Η ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ

Η ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ 2014-2015

30 Σεπτεμβρίου Ημέρα Μνήμης των Εθνικών μας Ευεργετών.

Στο πρόγραμμα «Η Τοπογραφία των Εθνικών μας Ευεργετών» συμμετέχουν μαθητές και μαθήτριες της Α Τάξης: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Βασιλειάδης Παναγιώτης Α1 Γκόσιος Γεννάδιος Α1 Δρούγκας Χρήστος Α1 Ζήση Ευγενία Α3 Καλαϊτζής Παναγιώτης Α1 Καραμούτσιος Χαράλαμπος Α1 Μπασδέκη Χριστιάνα Α3 Μποπότας Στέργιος Α2 Ποντίκογλου Ζένια Α3 Πούρικα Ιωάννα Α2 Ρεπανά Παρασκευή Α3 Σερδένη Ελένη Α3 Σιναέρη Πολυξένη Α3 Ταταρίδου Λία Α3 Τζιτζής Βασίλειος Α3 Χαριτωνίδου Αικατερίνη Α3 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κ. AΞAOΠOYΛOY XΡIΣTINA ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ : κ. ΣΑΒΒΙΔΟΥ ΑΝΝΑ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΟΜΑΔΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΗ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΣΤΟ ΧΑΡΤΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΤΟΥΣ

ο ιστορικός Πωλ Βεν ανιχνεύει τις ρίζες του ευεργετισμού στον αρχαίο ελληνικό χώρο. ευεργέτης < αρχαία ελληνική εὐεργέτης < εὖ + ἔργον

Οι ευεργεσίες στην αρχαία Αθήνα Η ευεργεσία προς την πόλη των Αθηνών ξεκίνησε ως υποχρεωτική από το νόμο προσφορά από τους 120 πιο πλούσιους κατοίκους προς την πόλη των Αθηνών Εκείνη την εποχή το γεγονός αυτό ονομάζονταν λειτουργία Τέσσερεις ήταν οι λειτουργίες: Η χορηγία: υπεύθυνος για τη σύσταση, εκπαίδευση, πληρωμή και ένδυση των μελών του χορού σε μία τραγωδία, κωμωδία, διθυραμβικό χορό ή τέλος μίας ομάδας η γυμνασιαρχία: η εκπαίδευση και η πληρωμή μίας ομάδας δρομέων για τις λαμπαδηδρομίες που τελούνταν στη διάρκεια εορτών όπως τα Παναθήναια η τριηραρχία: να εξοπλίσουν και να συντηρήσουν ένα πολεμικό πλοίο ( που λόγος για μίζες από οπλικά συστήματα ) η εστίαση: υπεύθυνος για την παροχή γευμάτων στα μέλη της φυλής του κατά τη διάρκεια των Μεγάλων Παναθηναίων και των Μεγάλων Διονυσίων Ο χορηγός ήταν «ιερό» πρόσωπο καθ' όλη τη δωδεκάμηνη διάρκεια της χορηγίας του. Αυτή η τιμή της πολιτείας και των υπόλοιπων πολιτών προς το

Οι Αθηναίοι αναλάμβαναν είτε με ενθουσιασμό το τιμητικό καθήκον της προσφοράς προς την πόλη και το κοινωνικό σύνολο είτε δυσανασχετούσαν, προσπαθούσαν να το αποφύγουν και διαμαρτύρονταν ότι είχαν ήδη αναλάβει άλλα δημόσια βάρη ή ότι δεν ήταν αρκετά πλούσιοι και προσπαθούσαν να κρύψουν την περιουσία τους ή ότι υπήρχαν άλλοι που ήταν πιο πλούσιοι από αυτούς. Στην τελευταία περίπτωση θα έπρεπε να κατονομάσουν κάποιον πιο πλούσιο και τότε αυτός είτε έπρεπε να αναλάβει τη θέση του χορηγού είτε έπρεπε να ανταλλάξει την περιουσία του με εκείνον που τον προκαλούσε.

Ο θεσμός της χορηγίας εξαπλώθηκε από την Αθήνα στις άλλες ελληνικές πόλεις, καθώς και στα παράλια της Μικρά Ασίας. Σε αυτές τις περιοχές ο θεσμός λειτούργησε σε προαιρετική βάση, όπως λειτουργεί και σήμερα. Με αυτή τη μορφή εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο.

Ρωμαϊκή και Βυζαντινή εποχή Στα Ρωμαϊκά χρόνια οι εύποροι αναλάμβαναν τα έξοδα της συντήρησης της τιμητικής φρουράς των ρωμαϊκών πόλεων, των θυσιών, της αγοράς βιβλίων κλπ. Κατά τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου οι εύποροι κτίζανε ναούς και δωρίζανε έργα τέχνης θρησκευτικού χαρακτήρα.

Τουρκοκρατία Στην καρδιά της Τουρκοκρατίας, τον 17ο και 18ο Αιώνα, σχεδόν 200 χρόνια από την πτώση της Πόλης, παρουσιάζονται ξανά ευεργέτες. Με υψηλό αίσθημα φιλοπατρίας, και κοινωνικής αλληλεγγύης συμβάλλουν στην προσπάθεια του γένους να διατηρήσει την ύπαρξή του με το να ιδρύσουν σχολεία και να αναλάβουν την λειτουργία και τη συντήρηση τους, να κτίσουν εκκλησιές και να κάνουν ότι μπορούν για την ανακούφιση των συμπατριωτών τους. Το φαινόμενο αυτό εξακολουθεί και τον 19ο Αιώνα και σε πολλές περιπτώσεις γίνεται οικογενειακή υπόθεση από τους μετανάστες πρώτης γενιάς στην Αίγυπτο, την Ιταλία, την Μεσόγειο.

Κατά την Επανάσταση Η Μαντώ Μαυρογένους για παράδειγμα, και η Μπουμπουλίνα, δώρησαν ολόκληρη την περιουσία τους στον Αγώνα.. η Φιλική Εταιρεία, χορηγήθηκε και ιδρύθηκε από απόδημους εμπόρους της Οδησσού, τον Αθανάσιο Τσακάλωφ και Νικόλαο Σκουφά από την Ήπειρο, και τον Εμμανουήλ Ξάνθο από την Πάτμο.

ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ Κατά κύριο λόγο: Είναι άνθρωποι του Εμπορίου. Δημιουργούν περιουσία στο εξωτερικό κυρίως από το εμπόριο αλλά και τη ναυτιλία Αν και φεύγουν σε πολύ μικρή ηλικία από την πατρίδα τους δεν την ξεχνάνε αλλά παραχωρούν μέρος ή ολόκληρη την περιουσία τους για να κτίσουν σχολεία και να εκδώσουν βιβλία για την μόρφωση των ελληνόπουλων καθώς πολλοί από αυτούς ήταν είτε αγράμματοι είτε είχαν μόνο στοιχειώδεις γνώσεις να κτίσουν εκκλησίες, ορφανοτροφεία, γηροκομεία, πτωχοκομεία και για την εξαγορά ελλήνων αιχμαλώτων στα σκλαβοπάζαρα. Ζούσαν κατά κύριο λόγο σε συγκεκριμένες πόλεις όπου ίδρυσαν παροικίες: στην Ιταλία : Τεργέστη, (Λιβόρνο), Βενετία, στη Μάλτα, στη Ρουμανία: Μολδαβία, στην Aυστρία : τη Βιέννη, στην Ρωσία σε πόλεις που ανήκουν σήμερα στην Ουκρανία : Οδησσό, Νίζνα,, όπου λόγω των προνομίων που τους χορηγήθηκαν όπως το δικαίωμα αυτοδιοίκησης, απαλλαγή φορολόγησης και κρατικών υποχρεώσεων ίδρυσαν το περίφημο «Γραικικό Μαγιστράτο», ένα από τα σπουδαιότερα πνευματικά εμπορικά κέντρα της τσαρικής Ρωσίας. στην Αίγυπτο: Κάιρο, και Αλεξάνδρεια. Οι περισσότεροι δεν γύρισαν ποτέ στην Ελλάδα και έτσι δεν είδαν ποτέ τα κτίσματα που χρηματοδότησαν. Ξεκίνησαν την ευεργεσία όταν βρίσκονταν στην κορύφωση της επαγγελματικής τους επιτυχίας είτε λόγω της συμπόνιας τους για τις κακουχίες των συμπατριωτών τους και τη δυσχερή θέση της πατρίδας Είτε λόγω της μύησής τους στη Φιλική Εταιρία καθόσον τα μέλη της Φιλικής Εταιρίας αναζητούσαν Έλληνες με οικονομική επιφάνεια και γνωριμίες για να συνδράμουν στον αγώνα.

ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ Μελετώντας τους εθνικούς ευεργέτες με βάση την περιοχή καταγωγής τους βλέπουμε ότι η πιο πολυπληθής ομάδα είναι οι Ηπειρώτες. Ακολουθούν οι Θρακιώτες ενώ δεν λείπουν οι Μακεδόνες και οι νησιώτες. ΗΠΕΙΡΩΤΕΣ Είναι η πιο πολυπληθής ομάδα εθνικών ευεργετών Αποτελούν τα 2/3 του συνόλου των Εθνικών Ευεργετών Βλέπουμε ότι το θέμα της εθνικής ευεργεσίας είναι οικογενειακή στάση και συνεχίζεται και σε επόμενες γενιές.

