Overcloking Guide στα Ελληνικά για αρχάριους Για την ομάδα PC Building GR

Overcloking Guide στα Ελληνικά για αρχάριους Για την ομάδα PC Building GR Συντάκτες: Αϊβαλιώτης Δημήτριος

Εισαγωγή Τι είναι το overclocking (υπερχρονισμός) του hardware (υλικού) και γιατί πάρα πολλά άτομα το κάνουν; Ο λόγος είναι απλός: περισσότερη ταχύτητα! Το να πειράζεται την ταχύτητα του υλικού του υπολογιστή σας και να τον κάνετε να λειτουργεί πάνω από τα όρια του είναι σαν να πειράζεται ένα μηχανάκι (extra ιπποδύναμη για τον κινητήρα π.χ.), συνήθως το overclock σε έναν υπολογιστή γίνετε χωρίς κάποιο extra οικονομικό κόστος αλλά κάποιες φορές απαιτούνται κάποια πράγματα όπως καλύτερη ψύξη κλπ τα οποία έχουν κόστος. Ωραία ακούγονται όλα αυτά αλλά τίποτα σε αυτήν τη ζωή δεν είναι τσάμπα, και το σύστημα σας πληρώνει κάτι για να αποκτήσει αυτήν την extra δύναμη και αυτό φυσικά είναι ο χρόνος ζωής του! θα αναφερθούμε σε αυτό το θέμα καλύτερα αργότερα όταν θα δούμε τα power settings του συστήματος (Voltage, Current, Power). Το συγκεκριμένο guide θα καλύψει κάποια βασικά πράγματα για Intel καθώς και AMD επεξεργαστές, επιπλέων το συγκεκριμένο guide δεν ασχολείται με overclocking στις κάρτες γραφικών.

Γνωρίστε το υλικό σας Ένας υπολογιστής αποτελείτε από κάποια βασικά και κάποια δευτερεύοντα εξαρτήματα, το κυρίως σύστημα όπου είναι αυτό που μας ενδιαφέρει περισσότερο για το κομμάτι του overclocking αποτελείτε από 3 εξαρτήματα: Κεντρικός Επεξεργαστής (CPU), Μητρική Κάρτα (Motherboard), Προσωρινή Μνήμη (RAM). Εικόνα 1: CPU

Εικόνα 2: Motherboard Εικόνα 3: Μνήμες RAM

Ο καλύτερος τρόπος για να πάρετε περισσότερες πληροφορίες για το σύστημα σας είναι από το εξής πρόγραμμα (CPU-Z) το οποίο είναι δωρεάν, το συγκεκριμένο πρόγραμμα δίνει πληροφορίες για το είδος το μοντέλο και την τρέχων συχνότητα του CPU: Εικόνα 3: Πληροφορίες για τον επεξεργαστή (CPU)

Καθώς επίσης και την μάρκα και το μοντέλο τις Motherboard σας μαζί με την έκδοση του BIOS (θα εξηγήσουμε τι είναι το BIOS): Εικόνα 4: Μάρκα, Μοντέλο και έκδοση BIOS της Μητρικής

Τέλος δίνει πληροφορίες για την μνήμη RAM (τύπος, χωρητικότητα και ταχύτητα) καθώς και πληροφορίες για την τρέχων ταχύτητα του Uncore/NorthBridge (NB), το οποίο φυσικά θα εξηγήσουμε αργότερα τι είναι. Η ταχύτητα στις RAM καθορίζεται από 2 παράγοντες, τα timings και την συχνότητα τους (Frequency) όπου επίσης θα το δούμε αναλυτικότερα αργότερα. Εικόνα 5: Πληροφορίες για την μνήμη RAM

Μπορείτε να πάρετε κάποιες extra πληροφορίες για την μνήμη RAM σας (όπως την μάρκα) από την καρτέλα SPD Εικόνα 5: Extra πληροφορίες για την μνήμη RAM

BIOS Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με το τί είναι αυτό το BIOS: To BIOS είναι ένα είδος λογισμικού (firmware) με το οποίο ο υπολογιστής σας διαχειρίζεται το Hardware με άμεσο τρόπο, διαφέρει από το λειτουργικό σύστημα (Windows) το οποίο διαχειρίζεται το Hardware με έμμεσο τρόπο, το BIOS είναι υπεύθυνο για την ρύθμιση συχνοτήτων στα εξαρτήματα, έλεγχο ηλεκτρικής ισχύος, αναγνώριση ελεγκτών (Controllers) και πολλά άλλα. Στις περισσότερες μητρικές για να μπείτε στο BIOS τους πρέπει κατά την εκκίνηση τους, πριν αρχίσει η εκκίνηση του λειτουργικού συστήματος (Windows) να πατήσετε απλά το πλήκτρο Del στο πληκτρολόγιο για να μπείτε, η σε κάποιες άλλες κάποιο από τα πλήκτρα F του πληκτρολογίου σας, θα σας λέει στο Boot Screen, αλλά και να μην λέει απλά πατήστε το πλήκτρο Del, αν δεν μπορείτε να βρείτε πιο κουμπί σας βάζει στο BIOS σας τότε ψάξτε στο manual τις μητρικής σας στο κεφάλαιο BIOS.

Εικόνα 6: Boot Screen από μια Gigabyte μητρική Σημειώστε ότι τα BIOS διαφέρουν εμφανισιακά από μητρική σε μητρική λόγω της μάρκας της και επιπλέων κάποιες επιλογές μπορεί να ονομάζονται αλλιώς αλλά να είναι το ίδιο πράγμα. Υπάρχουν 2 είδη BIOS: α) Το UEFI το οποίο χρησιμοποιείτε εδώ και κάποια χρόνια πάνω στις μητρικές, το UEFI BIOS περιέχει περιβάλλον με γραφικά και μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το ποντίκι σας εκτός από το πληκτρολόγιο για να το χειριστείτε, β) Το Legacy BIOS είναι αυτό που δείχνει μπλε οθόνη με επιλογές και κινήστε μόνο με την χρήση πληκτρολογίου σε αυτό. Στην λειτουργικότητα τους δεν έχουν διαφορά, άσχετα αν διαφέρουν από μητρική σε μητρική λόγω τον δυνατοτήτων της ίδιας της μητρικής.

Το UEFI BIOS έχει στις πιο σύγχρονες μητρικές 2 είδη χειρισμού, το κλασσικό UEFI BIOS και το διαμορφωμένο από το κατασκευαστή τις μητρικής (Gigabyte ή Asus π.χ.). Το κλασσικό UEFI BIOS έχει την εξής μορφή σε όλες τις μητρικές ανεξαίρετος: Εικόνα 7: Κλασσικό UEFI BIOS

Ενώ κάποια παράδειγμα διαμορφωμένου BIOS από τον κατασκευαστή τις μητρικής έχουν την εξής μορφή: Εικόνα 8: Διαμορφωμένο UEFI BIOS από την Gigabyte Εικόνα 9: Διαμορφωμένο UEFI BIOS από την Asus

BIOS Συχνότητες (Ταχύτητες) Frequencies (Εισαγωγή) Πριν περάσουμε και επίσημα στο ενδιαφέρων κομμάτι τις υπόθεσης, στο πως χειριζόμαστε την συχνότητα (frequency) σε διάφορα εξαρτήματα δηλαδή, θα εξηγήσουμε τον τρόπο χρονισμού των εξαρτημάτων (υλικού) ενός υπολογιστή: Σε κάθε μητρική υπάρχει ένας κρύσταλλος χρονισμού (Ολοκληρωμένο Chip), που λειτουργεί σε μια συχνότητα, συνήθως είναι γύρο στα 100 MHz stock και μπορεί να μεταβάλετε από το BIOS σε ένα συγκεκριμένο εύρος (100-200 MHz max π.χ.), αυτή η συχνότητα στους υπολογιστές ονομάζεται βασική συχνότητα (Basic Clock), BCLK για συντομία. Εικόνα 10: Chip (κρύσταλλος) χρονισμού βασικής συχνότητας σε μια MSI μητρική

