Κεφάλαιο 4 ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

Κεφάλαιο 4 ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ Η δημοσιονομική εξυγίανση που επιδιώκεται με τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κάτω του 3% του ΑΕΠ και την επιχειρούμενη αναμόρφωση του πλαισίου κατάρτισης του προϋπολογισμού με παράλληλη αναδιάρθρωση των δαπανών, αντανακλάται στην ταχύτατη μείωση του λόγου χρέους/αεπ. Η μείωση του χρέους της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ στην περίοδο 2004-2007 αναμένεται να φθάσει τις 8 ποσοστιαίες μονάδες περίπου, γεγονός που φέρνει τη χώρα μας ανάμεσα στις πρώτες στην ευρωζώνη ως προς τους ρυθμούς μείωσης του χρέους. Προς την κατεύθυνση αυτή, σημαντική είναι η συμβολή των διατηρούμενων υψηλών ρυθμών ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και οι βαθιές διαρθρωτικές τομές που επιχειρούνται τόσο στη δημοσιονομική διαχείριση όσο και ευρύτερα στην οικονομία, και στοχεύουν στη μόνιμου χαρακτήρα αντιμετώπιση των γενεσιουργών παραγόντων συσσώρευσης του χρέους. Εξίσου σημαντική, θεωρείται και η συνεισφορά της υλοποίησης του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, καθώς και η εισροή κοινοτικών κεφαλαίων από το Γ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Παράλληλα, η υιοθέτηση μιας σύγχρονης διαχείρισης χρέους έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχή προσαρμογή της εκάστοτε ιδανικής σύνθεσης του χαρτοφυλακίου χρέους, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι παράγοντες ανατροφοδότησης του ελλείμματος τόσο από πλευράς δαπανών για τόκους, όσο και από πλευράς αναλαμβανόμενων κινδύνων, που προέρχονται κυρίως από τις μεταβολές των επιτοκίων και των διεθνών οικονομικών συνθηκών γενικότερα. Ήδη αναπτύσσονται νέες σύγχρονοι μέθοδοι για τη μέτρηση και απεικόνιση των κινδύνων, ποσοτικά και ποιοτικά, καθώς και για τη βελτιστοποίηση της σύνθεσης του χαρτοφυλακίου χρέους. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει δοθεί τα τρία τελευταία χρόνια στο θέμα της διαφάνειας του χρέους όχι μόνο στις διαδικασίες των δημοπρασιών και συναλλαγών των τίτλων του Δημοσίου, αλλά και στον τομέα παροχής συμμετρικής και πολυδιάστατης πληροφόρησης στους Ευρωπαϊκούς και Διεθνείς Οργανισμούς, στους οίκους αξιολόγησης και τους ενδιαφερόμενους επενδυτές. Η εμπιστοσύνη των Ελλήνων και ξένων θεσμικών επενδυτών στην πολιτική της δημοσιονομικής εξυγίανσης και διαφάνειας, αντανακλάται στο μεσοσταθμικό κόστος νέου δανεισμού από 1/1/2006 μέχρι 31/10/2006 με μεσοσταθμική διάρκεια 10,7 χρόνια, το οποίο παρά την ανοδική πορεία των επιτοκίων στο διεθνές περιβάλλον σε σχέση με το 2005, παραμένει κατά 0,30 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο, συγκρινόμενο βεβαίως με το αντίστοιχης διάρκειας επίπεδο επιτοκίων. Ανάλογα κινείται και ο δείκτης υπερκάλυψης των δημοπρατούμενων ποσών τίτλων του ελληνικού δημοσίου, που σε μεσοσταθμικό επίπεδο μέχρι 31/10/2006 ανέρχεται σε 4,89 και είναι από τους υψηλότερους στην ευρωζώνη, γεγονός που αποδεικνύει το έντονο και αμείωτο ενδιαφέρον των επενδυτών για τοποθετήσεις σε τίτλους του ελληνικού Δημοσίου. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 105

Πίνακας 4.1 Σύνθεση χρέους κεντρικής κυβέρνησης (σε εκατ. ευρώ) 2004 2005 2006* 2007** Α. Χρέος σε ευρώ 198.741 212.669 223.989 232.347 (ως % του ΑΕΠ) 118,0% 117,4% 114,9% 111,3% 1. Έντοκα γραμμάτια 1.842 1.456 1.115 1.106 (δημόσιου τομέα) 369 301 176 156 (ιδιωτικού τομέα) 1.473 1.155 939 950 2. Ομόλογα ελληνικού δημοσίου Δημοπρασίες και λοιπές εκδόσεις 157.124 173.803 184.303 195.274 (Ομολογιακά δάνεια ΕΔ) 155.930 172.648 183.255 194.226 (Ομολογιακά δάνεια οικον. εξυγίανσης) 1.194 1.155 1.048 1.048 3. Κοινοπρακτικά και λοιπά ομολογιακά δάνεια σε ευρώ 26.779 27.050 28.476 27.500 4. Οφειλές Δημοσίου προς Τράπεζα Ελλάδος σε ευρώ 8.488 7.988 7.989 7.517 5. Προσαρμογές ESA (προμέτοχα, τιτλοποιήσεις, μετατρέψιμα) 4.508 2.372 2.106 950 Β. Χρέος σε νομίσματα εκτός ζώνης ευρώ 2.503 2.747 2.098 2.053 (ως % του ΑΕΠ) 1,5% 1,5% 1,1% 1,0% 1. Δάνεια σε νομίσματα εκτός ζώνης ευρώ 2.003 2.206 2.098 2.053 2. Ομόλογα και δάνεια με ρήτρα ξένου νομίσματος 500 541 0 0 Γ. Σύνολο χρέους κεντρικής κυβέρνησης (Α+Β) 201.244 215.416 226.087 234.400 (ως % του ΑΕΠ) 119,5% 119,0% 116,0% 112,3% ΑΕΠ 168.417 181.088 194.902 208.740 * Εκτιμήσεις ** Προβλέψεις Πίνακας 4.2 Χρέος γενικής κυβέρνησης (σε εκατ. ευρώ) 2004 2005 2006* 2007** Α. Χρέος κεντρικής κυβέρνησης 201.244 215.416 226.087 234.400 Β. Χρέος ΝΠΔΔ, κέρματα κ.λπ. 513 610 814 921 Γ. Χρέος κεντρικής κυβέρνησης κατά ESA (A+B) 201.757 216.026 226.901 235.321 Δ. Χρέος ΟΤΑ, OKA 2.152 1.946 1.838 1.800 Ε. Ενδοκυβερνητικό χρέος(-) -21.207-23.306-25.549-27.566 ΣΤ. Χρέος γενικής κυβέρνησης (Γ+Δ+Ε) 182.702 194.666 203.190 209.555 (ως % του ΑΕΠ) 108,5% 107,5% 104,3% 100,4% ΑΕΠ 168.417 181.088 194.902 208.740 * Εκτιμήσεις ** Προβλέψεις 1. Χρέος κεντρικής και γενικής κυβέρνησης Το ανεξόφλητο χρέος της κεντρικής κυβέρνησης στο τέλος του έτους 2006 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε 226.087 εκατ. ευρώ, έναντι 215.416 εκατ. ευρώ το 2005 (πίνακας 4.1). Αντίστοιχα, ο λόγος του χρέους κεντρικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ αναμένεται ότι θα διαμορφωθεί στο 116,0% το 2006, έναντι 119,0% το 2005. 106 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007