ΗΠΕΙΡΩΤΕΣ ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. Επιφάνιος Ηγούμενος (1568-1648) Γκιούμας (Γγίονμας) Εμμανουήλ (1608-1688) Ζώης Καπλάνης (1736-1806) Λάμπρος και Σίμων Μαρούτσης (1742 περίπου) Γεώργιος Χατζηκώνστας (1753-1845) Αδελφοί Ζωσιμάδες (1754.1762-1791.1842) Τριαντάφυλλος Ι. Δομπόλλης (Περίπου 1750-1820) Ιωάννης Τρ. Δομπόλης (1769-1850) Μάνθος και Γεώργιος Ριζάρης (1764-1824) (1769-1841) Γεώργιος Σίμωνος Σίνας (1783-1853)-Σίμων Γεωρ. Σίνας (1810-76) Μιχαήλ Αναστασίου Τοσίτσας (1787-1856) και η σύζυγος Ελένη Γεώργιος Σταύρου (1787-1869) Απόστολος Αρσάκης (1792-1874) Ευάγγελος Ζάππας (1800-1865) Ελισάβετ Καστρισόγια (1800-1863) Νικόλας Στουρνάρας (1806-1853) Κωνσταντίνος Ζάππας (1814-1892) Αγγελική Παπάζογλου (Περί το 1810-1891) Κωνσταντίνος Α. Φιλίππου (18Ι2-1894) Γεώργιος Αβέρωφ (1818-1899) Κωνσταντίνος και Παύλος Πασχάλης (1848 περίπου) Ρωξάνδρα Βάγια Χρηστάκης Ζωγράφος (1872 περίπου) Γεώργιος Τούλης (ΜΕΤΣΟΒΟ;- Ι888) Ιωάννης Πάγκας (Μπάγκα) (1883 περίπου)

ΔΙΑΘΗΚΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΓΟΡΓΟΛΗ ημερομηνία : 19 Ιανουαρίου 1887 Αθήνα 27. ΔΙΑΘΗΚΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΡΙΣΤ. ΤΣΟΥΡΕΠΑΚΑ ημερομηνία : 4 Ιουνίου 1878 Ιωάννινα 28. ΔΙΑΘΗΚΗ ΖΩΗ Α. ΜΑΡΟΥΔΗ ημερομηνία : 27 Ιουλίου 1881 Κέρκυρα 29. ΔΙΑΘΗΚΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ Δ. ΦΙΛΙΤΟΥ ημερομηνία : 10 Μαΐου 1878 Βουκουρέστι 30. ΔΙΑΘΗΚΗ ΠΑΥΛΟΥ Α. ΠΑΠΠΑΦΙΛΟΥ ημερομηνία : 11 Νοεμβρίου 1872 Ιωάννινα 31. ΔΙΑΘΗΚΗ ΠΑΥΛΟΥ ΠΑΠΠΑΦΙΛΟΥ ημερομηνία : 13 Ιανουαρίου 1873 Ιωάννινα 32. ΔΙΑΘΗΚΗ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ημερομηνία : 12 Ιανουαρίου 1872 Οδησσός 33. ΔΙΑΘΗΚΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ Κ. ΤΣΟΥΦΛΗ ημερομηνία : 17 Απριλίου 1870 εν Κισνοβίω (Ρωσία) 34. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΖΩΗ ΜΠΑΚΑΛΗ ημερομηνία : 20 7βρίου 1866 Ιωάννινα 35. ΔΙΑΘΗΚΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΙΓΚΩΛΗ ημερομηνία : 1 Μαΐου 1865 Ιωάννινα 36. ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΖΩΤΟΥ ημερομηνία : 18 Οκτωβρίου 1865 Ιωάννινα 37. ΔΙΑΘΗΚΗ ΠΕΤΡΟΥ ΒΟΡΕΛΗ ημερομηνία : 20 Οκτωβρίου 1863 Ιωάννινα 38. ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΙΧΑΗΛ Ι. ΠΑΡΑΜΥΘΙΩΤΟΥ ημερομηνία : 3 Σεπτεμβρίου 1862 Ιωάννινα 39. ΠΡΑΞΙΣ ΠΕΡΙ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΣΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Π. ΚΟΥΡΗ ημερομηνία : 21 Ιανουαρίου 1862 Ιωάννινα 40. ΔΙΑΘΗΚΗ ΑΓΑΠΙΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ημερομηνία : 6 Ιανουαρίου 1862 Ιωάννινα 41. ΔΙΑΘΗΚΗ ΣΤΑΘΗ ΛΕΟΝΤΙΟΥ ημερομηνία : 28 Μαΐου 1859 Ιωάννινα 42. ΔΙΑΘΗΚΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Γ. ΓΟΥΝΑΡΗ ημερομηνία : 8 Μαΐου 1854 Γαλάτσι 43. ΔΙΑΘΗΚΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΣΧΟΥ ημερομηνία : 19 Ιουνίου 1853 Κέρκυρα 44. ΔΙΑΘΗΚΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ημερομηνία : 20 Ιουλίου 1848 Αθήνα 45. ΔΙΑΘΗΚΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΟΛΙΚΑ ημερομηνία : 21 Ιουνίου 1845 Ιωάννινα 46. ΔΙΑΘΗΚΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΕΤΑΞΟΥΣ ημερομηνία : 23 Αυγούστου 1841 Βουκουρέστι 47. ΔΙΑΘΕΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΟΥΒΟΥΚΗΣ ημερομηνία : 12 Δεκεμβρίου 1839 Μόσχα 48. ΔΙΑΘΗΚΗ ΤΩΝ ΣΥΓΓΕΝΩΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΖΙΟΥΚΑ ημερομηνία : Βουκουρέστι 30 Νοεμβρίου 1814 49. ΔΙΑΘΗΚΗ ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΑΝΘΟΥ ΚΟΝΙΤΣΙΩΤΟΥ ημερομηνία : 1817 20 Ιουνίου 50. ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΠΑΛΑΝΟΥ ΤΡΟΦΙΜΟΒ ΜΑΤΖΟΥ 51. ΔΙΑΘΗΚΗ ΓΟΡΓΟΛΗ ΜΕΤΑ ΤΟΥ ΥΙΟΥ ΤΟΥ ημερομηνία : 19 Ιουλίου 1809 Μόσχα 52. ΔΙΑΘΗΚΗ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΑΡΓΥΡΗ ΒΡΕΤΟΥ ημερομηνία : 29 Μαρτίου 1773 53. ΔΙΑΘΗΚΗ ΖΩΤΟΥ ΤΖΙΓΑΡΑ ημερομηνία : 2 Απριλίου 1599 54. ΔΙΑΘΗΚΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ημερομηνία : 20 Δεκεμβρίου 1732

ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΗΠΕΙΡΩΤΩΝ Οι Ηπειρώτες ευεργέτες άφησαν μία τεράστια πολιτιστική κληρονομιά Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο ( που ονομάστηκε έτσι από τον τόπο καταγωγής των τριών ευεργετών του( Αβερωφ, Στουρνάρη και Τοσίτσα η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, η Γεννάδιος Βιβλιοθήκη, το Αστεροσκοπείο Αθηνών, η Ακαδημία Αθηνών, το Αρσάκειο Παρθεναγωγείο, η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή το Νοσοκομείο Ευαγγελισμός, το Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο, το Ζάππειο Μέγαρο, η Εθνική τράπεζα, η Μητρόπολη Αθηνών, το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, το Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο, το θωρηκτό «Αβέρωφ» κ. ά., είναι έργα των μεγάλων ευεργετών και έπαιξαν ρόλο στην προσπάθεια του τότε νεοσύστατου ελληνικού κράτους να ορθοποδήσει.

Σχεδόν κάθε μεγάλο δημόσιο έργο έχει ένα δωρητή, έναν εθνικό ευεργέτη Την ίδρυση του Σταδίου το «Καλλιμάρμαρο»- από τον Γεώργιο Αβέρωφ εκ Μετσόβου, της Ακαδημίας και του Αστεροσκοπείου από τον Γεώργιο και Σίμο Σίνα, του Πολυτεχνείου από τους Γ. Αβέρωφ Μιχαήλ Τοσίτσα και Νικόλαο Στουρνάρα. Μετσοβιτών δημιούργημα είναι και το Ωδείο Αθηνών και το Αρχαιολογικό Μουσείο (της Ελένης Τοσίτσα), όπως και το κτίριο των φυλακών Αβέρωφ, το θωρηκτό Αβέρωφ, η στρατιωτική σχολή Ευελπίδων και το Εφηβείο. Ο Γιαννιώτης Ιωάννης Δομπόλης όρισε με διαθήκη του να διαθέσει η Ελληνική Κυβέρνηση το κληροδότημά του για την ίδρυση Πανεπιστημίου στην Αθήνα με την επωνυμία «Καποδιστριακόν», προς τιμή του μεγάλου ανδρός και φίλου του Ιωάννη Καποδίστρια. Ο Κωνσταντίνος Ζάππας εκτελεστής της διαθήκης του Ευάγγελου Ζάππα από το Λάμποβο της Β. Ηπείρου, φροντίζει για τη δημιουργία του κτηρίου των Ολυμπιακών εκθέσεων στο πλαίσιο της επανίδρυσης των Ολυμπιακών Αγώνων όνειρο ζωής του Ευαγγέλη-το γνωστό Ζάππειο. Ο ίδιος ιδρύει το Ζάππειο Παρθεναγωγείο στην Κων/πολη, Ανδριανούπολη, Αθήνα και Λάμποβο. Στη χορεία των Βορειοηπειρωτών Ευεργετών ανήκει και ο Χρηστάκης Ζωγράφος από το Κεστοράτι Αργυροκάστρου, που αναδείχθηκε μεγάλος τραπεζίτης στην Κων/πολη. Και ιδρυτής των Ζωγραφείων Ιδρυμάτων. Η Κορυτσά πρόσφερε τον Ιωάννη Μάγκα, από την περιουσία του οποίου χτίστηκε το Μέγαρο Μεγάλου Αλεξάνδρου (Πλατεία Ομονοίας), το Μπάγκειον, κοινωφελή έργα και κληροδοτήματα τα οποία άφησε με αποδέκτη του δωρητηρίου συμβολαίου του τον Χαρίλαο Τρικούπη. Η Ριζάρειος Σχολή, όνειρο ζωής του Μάνθου Ριζάρη από το Μονοδένδρι πραγματώνεται από τον αδελφό του Γεώργιο για να μεταδίδονται στους μαθητές τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη και να μορφώνεται ο κλήρος. Το Ορφανοτροφείο Χατζηκώστα στην Αθήνα από τον Γεώργιο Χατζηκώστα όπως και το ομώνυμο Νοσοκομείο στην πόλη μας και στο Μεσολόγγι. Το Ορφανοτροφείο Γεωργίου Σταύρου στα Γιάννενα έργο του μεγάλου Ευεργέτη, που ίδρυσε το πρώτο πιστωτικό ίδρυμα της χώρας και το διοίκησε για 27 έτη. Είναι αυτός που μαζί με το Ζώη Καπλάνη και τους Ζωσιμάδες έβαλαν το κεφάλαιο για τη δημιουργία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, Ο Απόστολος Αρσάκης καταπνίγει το συναίσθημα προς την στενότερη πατρίδα μπροστά στο γενικό εθνικό καλό παραχωρώντας στην «Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία» την ευθύνη της ίδρυσης του Αρσακείου Παρθεναγωγείου στην Αθήνα με τη μια και μόνη ευχή «το μικρόν χωρίον της καταγωγής του, η Χοταχόβα να κατασταθεί μιαν ημέραν μουσοτροφείον» Ο Ζώης Καπλάνης, το μικρό ορφανό από το Γραμμένο, που πουλούσε ξύλα με το γαϊδουράκι στα Γιάννενα για να ζήσει, με

Είναι τόσα πολλά τα λαμπρά δημόσια κτίρια στην Αθήνα που χτίσανε οι ηπειρώτες εθνικοί ευεργέτες που αναλογιζόμαστε το πώς θα ήταν η Αθήνα αν δεν ήταν αυτοί.

