ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΕΚΠΑ ΑΠΟ ΤΟ 1982 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ, από την ίδρυση του πανεπιστημίου Αθηνών το 1834 έως το 1982, οργανώθηκε με βάση την «Έδρα», ενώ ο Ενιαίος Φορέας Διδασκόντων, που θεσπίστηκε με το ν. 1268/82 αποτέλεσε δημοκρατική κατάκτηση, η οποία απελευθέρωσε το επιστημονικό δυναμικό και οδήγησε στην ανάπτυξη του ελληνικού πανεπιστημίου. Ήταν δημοκρατική κατάκτηση τα κριτήρια και οι διαδικασίες ακαδημαϊκής εξέλιξης των μελών ΔΕΠ, κι ας μην αξιοποιήθηκαν πάντοτε, κι ας παραβιάστηκαν πολλές φορές. Παρά τις δεδομένες και φυσιολογικές για την εποχή ανεπάρκειές του, ο νόμος λειτούργησε προωθητικά για τα Ελληνικά ΑΕΙ. Είχε, όμως, και αρνητικά παρεπόμενα που συνδυάστηκαν και πάλι με δίκτυα συμφερόντων και κεντρικές πολιτικές επιλογές. Ας αναγνωρίσουμε εδώ ευθύνες, λάθη ή παραλείψεις, δικές μας αποτυχίες. Ο Νόμος του 1982 αναθεωρήθηκε τμηματικά και ουσιαστικά μέσω πελατειακών παρεμβάσεων (περιορισμός καθηκόντων λεκτόρων, ανάθεση διευθύνσεων εργαστηρίων και κλινικών σε καθηγητές) που, σε συνεργασία και πάλι πανεπιστημιακών μεγαλοπαραγόντων με την εκάστοτε δικομματική πολιτική εξουσία, οδήγησε σε μια απέραντη κουρελού αλληλοαναιρούμενων διατάξεων που, στην πράξη, υπονομεύουν τις συνταγματικές εγγυήσεις για το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ, για την ελευθερία της έρευνας και της διδασκαλίας, για την υποχρέωση κοινωνικής λογοδοσίας και της διαφάνειας, για το δικαίωμα των πολιτών να έχουν δωρεά παιδεία σε όλα τα δημόσια εκπαιδευτήρια κάθε βαθμίδας. ΣΗΜΕΡΑ γίνεται πλέον κοινός τόπος στους πανεπιστημιακούς λειτουργούς η ανάγκη διορθωτικών αλλά και ριζοσπαστικά ανατρεπτικών αλλαγών. Ήρθε η ώρα να γίνει το Πανεπιστήμιο περισσότερο ακαδημαϊκό, λιγότερο γραφειοκρατικό, να δημιουργήσει όρους πλουσιότερων δυνατοτήτων συνεργασίας με τους ερευνητικούς θεσμούς. Να καταστεί περισσότερο δημόσιο και λιγότερο κρατικό. Να ανοίξει πεδία ελευθερίας περιορίζοντας ταυτόχρονα την αυθαιρεσία και την εσωστρέφεια. Να τολμήσει τη διαφάνεια, να μην φοβηθεί το άνοιγμα και τη λογοδοσία προς την κοινωνία, εφαρμόζοντας αυστηρά του κανόνες της τέχνης και της επιστήμης και όχι ευτελείς τυφλοσούρτες επιχειρηματικού management. Να κλείσει θεσμικά τους δρόμους στα πελατειακά συστήματα, στην εξουσία των ανώτερων βαθμίδων, στη διαπλοκή με την πολιτική εξουσία, στις εσωτερικές και τις εξωτερικές δουλείες, στη διαφθορά. Οι παρεμβάσεις της Αριστεράς για την εσωτερική δημοκρατία στα τμήματα και για τον περιορισμό της μετεξέλιξης των φοιτητικών μεγάλων παρατάξεων σε συμμέτοχους των αδιαφανών πελατειακών δικτύων αρχίζουν να φτιάχνουν κοινούς τόπους.
ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΑΥΤΗ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΩΡΙΜΗ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ και αλλαγές στον τρόπο διοίκησης και λειτουργίας ΑΕΙ, στην κατεύθυνση της διαφάνειας και του εκδημοκρατισμού δομών και θεσμών, με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας των σπουδών και της έρευνας, επιχειρείται για άλλη μια φορά να χρησιμοποιηθεί από την πολιτεία για την επιβολή της αντιμεταρρυθμιστικής της πολιτικής. Οι κυβερνητικές θέσεις του κειμένου διαβούλευσης για την ανώτατη εκπαίδευση δεν βρήκαν καμία στήριξη στους πανεπιστημιακούς θεσμούς. Με εξαίρεση ίσως την πλειοψηφία της Ομοσπονδίας μας στην οποία συμμετέχουν και οι δύο παρατάξεις του δικομματισμού (Α.Σ.Κ.Ε.Υ και ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ) που διεκδικούν την ψήφο σας. Οι πρυτάνεις και οι Σύγκλητοι των ελληνικών πανεπιστημίων, αλλά και η Σύνοδος των Πρυτάνεων ΟΜΟΦΩΝΑ, απάντησαν ότι οι θέσεις της κυβέρνησης δεν αποτελούν αντικείμενο και βάση διαλόγου τόσο διότι η υιοθέτησή τους παραβιάζει το Σύνταγμα όσο και επειδή οι ρυθμίσεις που προτείνονται δεν αντιμετωπίζουν καθόλου τα εγνωσμένα, πραγματικά και ασφυκτικά οικονομικά, λειτουργικά και θεσμικά προβλήματα των ελληνικών ΑΕΙ. Το βασικό διακύβευμα στην ανώτατη εκπαίδευση σήμερα είναι η διατήρηση και επέκταση του δημόσιου χαρακτήρα της και της χρηματοδότησης της και η δημοκρατική διοίκηση των ιδρυμάτων της. ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΑΕΙ - ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΜΟΝΟ Ο ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ και της έρευνας μπορεί να είναι επωφελής για την κοινωνία και να υπηρετήσει τις προοπτικές της χώρας. Και αυτό δεν έχει καμία σχέση με τις νοοτροπίες που έχει καθιερωθεί να καλούνται κρατισμός και δημοσιοϋπαλληλικές αντιλήψεις. Δημόσιος χαρακτήρας των ιδρυμάτων δεν σημαίνει μόνο δημόσια χρηματοδότηση και δωρεάν πρόσβαση. Προϋποθέτει ελεύθερη συνεργασία με εξωπανεπιστημιακούς συλλογικούς φορείς για την υλοποίηση προγραμμάτων που αφορούν εκπαίδευση, έρευνα και πιλοτική εφαρμογή καινοτομιών στην κοινότητα. Προϋποθέτει βασική και εφαρμοσμένη έρευνα που δεν χρηματοδοτείται κατά κύριο λόγο από την βιομηχανία. Μόνο η δημόσια χρηματοδότηση μπορεί να διασφαλίσει ότι η ακαδημαϊκή έρευνα θέτει και απαντά ερωτήματα πέρα από αυτά που περιέχονται στον εκάστοτε στενό ορίζοντα της βιομηχανίας, που από την φύση της έχει σαν βασικό της μέλημα τις πωλήσεις των προϊόντων που ήδη έχει αναπτύξει. Προϋποθέτει ακόμη δημιουργία υπηρεσιών που εξασφαλίζουν τα δικαιώματα χρήσης των επιστημονικών ανακαλύψεων του προσωπικού των ιδρυμάτων κάτω από τέτοιες νομικές 2
