ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. (Επισήμανση: Χρησιμοποίησε, ανάλογα με την ερώτηση, τους κατάλληλους κάθε φορά χάρτες)

Σχετικά έγγραφα
ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. (Επισήμανση: Χρησιμοποίησε, ανάλογα με την ερώτηση, τους κατάλληλους κάθε φορά χάρτες)

Α1.5 «Aνακρίνοντας» τους χάρτες

ΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται

ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ

Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χ

ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ. Φύλλο εργασίας 1 Το φυσικό περιβάλλον της Αφρικής. Ονοματεπώνυμο Τάξη... Ημερομηνία.

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ

Γεωλογία - Γεωγραφία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος:

ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

Β4.3 ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ: ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ

γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ)

Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν.

Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει

2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ

a. Οι βαθιές θάλασσες της Ευρώπης δημιουργήθηκαν όταν έλιωσαν οι παγετώνες. β. Η Νορβηγική Θάλασσα βρέχει τις βορειοανατολικές ακτές

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ. Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Το Ελληνικό τόξο

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2010 ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

3. Να αναφέρεις να μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε μια σχολική μονάδα πριν, κατά την διάρκεια και μετά από ένα σεισμό.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΘΕΜΑΤΑ. ήταν ο κάθε ένας από αυτούς και σε ποιον από αυτούς σχηματίστηκε η Ελλάδα;

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ANA ΠΑΡΑΓΡΑΦΟ

ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 ΩΚΕΑΝΟΙ Ωκεανοί Ωκεάνιες λεκάνες

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

Α1.5 «ΑΝΑΚΡΙΝΟΝΤΑΣ» ΤΟΥΣ ΧΑΡΤΕΣ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ & Κλίµα / Χλωρίδα / Πανίδα της Κύπρου

Γεωλογία - Γεωγραφία Α Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: vyridis.weebly.com

Η ΟΡΕΙΝΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΚΑΜΤΣΑΤΚΑ

Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία

0,5 1,1 2,2 4,5 20,8 8,5 3,1 6,0 14,9 22,5 15,0 0,9

γεωγραφικό γλωσσάρι για την έκτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω για τη γη» του ΟΕΔΒ)

ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΝΟΙΕΣ «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ» ΚΑΙ «ΣΧΕΤΙΚΗ» ΘΕΣΗ

Τ Α Η Φ Α Ι Σ Τ Ε Ι Α

Από το Βόρειο στο Βόρειο Πόλο! (ταξιδεύοντας στο ίδιο γεωγραφικό μήκος)

1. Το φαινόµενο El Niño

τον Τόμαρο και εκβάλλει στον Αμβρακικό και ο Άραχθος πηγάζει από τον Τόμαρο και εκβάλλει επίσης στον Αμβρακικό (Ήπειρος, Ζαγόρι).

ΓΕΩ ΥΝΑΜΙΚΗ. Φυσική της Λιθόσφαιρας Κεφάλαιο 7. Καθ. Αναστασία Κυρατζή. Κυρατζή Α. "Φυσική της Λιθόσφαιρας"

Oι Κατηγορίες Κλιμάτων :

ΜΑΘΗΜΑ 16 ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

Βοηθητική εργασία 1.α. Εξερευνώ την Ευρώπη ανακρίνοντας τους χάρτες

ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Α ΤΡΙΜΗΝΟΥ

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Γεωλογία- Γεωγραφία Α Τάξης Ημερησίου και Εσπερινού Γυμνασίου

Τι είναι ο κατακόρυφος διαμελισμός;

Τα ποτάμια και οι λίμνες της Ελλάδας. Λάγιος Βασίλειος, Εκπαιδευτικός

Ήπειρος: Βόρεια Αμερική

ΓΕΩ ΥΝΑΜΙΚΗ. Φυσική της Λιθόσφαιρας Κεφάλαιο 7. Καθ. Αναστασία Κυρατζή. Κυρατζή Α. "Φυσική της Λιθόσφαιρας"

ΕΡΩΤΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ενότητα Β


ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΜΕ ΤΟ GOOGLE EARTH: Η ΕΥΡΩΠΗ

Γεωλογία Β Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 2

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Διδακτέα ύλη Διαχείριση Διδακτέας ύλης