Από τους Ηπειρώτες θα επικεντρωθούμε στους Αδελφοί Ζωσιμάδες (1754.1762-1791.1842) Ζώης Καπλάνης (1736-1806) Ιωάννης Τρ. Δομπόλης (1769-1850) Μιχαήλ Τοσίτσας (1787-1856) και η σύζυγος Ελένη Νικόλας Στουρνάρας (1806-1853) Γεώργιος Αβέρωφ (1818-1899) Γεώργιος Σίμωνος Σίνας (1783-1853)-Σίμων Γεωρ. Σίνας (1810-76) Μάνθος και Γεώργιος Ριζάρης (1764-1824) (1769-1841) Απόστολος Αρσάκης (1792-1874) Ευάγγελος (1800-1865) και Κωνσταντίνος Ζάππας (1814-1892) Ιωάννης Πάγκας (Μπάγκα) (1883 περίπου)

ΖΩΣΙΜΑΔΕΣ ΟΧΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΜΟΡΦΩΜΕΝΟΙ ΞΕΝΙΤΕΥΤΗΚΑΝ ΟΙ ΜΙΣΟΙ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΜΙΣΟΙ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ ΕΚΑΝΑΝ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΜΕΤΑΞΙΟΥ ΚΑΙ ΑΠΕΚΤΗΣΑΝ ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΠΡΟΣΦΕΡΑΝ ΧΡΗΜΑΤΑ ΣΕ ΣΧΟΛΕΙΑ, ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΑ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΦΕΡΕΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥΣ ΕΜΕΙΝΑΝ ΑΓΑΜΟΙ Ο ΝΙΚΟΛΑΣ ΖΟΥΣΕ ΣΕ ΚΕΛΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΝΏ ΗΤΑΝ ΠΑΜΠΛΟΥΤΟΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΤΑ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ

ΖΩΗΣ ΚΑΠΛΑΝΗΣ Γεννήθηκε στο χωριό Γραμμένο των Ιωαννίνων το 1736 και πέθανε στη Μόσχα το 1806. Ορφανός από μητέρα, πατέρα, χωρίς αδέρφια, και με καμία περιουσία ο Ζώης σε μικρή ηλικία, ανέλαβε την υποχρέωση να θρέφει την μητριά του. Νοίκιζε γαϊδουράκι και πήγαινε στο κοντινό δάσος,» για να κόβει ξύλα, τα οποία μετέφερε στα Γιάννενα και τα πουλούσε. Όταν η μητριά του τον έδιωξε από το σπίτι πήγε σε κάποιον θείο στα Ιωάννινα και τον βοηθούσε στις δουλειές. Τότε έμαθε ανάγνωση και γραφή μόνος του στο φως των κεριών. Ηταν τόσο προκομμένος που ο θείος του τον στέλνει πρώτα στο Βουκουρέστι και μετά στη Νίζνα της Ουκρανίας (τότε Ρωσίας), όπου είχε επιχειρήσεις και ήταν εγκατεστημένοι πολλοί Ηπειρώτες. Έκανε μεγάλη περιουσία από το εμπόριο την οποία δώ-ρισε ολόκληρη σε εκκλησίες και σχολεία στα Γιάννενα. Δεν παντρεύτηκε ποτέ, ζούσε στο κελί μοναστηριού όπως και ο Ζωσιμάς. Η Καπλάνειος Σχολή είναι ευεργέτημα του Ζώη Καπλάνη καταθέτει στο Αυτοκρατορικό Ορφανοτροφείο Μόσχας 10.000 ρούβλια και, οι τόκοι των χρημάτων αυτών να δωρίζονται στο Νοσοκομείο Ιωαννίνων. αναλαμβάνει τη συντήρηση της Μαρουτσικής Σχολής στην ίδια πόλη, δημιουργώντας βιβλιοθήκη και, καταθέτει υπέρ αυτής 100.000 ρούβλια. καταθέτει εφάπαξ, οικονομική βοήθεια στη Μεγάλη του Γένους Σχολή 7.500 γρόσια. Με την διαθήκη του, ορίζει να κατατεθούν «αιωνίως» 10.000 ρούβλια, με σκοπό να προικίζονται τα φτωχά κορίτσια, από τα χωρία Γραμμένο και Τζιουντίλα, σημερινό Ζωοδόχος και, άλλα 10.000 ρούβλια για τους φτωχούς των ίδιων χωριών, του δικού του και της μάνας του. Επίσης αφήνει 10.000 ρούβλια για τους φυλακισμένους των Ιωαννίνων, 5.000 για την Πατμιάδα Σχολή και, άλλες τόσες για την Αθωνιάδα. Ακόμη αφήνει 6.000 για να προικίζονται τα άπορα κορίτσια

Ο Ζώης Καπλάνης σε ξυλογραφία του περιοδικού Εθνικόν Ημερολόγιον Βρετού του 1870

ΔΟΜΠΟΛΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Με την διαθήκη του άφησε όλη του την περιουσία στο ελληνικό δημόσιο με τον όρο ότι το ποσό που θα σχηματιζόταν μαζί με τους τόκους μέχρι το 1906 θα χρησιμοποιούταν για την ανέγερση και συντήρηση Πανεπιστημίου στην Αθήνα με το όνομα Καποδιστριακό. Η ρωσική κυβέρνηση παρέδωσε το 1911 στην ελληνική κυβέρνηση ένα μέρος του ποσού και το γεγονός αυτό αποτέλεσε τον λόγο της τυπικής συγκρότησης δύο Πανεπιστημίων στην Αθήνα, το υπάρχον Εθνικό για τις θετικές επιστήμες και νέο Καποδιστριακό για τις θεωρητικές επιστήμες, με κοινή διεύθυνση και με κοινή γενική επωνυμία Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά με διαφορετική νομική προσωπικότητα. Τα ποσά του κληροδοτήματος που δεν αποδόθηκαν από την ρωσική κυβέρνηση μέχρι το 1918 εξανεμίστηκαν με τον πληθωρισμό του ρωσικού νομίσματος. Κατάγεται από το Δεσποτικό των Ιωαννίνων, γεν-νήθηκε στην Πετρούπολη το 1769, όπου και πέθανε το 1850 Κατά το 1809 γνωρίζεται και συνδέεται με στενή φιλία με τον Ιωάννη Καποδίστρια. Ο τελευταίος τον εισάγει στην υπηρεσία του έθνους από διάφορες θέσεις που του εμπιστεύεται και στις οποίες συμμετέχει αμισθί. Ίδρυσε το Πανεπιστήμιο Αθηνών και επί αρκετά χρόνια διέθετε χρήματα για τη συντήρησή του. Στη διαθήκη του, στην Πετρούπολη στις 4-2-1849. συνεπής στην υπόσχεσή του προς τον I. Καποδίστρια, να μεταχειριστούν «παν μέσον προς διάδοσιν της δημοσίας εκπαιδεύσεως εν Ελλάδι» - πράγμα που θα αποτελέσει από τότε και τον σταθερόν σκοπόν της ζωής του διαθέτει 815.000 ρούβλια χάρτινα, ««προς ανίδρυσιν εν Αθήναις ή εν οιαδήποτε άλλη πόλει ήτις έσται πρωτεύουσα της Ελλάδος, τω 1906, Πανεπιστημίου ονομασθησομένου Καποδιστριακού». Τι κρίμα κι άδικο, να μην ονομαζεται Δομπόλλειο Πα-νεπιστήμιο!.

ΑΔΡΙΑΝΤΑΣ ΔΟΜΠΟΛΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΣΙΤΣΑΣ Μέτσοβο 1787-Αθήνα 1856 ΚΑΤΑΓΩΓΗ: Εκεί διδάχθηκε τα βασικά και μετά σπούδασε στη Θεσσαλονίκη όπου έμαθε και την γουναρική τέχνη από τον πατέρα και αργότερα την άσκησε δημιουργώντας ένα μικρό κεφάλαιο. ΧΩΡΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ: Το 1806 συνεργάστηκε με τα αδέρφια του και το 1820 πήγαν όλοι μαζί στην Αλεξάνδρεια. Εκεί ο Μιχαήλ Αναστασίου Τοσίτσας οικοδόμησε σταδιακά μια οικονομική αυτοκρατορία σε όλη τη Μεσόγειο και τη Ρωσία. ΕΥΕΡΓΕΣΙΕΣ: Στην Αλεξάνδρεια ο Τοσίτσας δεσπόζει στην Ελληνική κοινότητα δημιουργώντας Νοσοκομεία, σχολεία και εκκλησίες και δαπανώντας τεράστια ποσά, πάνω από 1.000.000 χρυσές δραχμές. Κατά την Επανάσταση ο Τοσίτσας κάνει εράνους και ενισχύει τον απελευθερωτικό αγώνα (απελευθέρωση Ελλήνων της Πελοποννήσου, σκλάβων μετά την επιδρομή του Ιμπραήμ). Μεγάλα ποσά στο Μέτσοβο και γενικά στην Ελλάδα 100.000 τάλιρα για τον εξοπλισμό του Πολυτεχνείου 20.000 για να πληρώνονται οι δάσκαλοι του Μετσόβου και για να αγοραστούν βιβλία για τα φτωχά παιδία 3.000 τάλιρα για την Ελληνική Σχολή της Θεσσαλονίκης 196.000 αιγυπτιακά γρόσια για τα Ελληνικά σχολεία της Αλεξάνδρειας 2.000 τάλιρα για τους φτωχούς της πατρίδας του από 500 στους ιερείς, στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και τις άλλες εκκλησίες και μονές της από 2.000 τάλιρα στο φτωχοκομείο της Αθήνας, στο πανεπιστήμιο, στο νοσοκομείο, το Τυφλοκομείο, Αρσάκειο Οικοτροφείο και Οφθαλμιατρείο 10.000 για έργα οδοποιίας Στην ίδια κατεύθυνση, η σύζυγός του Ελένη Τοσίτσα, διευρύνοντας τη δωρεά της, έκανε δυνατή