Το BIOS παίρνει αυτήν την συχνότητα και χρονίζει κάποια εξαρτήματα με αυτήν, ωστόσο εδώ κάποιος θα ρωτούσε ο επεξεργαστής μου ώμος βλέπω από το CPU-Z ότι τρέχει στα 3,5 GHz (3500 MHz), πράγματι τρέχει στα 3,5 GHz διότι ο επεξεργαστής είναι ένα ιδιαίτερο εξάρτημα που παίρνει αυτήν την βασική συχνότητα και την πολλαπλασιάζει με έναν αριθμό για να βγάλει την τελική του συχνότητα, αυτός ο πολλαπλασιαστής (multiplier) είναι ουσιαστικά όλη η μαγεία με την οποία θα ασχοληθούμε κυρίως όταν περάσουμε στο στάδιο δοκιμών. Οι επεξεργαστές τα τελευταία χρόνια έχουν εξελιχθεί αρκετά σαν Chip, πλέων περιέχουν μέσα τους ελεγκτές (Controllers) μνήμης RAM, Ολοκληρωμένους (Integrated) PCI Express Controllers όπως και Lanes για να υποστηρίζουν PCI Express Devices όπως κάρτες γραφικών, ήχου, SSD κλπ. Παλαιότερα τέτοια features τα συναντούσαμε στα Chipset της μητρικής, βόρεια γέφυρα (North Bridge) και νότια γέφυρα (South Bridge).

BIOS Συχνότητες (Ταχύτητες) Frequencies (Ρύθμιση) Ας περάσουμε λοιπόν στο BIOS: Εικόνα 11: Επιλογές Συχνότητας του CPU στο BIOS μίας GIGABYTE Μητρικής CPU Base Clock / Host Frequency: Όπως αναφέραμε πιο πάνω μπορεί να το δείτε και με άλλες ονομασίες σε διαφορετικά BIOS (UEFI και Legacy) ανάλογα με την διαμόρφωση που έχει γίνει από τον κατασκευαστή της μητρικής είναι το Basic Clock που εξηγήσαμε πιο πάνω (BLCΚ).

ΠΡΟΣΟΧΗ: Όπως είπαμε πιο πάνω αυτή η βασική συχνότητα επηρεάζει πολλά διαφορετικά πράγματα εκτός από την καθαρή συχνότητα του ίδιου του CPU, πράγμα που μπορεί να προκαλέσει αστάθεια στο σύστημα σας ή ακόμα χειρότερα να μην μπορεί καν να πάρει μπροστά, θα εξηγήσουμε τι γίνετε σε περίπτωση σφαλμάτων όπου δεν μπορεί να ξεκινήσει καν το σύστημα σας αργότερα. Spread Spectrum Control: Μια πιο προχωρημένη επιλογή για πιο έμπειρους overclockers που δεν θα ασχοληθούμε εμείς με αυτό. Η συγκεκριμένη επιλογή ελέγχει διάφορες παρεμβολές που δημιουργούνται από ηλεκτρομαγνητικές διαταραχές οι οποίες παράγονται από το ίδιο το σύστημα, καθώς πρόκειται για ηλεκτρονική συσκευή, μπορεί να αποδώσει extra σταθερότητα ή απόδοση στο σύστημα ανάλογα πως χρησιμοποιείτε, μπορεί να ενεργοποιηθεί γυρνώντας το Base Clock από πάνω σε Manual, εμείς θα το αφήσουμε στο Auto. Processor Graphics Clock: Από εδώ μπορείτε να ρυθμίσετε την συχνότητα του ενσωματωμένου igpu (γραφικά) που έχει ο επεξεργαστής σας, δεν θα ασχοληθούμε ούτε με αυτό. CPU Clock Ratio / CPU Multiplier: Αυτό εδώ είναι τα πάντα για το overclocking πάνω στο CPU! Πολλαπλασιάζει την βασική συχνότητα (BCLK) με έναν εσωτερικό πολλαπλασιαστή όπου δίνει στους πυρήνες του CPU (Cores) την τελική τους συχνότητα ως εξής: BCLK x Multiplier = Current CPU Frequency.

CPU Frequency: Δείχνει την συχνότητα που θα τρέξει ο επεξεργαστής αν σώσετε αυτά τα settings στο BIOS και ξεκινήσει το σύστημα σας (δηλαδή το αποτέλεσμα της πράξης: BCLK x Multiplier). Extreme Memory Profile (X.M.P.): Σας δίνει την δυνατότητα να ενεργοποιήσετε κάποιο από τα XMP Profiles που μπορούν να τρέξουν οι RAM (π.χ. X.M.P. 1 = 2666 MHz 11-13-13-32). Οι επιλογές Performance Upgrade και CPU Upgrade είναι μια ιδιαιτερότητα που δίνει αυτό το συγκεκριμένο BIOS της GIGABYTE, δεν μας ενδιαφέρουν καθόλου.

Στην συνέχεια ας περάσουμε σε κάποια δευτερεύοντα αλλά εξίσου σημαντικά Settings για την συχνότητα και άλλες ιδιότητες του ίδιου του CPU: Εικόνα 12: Λίγο πιο προχωρημένα Settings για την διαχείριση της συχνότητας του CPU K OC: Ξεκλειδώνει τον πολλαπλασιαστή που είπαμε πιο πάνω σε κάποιους επεξεργαστές που τον έχουν κλειδωμένο, γενικός συνιστάτε να έχετε κάποιον ξεκλείδωτο ήδη όπως είναι οι K- Series τις Intel. CPU PLL Selection (Phase Locked Load): Σε αυτό υπάρχουν 2 επιλογές, το SBPLL και το LCPLL. Το LCPLL δίνει την δυνατότητα πιο σταθερού overclocking σε χαμηλές συχνότητες του BLCK (κοντά στα 100 MHz) και το SBPLL δίνει δυνατότητα πιο

σταθερού overclocking σε πιο υψηλές συχνότητες (>110 MHz), σε νεότερες γενιές επεξεργαστών δεν βοηθάει και πολύ. Filter PLL Level: Το επίπεδο του PLL, Low και High. Uncore Ratio: Αυτό είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό καθώς όπως προαναφέραμε πιο πάνω οι επεξεργαστές πλέων έχουν πιο προχωρημένη δομή σαν Chip, το Uncore σχετίζεται με οτιδήποτε δεν έχει να κάνει με τους πυρήνες του επεξεργαστή (Μνήμη Cache, DDR Controller, PCI Express Controller, Κλπ), χρονίζεται με τον ίδιο τρόπο που χρονίζονται οι πυρήνες (BCLK x Uncore Ratio = Uncore Frequency), αν το Uncore Frequency βρίσκετε πολύ χαμηλότερα από το CPU (Core) Frequency τότε μπορεί να υπάρξει ακόμα και bottleneck σε ολόκληρο το CPU, γενικώς συνιστάτε να είναι όσο πιο κοντά γίνετε με το CPU Frequency. Σε νεότερες γενιές επεξεργαστών μπορεί να βρίσκεται και σε λίγο πιο χαμηλό επίπεδο σε σχέση με παλαιότερες διότι η μνήμη Cache από μόνη της έχει ήδη τεράστια ταχύτητα. Βοηθάει επίσης στο overclocking της μνήμης RAM, πάνω σε αυτό θα εξηγήσουμε αργότερα περισσότερα πράγματα.