Στο τέλος του 2007 το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 234.400 εκατ. ευρώ, με περαιτέρω μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ στο 112,3%. Η ποσοστιαία συμμετοχή του χρέους σε νομίσματα εκτός ζώνης ευρώ στο συνολικό χρέος στο τέλος του 2006 (0,9%), συνεπάγεται πρακτικά την εξάλειψη του συναλλαγματικού κινδύνου στο χαρτοφυλάκιο του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης. Στις 31/12/2006 το χρέος της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται να διαμορφωθεί σε ποσοστό 104,3% του ΑΕΠ, ενώ κατά το έτος 2007 αναμένεται περαιτέρω μείωσή του στο 100,4%. Η μεταβολή της αύξησης του χρέους της γενικής κυβέρνησης σε απόλυτα ποσά βαίνει φθίνουσα, καταδεικνύοντας την εξασθένιση της δυναμικής του, και οδηγώντας σε ταχύτερη μείωση του λόγου χρέους/αεπ (11.964 εκατ. ευρώ το 2005, 8.524 εκατ. ευρώ το 2006 και 6.365 εκατ. ευρώ το έτος 2007). Η διαμόρφωση του χρέους της γενικής κυβέρνησης παρουσιάζεται αναλυτικά στον πίνακα 4.2. 2. Εξέλιξη δημοσίου χρέους Η αύξηση του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης από 31/12/2005 μέχρι 31/12/2006 εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 10.671 εκατ. ευρώ, ενώ η αντίστοιχη αύξηση από 31/12/2006 έως 31/12/2007 προβλέπεται να φθάσει τα 8.313 εκατ. ευρώ (πίνακας 4.3). Οι αυξήσεις αυτές οφείλονται κυρίως στην: κάλυψη του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού, ανάληψη υποχρεώσεων ασφαλιστικών οργανισμών και λοιπών φορέων, υλοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, και ανάληψη υποχρεώσεων από καταπτώσεις εγγυήσεων λόγω μεταφοράς χρέους από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα στην κεντρική κυβέρνηση. Πίνακας 4.3 Εξέλιξη δημοσίου χρέους (σε εκατ. ευρώ) 2005 2006* 2007** Διαφορά 2007-2006 (1) (2) (3)=(2)-(1) 1 Δανειακές επιβαρύνσεις 10.702 11.173 471 Έλλειμμα κεντρικής κυβέρνησης 8.563 9.050 487 Χρηματοδότηση εξοπλιστικών προγραμμάτων κ.λπ. 1.500 1.700 200 Χρεολύσια και υποχρεώσεις τρίτων 216 8-208 Ανάληψη υποχρεώσεων ασφαλιστικών φορέων 423 415-8 2 Αποκρατικοποιήσεις, κεφαλαιακές συναλλαγές -1.261-1.600-339 Έσοδα αποκρατικοποιήσεων -1.315-1.700-385 Πληρωμές εγγυήσεων 54 100 46 3 Μεταβολή χρέους από χρηματοπιστωτικές πράξεις 1.230-1.260-2.490 Προσαρμογές στο άρτιο, λοιπές προσαρμογές 163-193 -356 Διαθέσιμα Γ ΚΠΣ 1.067-1.067-2.134 4 Αύξηση χρέους (1+2+3) 10.671 8.313-2.358 5 Χρέος κεντρικής κυβέρνησης 215.416 226.087 234.400 8.313 Χρέος κεντρικής κυβέρνησης ως % ΑΕΠ (5:8) 119,0% 116,0% 112,3% -3,7% 6 Ενδοκυβερνητικό χρέος, χρέος ΟΤΑ - ΟΚΑ - Δημ. Οργαν., κέρματα -20.750-22.897-24.845-1.948 7 Χρέος γενικής κυβέρνησης (5+6) 194.666 203.190 209.555 6.365 Χρέος γενικής κυβέρνησης ως % του ΑΕΠ (7:8) 107,5% 104,3% 100,4% -3,9% 8 ΑΕΠ 181.088 194.902 208.740 * Εκτιμήσεις ** Προβλέψεις ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 107

3. Δομή και χαρακτηριστικά του χρέους κεντρικής κυβέρνησης Χρέος σε ευρώ Στο τέλος του 2006, το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης σε ευρώ αναμένεται να διαμορφωθεί στο 99,1% του συνολικού χρέους, έναντι 98,7 στις 31/12/2005. Η σύνθεση του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης σε ευρώ στις 31/10/2006 παρουσιάζεται στο διάγραμμα 4.1. Διάγραμμα 4.1 Σύνθεση χρέους σε ευρώ της κεντρικής κυβέρνησης την 31/10/2006 Δαν. Τράπ. Ελλάδος 3,6% Κοινοπρακτικά κ.λπ. Δάνεια 13,8% Έντοκα Γραμμάτια 0,5% Ομόλογα ΕΔ 82,1% Η μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκεια του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια αύξηση, η οποία οφείλεται στην έκδοση τίτλων μεσομακροπρόθεσμης διάρκειας (πίνακας 4.4). Σημαντική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι στις 31/10/2006 ποσοστό 48,4% του χρέους κεντρικής κυβέρνησης είχε υπολειπόμενη φυσική διάρκεια μεγαλύτερη των πέντε ετών (πίνακας 4.5). Ημερομηνία Πίνακας 4.4 Μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκεια χρέους κεντρικής κυβέρνησης Χρέος σε ευρώ Μέση Διάρκεια σε έτη Χρέος εκτός ζώνης ευρώ Συνολικό χρέος 31/12/2004 6,29 6,03 6,29 31/12/2005 6,96 5,95 6,94 31/10/2006 7,31 4,22 7,29 108 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007