Ξυλογραφία του Μιχαήλ Τοσίτσα από το Εθνικό Ημερολόγιο Βρετού του 1865

Νικόλαος Στουρνάρης (Μέτσοβο 1806 Αθήνα 1852 ΓENNHMENOΣ στο Μέτσοβο, ανιψιός του Μιχαήλ Τοσίτσα (1787-1856) και πεθερός του Γεωργίου Αβέρωφ (1818-1879). Νέος μετανάστευσε στο Λιβόρνο, όπου εργάστηκε στον εμπορικό οίκο των θείων του, αδελφών Τοσίτσα. Eκανε εμπορικές σπουδές στο Παρίσι και κατόπιν εγκαταστάθηκε κοντά στους άλλους θείους του στην Αλεξάνδρεια. Η εμπειρία του αυτή, τα ταξίδια του σε Ευρώπη και Ανατολή, καθώς και οι προσπάθειες εκσυγχρονισμού της Αιγύπτου εκείνη την εποχή, τον έπεισαν ότι και η οικονομία του νέου ελληνικού κράτους έπρεπε να στηριχτεί στην ταχεία γεωργική, εμπορική και βιομηχανική ανάπτυξη, ακολουθώντας το παράδειγμα της Δυτικής Ευρώπης. Απαραίτητη προϋπόθεση ήταν, βέβαια, η οργάνωση των τεχνικών σπουδών. Η Η σύλληψη της ιδέας για την ίδρυση του Πολυτεχνείου εντάσσεται ακριβώς σ αυτούς τους προσανατολισμούς για τον εκσυγχρονισμό της Ελλάδας, Στόχος του ήταν η προώθηση των επιχειρηματικών του συμφερόντων, σε συνδυασμό με τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας και της δομής της τεχνικής εκπαίδευσης. Ο πρόωρος θάνατός του όμως (Οκτώβρης του 1852) ανέκοψε τα σχέδιά του. Στη διαθήκη του άφηνε τα δύο τρίτα της περιουσίας του στη σύζυγό του και σε διάφορα αγαθοεργά ιδρύματα.. Το όνειρό του επρόκειτο να γίνει πραγματικότητα χάρη στο ενδιαφέρον που επέδειξαν αργότερα δύο ακόμη Μετσοβίτες ευεργέτες: ο Μιχαήλ Τοσίτσας και ο Γεώργιος Αβέρωφ που ολοκλήρωσε τις προηγούμενες δωρεές για το Πολυτεχνείο, που πήρε τελικά τον τίτλο «Εθνικό Μετσόβιο» τιμώντας και τους τρεις Μετσοβίτες ευεργέτες του.

Το Ευεργετικό Έργο του Νικολάου Στουρνάρη Η ευεργετική αποστολή του Μιχαήλ Τοσίτσα αρχίζει στην Αλεξάνδρεια. Από εκεί ενισχύει τον αγώνα των Ελλήνων, εξαγοράζει Έλληνες αιχμαλώτους στα σκλαβοπάζαρα των Τούρκων και ιδρύει στην Αλεξάνδρεια νοσοκομείο, εκκλησία και σχολείο για τους εκεί Έλληνες. Στην Αλεξάνδρεια κτίζει την φημισμένη «Τοσιτσαία Σχολή», που στέγαζε δημοτικό σχολείο, σχολαρχείο, παρθεναγωγείο και βιβλιοθήκη. Στο Μέτσοβο κάθε χρόνο, όσο ζούσε έστελνε σημαντικά χρηματικά ποσά για την ανακούφιση των φτωχών. Στην Εθνική Τράπεζα κατέθεσε πάνω από 100.000 δραχμές για να πληρώνονται από τους τόκους στο Μέτσοβο δύο δασκάλοι κάθε χρόνο. Στη Θεσσαλονίκη κληροδότησε αρκετά χρήματα για το εκεί ελληνικό σχολείο, στο οποίο και αυτός μικρός είχε μαθητεύσει. Στην Αθήνα ο Τοσίτσας έγινε ακόμα πιο γενναιόδωρος. Έκανε έργα οδοποιίας, και ενίσχυσε νοσοκομεία, το Αρσάκειο Παρθεναγωγείο και το Πανεπιστήμιο. Το Πολυτεχνείο το ενίσχυσε με 100.000 γαλλικά τάλληρα.

Το Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Γεώργιος Αβέρωφ Μέτσοβο 1815 - Αλεξάνδρεια 1899

Στην αρχή ήταν βοσκόπουλο και παράλληλα μαθητής του Ελληνικού σχολείου του Μετσόβου όπου και έλαβε τα στοιχειώδη γράμματα. Σε ηλικία μόλις 19 ετών, έφυγε και εγκαταστάθηκε κοντά στον αδελφό του που δούλευε ήδη σε εμπορική επιχείρηση του θείου του Ν. Στουρνάρα στο Κάιρο στην Αίγυπτο. Διευθύνει το κατάστημα υφασμάτων και εμπορεύεται το βαμβάκι. Μετά το θάνατο του αδελφού του συνεχίζει τις επιχειρηματικές δραστηριότητές του. Αργότερα, εγκαθίσταται στην Αλεξάνδρεια όπου και ασχολήθηκε με δική του πλέον εμπορική επιχείρηση εισαγωγών - εξαγωγών. Στο εμπόριο αυτό κατάφερε να εξάγει στη Ρωσία τεράστιες ποσότητες, για την εποχή εκείνη χουρμάδων, και ακολουθώντας το τότε εμπόριο ανταλλαγής ειδών ζήτησε και εισήγαγε μεγάλη ποσότητα χρυσονημάτων. Αυτή ήταν η πρώτη του εμπορική πράξη που του επέφερε τεράστια κέρδη και τον καθιέρωσε γενικότερα. Διαχειριστή της τεράστιας κληρονομιάς του όρισε την ανιψιά του Μαριγούλα Αβέρωφ, μητέρα του στρατηγού Παπάγου. Το άγαλμά του βρίσκεται μπροστά από το Παναθηναϊκό Στάδιο.

Το Ευεργετικό Έργο του Γεωργίου Αβέρωφ Το μεγαλύτερό του έργο θεωρείται η δωρεά 2.500.000 χρυσών φράγκων στο Πολεμικό Ναυτικό,και με αυτά τα χρήματα ναυπηγήθηκε το θωρηκτό <<Γεώργιος Αβέρωφ>>

ΧΟΡΗΓΗΣΕ ΧΡΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ

ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΕ ΤΟ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ Ο αδριάντας του Γεωργίου Αβέρωφ βρίσκεται μπροστά από το Παναθηναϊκό Στάδιο

ΕΧΤΙΣΕ ΤΗΝ ΣΧΟΛΗ ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΛΑΡΙΣΑ

ΕΧΤΙΣΕ ΤΟ ΩΔΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

ΧΟΡΗΓΗΣΕ ΧΡΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Πήρε τον τίτλο του «Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο» τιμώντας και τους τρεις Μετσοβίτες ευεργέτες του: τον Νικόλαο Στουρνάρη που συνέλαβε την ιδέα της ίδρυσής του, τον Μιχαήλ Τοσίτσα και τον Γεώργιο Αβέρωφ.

ΑΡΣΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ (Πρεμετή 1792Βουκουρέστι 1874) Ο γιατρός Αρσάκης Απόστολος ήταν γραμματέας και προσωπικός ιατρός του ηγεμόνα της Βλαχίας Ιωάννη Καρατζά, ενός από τους αξιολογότερους Φαναριώτες στις παραδουνάβιες ηγεμονίες που είχε τοποθετηθεί από τον σουλτάνο Μαχμούτ Β. Διετέλεσε υπουργός των Εξωτερικών και πρό-εδρος του υπουργικού συμβουλίου της Ρουμανίας. Διέθεσε χρηματικά ποσά για υποτρο-φίες διδασκάλων. Ίδρυσε, εκτός των άλλων, φερώνυμο σχολείο στη γενέτειρά του. Ίδρυ-σε το Αρσάκειο στην Αθήνα - οδός Πανεπιστημίου - και το 1836 τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία. Οι δωρεές αυτές είχαν αποσπάει την αγάπη, την εκτίμηση και την ευγνωμοσύνη όλου του ελληνισμού, ο οποίος καταλάβαινε ότι το νόημα των δωρεών αυτών ήταν η μόρφωση κατάλληλων μητέρων και παιδαγωγών.

Αρσάκειο Παρθεναγωγείο Οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1846-1852, βάσει των σχεδίων του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου. Σήμερα στεγάζει το Συμβούλιο της Επικρατείας

ΖΑΠΠΑΙΟΙ Ευαγγέλης ( Λάμποβο Β. Ηπείρου 1800 - Ρουμανία 1865 Κωνσταντίνος ( Λάμποβο 1814 - Γαλλία 1892 ) Οι δύο αυτοί εξάδελφοι ανήγειραν το γνωστό Ζάππειο Μέγαρο, στο ομώνυμο άλσος της Αθήνας. Είναι εκθεσιακό κέντρο, όπου φιλοξενούνται τα περισσότερα διεθνή συνέδρια, όπως της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έξω του μεγάρου, εκατέρωθεν της εισόδου, είναι οι μαρμάρινοι ανδριάντες των δύο αυτών εθνικών ευεργετών.

