Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ Palmos Analysis Ltd. Σεπτέμβριος 2016
ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ (Executive Summary) Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της διαρκούς προσπάθειας που καταβάλλει για την πληρέστερη πληροφόρηση και ενημέρωση, τόσο του επιχειρηματικού κόσμου και των φορέων (κρατικών ή μη) της πόλης της Θεσσαλονίκης, όσο και των κατοίκων της, συνεχίζει την περιοδική διεξαγωγή Έρευνας Οικονομικής Συγκυρίας σε επίπεδο Νομού Θεσσαλονίκης που αφορά επιχειρήσεις των τεσσάρων τομέων της οικονομίας και καταναλωτές. Η Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του Νομού Θεσσαλονίκης ( Βαρόμετρο ΕΒΕΘ ) διεξάγεται δύο φορές το χρόνο, κατά το 2 ο 15νθήμερο των μηνών Μαρτίου και Σεπτεμβρίου, σε συνολικό δείγμα 1.500 ερωτώμενων (800 επιχειρήσεων και 700 καταναλωτών). Η έρευνα καλύπτει και τους τέσσερις τομείς της οικονομίας (βιομηχανία μεταποίηση, υπηρεσίες, λιανικό εμπόριο και κατασκευές). Η έρευνα για το Βαρόμετρο ΕΒΕΘ διεξάγεται με τηλεφωνικές συνεντεύξεις με τους υπευθύνους των επιχειρήσεων (Γενικούς Διευθυντές ή Διευθυντές Οικονομικών ή Διευθυντές Πωλήσεων ή τους ιδιοκτήτες, αν πρόκειται για μικρότερες επιχειρήσεις) με τη χρήση των ερωτηματολογίων που χρησιμοποιούνται από το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και την Ευρωπαϊκή Ένωση (DG ECFIN), προκειμένου τα αποτελέσματα να είναι συγκρίσιμα με τις αντίστοιχες έρευνες που διεξάγονται σε Εθνικό (ΙΟΒΕ) και Ευρωπαϊκό (DG ECFIN) επίπεδο. 1. ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Ο Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών υπολογίζεται με βάση τις προβλέψεις τους για τη γενικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας, την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους, την πρόθεση αποταμίευσης και την πρόβλεψη για την ανεργία. Διευκρινίζεται, ότι οι προβλέψεις κινούνται στο διάστημα +100 (σημαίνει ότι όλοι προβλέπουν αύξηση) έως -100 (σημαίνει ότι όλοι προβλέπουν μείωση) και εμφανίζονται ως διαφορές μεταξύ θετικών αρνητικών απαντήσεων. Πιο συγκεκριμένα, αρνητική διαφορά σημαίνει ότι το ποσοστό αυτών που προβλέπουν μείωση ενός μεγέθους, είναι υψηλότερο του ποσοστού εκείνων που προσδοκούν αύξηση και αντίστροφα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, οι καταναλωτές στο Νομό Θεσσαλονίκης εμφανίζονται αρκετά απαισιόδοξοι, καθώς ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης στο Νομό Θεσσαλονίκης διαμορφώνεται στις -52 μονάδες σε καλύτερο, ωστόσο, επίπεδο σε σχέση με τον αντίστοιχο Εθνικό δείκτη ο οποίος διαμορφώνεται στις -66 μονάδες, ενώ ο δείκτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαμορφώνεται στις -7 μονάδες, κατά το μήνα Σεπτέμβριο 2016. Σε σχέση με τον περασμένο Μάρτιο 2016, παρατηρείται χειρότερο κλίμα μεταξύ των καταναλωτών στο Νομό Θεσσαλονίκης (-52 από -48), ενώ πολύ μικρή βελτίωση εμφανίζει ο σχετικός δείκτης σε Εθνικό επίπεδο (-66 από -72). Ειδικότερα, οι Καταναλωτές του Νομού Θεσσαλονίκης αναφέρουν: 2