Πίνακας 4.5 Χρέος κεντρικής κυβέρνησης ως προς την υπολειπόμενη φυσική διάρκεια Διάρκεια 31/10/2006 Βραχυπρόθεσμο (μέχρι 1 έτος) 11,1% Μεσοπρόθεσμο (1 έως 5 έτη) 40,5% Μακροπρόθεσμο (άνω των 5 ετών) 48,4% Σύνολο 100,0% Στο διάγραμμα 4.2 παρουσιάζεται το χρονοδιάγραμμα λήξεων (ληξιάριο) του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης στις 31/10/2006. Η κατανομή των ετήσιων επιβαρύνσεων από χρεολύσια έχει εξομαλυνθεί διαχρονικά σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου. Διάγραμμα 4.2 Χρονοδιάγραμμα λήξης χρέους της κεντρικής κυβέρνησης την 31/10/2006 28.000 26.000 24.000 22.000 20.000 18.000 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 Τίτλοι Ε.Δ. σε ευρώ Λοιπά Δάνεια σε ευρώ Εκτός ζώνης ευρώ Χρέος σε νομίσματα εκτός ζώνης ευρώ Στις 31/12/2006 το χρέος σε νομίσματα εκτός ζώνης ευρώ αναμένεται να διαμορφωθεί στο 0,9% του συνολικού χρέους, έναντι 1,3% του έτους 2005. Στις 31/10/2006 η σύνθεση του χρέους σε νομίσματα εκτός ζώνης ευρώ, είχε ως εξής: USD (18,4%), CHF (73,4%), JPY (2,9%) και GBP (5,3%). 4. Συσσώρευση χρέους για λογαριασμό τρίτων Το ανεξόφλητο χρέος που είχε αναληφθεί από το Ελληνικό Δημόσιο για λογαριασμό τρίτων στις 31/12/2005 ανέρχόταν στα 19.072 εκατ. ευρώ (πίνακας 4.6) και αντιστοιχούσε στο 8,9% του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης και στο 10,5% του ΑΕΠ (διάγραμμα 4.3). ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 109

Πίνακας 4.6 Συσσώρευση χρεών για λογαριασμό τρίτων (σε εκατ. ευρώ) Ανεξόφλητα υπόλοιπα χρεών την 31/12 έκαστου έτους 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Δάνεια οικονομικής εξυγίανσης (I) Ασφαλιστικά ταμεία 1.582 561 182 136 95 42 33 Αμυντική βιομηχανία 373 176 103 85 62 29 21 Συγκοινωνιακοί φορείς 684 279 123 97 70 32 23 Συνεταιριστικές οργανώσεις 1.552 1.491 1.491 1.467 1.048 1.048 1.048 Στεγαστικά 35 Οργανισμός Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων (ΟΑΕ) 666 332 150 88 59 38 26 Λοιπά 220 67 21 18 15 6 3 Σύνολο (Ι) 5.112 2.906 2.070 1.891 1.349 1.195 1.154 Συμμετοχή στην αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου Τραπεζών κλπ. (II) ΕΤΒΑ 2.166 1.720 1.720 807 484 235 235 ΕΤΕ 376 376 ΕΛΤΑ 238 238 238 117 59 59 59 ΚΡΗΤΗΣ 112 112 ΕΡΤ 38 85 85 62 47 47 ΑΤΕ 29 Σύνολο (ΙΙ) 2.930 2.531 2.043 986 590 341 323 Ειδικά δάνεια (III) Ρύθμιση χρεών νοσοκομείων 305 153 Ρύθμιση χρεών συνεταιριστικών οργανώσεων 370 370 478 478 478 754 754 Ρύθμιση διαφορών αποδοχών δικαστικών και βουλευτών 29 18 6 Εισφορά του κράτους στα ασφαλιστικά ταμεία 161 517 1.109 2.976 4.769 7.577 7.504 Υποχρεώσεις προς την Τράπεζα Ελλάδος κ.λπ. 11.707 12.041 11.598 10.327 9.925 9.543 9.337 Σύνολο (ΙΙΙ) 12.543 13.081 13.214 13.799 15.178 17.874 17.595 Γενικό σύνολο (Ι +ΙΙ +ΙΙΙ) 20.585 18.518 17.327 16.676 17.117 19.410 19.072 ως % επί χρέους κεντρικής κυβέρνησης 15,8% 12,5% 10,8% 9,8% 9,4% 9,6% 8,9% ως % επί ΑΕΠ 18,3% 15,2% 13,1% 11,7% 11,1% 11,6% 10,5% Διάγραμμα 4.3 Συσσωρευμένο χρέος για λογαριασμό τρίτων (ως % στο χρέος κεντρικής κυβέρνησης και ΑΕΠ) 19% 17% 15% 13% 11% 9% 7% 5% 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Ετη ως % επί χρέους κεντρικής κυβέρνησης ως % επί ΑΕΠ 110 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007

Η εξέλιξη του αναλαμβανόμενου χρέους για λογαριασμό τρίτων εμφανίζει μείωση τα τελευταία έτη για τους περισσότερους φορείς, µε εξαίρεση τα ασφαλιστικά ταμεία. (διάγραμμα 4.4). Διάγραμμα 4.4 Συσσώρευση χρεών για λογαριασμό τρίτων (ανεξόφλητα υπόλοιπα την 31/12) (σε εκατ. ευρώ) 8.000 7.000 Ποσά σε εκατ. ευρώ 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Έτη Ασφαλιστικά ταμεία Αμυντική βιομηχανία Συγκοινωνιακοί φορείς Συνεταιριστικές οργανώσεις Συμμετοχή στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου τραπεζών κ.λπ. 5. Δαπάνες εξυπηρέτησης χρέους κεντρικής κυβέρνησης Οι δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης το 2006 εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 26.020 εκατ. ευρώ έναντι 30.066 εκατ. ευρώ το έτος 2005 (πίνακας 4.7). Η διατήρηση των δαπανών εξυπηρέτησης σε σχετικά υψηλά επίπεδα (κυρίως λόγω της δαπάνης για χρεολύσια) οφείλεται στη λήξη μεγάλου όγκου τίτλων βραχυπρόθεσμης και μεσοπρόθεσμης διάρκειας. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 111