μορφές που αποτρέπουν την εκμετάλλευση από συγκεκριμένο άτομο ή επιχείρηση και επιτρέπουν την ελεύθερη διάθεσή τους στην κοινωνία. Αν η πολιτική ηγεσία του υπουργείου παιδείας δεν μπορεί να εγγυηθεί την δημόσια χρηματοδότηση των ιδρυμάτων θα πρέπει να δηλώσει ευθαρσώς ότι δεν είναι σε θέση να παρέχει δωρεάν δημόσια ανώτατη εκπαίδευση κάτι που επειδή είναι αποτυχία θα είχε σαν αυτονόητη συνέπεια την παραίτησή της. Οι προτάσεις του τύπου «θα βρουν τα πανεπιστήμια δωρεές και χορηγούς» αποτελούν διανοητικές ακροβασίες ανθρώπων που πολύ χαλαρή σχέση έχουν με την πραγματικότητα της χώρας. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ - ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ Η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ των ιδρυμάτων θα πρέπει οπωσδήποτε να συνοδεύεται από μηχανισμούς διασφάλισης δημοκρατικής λειτουργίας, αξιοκρατίας, διαφάνειας και κοινωνικού ελέγχου. Όλες οι ενέργειες των διοικήσεων ακαδημαϊκές, οικονομικές, διοικητικές θα πρέπει να δημοσιεύονται στο διαδίκτυο και να είναι προσβάσιμες σε κάθε ενδιαφερόμενο. Δεν μπορεί να γίνει καμία συζήτηση για την εισαγωγή διορισμένων διοικητικών οργάνων η οποία εκτός των άλλων παραβιάζει την αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ. Κανείς δεν εξηγεί γιατί το μέτρο αυτό αποτελεί λύση στα όποια διοικητικά προβλήματα των ιδρυμάτων. Αντίθετα, είναι προφανές ότι εισάγει μία νέα γραφειοκρατική δομή, η οποία δεν λογοδοτεί προς την ακαδημαϊκή κοινότητα και η οποία επιβαρύνει την μισθοδοσία των ιδρυμάτων. Oι παραβιάσεις της νομιμότητας, οι ατασθαλίες και η κατάχρηση εξουσίας εκλεγμένων διοικητικών και ακαδημαϊκών οργάνων δεν αντιμετωπίζονται με την κατάργηση τους όπως οι αντίστοιχες ενέργειες της πολιτείας (και είναι πολύ περισσότερες) δεν αντιμετωπίζονται με την κατάργηση του κοινοβουλίου. Η μόνη απάντηση σε αυτές δεν μπορεί να είναι άλλη από τον ουσιαστικό εκδημοκρατισμό των εκλεγμένων με σταθμισμένη ψήφο ακαδημαϊκών οργάνων, τα οποία λογοδοτούν προς την πανεπιστημιακή κοινότητα και διασφαλίζουν με κανόνες διαφάνειας τον κοινωνικό έλεγχο. Ο διορισμός των manangers δεν έλυσε τα προβλήματα των δημόσιων νοσοκομείων. ΣΠΟΥΔΕΣ ΠΤΥΧΙΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ 1268/82 ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΤΥΧΙΟ ΠΟΥ ΑΠΟΝΕΜΕΙ, αντιστοιχούν σε ένα αναγνωρισμένο γνωστικό αντικείμενο. Η αφαίρεση από τα τμήματα της ευθύνης κατάρτισης των προγραμμάτων σπουδών και η απονομή των πτυχίων από την σχολή, όπως προτείνει το υπουργείο, σε συνδυασμό με την εξατομίκευση των προγραμμάτων σπουδών, οδηγεί στην καταστρατήγηση της πειθαρχίας και στον κατακερματισμό της ενότητας ενός επιστημονικού αντικειμένου, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας των σπουδών. Συγχρόνως η αποσύνδεση του πτυχίου από ένα αναγνωρισμένο επιστημονικό αντικείμενο οδηγεί στην κατάργηση της αντικειμενικής βάσης διεκδίκησης συλλογικά, επαγγελματικών δικαιωμάτων. Παράλληλα η διδακτική ισοτίμηση υπηρεσιών κατάρτισης ιδιωτικών κερδοσκοπικών επιχειρήσεων (ΚΕΚ, ΙΕΚ, κολέγια) με την πανεπιστημιακή διδασκαλία μέσω του συστήματος των «πιστωτικών μονάδων» οδηγεί στην απαξίωση και στον ευτελισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ενώ τα ιδιωτικά κολέγια στηρίζονται προκλητικά με την προτροπή να ιδρύσουν τα ελληνικά ΑΕΙ παραρτήματα σε ξένες χώρες. 3
