΑ 7. Δίνονται δυνατότητες συμμετοχής των γυναικών στα κοινά Ναι Όχι 8. Πιστεύετε ότι σε μία κλειστή κοινωνία γυναίκες που δραστηριοποιούνται κοινωνικά αντιμετωπίζονται αρνητικά. Σίγουρα ΝΑΙ Μάλλον ΝΑΙ Μάλλον ΌΧΙ Σίγουρα ΌΧΙ (ερωτ. 10) 9. Αν ναι γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό 23
10. Στην περιοχή οι δυνατότητες απασχόλησης για τις γυναίκες είναι ίδιες με αυτές των ανδρών Ναι Λιγότερες για τούς άνδρες Περισσότερες για τούς άνδρες Λιγότερες για τις γυναίκες Περισσότερες για τις γυναίκες 11. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό 24
25 Δήμος Αντιχασίων