Πίνακας 4.7 Δαπάνες εξυπηρέτησης χρέους κεντρικής κυβέρνησης (σε εκατ. ευρώ) Χρεολύσια Τόκοι Παράλληλες δαπάνες Γενικό Συναλ. Εθν. νομ. Σύνολο Συναλ. Εθν. νομ. Σύνολο Συναλ. Εθν. νομ. Σύνολο σύνολο (1) (2) (3) (1+2+3) 1990 532 461 993 455 2.958 3.413 7 31 38 4.444 1991 716 1.987 2.703 545 3.658 4.203 13 33 46 6.952 1992 1.539 4.867 6.406 622 3.501 4.123 19 52 71 10.600 1993 1.400 3.307 4.707 692 5.536 6.228 26 109 135 11.070 1994 1.619 5.543 7.162 913 8.077 8.990 26 164 190 16.342 1995 1.952 5.955 7.907 1.214 7.884 9.098 26 281 307 17.312 1996 1.894 8.369 10.263 1.263 8.378 9.641 47 292 339 20.243 1997 3.057 7.088 10.145 1.348 7.461 8.809 29 279 308 19.262 1998 3.550 6.132 9.682 1.625 7.393 9.018 28 142 170 18.870 1999 2.682 6.569 9.251 1.532 7.758 9.290 18 83 101 18.642 2000 4.640 8.491 13.131 1.922 7.577 9.499 20 38 58 22.688 2001 2.566 9.052 11.618 719 8.570 9.289 8 31 39 20.946 2002 2.397 17.883 20.280 391 8.144 8.535 4 55 59 28.874 2003 1.204 19.559 20.763 180 9.028 9.208 6 64 70 30.041 2004 667 17.777 18.444 85 9.198 9.283 3 69 72 27.799 2005 751 19.628 20.379 108 9.508 9.616 4 67 71 30.066 2006* 65 16.520 16.585 92 9.283 9.375 1 59 60 26.020 * Εκτιμήσεις Σημειώσεις: α) Δεν περιλαμβάνονται δαπάνες προσαρμογών ESA 95 και χρεολύσια για λογαριασμό τρίτων. β) Δεν περιλαμβάνονται εξοφλήσεις βραχυπρόθεσμων τίτλων (έντοκα γραμμάτια ιδιωτικού τομέα και βραχυπρόθεσμοι τίτλοι εξωτερικού). Πίνακας 4.8 Εξοφλήσεις βραχυπρόθεσμων τίτλων (σε εκατ. ευρώ) Έτος Έντοκα γραμμάτια Βραχυπρόθεσμοι τίτλοι ιδιωτικού τομέα εξωτερικού (1) Σύνολο 2001 2.401 2.401 2002 1.303 1.303 2003 2.178 50 2.228 2004 1.571 6.060 7.631 2005 2.495 2.590 5.085 2006* 2.206 4.985 7.191 * Εκτιμήσεις (1) Euro Commercial Paper (ECP) Οι δαπάνες για τόκους της κεντρικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ συνεχίζουν την πτωτική τους πορεία από 5,6% το 2004 σε 5,4% το 2005, ενώ για το 2006 εκτιμάται ότι θα φθάσουν στο 4,9%. Για το 2007, οι δαπάνες για τόκους προβλέπεται να μειωθούν ακόμα περισσότερο στο 4,7% του ΑΕΠ, α- πελευθερώνοντας έτσι πόρους για την άσκηση αναπτυξιακής και κοινωνικής πολιτικής. Πίνακας 4.9 Δαπάνες για τόκους χρέους κεντρικής κυβέρνησης (ποσά σε εκατ. ευρώ) 2002 2003 2004 2005 2006* 2007** Τόκοι 9134 9.416 9.464 9.774 9.530 9.750 ως % του ΑΕΠ 6,4% 6,1% 5,6% 5,4% 4,9% 4,7% * Εκτιμήσεις ** Προβλέψεις 112 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007

Διάγραμμα 4.5 Ύψος δαπανών για τόκους χρέους κεντρικής κυβέρνησης (% του ΑΕΠ) 6,6% 6,3% 6,0% 5,7% 5,4% 5,1% 4,8% 4,5% 2002 2003 2004 2005 2006* 2007** * Εκτιμήσεις ** Προβλέψεις 6. Η ενοποιημένη αγορά ευρωοµολόγων Οι εξελίξεις στην ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων αντανακλούν τις γενικότερες τάσεις που επικρατούν στην αντίστοιχη αμερικανική αγορά. Η επιβράδυνση της οικονομίας των ΗΠΑ, που πιθανώς σηματοδοτεί το τέλος του κύκλου αύξησης των επιτοκίων από τη Federal Reserve Bank, αλλά και γενικότερα η ρευστότητα του διεθνούς πολιτικού και οικονομικού περιβάλλοντος στο τρίτο τρίμηνο του 2006, ώθησε τους επενδυτές προς τις ασφαλέστερες τοποθετήσεις σταθερού εισοδήματος και οδήγησε στην άνοδο των τιμών των ομολόγων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την προς τα κάτω μετατόπιση της καμπύλης αποδόσεων στην αμερικανική αγορά ομολόγων και τη διατήρηση της ελαφρά αρνητικής κλίσης της, ιδίως στο βραχυπρόθεσμο τμήμα της. Στην ευρωπαϊκή αγορά, οι ανοδικές τάσεις στις αποδόσεις των ομολόγων αναφοράς που επικράτησαν από το τέλος του 2005, αντιστράφηκαν στο τρίτο τρίμηνο του 2006. Με τη διατήρηση των ισχυρών προσδοκιών για περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρά τις αισιόδοξες προβλέψεις για την εξέλιξη της ευρωπαϊκής οικονομίας, η καμπύλη αποδόσεων της ευρωζώνης έγινε ακόμα περισσότερο επίπεδη, με τη διαφορά αποδόσεων μεταξύ 2ετούς και 10ετούς ομολόγου να αγγίζει τις 10 μονάδες βάσης. 7. Οι αγορές τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου Η ελληνική αγορά τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου δεν διαφοροποιήθηκε από τις τάσεις που επικράτησαν στην αγορά ευρωομολόγων, με αποτέλεσμα τη σημαντική υποχώρηση των αποδόσεων κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους και ιδιαίτερα στο μακρινό τμήμα της καμπύλης, φθάνοντας τις 55 μονάδες βάσης στα 30 χρόνια. Αντίθετα, παρατηρήθηκε μικρή άνοδος στις βραχυπρόθεσμες διάρκειες με αποτέλεσμα το σχήμα της καμπύλης να γίνει ακόμη πιο επίπεδο. Από τις αρχές του έτους μέχρι σήμερα, ο όγκος των συναλλαγών στη δευτερογενή αγορά διατηρήθηκε σε ψηλά επίπεδα τόσο στην Ηλεκτρονική Δευτερογενή Αγορά Τίτλων (ΗΔΑΤ) όσο και στην εξωχρηματιστηριακή αγορά (Over-The-Counter), με την τελευταία να διεκδικεί το μεγαλύτερο όγκο συναλλαγών. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 113

Η μέση διαφορά αποδόσεων μεταξύ του 10ετούς ομολόγου αναφοράς και του αντίστοιχου γερμανικού, διατηρήθηκε περίπου στο επίπεδο των 30 μονάδων βάσης. Διάγραμμα 4.6 Καμπύλη αποδόσεων τίτλων Ελληνικού Δημοσίου 5,5 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 31/10/2006 30/12/2005 3Μ 6Μ 1Ε 2Ε 3Ε 4Ε 5Ε 6Ε 7Ε 8Ε 9Ε 10Ε 15Ε 20Ε 30Ε Διάγραμμα 4.7 Αποδόσεις 10ετών κρατικών τίτλων (ημερήσια στοιχεία εκατοστιαίες μονάδες) 5,2 5,0 4,8 4,6 4,4 4,2 4,0 3,8 3,6 3,4 3,2 3,0 01/01/04 03/03/04 04/05/04 05/07/04 05/09/04 06/11/04 07/01/05 10/03/05 11/05/05 12/07/05 12/09/05 13/11/05 14/01/06 17/03/06 18/05/06 19/07/06 19/09/06 ΗΠΑ Γερμανία Ελλάδα Πηγή: Τράπεζα Ελλάδος, ΗΔΑΤ Πρωτογενής αγορά τίτλων Η εκδοτική στρατηγική και κατά το τρέχον έτος υπαγορεύτηκε από τη χρονική διάρθρωση των χρηματοδοτικών αναγκών του Ελληνικού Δημοσίου (αναχρηματοδότηση των δανείων που λήγουν και κάλυψη των ταμειακών ελλειμμάτων) και εστιάστηκε στην έκδοση: 114 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007