Το 1766, το Ναυαρχείο προσέλαβε τον Cook για να διοικήσει ένα επιστημονικό ταξίδι στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο σκοπός του ταξιδιού ήταν να παρατηρήσει και

ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΤΩΝ ΤΑΣΕΩΝ

Περιβαλλοντικά Συστήματα

ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ

Τάξη: Ε ηµοτικού Μάθηµα: Ερευνώ το Φυσικό κόσµο Ενότητα: Τα ηφαίστεια

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ

Περιβαλλοντικά Συστήματα

Τα σημαντικότερα γεγονότα της Παλαιάς Διαθήκης εκτυλίσσονται στην περιοχή που. Η Μέση Ανατολή στην αρχαιότητα

Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ας γνωρίσουμε τη γεωγραφία της Ελλάδας

Α Τάξη Γυμνασίου Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α. Διδακτέα ύλη Διαχείριση Διδακτέας ύλης

Αποδημητικά πουλιά της Κύπρου. Όνομα: Κωνσταντίνος Χριστοφή Τμήμα: Γ 4 Μάθημα: Βιολογία

ΟΙ ΥΔΡΙΤΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΩΣ ΚΑΥΣΙΜΗ ΥΛΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANAXIMANDER. Από Δρ. Κωνσταντίνο Περισοράτη

ΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΜΑΤΑ

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Διδακτέα ύλη Διαχείριση Διδακτέας ύλης

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ.: ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία των θετικών μαθημάτων Ημερήσιου και Εσπερινού Γυμνασίου για το σχ. έτος

ΓΕΩΛΟΓΙΑ-ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ E ΕΞΑΜΗΝΟ

"Λάθος αντιλήψεις που δημιουργούνται από την ελλιπή διδασκαλία των γεωεπιστημών" Αντώνης Δ.Στάης

Φυσικό Περιβάλλον ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Ευρασιατική, Αφρικανική και Αραβική

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ (ΤΑΞΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ).

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ

3. Στο παρακάτω πλαίσιο ζωγράφισε το εσωτερικό της γης από την επιφάνεια μέχρι το κέντρο της και να σημειώσεις τα μέρη της.

Κεφάλαιο: Εισαγωγή στη Ευρώπη. Η Ευρώπη είναι μια από τις πέντε κατοικημένες ηπείρους της γης. Γνωρίζεις ποιες είναι οι άλλες τέσσερις ήπειροι;

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΝ ΡΑ (ΣΕΛ. 3) 2. ΠΟΣΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΟΥΝ ΡΑΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ 3. ΖΩΑ ΚΑΙ ΦΥΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ 4. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ (ΣΕΛ.

ΧΕΡΣΑΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ. Δομή και σύσταση οικοσυστημάτων - αβιοτικοί και βιοτικοί παράγοντες

Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα. Αγγελική Καμπάνη Βασιλική Καμπάνη Μαρία Καλέλλη Δέσποινα Πάνου

Τα πιο μεγαλόπρεπα στολίδια της Γης. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Στ Δημοτικού Αναζητώντας τα πιο μεγαλόπρεπα στολίδια Γεωγραφία

Όταν τα υδροσταγονίδια ή παγοκρύσταλλοι ενός νέφους, ενώνονται μεταξύ τους ή μεγαλώνουν, τότε σχηματίζουν μεγαλύτερες υδροσταγόνες με βάρος που

Το παιχνίδι όπου έχει σημασία να είστε κοντά

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Το κλίμα της Ελλάδος. Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία Σ ε λ ί δ α 1

Η ΖΩΗ ΣΤΙΣ ΠΟΛΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

ERASMUS Δημοτικό Σχολείο Αγίων Τριμιθιάς Χρίστος Τομάζος Στ 2

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Γεωλογία- Γεωγραφία Β Τάξης Ημερησίου Γυμνασίου

ΤΜ&Κ1. Χριστίνα Αναγνωστοπούλου Λέκτορας Τομέας Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας

γλυκό νερό που υπάρχει στον κόσμο θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες των ανθρώπων και στο μέλλον βροχοπτώσεις ήταν ομοιόμορφα κατανεμημένες

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΤΑ KOPPEN Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1) το

