Αθήνα, Δεκέμβριος 2013

«Ανακύκλωση στο Σπίτι - Ανάπτυξη και επίδειξη ενός οικολογικού, καινοτόμου συστήματος για την οικιακή ανακύκλωση αποβλήτων» Recycling@Home - LIFE11 ENV/GR/000950 Παραδοτέο C.2.1: Αξιολόγηση κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων στους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας- Δράση C.2: Αξιολόγηση κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων στους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας- Αθήνα, Δεκέμβριος 2013 Εκπονήθηκε από: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Εταιρεία Δημοτικής Ανάπτυξης Αμαρουσίου Δήμος Μάνδρας-

Ευχαριστίες Η παρούσα έκθεση με τίτλο «Αξιολόγηση κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων που εφαρμόζεται στους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας-» (Evaluation of the current socioeconomic impact of the waste management scheme applied in the municipalities of Maroussi and Mandra-Eidyllia) δημιουργήθηκε με τη συγχρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Χρηματοδοτικού μέσου για το περιβάλλον, LIFE+ και αποτελεί το παραδοτέο C.2.1 της δράσης παρακολούθησης της επίδρασης του προγράμματος C του έργου Recycling@Home (LIFE11 ENV/GR/000950) με τίτλο «Αξιολόγηση κοινωικο-οικονομικών επιπτώσεων του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων που εφαρμόζεται στους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας-». Η ομάδα εργασίας του Recycling@Home θα ήθελε να ευχαριστήσει το Ευρωπαϊκό Χρηματοδοτικό μέσο για το περιβάλλον, Life+, για την οικονομική υποστήριξη. Αποποίηση ευθύνης Οι συντάκτες του παρόντος έχουν καταβάλλει κάθε προσπάθεια, ούτως ώστε οι πληροφορίες που εμπεριέχονται να είναι αληθείς και νόμιμες, καθ όσον πρόκειται για την αξιοποίηση και σύνθεση των πηγών που παρατίθενται και για τις οποίες οι συντάκτες ουδεμία ευθύνη φέρουν. 1 Σ ε λ ί δ α

Ακρωνύμια Α.Δ.Α. Α.Ε. Α.Σ.Α. Δ.Ε.Η.Α.Ε. Δ.Σ. Ε.Ε.Α.Α. Ε.Μ.Α. Ε.Μ.Π. Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π. Ε.Δ.Σ.Ν.Α. Κ.Δ.Α.Υ. Κ.Υ.Α. Ο.Τ.Α. ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Π.Ο.Ε. Σ.Μ.Α. Υ.Α. Φ.Ε.Κ. ΦΟ.Δ.Σ.Α. Χ.Υ.Τ.Α. Αριθμός Διαδικτυακής Ανάρτησης Ανώνυμη Εταιρεία Αστικά Στερεά Απόβλητα Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού Ανώνυμη Εταιρεία Διοικητικό Συμβούλιο Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Εθνικός Οργανισμός Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων Ενιαίος Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής (τέως ΕΣΔΚΝΑ) Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών Κοινή Υπουργική Απόφαση Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων Υπουργική Απόφαση Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων 2 Σ ε λ ί δ α

Βραχυγραφίες εκ. κ.ά. κ.λπ. λ.χ. εκατομμύρια και άλλα και λοιπά λόγου χάριν Ν. Νόμος π.χ. παραδείγματος χάριν ευρώ km lt tn kilometers litres tonnes 3 Σ ε λ ί δ α

Περιεχόμενα 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 2 ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΏΝ ΕΠΙΠΤΏΣΕΩΝ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΆΜΕΝΟΥ ΣΥΣΤΉΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α. ΣΤΟΥΣ ΔΉΜΟΥΣ ΑΜΑΡΟΥΣΊΟΥ & ΜΆΝΔΡΑΣ-ΕΙΔΥΛΛΊΑΣ... 2 2.1 Κόστος διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων για τους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας-... 2 2.1.1 Κόστος συλλογής & μεταφοράς Α.Σ.Α... 3 2.1.2 Κόστος συντήρησης... 9 2.1.3 Κόστη επεξεργασίας & τελικής διάθεσης Α.Σ.Α.... 9 2.2 Έσοδα επεξεργασίας Α.Σ.Α. για τους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας-... 13 2.3 Δημοτικά τέλη καθαριότητας & ηλεκτροφωτισμού για τους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας-... 13 2.4 Κόστος διαχείρισης ανακυκλωσίμων υλικών για τα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλωσίμων Υλικών 19 2.5 Οικονομικά χαρακτηριστικά διαχείρισης Α.Σ.Α. στους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας-... 20 2.5.1 Κόστος διαχείρισης συμμείκτων & προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων στους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας-... 20 2.5.2 Κόστη συλλογής & μεταφοράς, συντήρησης και πάγιες εισφορές συμμείκτων & προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων στους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας-.. 24 2.5.3 Κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. ανά συλλεγμένο τόνο απορριμμάτων στους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας-... 29 2.5.4 Κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. ανά τετραγωνικό μέτρο & ανά κάτοικο στους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας-... 31 2.6 Συμπεράσματα... 33 3 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 35 4 ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΏΣΕΩΝ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΆΜΕΝΟΥ ΣΥΣΤΉΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α. ΣΤΟΥΣ ΔΉΜΟΥΣ ΑΜΑΡΟΥΣΊΟΥ & ΜΆΝΔΡΑΣ-ΕΙΔΥΛΛΊΑΣ... 39 4.1 Μεθοδολογία έρευνας... 39 4.2 Δείκτες εκτίμησης κοινωνικού αντίκτυπου των υφισταμένων συστημάτων ανακύκλωσης... 48 4.2.1 Περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση... 48 4.2.2 Βαθμός ικανοποίησης από τα υφιστάμενα συστήματα ανακύκλωσης... 69 4.2.3 Οχλήσεις από τα υφιστάμενα συστήματα ανακύκλωσης... 78 4.3 Συμπεράσματα... 82 5 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 84 4 Σ ε λ ί δ α

Κατάλογος Πινάκων Πίνακας 2-1: Κατά προσέγγιση υπολογισμός μέσου ετήσιου κόστους συλλογής και μεταφοράς στους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας-... 6 Πίνακας 2-2: Ποσοστιαία συμμετοχή μερικών κοστών ως προς το σύνολο του κόστους συλλογής και μεταφοράς για τους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας-ειδυλλίας... 7 Πίνακας 2-3: Εισηγηθείσες ετήσιες εισφορές Δήμων Αμαρουσίου και Μάνδρας- στον Ε.Δ.Σ.Ν.Α. για το έτος 2013... 12 Πίνακας 2-4: Συντελεστής δημοτικών τελών για τους διάφορους τύπους κτισμάτων στις Δημοτικές Ενότητες του Δήμου Μάνδρας-... 16 Πίνακας 2-5: Συνολικό κόστος διαχείρισης απορριμμάτων στους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας-... 21 Κατάλογος Διαγραμμάτων Διάγραμμα 2-1: Κόστος συλλογής και μεταφοράς συμμείκτων και ανακυκλωσίμων στο Δήμο Αμαρουσίου... 8 Διάγραμμα 2-2: Κόστος συλλογής και μεταφοράς συμμείκτων και ανακυκλωσίμων στο Δήμο Μάνδρας-... 8 Διάγραμμα 2-3: Ποσοστιαία συνεισφορά κατοικιών και στεγασμένων & μη στεγασμένων χώρων γενικής χρήσης στα έσοδα των δημοτικών τελών του Δήμου Αμαρουσίου, για το έτος 2012... 15 Διάγραμμα 2-4: Ποσοστιαία συνεισφορά κατοικιών και στεγασμένων & μη στεγασμένων χώρων γενικής χρήσης στα έσοδα των δημοτικών τελών του Δήμου Μάνδρας-, για το έτος 2012. 15 Διάγραμμα 2-5: Ποσοστιαία συνεισφορά χώρων γενικής χρήσης των Δημοτικών Ενοτήτων Δήμου Μάνδρας- στα έσοδα των δημοτικών τελών του Δήμου, για το έτος 2012... 17 Διάγραμμα 2-6: Ποσοστιαία συνεισφορά κατοικιών των Δημοτικών Ενοτήτων Δήμου Μάνδρας- στα έσοδα των δημοτικών τελών του Δήμου, για το έτος 2012... 18 Διάγραμμα 2-7: Ποσοστιαίες αναλογίες επιμέρους κοστών στο συνολικό κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. στο Δήμο Αμαρουσίου για το έτος 2012... 23 Διάγραμμα 2-8: Ποσοστιαίες αναλογίες επιμέρους κοστών στο συνολικό κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. στο Δήμο Μάνδρας- για το έτος 2012... 24 Διάγραμμα 2-9: Ποσοστιαίες συμμετοχές επιμέρους κοστών στο συνολικό κόστος διαχείρισης συμμείκτων και ανακυκλωσίμων στο Δήμο Αμαρουσίου για το έτος 2012... 26 Διάγραμμα 2-10: Ποσοστιαίες συμμετοχές επιμέρους κοστών στο συνολικό κόστος διαχείρισης συμμείκτων και ανακυκλωσίμων στο Δήμο Μάνδρας- για το έτος 2012... 26 Διάγραμμα 2-11: Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών και συμμείκτων απορριμμάτων στο Δήμο Αμαρουσίου... 27 5 Σ ε λ ί δ α