Διατήρηση της κακής οικονομική τους κατάστασης με σημαντική ενίσχυση της απαισιοδοξίας (σε σχέση με τον Μάρτιο 2016 ) για την περαιτέρω εξέλιξή της. Σταθερή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας κατά το τελευταίο έτος και παράλληλα σταθερή απαισιοδοξία για το μέλλον. Οι καταναλωτές στο Νομό Θεσσαλονίκης εκτιμούν ότι οι τιμές καταναλωτή κινήθηκαν ελαφρά ανοδικά κατά το τελευταίο 12μηνο και αναμένουν η τάση αυτή να συνεχιστεί και το επόμενο 12μηνο. Σε Εθνικό επίπεδο, οι καταναλωτές επίσης θεωρούν ότι οι τιμές το τελευταίο 12μηνο ακολούθησαν ανοδική πορεία και αναφέρουν ότι μελλοντικά αναμένουν να υπάρξει επίσης ανοδική τάση των τιμών. Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, οι καταναλωτές θεωρούν ότι οι τιμές μειώθηκαν ανεπαίσθητα κατά το προηγούμενο διάστημα αλλά προβλέπουν μικρή αύξηση για το μέλλον. Απαισιοδοξία σταθερή σε σχέση με τον Μάρτιο 2016 για την εξέλιξη της ανεργίας στη χώρα. Ωστόσο, το επίπεδο της απαισιοδοξίας στο Νομό Θεσσαλονίκης, είναι αρκετά χαμηλότερο (+52) σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Εθνικό δείκτη (+63). Ως επακόλουθο της βαθιάς απαισιοδοξίας των καταναλωτών, παραμένει σταθερή η απροθυμία τους για την πραγματοποίηση σημαντικών αγορών προς το παρόν, όπως συνεχίζεται επίσης και η απροθυμία για την πραγματοποίηση τέτοιων αγορών στο μέλλον. Πολύ χαμηλή πρόθεση για αποταμίευση. Σημειώνεται ότι, σε σχέση με τον Μάρτιο 2016, παρατηρείται σταθερότητα του ποσοστού όσων δηλώνουν ότι αποταμιεύουν (λίγο ή πολύ) στο 11%, ενώ το 42% δηλώνει ότι τραβάει από τις αποταμιεύσεις ή χρεώνεται όλο και περισσότερο (από 39% τον Μάρτιο 2016 ) και ποσοστό 47% δηλώνουν ότι τα φέρνουν ίσα ίσα με τα εισοδήματά τους (σε σχέση με 49% τον "Μάρτιο 2016"). Εκτίμηση για παράταση της καθίζησης των πωλήσεων στην αγορά αυτοκινήτου στο Νομό Θεσσαλονίκης στο επόμενο 12μηνο. Ολοκληρωτική καθήλωση της αγοράς ακινήτων και της οικοδομικής δραστηριότητας γενικότερα και, επιπλέον, περαιτέρω επιδείνωση στον τομέα των ανακαινίσεων ή/και επισκευών-βελτιώσεων σπιτιών. 3
2. ΕΡΕΥΝΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ Σε αρνητικό επίπεδο βρίσκεται ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τη Βιομηχανία στο Νομό Θεσσαλονίκης, σε περίπου ίδιο επίπεδο σε σχέση με τον Μάρτιο 2016. Σταθερότητα παρουσιάζει η τιμή του δείκτη σε Εθνικό αλλά και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, διατηρώντας ελαφρά αρνητικά πρόσημο. Πρέπει να τονιστεί ότι η αποβιομηχάνιση του Νομού Θεσσαλονίκης και η μεταφορά πολλών επιχειρήσεων του κλάδου σε γειτονικές χώρες τα τελευταία χρόνια, έχει πλέον καταστήσει δυσχερές ακόμα και το έργο της συμπλήρωσης του δείγματος της έρευνας με τον απαιτούμενο αριθμό επιχειρήσεων του κλάδου! Έτσι, το ισοζύγιο θετικών αρνητικών εκτιμήσεων του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών της Βιομηχανίας βρίσκεται στις -11 μονάδες στο Νομό Θεσσαλονίκης (-6 σε Εθνικό και -2 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο). Πρέπει να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος δείκτης παρουσιάζει σχεδόν σταθερότητα σε σχέση με τον προηγούμενο Μάρτιο 2016, τόσο σε τοπικό επίπεδο (-11 από -13) όσο και σε Εθνικό επίπεδο (-6 από -8), ενώ παράλληλα εμφανίζει σταθερότητα και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο (-2 από -4). Εντυπωσιακή βελτίωση (σε σχέση με τον περασμένο Μάρτιο 2016 ) παρουσιάζει η αξιολόγηση των βιομηχανιών της Θεσσαλονίκης για το 6άμηνο που πέρασε, ενώ, ταυτόχρονα, το τρέχον συνολικό επίπεδο παραγγελιών των επιχειρήσεων κρίνεται μεν ως μη ικανοποιητικό αλλά με βελτιωμένη αποτίμηση σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο. Ωστόσο, οι αντίστοιχες εκτιμήσεις για το προσεχές 6άμηνο