Γιατί, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, αν ένα κράτος μέλος επιτρέπει στα δικά του ιδρύματα την πώληση πανεπιστημιακών τίτλων σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, δεν μπορεί να απαγορεύει αντίστοιχες εμπορικές πράξεις στο εσωτερικό του. Καμία από τις προτάσεις αυτές δεν απαντά στο ερώτημα της αναβάθμισης της ποιότητας των σπουδών και των μεθόδων διδασκαλίας που είναι το πραγματικό ζητούμενο μιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης σήμερα. Ο νόμος 1268/82 άνοιξε τον δρόμο για την ενίσχυση της έρευνας στα ελληνικά ΑΕΙ με την ιδιαίτερη βαρύτητα που έδινε στην παραγωγή επιστημονικών εργασιών για την ακαδημαϊκή εξέλιξη των διδασκόντων. Ανάλογα κίνητρα πρέπει να δοθούν σήμερα για τα θέματα των σπουδών. Σήμερα είναι η ώρα για την διερεύνηση τρόπων κατάργησης των από αμφιθεάτρου παραδόσεων ο οποίος παραμένει ο κύριος τρόπος μετάδοσης της γνώσης κατάλοιπο της εποχής της έδρας και η αντικατάσταση τους με εναλλακτικές μορφές διδασκαλίας και εξέτασης σε μικρές ομάδες φοιτητών. Σήμερα είναι η ώρα για τον εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών σύμφωνα με τις εξελίξεις της επιστήμης και τις ανάγκες του κοινωνικού συνόλου. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΟΤΙ ΣΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί μεγάλο μέρος του σημερινού ΔΕΠ, εκείνο που κατέχει και τις υψηλές βαθμίδες. Οι μαζικές συνταξιοδοτήσεις οδηγούν έτσι κι αλλιώς σε συρρίκνωση του ΔΕΠ, καθώς οι θέσεις δεν θα επαναπροκηρύσσονται και δεν προβλέπονται νέες θέσεις στον προϋπολογισμό του Υπουργείου. Οδηγούμαστε έτσι σε «γήρανση» του προσωπικού, σε μια προβληματική και αδιέξοδη συνθήκη για την ανανέωση και τη συνοχή του. Το πρόβλημα παροξύνεται, καθώς ένα νέο και υψηλών επιστημονικών προδιαγραφών δυναμικό διογκώνεται με γοργούς ρυθμούς και, όταν δεν μεταναστεύει, αχρηστεύεται, ενώ ο «κενός χρόνος», ανάμεσα στην αποφοίτηση των νέων και την επαγγελματική αποκατάσταση, είναι ήδη εκρηκτικός. Όσο κι αν η κυβέρνηση και οι φιλοκυβερνητικές παρατάξεις της ΠΟΣΔΕΠ αποσιωπούν την ορατή πλέον συρρίκνωση του προσωπικού, η κοινότητα δεν μπορεί να εθελοτυφλεί. Οφείλει να διαχειριστεί το τεράστιο αυτό ζήτημα, θεωρώντας δεδομένο ότι αριστεία, καινοτομία, πρωτοτυπία, δυναμισμός είναι αντιστρόφως ανάλογα των βαθμίδων της ακαδημαϊκής ιεραρχίας, παντού στον κόσμο, σε όλη την ιστορία των ΑΕΙ. Αν θέλει λοιπόν να προκόψει το πανεπιστήμιο, να κατακτήσει αισθητικούς, οργανωτικούς, λειτουργικούς και «παραγωγικούς» αναβαθμούς, οφείλει να ανανεώνεται διαρκώς, να κρατήσει ανοιχτές τις πόρτες στους νέους συναδέλφους, τις «κάτω, κοντά στους φοιτητές, μέσα στις επιστημονικές εξελίξεις» βαθμίδες. Γι αυτό μας βρίσκει αντίθετους η κατάργηση της βαθμίδας του λέκτορα και η αντικατάσταση της με συμβασιούχους με ελαστικές σχέσεις εργασίας με μόνη αποστολή την διδασκαλία καθώς και η κατάργηση της μονιμότητας των επίκουρων καθηγητών. 4