Διάγραμμα 2-12: Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών και συμμείκτων απορριμμάτων και πάγιες εισφορές στο Δήμο Αμαρουσίου... 28 Διάγραμμα 2-13: Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών και συμμείκτων απορριμμάτων στο Δήμο Μάνδρας-... 28 Διάγραμμα 2-14: Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών και συμμείκτων απορριμμάτων και πάγιες εισφορές στο Δήμο Μάνδρας-... 29 Διάγραμμα 2-15: Κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. ανά συλλεγμένο τόνο απορριμμάτων στο Δήμο Αμαρουσίου, κατά προσέγγιση προσδιορισμός για το οικονομικό έτος 2012... 30 Διάγραμμα 2-16: Κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. ανά συλλεγμένο τόνο απορριμμάτων στο Δήμο Μάνδρας-, κατά προσέγγιση προσδιορισμός για το οικονομικό έτος 2012... 31 Διάγραμμα 2-18: Κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. στο Δήμο Μάνδρας- ανά κάτοικο, για το έτος 2012... 32 Διάγραμμα 4-1: Διαγραμματική απεικόνιση νοικοκυριών που διαχωρίζουν τα απορρίμματά τους σε ανακυκλώσιμα και μη ανακυκλώσιμα στο Δήμο Αμαρουσίου (n=150)... 51 Διάγραμμα 4-2: Διαγραμματική απεικόνιση νοικοκυριών που διαχωρίζουν τα απορρίμματά τους σε ανακυκλώσιμα και μη ανακυκλώσιμα στο Δήμο Μάνδρας- (n=150)... 52 Διάγραμμα 4-3: Διαγραμματική απεικόνιση επιλεγμένων για την πιλοτική εφαρμογή νοικοκυριών που διαχωρίζουν τα απορρίμματά τους σε ανακυκλώσιμα και μη ανακυκλώσιμα στο Δήμο Αμαρουσίου (n=50)... 52 Διάγραμμα 4-5: Νοικοκυριά στο Δήμο Αμαρουσίου εξοικειωμένα με τα διαφορετικά είδη ανακύκλωσης (n=55)... 56 Διάγραμμα 4-6: Νοικοκυριά στο Δήμο Μάνδρας- εξοικειωμένα με τα διαφορετικά είδη ανακύκλωσης (n=51)... 56 Διάγραμμα 4-7: Υλικά απορριμμάτων που ανακυκλώνονται σε νοικοκυριά στο Δήμο Αμαρουσίου (n=55)... 57 Διάγραμμα 4-8: Υλικά απορριμμάτων που ανακυκλώνονται σε νοικοκυριά στο Δήμο Μάνδρας- (n=51)... 58 Διάγραμμα 4-9: Ύπαρξη κάδου ανακύκλωσης στο οικοδομικό τετράγωνο νοικοκυριών του Δήμου Αμαρουσίου (n=51)... 59 Διάγραμμα 4-10: Ύπαρξη περιπτέρου ανακύκλωσης στο οικοδομικό τετράγωνο νοικοκυριών του Δήμου Αμαρουσίου (n=51)... 60 Διάγραμμα 4-11: Ύπαρξη κάδου ανακύκλωσης στο οικοδομικό τετράγωνο νοικοκυριών του Δήμου Μάνδρας- (n=51)... 61 Διάγραμμα 4-12: Ύπαρξη περιπτέρου ανακύκλωσης στο οικοδομικό τετράγωνο νοικοκυριών του Δήμου Μάνδρας- (n=51)... 61 Διάγραμμα 4-13: Διάθεση ως προς την αγορά της συσκευής των νοικοκυριών που επιθυμούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα για το Δήμο Αμαρουσίου (n=54, με 25 νοικοκυριά που επιθυμούν να συμμετέχουν)... 62 6 Σ ε λ ί δ α

Διάγραμμα 4-14: Διάθεση ως προς την αγορά της συσκευής των νοικοκυριών που δεν επιθυμούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα για το Δήμο Αμαρουσίου (n=54, με 27 νοικοκυριά που δεν επιθυμούν να συμμετέχουν)... 63 Διάγραμμα 4-15: Διάθεση ως προς την αγορά της συσκευής των νοικοκυριών που επιθυμούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα για το Δήμο Μάνδρας- (n=51, με 45 νοικοκυριά που επιθυμούν να συμμετέχουν)... 64 Διάγραμμα 4-16: Διάθεση ως προς την αγορά της συσκευής των νοικοκυριών που δεν επιθυμούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα για το Δήμο Μάνδρας- (n=51, με 6 νοικοκυριά που δεν επιθυμούν να συμμετέχουν)... 65 Διάγραμμα 4-17: Νοικοκυριά στο Δήμου Αμαρουσίου που δήλωσαν επιθυμία συμμετοχής με ή χωρίς ενημέρωση για το πρόγραμμα Recycling@Home (n=26)... 67 Διάγραμμα 4-18: Νοικοκυριά στο Δήμου Αμαρουσίου που δεν δήλωσαν επιθυμία συμμετοχής με ή χωρίς ενημέρωση για το πρόγραμμα Recycling@Home (n=27)... 67 Διάγραμμα 4-19: Νοικοκυριά στο Δήμου Αμαρουσίου που δεν θα αγόραζαν τη συσκευή με ή χωρίς ενημέρωση για το πρόγραμμα Recycling@Home (n=25)... 68 Διάγραμμα 4-20: Νοικοκυριά στο Δήμου Αμαρουσίου που θα διέθεταν κάποιο χρηματικό ποσό για την αγορά της συσκευής με ή χωρίς ενημέρωση για το πρόγραμμα Recycling@Home (n=22)... 68 Διάγραμμα 4-21: Ικανοποίηση νοικοκυριών από τα υφιστάμενα συστήματα διαχείρισης στο Δήμο Αμαρουσίου (n=52)... 71 Διάγραμμα 4-22: Ικανοποίηση νοικοκυριών από τα υφιστάμενα συστήματα διαχείρισης στο Δήμο Μάνδρας- (n=51)... 71 Διάγραμμα 4-23: Ικανοποίηση νοικοκυριών στο Δήμο Αμαρουσίου από την αξιοποίηση των υλικών που ανακυκλώνονται (n=45)... 73 Διάγραμμα 4-24: Ικανοποίηση νοικοκυριών στο Δήμο Μάνδρας- από την αξιοποίηση των υλικών που ανακυκλώνονται (n=51)... 73 Διάγραμμα 4-25: Ύπαρξη κάδου ανακύκλωσης στο οικοδομικό τετράγωνο νοικοκυριών του Δήμου Αμαρουσίου (n=51)... 75 Διάγραμμα 4-26: Ύπαρξη περιπτέρου ανακύκλωσης στο οικοδομικό τετράγωνο νοικοκυριών του Δήμου Αμαρουσίου (n=51)... 75 Διάγραμμα 4-27: Ύπαρξη κάδου ανακύκλωσης στο οικοδομικό τετράγωνο νοικοκυριών του Δήμου Μάνδρας- (n=51)... 76 Διάγραμμα 4-28: Ύπαρξη περιπτέρου ανακύκλωσης στο οικοδομικό τετράγωνο νοικοκυριών του Δήμου Μάνδρας- (n=51)... 77 Διάγραμμα 4-29: Οχλήσεις νοικοκυριών Δήμου Αμαρουσίου από τα υφιστάμενα συστήματα ανακύκλωσης (n=54)... 80 Διάγραμμα 4-30: Οχλήσεις νοικοκυριών Δήμου Μάνδρας- από τα υφιστάμενα συστήματα ανακύκλωσης (n=51)... 81 7 Σ ε λ ί δ α