σχετικά με την παραγωγή διαμορφώνονται σε ελαφρά αρνητικό επίπεδο, σε σχέση με τον Μάρτιο 2016". Ακόμη, ενώ το τρέχον επίπεδο παραγγελιών από το εξωτερικό παρουσιάζεται έντονα αρνητικό, θετικές παραμένουν οι εκτιμήσεις σε σχέση με την εξέλιξη της εξαγωγικής δραστηριότητας στο μέλλον σε τοπικό επίπεδο. Ειδικότερα, οι απόψεις των βιομηχανιών του Νoμού Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στα ε- ξής: Υπάρχει πολύ μικρότερη σε σχέση με τον Μάρτιο 2016 πτώση της παραγωγής (-15 από -39) κατά το τελευταίο εξάμηνο. Αντίστοιχη πορεία βελτίωσης ακολουθεί ο σχετικός δείκτης και σε Εθνικό επίπεδο, ο οποίος είναι πλέον σαφώς θετικός (+9 από +1). Σχεδόν ουδέτερες είναι οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη της παραγωγής στο άμεσο μέλλον αναφορικά με το Νομό Θεσσαλονίκης, σε αντίθεση με τις σαφώς αισιόδοξες προβλέψεις που επικρατούν σε Εθνικό επίπεδο. Πραγματοποιείται σχετικά ικανοποιητικά η διαχείριση των αποθεμάτων και της παραγωγικής δυναμικότητας των βιομηχανιών, με φανερή την επίδραση των capital controls. Αποτυπώνεται μικρή αισιοδοξία για το μέλλον σε σχέση με το επίπεδο των εξαγωγών, σταθερή σε σχέση με τον Μάρτιο 2016. 4
Αναμένεται σχετική σταθερότητα ως μικρή μείωση των τιμών για το επόμενο χρονικό διάστημα, ενώ εμφανίζεται οριακά αρνητική πρόβλεψη για την εκτίμηση της απασχόλησης στο επόμενο διάστημα. 5
3. ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Αρνητικό αλλά σαφώς βελτιωμένο σε σχέση με τον "Μάρτιο 2016" εμφανίζεται το κλίμα που καταγράφεται στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών στο Νομό Θεσσαλονίκης. Έτσι, ο σχετικός Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τον τομέα των Υπηρεσιών βρίσκεται στις -21 μονάδες, έναντι -7 μονάδων σε Εθνικό επίπεδο και +9 μονάδων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε σχέση με τον προηγούμενο Μάρτιο 2016 υπάρχει σαφώς καλύτερο κλίμα σε τοπικό επίπεδο (-21 έναντι -31), σαφής επίσης - βελτίωση σε Εθνικό επίπεδο (-7 έναντι - 17) και σταθερότητα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου όμως ο δείκτης έχει θετικό πρόσημο (+9). Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών του Νομού Θεσσαλονίκης αναφέρουν: Κακή οικονομική κατάσταση αλλά με μεγάλη βελτίωση σε σχέση με τον Μάρτιο 2016 και σαφή βελτίωση της ζήτησης κατά το προηγούμενο διάστημα. Αρνητικές εκτιμήσεις επικρατούν για την εξέλιξη της απασχόλησης στον κλάδο το επόμενο διάστημα, ενώ αρνητικές είναι οι εκτίμησεις και για την εξέλιξη της απασχόλησης κατά το προηγούμενο εξάμηνο. Η απαισιοδοξία επεκτείνεται τόσο σχετικά με την εξέλιξη της ζήτησης το επόμενο εξάμηνο όσο και σε σχέση με την εξέλιξη των τιμών των υπηρεσιών το επόμενο εξάμηνο. 6
4. ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΛΙΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Σε σταθερά αρνητικό επίπεδο παραμένει ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για το Λιανικό Εμπόριο στο Νομό Θεσσαλονίκης και με ελαφριά βελτίωση σε σχέση με τον Μάρτιο 2016. Ο αντίστοιχος Εθνικός δείκτης εμφανίζει, ωστόσο, εντυπωσιακή βελτίωση και βρίσκεται πλέον σε σαφώς θετικό έδαφος. Με οριακά θετικό πρόσημο και μικρή πτώση παρουσιάζεται ο Ευρωπαϊκός δείκτης. Έτσι, το ισοζύγιο θετικών αρνητικών εκτιμήσεων του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών Λιανικού Εμπορίου βρίσκεται στις -20 μονάδες (από -26 μονάδες