νέων ομολόγων αναφοράς στις γνωστές διάρκειες των 5 και 10 ετών αρχικού ύψους 5 δισ. ευρώ η κάθε μία με τη μέθοδο της κοινοπραξίας, ενώ για την περαιτέρω αύξηση της ρευστότητάς τους πραγματοποιήθηκαν επανεκδόσεις μέσω δημοπρασιών και νέου ομολόγου αναφοράς 3ετούς διάρκειας και εντόκων γραμματίων 12, 26 και 52 εβδομάδων με τη μέθοδο της δημοπρασίας Επίσης, έγινε επανέκδοση με τη μέθοδο της κοινοπραξίας: του 30ετούς ομολόγου αναφοράς λήξης 20/9/2037, και του τιμαριθμοποιημένου (ως προς τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή της ζώνης ευρώ) ομολόγου αναφοράς σε ευρώ λήξης 25/7/2025, που ο συνολικός του όγκος φθάνει πλέον τα 7,2 δισ. ευρώ. Επίσης, το Ελληνικό Δημόσιο προέβη σε μικρό αριθμό στρατηγικών εκδόσεων με ιδιωτική τοποθέτηση με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, στο πλαίσιο αξιοποίησης επενδυτικών ευκαιριών. Από 01/01/2006 η ομάδα των βασικών διαπραγματευτών αγοράς αποτελείται από 5 ελληνικά και 17 διεθνή πιστωτικά ιδρύματα. Τα 15 από τα διεθνή συμμετέχουν στην ΗΔΑΤ από την έδρα τους στο εξωτερικό. Από το συνολικό όγκο των τίτλων που διατέθηκαν στην πρωτογενή αγορά μέσω δημοπρασιών κατά το γ τρίμηνο του 2006, ποσοστό 31,4% (έναντι 22,3% το β τρίμηνο) απορρόφησαν οι πέντε ελληνικές τράπεζες, ενώ το υπόλοιπο οι 17 ξένες. Επίσης, με στοιχεία 30/9/2006 της ΗΔΑΤ, τις δύο πρώτες θέσεις στη γενική κατάταξη των βασικών διαπραγματευτών αγοράς με βάση τη συμμετοχή τους στη πρωτογενή και δευτερογενή αγορά, κατέχουν ελληνικές τράπεζες. Πολύ σημαντικό είναι το γεγονός, ότι ο μεσοσταθμικός δείκτης υπερκάλυψης των δημοπρατούμενων ποσών τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου, παραμένει ιδιαίτερα υψηλός, στο 4,89. Στις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης ο αντίστοιχος δείκτης διαμορφώθηκε γύρω στο 1,2-1,5, με αποτέλεσμα να εκφράζουν οι χώρες αυτές φόβους για άνοιγμα των spreads των υποβαλλομένων στο σύστημα τιμών από τους βασικούς διαπραγματευτές ή ακόμη και για μη κάλυψη δημοπρασιών στο εγγύς μέλλον. Διάγραμμα 4.8 Κατηγορίες επενδυτών 30ετούς ομολόγου Άγνωστοι Κρατικές Τράπεζες 3% 2% Ασφ. Ταμεία 5% Ασφ. Επιχειρήσεις 12% Ετ. Διαχ. Υψηλού Κινδύνου 2% Επιχειρήσεις 4% Λοιπά 3% Ετ. Διαχ. Κεφαλαίων 11% Τράπεζες 58% ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 115

Δευτερογενής αγορά τίτλων Ο όγκος των συναλλαγών επί των τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου, κατά το γ τρίμηνο του 2006 στο Σύστημα Άυλων Τίτλων (ΣΑΤ) και στην Ηλεκτρονική Δευτερογενή Αγορά Τίτλων (ΗΔΑΤ), διαμορφώθηκε σε υψηλά επίπεδα. Το νέο 10ετές ομόλογο αναφοράς έτους 2006 ήταν ιδιαίτερα εμπορεύσιμο μεταξύ των λοιπών ομολόγων αναφοράς, καθώς προσήλκυσε ποσοστό 47,76% της συνολικής αξίας των συναλλαγών, ακολουθούμενο από το περυσινό 10ετές ομόλογο αναφοράς λήξεως 20/07/2015 με ποσοστό 13,82% και το 30ετές λήξεως 20/09/2037 με 6,70%. Κατά το γ τρίμηνο του 2006, η κατανομή της αξίας των συναλλαγών στην ΗΔΑΤ ανάλογα με την εναπομένουσα διάρκεια των τίτλων, εμφανίζεται στο διάγραμμα 4.9. Διάγραμμα 4.9 Αξία συναλλαγών στην ΗΔΑΤ γ τρίμηνο 2006 (με βάση την εναπομένουσα διάρκεια των τίτλων) πάνω από 10 έτη 22,10% μέχρι 5 έτη 16,61% 5-10 έτη 61,29% Πηγή: Τράπεζα Ελλάδος, ΗΔΑΤ Η αξία συναλλαγών που πραγματοποιήθηκε στην ΗΔΑΤ για την περίοδο Ιανουάριου 2004 - Σεπτεμβρίου 2006 σε μηνιαία βάση, παρουσιάζεται στο διάγραμμα 4.10. Διάγραμμα 4.10 Μηνιαίος όγκος συναλλαγών επί τίτλων του Δημοσίου στην ΗΔΑΤ (σε εκατ. ευρώ) 160 140 120 100 80 60 40 55 65 64 42 51 50 47 43 52 20 0 Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρίλ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέμ. Δεκ. Πηγή: Τράπεζα Ελλάδος, ΗΔΑΤ. 2004 2005 2006 116 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007