Επιλογές που οδηγούν σε συρρίκνωση και μαρασμό τον ενιαίο φορέα διδασκόντων και στην δημιουργία πυραμιδωτής ιεραρχίας ρόλων και αρμοδιοτήτων, δηλαδή σε μια μεταλλαγμένη έδρα. Οι σημερινές ανώτερες βαθμίδες είναι προϊόν της κατάργησης της έδρας, της ανοιχτής κοινωνικής κινητικότητας, του δημοκρατικού πανεπιστημίου και του κοινωνικού κράτους. Αν παραγράψουν το χρέος τους και δεν ξοφλήσουν τώρα τα δανεικά, θα χάσουν μαζί με την περηφάνια τους το στοίχημα της αναπαραγωγής του ανοιχτού πανεπιστημίου. Οι κλειστές ιεραρχίες είναι εξόχως αντιπαραγωγικές, το «βόλεμα» σε καιρούς ηθικής έκπτωσης συντεχνιακή ξετσιπωσιά. Είναι εδώ η Ευρώπη με τους φοιτητές στους δρόμους, είναι εδώ τα αποτελέσματα ανάλογων πολιτικών «διαχείρισης ανθρώπινων πόρων»: κλείσιμο τμημάτων, καθολικά πλέον αλλά και πανάκριβα δίδακτρα, διδάσκοντες με τα «συμβόλαια και τις βαλίτσες στο χέρι». Απόκειται κυρίως στα μέλη ΔΕΠ η αντιμετώπιση του τεράστιου αυτού προβλήματος. Οφείλουν να αναλογιστούν τις ευθύνες τους και να αποτιμήσουν το καθεστώς μέσα στο οποίο εξελίχθηκαν ακαδημαϊκά οι ίδιοι και παραγνωρίζοντας ενδεχόμενες ταλαιπωρίες και πικρίες, να αποδώσουν τα δανεικά στους μαθητές τους και την κοινωνία: συνθήκες ανεμπόδιστης ακαδημαϊκής εξέλιξης, απροϋπόθετη ελευθερία στην έρευνα και τη διδασκαλία, επαγγελματική αξιοπρέπεια και μισθολογική κατοχύρωση των νέων συναδέλφων. Δηλαδή ανοιχτό και δημοκρατικό πανεπιστήμιο με αξιόπιστες κρίσεις, χωρίς καταδολίευση των κριτηρίων, χωρίς παρεμβάσεις και λειτουργία πελατειακών δικτύων και ομάδων συμφερόντων. Για τις υψηλές βαθμίδες το στοίχημα αυτό είναι ζήτημα ακαδημαϊκών αξιών, πολιτικών αρχών και επαγγελματικής τιμής. ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΟ ΔΕΠ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ όπως και η πλήρης και χωρίς προϋποθέσεις ακαδημαϊκή ελευθερία, κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα. Η αναίρεση του εγγυημένου ενιαίου μισθολογίου και η μεταφορά της μισθοδοσίας στα ΑΕΙ, που μεθοδεύει η κυβέρνηση, προοιωνίζει νέες μορφές ιεραρχίας και πελατειακών εξαρτήσεων, υπονομεύει τη συνοχή και την αλληλεγγύη του κλάδου, καθώς επίσης και το συλλογικό χαρακτήρα του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου. Διαφοροποίηση αποδοχών ανάλογα με τα έσοδα του ιδρύματος, το ιδιαίτερο γνωστικό αντικείμενο ή τις συγκυριακές στρατηγικές των «Διοικήσεων» σημαίνει μετάλλαξη του καθεστώτος του ανεξάρτητου δημόσιου λειτουργού στο καθεστώς του υπαλλήλου, μόνιμου ή συμβασιούχου. Ο θεσμός του «μισθού ως προς τα κατώτατα όρια» οδηγεί σε μια συνθήκη όπου οι διδάσκοντες θα διαπραγματεύονται συνεχώς τις «μεταβαλλόμενες» αποδοχές τους, ενώ οι μη μόνιμοι τις αποδοχές αλλά και τη ίδια τους τη δουλειά. Η απαλλαγή του κράτους από την υποχρέωση μισθοδοσίας, πέραν του βασικού μισθού, θα εντείνει το κυνήγι «συμπληρωματικών αποδοχών», θα οδηγήσει σε επαγγελματική ανασφάλεια και εγκατάλειψη «αντιπαραγωγικών» γνωστικών πεδίων, ιδίως όμως σε συμμόρφωση με «στρατηγικές» των 5