Εξωγενείς. παράγοντες ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ-ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΝΕΡΟ. Η Σημασία του Υδάτινοι Πόροι Ο πόλεμος του Νερού. Αυγέρη Βασιλική Ανδριώτη Μαρινα Βλάχου Ελίνα

Αρχές Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας (Διάλεξη 10)

Γεωγραφική κατανοµή των βροχοπτώσεων 1. Ορισµοί

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Κλάδοι της γεωγραφίας

ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΓΗΣ (Οκτώβριος 2007)

Transcript:

ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης Ενότητας Β (Επισήμανση: Χρησιμοποίησε, ανάλογα με την ερώτηση, τους κατάλληλους κάθε φορά χάρτες) 1. Δύο φορές τον χρόνο η ώρα αλλάζει και γίνεται χειμερινή ή θερινή, με αλλαγή των δεικτών των ρολογιών μας (μία ώρα εμπρός ή πίσω). Γιατί το κάνουμε αυτό; Τι πιστεύεις ότι κερδίζουμε μ αυτή την αλλαγή; 2. Παρατήρησε τη θέση της Διώρυγας του Σουέζ και της Διώρυγας του Παναμά και προσπάθησε να εξηγήσεις τη σημασία τους για την παγκόσμια ναυτιλία. Υπάρχει ανάλογο παράδειγμα στην Ελλάδα; 3. Ένας καπετάνιος θέλει να κάνει τον γύρο της Γης, χωρίς να διακόψει το ταξίδι του κάποια ήπειρος. Ποιον παράλληλο πρέπει να ακολουθήσει; Ποιους τύπους κλίματος θα συναντήσει στην πορεία του; 4. Ο ίδιος καπετάνιος θέλει να ταξιδέψει από τη βόρεια πολική ζώνη στη νότια, χωρίς να συναντήσει κάποια ήπειρο. Από ποιους μεσημβρινούς θα του πρότεινες να περάσει; Ποιους τύπους κλίματος θα συναντήσει στην πορεία του; 5. Εντόπισε στον παγκόσμιο χάρτη και χαρακτήρισε τη θέση των παρακάτω στοιχείων: της Αραβικής Θάλασσας, της Καραϊβικής Θάλασσας, του Κόλπου της Γουινέας, του Πορθμού του Μαγγελάνου, της Οχοτσκικής Θάλασσας, του Κόλπου της Βεγγάλης. 6. Εντόπισε στον χάρτη της Ασίας τα Στενά του Ορμούζ και προσπάθησε να αξιολογήσεις τη σημασία τους για την παγκόσμια οικονομία, χρησιμοποιώντας ως κριτήριο όσα ακούς στις ειδήσεις για τη σημασία του πετρελαίου. 7. Ο αρχαίος πολιτισμός της Αιγύπτου διατηρήθηκε σταθερός για πολλές χιλιάδες χρόνια, επειδή αντιμετώπισε ελάχιστους εισβολείς. Παρατήρησε την κοιλάδα του Νείλου και τον χώρο που την περιβάλλει και προσπάθησε να δώσεις μια ερμηνεία γι αυτή τη σταθερότητα. 8. Παρατήρησε στον χάρτη αναγλύφου της Ασίας το οροπέδιο του Θιβέτ και γράψε τα ονόματα 5 μεγάλων ασιατικών ποταμών που ξεκινούν από την περιοχή του. Γιατί κατά τη γνώμη σου το οροπέδιο αυτό είναι η «μητέρα» τόσο μεγάλων υδάτινων ρευμάτων; 158