Ο όγκος των συναλλαγών και οι προτιμήσεις των επενδυτών με βάση την εναπομένουσα διάρκεια παρουσιάζεται στο διάγραμμα 4.11. Διάγραμμα 4.11 Όγκος συναλλαγών και προτιμήσεις επενδυτών με βάση την εναπομένουσα διάρκεια έως τη λήξη 55,0% 50,0% 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% <3έτη 3-5ετή 5-7ετή 7-10ετή 10-15ετή 15-30ετή Αγορές Πωλήσεις Πηγή: Τράπεζα Ελλάδος, ΗΔΑΤ. Οι τιμές των ελληνικών τίτλων που διαπραγματεύονται στην ΗΔΑΤ ακολούθησαν τις εξελίξεις στις διεθνείς αγορές ομολόγων, καταγράφοντας κέρδη κατά το γ τρίμηνο του 2006, σε όλες τις διάρκειες. Τη μεγαλύτερη άνοδο σημείωσαν οι τίτλοι μακροπρόθεσμης διάρκειας, με την τιμή του 30ετούς λήξεως 20/09/2037 να αυξάνεται το τρίτο τρίμηνο του 2006 κατά 903 μονάδες βάσης και του 20ετούς λήξεως 22/10/2022 κατά 589 μονάδες βάσης. 8. Βασικές κατευθύνσεις δανεισμού και διαχειριστικοί στόχοι έτους 2007 Το δανειακό πρόγραμμα για το έτος 2007 σχεδιάζεται και υλοποιείται με βάση τις ταμειακές ανάγκες για αναχρηματοδότηση των δανείων που λήγουν κατά τη διάρκεια του έτους και την ανάγκη κάλυψης του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού, λαμβανομένων υπόψη και των εσόδων που προέρχονται από τις αποκρατικοποιήσεις. Το μεγαλύτερο μέρος του ετήσιου δανεισμού (άνω του 70%) θα πραγματοποιηθεί και πάλι κατά το α εξάμηνο του έτους, λόγω της αναχρηματοδότησης χρέους που λήγει στο διάστημα αυτό. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εκδοτικής στρατηγικής και του δανειακού προγράμματος του έτους 2007 έχουν ως εξής: Ο δανεισμός του 2007 θα εστιαστεί, όπως και κατά το 2006, σε εκδόσεις ομολόγων στις διάρκειες των 3, 5 και 10 ετών, καθώς και σε εκδόσεις εντόκων γραμματίων. Μετά την επιτυχημένη έκδοση του πρώτου μακροχρόνιου ομολόγου αναφοράς ύψους 9 δισ. ευρώ που επέτρεψε την επιμήκυνση της ελληνικής καμπύλης αποδόσεων πέραν της 30ετίας, θα συνεχι- ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 117

στούν οι εκδόσεις μακροχρόνιων ομολόγων διάρκειας πέραν της 30ετίας, εφόσον το επιτρέψουν οι συνθήκες της αγοράς, ώστε να δημιουργηθεί ακόμα μεγαλύτερο βάθος στα μακρινά σημεία της ελληνικής καμπύλης αποδόσεων. Μετά την ολοκλήρωση της έκδοσης του πρώτου τιμαριθμοποιημένου ομολόγου αναφοράς ύψους 7,2 δισ. ευρώ και εφόσον οι συνθήκες της αγοράς το επιτρέψουν, θα συνεχιστεί η στρατηγική της έκδοσης νέου τιμαριθμοποιημένου ομολόγου αναφοράς με την ίδια ή διαφορετική χρονική διάρκεια. Οι παραπάνω εκδόσεις ομολόγων αναφοράς και εντόκων γραμματίων θα συμπληρωθούν με την υλοποίηση στρατηγικών εκδόσεων σε ευρώ ή και σε άλλα νομίσματα, κυρίως με τη μορφή ιδιωτικών τοποθετήσεων, µε σκοπό την περαιτέρω διεύρυνση της επενδυτικής βάσης και την εκμετάλλευση ευνοϊκών συγκυριών. Η στρατηγική διαχείρισης δημοσίου χρέους το 2006 καθορίστηκε από τις διαχειριστικές πράξεις του έτους 2005, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν με γνώμονα την εκμετάλλευση των ιστορικά χαμηλών επιτοκίων και από την ανοδική πορεία των επιτοκίων που ξεκίνησε το τέλος του 2005 και συνεχίστηκε κατά το 2006. Οι στόχοι διαχείρισης του δημόσιου χρέους και κατά το έτος 2007 θα εστιαστούν στη βελτίωση του συνολικού χαρτοφυλακίου χρέους τόσο από πλευράς κόστους όσο και από πλευράς κινδύνων που α- πορρέουν κυρίως από την άνοδο των επιτοκίων. Ειδικότερα, οι διαχειριστικοί στόχοι για το 2007 επικεντρώνονται: στη συνέχιση της στρατηγικής αξιοποίησης των συνθηκών που παρουσιάζονται στις αγορές, τόσο από πλευράς επιτοκίου όσο και από πλευράς της συνολικής καμπύλης για την περαιτέρω μείωση του επιτοκιακού κινδύνου, στη διατήρηση της σχέσης χρέους σταθερού/κυμαινόμενου επιτοκίου στην περιοχή του 80% - 20%, στη διακύμανση της χρηματοοικονομικής διάρκειας εντός του εύρους των 4,30-4,50 ετών, καθώς και στην ανάπτυξη και εφαρμογή νέων μεθόδων για τη μέτρηση και απεικόνιση των κινδύνων χαρτοφυλακίου καθώς και για τη βελτιστοποίηση της σύνθεσης του χρέους. Τέλος, παραμένουν σε ισχύ οι πρόσθετες παράμετροι διαχείρισης του επιτοκιακού κινδύνου που συνίστανται στον καθορισμό: ενός μέγιστου ποσοστού χρέους που θα αναχρηματοδοτείται ή θα ανατιµολογείται εντός των επόμενων 12 μηνών, το οποίο δεν θα υπερβαίνει το 35% του συνολικού χαρτοφυλακίου, και ενός ποσοστού λήξης χρέους για το διάστημα των επόμενων πέντε (5) ετών, το οποίο δεν θα υπερβαίνει το 55% του συνολικού χρέους. Φυσικά, η υλοποίηση των παραπάνω στόχων διαχείρισης, αλλά και οι ίδιοι οι στόχοι, επηρεάζονται και εξαρτώνται πάντα από τις εκάστοτε συνθήκες της αγοράς. 118 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007

ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ Οι εγγυήσεις του Δημοσίου ως δημοσιονομικό μέτρο χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση φορέων της οικονομίας με στόχο την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας. Σύμφωνα με τις διατάξεις των ν.2322/95, 3429/05 και για την καλύτερη εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της Συνθήκης της ΕΕ οι εγγυήσεις πρέπει να δίνονται μόνο για: επενδύσεις σε παραγωγικούς τομείς, την ανάπτυξη υποβαθμισμένων περιοχών και τον περιορισμό της ανεργίας, την αποκατάσταση ζημιών από έκτακτα γεγονότα και φυσικές καταστροφές και άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Κύριος στόχος του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών είναι ο μεγαλύτερος έλεγχος των παρεχόμενων εγγυήσεων και κατά το δυνατόν η μείωση της επιβάρυνσης του δημόσιου χρέους. Ο στόχος αυτός υλοποιείται με περιορισμό των παρεχόμενων εγγυήσεων, καθώς και με ενημέρωση των εμπλεκόμενων φορέων, ούτως ώστε να προβαίνουν στις απαραίτητες ενέργειες για την έγκαιρη από μέρους τους εξυπηρέτηση των δανείων που έχουν συναφθεί με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου και σε περίπτωση αδυναμίας να βρίσκουν τρόπους ομαλής αποπληρωμής τους. Σημαντική συμβολή στον περιορισμό των καταπτώσεων των εγγυήσεων του Δημοσίου έχει το Συμβούλιο Διαχείρισης και Αξιολόγησης της εγγυητικής ευθύνης του Ελληνικού Δημοσίου, που συστάθηκε με το ν. 3458/2006. Έτσι: οι παρεχόμενες εγγυήσεις από 6% του ΑΕΠ το 1989 έχουν μειωθεί και υπολογίζεται ότι το 2006 θα ανέλθουν σε 1,1% του ΑΕΠ, οι καταπτώσεις υπολογίζονται σε 0,10% του ΑΕΠ και το ανεξόφλητο υπόλοιπο υπολογίζεται σε 8,9% του ΑΕΠ. Όλα τα μεγέθη εμφανίζονται στον πίνακα 4.10. Στόχοι 2007 Το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών για το έτος 2007 επιδιώκει: την ακόμη μεγαλύτερη μείωση των καταπτώσεων και τη μείωση των εγγυήσεων που δεν είναι απολύτως αναγκαίες και δεν έχουν κοινωνικό αποτέλεσμα. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 119

