Αναπαραγωγικότητα. Δρ. Δέσποινα Ανδριώτη

Αναπαραγωγικότητα Δρ. Δέσποινα Ανδριώτη dandrioti@gmail.com

Ορισμοί Σημασία Δείκτες Δομή του μαθήματος Παραδείγματα

Αναπαραγωγικότητα ή γεννητικότητα ή γονιμότητα Κύριος παράγων διαμόρφωσης και εξέλιξης του πληθυσμού Δείχνει την ταχύτητα ανάπτυξης του Αναπαραγωγικότητα= γεννήσεις ζώντων Γονιμότητα αναφέρεται στα συμμετέχοντα άτομα

Γονιμότητα σημασία βιολογική και δημογραφική (α) αναπαραγωγική ικανότητα (β) αναπαραγωγική δραστηριότητα γυναικείου πληθυσμού 15-49 ετών

Φυσιολογική γονιμότητα Προσδιορίζεται από κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες Μέσος όρος παιδιών αδώ ανά γυναίκα α 11 Εξαρτάται από αντισύλληψη Μέσος όρος παιδιών συνήθως <2 Επίπεδο αντικαταστάσεως 21 2,1 παιδιά

Πηγή: Εργαστήριο Δημογραφικών & Κοινωνικών Αναλύσεων. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, 2004

Πηγή: Κοτζαμάνης, 2008

Ένα είναι αρκετό;

Δείκτες αναπαραγωγικότητας Μέση διάρκεια γενεάς Μέση ηλικία της συζύγου κατά τον πρώτο γάμο Μέση ηλικία της μητέρας κατά τη γέννηση του πρώτου παιδιού

Μέση διάρκεια γενεάς Προσδιορίζει το ρυθμό αύξησης ή μείωσης του πληθυσμού Εξαρτάται από το διάστημα που μεσολαβεί κατά μέσο όρο μεταξύ γέννησης και απόκτησης του πρώτου παιδιού

Όσο μικρότερη είναι η μέση διάρκεια γενεάς ο ρυθμός αύξησης ης του πληθυσμού θα είναι μεγαλύτερος Κατά συνέπεια όσο μειώνεται η μέση ηλικία μ η μ η η γάμου και κατ επέκταση και η μέση ηλικία γέννησης, ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού θα είναι μεγαλύτερος

Το συνολικό ποσοστό γονιμότητας στην ΕΕ-27 έχει μειωθεί αρκετά κάτω από το επίπεδο αντικατάστασης τις τελευταίες δεκαετίες. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 6, το συνολικό ποσοστό γονιμότητας ήταν 146γεννήσεις 1,46 ανά γυναίκα στην ΕΕ-27 το 2002, το πρώτο έτος κατά το οποίο οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες για όλα τα 27 κράτη μέλη. Μια μικρή στη συνέχεια ανάκαμψη που παρατηρείται στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ, αύξηση έως 1,60 γεννήσεις ανά γυναίκα το 2010, αλλά στη συνέχεια μειώνεται σε 1,57 το 2011.

Δείκτης ολικής γονιμότητας

Μέση ηλικία της μητέρας στην Ελλάδα 1980-2006 Έτος Ηλικία 1980 25,1 1985 25,5 1990 26,66 1995 2000 2001 2003 2004 2005 2006 2009 27,8 29,5 29,3 29,7 30,00 30,3 30,5 31,1

Άσκηση Ίδρυση Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών

Μέτρηση αναπαραγωγικότητας Μετράται με γενεαλογικούς ή χρονολογικούς ολο ούς δείκτεςες Δηλαδή διερευνάται η γονιμότητα μιας γενεάς ή μιας κοορτής γάμων

Γενεαλογικοί δείκτες Αναδρομική μελέτη σε δείγμα 1000 γυναικών ηλικίας 50 ετών (ολοκληρωμένη γονιμότητα) Ή εναλλακτικά σχετικές ερωτήσεις κατά την απογραφή