Ευαγγέλης Ζάππας ( Λάμποβο Β. Ηπείρου 1800 - Ρουμανία 1865 Το χωριό του ανήκε στην επαρχία Τεπελενίου, πατρίδα του Αλή Πασά. Ο Ευάγγελoς, σε ηλικία 13 ετών, στρατολογήθηκε απ τον Αλή Πασά. Πέρασε όμως στο στρατόπεδο του Αγώνα και μεταπήδησε στην εξουσία του Μάρκου Μπότσαρη. Έγινε, μάλιστα, υπασπιστής και τον ακολούθησε. Μετά το θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη, ο Ευαγγέλης Ζάππας πολέμησε με τον Κωνσταντίνο Μπότσαρη, αδελφό του ήρωα, και στη συνέχεια με τον τον Γκούρα, με συναγωνιστή τον Μακρυγιάννη, τον Νοταρά και τον Πανουργιά. Στο τέλος της επανάστασης αρνείται την χρηματική αποζημίωση για τους ήρωες της Επανάστασης και μεταναστεύει στο Βουκουρέστι το 1831. Η περιοχή αυτή των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών είχε την περίοδο εκείνη μεγάλη ελληνική παράδοση, από την εποχή που η Υψηλή Πύλη διόριζε Φαναριώτες στις διοικητικές θέσεις. Ο Ζάππας εγκαταστάθηκε στη Βλαχία. Η κοινωνικοοικονομική δομή της περιοχής χαρακτηριζόταν από την ισχνότητα αστικών κέντρων και τα μεγάλα κτήματα. Ο Ζάππας εντάχθηκε στην τοπική κοινωνία χρησιμοποιώντας ένα εκλεπτυσμένο σύστημα δημοσίων σχέσεων. Φρόντισε να εξοικειωθεί με τους άρχοντες και τους ηγούμενους των ελληνικών μοναστηριών οι οποίοι διαχειρίζονταν τα μοναστηριακά κτήματα. Ο Ζάππας ακολούθησε την τακτική και άλλων Ελλήνων, νοίκιασε και εκμεταλλεύτηκε μοναστηριακά κτήματα στην περιοχή της Γιαλόμιτζας, κοντά στο Βουκουρέστι. Σε τρεις περίπου δεκαετίες απέκτησε τεράστια περιουσία και αντίστοιχα εισοδήματα.

Κωνσταντίνος Ζάππας ( Λάμποβο 1814 - Γαλλία 1892 ) Το 1881 αγόρασε μεγάλα τσιφλίκια στη Θεσσαλία τα οποία χάρισε στους αγρότες μερίμνησε για την ανέγερση (1874-1888) του καλλιμάρμαρου Ζαππείου Μεγάρου στην Αθήνα. Με επιδοτήσεις από την προσωπική περιουσία του κτίστηκαν τα πρότυπα Ζάππεια παρθεναγωγεία στην Κωνσταντινούπολη καθώς και πολλά άλλα εκπαιδευτήρια σε πολλές πόλεις και κωμοπόλεις της Ηπείρου και της Θράκης και συστήθηκαν υποτροφίες για τη μετεκπαίδευση σπουδαστών στις γεωργικές σχολές της Δυτικής Ευρώπης.

Οι μεγάλοι εθνικοί ευεργέτες Κωνσταντίνος και Ευάγγελος Ζάππας, ο πρώτος, ιδρυτής του Ζαππείου Μεγάρου (στην Αθήνα) και ο δεύτερος οραματιστής της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων, ευτύχησαν να δουν το μεγαλοπρεπές εκπαιδευτήριο Ζάππειο στην Πόλη και την πραγματοποίηση των Ολυμπίων Ζαππείων (στην Αθήνα).

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΙΝΑΣ (1783 Μοσχόπολη της Β. Ηπείρου -1856 Βιέννη)

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΙΝΑΣ Ο Γεώργιος Σίνας γεννήθηκε στην Νύσσα της Σερβίας το 1783 από Ηπειρώτες γονείς. Λόγω του θανάτου της μητέρας του ανατράφηκε στις Σέρρες και μετά πήγε στον πατέρα του στη Βιέννη, ο οποίος και τον εισήγαγε στις εμπορικές επιχειρήσεις. συνετέλεσε στην ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας της Αυστρίας,. Βοήθησε επίσης για την ίδρυσης του Πολυτεχνείου της Βιέννης στο οποίο παραχώρησε πολλά από τα κτήματά του. Υπήρξε πρωτοπόρος της δημιουργίας σιδηροδρομικού δικτύου στη νότια Αυστρία Οργάνωσε επίσης το δίκτυο ατμοπλοΐας στον Δούναβη. Κατασκεύασε την πρώτη κρεμαστή γέφυρας μεταξύ Βούδας και Πέστης. Επανειλημμένα δώρισε μεγάλη ποσότητα χρυσού στη νεοϊδρυθείσα Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Δωρίζει ποσά στην νέα πρωτεύουσα της Ελλάδος την Αθήνα και χτίζει στο Λόφο των Νυμφών το Αστεροσκοπείο,. το οποίο αργότερα εξόπλισε πλήρως με επιστημονικά όργανα. χρηματοδοτεί την Μητρόπολη Αθηνών, το Οφθαλμιατρείο, το Αμαλίειο ορφανοτροφείο κλπ. Στην Βιέννη έχτισε το ναό της Αγίας Τριάδος για τους εκεί Έλληνες Διέθεσε τεράστια ποσά για την ενίσχυση διαφόρων εκπαιδευτικών και φιλανθρωπικών ελληνικών ιδρυμάτων

Αστεροσκοπείο Αθηνών

ΣΙΜΩΝ ΣΙΝΑΣ

Γιός του Γεωργίου Σίνα Ο Σ. Σίνας συνέχισε τις δωρεές του πατέρα του προς φιλανθρωπικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα, χορηγώντας σημαντικά ποσά για την αποπεράτωση της Μητρόπολης Αθηνών της Ακαδημίας Αθηνών, του Αμαλιείου Ορφανοτροφείου τη συντήρηση του Αστεροσκοπείου Ένας κρατήρας στη Σελήνη φέρει το επώνυμό του προς τιμή του.

Ιφιγένεια Σίνα (1815 Ουγγαρία- 1884 Βιέννη) Η Ιφιγένεια Σίνα ήταν σύζυγος του Σίμωνα Σίνα. Η Ιφιγένεια Σίνα μετά τον θάνατό του συζύγου της συνέχισε το έργο του. Ενίσχυσε με μεγάλα χρηματικά ποσά το Αρσάκειο Παρθεναγωγείο και άλλα εκπαιδευτικά και φιλανθρωπικά ιδρύματα της Ελλάδας, συνέχισε να ενισχύει το Αστεροσκοπείο Αθηνών. Μεγάλη προσφορά της υπήρξε η οικονομική ενίσχυση για την για την φιλοτέχνηση του γλυπτού διάκοσμου του κτιρίου της Ακαδημίας Αθηνών.

Μάνθος και Γεώργιος Ριζάρης (1764-1824) (1769-1841) Γεννημένοι στο Μονοδένδρι Ζαγορίου, Έφυγαν πολύ νέοι για την Οδησσό της Ρωσίας όπου ασχολήθηκαν με το εμπόριο και από αυτό έκαναν μεγάλη περιουσία. ΕΥΕΡΓΕΣΙΕΣ: Γίνονται μέλη της Φιλικής Εταιρείας και παραδίδουν στον Αλέξ. Υψηλάντη μεγάλα χρηματικά ποσά Κατά την διάρκεια του ιερού αγώνα πρόσφεραν επίσης και άλλα χρήματα. Μεγάλα ακόμα ποσά διέθεσαν για την λύτρωση υπόδουλων και δύστυχων οικογενειών. Μετά το θάνατο του Μάνθου, ο Γεώργιος ίδρυσε τη Σχολή των Ελληνικών μαθημάτων στο Μονοδένδρι και Την Ριζάρειο Εκκλησιαστική Ακαδημία στην ελεύθερη Ελλάδα.

ΜΠΑΓΚΑΣ Ιωάννης (Kορυτσά 1814, Αθήνα 15-12-1895) Δημιουργησε μεγάλη περιουσία στη Ρουμανία. Κλη-ροδότησε στο έθνος το ξενοδοχείο "Μπάγκειο" στην Ομόνοια. Αρ-κέστηκε να ζει λιτότατα σε δωμάτιο του ξενοδοχείου «Μέγας Αλέ-ξανδρος» της Ομονοίας (στην Αθήνα), αφού τον συντηρούσε επι-τροπή. Άφησε και τις οικονομίες του. που σχημάτισε απο τη μηνι-αία προς αυτόν χορηγία. Με τα εισοδήματα των ξενοδοχείων επιχορηγούνται διάφορα νοσοκομεία, όπως π.χ. ο «Ευαγγελισμός». Δίνονται υποτροφίες σε Ηπειρώτες φοιτητές.