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Β 9. Τα μόνα αξιόλογα ποτάμια της Αυστραλίας, το ποτάμιο σύστημα Ντάρλινγκ και Μάρεϊ, βρίσκονται στην ανατολική πλευρά της χώρας. Παρατήρησε το ανάγλυφο της Αυστραλίας και προσπάθησε να εξηγήσεις τη θέση τους. 10. Εντόπισε στον χάρτη της Αφρικής τον ποταμό Νίγηρα, παρακολούθησε τη ροή του και σημείωσε τις χώρες που διασχίζει. Μπορείς να υποθέσεις με ποιον τρόπο ο Νίγηρας επηρεάζει καθεμία από τις χώρες αυτές ανάλογα με τη θέση της στην ήπειρο; 11. Γράψε τα ονόματα των μεγάλων οροσειρών, οι οποίες βρίσκονται στα όρια μεταξύ των παρακάτω λιθοσφαιρικών πλακών: ινδοαυστραλιανής και ευρωασιατικής πλάκας, νοτιοαμερικανικής και Νάζκα, ευρασιατικής και αφρικανικής πλάκας, βορειοαμερικανικής και ειρηνικής πλάκας. 12. Το νοτιοδυτικό άκρο της Αραβικής Χερσονήσου (περιοχή της Υεμένης) έχει την ίδια περίπου βλάστηση και τα ίδια ζώα με την Αφρική. Αξιοποίησε τις γνώσεις σου για τη μετακίνηση των ηπείρων, προκειμένου να εξηγήσεις αυτές τις ομοιότητες. 13. Στη μέση περίπου του Ατλαντικού Ωκεανού απλώνεται από τον βορρά προς τον νότο μια τεράστια σε μήκος υποθαλάσσια οροσειρά, στην οποία υπάρχουν πολλά ηφαίστεια. Αξιοποίησε τις γνώσεις σου για τη μετακίνηση των ηπείρων, προκειμένου να εξηγήσεις την παρουσία των ηφαιστείων. 14. Η χερσόνησος Καμτσάτκα, η οποία βρίσκεται στη βορειοανατολική άκρη της Ασίας, έχει μεγάλα ενεργά ηφαίστεια και υποφέρει από μεγάλου μεγέθους σεισμούς. Μελέτησε τον χάρτη των λιθοσφαιρικών πλακών, προκειμένου να εξηγήσεις γιατί συμβαίνει αυτό. 15. Τα περισσότερα απολιθώματα βρίσκονται σε ιζηματογενή πετρώματα. Αξιοποίησε τις γνώσεις σου για τον τρόπο σχηματισμού των πετρωμάτων, προκειμένου να εξηγήσεις γιατί είναι δύσκολο να διατηρηθούν πετρώματα σε εκρηξιγενή και μεταμορφωμένα πετρώματα. 16. Η τάιγκα, το δάσος των κωνοφόρων, καλύπτει μεγάλες εκτάσεις στο βόρειο τμήμα της Ευρώπης, της Ασίας και της Βόρειας Αμερικής. Γιατί, κατά τη γνώμη σου, δεν υπάρχουν ανάλογα δάση στη Νότια Αμερική, στην Αφρική και στην Αυστραλία; E N O T H T A Β 159

ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 17. Εντόπισε τον βορειότερο και τον νοτιότερο παράλληλο, οι οποίοι ορίζουν τα όρια του γεωγραφικού πλάτους της Αυστραλίας. Στη συνέχεια προσπάθησε να εξηγήσεις γιατί: στο βορειοανατολικό τμήμα της υπάρχουν μεγάλα τροπικά δάση. στο νότιο τμήμα της η βλάστηση μοιάζει πολύ με τη μεσογειακή. 18. Στις βόρειες ακτές της Ασίας, της Ευρώπης και της Αμερικής δε ζουν ερπετά. Προσπάθησε να περιγράψεις την αιτία, συνδυάζοντας τις γνώσεις που απέκτησες στα μαθήματα της Βιολογίας και της Γεωλογίας Γεωγραφίας. 160

ΕΝΟΤΗΤΑ Α ΧΑΡΤΕΣ Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης Ενότητας Β 1. Συμβουλή: Πρέπει να γνωρίζεις ότι η χειμερινή ώρα είναι και η πραγματική. Η θερινή είναι η κατά συνθήκη ώρα, και αυτό που έχει αποφασιστεί είναι την άνοιξη να γυρίζουμε τα ρολόγια μία ώρα μπροστά. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα για έξι μήνες να νυχτώνει αργότερα και έτσι να εξοικονομείται ενέργεια. 2. Η Διώρυγα του Σουέζ βρίσκεται στη βορειοανατολική Αίγυπτο, στο όριο της Αφρικής με την Ασία, περίπου στις 30 ο βόρειο γεωγραφικό πλάτος. Έχει μήκος 195 χμ. και κατασκευάστηκε από το 1859 έως το 1869. Η σημασία της για τις θαλάσσιες μεταφορές είναι πολύ μεγάλη, αφού συνδέει τον Ατλαντικό Ωκεανό με τον Ινδικό (μέσω της σύνδεσης Μεσογείου και Ερυθράς Θάλασσας), χωρίς να είναι ανάγκη να γίνει ο περίπλους της Αφρικής, διευκολύνοντας σημαντικά τις θαλάσσιες μεταφορές. Είναι χαρακτηριστικό ότι με την κατασκευή της μειώ- 271