Χρονολογικοί Δείκτες Οι χρονολογικοί δείκτες αναπαραγωγής, αποτελούν τον κυριότερο και στις περισσότερες περιπτώσεις τον αποκλειστικό τρόπο για να εκτιμήσουμε την αναπαραγωγική συμπεριφορά του πληθυσμού. Οι εκτιμήσεις γίνονται με βάση τον αριθμό των γεννήσεων ενός ημερολογιακού έτους, ανάγονται στο σύνολο του υπολογιζόμενου πληθυσμού, με την υπόθεση ότι η αναπαραγωγική συμπεριφορά του πληθυσμού ακολουθεί τα πρότυπα του έτους που εξετάζουμε

Συντελεστές ή δείκτες αναπαραγωγικότητας Αδρός δείκτης γεννήσεων Γενικός Δείκτης Γονιμότητας (General Fertility Rate) Δείκτης Φυσικής Αύξησης (Natural Increase Rate) Ειδικός κατά ηλικία δείκτης γονιμότητας (Age Specific Fertility Rate)

Συντελεστές ή δείκτες αναπαραγωγικότητας Συνολικό ποσοστό ή Δείκτης Ολικής Γονιμότητας (Total Fertility Rate) Αδρό ποσοστό ή Αδρός Δείκτης Αναπαραγωγής (Gross Reproduction Rate) Καθαρό ποσοστό ή Δείκτης Αναπαραγωγής (Net Reproduction Rate)

Αδρός Δείκτης Γεννήσεων (Crude Birth Rate) Ο λόγος των γεννήσεων ζώντων (Β) σε ένα ημερολογιακό έτος, προς το συνολικό πληθυσμό (Ρ) στο μέσον του ιδίου έτους Aπλός και εύκολος στον υπολογισμό του. Απαιτεί να γνωρίζουμε μόνο τις γεννήσεις και το σύνολο του πληθυσμού, μεγέθη ευρέως διαθέσιμα, ακόμα και σε χώρες με ελλιπή στατιστικά στοιχεία Πρώτα συμπεράσματα μ διαχρονικά και διεθνή

Αδρός Δείκτης Γεννήσεων (Crude Birth Rate) Ο ανωτέρω δείκτης δίνει την αναλογία των γεννήσεων σε πληθυσμό 1000 ατόμων σε ετήσια βάση, δηλαδή τη συχνότητα των γεννήσεων σ ένα πληθυσμό. CBR B 1000 P

Παράδειγμα (Crude Birth Rate) Αριθμός γεννηθέντων ζώντων, κατά το έτος 2006: 112.042 Πληθυσμός 30ης Ιουνίου έτους 2006: 11.125.179

Παράδειγμα CBR 107545 11125179 1000 9, 7 0 00

Ελλάδα 2012 Άσκηση Πληθυσμός:10815197 Γεννήσεις:100371 Να βρεθεί ο δείκτης γεννητικότητας

Δείκτης γεννητικότητας Απάντηση 9,28

Γενικός Δείκτης Γονιμότητας (General Fertility Rate) Είναι ο λόγος των γεννήσεων (Β) σε ένα ημερολογιακό έτος προς τον πληθυσμό των γυναικών ηλικία 15-49 ετών στο μέσον του ιδίου έτους, επί 1000 GFR B W W 15 49 1000

Παράδειγμα (GFR) Αριθμός γεννηθέντων ζώντων, κατά το έτος 2009: 117933 Υπολογιζόμενος πληθυσμός γυναικών ηλικίας 15-49 ετών έτους 2009: 2.614.150

Παράδειγμα (GFR) 117933 GFR 1000 45,1 0 00 2614150

Συνήθως ο πληθυσμός θηλέων ηλικία 15-49 ετών αποτελεί το 25% του συνολικού πληθυσμού και για το λόγο αυτό ο γενικός δείκτης αναπαραγωγικότητας (General Fertility Rate) είναι τετραπλάσιος του αδρού δείκτη γεννητικότητας (Crude Birth Rate). Όταν η αναλογία του πληθυσμού των θηλέων αναπαραγωγικής ηλικίας είναι μικρότερη τότε ο ΓΔΑ γίνεται μικρότερος από 4 φορές από τον ΑΔΓ

Ερμηνεία Από 1000 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας γεννήθηκαν 45,1 ζωντανά νεογνά