Περίληψη Το Recycling@Home ως έργο του προγράμματος LIFE+ της Ε.Ε. αφορά στην ανάπτυξη και εφαρμογή μίας καινοτόμου λύσης στον τομέα της ανακύκλωσης. Ο κύριος στόχος του έργου αφορά στο διαχωρισμό και συμπίεση των οικιακών απορριμμάτων στο σπίτι με τη χρήση ενός πρωτότυπου οικιακού ανακυκλωτή και ακόλουθα τη συλλογή των ανακυκλώσιμων υλικών με τη μέθοδο «πόρτα-πόρτα». Στα στάδια υλοποίησης του έργου περιλαμβάνονται η παρουσίαση της υφιστάμενης κατάστασης στους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας- αναφορικά με τη διαχείριση απορριμμάτων, η μελέτη και κατασκευή ενός πρωτότυπου συστήματος οικιακής ανακύκλωσης, η παρακολούθηση της επίδρασης του έργου -μέρος του οποίου αποτελεί και το ανά χείρας παραδοτέο- και η μετέπειτα πιλοτική εφαρμογή του σε νοικοκυριά των Δήμων Αμαρουσίου και Μάνδρας-. Η παρούσα έκθεση αποτελεί το παραδοτέο C.2.1 της δράσης C παρακολούθησης της επίδρασης των δράσεων του έργου του έργου RECYCLING@HOME. Η έκθεση περιλαμβάνει προσδιορισμό οικονομικών και κοινωνικών παραμέτρων σχετικά με την εφαρμογή των υφιστάμενων συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων στους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας-. Η πληροφορία και τα αποτελέσματα που συγκεντρώνονται στο παραδοτέο C.2.1 θα αξιοποιηθούν στη συνέχεια συγκριτικά ως προς τα αποτελέσματα του παραδοτέου C.4.1 αναφορικά με την αποτίμηση του οικονομικού και κοινωνικού αντικτύπου του έργου Recycling@Home. Η μελέτη αποτελείται από δύο μέρη: στο πρώτο προσδιορίζονται οικονομικά χαρακτηριστικά, ενώ στο δεύτερο κοινωνικές επιπτώσεις των υφισταμένων συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων στους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας-. Τα πρωτογενή δεδομένα για τον προσδιορισμό του οικονομικού αντικτύπου του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων προέρχονται από στοιχεία που παρείχαν αρμόδιοι φορείς στη διαχείριση απορριμμάτων των Δήμων Αμαρουσίου και Μάνδρας-. Η επεξεργασία των δεδομένων βοήθησε στον προσδιορισμό του οικονομικού προφίλ της διαχείρισης απορριμμάτων στους δύο Δήμους, με αναμενόμενες διαφορές οι οποίες οφείλονται κατά κύριο λόγο στις συλλεγόμενες ποσότητες απορριμμάτων και στις διανυόμενες αποστάσεις για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Αναφορικά με το δεύτερο μέρος και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά που εξετάζονται ως προς τα υφιστάμενα συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων στους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας-, τα πρωτογενή δεδομένα προήλθαν από τη διανομή και συμπλήρωση 8 Σ ε λ ί δ α

ενός δομημένου και μικρής έκτασης ερωτηματολογίου. Το παρόν ερωτηματολόγιο ουσιαστικά λειτουργεί συμπληρωματικά με το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε για την περίπτωση συγγραφής της έκθεσης Α.2.1. Αντίστοιχα με τα οικονομικά χαρακτηριστικά, τα αποτελέσματα από την επεξεργασία κοινωνικών παραμέτρων ως προς τα υφιστάμενα συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων παρουσιάζουν αναμενόμενες διαφορές για δύο Δήμους με έντονα διαφορετικό πολεοδομικό ιστό. 9 Σ ε λ ί δ α

Executive Summary The Recycling@Home project, funded by the European Financial Instrument for the Environment LIFE+, contributes to the development and implementation of an innovative solution for recycling. The main objective of the project is the separation and compression of household waste at home using a prototype home recycler, whereas a door to door method will be applied for the collection of the recyclable source segregated materials. The project comprises recording of the existing situation regarding the waste management scheme, design and construction of the prototype home recycling system, monitoring of the impact of the project actions and the subsequent pilot demonstration of the Recycling@Home system in households of the Municipalities Amaroussion and Mandra-Eidyllia. This report comprises Deliverable C.2.1 of C Actions which are dedicated on the monitoring of the impact of the RECYCLING@HOME project. More specifically, the present report includes the determination of economic and social parameters regarding the implementation of the existing waste management systems in the municipalities of Amaroussion and Mandra-Eidyllia. The aggregated data and results presented in this report will form the basis for the comparative analysis regarding the evaluation of the socioeconomic impact of the Recycling@Home project that will be provided at the deliverable of the Action C.4. The present deliverable is consisted of two parts: the first part includes economic characteristics, while the second social characteristics regarding waste production and management schemes in the municipalities of Amaroussion and Mandra-Eidyllia. The data regarding the evaluation of the economic impact were provided by the responsible for waste management authorities in the Municipalities. Data processing highlighted expected differences in economic characteristics of the existing waste management systems in both municipalities. These differences mainly occur due to the amount of waste collected and the distances covered for waste collection and transportation. In the second part of the deliverable, social characteristics are examined regarding waste production and management schemes in the Municipalities of Amaroussion and Mandra- Eidyllia. A structured questionnaire was used in combination with the A.2 questionnairefor the survey conducted. The processed questionnaires highlighted expected differences for the two regions of different urban fabrics. 10 Σ ε λ ί δ α

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το έργο Recycling@Home αναφέρεται στο διαχωρισμό υλικών-στόχων όπως το χαρτί, τα πλαστικά και τα μέταλλα και τη συμπίεσή τους με την πρωτότυπη συσκευή συμπίεσης στο σπίτι. Προκειμένου να αποτυπωθούν οι διαφοροποιήσεις που θα επιφέρει η εφαρμογή του εν λόγω συστήματος ανακύκλωσης, στο πλαίσιο του έργου περιλαμβάνονται δράσεις αναφορικά με την παρακολούθηση του αντικτύπου όσον αφορά κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους. Στην παρούσα έκθεση παρουσιάζονται οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά των υφιστάμενων συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων στους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας-. Για τον προσδιορισμό των οικονομικών χαρακτηριστικών των υφιστάμενων συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων συλλέχθηκαν πληροφορίες από τις αρμόδιες με τη διαχείριση απορριμμάτων υπηρεσίες των Δήμων. Στην επεξεργασία που ακολούθησε περιλήφθηκαν οικονομικές παράμετροι τόσο για τα συστήματα διαχείρισης συμμείκτων όσο και προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων. Ακόλουθα, για τον προσδιορισμό των κοινωνικών χαρακτηριστικών προτιμήθηκε η μέθοδος συλλογής δεδομένων μέσω της συμπλήρωσης ερωτηματολογίου από κατοίκους και δημότες των δύο Δήμων. Το εν λόγω ερωτηματολόγιο φέρει συμπληρωματικό χαρακτήρα καθώς αποτελεί συνέχεια του ερωτηματολογίου που χρησιμοποιήθηκε για τη στοιχειοθέτηση του παραδοτέου Α.2.1. Στο παρόν παραδοτέο παρουσιάζονται αποτελέσματα από το σύνολο των νοικοκυριών που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο με τις συμπληρωματικές ερωτήσεις, και σημειώνονται αναφορές από τα επιλεγμένα για την πιλοτική εφαρμογή νοικοκυριά τα οποία είχαν συμπληρώσει το εν λόγω ερωτηματολόγιο. Τα υπόλοιπα νοικοκυριά τα οποία είχαν επιλεγεί με χρήση μόνο του ερωτηματολογίου Α.2.1 θα κληθούν να απαντήσουν στις συμπληρωματικές ερωτήσεις του παρόντος ερωτηματολογίου κατόπιν τοποθέτησης των οικιακών ανακυκλωτών στα νοικοκυριά, οπότε και θα επαναδιατυπωθούν οι σχετικές αναφορές στο παρόν παραδοτέο. 1 Σ ε λ ί δ α