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗΣ θηκε περίπου στο μισό κατά τον 19ο αιώνα ο χρόνος ταξιδιού από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ινδία. Η Διώρυγα του Παναμά βρίσκεται στην Κεντρική Αμερική, στο λεπτότερο σημείο της αμερικανικής ηπείρου, περίπου στις 9 ο βόρειο γεωγραφικό πλάτος. Έχει μήκος 81 χμ. και κατασκευάστηκε από το 1881 έως το 1914. Έχει πολύ μεγάλη σημασία για την παγκόσμια ναυσιπλοΐα, αφού συνδέει τον Ειρηνικό με τον Ατλαντικό Ωκεανό, χωρίς να είναι ανάγκη να γίνει ο περίπλους της Νότιας Αμερικής. Υπάρχει ανάλογο παράδειγμα στην Ελλάδα. Είναι η Διώρυγα της Κορίνθου, μήκους 6,5 χμ., η οποία κατασκευάστηκε από το 1881 έως το 1883. Η Διώρυγα της Κορίνθου ενώνει το Ιόνιο με το Αιγαίο Πέλαγος, μέσω της σύνδεσης του Κορινθιακού με τον Σαρωνικό Κόλπο, χωρίς να είναι ανάγκη να γίνει ο περίπλους της Πελοποννήσου. 3. Θα πρέπει να ακολουθήσει τον παράλληλο 60 ο νότιο πλάτος. Το κλίμα δε θα αλλάζει, γιατί το πλοίο θα κινείται στον ίδιο παράλληλο και θα είναι πολικό, αφού σ αυτό το γεωγραφικό πλάτος βρίσκεται η νότια πολική ζώνη. 4. Θα μπορούσε να ακολουθήσει τον μεσημβρινό 30 ο δυτικό μήκος. Θα ταξιδέψει κατά σειρά στη βόρεια πολική ζώνη, στη βόρεια εύκρατη, στην ισημερινή, στη νότια εύκρατη και, τέλος, στη νότια πολική ζώνη και θα συναντήσει κατά σειρά πολικό κλίμα, εύκρατο ωκεάνιο, τροπικό, εύκρατο ωκεάνιο και πολικό. 5. Η θέση των στοιχείων φαίνεται στον παρακάτω πίνακα: Όνομα Αραβική Θάλασσα Καραϊβική Θάλασσα Κόλπος της Γουινέας Πορθμός του Μαγγελάνου Οχοτσκική Θάλασσα Κόλπος της Βεγγάλης Θέση Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του Ινδικού Ωκεανού και εκτείνεται μεταξύ της Ινδίας, της Σομαλίας και της Αραβικής χερσονήσου. Βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα του Ατλαντικού Ωκεανού και εκτείνεται ανάμεσα στην Κεντρική Αμερική και τις Αντίλλες. Βρίσκεται στον ανατολικό Ατλαντικό Ωκεανό, στη δυτική Αφρική, και εκτείνεται από το ακρωτήριο Πάλμας της Λιβερίας ως το ακρωτήριο Λόπες της Γκαμπόν. Βρίσκεται στο νότιο άκρο της Νότιας Αμερικής και συνδέει τον νότιο Ειρηνικό με τον νότιο Ατλαντικό Ωκεανό, χωρίζοντας τη Νότια Αμερική από τη Γη του Πυρός. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του Ειρηνικού Ωκεανού και εκτείνεται ανάμεσα στις Κουρίλες Νήσους, τη νήσο Σαχαλίνη και τη Χερσόνησο Καμτσάτκα. Βρίσκεται στο βορειοκεντρικό τμήμα του Ινδικού Ωκεανού και εκτείνεται μεταξύ Ινδίας, Μπανγκλαντές και Μιανμάρ. 272