Ο Δείκτης Φυσικής Αύξησης ης (Natural Increase Rate) Εκφράζει το ισοζύγιο των γεννήσεων έναντι των θανάτων σε πληθυσμό 1000 κατοίκων σε ετήσια βάση Θετικός δηλώνει υπεροχή των γεννήσεων έναντι των θανάτων και συνεπώς αύξηση του πληθυσμού B D NIR CBR CDR 1000 P

Παράδειγμα Αριθμός γεννηθέντων ζώντων, κατά το έτος 1998: 100.894 Αριθμός θανάτων, κατά το έτος 1998: 102.668 Πληθυσμός 30ης Ιουνίου έτους 1998: 10.516.366

Δείκτης Φυσικής Αύξησης Υποδηλώνει ότι το 1998 επήλθε μείωση του πληθυσμού 0,17 NIR 100894 102668 10516366 1000 0,17 0 00

Ειδικός κατά ηλικία δείκτης γονιμότητας Ο ΓΔΑ δεν λαμβάνει υπόψη τη σύνθεση του γυναικείου πληθυσμού κατά ηλικία μέσα στην αναπαραγωγική ομάδα Γνωρίζουμε όμως ότι η γεννητικότητα κυμαίνεται ανάλογα με την ηλικία

Ειδικός κατά ηλικία δείκτης γονιμότητας (Age Specific Fertility Rate) Η αναπαραγωγικότητα του πληθυσμού εξαρτάται από την ειδική ηλικιακή σύνθεση του γυναικείου πληθυσμού

Ειδικός Δείκτης Γονιμότητας Είναι ο λόγος των γεννήσεων (B) από μητέρες ηλικίας x σε ένα ημερολογιακό έτος προς τον γυναικείο πληθυσμό της ίδιας ηλικίας (Wx) στο μέσον του ιδίου έτους επί 1000

Ειδικός Δείκτης Γονιμότητας Εκφράζει την αναλογία των παιδιών που αποκτούν στη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους 1000 γυναίκες ηλικίας x ή x+5 ετών

Ειδικός κατά ηλικία δείκτης γονιμότητας (Age Specific Fertility Rate) f x W B x x 1000 5 f x 5B5 x 1000 W B 5 x

ΕΔΓ-Παράδειγμα Γεννήσεις ζώντων από μητέρες 30-34 ετών κατά το έτος 2009: 40.426426 Πληθυσμός θηλέων ηλικίας 30-34 εώ ετών, το ίδιο έτος: 420.446 446

Ειδικός κατά ηλικία δείκτης γονιμότητας (Age Specific Fertility Rate) ASFR 40426 5* 1000 420446 481 0 00

Ειδικός Δείκτης Γονιμότητας κατά ηλικία Επειδή έχουμε 5 ετείς ομάδες ηλικιών ο δείκτης γίνεται: 5Χ96,2=481 Δηλαδή 1000 γυναίκες ηλικίας 30-34 εώ ετών απέκτησαν 481 παιδιά αδά το 2009 ή 481 παιδιά γεννήθηκαν από 1000 μητέρες ηλικίας 30-3434 ετών το 2009

Ειδικός κατά ηλικία της μητέρας αλλά για γεννήσεις μόνο θηλυκών παιδιών δείκτης γονιμότητας (Age Specific Female Fertility Rate) Oι παραπάνω δείκτες μπορούν να εξειδικευτούν περισσότερο και να αναφέρονται μόνο στις γεννήσεις θηλέων. Δηλαδή πόσα κορίτσια γεννήθηκαν από μητέρες ηλικίας x το ημερολογιακό έτος Χ

συνέχεια B fx ASFFR 1000 W x

Παράδειγμα Age Specific Female Fertility Rate Γεννήσεις ζώντων θηλέων από μητέρες 25-29 29 ετών κατά το έτος 1991: 17.143 Πληθ σ ός θηλέ ηλ ίας 25 29 Πληθυσμός θηλέων ηλικίας 25-29 ετών, το ίδιο έτος: 368.678

Age Specific Female Fertility Rate 17143 ASFFR 55 * 1000 2325 232,5 0 00 368678

Δείκτης Ολικής Γονιμότητας (Total Fertility Rate) Αναφέρεται στον αριθμό των ζώντων παιδιών που αναμένεται να γεννηθούν από μια «πλασματική» γενεά 1.000 γυναικών, αν ακολουθήσουν το πρότυπο αναπαραγωγικότητας ενός έτους, με την υπόθεση ότι δεν συμβαίνουν θάνατοι στη διάρκεια της αναπαραγωγικής τους ζωής TFR 49 x 15 f X