2 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α. ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ & ΜΑΝΔΡΑΣ-ΕΙΔΥΛΛΙΑΣ Στο κεφάλαιο αυτό, παρουσιάζονται οι οικονομικές επιπτώσεις που απορρέουν από την εφαρμογή του υφισταμένου συστήματος διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων (εφεξής Α.Σ.Α.) στους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας-. Η οικονομική αποτύπωση της διαχείρισης απορριμμάτων (σύμμεικτα και προδιαλεγμένα υλικά) στους Δήμους αποτελεί τμήμα της καθαριότητας, όπου και περιλαμβάνονται πλειάδα εργασιών. Για το λόγο αυτό, θα παρουσιαστούν ακόλουθα ο τρόπος υπολογισμού και κατά προσέγγιση εκτιμήσεις: του συνολικού κόστους διαχείρισης των απορριμμάτων (κόστος συλλογής και μεταφοράς, κόστος συντήρησης και κόστη επεξεργασίας και τελικής διάθεσης Α.Σ.Α.), των εσόδων για το Δήμο από την επεξεργασία και τελική διάθεση Α.Σ.Α., των δημοτικών τελών καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού και του κόστους διαχείρισης ανακυκλωσίμων υλικών για τα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλωσίμων Υλικών (εφεξής Κ.Δ.Α.Υ.) Τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τις εν λόγω εκτιμήσεις τόσο για τα σύμμεικτα όσο και για τα ανακυκλώσιμα αξιοποιούνται στο Κεφάλαιο 2.5 όπου προσδιορίζονται συγκεντρωτικά για τις περιπτώσεις των Δήμων Αμαρουσίου και Μάνδρας-. 2.1 Κόστος διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων για τους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας- Στην παρούσα ενότητα θα αποτυπωθεί το συνολικό κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. για τους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας- βάσει οικονομικών στοιχείων για το οικονομικό έτος 2012. Το σύνολο του κόστους διαχείρισης των Α.Σ.Α. στοιχειοθετείται από το άθροισμα των επιμέρους κοστών των σταδίων συλλογής και μεταφοράς, συντήρησης, επεξεργασίας και διάθεσης απορριμμάτων καθώς και από τις πάγιες εισφορές και φόρους. Σε κάθε στάδιο προσδιορίζονται ποσοστά συμμετοχής ορισμένων μεταβλητών επί του συνόλου του κόστους του κάθε σταδίου. Το συνολικό κόστος, τα επιμέρους κόστη καθώς 2 Σ ε λ ί δ α

και τα εν λόγω ποσοστά θα αποτελέσουν εισερχόμενα δεδομένα για τη συγκεντρωτική παρουσίαση οικονομικών χαρακτηριστικών ως προς τη διαχείριση απορριμμάτων για τους δύο Δήμους που παρατίθενται στο Κεφάλαιο 2.5. 2.1.1 Κόστος συλλογής & μεταφοράς Α.Σ.Α. Πρώτο στάδιο στη διαχειριστική αλυσίδα διαχείρισης απορριμμάτων αποτελεί η συλλογή και μεταφορά των προς το επόμενο στάδιο διαχείρισης (είτε επεξεργασίας ή διάθεσης). Ακόλουθα, παρατίθενται ο τρόπος υπολογισμού του κόστους συλλογής και μεταφοράς, η κατά προσέγγιση εκτίμηση του εν λόγω κόστους για τους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας- για το οικονομικό έτος 2012, καθώς και ο προσδιορισμός ποσοστών ορισμένων παραμέτρων επί του συνόλου του κόστους συλλογής και μεταφοράς. Κατά προσέγγιση προσδιορισμός ετήσιου κόστους συλλογής & μεταφοράς Ο υπολογισμός του κόστους συλλογής και μεταφοράς των απορριμμάτων και συγκεκριμένα της χειρωνακτικής συλλογής (Μουσιόπουλος και Καραγιαννίδης, 2002) που εφαρμόζεται και στους δύο Δήμους προσδιορίζεται από μία πλειάδα παραμέτρων ως ακολούθως: - Ολικός αριθμός σταματημάτων. - Σταμάτημα ανά οδό την ημέρα. - Εργασία σε μηνιαία και σε ετήσια βάση. - Απαιτούμενος εξοπλισμός. - Ολικό κόστος εξοπλισμού. - Λειτουργικό κόστος και κόστος συντήρησης ανά απορριμματοφόρο. - Ολικό κόστος λειτουργίας και συντήρησης ανά έτος. - Κόστος συλλογής ανά μήνα και πελάτη. Προκειμένου να προσδιοριστεί το κόστος συλλογής και μεταφοράς των Α.Σ.Α. πραγματοποιούνται ορισμένες παραδοχές. Εν πρώτοις, ορίζεται μία μέση κατανάλωση καυσίμων των απορριμματοφόρων καθ όλη τη διάρκεια αποκομιδής των απορριμμάτων καθώς ο υπολογισμός των σταματημάτων υπερβαίνει τις ανάγκες της εν λόγω εργασίας. Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί ότι το κόστος συντήρησης θα υπολογιστεί στο Κεφάλαιο 2.1.2, καθώς αποτελεί κατά μία έννοια πάγιο έξοδο ανάλογα με το στόλο απορριμματοφόρων που διαθέτει ο κάθε Δήμος. Επιπρόσθετα διευκρινίζεται ότι το κόστος για την αγορά του εξοπλισμού δεν θα μελετηθεί, καθώς έχει παρέλθει το μέγιστο διάστημα 3 Σ ε λ ί δ α

των 10 ετών, το οποίοι και ορίζεται ως χρονικό όριο για την απόσβεσή του(μουσιόπουλος και Καραγιαννίδης, 2002). Επομένως για τον υπολογισμό του ετήσιου κόστους συλλογής και μεταφοράς των απορριμμάτων (διαφορετικό κόστος για τα σύμμεικτα και διαφορετικό κόστος για τα ανακυκλώσιμα) θα χρησιμοποιηθεί η ακόλουθη σχέση (σχέση 1): (σχέση 1) όπου, Κ σμ : αφορά στο ετήσιο κόστος συλλογής και μεταφοράς απορριμμάτων Κ λ.απ. : αφορά στο ετήσιο κόστος λειτουργίας των απορριμματοφόρων που χρησιμοποιήθηκαν το έτος Κ α.απ. : αφορά στο ετήσιο κόστος ασφάλισης του συνόλου του στόλου των απορριμματοφόρων Κ ε : αφορά στο ετήσιο κόστος του εργατικού δυναμικού που απασχολείται στην αποκομιδή των απορριμμάτων, στο οποίο συναθροίζεται το κόστος των μονίμων και συμβασιούχων οδηγών και απορριμματοφόρων (όπου ο αριθμός των οδηγών και εργατών εξαρτάται και από το είδος του απορριμματοφόρου) Ο προσδιορισμός του κόστους λειτουργίας των απορριμματοφόρων της σχέσης 1 βασίζεται στην ακόλουθη σχέση (σχέση 2): 4 Σ ε λ ί δ α

(σχέση 2) όπου, Κ λ.απ. : αφορά στο ετήσιο κόστος λειτουργίας των απορριμματοφόρων ΔΡ: αφορά στο σύνολο των δρομολογίων ανά απορριμματοφόρο την εβδομάδα ΔΑ: αφορά στη μέση διανυόμενη απόσταση για τη μεταφορά των απορριμμάτων προς ανακύκλωση ή τελική διάθεση (στην απόσταση συνυπολογίζεται η απόσταση εντός και εκτός των ορίων του Δήμου) ΚΚ: αφορά στη μέση κατανάλωση καυσίμου ανά απορριμματοφόρο (χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα σταματήματα των απορριμματοφόρων για την αποκομιδή) ΠΚ: αφορά στην ετήσια μέση τιμή αγοράς πετρελαίου κίνησης για τον εφοδιασμό των απορριμματοφόρων ΔΔ: αφορά στο ετήσιο συνολικό κόστος των διοδίων Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπολογίζεται κόστος συλλογής και μεταφοράς των συμμείκτων (τα οποία συλλέγονται από τους πράσινους και γκρι κάδους) προς τους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (εφεξής Χ.Υ.Τ.Α.) καθώς και κόστος συλλογής και μεταφοράς των ανακυκλωσίμων (τα οποία συλλέγονται από τους μπλε κάδους) προς τα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλωσίμων Υλικών (εφεξής Κ.Δ.Α.Υ.). Ο λόγος υπολογισμού δύο ξέχωρων συνόλων αφορά στις εγγενείς διαφορές της διαχειριστικής τους αλυσίδας, καθώς παρουσιάζονται αποκλίσεις ως προς: - το είδος των απορριμματοφόρων (άρα και διαφορετική κατανάλωση καυσίμου, διαφορετικής σύνθεσης στο πλήρωμα εργαζομένων, διαφορετική τιμή ασφάλισης) και - τη διανυόμενη απόσταση. Το σύνολο των δύο τιμών προσδιορίζει το συνολικό κόστος συλλογής και μεταφοράς απορριμμάτων. Κατά προσέγγιση υπολογισμός για τους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας- 5 Σ ε λ ί δ α