Πίνακας 4.10 Εγγυήσεις, ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο, καταπτώσεις και προμήθειες εγγυήσεων κατά τα έτη 1989-2006 (σε εκατ. ευρώ) (1) Εγγυήσεις (2) Ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο (3) Καταπτώσεις (4) Έσοδα από προμήθειες εγγυήσεων του Δημοσίου και εισπράξεις από ΔΟΥ (5) Καταπτώσεις που τελικά βαρύνουν το Δημόσιο 1/1-31/12 την 31/12 1/1-31/12 1/1-31/12 1/1-31/12 Έτος Ποσά Εγγυήσεις Καταπτώσεις Υπόλοιπο Καταπτώσεις ως % του Ποσά Ποσά Ποσά Ποσά ως % του ως % του ΑΕΠ ως % του ΑΕΠ ΑΕΠ ΑΕΠ 1989 1.909,0 6,0 8.290,0 25,9 316,1 1,0 55,1 261,0 0,8 1990 1.505,5 3,9 7.353,5 19,1 1.131,9 2,9 35,7 1.096,2 2,8 1991 1.159,8 2,4 6.845,5 14,4 2.334,6 4,9 41,9 2.292,7 4,8 1992 1.077,9 2,0 6.660,0 12,1 1.277,5 2,3 46,3 1.231,2 2,2 1993 907,1 1,5 6.554,7 10,6 1.015,4 1,6 41,0 974,4 1,5 1994 735,7 1,0 6.647,1 9,4 667,1 0,9 49,4 617,7 0,8 1995 1.028,3 1,3 6.707,6 8,5 334,6 0,4 56,8 277,8 0,3 1996 1.038,9 1,2 6.843,7 7,8 346,3 0,4 31,0 315,3 0,4 1997 799,7 0,8 6.455,8 6,6 337,5 0,4 52,2 285,3 0,3 1998 733,7 0,7 7.086,1 6,7 328,7 0,3 42,7 286,0 0,3 1999 1.126,9 1,0 7.131,3 6,3 386,5 0,3 37,3 349,2 0,3 2000 1.511,4 1,2 8.416,7 6,8 332,3 0,3 35,3 297,0 0,2 2001 1.011,0 0,8 8.819,3 6,6 366,7 0,3 45,8 320,9 0,2 2002 905,0 0,6 9.714,6 6,8 360,5 0,3 47,3 313,2 0,2 2003 1.545,5 1,0 12.143,4 7,8 293,6 0,2 66,4 227,2 0,2 2004 1.848,4 1,1 14.436,5 8,6 539,9 0,4 57,9 536,0 0,3 2005 1.628,2 0,9 16.200,5 8,9 373,9 0,2 51,2 322,7 0,2 2006 2.190,0 1,1 17.300,0 8,9 100,0 0,1 57,0 43,0 0,0 1 Τα στοιχεία για το έτος 2006 αποτελούν εκτίμηση. 2. Τα έσοδα από προμήθειες εγγυήσεων και εισπράξεις από ΔΟΥ (στήλη 4), υπολογίζονται αφαιρούμενα από τα ποσά των καταπτώσεων (στήλη 3) και έτσι προκύπτουν τα ποσά της στήλης (5). Διάγραμμα 4.12 Εγγυήσεις, καταπτώσεις και ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο κατά τα έτη 1989-2006 (ως % του ΑΕΠ) 7,0% 30,0% Εγγυήσεις και καταπτώσεις ως % του ΑΕΠ 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% Ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο ως % του ΑΕΠ 0,0% 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Εγγυήσεις ως % του ΑΕΠ 6,0% 3,9% 2,4% 2,0% 1,5% 1,0% 1,3% 1,2% 0,8% 0,7% 1,0% 1,2% 0,8% 0,6% 1,0% 1,1% 0,9% 1,1% Καταπτώσεις ως % του ΑΕΠ 1,0% 2,9% 4,9% 2,3% 1,6% 0,9% 0,4% 0,4% 0,4% 0,3% 0,3% 0,3% 0,3% 0,3% 0,2% 0,4% 0,2% Υπόλοιπο ως % του ΑΕΠ 25,9 19,1 14,4 12,1 10,6 9,4% 8,5% 7,8% 6,6% 6,7% 6,3% 6,8% 6,6% 6,8% 7,8% 8,6% 8,9% 0,0% ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Οι καταπτώσεις (μπλε στήλη) αφορούν εγγυήσεις προηγούμενων ετών. 120 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007

ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ H εφαρμογή ενός αποτελεσματικού προγράμματος αποκρατικοποιήσεων αποτελεί βασική προτεραιότητα της κυβερνητικής πολιτικής, στοχεύοντας στη μείωση της συμμετοχής του κράτους στην οικονομική δραστηριότητα, στο άνοιγμα των αγορών και στην καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου. Η γενική αρχή που διέπει την πολιτική αποκρατικοποιήσεων της κυβέρνησης είναι η εγκατάλειψη της ταμειακής λογικής και η υιοθέτηση των μεθόδων εκείνων που είναι σε θέση να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη για την οικονομία και τους πολίτες. Σε αυτό το πλαίσιο, δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάδειξη της αξίας των εταιριών του Δημοσίου πριν τη διενέργεια της αποκρατικοποίησης και στη σωστή προετοιμασία της ίδιας της αποκρατικοποίησης, γεγονός που μεγιστοποίησε τα οικονομικά αποτελέσματα. Κάτω από αυτό το πρίσμα οι αποκρατικοποιήσεις που υλοποιήθηκαν εντός του 2006 απέφεραν έσοδα 1,74 δισ. ευρώ, υπερκαλύπτοντας τον προβλεπόμενο στόχο των 1,65 δισ. ευρώ, ενώ από το Μάρτιο του 2004 έως και σήμερα επιτεύχθηκαν συνολικά έσοδα ύψους 4,595 δισ. ευρώ, που συνέβαλαν σημαντικά στη μείωση του δημοσίου χρέους. Επιπλέον, το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων έχει ήδη πετύχει πολύ σημαντικά διαρθρωτικά αποτελέσματα, αφού επιτεύχθηκε η αναδιάρθρωση και η ανάδειξη της αξίας τόσο της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος (ΑΤΕ), η οποία εισέρχεται σε μια νέα εποχή μετά από μακρά περίοδο απαξίωσης όσο και του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου που μπαίνει δυναμικά στον τραπεζικό χάρτη. Επίσης, επιτεύχθηκε και η πλήρης αποκρατικοποίηση της Εμπορικής Τράπεζας, που αναμένεται να ενισχύσει τον ανταγωνισμό στην εγχώρια τραπεζική αγορά. Ειδικότερα: Το Μάιο 2006 πραγματοποιήθηκε η διάθεση του 7,18% των μετοχών της Αγροτικής Τράπεζας, κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου που χαρακτηρίστηκε από ισχυρή ζήτηση υψηλής ποιότητας θεσμικών χαρτοφυλακίων. Η διάθεση συντελέστηκε μετά την ολοκλήρωση της αναδιάρθρωσης της ΑΤΕ και την αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου στην οποία το Ελληνικό Δημόσιο άσκησε πλήρως τα δικαιώματά του. Τα έσοδα για το Δημόσιο ανήλθαν στα 328 εκατ. ευρώ. Το Μάιο 2006 ολοκληρώθηκε η δημόσια προσφορά για την εισαγωγή των μετοχών του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου (ΤΤ) στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών (ΧΑΑ), με τη διάθεση από το Ελληνικό Δημόσιο του 34,84% των μετοχών της εταιρίας. Η δημόσια προσφορά στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία, καθώς προσέλκυσε το ενδιαφέρον άνω των 124 χιλιάδων ιδιωτών επενδυτών, α- ριθμός που είναι ο υψηλότερος κατά τα τελευταία έτη στη χώρα μας, ενώ τα έσοδα για το Δημόσιο ανήλθαν στα 612 εκατ. ευρώ. Της δημόσιας προσφοράς είχε προηγηθεί η κεφαλαιακή αναδιάρθρωση του ΤΤ και η μετοχική του συνεργασία με τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ), στο πλαίσιο της οποίας αγοράστηκε το 10% του μετοχικού κεφαλαίου των ΕΛΤΑ κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου από το ΤΤ και αντιστρόφως. Τα συνολικά έσοδα που άντλησε το Ελληνικό Δημόσιο από την κεφαλαιακή αναδιάρθρωση του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, τη μετοχική συνεργασία του ΤΤ με τα ΕΛΤΑ και την εισαγωγή των μετοχών του ΤΤ στο ΧΑΑ ανήλθαν σε 1.048 εκατ. ευρώ. Τον Αύγουστο 2006 πραγματοποιήθηκε η διάθεση του συνόλου της συμμετοχής του Δημοσίου στην Εμπορική Τράπεζα (11,01%), με την αποδοχή της δημόσιας πρότασης που είχε υποβληθεί από την Credit Agricole για την εξαγορά του 100% των μετοχών της τράπεζας. Η διαδικασία που ακολουθήθηκε είναι μια θεσμοθετημένη δημόσια και ανταγωνιστική διαδικασία που εξασφαλίζει διαφάνεια, δημοσιότητα και ισότιμη μεταχείριση όλων των μετόχων. Με την επιτυχή ολοκλήρω- ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 121

ση της διαδικασίας αυτής, πραγματοποιήθηκε μια αποκρατικοποίηση στρατηγικής σημασίας, η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη ξένη επένδυση που έγινε ποτέ στη χώρα μας. Τα έσοδα που ά- ντλησε απευθείας το Ελληνικό Δημόσιο από τη συναλλαγή αυτή ανήλθαν σε 364 εκατ. ευρώ, ενώ επιπλέον εισέρρευσαν σε ασφαλιστικά ταμεία και οργανισμούς περισσότερα από 700 εκατ. ευρώ. Η διάθεση πραγματοποιήθηκε μετά την κεφαλαιακή αναδιάρθρωση της τράπεζας και την επίλυση του ασφαλιστικού της προβλήματος με το ν.3371/2005. Στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που βρίσκεται σε εξέλιξη περιλαμβάνονται: η εισαγωγή των μετοχών της εταιρίας Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΠΑ) ΑΕ στο ΧΑΑ, η αξιοποίηση της συμμετοχής του Ελληνικού Δημοσίου στην εταιρία Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (ΔΑΑ) ΑΕ, η αξιοποίηση σημαντικών περιουσιακών στοιχείων του Ελληνικού Δημοσίου των οποίων τη διοίκηση και διαχείριση έχει η Εταιρία Τουριστικής Ανάπτυξης. Ειδικότερα, έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία αξιοποίησης των ακόλουθων τουριστικών και επιχειρηματικών μονάδων: Μαρίνας Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας, Καζίνο Κέρκυρας, Γκολφ Αφάντου Ρόδου, Αλυκών Αναβύσσου, καθώς και των Ξενία Βυτίνας, Λιμένα Θάσου, Σκιάθου και Τσαγκαράδας. Ειδικότερα, για τα Ξενία Σκιάθου και Τσαγκαράδας έχει ήδη δημοσιευθεί πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη μακροχρόνια μίσθωσή τους, η περαιτέρω αποκρατικοποίηση του Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος και η διερεύνηση της προσφορότερης μεθόδου αξιοποίησης συμμετοχών του Δημοσίου σε εισηγμένες και μη επιχειρήσεις. Πίνακας 4.11 Μετοχολόγιο Ελληνικού Δημοσίου* Εισηγμένες στο ΧΑΑ Εταιρεία Συνολικός αριθμός μετοχών Αριθμός μετοχών κυριότητας ΕΔ Ποσοστό ΕΔ επί του ΜΚ (%) ΑΤΕ 905.444.444 700.016.294 77,31 ΔΕΗ 232.000.000 118.605.101 51,12 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ 305.513.425 108.430.304 35,49 ΕΥΑΘ 18.150.000 13.434.000 74,02 ΕΥΔΑΠ 106.500.000 65.319.740 61,33 ΟΛΘ 10.080.000 7.486.194 74,27 ΟΛΠ 25.000.000 18.534.440 74,14 ΟΠΑΠ 319.000.000 108.460.369 34,00 ΟΤΕ 490.150.389 189.848.051 38,73 ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ 140.866.770 77.700.100 55,16 ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 268.588.043 6.675.120 2,49 ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 15.891.909 1.047.368 6,59 ALPHA BANK 407.685.052 3.306.202 0,81 KAE 52.675.000 1.480.262 2,81 ΠΕΤΖΕΤΑΚΙΣ 22.559.780 128.857 0,57 ΚΕΡΑΜΕΙΑ ΑΛΛΑΤΙΝΗ 17.585.374 317.887 1,81 ΚΕΚΡΟΨ 3.300.689 3.777 0,11 ΤΙΤΑΝ 76.761.164 30.464 0,04 ΑΛΑΤΙΝΗ 14.298.696 91.024 0,64 ΦΟΙΝΙΞ 43.089.939 13.746 0,03 ΕΘΝΙΚΗ ΑΕΕΓΑ 86.071.200 42.547 0,05 ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ 41.937.950 6.250 0,01 * Περιλαμβάνονται και οι μετοχές της ΔΕΚΑ ΑΕ. 122 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007