Παιδαγωγικό Υπόβαθρο ΤΠΕ Κυρίαρχες παιδαγωγικές θεωρίες
Θεωρίες μάθησης για τις ΤΠΕ Συμπεριφορισμός (behaviorism) Γνωστικές Γνωστικής Ψυχολογίας (cognitive psychology) Εποικοδομητισμός (constructivism) Κοινωνικοπολιτισμικές (sociocultural)
Συμπεριφοριστικές θεωρίες Υποστηρίζουν ότι η μάθηση προκαλείται όταν το άτομο αντιδρά σωστά σε κάποιο ερέθισμα του περιβάλλοντός του = αλλαγή συμπεριφοράς Επινοούν την έννοια της «ενίσχυσης», η οποία εκδηλώνεται ως επιβράβευση, έπαινος, βαθμός στον μαθητή, όταν αυτός ικανοποιεί με την απάντησή του τον δάσκαλο.
Συμπεριφοριστικές θεωρίες Δέχτηκαν έντονη κριτική για την απλουστευμένη οπτική που προσέγγιζαν τον μαθητή και ότι συρρίκνωναν το περιβάλλον του στα όρια της σχολικής τάξης Παρά τις όποιες κριτικές τους ασκήθηκαν, πρέπει να επισημάνουμε την αποτελεσματικότητα των μεθόδων τους: στις κατώτερες γνωστικές δεξιότητες, όπως την απομνημόνευση, την ανάκληση γεγονότων, τον ορισμό και τη μίμηση αλλά και αρχών, όπως την αξιολόγηση, την ανατροφοδότηση, την εξατομίκευση, νομιμοποίηση του λάθους
Συμπεριφορισμός και ΤΠΕ Γραμμική Οργάνωση του B. F. Skinner
Συμπεριφορισμός και ΤΠΕ Εξέλιξη της Γραμμικής Οργάνωσης είναι η Διακλαδισμένη Οργάνωση (N. Crowder) όπου: η παρουσίαση της ύλης (ενότητες) εξαρτιόταν από τον μαθητή οι ερωτήσεις ήταν κυρίως πολλαπλής επιλογής, και η συνέχεια καθορίζονταν ανάλογα με την απάντηση: αν σωστό εμφάνιση της επόμενης ερώτησης / ενότητας αν λάθος επιστροφή στην αρχή της ενότητας
Συμπεριφορισμός και ΤΠΕ Ο Διδακτικός Σχεδιασμός (R. Gagne) Στάδια ανάπτυξης του Διδακτικού Σχεδιασμού : 1. Αξιολόγηση αναγκών 2. Επιλογή διδακτικών μεθόδων και υλικού (σκοπός, στόχοι, στρατηγικές, οργάνωση περιεχομένου / μέσα) Εφαρμογή της διδασκαλίας 3. Αξιολόγηση του μαθητή
Συμπεριφορισμός και ΤΠΕ Συστήματα : 1. Πρακτικής & Εξάσκησης 2. Καθοδήγησης (Tutorials) 3. Διδακτικός σχεδιασμός (ως παιδαγωγική πρακτική) Προγραμματισμένη διδασκαλία μέσω Η/Υ Λογισμικό κλειστού τύπου Η/Υ ως μέσο διδασκαλίας (ως δάσκαλος)
Γνωστικές θεωρίες Προέκυψαν ως αποτέλεσμα προβληματισμού και κριτικής προς τις συμπεριφοριστικές θεωρίες και στρέφονται στην ερμηνεία των εσωτερικών διαδικασιών γνωστικής ανάπτυξης και μάθησης. Άρα σημαντικό ρόλο στη μάθηση του ατόμου παίζουν οι εσωτερικές γνωστικές δομές όπως: αντίληψη σκέψη εμπειρίες που οδηγούν στην οικοδόμηση των εννοιών, άρα στην παραγωγή γνώσης
Γνωστικές θεωρίες και ΤΠΕ Ο στόχος παρέμεινε ο ίδιος όπως και στον Συμπεριφορισμό, δηλαδή η μεταφορά της γνώσης με αποτελεσματικό τρόπο: απλοποίηση των ενοτήτων της ύλης σε μικρότερες δυνατότητα σύγκρισης εννοιών δυνατότητα ανατροφοδότησης για ενθάρρυνση δυνατότητα πειραματισμού και δημιουργίας (λ.χ. η γλώσσα Logo του Seymour Papert) παρέχεται πολλές φορές πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό
Γνωστικές θεωρίες και ΤΠΕ Οι τεχνολογίες αυτές προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τα βασικά στάδια κατάκτησης της γνώσης δηλαδή: αναζήτηση και λήψη πληροφορίας ανάκληση αυτής επεξεργασία και αποθήκευση.