ΕΝΟΤΗΤΑ Β ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 6. Τα στενά του Ορμούζ είναι πορθμός στο βορειοδυτικό τμήμα του Ινδικού Ωκεανού. Στη βόρεια ακτή του είναι το Ιράν και στη νότια το Εμιράτο του Ομάν. Συνδέει την Αραβική Θάλασσα με τον Περσικό Κόλπο, αποτελώντας την είσοδο σε αυτόν. Από αυτό το στενό θαλάσσιο πέρασμα περνάνε όλα τα πλοία που μεταφέρουν το πετρέλαιο των χωρών του Περσικού Κόλπου (Ιράκ, Κουβέιτ κ.ά.) προς όλες τις χώρες που το αγοράζουν. Επομένως είναι σημείο στρατηγικής σημασίας σε παγκόσμιο επίπεδο. 7. Η εισβολή στην αρχαία Αίγυπτο ήταν πολύ δύσκολη υπόθεση, επειδή, όπως φαίνεται στον χάρτη, για να φτάσει κανείς ως εκεί, έπρεπε να διασχίσει τεράστιες ερημικές εκτάσεις. Η κατάληψη της χώρας έγινε δυνατή μόνον όταν αναπτύχθηκαν μεγάλες αυτοκρατορίες, όπως η Περσική και αυτή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, οι οποίες ήταν άρτια οργανωμένες στο να ξεπερνούν τέτοιες δυσκολίες. Έτσι, ο αιγυπτιακός πολιτισμός έζησε απομονωμένος για πολλούς αιώνες, χωρίς να δεχτεί ξένους εισβολείς. 8. Πέντε μεγάλοι ασιατικοί ποταμοί που πηγάζουν από το οροπέδιο του Θιβέτ είναι οι: Γιανγκ Τσε, Χουάνγκ Χο, Μεκόνγκ, Ινδός, Βραχμαπούτρα. Η Ασία είναι η μεγαλύτερη σε έκταση ήπειρος της Γης. Το οροπέδιο του Θιβέτ βρίσκεται στο νοτιοκεντρικό της τμήμα και περιβάλλεται από τεράστιες πεδιάδες. Τα νερά που συγκεντρώνονται σ αυτό κατεβαίνουν ακτινωτά από τα βουνά και, επειδή βρίσκουν μεγάλες πεδινές εκτάσεις στη ροή τους, έχουν τη δυνατότητα να ενωθούν, σχηματίζοντας μεγάλους ποταμούς. Παράλληλα, το κλίμα χαρακτηρίζεται από πλούσιες βροχοπτώσεις, που συμβάλλουν στη μεγάλη παροχή αυτών των ποταμών. 9. Κατά μήκος της νοτιοανατολικής ακτής της Αυστραλίας, εκτείνονται οι Αυστραλιανές Άλπεις. Η οροσειρά αυτή αποτελεί διαχωριστικό όριο για τα κατακρημνίσματα που δέχεται η νοτιοανατολική Αυστραλία. Έτσι, τα κατακρημνίσματα που πέφτουν ανατολικά αυτής της οροσειράς κυλούν σε μικρή διαδρομή μέχρι να φτάσουν στη θάλασσα, αδυνατώντας να σχηματίσουν σημαντικά υδάτινα ρεύματα. Δυτικά όμως της οροσειράς εκτείνονται μεγάλες πεδινές εκτάσεις και τα νερά εκεί μπορούν να σχηματίσουν μεγάλους ποταμούς. Αυτοί είναι οι Ντάρλινγκ και Μάρεϊ, οι οποίοι δέχονται όλη την ποσότητα των νερών αυτής της περιοχής. 10. Συμβουλή: Ο Νίγηρας είναι ποταμός της δυτικής Αφρικής, με μήκος 4.200 χμ. περίπου, ο οποίος πηγάζει από τα όρη Λόμα Μάνσα και εκβάλλει στον Κόλπο της Γουινέας, διαρρέοντας τη Σιέρα Λεόνε, τη Γουινέα, το Μάλι, τον Νίγηρα, το Μπενίν και τη Νιγηρία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος ποταμός της Αφρικής σε μήκος μετά τον Νείλο και τον Κόνγκο και το δέλτα του είναι το μεγαλύτερο της αφρικανικής ηπείρου και δεύτερο στον κόσμο, ενώ στη ροή του διαμορφώνει τμήμα των συνόρων Νίγηρα-Μπενίν. Οι χώρες που διασχίζει ο ποταμός Νίγηρας είναι φτωχές, με τις αγροτικές δραστηριότητες να κυριαρχούν. Ενδεικτικά, η χώρα Νίγηρας το 2004 υπέφερε 273