Οι Θρακιώτες Ευεργέτες Θρακιώτες εθνικοί ευεργέτες τον 19ο μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα Γεώργιος Ζαρίφης: (1807-1884) γεννήθηκε στη νήσο Αλώνη της Προποντίδας- πέθανε στην Κωνσταντινούπολη Ευγένιος Ευγενίδης (1882-1954) Γεννήθηκε στο Διδυμότειχο του Έβρου και πέθανε στο Μοντρέ στην Ελβετία Σαράντης Αρχιγένης: γεννήθηκε το 1808 στους Επιβάτες της Ανατολικής Θράκης και πέθανε στην Κωνσταντινούπολη στις 10 Σεπτεμβρίου 1873. Γρηγόριος Μαρασλής: 1831-1907 στην Οδησσό. Καταγωγή από Φιλιππούπολη Αδελφοί Ξενοκράτη: οι αδελφοί Κωνσταντίνος, Αθανάσιος και Πασχάλης Ξενοκράτης Αντώνιος Λεονταρίδης

Γεώργιος Ζαρίφης:

Γεώργιος Ζαρίφης (1806 νήσο Αλώνη της Προποντίδας- 1884 Κωνσταντινούπολη) Ο πατέρας του ήταν έμπορος από την Φιλιππούπολη της Αν Ρωμυλίας. Η οικογένειά του σχετιζόταν με τη Φιλική Εταιρία, και γι αυτό, το 1820, λίγο πριν από την Ελληνική Επανάσταση, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη και να εγκατασταθεί στην Οδησσό. Εκεί γνωρίστηκαν με πολλούς αξιωματούχους του τσάρου, αλλά και με τον ίδιο τον υπουργό εξωτερικών, τον Ιωάννη Καποδίστρια. Ακολούθησαν τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια στο Ναύπλιο ζήσανε την αντιπαλότητα αυτόχθονων και μέτοικων και τη δολοφονία του Καποδίστρια. Οι Ζαρίφηδες, στενοχωρημένοι και αηδιασμένοι, επέστρεψαν στην Κωνσταντινούπολη. Έτσι, μπροστά στον Ζαρίφη υψώθηκε ένα μεγάλο πρόβλημα: πώς θα μπορούσε να επιζήσει το ελληνικό Έθνος; Πώς θα μπορούσε να βρεθεί μια εθνική λύση υπεράνω των εθνικιστικών μικροτήτων και του εμφύλιου σπαραγμού; Πείθει τα μικρότερα αδέρφια του και αργότερα τα παιδιά του να εγκατασταθούν σε ορισμένα από τα σημαντικότερα εμπορικά κέντρα του 19ου αιώνα. Έτσι ο ένας αδερφός εγκαθίσταται στο Λονδίνο, όπου ασχολείται με το εμπόριο και τις τραπεζικές εργασίες, ο άλλος στην Οδησσό, όπου ασχολείται με το εμπόριο σιτηρών, ο γιος του στη Μασσαλία, όπου ίδρυσε το εμπορικό κατάστημα «Ζαρίφης και υιοί». ο σύζυγος της κόρης του Σοφίας στο Βουκουρέστι, ο άλλος του ο γιός σε μια περιοχή στη Μεσοποταμία την οποία είχε κερδίσει ο πατέρας του, ως αμοιβή για τις προσπάθειές του σχετικά με την επίλυση του οθωμανικού χρέους. Κατ αυτό τον τρόπο υπήρχε έλεγχος και στις οδούς προς την Ανατολή. Όπως παρατηρούμε, ο Γ. Ζαρίφης είχε δικούς του ανθρώπους σε όλα τα εμπορικά «πόστα» της εποχής προς αμοιβαίο όφελος.

Ο Ζαρίφης πίστευε ιδιαίτερα στην πολιτιστική ακτινοβολία του υπόδουλου ελληνισμού, γι αυτό η μεγάλη του αγάπη και ο κύριος στόχος των ευεργεσιών του ήταν η Παιδεία. Βοήθησε λοιπόν να ιδρυθεί στο Φανάρι η Μεγάλη του Γένους Σχολή, τα νηπιαγωγεία της Προύσας και των Θεραπειών, η Ζαρίφειος Ακαδημία Αλεξανδρούπολης Και τα Ζαρίφεια Διδασκαλεία της Φιλιππούπολης (1876). Η πολιτική οξυδέρκεια του Γ. Ζαρίφη φαίνεται στο ότι με την ίδρυση των διδασκαλείων του, αποσκοπούσε στην εμπέδωση του ελληνικού πνεύματος, ώστε να έχει η περιοχή της Φιλιππούπολης βάσιμες αξιώσεις καθαρά ελληνικής επαρχίας. Δυστυχώς η περιοχή καταλήφθηκε πραξικοπηματικά από τη Βουλγαρία και χάθηκε αυτός ο ελληνικός χώρος.

Οι Κωνσταντινουπολίτες Ευεργέτες και η Θεσσαλία. Όπως είναι γνωστό, με τη Συνθήκη του Βερολίνου, το 1878, αποδόθηκαν στην Ελλάδα η Θεσσαλία και μέρος της Ηπείρου, στην περιοχή της Άρτας. Θέλοντας οι Οθωμανοί να πουλήσουν τα θεσσαλικά τους τσιφλίκια, ακόμη και σε εξευτελιστικές τιμές, παρά να τα εγκαταλείψουν χωρίς καμιά αποζημίωση, απευθύνθηκαν σε αυτούς που είχαν την οικονομική δυνατότητα και ταυτόχρονα είχαν εύκολη πρόσβαση προς τους κρατικούς αξιωματούχους και προς τον ίδιο το σουλτάνο. Έτσι μερικοί από τους πιο πλούσιους έλληνες τραπεζίτες και πλούσιους όπως ο Ζαρίφης, ο Ζωγράφος, ο Ζάππας αγόρασαν πολλά τσιφλίκια και βρέθηκαν, από τη μια μέρα στην άλλη, μεγαλοτσιφλικάδες της θεσσαλικής γης και από ευεργέτες κατέληξαν να γίνουν δυνάστες του αγροτικού θεσσαλικού πληθυσμού. Δυσμενή σχόλια κατά των ελλήνων μεγαλοτσιφλικάδων παρουσιάζονται και σε πολλά άλλα δημοσιεύματα, και από τότε φαίνεται ότι το αγροτικό ζήτημα θα πάρει δυσάρεστη τροπή. Την εποχή εκείνη, ο Γ. Ζαρίφης αντιλαμβάνεται το βάθος του προβλήματος και αποφασίζει αμέσως να το λύσει πουλώντας το τσιφλίκι στους χωρικούς.

Ευγένιος Ευγενίδης (Διδυμότειχο Έβρου 1882 - Μοντρέ της Ελβετίας1954) Ασχολήθηκε με ναυτιλιακές επιχειρήσεις. Σε ηλικία 20 ετών ο Ευγενίδης οραματιζόταν τη δυνατότητα να αποκτήσει η Ελλάδα μεγάλα ναυπηγεία,. Ο Ευγένιος Ευγενίδης στην αρχή διεύθυνε μια σουηδική ναυτιλιακή εταιρεία και έγινε και ο ίδιος πλοιοκτήτης. Το υπερωκεάνιο του "Ατλάντικ" έκανε τη γραμμή Πειραιά-Νέα Υόρκη και το εμπορικό του πλοίο τη γραμμή Πειραιά-Νότια Αμερική. Ονειρευόταν ν αποκτήσει πολλά χρήματα, όχι για τον εαυτό του μόνο αλλά για να μπορεί να φαίνεται χρήσιμος στην πατρίδα του και και στους άλλους. Πλήρωνε εκδόσεις, χρηματοδοτούσε αποστολές, έδινε υποτροφίες είχε λίστα με φτωχούς τους οποίους βοηθούσε. Ο Ευγένιος Ευγενίδης έτρεφε ανέκαθεν βαθιά εκτίμηση στην τεχνική γνώση, σε κάθε επίπεδο. Ειδικότερα για την κατάσταση στην Ελλάδα υποστήριζε όπως και ο Στουρνάρης ότι η τεχνική εκπαίδευση θα βοηθήσει την Ελλάδα. Ίδρυσε το γνωστό Ιδρυμα Ε. Ευγενίδη Ε. Οι σκοποί του Ιδρύματος είναι η παροχή υποτροφιών σε νέους Έλληνες να σπουδάσουν σε τεχνικές σχολές, η παροχή βοήθειας σε υφιστάμενες τεχνικές σχολές στην Ελλάδα και η ίδρυση νέων τεχνικών σχολών εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

Γρηγόριος Μαρασλής: 1831-1907 στην Οδησσό. Καταγωγή από Φιλιππούπολη Βοήθησε αποφασιστικά με τις πλούσιες συνδρομές του στην ίδρυση πολυάριθμων εκπαιδευτικών και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων : τη Μαράσλειο Σχολή Φιλιππούπολης και Φαναριού, τη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία, εμπορική Ακαδημία και τη "Μαράσλειο Βιβλιοθήκη" που είναι μια σειρά από εκλεκτά και επιστημονικά βιβλία.

Κωνσταντίνος (1857-1951) Αναστάσιος ( ; - 1934) Σισμάνογλου Ομογενείς επιχειρηματίες, υιοί του Κωνσταντινουπολίτη επιχειρηματία και ευεργέτη Ιωάννου Σισμάνογλου. Aκολούθησαν το οικογενειακό επάγγελμα και εξελίχθηκαν σε σημαντικούς οικονομικούς παράγοντες της Οθωμανικής πρωτεύουσας. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή διέθεσαν μεγάλα κεφάλαια για την ενίσχυση των Μικρασιατών προσφύγων και προσέφεραν μεγάλης έκτασης τσιφλίκι στην Κομοτηνή για την προσωρινή εγκατάσταση των προσφύγων Στα μέσα της δεκαετίας του είκοσι, όταν χιλιάδες άνθρωποι πέθαιναν από φυματίωση (μεταξύ αυτών και μέλη της οικογένειας Σισμανόγλου) ο Κωνσταντίνος και ο Αναστάσιος Σισμανόγλου αποφάσισαν να ιδρύσουν ένα μεγάλο σανατόριο για την περίθαλψη των ασθενών και για την καταπολέμησή της ασθένειας. Το 1936, και ενώ στο μεταξύ είχε πεθάνει από τη φυματίωση και ο Αναστάσιος Σισμανόγλου, θεμελιώθηκε στα Μελίσσια Αττικής το «Φυματολογικόν Ινστιτούτον Ιωάννου Α. Σισμανόγλου και του Οίκου αυτού» (βλ. Σισμανόγλειο Νοσοκομείο). ίδρυσαν δύο σανατόρια, ένα στην Κομοτηνή και ένα στην Αθήνα: to «Σισμανόγλειου Νοσοκομείου» και στην Κομοτηνή το Σισμανόγλειον Γενικόν Νοσοκομείονι δώρισε το πατρικό τους σπίτι στην Πόλη, τον Νοέμβριο του 1939, στο Ελληνικό Δημόσιο με τον όρο να χρησιμοποιηθεί ως κτίριο του Γενικού Προξενείου

Οι Νησιώτες Ανδρέα Συγγρός (Κωνσταντινούπολη 1828 Αθήνα 1899), Χιώτης στην καταγωγή Βασίλειος Σιβιτανίδης (1830-1921) Κύπριος στην καταγωγή γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου Παναγής Χαροκόπος (1835-1911) Κεφαλλονίτης Ιωάννης Βαρβάκης (1750-1825) από τα Ψαρά Εμμανουήλ Μπενάκης (1843 1929) από την Ερμούπολη της Σύρου