τον Μάρτιο 2016 ) στο Νομό Θεσσαλονίκης, έναντι +15 μονάδων (από +3 μονάδες τον Μάρτιο 2016 ) σε Εθνικό και +1 μονάδων (από +5 μονάδες τον Μάρτιο 2016 ) σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Ειδικότερα, οι απόψεις των εμπορικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στα εξής: Σταθερή απαισιοδοξία καταγράφεται αναφορικά με την εξέλιξη των πωλήσεων και των παραγγελιών τους κατά το επόμενο 6άμηνο, σε σχέση με τον Μάρτιο 2016, καθώς και ηπιότερα κακή αποτίμηση της εξέλιξης των πωλήσεων κατά το προηγούμενο διάστημα. Εξακολουθούν να προβλέπουν μείωση της απασχόλησης στον κλάδο τους, ενώ προβλέπουν μείωση των τιμών των προϊόντων κατά το αμέσως επόμενο διάστημα. 7
5. ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ Αρνητικός σε ελαφρά καλύτερο επίπεδο, σε σχέση με τον Μάρτιο 2016, είναι ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τις Κατασκευές στο Νομό Θεσσαλονίκης. Ταυτόχρονα, ο Εθνικός δείκτης παρουσιάζει μεγάλη επιδείνωση συγκριτικά με τον Μάρτιο 2016. Έτσι, το ισοζύγιο θετικών αρνητικών εκτιμήσεων του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών Κατασκευών βρίσκεται στις -46 μονάδες στο Νομό Θεσσαλονίκης, -60 μονάδες σε Ε- θνικό επίπεδο και -12 μονάδες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Έντονα αρνητική εμφανίζεται η εξέλιξη της κατασκευαστικής δραστηριότητας κατά το τελευταίο 6άμηνο, αν και ελαφρά καλύτερα σε σχέση με τον Μάρτιο 2016. Εμφανίζεται ηπιότερη τάση πτώσης των τιμών σε σχέση με τον Μάρτιο 2016 σε τοπικό επίπεδο, ενώ σχετική σταθερότητα (σε αρνητικό πάντως επίπεδο) υπάρχει στις εκτιμήσεις για πρόθεση μείωσης του προσωπικού κατά το επόμενο 6άμηνο. Ειδικότερα, οι απόψεις των κατασκευαστικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στα εξής: Καταγράφεται μια σταθερή πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας με διατήρηση σε πολύ αρνητικό έδαφος των νέων παραγγελιών. Εμφανίζεται μια ηπιότερη τάση μείωσης των τιμών των ακινήτων, καθώς συγκλίνει περαιτέρω το επίπεδο των τιμών με το επίπεδο της ζήτησης. 8
6. ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ AD HOC ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Στο πλαίσιο της αποτελεσματικότερης αξιοποίησης του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ ως ερευνητικού εργαλείου και για την πληρέστερη πληροφόρηση του επιχειρηματικού κόσμου του Νομού Θεσσαλονίκης, ενσωματώθηκαν στα ερωτηματολόγιά του ad-hoc ερωτήσεις για διάφορα θέματα καταναλωτικής συμπεριφοράς, αλλά και επιχειρηματικής επικαιρότητας. Τα ερωτήματα τέθηκαν με τέτοιο τρόπο (στο τέλος των τυποποιημένων ερωτηματολογίων που χρησιμοποιεί το Βαρόμετρο ΕΒΕΘ ), ώστε να διασφαλίζεται η συνέχεια και η εγκυρότητα των αποτελεσμάτων του. Επίδραση των Capital Cotrols - Χρήση Πιστωτικών Καρτών To 39% των καταναλωτών στο Νομό Θεσσαλονίκης δηλώνουν ότι οι περιορισμοί στις τραπεζικές αναλήψεις τους δυσκολεύουν στην καθημερινή τους ζωή «Πολύ» (20%) ή «Αρκετά» (19%). Περισσότεροι από τους μισούς (55%) καταναλωτές του Νομού Θεσσαλονίκης δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες. Πιο συγκεκριμένα, το 20% δηλώνουν ότι χρησιμοποιούνται σε κάθε τους συναλλαγή πιστωτική ή χρεωστική κάρτα, το 24% δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν πλαστικό χρήμα πολλές φορές ή συχνά και το 11% αναφέρουν ότι χρησιμοποιούν πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες σπάνια. Το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι δεν χρησιμοποιούν ποτέ πλαστικό χρήμα είναι 45%, έναντι 55% ένα χρόνο νωρίτερα. Οι τρεις βασικοί λόγοι που αναφέρουν οι καταναλωτές για τη χρήση πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών είναι η ευκολία σε σχέση με τη χρήση μετρητών (38%), τα capital controls (30%) και η ασφάλεια (24%). Στον αντίποδα, οι τρεις βασικότεροι λόγοι που αναφέρονται για την μη χρήση πλαστικού χρήματος είναι η ευκολία (64%), ο καλύτερος έλεγχος των οικονομικών του νοικοκυριού (46%) και η δυσκολία/άγνοια στη χρήση πιστωτικών/ χρεωστικών καρτών (28%). Επίπτωση κρίσης στις δαπάνες των νοικοκυριών Σχεδόν το σύνολο των καταναλωτών του Νομού Θεσσαλονίκης (92%) δηλώνουν ότι έχουν μειώσει τις δαπάνες τους λόγω της οικονομικής κρίσης. Οι κυριότερες μειώσεις δαπανών, σύμφωνα με τις απαντήσεις των ερωτώμενων στην έρευνα, έχουν πραγματοποιηθεί από τα νοικοκυριά του Νομού Θεσσαλονίκης σε ένδυση/ υπόδηση (66%), είδη διατροφής (40%), ταξίδια (35%), εστίαση (35%) και ψυχαγωγία/σινεμά/καφέ-μπαρ (30%). Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης Πάνω από τους μισούς καταναλωτές του Νομού Θεσσαλονίκης (53%) δηλώνουν ότι η καθημερινή τους ζωή έχει επηρεαστεί από τις κινητοποιήσεις και την επίσχεση των εργαζομένων στον ΟΑΣΘ «Πολύ» (36%) ή «Αρκετά» (17%). Οι ερωτώμενοι θεωρούν ότι η ευθύνη για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί από τις κινητοποιήσεις στον ΟΑΣΘ 9
μοιράζεται τόσο στην Διοίκηση του ΟΑΣΘ (31%) όσο και στην Κυβέρνηση και το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (30%), ενώ μόνο το 3% αποδίδει την ευθύνη στους εργαζόμενους στον ΟΑΣΘ. Ωστόσο, το 23% απαντάει αυθόρμητα ότι η ευθύνη ανήκει σε όλους τους εμπλεκόμενους. 10
7. ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ AD HOC ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Διάσωση εταιρειών υπό πτώχευση Το 57% των επιχειρήσεων του Νομού Θεσσαλονίκης διάκεινται θετικά έναντι της διάσωσης εταιρειών που βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο πτώχευσης με ρύθμιση οφειλών προς το Δημόσιο, τους προμηθευτές τους και τις Τράπεζες. Ωστόσο, το 44% δηλώνουν ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά της κάθε περίπτωσης και μόνο το 13% δηλώνουν ότι η διάσωση πρέπει να πραγματοποιείται σε κάθε περίπτωση. Στον αντίποδα, μόνο το 23% δηλώνουν αρνητικές έναντι της διάσωσης, καθώς θεωρούν ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να λειτουργούν χωρίς παρεμβάσεις. Σε σχέση με τις διαδικασίες που προβλέπονται στο Άρθρο 99 του Πτωχευτικού Κώδικα, το 11% των επιχειρήσεων του Νομού Θεσσαλονίκης τις αντιμετωπίζουν θετικά, έναντι του 24% που τις αντιμετωπίζουν αρνητικά. Ωστόσο, η πλειοψηφία των επιχειρήσεων είτε τις αντιμετωπίζουν με αδιαφορία/ ουδετερότητα (30%) είτε δεν έχουν γνώμη για το θέμα αυτό (35%). Το 55% των ερωτώμενων θεωρεί ότι είναι δυνατή η διάσωση μια επιχείρησης όταν έχει τραυματιστεί το κύρος της, υπό τον όρο ότι οι οποιεσδήποτε κινήσεις διάσωσης θα πραγματοποιηθούν γρήγορα, ενώ το 18% θεωρεί ότι αυτό είναι αδύνατο αν παρέλθει πολύς χρόνος. Άρα η συντριπτική πλειοψηφία (73%) θεωρούν ότι μια επιχείρηση μπορεί να σωθεί ακόμα κι αν έχει πληγεί το κύρος της, εφόσον δεν υπάρχει σημαντική καθυστέρηση στις ενέργειες ανάκαμψης. Θεσσαλονίκη, 7 Οκτωβρίου 2016 ΠΑΛΜΟΣ ΑΝΑΛΥΣΙΣ ΙΚΕ 11