Εικόνα 13: Διαμοιρασμός της βασικής συχνότητας (BLCK) σε ένα Chip της γενιάς Haswell. Uncore Frequency: Δείχνει την συχνότητα του Uncore που θα τρέξει ο επεξεργαστής αν σώσετε αυτά τα settings στο BIOS και ξεκινήσει το σύστημα σας (δηλαδή το αποτέλεσμα της πράξης: BCLK x Uncore Multiplier). Intel Turbo Boost Technology: Το κλασσικό Turbo Boost που δεινή η Intel, μπορείτε να το κλείσετε και να ασχοληθείτε αποκλειστικά με το CPU Clock Ratio (Multiplier) ή για κάτι ελάχιστα πιο προχωρημένο να πειράξετε τα Turbo Ratio (Per Core) και να βάλετε μια δική σας συχνότητα που ουσιαστικά μετράει σαν overclocking, βέβαια με κάποια διαφορά διότι το

Turbo Boost δεν δουλεύει συνέχεια όπως γνωρίζουμε, παρά μόνο όταν ο επεξεργαστής δουλεύει σε βαρύ φορτίο, γενικά δεν συνίσταται αυτή η επιλογή για αρχάριους. Turbo Power Limit: Επίσης προχωρημένη επιλογή που περιορίζει την ισχύ που μπορεί να τραβήξει ο επεξεργαστής σε κατάσταση Turbo Boost. Core Current Limit: Περιορίζει το ρεύμα που μπορεί να τραβήξει ο κάθε πυρήνας, εξίσου προχωρημένη επιλογή, που δεν μας ενδιαφέρει. No. Of CPU Cores Enabled: Από εδώ μπορείτε να επιλέξετε πόσοι από τους πυρήνες του CPU σας θα δουλέψουν, γιατί να χρησιμοποιήσετε κάτι τέτοιο; κλίνοντας κάποιους πυρήνες βελτιώνετε η θερμότητα που παράγεται στο CPU, άρα κερδίζετε περισσότερο χώρο για extra συχνότητα, ώμος το να κλίσετε έναν πυρήνα είναι ουσιαστικά σαν να χάνετε έναν φυσικό επεξεργαστή από αυτούς που παρέχονται στο Chip, άρα η καθαρή επεξεργαστική ισχύ πέφτει δραματικά, ανάλογα πάντα με τι εφαρμογή θέλετε να τρέξετε, κάποιες εφαρμογές επωφελούνται από καθαρή συχνότητα, και δεν εκμεταλλεύονται σωστά πολλά Threads, οπότε η συγκεκριμένη επιλογή θα μπορούσε να βοηθήσει.

Hyper-Threading Technology: Το γνωστό Hyper-Threading που χωρίζει τον κάθε φυσικό πυρήνα σε 2 εικονικούς, όπως είπαμε πιο πάνω πάντα πάει ανάλογα με την εφαρμογή, μπορεί να μην χρειάζεστε τα extra threads άρα τα κλείνετε. CPU Enhanced Halt(C1E), C3 State Support, C6/C7 State Support: Τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας, πρακτικά άχρηστες καθώς με το overclocking σε ένα CPU ήδη καταναλώνετε extra ενεργεία, συνίσταται να κλίσουν όλες (Disabled) καθώς μπορούν να προκαλέσουν αστάθεια σε ένα CPU. *Σημείωση: Σε επεξεργαστές με αρχιτεκτονική Haswell επιτρέπεται να είναι ανοιχτά αν το επιθυμητέ, το Chip έχει σχεδιαστή ώστε να δουλεύουν ακόμα και σε κατάσταση overclocking, για παλαιότερες γενιές καλύτερα κλειστά. CPU Thermal Monitor: Επιβλέπει και προστατεύει το CPU από υπερθέρμανση, δεν συνιστάτε η απενεργοποίηση του για αρχάριους (εκτός αν θέλετε να ψήσετε το Chip και έχετε λεφτά για νέο), σε γενικότερες γραμμές δεν συνιστάτε καθόλου η απενεργοποίηση του ακόμα και για πιο προχωρημένους.

Τώρα ας ρίξουμε μια ματιά στην μνήμη RAM: Εικόνα 14: Επιλογές Συχνότητας της μνήμης RAM στο BIOS της Μητρικής Extreme Memory Profile (X.M.P.): Ενεργοποιεί κάποιο από τα έτοιμα X.M.P. Profiles όπως είδαμε πριν. Memory Overclocking Profile: Extra πρόσθετο της συγκεκριμένης μητρικής που περιέχει κάποια έτοιμα overclocking Profiles, δεν μας ενδιαφέρει καθόλου.

System Memory Multiplier: Όπως και το CPU έτσι και η RAM έχει δικό της πολλαπλασιαστή όπου με τον ίδιο τρόπο βγάζει την τελική της συχνότητα (System Memory Multiplier x BCLK = Memory Frequency), σημειώστε ότι ο πολλαπλασιαστής της RAM δεν είναι τόσο ευέλικτος όσο τούς πολλαπλασιαστές που χρησιμοποίει το CPU. Memory Enhancement Settings: Επιλέγει τον τρόπο λειτουργίας της RAM μέσα σε επιλογές Normal, Enhanced Stability και Enhanced Performance, όπως λένε και τα ίδια τα ονόματα των επιλογών σε κάθε περίπτωση διαλέγετε τι θέλετε, ανάλογα με το πώς συμπεριφέρονται οι RAM σε κατάσταση overclocking διαλέγεται ανάμεσα σε καλύτερη σταθερότητα ή απόδοση, διαφορετικά κάτι πιο ισορροπημένο στο Normal. Memory Timing Mode: Από εδώ διαλέγετε των τρόπο ρύθμισής των Timings της RAM (εκείνα τα 4 νούμερα που υπάρχουν συνήθως μαζί με την συχνότητα, π.χ. 11-13-13-32), η τελική ρύθμιση γίνετε στην διπλανή καρτέλα (Channel A/B Memory Sub Timings). Για όσους γνωρίζουν τον τρόπο λειτουργίας της RAM αυτό πάει πάντα μαζί με την συχνότητα και βγάζει την τελική της ταχύτητα, αυτό που θέλετε είναι να είναι όσο πιο μικρά γίνετε. Memory Boot Mode: Τρόπος εκκίνησης της RAM κατά το Booting (εκκίνηση), εδώ έχετε 3 επιλογές, Normal, Enable Fast Boot και Disable Fast Boot, το Fast Boot μπορεί να προκαλέσει

αστάθεια (ανάλογα με το overclocking πάντα), γενικώς το Normal είναι η καλύτερη επιλογή στις περισσότερες περιπτώσεις. Profile DDR Voltage: Δείχνει την τάση στις RAM (Dimms), θα ασχοληθούμε με αυτό αργότερα στα Power Settings. Channel Interleaving / Rank Interleaving: Τρόπος χειρισμού της RAM, δεν έχουν κάποια σχέση με το overclocking, μπορούν να δώσουν κάποιο κέρδος σε κάποιες εφαρμογές, δεν θα ασχοληθούμε με αυτά καθόλου. Τώρα ας ρίξουμε μια ματιά στα Timings: Εικόνα 15: Ρύθμιση των Timings στις RAM

Τα Timings στις RAM είναι κάτι αρκετά προχωρημένο και πραγματικά θέλει ψάξιμο, αυτό που θα προτείναμε σε έναν αρχάριο είναι να ακολουθήσει τα Timings κάποιον έτοιμων μνημών στο εμπόριο σε συνδυασμό με την συχνότητα (π.χ. 2800 MHz 12-14-14-35), αυτό που σας ενδιαφέρει είναι τα πρώτα 4 νούμερα που βρίσκονται επάνω και κυρίως το πρώτο (CAS Latency), τα υπόλοιπα από κάτω είναι για υπερβολικά προχωρημένους overclockers. *Σημείωση: Αν τα Timings ρυθμιστούν χειροκίνητα θα πρέπει να είναι ίδια σε όλα κανάλια (channels).