Αυτή η σελίδα έχει μείνει σκόπιμα κενή

Ποσοστά ως προς το ετήσιο κόστος συλλογής και μεταφοράς συμμείκτως και ανακυκλωσίμων Παραδοτέο Α.1.1: Διαχείριση Αποβλήτων στους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας- απορριμματοφόρων και εν συνεχεία με μικρή ποσοστιαία διαφορά το συνολικό ετήσιο κόστος του εργατικού δυναμικού (Πίνακας 2-2). Πίνακας 2-2: Ποσοστιαία συμμετοχή μερικών κοστών ως προς το σύνολο του κόστους συλλογής και μεταφοράς για τους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας-ειδυλλίας Δήμος Αμαρουσίου Δήμος Μάνδρας- Ετήσιο κόστος λειτουργίας απορριμματοφόρων Σύμμεικτα Ανακυκλώσιμα Σύμμεικτα Ανακυκλώσιμα 28,08% 22,79% 55,59% 1,00% Ετήσιο κόστος ασφάλισης του συνόλου του στόλου των απορριμματοφόρων Ετήσιο κόστος εργατικού δυναμικού 0,88% 0,28% 0,63% 0,035% 27,41% 20,56% 39,99% 2,76% Ετήσιο κόστος συλλογής & μεταφοράς Συλλεγμένες ποσότητες απορριμμάτων (tn) 100% 100% 27820 8000 11061,38 607,5 Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμων Αμαρουσίου και Μάνδρας- Οι ποσοστιαίες αναλογίες παρουσιάζονται και σε διαγράμματα (Διάγραμμα 2-1 και Διάγραμμα 2-2). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι όσο μειώνεται η συλλεγμένη ποσότητα απορριμμάτων τόσο μεγαλώνει και η διαφορά μεταξύ του ποσοστού του ετήσιου κόστους λειτουργίας των απορριμματοφόρων και του ετήσιου κόστους εργατικού δυναμικού ως προς το ετήσιο κόστος συλλογής και μεταφοράς. Ο λόγος της διαφοροποίησης που παρατηρείται οφείλεται στο γεγονός ότι όσο μεγαλύτερη και πιο αραιοκατοικημένη είναι μία περιοχή τόσο λιγότερα είναι τα απορρίμματα που συλλέγονται από τους κάδους σε σχέση με μία περιοχή πιο περιορισμένης έκτασης και πιο περισσότερο πυκνοκατοικημένης. Σε αυτήν την περίπτωση, το κόστος λειτουργίας παραμένει σχετικά σταθερό ενώ μειώνονται τα πληρώματα των απορριμματοφόρων στη διάρκεια ενός έτους. 7 Σ ε λ ί δ α

Δήμος Αμαρουσίου Ετήσιο κόστος λειτουργίας απορριμματοφόρων συμμείκτων 0% 21% 28% Ετήσιο κόστος ασφάλισης του συνόλου του στόλου των απορριμματοφόρων συμμείκτων Ετήσιο κόστος εργατικού δυναμικού για τη συλλογή των συμμείκτων 23% 27% 1% Ετήσιο κόστος λειτουργίας απορριμματοφόρων ανακυκλωσίμων Ετήσιο κόστος ασφάλισης του συνόλου του στόλου των απορριμματοφόρων ανακυκλωσίμων Ετήσιο κόστος εργατικού δυναμικού για τη συλλογή των ανακυκλωσίμων Διάγραμμα 2-1: Κόστος συλλογής και μεταφοράς συμμείκτων και ανακυκλωσίμων στο Δήμο Αμαρουσίου Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμου Αμαρουσίου Δήμος Μάνδρας- 1% 3% 0% Ετήσιο κόστος λειτουργίας απορριμματοφόρων συμμείκτων Ετήσιο κόστος ασφάλισης του συνόλου του στόλου των απορριμματοφόρων συμμείκτων Ετήσιο κόστος εργατικού δυναμικού για τη συλλογή των συμμείκτων 40% 55% Ετήσιο κόστος λειτουργίας απορριμματοφόρων ανακυκλωσίμων 1% Ετήσιο κόστος ασφάλισης του συνόλου του στόλου των απορριμματοφόρων ανακυκλωσίμων Ετήσιο κόστος εργατικού δυναμικού για τη συλλογή των ανακυκλωσίμων Διάγραμμα 2-2: Κόστος συλλογής και μεταφοράς συμμείκτων και ανακυκλωσίμων στο Δήμο Μάνδρας- Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμου Μάνδρας- 8 Σ ε λ ί δ α

Δήμο ή Κοινότητα τριμηνιαίας δόσης της ετήσιας εισφοράς προς τον οικείο ΦΟ.Δ.Σ.Α. πέραν του ενός μηνός, το οφειλόμενο ποσό παρακρατείται υποχρεωτικά από τη Δ.Ε.Η. Α.Ε., από τα έσοδα του ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού που αναλογούν στον οφειλέτη Δήμο ή Κοινότητα (Φ.Ε.Κ. 1947, 2010). Για το έτος 2013, η ετήσια εισφορά των Δήμων-μελών του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. για τη διαχείριση των απορριμμάτων τους προς τον αντίστοιχο ΦΟ.Δ.Σ.Α. τους -δηλαδή τον Ε.Δ.Σ.Ν.Α.- καθορίστηκε με βάση το Άρθρο 3 της Απόφασης του Υφυπουργού Εσωτερικών Αρ. 52546/16-12-2011. Με βάση το ίδιο Άρθρο και συγκεκριμένα στην παράγραφο 2 σημειώνεται ότι η οριστική τιμή της ετήσιας εισφοράς των Δήμων-μελών του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. στον Ε.Δ.Σ.Ν.Α. θα προέλθει μετά και την εκπόνηση της αναλυτικής μελέτης κοστολόγησης των υπηρεσιών του Ε.Δ.Σ.Ν.Α.. Ο υπολογισμός της ετήσιας εισφοράς των Δήμων-μελών του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. στο Ε.Δ.Σ.Ν.Α. μέχρι και το 2013 που υπολογιζόταν για κάθε Δήμο-μέλος περιελάμβανε δαπάνες που αφορούσαν στο ετήσιο κόστος διαχείρισης, στην καταβολή αντισταθμιστικών οφελών i και στην αποπληρωμή χρεών παρελθόντων οικονομικών ετών, σύμφωνα με Απόφαση 12/13 του Δ.Σ. του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. για τη λήψη απόφασης καθορισμού ετήσιας εισφοράς Δήμων μελών Ε.Δ.Σ.Ν.Α. για τα έτη 2012 και 2013. Ο υπολογισμός αυτός αφορούσε σε προσωρινή τιμή η οποία και γινόταν οριστική ( /tn) κατόπιν συμπερίληψης και της εκκαθάρισης ανάλογα με τα απορρίμματα που προσκομίζει έκαστος Δήμος στις εγκαταστάσεις του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. με αποτέλεσμα να προκύπτουν δικαιώματα χρέωσης ή επιστροφής για τον κάθε Δήμο. Συγκεκριμένα για την ετήσια εισφορά του Δήμων-μελών του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. στον Ε.Δ.Σ.Ν.Α. για το 2013, με την Αρ. 48/2012 Απόφαση του Δ.Σ. του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. ορίστηκε προσωρινή τιμή στα 45 ανά τόνο εισερχομένων απορριμμάτων. Για τον υπολογισμό της εν λόγω προσωρινής τιμής λήφθησαν υπόψη: - Απολογιστικά στοιχεία εισερχομένων απορριμμάτων στις εγκαταστάσεις του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. για το έτος 2011. - Κόστος καταβολής αντισταθμιστικών οφελών. Ο καθορισμός της οριστικής τιμής (με την εκκαθάριση) και του επιμερισμού με το αντισταθμιστικό όφελος προτάθηκε να πραγματοποιηθεί μετά την 31 η /12/2013, οπότε και θα έχουν προκύψει τα απολογιστικά στοιχεία εισερχομένων απορριμμάτων για το 2013 και i Στην τιμή αυτή συμπεριλαμβανόταν και το κόστος καταβολής αντισταθμιστικών οφελών αφού τότε δεν είχε ψηφιστεί ο Ν. 4164/2013 με τον οποίο το αντισταθμιστικό όφελος διαχωρίζεται από την ετήσια εισφορά των Δήμων-μελών του Ε.Δ.Σ.Ν.Α.. 10 Σ ε λ ί δ α