διοικήσεων για την εξεύρεση πόρων στην ερευνητική αγορά ή την αγορά «εκπαιδευτικών υπηρεσιών». Είναι πασιφανές ότι αυτοί που θα κληθούν να πληρώσουν τελικά το κόστος ανάλογων «μεταρρυθμίσεων» είναι οι φοιτητές. Εδώ και δεκαπέντε χρόνια - λόγω φαύλων πολιτικών πρακτικών το ειδικό μισθολόγιο των πανεπιστημιακών δασκάλων διαρθρώνεται, ακόμα και μετά τις πρόσφατες περικοπές, σε ποσοστό περίπου 40% στη βάση επιδομάτων τα οποία επιδοτούν παράλογα αυτό που είναι η φύση της δουλειάς μας (έρευνα, διδακτική προετοιμασία). Ο βασικός μισθός των μελών ΔΕΠ των Πανεπιστημίων παραμένει αμετάβλητος από το 2004, επομένως στην πράξη βαίνει συνεχώς μειούμενος. Έτσι, τα μέλη ΔΕΠ αποτελούν τον μοναδικό κλάδο επιστημόνων δημόσιων λειτουργών, που αμείβεται ακόμα με το ειδικό μισθολόγιο του 1998. Ως αποτέλεσμα, τα τελευταία χρόνια έχουμε υποστεί, σωρευτικά, μείωση των αποδοχών μας σε πραγματικούς όρους άνω του 30%. Η μισθολογική καθήλωση των μελών ΔΕΠ και ο επιδοματικός χαρακτήρας του μισθολογίου τους πρέπει να σταματήσει άμεσα με την εισαγωγή ενός νέου ενιαίου μισθολογίου με αποδοχές ανάλογες των πανεπιστημιακών των χωρών της ευρωζώνης. ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ ΧΩΡΙΣ ΣΧΟΛΙΑ ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΟΙ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΔΥΟ ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ, την εκπαίδευση και την υγεία. Και οι δύο θεσμοί αποτελούν πρώτης γραμμής στόχο της τρέχουσας πολιτικής που περιλαμβάνει επίταση της υποχρηματοδότησης και μέτρα λειτουργικής αποδιοργάνωσης. Η πολιτική αυτή δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα στις σχέσεις ΕΣΥ και πανεπιστημίου. Είναι επείγον λοιπόν να εξετάσουμε τις συνέπειες της στενής λειτουργικής σχέσης πανεπιστημίου και ΕΣΥ και να αναζητήσουμε λύσεις υπέρβασης των προβλημάτων. Από αυτήν την άποψη, οι προτάσεις που έχουν πρόσφατα διατυπωθεί, αποτελούν ενδιαφέρουσα βάση για συζήτηση. Μία συζήτηση που θα πρέπει να εκκινείται από την αναγνώριση των διακριτών ρόλων των δύο θεσμών: Το ΕΣΥ έχει σαν βασική αποστολή την εξυπηρέτηση των υγειονομικών αναγκών του πληθυσμού ενώ η κύρια αποστολή του πανεπιστημίου είναι η παραγωγή και η διάδοση της γνώσης. Η νοσηλευτική λειτουργία των πανεπιστημιακών κλινικών θα πρέπει να διεξάγεται με τέτοιον τρόπο ώστε να εξυπηρετεί την βασική τους αποστολή. Δυστυχώς, με τις σημερινές συνθήκες, η ακαδημαϊκή λειτουργία των μελών ΔΕΠ υποτάσσεται πολύ συχνά στις αναγκαιότητες της φροντίδας των ασθενών στα πλαίσια της λειτουργίας του ΕΣΥ (ωράρια, εφημερίες, πίεση για διαθέσιμες κλίνες κλπ), αντί να συμβαίνει το αντίθετο. Το φαινόμενο αυτό αναμένεται να επιταθεί με τον περιορισμό του προσωπικού (ΕΣΥ, ΔΕΠ, νοσηλευτικού, παραϊατρικού, διοικητικού) και την παράλληλη αύξηση της ζήτησης των υπηρεσιών υγείας στις δημόσιες δομές. Εφόσον τα υπουργεία υγείας και παιδείας δεν αναγνωρίζουν την ιδιαιτερότητα και την πολυπλοκότητα της εργασίας των πανεπιστημιακών γιατρών και δεν δημιουργούν συνθήκες που επιτρέπουν προστατευμένο χρόνο για διδασκαλία και έρευνα θα πρέπει να εξετάσουμε τους όρους και τις προϋποθέσεις ίδρυσης δημόσιου πανεπιστημιακού νοσοκομείου πέρα από τις δομές του ΕΣΥ. 6