BIOS Τάση / Ρυθμίσεις Ισχύος (Voltage / Power Settings) (Ρύθμιση) Πριν περάσουμε στα Power Settings και ρύθμιση τάσεων και επίσημα θα κάνουμε μια αναφορά στο γιατί είναι απαραίτητη η ρύθμιση τους μαζί με τις συχνότητες. Για να το εξηγήσουμε απλά ο επεξεργαστής όπως και οι μνήμη RAM είναι ηλεκτρονικά κυκλώματα τα οποία έχουν φτιαχτεί εργοστασιακά να τρέχουν σε κάποια συγκεκριμένη συχνότητα σταθερά, εάν εσείς τα βάλετε να δουλέψουν πάνω από το standard τους τότε αυτό απαιτεί κάποια extra τάση (και ισχύ αφού ισχύς = ρεύμα x τάση), δείτε το σαν μια μηχανή που όταν πατάτε το γκάζι καταναλώνει extra καύσιμο, αν και δεν είναι πραγματικά η ισχύς αυτή που χρειάζεται αλλά πρόκειται για μια πιο προχωρημένη μελέτη στα ηλεκτρονικά, όπου θα μπορούσε κάποιος να δει γιατί ένας επεξεργαστής δεν μπορεί να τρέξει έτσι απλά σε ψηλότερες συχνότητες, με αυτό δεν θα ασχοληθούμε εμείς εδώ, απλά κρατήστε ότι μεγαλύτερη συχνότητα = μεγαλύτερη τάση (και ισχύ). Επίσης στην εισαγωγή είπαμε ότι ο επεξεργαστής με αυτήν την extra ισχύ που τραβάει χάνει χρόνο ζωής, γιατί συμβαίνει αυτό; υπάρχουν 2 λόγοι, πρώτον καθώς αυξάνετε την ισχύ αυξάνετε και η παραγωγή θερμότητας, τα Chip έχουν κατασκευαστή για να δουλεύουν μέσα σε κάποια όρια θερμοκρασίας (π.χ. -60 ως 70 C) εάν ξεπερνάτε αυτά τα όρια μειώνετε ο χρόνος ζωής του Chip οπότε χρειάζεστε καλή ψύξη για να παραμείνετε μέσα σε αυτά τα όρια και δεύτερων τα Chip αυτά είναι φτιαγμένα από κάποιον ημιαγωγό (πυρίτιο κατά κόρον) όπου έχει κάποια όρια τάσης, εάν τα ξεπερνάτε πάλι μειώνετε η ζωή του επεξεργαστή

ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΑΝ ΨΥΧΟΝΤΑΙ ΣΩΣΤΑ. Αυτά ακούστηκαν λιγάκι τρομαχτικά μάλλον όμως ο επεξεργαστής είναι πραγματικά από τα πιο αθάνατα εξαρτήματα του υπολογιστή σας, ο χρόνος ζωής του Chip εκτιμάται συνήθως ότι είναι πάνω από 10 χρόνια, και ακόμα και κάνοντας τα αυτά με λίγο προσοχή πάντα θα μπορείτε να διασφαλίσετε πρακτικά σχεδόν έναν τέτοιο χρόνο ζωής. Από την άλλη όμως τα συστήματα που έχετε σύμφωνα με εμπειρικά δεδομένα μπορούν να αντέξουν ως και 6 χρόνια πριν πάνε για αναβάθμιση ανάλογα με την επεξεργαστική ισχύ πάντα και τις τεχνολογίες που είχαν στην εποχή που κυκλοφόρησαν, οπότε εάν δεν σκοπεύετε να κρατήσετε τον υπολογιστή που έχετε για πάντα μπορείτε να τον σπρώξετε στα όρια του.

Τώρα ας δούμε τα Power Settings: Εικόνα 16: Διαθέσιμα Power Settings CPU VRIN Loadline Calibration: Σταθεροποίει την τάση εισόδου VRIN (θα δούμε παρακάτω τη είναι τάση εισόδου), έτσι ώστε να μην υπάρχει πτώση τάσης για μεταβολές του φορτίου στο CPU (από κατάσταση idle σε load π.χ.), είναι χρήσιμο να ρυθμίζεται όσο πιο ψηλά γίνετε για πιο σταθερό overclocking (Extreme είναι η καλύτερη ρύθμιση). CPU VRIN Protection: προστατεύει από υπέρταση το CPU, μέχρι ένα ρυθμισμένο όριο extra τάσης, δεν παίζει τόση σημασία που θα ρυθμιστή (απλά αφήστε το στο auto).

DDR CH(A/B) Voltage Protection: Προστατεύει της RAM από υπέρταση μέχρι ένα ρυθμιζόμενο όριο τάσης, επίσης δεν παίζει τόση σημασία που θα ρυθμιστή. CPU VRIN Current Protection / DDR CH(A/B) Current Protection: Προστατεύουν το CPU και την RAM στις παραπάνω περιπτώσεις από υπέρ-ρεύματα μέχρι ένα ρυθμιζόμενο όριο, επίσης δεν παίζουν τόση σημασία που θα ρυθμιστούν. CPU VRIN PWM Switch Rate: Η τροφοδοσία του CPU γίνετε με έναν παλμό PWM από τις φάσεις τις μητρικής (ψηφιακή τροφοδοσία), ψάξτε αν ενδιαφέρεστε για να δείτε τι ακριβός είναι ένας παλμός PWM, αυτό που μας ενδιαφέρει από εδώ και κρατάμε είναι ότι πρέπει να είναι όσο πιο υψηλό γίνεται, καθώς είναι η συχνότητα τροφοδοσίας του CPU και βελτιώνει την παροχή ισχύος, απλά ρυθμίστε το όσο πιο ψηλά πάει. DDR CH(A/B) PWM Switch Rate: Αντίστοιχο με το παραπάνω για την τροφοδοσία της RAM, όσο πιο ψηλά πάει. CPU VRIN PWM Thermal Protection / DDR CH(A/B) PWM Thermal Protection: Extra Settings για προστασία από υπερθέρμανση των φάσεων τροφοδοσίας στην μητρική, δεν θα μας ενδιαφέρει αυτό.

Και τώρα το πιο σημαντικό κομμάτι, οι τάσεις: Εικόνα 17: Τάσεις που υπάρχουν στο CPU CPU VRIN External Override / CPUVIN / CPU VCCIN: Η τάση εισόδου που παίρνει ο εσωτερικός ρυθμιστής τάσης του CPU, FIVR (Fully Integrated Voltage Regulator), ο εσωτερικός αυτός ρυθμιστής διαμοιράζει αυτήν την τάση στα υπόλοιπά κομμάτια του CPU, ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ να είναι μεγαλύτερη τουλαχιστον 0.4 V σε σχέση με το Vcore που θα δούμε παρακάτω, συνιστάτε 0.6-0.8 για ένα πιο σταθερό overclocking.