Έσοδα δημοτικών τελών καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού στο Δήμο Αμαρουσίου κατά το οικονομικό έτος 2012 32% έσοδα από τα δημοτικά τέλη καθαριότητας & ηλεκτροφωτισμού των κατοικιών 68% έσοδα από τα δημοτικά τέλη καθαριότητας & ηλεκτροφωτισμού στεγασμένων & μη στεγασμένων χώρων γενικής χρήσης Διάγραμμα 2-3: Ποσοστιαία συνεισφορά κατοικιών και στεγασμένων & μη στεγασμένων χώρων γενικής χρήσης στα έσοδα των δημοτικών τελών του Δήμου Αμαρουσίου, για το έτος 2012 Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμου Αμαρουσίου Έσοδα δημοτικών τελών καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού στο Δήμο Μάνδρας- κατά το οικονομικό έτος 2012 37% έσοδα από τα δημοτικά τέλη καθαριότητας & ηλεκτροφωτισμού των κατοικιών 63% έσοδα από τα δημοτικά τέλη καθαριότητας & ηλεκτροφωτισμού στεγασμένων & μη στεγασμένων χώρων γενικής χρήσης Διάγραμμα 2-4: Ποσοστιαία συνεισφορά κατοικιών και στεγασμένων & μη στεγασμένων χώρων γενικής χρήσης στα έσοδα των δημοτικών τελών του Δήμου Μάνδρας-, για το έτος 2012 Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμου Μάνδρας- Συγκεκριμένα για την περίπτωση του Δήμου Μάνδρας-, σημειώνεται ο διαφορετικός συντελεστής δημοτικών τελών στις Δημοτικές Ενότητες του Δήμου ο οποίος και προκύπτει με βάση τις διαφορετικές χρήσεις γης. Στον ακόλουθο πίνακα (Πίνακας 2-4) 15 Σ ε λ ί δ α

και διαγράμματα (Διάγραμμα 2-5 και Διάγραμμα 2-6) γίνεται εμφανές ότι η Δημοτική Ενότητα Μάνδρας και ακόλουθα των Βιλίων αποτελεί μία περιοχή με διαφορετικές χρήσεις γης και έντονη δραστηριότητα στο δευτερογενή τομέα της οικονομίας. Πίνακας 2-4: Συντελεστής δημοτικών τελών για τους διάφορους τύπους κτισμάτων στις Δημοτικές Ενότητες του Δήμου Μάνδρας- Δημοτική Ενότητα Δήμου Μάνδρας- Δημοτική Ενότητα Μάνδρας Δημοτική Ενότητα Βιλίων Δημοτική Ενότητα Ερυθρών Δημοτική Ενότητα Οινόης Τύπος κτίσματος Συντελεστής δημοτικών τελών για το έτος 2012 ( /τ.μ.) Κατοικίες 1,10 Στεγασμένοι χώροι βιομηχανιών & εμπορικών επιχειρήσεων (έως 400 τ.μ.) 2,22 Στεγασμένοι χώροι βιομηχανιών & εμπορικών επιχειρήσεων (από 401 τ.μ.- 2,66 6000 τ.μ.) Στεγασμένοι χώροι βιομηχανιών & εμπορικών επιχειρήσεων (άνω των 6.000 1,60 τ.μ.) Μη στεγασμένοι χώροι βιομηχανιών & εμπορικών επιχειρήσεων (έως 6.000 τ.μ.) 2,22 Μη στεγασμένοι χώροι βιομηχανιών & εμπορικών επιχειρήσεων (άνω των 6.000 0,66 τ.μ.) Κατοικίες ή εγκατάσταση φιλανθρωπικών ή νοσηλευτικών ιδρυμάτων Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου (σε όλους τους 1,10 οικισμούς) Στεγασμένοι χώροι (εμπορ.καταστημ.& επιχειρ. πάσης φύσεως γραφείων, εργοστασίων, βιοτεχνιών, πάσης φύσεως κλινικών, φροντιστηρίων ιδιωτικών 2,22 σχολών και λοιπών περιπτώσεων πλην πτηνοτροφείων (σε όλους τους οικισμούς ) Μη στεγασμένοι χώροι (βιομηχανιών & πάσης φύσεως επιχειρήσεων, κινηματοθεάτρων, πωλήσεων οικοδομικών υλικών, σταθμών και 0,66 συνεργείων αυτοκινήτων αποθηκών ενυπαίθριων & λοιπών μη επονομαζόμενων Κατοικίες 1,10 Γενική χρήση-καταστήματα 2,22 Κατοικίες 1,10 Πολύτεκνοι/άποροι/άτομα με αναπηρίες 0,70 Καταστήματα 2,22 Πηγή: Απόφαση 223 του Δ.Σ. Μάνδρας- 16 Σ ε λ ί δ α

Δήμος Μάνδρας- Αναφορικά με το Δήμο Μάνδρας-, το κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. αποτελείται κατά 77% από το κόστος για τη διαχείριση των συμμείκτων απορριμμάτων και κατά 3% από το κόστος αναφορικά με τη διαχείριση των προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων. Το υπόλοιπο ποσοστό αφορά στις εισφορές του Δήμου προς τον Ε.Δ.Σ.Ν.Α. (Διάγραμμα 2-8). Κόστος διαχείρισης συμμείκτων και ανακυκλωσίμων στο Δήμο Μάνδρας- 3% 20% Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων Κόστος διαχείρισης συμμείκτων απορριμμάτων Πάγιες εισφορές 77% Διάγραμμα 2-8: Ποσοστιαίες αναλογίες επιμέρους κοστών στο συνολικό κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. στο Δήμο Μάνδρας- για το έτος 2012 Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμου Μάνδρας- 2.5.2 Κόστη συλλογής & μεταφοράς, συντήρησης και πάγιες εισφορές συμμείκτων & προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων στους Δήμους Αμαρουσίου & Μάνδρας- Στο κεφάλαιο παρουσιάζονται συγκεντρωτικά οι πληροφορίες αναφορικά με τα επιμέρους κόστη διαχείρισης των Α.Σ.Α. στους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας-. Συγκεκριμένα γίνεται λόγος για το κόστος συλλογής & μεταφοράς, κόστος συντήρησης και πάγιες εισφορές των Δήμων για την επεξεργασία ή τελική διάθεση των Α.Σ.Α. τους, με 24 Σ ε λ ί δ α

Κόστος διαχείρισης απορριμμάτων (συμμείκτων & ανακυκλωσίμων) στο Δήμο Αμαρουσίου 38% Κόστος συλλογής & μεταφοράς Κόστος συντήρησης 60% Πάγιες εισφορές 2% Διάγραμμα 2-9: Ποσοστιαίες συμμετοχές επιμέρους κοστών στο συνολικό κόστος διαχείρισης συμμείκτων και ανακυκλωσίμων στο Δήμο Αμαρουσίου για το έτος 2012 Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμου Αμαρουσίου Κόστος διαχείρισης απορριμμάτων (συμμείκτων & ανακυκλωσίμων) στο Δήμο Μάνδρας- 4% 20% Κόστος συλλογής & μεταφοράς Κόστος συντήρησης 76% Πάγιες εισφορές Διάγραμμα 2-10: Ποσοστιαίες συμμετοχές επιμέρους κοστών στο συνολικό κόστος διαχείρισης συμμείκτων και ανακυκλωσίμων στο Δήμο Μάνδρας- για το έτος 2012 Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμου Μάνδρας- Στα ακόλουθα διαγράμματα αποτυπώνεται μία σύγκριση μεταξύ των επιμέρους κοστών της διαχειριστικής αλυσίδας των προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων και της διαχειριστικής αλυσίδας συμμείκτων. Όπως απεικονιζεται και στα Διάγραμμα 2-11 και 26 Σ ε λ ί δ α