Εκτός από τα προβλήματα στην ακαδημαϊκή εργασία των πανεπιστημιακών γιατρών ο τρόπος που το κράτος διαχειρίζεται την σχέση ΕΣΥ πανεπιστημίου δημιουργεί και προβλήματα στα εργασιακά δικαιώματα των πανεπιστημιακών γιατρών, καθώς ρυθμίσεις που αφορούν τους γιατρούς του ΕΣΥ, και που εκείνοι διαπραγματεύτηκαν με το υπουργείο υγείας, εφαρμόζονται αυτόματα και στα μέλη της σχολής μας. Τέτοια δυσμενής ρύθμιση αποτέλεσε η αυτόματη υπαγωγή του κλάδου μας στον νόμο που προβλέπει την μη-εφαρμογή της ευρωπαϊκής οδηγίας για τον μέγιστο αριθμό εφημεριών που μπορεί να εκτελεί ένας γιατρός, χωρίς μάλιστα τα ανταλλάγματα που έλαβαν οι συνάδελφοι του ΕΣΥ. Το ζήτημα των εργασιακών σχέσεων συζητιέται πάλι με θέρμη ενόψει της επιδιωκόμενης ένταξης των πανεπιστημιακών γιατρών στην ολοήμερη λειτουργία των νοσοκομείων του ΕΣΥ. Μόνιμη πρόκληση βέβαια αποτελούν οι χαμηλές αμοιβές που λαμβάνουμε από το υπουργείο υγείας για το κλινικό μας έργο. Συμφωνούμε με την αντιστοίχηση Λέκτορα με Επιμελητή Α και Επίκουρου, Αναπληρωτή και Καθηγητή με Διευθυντή ΕΣΥ. Για τους γιατρούς του κλάδους μας που προσφέρουν κλινικό έργο στα πλαίσια του ΕΣΥ προτείνουμε: Για πλήρη νοσοκομειακή απασχόληση να αμείβονται με κλινικό επίδομα ίσο με τις τακτικές αποδοχές της αντίστοιχης βαθμίδας ιατρών ΕΣΥ ενώ Για 20ωρη εβδομαδιαία νοσοκομειακή απασχόληση - ίση με την υποχρεωτική απασχόληση κάθε μέλους ΔΕΠ - να αμείβονται με το 50% του κλινικού επιδόματος. Οι εφημερίες που εκτελούν τα μέλη ΔΕΠ να αμείβονται με ποσά ίδια με αυτά της αντίστοιχης βαθμίδας των ιατρών του ΕΣΥ καθώς και Να θέσουμε και από την μεριά μας το θέμα της εφαρμογής της ευρωπαϊκής οδηγίας για την υπερωριακή ιατρική απασχόληση. Οι διαχρονικά χαμηλές αμοιβές των μελών ΔΕΠ οδηγούν τους συναδέλφους (όχι μόνο τους γιατρούς) των ΑΕΙ της χώρας στην αναζήτηση πρόσθετων εσόδων από εξω-πανεπιστημιακές εργασίες. Το φαινόμενο αυτό, που οδηγεί σε στρεβλώσεις και καθόλου γόνιμες αντιπαραθέσεις, αναμένεται να επιταθεί με τις επερχόμενες περικοπές. Πάγια επιδίωξη αποτελεί η εξασφάλιση αποδοχών για τα μέλη ΔΕΠ σε επίπεδα που θα κάνουν ρεαλιστικό τον στόχο να αφοσιωθούμε αποκλειστικά στην εκπαίδευση των φοιτητών μας, προπτυχιακών και μεταπτυχιακών, στην προαγωγή της έρευνας και την προσφορά υπηρεσιών και τεχνογνωσίας σε ευρύτερα τμήματα της κοινωνίας. Συνάδελφοι, Η ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΡΑΤΑΞΗ Η ΟΠΟΙΑ ΑΝΤΕΔΡΑΣΕ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ, ΠΟΥ ΕΠΙΔΙΩΚΟΥΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΟΜΜΑΤΙΣΜΟΥ, ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. Στις εκλογές της ΠΕΜΠΤΗΣ 16/12/2010 ζητάμε την ψήφο σας για να συνεχίσουμε την δυναμική μας προσπάθεια για ένα υψηλής ποιότητας Δημόσιο Πανεπιστήμιο χωρίς διαπλοκές και διασυνδέσεις με κάθε είδους κέντρα εξουσίας 7