Εικόνα 18: Τρόπος διαμοιρασμού της τάσης στο CPU από το FIVR CPU Vcore / Core Voltage: Η ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΤΑΣΗ ΑΠΟ ΟΛΕΣ, είναι η τάση που δίνει ο FIVR στους πυρήνες, όταν αυξάνετε την συχνότητα στους πυρήνες είναι η πρώτη τάση που πειράζετε για να σταθεροποιήσετε το CPU σας, όμως αυξάνοντας αυτή τη τάση αυξάνει ουσιαστικά και η θερμότητα που παράγετε καθώς όταν την αυξάνετε οι πυρήνες τραβάνε περισσότερη ισχύ.

CPU Vcore Offset: Είναι για να λειτουργήσετε των επεξεργαστή σας σε adaptive mode, απλά ρυθμίζετε το Vcore σε Normal και μετά δίνετε ένα Offset, δεν είναι για καταστάσεις overclocking και για αυτό δεν θα μας απασχολήσει. CPU Graphics Voltage (VAXG): Η τάση που δίνει στο εσωτερικό igpu (εσωτερικά γραφικά) το FIVR, δεν μας απασχολεί καθόλου. CPU Graphics Voltage Offset: Παρόμοιο με το CPU Vcore Offset από πάνω, δεν μας απασχολεί. CPU Ring Voltage: Αυτή είναι η δεύτερη πιο σημαντική τάση στο CPU, ρίχνοντας μια ματιά στην εικόνα 18 από πάνω δεν είναι και δύσκολο να καταλάβετε γιατί, η τάση δακτυλίου (Ring Voltage) ουσιαστικά γεφυρώνει κάποια σημαντικά κομμάτια του CPU όπως τον εσωτερικό ελεγκτή των μνημών RAM καθώς και τον ελεγκτή των PCI Express. Βοηθάει στην γενική σταθεροποίηση του CPU, του Uncore overclocking, της Cache καθώς και στο RAM overclocking. ΠΡΟΣΟΧΗ: Αυτή είναι μια αρκετά επικίνδυνη τάση! Μπορεί να μειώσει σημαντικά τον χρόνο ζωής του CPU αν δεν χρησιμοποιηθεί με προσοχή, θα εξηγήσουμε περισσότερα παρακάτω στο κομμάτι του testing.

CPU System Agent Voltage: Χρησιμοποιείτε από τον εσωτερικό ελεγκτή μνήμης του CPU (DDR Controller), βοηθάει στην σταθεροποίηση σε RAM overclocking, συνήθως δεν χρειάζεται καν να πειραχτεί. CPU I/O Analog Voltage / CPU I/O Digital Voltage: Επίσης χρησιμοποιούνται για την σταθεροποίηση σε RAM overclocking και πάλι δεν χρειάζεται να πειραχτεί συνήθως. *Για επεξεργαστές με αρχιτεκτονική Haswell οι μέγιστες δυνατές τάσεις έχουν ως εξής: Εικόνα 19: Μέγιστες δυνατές τάσεις για Haswell επεξεργαστές

Επόμενες τάσεις που θα δούμε είναι αυτές στο Chipset της μητρικής, οι πιο σύγχρονες μητρικές (Intel) έχουν πλέων την νότια γέφυρα (Southbridge) που αναφέραμε πιο πάνω καθώς τα περισσότερα features της έχουν μεταφερθεί στην βόρεια γέφυρα (Northbridge) και πολλά από τα features της βόρειας γέφυρας στον ίδιο τον επεξεργαστή, το να πειράξετε αυτές της τάσεις πραγματικά δεν θα αποδώσει κάτι, τις αφήνουμε απείραχτες σε κάθε περίπτωση ανεξαιρέτως: Εικόνα 20: Τάσεις που υπάρχουν στο Chipset

Στην συνέχεια θα δούμε τις τάσεις που υπάρχουν για την μνήμη RAM, το εύρος λειτουργίας για τις DDR3 μνήμες είναι από 1.35V (DDR3L, L= Low Profile) ως και 1.65V (DRAM Voltage), το να αυξήσετε την τάση αυτή μπορεί να βοηθήσει στην σταθεροποίηση σε RAM overclocking αλλά ΠΡΟΣΟΧΗ: καθώς η τάση αυτή επηρεάζει και το CPU (DDR Controller) και υψηλές τιμές (>1.65V) μπορούν να μειώσουν σημαντικά την ζωή του CPU. Το DRAM Termination Voltage χρησιμοποιείτε για μια λειτουργία της μνήμης που ονομάζετε termination logic, μπορείτε να ψάξετε για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτήν την λειτουργία στο internet, αυτό που μας ενδιαφέρει και κρατάμε εδώ είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις μας ενδιαφέρει εδώ είναι να είναι το μισό από το DRAM Voltage (το να το αφήσετε στο Auto συνήθως το φτιάχνει από μόνο του): Εικόνα 21: Διαθέσιμες τάσεις για την RAM

Testing Ρύθμιση των Settings στο BIOS Και τώρα προχωρώντας στο κομμάτι του testing θα χρησιμοποιήσουμε 1 σύστημα έτσι ώστε να δείξουμε τι ακριβώς γίνεται με τα settings ενώ ταυτόχρονα στην πορεία θα δίνουμε κάποιες έξτρα συμβουλές και σημειώσεις (κάποιες καθαρά εμπειρικές). Το σύστημα που θα χρησιμοποιηθεί για το test είναι το εξής: CPU: Intel Core i7 4790K Motherboard: GIGABYTE GA-Z97X-SOC FORCE RAM Modules: KINGSTON HyperX Predator 2x4 GB / 2666 MHz 11-13-13-32 / 1.65V XMP-1 Main Storage: Samsung 850 Pro 256GB Ver. Operating System: Windows 7 Ultimate 64-Bit GPU: ASUS GeForce GTX 650 Ti Dual Fan Ver. Power Supply: CoolerMaster V-Series V1200 CPU Cooler: CoolerMaster Nepton 280L Case: Phanteks Enthoo Primo White Version