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗΣ από ξηρασία και το 2005 μαστιζόταν από λιμό. Ο ποταμός, λόγω του αναγλύφου της περιοχής, γενικά δεν είναι πλωτός. Έτσι, τα νερά του χρησιμεύουν για άρδευση και ύδρευση. Στο τελευταίο τμήμα της ροής του, στη Νιγηρία, η κατάσταση αλλάζει. Το πεδινό έδαφος αυτής της χώρας και οι άφθονες βροχοπτώσεις πλουτίζουν τον Νίγηρα με άφθονο νερό. Η Νιγηρία αξιοποιεί τα νερά του, πέρα από άρδευση και ύδρευση, έχοντας κατασκευάσει μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα, ενώ ο ποταμός χρησιμοποιείται και σαν υδάτινη συγκοινωνιακή αρτηρία, αφού εκεί είναι πλωτός. Αξιοποίησε αυτές τις πληροφορίες και διαμόρφωσε την απάντησή σου. 11. Μεγάλες οροσειρές, αντίστοιχα με τις λιθοσφαιρικές πλάκες, είναι: α. Ιμαλάια. β. Άνδεις. γ. Άλπεις. δ. Βραχώδη Όρη. 12. Το γεγονός ότι το νοτιοδυτικό άκρο της Αραβικής Χερσονήσου έχει την ίδια περίπου βλάστηση και τα ίδια ζώα με την Αφρική σημαίνει ότι παλαιότερα στον γεωλογικό χρόνο, εκατομμύρια χρόνια πριν, η Αραβική Χερσόνησος ήταν ενωμένη με την Αφρική. Όμως οι λιθοσφαιρικές πλάκες της περιοχής κινούνται αργά στο πέρασμα του χρόνου, απομακρύνοντας πλέον τις δύο περιοχές. 13. Οι λιθοσφαιρικές πλάκες κινούνται με διάφορους τρόπους. Πλησιάζουν μεταξύ τους, συγκρούονται, κινούνται παράλληλα η μία με την άλλη ή απομακρύνονται. Όταν δύο πλάκες απομακρύνονται η μία από την άλλη, δημιουργείται ένα άνοιγμα στον φλοιό της Γης, από όπου βγαίνουν λιωμένα πετρώματα (μάγμα με τη μορφή λάβας) και αέρια από τα βαθύτερα στρώματα. Το μάγμα παγώνει και οικοδομεί μεγάλες οροσειρές ενεργών υποθαλάσσιων ηφαιστείων (μεσοωκεάνιες ράχες), δημιουργώντας έναν νέο ωκεάνιο φλοιό. Αποτέλεσμα αυτών των έντονων γεωλογικών διεργασιών είναι και η παρουσία ηφαιστείων σ αυτές τις περιοχές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ισλανδία, η οποία βρίσκεται στο μέσο του βόρειου Ατλαντικού Ωκεανού, στο όριο απομάκρυνσης της βορειοαμερικανικής από την ευρασιατική πλάκα, και είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη ηφαιστειακή δραστηριότητα στην Ευρώπη. 14. Μελετώντας τον χάρτη αναγλύφου και τον χάρτη λιθοσφαιρικών πλακών, εύκολα διαπιστώνεται ότι η χερσόνησος Καμτσάτκα βρίσκεται πάνω στο όριο σύγκλισης της ευρασιατικής πλάκας με την πλάκα του Ειρηνικού και ανήκει στις περιοχές που αποτελούν το «δαχτυλίδι της φωτιάς». Επομένως είναι απόλυτα δικαιολογημένο το γεγονός ότι η περιοχή έχει έντονη σεισμική και ηφαιστειακή δραστηριότητα. 15. Σε εκρηξιγενή ή μεταμορφωμένα πετρώματα τα απολιθώματα θα είχαν καταστραφεί, λόγω της διαδικασίας σχηματισμού αυτών των πετρωμάτων, η οποία είναι πιο βίαιη από αυτήν των ιζηματογενών. Τα ιζηματογενή πετρώματα έχουν ήπιο τρόπο δημιουργίας, αφού σχηματίζονται στο πέρασμα εκατομμυρίων 274