Ανδρέα Συγγρός (Κωνσταντινούπολη 1828 Αθήνα 1899) ο δικαιολογημένα πιο αμφιλεγόμενος εθνικός ευεργέτης Ο πατέρας του ήταν προσωπικός γιατρός της αδελφής του σουλτάνου. Οι γονείς του κατάγονταν από τη Χίο (Λιθί Χίου) Στα 25 του, ο Ανδρέας Συγγρός, εκμεταλλευόμενος τις γνωριμίες τού πατέρα του, κατάφερε να γίνει επίσημος προμηθευτής της οθωμανικής αυτοκρατορίας, κυρίως σε μεταξωτά και στη συνέχεια επεκτάθηκε στον τραπεζικό κλάδο φτάνοντας να δανείζει την Οθωμανική Αυτοκρατορία και την Ελλάδα. Μέσα σε λίγα χρόνια κατάφερε να κάνει μεγάλη περιουσία. Τότε σκέφτηκε πως οι πιθανότητές του να μεγαλουργήσει θα ήσαν πολύ μεγαλύτερες αν μετακόμιζε στην -σαφώς πιο αδύναμη- Ελλάδα. Έτσι, έφτασε στην Αθήνα. Χάρη στην φήμη τού επιτυχημένου και πλούσιου εμπόρου, μπήκε εύκολα στα «μεγάλα σαλόνια» και γνωρίστηκε πρώτα με τον Χαρίλαο Τρικούπη (τότε υπουργό εξωτερικών), τους αρχηγούς των μεγάλων κομμάτων αλλά και με τον ίδιο τον βασιλιά Γεώργιο Α, τον οποίο γοήτευσε με την σπιρτάδα του μυαλού του.)

Κατά τη διάρκεια της ζωής του πραγματοποίησε σημαντικές δωρεές σε ευαγή ιδρύματα, ενώ με τη διαθήκη του κληροδότησε μεγάλο μέρος της περιουσίας του στο ελληνικό κράτος για την κατασκευή νοσοκομείων (Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός») την ανέγερση του Δημοτικού Θεάτρου Αθηνών την ίδρυση των Μουσείων Ολυμπίας και Δελφών, την ανέγερση των πυρποληθέντων Παπαφείων Νοσοκομείων (1892) στη Θεσσαλονίκη, την ίδρυση των ομωνύμων επανορθωτικών Φυλακών στην Αθήνα. Η σύζυγός του δώρισε στο ελληνικό δημόσιο το Μέγαρο Ανδρέα Συγγρού και το Κτήμα Συγγρού. Λαυρεωτικά ο Ανδρέας Συγγρός, αγόρασε την εταιρεία Μεταλλεία Λαυριου διέδωσε φήμες περί κοιτασμάτων χρυσού και προχώρησε στη μετοχοποίηση της εταιρείας με αποτέλεσμα χιλιάδες αθηναίοι να τρέξουν να αγοράσουν τις μετοχές και όταν έπεσαν οι μετοχές οδηγήθηκαν χιλιάδες αθηναίων σε οικονομική κατάρρευση. Πριν κλείσουμε το αφιέρωμά μας στα Λαυρεωτικά, ας αναφέρουμε και μια φαρσική λεπτομέρεια. Το 1875, τρία μόλις χρόνια μετά την «λαϊκή πτώχευση» που ο ίδιος δημιούργησε, ο Ανδρέας Συγγρός θα γινόταν «εθνικός ευεργέτης» χρηματοδοτώντας την ανέγερση του πρώτου Πτωχοκομείου (!!) της Αθήνας.

ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΦΡΟΔΙΣΙΩΝ & ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΝΟΣΩΝ ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΥΓΓΡΟΣ

Βασίλειος Σιβιτανίδης (1830-1921) στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου Ο Βασίλειος Σιβιτανίδης, υιός του Κύπριου Ιερώνυμου Σιβιτανίδη, γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1830, όπου περάτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Αμέσως μετά ασχολήθηκε με το εμπόριο μέσω του οποίου απέκτησε μεγάλη περιουσία και κύρος.

Ο Βασίλειος Σιβιτανίδης,, πεθαίνοντας το 1921 κατέστησε με τη διαθήκη του γενικό κληρονόμο ολόκληρης της περιουσίας του το ελληνικό δημόσιο με την προϋπόθεση να διατεθεί αυτή για να ιδρυθεί στην Αθήνα "Σχολή Τεχνών και Επαγγελμάτων" κατά το υπόδειγμα παρομοίων σχολών στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες.

Παναγής Χαροκόπος (1835 Κεφαλονιά -1911 Αθήνα) Υπήρξε μεγαλέμπορος και εκμισθωτής γαιών στη Ρουμανία. Εκεί διέμεινε για περισσότερα από σαράντα χρόνια. Παράλληλα με την επιτυχημένη επιχειρηματική του δραστηριότητα επέδειξε και σημαντικότατη κοινωφελή εθνική δράση. Ήδη από την περίοδο της διαμονής του στη Ρουμανία διέθεσε μεγάλα ποσά για εθνικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς, συμμετέχοντας στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης της ομογένειας. Όταν η ρουμανική κυβέρνηση απαγόρευσε τη χρήση της ελληνικής γλώσσας στις Ελληνορθόδοξες Εκκλησίες, ο Χαροκόπος ανήγειρε Ναό στον περίβολο της ελληνικής πρεσβείας στο Βουκουρέστι, χώρο στον οποίο δεν θα μπορούσε να ισχύσει η απαγόρευση. Οι δωρεές του προς το ελληνικό κράτος υπήρξαν σημαντικές. δώρισε ένα από τα τσιφλίκια του στους αγρότες που το καλλιεργούσαν, ίδρυσε με δική του δαπάνη «Γεωργικόν Σταθμόν» στα Φάρσαλα. Με τη διαθήκη του κληροδότησε 5.500.000 χρυσές δραχμές που διατέθηκαν για την ίδρυση «Εργαστηρίου Απόρων Γυναικών και κορασίων» στην Κεφαλονιά, υπέρ της «Γεωργικής Εταιρείας Αθηνών», υπέρ της «Πολυκλινικής Αθηνών», υπέρ του «Οίκου Τυφλών», υπέρ της «Βιοτεχνικής Εταιρείας» κ.ά. Η γνωστότερη πάντως ευεργεσία του υπήρξε η καταβολή όλων των εξόδων αγοράς οικοπέδου, ανέγερσης κτιρίου και λειτουργίας της «Χαροκοπείου Επαγγελματικής και Οικοκυρικής Σχολής» στην Καλλιθέα.

Χαροκόπειος Επαγγελματική και Οικοκυρική Σχολή

ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΡΒΑΚΗΣ (1750-1825) από τα Ψαρά Ο πατέρας του ήταν σπουδαίος καραβοκύρης και ο Βαρβάκης στα 18 του είχε δικό του πλοίο και πήρε μέρος σε ρωσο-τουρκική ναυμαχία. Το πλοίο του βυθίστηκε και πάμφτωχος πήγε να ζητήσει βοήθεια από την Αικατερίνη που τον αντάμειψε με χρυσά ρούβλια και το δικαίωμα για αποκλειστική εκμετάλλευση του χαβιαριού.

Ο Βαρβάκης με έξοδα δικά του εξόπλισε τους Έλληνες που πολεμούσαν με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Επίσης μέσω του Πατριαρχείου κατάφερε να εξαγοράσει πάρα πολλούς Έλληνες αιχμαλώτους. Ο Βαρβάκης πάνω απ' όλα βοήθησε τον αγώνα των Ψαριανών, των συμπατριωτών του. Έστειλε τρόφιμα και διάφορα άλλα εφόδια. Στη διαθήκη του άφησε 1.000.000 ρούβλια κληροδότημα για την ίδρυση του Βαρβακείου Λυκείου, αφιερωμένο σχεδόν αποκλειστικά στη σπουδή των θετικών επιστημών και το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του στο ελληνικό Δημόσιο για κοινωφελείς σκοπούς. Κατέθεσε τα χρήματα που χρειάστηκαν για την ανέγερσή του σε ρωσική τράπεζα και το 1857 άρχισε το κτίριο της Βαρβακείου Σχολής, με σχέδια και επίβλεψη του Παναγιώτη Κάλκου. Άρχισε να κτίζεται, για να ολοκληρωθεί το 1859. Με δική του δωρεά κατασκευάστηκε η κλειστή αγορά της Αθήνας (Βαρβάκειος Αγορά), ενώ επίσης χρηματοδότησε την ανέγερση διδακτηρίου στη Σινασό Καππαδοκίας, την παλιά Ναζιανζό, πατρίδα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου.

Εμμανουήλ Μπενάκης 1843 Ερμούπολη Σύρου- 1929 Αθήνα Μετά τις σπουδές του στη Βρετανία, πήγε στην Αίγυπτο και εργάστηκε στην εταιρεία εμπορίας βάμβακος Ο Εμμανουήλ Μπενάκης και οι γαμβροί του Κωνσταντίνος Χωρέμης και Στέφανος Δέλτα (από τις κόρες του Αλεξάνδρα και Πηνελόπη) συμμετείχαν στην ιδρυτική επιτροπή για τη δημιουργία του Κολλεγίου Αθηνών (1925). προσέφερε χρήματα για την ανέγερση κοινωφελών ιδρυμάτων, όπως το Μπενάκειο Παιδικό Άσυλο για την ίδρυση επαγγελματικών σχολών, όπως το Κολλέγιο Αθηνών και της Σχολής Νοσοκόμων του Ερυθρού Σταυρού, για την ενίσχυση βιβλιοθηκών, όπως τη βιβλιοθήκη E. Renan ή την Μπενάκειο βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, καθώς και για την αποκατάσταση προσφυγικών πληθυσμών μετά τη μικρασιάτικη καταστροφή Μεταξύ πολλών άλλων ευεργεσιών σε όλη την Ελλάδα (Θεσσαλονίκη, Αίγινα, Ναύπακτος, Δωδεκάνησα, Μακεδονία), κτίστηκε στην Αθήνα και το Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο (1931). Ακόμη η ίδρυση της Εθνικής Πινακοθήκης οφείλεται σε συνεισφορές του Εμμανουήλ Μπενάκη, ενώ το Μουσείο Μπενάκη (1930) ιδρύθηκε από δωρεά του γιου του Αντώνη Μπενάκη. ΜΕΛΑΝΟ ΣΗΜΕΙΟ : ΗΘΙΚΟΣ ΑΥΤΟΥΡΓΟΣ ΣΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ;