Πριν αρχίσουμε και επίσημα το κομμάτι του testing θα πούμε μερικά πράγματα σχετικά με τον εξοπλισμό (υλικό), το παραπάνω σύστημα είναι εξοπλισμένο όπως βλέπετε με μια AIO Closed Loop υδρόψυξη για ένα αρκετά καλό overclocking τέτοιες ψήκτρες είναι οι καλύτερες σε θέμα τιμής/απόδοσης, επιπλέων βλέπετε πως χρησιμοποιείτε ένα τροφοδοτικό με αρκετά υψηλή ισχύ και πιστοποίηση 80+ Platinum, όλη αυτή η ισχύς δεν είναι απαραίτητη, όμως αυτό που σας ενδιαφέρει για ένα καλό και σταθερό overclocking είναι η ποιότητα ισχύος που παρέχεται στο σύστημα σας, δηλαδή κάποια χαρακτηριστικά όπως μικρή κυμάτωση (ripple), όσο πιο σταθερή τάση γίνεται (κυρίως στο 12βολτό που είναι το πιο σημαντικό) και άλλα χαρακτηριστικά, θα αναρτηθούν στο τέλος κάποια extra link έτσι ώστε να γνωρίσετε το τροφοδοτικό σας καλύτερα. Στην συνέχεια όπως φαίνετε από πάνω χρησιμοποιείτε μια μητρική με εστίαση στο overclocking (overclocking series), υποθέτουμε πως γνωρίζετε πως υπάρχουν 3 είδη μητρικών που μπορείτε να βρείτε στο εμπόριο: 1) μητρικές με εστίαση στο gaming, 2) μητρικές με εστίαση στο overclocking και 3) μητρικές που είναι απλά ισορροπημένες χωρίς κάποια εστίαση ή μητρικές που προσπαθούν να τα συνδυάσουν όλα (π.χ. MSI Mpower Max, ASUS Maximus VII Hero, κλπ), πλέων τα περισσότερα features για overclocking έχουν μεταφερθεί στον ίδιο τον επεξεργαστή οπότε ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΣΤΕ ΜΗΤΡΙΚΗ ΜΕ ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟ OVERCLOCKING όπως αυτήν που χρησιμοποιούμε εδώ, εκτός αν πάτε σε πιο ακραίες καταστάσεις όπως custom ψύξη με Peltier, Phase-change cooling, η υγρό άζωτο (LN 2 ), για ένα μέσω overclocking θα είστε εντάξει με οποιαδήποτε μητρική, αρκεί βέβαια να είναι top chipset όπως μια Z97, με μητρικές τύπου H97 απλά ΔΕΝ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΤΕ ΚΑΝ OVERCLOCKING γιατί

είναι σχεδιασμένες μόνο για βασικά πράγματα πάνω σε ένα PC. *Συμβουλή: Κατά την διάρκεια του testing μην πειράζετε πολλά settings μαζί καθώς δεν μπορείτε να γνωρίζεται πιο από όλα αυτά προκαλεί προβλήματα στην σταθερότητα, μια καλή αρχή είναι να πειράξετε μόνο το Core Frequency και αν σιγουρευτείτε ότι είναι σταθεροποιημένο τότε πειράζετε και άλλα settings μαζί. Τα πρώτα μας settings λοιπών έχουν ως εξής, για μια δοκιμή της συχνότητας του CPU στα 4.8 GHz: Εικόνα 22: Πολλαπλασιαστής στο x48 για 4.8 GHz δοκιμή (BCLK 100 MHz)

Στην συνέχεια δεν πειράζουμε το Uncore καθώς είπαμε ότι δεν πειράζουμε πολλά settings μαζί, κλείνουμε το Turbo Boost καθώς δεν χρειάζεται και κάνουμε disable όλα τα power savings, αφήνουμε επίσης το Thermal Monitor στο Auto ή αν θέλουμε enabled: Εικόνα 23: Πρώτη ρύθμιση στα προχωρημένα CPU settings

Προχωρώντας στα Power Settings ρυθμίζουμε όπως αναφέραμε πιο πάνω όλα στο μέγιστο, ρυθμίζουμε επίσης τις προστασίες στο μέγιστο διότι δεν υπάρχουν λεφτά για άλλο Chip (:P), δεν είναι απαραίτητο ωστόσο σε αυτό το σημείο να πειράξουμε settings που αφορούν την RAM καθώς δεν συμμετέχει στο overclocking: Εικόνα 24: Τα πρώτα Power Settings που δοκιμάζουμε, όλα στο μέγιστο

Στην συνέχεια αυξάνουμε το Vcore από 1.2 σε 1.3V, καθώς και CPU VRIN για να έχει διαφορά 0.6 τουλάχιστον από το Vcore όπως αναφέραμε και πιο πάνω, η αύξηση του Vcore είναι καθαρά εμπειρική σε αυτήν την περίπτωση, σαν πρώτη προσπάθεια συνίσταται να αρχίσετε από μια τιμή την οποία δεν θα υπερθερμάνει τον επεξεργαστή σας, δηλαδή θα τον κρατάει μέσα στα όρια λειτουργίας του, μπορείτε να πάρετε πληροφορίες για την μέγιστη θερμοκρασία που μπορεί να φτάσει ο επεξεργαστής σας από το επίσημο site της Intel βλέποντας στην σελίδα του μοντέλου το Tcase Μax (ARK): Εικόνα 25: Πρώτη ρύθμιση των τάσεων του CPU, προσεχτικά για να κρατηθούν σε επιτρεπτά όρια οι θερμοκρασίες

Εικόνα 26: Tcase από ARK στο επίσημο site την Intel Στην συνέχεια καλό είναι επίσης η RAM για αρχή, μέχρι να σιγουρευτείτε ότι ο επεξεργαστής είναι σταθερός, να τρέξει σε stock settings (Stock συχνότητα (ανάλογα με το πόσο υποστηρίζει κανονικά ο Controller της μητρικής στο Stock) / All Normal / Timings Auto ή από μια μνήμη 1600 MHz του εμπορίου: Εικόνα 27: Ρύθμιση της RAM σε stock Settings.

Η τάση επίσης είναι καλό να αφήνετε στο 1.5V όπου είναι η πιο ιδανική τάση για μια μνήμη DDR3 (αναλόγως τα Modules): Εικόνα 28: Ρύθμιση των τάσεων της RAM σε Stock λειτουργία *Με αυτές τις ρυθμίσεις κάνετε Save στο BIOS και μπαίνετε (κάνετε Boot) στο λειτουργικό σύστημα σας (Windows).

Testing Σταθερότητα (Stability) Windows Για να δούμε την σταθερότητα των settings που μόλις επιλέξαμε, θα πρέπει με κάποιο τρόπο να φορτώσουμε των επεξεργαστή και την μνήμη, για αυτήν την δουλεία υπάρχουν κάποια έτοιμα προγράμματα που έχουν σχεδιαστή για τέτοιες καταστάσεις, έτσι ώστε να φέρνουν το επεξεργαστή στα όρια του, μόνο τότε μπορείτε να είστε σίγουροι ότι είναι σταθερός στα σίγουρα. Με τέτοια Stress Test όπως ονομάζονται μπορείτε να είστε σίγουροι ότι η δουλεία σας ή το παιχνίδι ή οτιδήποτε άλλο κάνετε δεν θα διακοπή από αυτό το δυσάρεστο BOSD (Blue Screen Of Death), με αποτέλεσμα φυσικά να χάσετε το παιχνίδι ή ακόμα χειρότερα την δουλεία που κάνετε τόση ώρα και ξεχάσατε να κάνετε Save: Εικόνα 29: Blue Screen Of Death (R.I.P)

Τώρα ας δούμε μερικά προγράμματα Stress Test (σημειώστε ότι κάποια από αυτά δεν είναι free): Εικόνα 30: AIDA64 (Το καλύτερο κατά προτίμηση), όχι free, trial έκδοση διαθέσιμη Εικόνα 31: OCCT, free

Εικόνα 32: Prime95, free αλλά οι νεότερες εκδόσεις του, δεν συνιστώνται για επεξεργαστές με αρχιτεκτονική Haswell επειδή φορτώνει εξαιρετικά το FPU. Εικόνα 33: Intel Burn Test, free