Γνωστικές θεωρίες και ΤΠΕ Συστήματα: 1. Έκφρασης 2. Αναζήτησης 3. Επικοινωνίας Λογισμικό ανοικτού τύπου Η/Υ ως εργαλείο μάθησης
Κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες Το άτομο ερμηνεύει το περιβάλλον του σύμφωνα με τις γνώσεις και τις εμπειρίες που κατέκτησε μέσα από τις αλληλεπιδράσεις του με αυτό (επικοινωνία) Άρα, η μάθηση είναι μια διαδικασία κοινωνικής αλληλεπίδρασης (και όχι μια παθητική διαδικασία έτοιμων εμπειριών και πληροφοριών). Τονίζονται: η σημαντικότητα της ενεργής συμμετοχής η αυτόνομη δραστηριότητα η επικοινωνία
Κοινωνικοπολιτισμικές Θ.Μ. &ΤΠΕ Οι εφαρμογές βασίζονται στη δυνατότητα να μπορεί ο μαθητής να παρεμβαίνει στην πορεία της μάθησης (π.χ. πολλαπλών αναπαραστάσεων, μικρόκοσμων, προσομοιώσεων, μοντελοποιήσεων, επίλυσης προβλημάτων κ.ά.) Γενικά ανοιχτά περιβάλλοντα μάθησης όπου οι αλληλεπιδράσεις μπορούν να γίνονται τόσο μεταξύ ατόμου και τεχνολογίας όσο και μεταξύ ατόμου με άτομα
Κοινωνικοπολιτισμικές Θ.Μ. &ΤΠΕ Συστήματα : 1. Ανακάλυψης 2. Διερεύνησης 3. Οικοδόμησης Λογισμικό ανοικτού τύπου Η/Υ ως (συμ)μαθητής/επικοινωνιακό εργαλείο
Θεωρίες μάθησης και ΤΠΕ Συμπεριφορισμός Γνωστικές θεωρίες Κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες Λογισμικά: 1. Πρακτικής & Εξάσκησης 2. Καθοδήγησης Συστήματα Έκφρασης, Αναζήτησης & Επικοινωνίας Συστήματα μάθησης μέσω Ανακάλυψης, Διερεύνησης & Οικοδόμησης
ΤΠΕ στην εκπαίδευση Η ύπαρξη τεχνολογιών στην τάξη από μόνη της δεν φέρνει τη γνώση Πρέπει η χρήση τους να βασίζεται πάντα σε ένα παιδαγωγικό πλαίσιο διδασκαλίας Το πλαίσιο αυτό μπορεί να έχει στοιχεία από πολλαπλές θεωρίες μάθησης Η παιδαγωγική ένταξη των ΤΠΕ θεωρείται επιτυχημένη όταν προσφέρει στη διδασκαλία και στη μάθηση Το ζητούμενο δεν είναι η βελτίωση της αποθηκευτικής ικανότητας του ανθρώπινου νου, αλλά η διαμόρφωση ατόμων ικανών να κρίνουν και να μην αποδέχονται ό,τι τους προσφέρεται (Αργύρης, 2002) Οι ΤΠΕ εντάσσονται στις καθημερινές διδακτικές δραστηριότητες ως μέρος του μαθήματος και όχι ως αποσπασματικές εφαρμογές προς μάθηση της χρήσης τους