Υπολογίζεται ως άθροισμα των διαδοχικών,, ειδικών κατά ηλικία δεικτών γονιμότητας, που παρατηρήθηκαν στη διάρκεια του συγκεκριμένου έτους

ΕΔΓ κατά έτος 1995 20 3171 76362 41,52 21 4066 76845 52,91 22 4907 77125 63,62 23 5722 77398 73,93 24 6278 77840 80,65 25 6991 78528 89,02 26 7752 79229 97,84 27 8218 79879 102,88 28 7946 79691 99,71 29 7397 78825 93,84

Γεννήσει ς Πληθυσμός γυναικών Ποσοστά γονιμότητας κατά 5ετεις ομάδες 15-19 4756 371685 12,79 20-24 24144 385570 62,6161 25-29 38304 396152 96,69 30-34 23739 378851 62,6666 35-39 8805 367578 23,95 40-44 1512 344737 438 4,38 45-49 146 329706 0,44

Ειδική κατά ηλικία της μητέρας γονιμότητα, ολική γονιμότητα και ποσοστά αναπαραγωγής στην Ελλάδα 1950-1997 έτος GFR Ειδικά κατά ηλικία ποσοστά γονιμότητας Γεννήσεις επί 1000 γυναικών αντίστοιχης ηλικίας 15-49 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 GRR NRR 1950 74,1 12,0 100,4 162,9 122,6 81,4 28,2 6,8 2571,2 1249,6 1113,6 1955 72.8 13.8 101.8 155.7 114.9 66.3 20.7 4.3 2338.0 1160.6 1052.1 1960 71.2 16.7 104.5 151.0 106.2 50.6 14.11 20 2.0 2230.6 1084.2 999.2 1965 70.3 26.1 126,8 149,9 104,7 44,2 10,7 1,5 2319,4 1127,3 1054,2 1970 68,3 36,0 141,5 158,8 96,3 43,6 9,5 1,1 2434,5 1183,2 1121,0 1975 62,22 39,7 135,2 155,6 79,6 36,66 80 8,0 07 0,7 2276,66 1106,5 1059,00 1980 63,4 53,1 157,7 134,3 66,1 26,5 6,7 0,9 2226,5 1077,6 1480,0 1985 49,1 36,4 118,0 102,5 54,4 19,2 4,4 0,5 1677,0 811,6 789,2 1990 42,8 21,6 87,4 97,3 54,6 20,4 36 3,6 04 0,4 1426,5 690,4 671,11 1991 41,6 18,2 80,4 96,3 57,1 20,4 4,0 0,4 1383,3 669,5 658,3 1992 41,6 17,3 78,2 97,22 58,0 22,0 4,2 0,4 1386,4 671,0 659,7 1993 40,2 15,2 69,8 96,2 59,8 22,8 4,3 0,4 1342,7 649,9 638,9 1994 40,6 14,2 67,7 98,8 62,1 23,6 4,5 0,4 1356,8 656,7 645,5 1995 39,4 13,0 62,6 96,7 62,7 24,0 4,4 0,5 1319,0 638,4 627,5 1996 38,9 12,2 59,0 93,9 65,6 24,8 4,3 0,6 1301,5 629,9 619,1 1997 39,2 12,1 56,5 92,9 69,4 26,0 4,8 0,6 1311,6 634,8 623,8 TFR ΠΑ

Δείκτης ολικής γονιμότητας Ο μέσος αριθμός ζωντανών παιδιών που θα γεννήσει μια γυναίκα κατά τη διάρκεια της ζωής της, (εάν κατά τη διάρκεια των ηλικιών αναπαραγωγής επικρατούν οι συνθήκες γονιμότητας κατά ηλικία του έτους αναφοράς)

Δείκτης ολικής γονιμότητας Ο ολικός δείκτης γονιμότητας χρησιμοποιείται προκειμένου να προσδιοριστεί το επίπεδο αντικατάστασης των γενεών, που στις αναπτυγμένες χώρες θεωρείται ότι είναι το 21 2.1