Οπότε τα πράγματα έχουν ως εξής από εδώ και πέρα, αφήνετε το Stress Test να τρέξει για μερικές ώρες (συνίσταται 3 το λιγότερο) και επιπλέων καλό είναι να τρέξετε περισσότερα προγράμματα Stress Test, η διαδικασία αυτή φυσικά απαιτεί πολύ χρόνο, κάποιες φορές μέρες και έτσι θα πρέπει να έχετε υπομονή, επίσης το ότι τα settings σας είναι σταθερά στο Stress Test δεν σημαίνει ότι αργότερα δεν μπορούν να παρουσιάσουν πρόβλημα την ώρα που τρέχουν κάποια άλλη εφαρμογή, το overclocking είναι ρίσκο σε κάθε περίπτωση καθώς αναφέραμε στην εισαγωγή ότι τρέχετε κάτι πάνω από τα αυτό που έχει κατασκευαστή για να τρέχει. Σημειώστε επίσης πως είπαμε από πάνω ότι οι θερμοκρασίες πρέπει να ελέγχονται, σαν μια πρώτη ματιά, καθώς οι τάσεις που έχουν ρυθμιστεί μπορεί να βγάζουν θερμικά εκτός ορίων τον επεξεργαστή, υπάρχουν 2 είδη θερμοκρασιών που πρέπει να προσέχετε: 1) Θερμοκρασία στο πακέτο του CPU (Tcase που αναφέραμε από πάνω) και 2) Θερμοκρασίες σε κάθε πυρήνα (Core) του CPU, μπορείτε να δείτε αυτές τις θερμοκρασίες του από κάποια προγράμματα όπως το CPUID HWMonitor και το CPU Real Temp:

Εικόνα 34: CPID HWMonitor, γενικά στατιστικά για όλο σύστημα

Εικόνα 35: Real Temp, απεικόνιση θερμοκρασίας σε κάθε πυρήνα ξεχωριστά Από τα προγράμματα αυτά μπορείτε να δείτε ελάχιστη, μέγιστη και φυσικά τη θερμοκρασία που τρέχουν αυτήν την στιγμή οι πυρήνες, το TJ Max στο Real Temp δείχνει πόσο χώρο έχετε ακόμα μέχρι να φτάσετε το κάθε πυρήνα στα όρια του, εάν ξεπεράσετε την θερμοκρασία αυτή ο επεξεργαστής θα περάσει σε κατάσταση Throttling, τι είναι το Throttling; για να προστατέψει τον εαυτό του επεξεργαστής σε κάθε πυρήνα ξεχωριστά που υπερθερμαίνετε θα ρίξει τάση (Vcore) και συχνότητα (Core Frequency) έτσι ώστε να πέσει η θερμοκρασία, προσπαθήστε να μην φτάσετε τον επεξεργαστή σε τέτοιο σημείο, επίσης εάν οι θερμοκρασίες πραγματικά

βγουν ακόμα περισσότερο εκτός ορίων όλο το σύστημα (υπολογιστής σας) θα κλείσει εντελώς για να προστατευθεί. Εικόνα 35: Επεξεργαστής που έχει περάσει από κατάσταση Throttling και κοντεύει να κλείσει για να προστατευτεί Μην αφήνετε να συμβεί το παραπάνω, αν δείτε κάτι τέτοιο σταματήστε το test και μειώστε το Vcore στο CPU σας, αν δεν μπορείτε να πετύχετε ευστάθεια με μικρότερη τάση τότε παρατήστε τα settings που δοκιμάζετε και κατεβάστε την συχνότητα λίγο.

Μπορείτε επίσης να δείτε θερμοκρασίες στον επεξεργαστή σας (και όχι μόνο) από κάποιο έτοιμο Utility που δίνει η μητρική σας, μερικά παραδείγματα: Εικόνα 36: GIGABYTE Hardware Monitor

Εικόνα 37: ASUS Fan Expert 3 Εικόνα 38: MSI Command Center

Τώρα για εξοικονόμηση χρόνου θα παραλείψουμε το κομμάτι του test στο σύστημα μας καθώς γνωρίζουμε ήδη την σταθερότητα, το συγκεκριμένο Chip μπορεί να φτάσει τα 4.8 GHz, όμως όχι με αυτήν την τάση (Vcore), για σταθεροποίηση του συγκεκριμένου Chip απαιτείτε τάση Vcore = 1.32V (από 1.3V που έχουμε βάλει αυτήν την στιγμή). Τι ακριβώς εννοούμε με την φράση συγκεκριμένο Chip ; καλή ερώτηση, όπως αναφέραμε πιο πάνω τα Chip αυτά κατασκευάζονται από πυρίτιο (κυρίως) σε μια γραμμή παραγωγής, κάποια Chip κατασκευάζονται καλά και κάποια όχι, όλα τα Chip είναι φτιαγμένα ανεξαρτήτως αν είναι καλά η κακά για να τρέχουν σε μια εργοστασιακή Stock συχνότητα δίχως προβλήματα, όμως στα καλά Chip μπορεί να γίνει overclocking πιο εύκολα από ότι τα κακά, δηλαδή η σταθερότητα επιτυγχάνετε πιο εύκολα με μικρότερη τάση Vcore, αυτό το πράγμα ονομάζετε Silicon Lottery, πιστεύω ότι καταλαβαίνετε γιατί ονομάζετε έτσι, το συμπέρασμα λοιπών είναι ότι για το παράδειγμα μας δεν θα σταθεροποιηθούν όλοι οι 4790K στην ίδια τάση, ωστόσο υπάρχει κάποιος μέσος όρος για τα Chip οπού μπορείτε να δείτε αν το Chip που έχετε στα χέρια σας είναι καλό, εμπειρικά πάντα βέβαια, ο συγκεκριμένος 4790K του παραδείγματος μας βρίσκετε κάπου ανάμεσα σε καλά και κακά Chip καθώς η μέση υπολογιζόμενη τάση για την σταθεροποίηση του 4790K στα 4.8 GHz είναι περίπου 1.35V.

Extras (1) Είδαμε λοιπόν πως ακριβώς γίνετε κάποιο βασικό overclocking σε ένα σύστημα (Intel κυρίως), οι επεξεργαστές AMD έχουν διαφοροποιήσεις στο BIOS τους (και όχι μόνο) αλλά πάντα ακολουθούν την ίδια φιλοσοφία (δοκιμή τάσης Vcore σε μια συγκεκριμένη συχνότητα), τα περισσότερα Power Settings καθώς και αρκετές τεχνολογίες για Intel επεξεργαστές από συστήματα βασισμένα περίπου σε X58 (Chipset, έτος 2009-2010) και μετά είναι παρόμοια, πάντα βεβαία όπως αναφέραμε πιο πάνω υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τον κατασκευαστή, την γενιά και φυσικά την ίδια την μητρική. Θα μπορούσατε εξίσου να ακολουθήσετε αυτά τα settings σε ένα κλασσικό UEFI BIOS καθώς και σε κάποιο Legacy BIOS, όπου αυτά τα settings βρίσκονται στην κατηγορία M.I.T. (Motherboard Intelligent Tweaker), εκεί μπορείτε να δείτε τι settings είναι διαθέσιμα και αν υπάρχει κάτι άγνωστο μπορείτε να το ψάξετε στο Google ή να αναζητήσετε και πληροφορίες από την ομάδα μας (PC Building Gr).

Εικόνα 39: Κλασσικό UEFI BIOS, καρτέλα M.I.T. και διαθέσιμες επιλογές σε αυτήν Εικόνα 40: Legacy BIOS, κατηγορία M.I.T.