Διάγραμμα 2-13, τα επιμέρους κόστη της διαχειριστικής αλυσίδας των προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων φέρουν χαμηλότερες τιμές σε σχέση με αυτές των συμμείκτων και στους δύο Δήμους. Ουσιαστικό ρόλο σίγουρα διαδραματίζει το γεγονός ότι οι ποσότητες οι οποίες προδιαλέγονται στους μπλε κάδους είναι μικρότερες σε σχέση με τις ποσότητες που συγκεντρώνονται στους πράσινους/γκρι κάδους. Η εν λόγω σχέση αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο κόστος συντήρησης, όπου παρατηρείται να είναι μεγαλύτερο για τα σύμμεικτα απορρίμματα καθώς υπάρχουν περισσότερα απορριμματοφόρα για τη συλλογή και μεταφορά των συμμείκτων (Διάγραμμα 2-11, Διάγραμμα 2-12, Διάγραμμα 2-13και Διάγραμμα 2-14). Ωστόσο, παρατηρείται ότι για την περίπτωση του επιμέρους κόστους συλλογής και μεταφοράς η διαφοροποίηση των τιμών μειώνεται, συγκεκριμένα για την περίπτωση του Δήμου Αμαρουσίου (Διάγραμμα 2-11). Η εξομάλυνση μεταξύ των δύο τιμών κόστους συλλογής και μεταφοράς των συμμείκτων και των προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων οφείλεται στο γεγονός ότι ο υπολογισμός του εν λόγω κόστους βασίζεται στα δρομολόγια τα οποία παραμένουν σχετικά σταθερά καθώς ορίζονται και με βάση τη χωροθέτηση των κάδων. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι στο Διάγραμμα 2-12 και Διάγραμμα 2-14 οι πάγιες εισφορές κατά το οικονομικό έτος 2012, και συγκεκριμένα οι εισφορές προς τον Ε.Δ.Σ.Ν.Α. δεν διαχωρίζονταν σε κατηγορίες (εισφορά για τα εισερχόμενα απορρίμματα στο Χ.Υ.Τ.Α, αντισταθμιστικό όφελος, εισφορά για υπολείμματα απορριμμάτων από Κ.Δ.Α.Υ.). 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Κόστος συλλογής & μεταφοράς Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών & συμμείκτων απορριμμάτων στο Δήμο Αμαρουσίου Κόστος συντήρησης Πάγιες εισφορές Κόστος διαχείρισης συμμείκτων στο Δήμο Αμαρουσίου Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων στο Δήμο Αμαρουσίου Διάγραμμα 2-11: Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών και συμμείκτων απορριμμάτων στο Δήμο Αμαρουσίου Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμου Αμαρουσίου 27 Σ ε λ ί δ α

Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών & συμμείκτων απορριμμάτων στο Δήμο Αμαρουσίου 2,500,000.00 2,000,000.00 1,500,000.00 1,000,000.00 500,000.00 0.00 Κόστος συλλογής & μεταφοράς Κόστος συντήρησης Πάγιες εισφορές Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων στο Δήμο Αμαρουσίου Κόστος διαχείρισης συμμείκτων στο Δήμο Αμαρουσίου Διάγραμμα 2-12: Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών και συμμείκτων απορριμμάτων και πάγιες εισφορές στο Δήμο Αμαρουσίου Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμου Αμαρουσίου Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών & συμμείκτων απορριμμάτων στο Δήμο Μάνδρας- 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Κόστος συλλογής & μεταφοράς Κόστος συντήρησης Πάγιες εισφορές Κόστος διαχείρισης συμμείκτων στο Δήμο Μάνδρας- Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων στο Δήμο Μάνδρας- Διάγραμμα 2-13: Κόστος διαχείρισης προδιαλεγμένων υλικών και συμμείκτων απορριμμάτων στο Δήμο Μάνδρας- Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμου Μάνδρας- 28 Σ ε λ ί δ α

Μάνδρας- σε σχέση με αυτές του Δήμου Αμαρουσίου. Κατά συνέπεια, οι συγκριτικά μικρές ποσότητες προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων για το Δήμο Μάνδρας- αυξάνουν κατά πολύ το κόστος διαχείρισης των συμμείκτων απορριμμάτων τους. Εππίσης, θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι πάγιες εισφορές προς τον Ε.Δ.Σ.Ν.Α. είναι κατά πολύ μικρότερες για το Δήμο Μάνδρας- καθώς οι συλλεγμένες ποσότητες είναι κατά πολύ μικρότερες σε σχέση με το Δήμο Αμαρουσίου. Κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. στο Δήμο Αμαρουσίου ανά συλλεγμένο τόνο απορριμμάτων (συμμείκτων & προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων) 60% 16% 24% Κόστος διαχείρισης απορριμμάτων Α.Σ.Α. ανά συλλεγμένο τόνο προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων Κόστος διαχείρισης απορριμμάτων Α.Σ.Α. ανά συλλεγμένο τόνο συμμείκτων απορριμμάτων Πάγιες εισφορές Διάγραμμα 2-15: Κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. ανά συλλεγμένο τόνο απορριμμάτων στο Δήμο Αμαρουσίου, κατά προσέγγιση προσδιορισμός για το οικονομικό έτος 2012 Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμου Αμαρουσίου 30 Σ ε λ ί δ α

οποίων το 77% οφείλεται στο κόστος διαχείρισης των συμμείκτων και το 3% στη διαχείριση των προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων (Διάγραμμα 2-18). Κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. (συμμείκτων & προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων) στο Δήμο Αμαρουσίου ανά κάτοικο 60% 16% 24% Κόστος διαχείρισης αστικών προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων ανά κάτοικο Κόστος διαχείρισης αστικών συμμείκτων απορριμμάτων ανά κάτοικο Πάγιες εισφορές Διάγραμμα 2-17: Κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. στο Δήμο Αμαρουσίου ανά κάτοικο, για το έτος 2012 Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμου Αμαρουσίου Κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. (συμμείκτων & προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων) στο Δήμο Μάνδρας- ανά κάτοικο 3% 20% 77% Κόστος διαχείρισης αστικών προδιαλεγμένων υλικών απορριμμάτων ανά κάτοικο Κόστος διαχείρισης αστικών συμμείκτων απορριμμάτων ανά κάτοικο Πάγιες εισφορές Διάγραμμα 2-18: Κόστος διαχείρισης Α.Σ.Α. στο Δήμο Μάνδρας- ανά κάτοικο, για το έτος 2012 Πηγή: Επεξεργασία δεδομένων Δήμου Μάνδρας- 32 Σ ε λ ί δ α

3 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνική Βιβλιογραφία 1. Ανακοινώσεις Δήμου Αμαρουσίου. Ο Δήμος Αμαρουσίου μειώνει τα δημοτικά τέλη για το 2013, Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2013 από http://www.maroussi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=resource&cresrc=6160&cnode =400 http:// 2. Απόφαση Δ.Σ. του Δήμου Αμαρουσίου 412. Έγκριση ή μη απόφασης Οικονομικής Επιτροπής με τίτλο "Αναπροσαρμογή των συντελεστών του Τέλους Καθαριότητας & Φωτισμού έτους 2014". ΑΔΑ: ΒΛΛ0ΩΨ9-ΞΗ. Διαθέσιμο: http://static.diavgeia.gov.gr/doc/%ce%92%ce%9b%ce%9b0%ce%a9%ce%a89- %CE%9E%CE%97%CE%A6 3. Απόφαση Δ.Σ. του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. 22/12. προσαρμογή της παραγωγικότητας του ΕΜΑ μέχρι τις 31-5-2012, επικαιροποίηση της λίστας των Δήμων που θα εξυπηρετούνται στο ΕΜΑ και υποδοχή πράσινων αποβλήτων ατελώς ΑΔΑ: Β4ΩΛΟΡ05-ΖΘ4. Διαθέσιμο: http://static.diavgeia.gov.gr/doc/%ce%924%ce%a9%ce%9b%ce%9f%ce%a105- %CE%96%CE%984 4. Απόφαση Δ.Σ. του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. 48/12. Καθορισμός εισφορών Δήμων-μελών του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. για το 2013. ΑΔΑ: Β4ΣΘΟΡ05-1ΛΝ. Διαθέσιμο: http://static.diavgeia.gov.gr/doc/%ce%924%ce%a3%ce%98%ce%9f%ce%a105-1%ce%9b%ce%9d 5. Απόφαση Δ.Σ. του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. 12/13. Λήψη απόφασης καθορισμού ετήσιας εισφοράς Δήμων μελών Ε.Δ.Σ.Ν.Α. για τα έτη 2012 και 2013. ΑΔΑ: ΒΛ08ΟΡ05-ΤΑΜ. Διαθέσιμο: http://static.diavgeia.gov.gr/doc/%ce%92%ce%9b08%ce%9f%ce%a105- %CE%A4%CE%91%CE%9C 6. Απόφαση Δ.Σ. Δήμου Μάνδρας- 223. Λήψη απόφασης για τον καθορισμό συντελεστών Δημοτικών Τελών (καθαριότητας και φωτισμού) για το έτος 2012 και εφεξής. ΑΔΑ: 4574ΩΛΑ-8Ω7. Διαθέσιμο: http://static.diavgeia.gov.gr/doc/4574%ce%a9%ce%9b%ce%91-8%ce%a97 7. Απόφαση Οικονομικής Επιτροπής Δήμου Μάνδρας- 240. Λήψη απόφασης για τον καθορισμό συντελεστών Δημοτικών Τελών (καθαριότητας και φωτισμού) για το έτος 2014. ΑΔΑ: ΒΛ1ΠΩΛΑ-Σ1Π. Διαθέσιμο: http://static.diavgeia.gov.gr/doc/%ce%92%ce%9b1%ce%a0%ce%a9%ce%9b%ce%91- %CE%A31%CE%A0 35 Σ ε λ ί δ α