Μακεδόνες εθνικοί ευεργέτες τον 19ο μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα Δούμπας Στέργιος και ο γιός του Δούμπας Νικόλαος, (1830-1900). Μπέλλιος Κωνσταντίνος (1772-1837) Γκαρμπολάς Σοφοκλής (1833-1911) από την Κρανιά Ολύμπου. Ιωάννης Ζαν Νίκου (1875-1930), Νυμφαίο Γεώργιος Χαρίσης από την Κοζάνη. Θεαγένης και Δημήτριος Χαρίσης Νικόλαος Παπαγεωργίου από την Κοζάνη Ιωάννης Παπάφης Θεσσαλονίκη - Η Μάλτα

Δούμπας Στέργιος και ο γιός του Δούμπας Νικόλαος (1830-1900) Δούμπας Στέργιος : Πλούτισε στην Αυστρία από το εμπόριο βαμβακιού. Δώρισε μεγάλα ποσά για εκπαιδευτικά ιδρύματα. Επίσης του οφείλουμε τα έργα του Rahl στα Προπύλαια και την στοά του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τις αγαθοεργίες του συνέχισε ο γιός του Δούμπας Νικόλαος, Μεγαλέμπορος και βουλευτής στη Βιέννη, χάρισε στην πατρίδα του το πρώτο ελληνικό αλληλοδιδακτικό σχολείο το οποίο και συντήρησε με τακτικές επιχορηγήσεις.

Γεώργιος Χαρίσης και οι γιοί του Ο Γεώργιος Χαρίσης καταγόταν από την Κοζάνη. Έγινε γραμματέας του Καυταντζόγλου ο οποίος υπήρξε μέλος και χρηματοδότης της Φιλικής Εταιρίας. Αργότερα παντρεύτηκε την κόρη του εργοδότη του την Αικατερίνη. Το μετοίκησε με την οικογένεια του στην Μασσαλία της Γαλλίας, εμπορικό λιμάνι της εποχής, όπου δημιούργησε μια επιτυχημένη και επικερδή επιχείρηση. την οποία κληρονόμησαν τα παιδιά του Θεαγένης και Δημήτριος Χαρίσης. ενώ ο Δημήτριος Χαρίσης (1814-1887) ίδρυσε το «Χαρίσειο Γηροκομείο» τα οποία λειτουργούν ως σήμερα στη Θεσσαλονίκη

Ο Θεαγένης ( 18061866) λόγω ενός προβλήματος της υγείας του ίδρυσε το «Θεαγένειο Νοσοκομείο»

ο Δημήτριος Χαρίσης (1814-1887) ίδρυσε το «Χαρίσειο Γηροκομείο»

Οι αδελφοί Νικόλαος και Λεωνίδας Παπαγεωργίου Οι αδελφοί Νικόλαος και Λεωνίδας Παπαγεωργίου γνώρισαν την ορφάνια από παιδιά, όταν οι Γερμανοί εκτέλεσαν τον πατέρα τους ως γραμματέα του ΕΑΜ Σιάτιστας. Σήμερα μεγάλοι γουνέμποροι και πολυεκατομμυριούχοι, έχουν ήδη στο ενεργητικό τους πλήθος δωρεών, πλην του νοσοκομείου. Ο Νικόλαος Παπαγεωργίου ξεκίνησε την επαγγελματική του δραστηριότητα με την παραγωγή και εμπορία γουναρικών προσέφεραν 30 εκατομμύρια δολάρια και ανέλαβαν την κατασκευή και τον εξοπλισμό του Νοσοκομείου ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ στη Θεσσαλονίκη.

Ιωάννης Παπάφης Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου και τελείωσε το σχολείο. Σε ηλικία δεκαέξι ετών πήγε στη Σμύρνη να δουλέψει με τον πατέρα του, ο οποίος είχε τις επιχειρήσεις του στη Σμύρνη. Δύο χρόνια μετά αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πόλη, λόγω του θανάτου του πατέρα του. Πηγε στον αδελφό της μητέρας του, έμπορο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Ο θείος εκτιμώντας τα προσόντα του Ιωάννη του εμπιστεύθηκε μιας καινούρια επιχειρήση στη Μάλτα. Η Μάλτα έγινε η δεύτερη, η θετή του πατρίδα. Εκεί έζησε την υπόλοιπη μακρόβια ζωή του. Οι βαθιές επιδράσεις από την ορφάνια και από τις δυσκολίες των πρώτων χρόνων αποτυπώθηκαν ανεξίτηλα στη νεανική ψυχή του Παπάφη ο οποίος κληροδότησε μέρος της περιουσίας του υπέρ των ορφανών της Θεσσαλονίκης. Το έργο του μπορείτε να το δείτε στην οθόνη Αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι ο Παπάφης επιθυμούσε να παραμείνει άγνωστος. Στη διαθήκη του μάλιστα όριζε το Παπάφειο ορφανοτροφείο να ονομαστεί «Μελιτεύς», από το όνομα της Μελίτης (Μάλτας), δηλαδή της δεύτερης πατρίδας του. Όμως οι Θεσσαλονικείς από ευγνωμοσύνη προς τον ιδρυτή του το ονόμασαν «Παπάφειο Ορφανοτροφείο ο Μελιτεύς». Αγαπούσε με όλη του την καρδιά την Ελλάδα και ακόμη και στο αρχιτεκτονικό σχέδιο του Παπάφειου δόθηκε το σχήμα «Ε» που θα θυμίζει στους υπόδουλους Έλληνες Την Ελλάδα την Ελπίδα και την Ελευθερία. Ο πόθος του ήταν να αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια. Δυστυχώς έμεινε ανεκπλήρωτος διότι σύμφωνα με τον νόμο έπρεπε προηγουμένως να "μεταβή είς τήν Ελλάδα καί διαμείνη δύο έτη".

Ιωάννης Παπάφης Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου και τελείωσε το σχολείο. Σε ηλικία δεκαέξι ετών πήγε στη Σμύρνη να δουλέψει με τον πατέρα του, ο οποίος είχε τις επιχειρήσεις του στη Σμύρνη. Δύο χρόνια μετά αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πόλη, λόγω του θανάτου του πατέρα του. Πήγε στον αδελφό της μητέρας του, έμπορο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Ο θείος εκτιμώντας τα προσόντα του Ιωάννη του εμπιστεύθηκε μιας καινούρια επιχείρηση στη Μάλτα. Η Μάλτα έγινε η δεύτερη, η θετή του πατρίδα. Εκεί έζησε την υπόλοιπη μακρόβια ζωή του. Οι βαθιές επιδράσεις από την ορφάνια και από τις δυσκολίες των πρώτων χρόνων αποτυπώθηκαν ανεξίτηλα στη νεανική ψυχή του Παπάφη ο οποίος κληροδότησε μέρος της περιουσίας του υπέρ των ορφανών της Θεσσαλονίκης.

Προσέφερε πολλά χρήματα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Μάλιστα όταν ο Ιωακείμ ο Γ' ίδρυσε στη νήσο Πρώτη Γηροκομείο, θυμήθηκε τον Παπάφη, και του ζήτησε οικονομική βοήθεια. Ο Παπάφης ανταποκρίθηκε αμέσως στο αίτημα του Πατριάρχου και απέστειλε 1.000 φράγκα ενώ λόγω των σημαντικών δωρεών του προς το νεοσύστατο πανεπιστήμιο Αθηνών τιμήθηκε με το Μετάλλιο Εθνικής ευγνωμοσύνης. Προσέφερε επίσης 8000 λίρες για το Πολυτεχνείο Αθηνών Για τα σχολεία και το νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης κληροδότησε ετήσιο εισόδημα από 12000 φράγκα. Τέλος με τη διαθήκη του διέθεσε την περιουσία του στη γενέτειρά του για την ίδρυση και συντήρηση Ορφανοτροφείου που θα έφερε το όνομα της χώρας που ήταν η δεύτερη πατρίδα του: "Ο Μελιτεύς". Επίσης κληροδότησε με 10.000 λίρες Αγγλίας το Ορφανοτροφείο Χατζηκώστα στην Αθήνα. Ανωνύμως επίσης απέστειλε 15.000 χρυσά γαλλικά φράγκα προς το Ορφανοτροφείο Ελένης Tζάνη στον Πειραιά. Δωρέες προσέφερε και στους κατοίκος της Μάλτας: τα προερχόμενα από τα εκεί ακίνητά του εισοδήματά θα αποτελούσαν οικονομική βοήθεια των άρρενων άγαμων φτωχών από 18 έως 24 ετών, οι οποίοι θα ήθελαν να βρουν την τύχη τους εκτός της γεννέτειράς τους. Ακόμα δώρησε στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία της Μάλτας 25 λίρες και στους πιο φτωχούς από τους Έλληνες κατοίκους της 25 λίρες επίσης.

Παπάφειο Ορφανοτροφείο «Μελιτεύς» Αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι ο Παπάφης επιθυμούσε να παραμείνει άγνωστος. Στη διαθήκη του μάλιστα όριζε το Παπάφειο ορφανοτροφείο να ονομαστεί «Μελιτεύς», από το όνομα της Μελίτης (Μάλτας), δηλαδή της δεύτερης πατρίδας του. Όμως οι Θεσσαλονικείς από ευγνωμοσύνη προς τον ιδρυτή του το ονόμασαν «Παπάφειο Ορφανοτροφείο ο Μελιτεύς». Αγαπούσε με όλη του την καρδιά την Ελλάδα και ακόμη και στο αρχιτεκτονικό σχέδιο του Παπάφειου δόθηκε το σχήμα «Ε» που θα θυμίζει στους υπόδουλους Έλληνες Την Ελλάδα την Ελπίδα και την Ελευθερία. Ο πόθος του ήταν να αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια. Δυστυχώς έμεινε ανεκπλήρωτος διότι σύμφωνα με τον νόμο έπρεπε προηγουμένως να "μεταβή είς τήν Ελλάδα καί διαμείνη δύο έτη".

Και σήμερα τι γίνεται ; Υπάρχουν ακόμη ευεργέτες;