Δείκτης Συνολικής Αναπαραγωγικότητας/ γονιμότητας Εξάγεται από την άθροιση όλων των ειδικών δεικτών αναπαραγωγικότητας κατά ηλικία και επειδή αυτοί υπολογίζονται σε πενταετείς ομάδες ηλικιών το συνολικό άθροισμα πολλαπλασιάζεται επί 5

Παράδειγμα 1997 TFR 12,1 56,5 92,9 69,4 26,0 4,8 0,6 1311, 6 5 Άσκηση πληθυσμός

Τι σημαίνει; Εκφράζει το συνολικό αριθμό γεννήσεων ζώντων από 1000 γυναίκες σε όλη διάρκεια της αναπαραγωγικής τους ζωής Προϋπόθεση: η αναπαραγωγική τους συμπεριφορά παραμένει αμετάβλητη

Παράδειγμα 2010 TFR 11,05 44,92 111,57 96,98 49,56 10,65 1,46 1605, 9 5 Άσκηση πληθυσμός

Μέσος αριθμός παιδιών ανά γυναίκα Αν διαιρέσουμε το δείκτη συνολικής γονιμότητας με το 1000 προκύπτει ο μέσος αριθμός παιδιών ανά γυναίκα, ο οποίος δείχνει τη συνολική γονιμότητα σε ατομικό επίπεδο

Αδρός Δείκτης Αναπαραγωγής (Gross Reproduction Rate) Το συνολικό άθροισμα, των ειδικών κατά ηλικία της μητέρας δεικτών, για γεννήσεις θηλέων Ο δείκτης αυτός εκτιμά τον αριθμό των κοριτσιών που θα γεννηθούν από 1000 γυναίκες μιας πλασματικής γενεάς, χωρίς την επίδραση της θνησιμότητας

Γεννήσεις εντός και εκτός γάμου Ετος Γεννήσεις εντός γάμου % Γεννήσεις εκτός γάμου % Σύνολο γεννήσεων 1961 148.881 98,78 1.835 1,22 150.716 1971 139.445 98,8181 1.681 119 1,19 141.126126 1981 138.719 98,42 2.234 1,58 140.953 1991 100.173 97,62 2.447 2,38 102.620 2001 97.930930 95,75 4.352 425 4,25 102.282282 2011 98.579 92,04 7.849 7,96 106.428

Σχόλια συνέχεια... Η μείωση της γεννητικότητας ως ένα βαθμό αποδίδεται και στην αστικοποίηση του πληθυσμού η οποία παρουσιάστηκε ιδιαίτερα έντονη στη δεκαετία του 60 Παράλληλα αποδίδεται στην εργασία της γυναίκας και στη μεταβολή της παραδοσιακής μορφής της οικογένειας.

Σχόλια συνέχεια... Μέσος αριθμός παιδιών ανά οικογένεια/αγροτικό πληθυσμό> αστικού πληθυσμού 1985 μεταβολή της σχέσης: ερμηνεία: μεταφορά εαφορά των προτύπων του αστικού πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές, αλλά κυρίως από τη γήρανση του, υπάρχουν δηλαδή λιγότερες γυναίκες αναπαραγωγικής γ ηλικίας στις αγροτικές περιοχές

Σχόλια συνέχεια Μείωση του δείκτη γονιμότητας στο σύνολο του πληθυσμού από το 1950 1960-1975 αυξάνεται ως αποτέλεσμα της εσωτερικής ερ μετανάστευσης εσης Μετά το 1980 συνεχής μείωση 1,3 παιδιά ανά γυναίκα, 2012

Σχόλια συνέχεια... Αδρός και καθαρός δείκτης αναπαραγωγής εξαιρετικά χαμηλοί (635 και 624 αντίστοιχα) Ε βάλλε α η λή η έρ α η Επιβάλλεται η λήψη μέτρων για την ενίσχυση της αναπαραγωγικότητας

Βιβλιογραφία Ανδριώτη Δ. Ρουμελιώτη Α. Δημογραφία, Δημόσια Υγεία και Πολιτική Υγείας. Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2007 USAIDFamily Planning and Reproductive Health Indicators Database https://www.cpc.unc.edu/measure/pr h/rh_indicators/specific/fertility

Σας Ευχαριστώ πολύ!!!!!