Εικόνα 41: Διαθέσιμα Settings του M.I.T σε μια τυχαία μητρική με Legacy BIOS

Extras (2) Σε παλαιότερες γενιές επεξεργαστών καθώς και σε AMD επεξεργαστές το BCLK overclocking είναι ευρέως διαθέσιμο, ώμος σε πιο νέες γενιές Intel επεξεργαστών (Sandy Bridge και μετά) είναι λιγότερο δυνατό, αυτή η ικανότητα επιστρέφει με τους επεξεργαστές της γενιάς Skylake και μάλιστα δυναμικά καθώς παλαιότερα το να αυξάνετε το BCLK μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια δεδομένων σε αποθηκευτικά μέσα και αστάθεια λόγω του PCI Express Frequency, το κομμάτι αυτό πλέον δεν ισχύει με τους Skylake καθώς το BCLK έχει χωριστή από το υπόλοιπα κομμάτια του επεξεργαστή/συστήματος (η RAM επηρεάζεται εξίσου με το CPU για αυτό προσοχή σε αυτό), επίσης το κομμάτι του Silicon Lottery είναι ταυτόχρονα μικρότερο πρόβλημα επειδή μπορεί να χρησιμοποιηθεί το BLCK για overclocking, μπορείτε επίσης να κάνετε overclocking σε επεξεργαστή με κλειδωμένο πολλαπλασιαστή (είτε παλαιότερης γενιάς είτε πιο νέας με κλειδωμένο πολλαπλασιαστή) χρησιμοποιώντας το BCLK αλλά αναφέραμε ήδη τη επιπτώσεις μπορεί να έχει. Σε επεξεργαστές των γενεών Sandy Bridge και μετά το overclocking είναι πολύ πιο εύκολο από ότι σε παλαιότερες γενιές.

Πιο πάνω στο κομμάτι επεξήγησης των τάσεων είπαμε ότι η τάση δακτυλίου (Ring Voltage) είναι μια επικίνδυνη τάση διότι μειώνει το χρόνο ζωής του CPU, συγκεκριμένα για Haswell επεξεργαστές τάσης μεγαλύτερες από 1.2V είναι καλό να αποφεύγονται, επίσης για καθημερινή χρήση τάση πυρήνα (Vcore) μεγαλύτερη από 1.3V δεν είναι καλή για τον δεύτερο λόγω της μείωσης της ζωής του CPU που αναφέραμε πιο πάνω (λόγω του ημιαγωγού, πυρίτιο). Καλό είναι να ρυθμίζεται πάντα την κάθε τάση χειροκίνητα (Manually), καθώς προγράμματα Stress Testing αυξάνουν την τάση επιπλέων στον επεξεργαστή από μόνα τους σε Auto και Adaptive Mode.

Extras (3) Για το τέλος θα δείξουμε πως περίπου θα μπορούσε να είναι ένα πολύ ικανοποιητικό και σταθερό overclocking στο παραπάνω σύστημα που χρησιμοποιήσαμε ως παράδειγμα, τα Settings έχουν ως εξής (Settings που δεν αναφέρονται αφήνονται στο Auto): CPU Frequency Settings: CPU Base Clock (BCLK): 100 MHz Spread Spectrum Control: Auto CPU Clock Ratio: 48 Advanced Frequency Settings: CPU PLL Selection: SBPLL (πολύ ειδική περίπτωση! όπου στην συγκεκριμένη μητρική αποδίδει καλύτερα ακόμα και σε χαμηλές συχνότητες του BCLK) Filter PLL Level: High Uncore Ratio: 44 Intel Turbo Boost Technology: Disabled All Power Savings: Disabled

CPU Thermal Monitor: Enabled Power Settings: CPU VRIN Loadline Calibration: Extreme CPU VRIN Protection: 400mV DDR CH(A/B) Voltage Protection: 300mV CPU VRIN Current Protection: Extreme DDR CH(A/B) Current Protection: Extreme CPU VRIN PWM Switch Rate: 400 KHz DDR CH(A/B) PWM Switch Rate: 400 KHz PWM Phase Control exm Perf CPU Voltage Settings: CPU VRIN: 1.95V CPU Vcore: 1.32V CPU RING Voltage: 1.19V CPU System Agent Voltage: +0.000V CPU I/O Analog Voltage: +0.000V CPU I/O Digital Voltage: +0.000V

Memory Settings: System Memory Multiplier: x28 Memory Enhancement Settings: Enhanced Performance Memory Timing Mode: Advanced Manual/Manual (Δεν έχει διαφορά καθώς πειράζουμε μόνο τα Main Timings) Memory Boot Mode: Enable Fast Boot Memory Timings (Standard Timing Control): CAS Latency: 12 trcd: 14 trp: 14 tras: 30 Memory Voltage Settings: DRAM Voltage: 1.65V DRAM Termination: Auto

Όπως είπαμε και πιο πάνω γνωρίζουμε ήδη την σταθερότητα του συστήματος για αυτό το παρακάτω Stress Test είναι καθαρά για να δούμε την θερμική συμπεριφορά του επεξεργαστή (20 λεπτά για να σταθεροποιηθεί όσο γίνετε η θερμοκρασία): Εικόνα 41: AIDA64, απλό Test θερμοκρασιών Η θερμοκρασία στο παραπάνω Test ήταν Maximum 75 βαθμούς και μέσο όρο 72 βαθμούς.

Επίσης οι πυρήνες ήταν εντός επιτρεπτών ορίων: Εικόνα 42: CPU Real Temp, Μέγιστη θερμοκρασία πυρήνα 95 βαθμοί

Η ενδείξεις του CPU-Z έχει ως εξής: Εικόνα 43: CPU-Z, Current CPU Frequency 4.8 GHz (48x100), Core Voltage περίπου 1.32V

Εικόνα 44: CPU-Z, Memory Settings (1400x2 = 2800 MHz, Επειδή DDR = Double Data Rate, Basic Timings 12-14-14-30)

Επίλογος Αυτό το Overclocking Guide φτιάχτηκε με σκοπό να βοηθήσει τους αρχάριους που δεν έχουν κάνει ποτέ Overclocking και θέλουν να μάθουν κάποια πράγματα (βαρέθηκα να βλέπω στην ομάδα τις φράσεις: Παιδιά πως κάνω overclock; και τη είναι το overclock;) ΤΟ OVERCLOCKING ΕΙΝΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ, για να το μάθετε πραγματικά θα πρέπει να ψάξετε αρκετά, που θα ρωτήσετε και που θα ψάξετε; έχετε την λύση μπροστά σας! υπολογιστές και Internet = απεριόριστη πηγή πληροφοριών (αρκεί να σκαμπάζετε και κάτι από αγγλικά). Φυσικά πιθανών να υπάρχουν λάθη σε αυτό το Guide καθώς άνθρωπος είμαι και εγώ και δεν τα ξέρω όλα και δεν είμαι και πάρα πολλά χρόνια στον κόσμο του Overclocking, αργότερα ίσως επεκταθεί και σε κομμάτι των AMD επεξεργαστών αν κάποιος έχει γνώση και όρεξη να βοηθήσει. Διαβάζοντας αυτό το Guide δεν εγγυούμαι ότι θα μπορείτε σίγουρα να κάνετε και τρελά πράγματα παντού (σε κάθε σύστημα εννοώ), αλλά κάποια βασικά πιστεύω τα μαθαίνετε. Μπορείτε να ξεκινήσετε από τα παρακάτω: Χρήσιμα Links: https://www.youtube.com/user/linustechtips https://www.youtube.com/user/timetolivecustoms http://www.overclock.net/t/1401976/the-gigabyte-z87- haswell-overclocking-oc-guide

http://www.overclock.net/t/1490835/the-gigabyte-z97xoverclocking-guide https://www.google.gr/?gws_rd=ssl (όχι δεν είναι trolling, που και που καλό κάνει να ψάχνεστε λίγο και εδώ) https://www.youtube.com/ (Όπως και εδώ) ΚΑΛΟ ΚΑΨΙΜΟ!