ΕΝΟΤΗΤΑ Β ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ετών, λόγω απόθεσης υλικών (ιζημάτων), χωρίς άλλες έντονες γεωλογικές διεργασίες. Έτσι, δίνουν τη δυνατότητα διατήρησης ανέπαφων των απολιθωμάτων. 16. Η τάιγκα αναπτύσσεται στο βόρειο τμήμα του βορείου ημισφαιρίου, σε περιοχές με ψυχρό κλίμα, π.χ. στο βόρειο τμήμα της ασιατικής Ρωσίας. Όμως στο αντίστοιχο νότιο τμήμα του νοτίου ημισφαιρίου δεν υπάρχει ξηρά, αφού κυριαρχεί η θάλασσα. Επομένως δεν μπορεί να υπάρχει πουθενά στο νότιο ημισφαίριο αυτός ο τύπος οικοσυστήματος, που αναπτύσσεται σε ξηρά με ψυχρό κλίμα. 17. Η Αυστραλία εκτείνεται μεταξύ των 40 ο νότιο γεωγραφικό πλάτος και των 10 ο βόρειο γεωγραφικό πλάτος. Επομένως: Το βόρειο τμήμα της βρίσκεται στην ζώνη του Ισημερινού και το κλίμα χαρακτηρίζεται από πλούσιες βροχοπτώσεις και υψηλές θερμοκρασίες. Φυσικό επακόλουθο αυτών των συνθηκών είναι να επικρατούν τα βροχερά τροπικά δάση. Το νότιο τμήμα της βρίσκεται στη νότια εύκρατη ζώνη. Έτσι το κλίμα είναι εύκρατο, με τέσσερις διακριτές εποχές. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή η περιοχή της Αυστραλίας βρίσκεται σε νότιο γεωγραφικό πλάτος αντίστοιχο με το βόρειο γεωγραφικό πλάτος που βρίσκεται η χώρα μας. Επομένως η βλάστηση στο νότιο τμήμα (που έχει εύκρατο κλίμα και βρίσκεται κοντά στις ακτές) έχει ομοιότητες με τη μεσογειακή βλάστηση. 18. Συμβουλή: Μπορείς να γνωρίζεις ότι τα ερπετά αποτελούν απογόνους των μεγαλόπρεπων δεινοσαύρων και είναι σπονδυλωτά ζώα. Τα ερπετά αριθμούν σήμερα πάνω από 6.000 διαφορετικά είδη σε όλο τον πλανήτη, ξεκινώντας από το ταπεινό σαμιαμίδι και φτάνοντας σε φίδια και κροκόδειλους μήκους πολλών μέτρων! Το ινγκουάνα, η καρέτα καρέτα, ο χαμαιλέοντας, η σαύρα, η οχιά είναι μερικοί χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι ερπετών. Η ονομασία τους οφείλεται στο ότι έρπουν στο έδαφος, σέρνονται σ αυτό είτε έχουν πόδια είτε όχι. Μερικά από τα πιο εντυπωσιακά και σπάνια είδη ερπετών συναντώνται στα νησιά Γκαλαπάγκος, αυτό το απομονωμένο εκπληκτικό φυσικό οικοσύστημα στον Ειρηνικό Ωκεανό. Τα ερπετά αναπαράγονται με αυγά και έχουν την ικανότητα να ζουν σε ξηρά, σε θάλασσα, σε ερήμους, σε ζούγκλες, σε μέρη της εύκρατης ζώνης, αρκεί το κλίμα να είναι θερμό. Το ψυχρό κλίμα τα επηρεάζει, χάνουν τη ζωτικότητά τους και πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Επομένως δεν μπορούν να επιβιώσουν στις βόρειες ακτές της Ασίας, της Ευρώπης και της Αμερικής, αφού εκεί το ψυχρό κλίμα που επικρατεί είναι αντίξοο για την επιβίωσή τους. Αξιοποίησε αυτές τις πληροφορίες και διαμόρφωσε την απάντησή σου. 275