8. Απόφαση Υφυπουργού Εσωτερικών Αρ. 52546/16-12-2011. Σύσταση Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων στην μητροπολιτική περιφέρεια Αττικής. Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, ΦΕΚ B 2854-16.12.2011 Ημερομηνία κυκλοφορίας 20.12.2011 Σελίδες 12 (41891-41902) 9. Δερνιτσιώτη Ε. (2011). Ανακύκλωση Συσκευασιών Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών Δήμου Ελευσίνας, Διπλωματική Εργασία, Αθήνα. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2012 από http://dspace.lib.ntua.gr/bitstream/123456789/4855/3/dernitsiotie_recycling.pdf 10. E.E.A.A. Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης. Σύνδεσμος κος Λουκαρέλλης. 11. E.E.A.A. Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (2013α) Δήμοι. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2013 από http://www.herrco.gr/default.asp?entryid=2&siteid=1&pageid=27&tablepageid= 5&langID=1 12. Ε.E.A.A. Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (2013β) Δήμοι. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2013 http://www.herrco.gr/default.asp?entryid=27&siteid=1&pageid=27&tablepageid=5&langid =1&pageNo= 13. Κοινή Υπουργική Απόφαση 2527. Ειδικότερα ζητήματα και θέματα αναφορικά με τη λειτουργία, την άσκηση των δραστηριοτήτων και την άσκηση τιμολογιακής πολιτικής των Φορέων Διαχεί ρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ). ΦΕΚ B 83-23.01.2009 Ημερομηνία κυκλοφορίας 26.01.2009 Σελίδες 8 (939-946). Διαθέσιμο: http://www.et.gr/index.php/2013-01-28-14-06-23/2013-01-29-08-13-13 14. Μουσιόπουλος Ν. και Καραγιαννίδης Α. (2002). Σημειώσεις στο μάθημα Διαχείριση απορριμμάτων. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Εργαστήριο Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής. Διαθέσιμο: http://aix.meng.auth.gr/lhtee/education/courses.html#c5 15. Νόμος 3854/2010, Τροποποίηση της νομοθεσίας για την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων και τον Εθνικό Οργανισμό Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π.) και άλλες διατάξεις. Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, ΦΕΚ A 94-23.06.2010 Ημερομηνία κυκλοφορίας 23.06.2010 Σελίδες 8 (1947-1954). Διαθέσιμο: http://www.et.gr/index.php/2013-01-28-14-06-23/2013-01-29-08-13-13 16. Νόμος 4164/2013, Συμπλήρωση των διατάξεων περί Εθνικού Κτηματολογίου και άλλες ρυθμίσεις. Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, ΦΕΚ A 156-09.07.2013 Ημερομηνία κυκλοφορίας 09.07.2013 Σελίδες 28 (2259-2286). Διαθέσιμο: http://www.et.gr/index.php/2013-01-28-14-06-23/2013-01-29-08-13-13 17. Προϋπολογισμός οικονομικού έτους 2012, Δήμος Αμαρουσίου. 36 Σ ε λ ί δ α

Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία 1. DieselNet (2012) Emission Standards. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2012 από http://www.dieselnet.com/standards/eu/hd.php 2. Google Maps (2012). Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2012 από https://maps.google.com/ 37 Σ ε λ ί δ α

38 Σ ε λ ί δ α

4 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α. ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ & ΜΑΝΔΡΑΣ-ΕΙΔΥΛΛΙΑΣ Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται οι κοινωνικές επιπτώσεις που απορρέουν από την εφαρμογή του υφισταμένου συστήματος διαχείρισης Α.Σ.Α. στους Δήμους Αμαρουσίου και Μάνδρας-. Ο κοινωνικός παράγοντας συμβάλλει ουσιαστικά στην αποτελεσματική εφαρμογή ενός συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων, ειδικά στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο αποδέκτης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο (Martin M. et al. 2006), όπως λ.χ. σε συστήματα εφαρμογής διαλογής στην πηγή όπου υπάρχει ισχυρό το στοιχείο του εθελοντισμού (McDonald S. & Oates C., 2002, Perrin D. & Barton J., 2001). Συνεπικουρικά έδρασαν προς αυτή την κατεύθυνση και τα αποτελέσματα του παραδοτέου Α.2.1 περί κοινωνικής αποδοχής ενός νέου συστήματος ανακύκλωσης. Οι παράγοντες που θα τεθούν προς εκτίμηση ακόλουθα, αφορούν: - στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση - στο βαθμό ικανοποίησης από τα υφιστάμενα συστήματα ανακύκλωσης και συμπληρωματικά - στο είδος όχλησης των κατοίκων από τα υφιστάμενα συστήματα ανακύκλωσης Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να προσδιοριστούν κατά προσέγγιση οι εν λόγω δείκτες αφορά στη χρήση ενός δομημένου ερωτηματολογίου -συνέχεια του ερωτηματολογίου που χρησιμοποιήθηκε αποτελεσματικά στο παραδοτέο Α.2.1. Τα αποτελέσματα του παρόντος ερωτηματολογίου θα χρησιμοποιηθούν συγκριτικά με τα αποτελέσματα τα οποία μελλοντικά θα προκύψουν κατά τη στοιχειοθέτηση του παραδοτέου της Δράσης C.4. 4.1 Μεθοδολογία έρευνας Η μέθοδος συλλογής των πρωτογενών πληροφοριών αναφορικά με την υφιστάμενη κατάσταση στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων στους δύο Δήμους αφορά στη σύνταξη και συμπλήρωση ενός δομημένου ερωτηματολογίου. Το εν λόγω ερωτηματολόγιο 39 Σ ε λ ί δ α

αποτέλεσε συνέχεια του ερωτηματολογίου που χρησιμοποιήθηκε για τη σύνταξη και ανάλυση των κοινωνικο-δημογραφικών χαρακτηριστικών ως προς την παραγωγή απορριμμάτων στη Δράση Α.2. Η πληροφορία που συγκεντρώθηκε από την ανάλυση του παρόντος ερωτηματολογίου θα χρησιμοποιηθεί συγκριτικά με τα μελλοντικά αποτελέσματα της Δράσης C.4, προκειμένου να αποτυπωθεί και να εκτιμηθεί κατά προσέγγιση το κοινωνικό αντίκτυπο του έργου Recycling@Home. Η καταλληλότητα της μεθόδου που χρησιμοποιήθηκε για την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης της έρευνας αναφορικά με το κοινωνικό αντίκτυπο του έργου (αποτύπωση κοινωνικού αντικτύπου υφιστάμενης κατάστασης) συνδέεται άμεση με την ευκολία προσέγγισης του ενδιαφερομένου κοινού, καθώς χρησιμοποιείται προς γρήγορη συμπλήρωση ένα μικρής έκτασης και περιεκτικό ερωτηματολόγιο. Η δομή της συνέχειας ουσιαστικά του ερωτηματολογίου που χρησιμοποιήθηκε στη Δράση Α.2 διατηρεί και σε αυτή την περίπτωση τα ίδια χαρακτηριστικά, όπως δηλαδή την αποτύπωση του συνόλου των απαιτούμενων ερωτήσεων περιεκτικά και στοχευμένα σε έκταση μίας σελίδας. Η εν λόγω σελίδα προστέθηκε στο αρχικό ερωτηματολόγιο της Δράσης Α.2 προς συμπλήρωση από το κοινό. Η δομή των άμεσων ερωτήσεων και σε αυτή την περίπτωση προσφέρεται προκειμένου εύκολα, γρήγορα και οικονομικά να πραγματοποιείται η διανομή και συμπλήρωση του εν λόγω ερωτηματολογίου. Η ευκολία συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου από το κοινό αποτέλεσε έναν από τους παράγοντες επιλογής της εν λόγω μεθόδου, καθώς εξίσου σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η τυποποιημένη ανάλυσή του με την ευκολία ανάλυσης των αποτελεσμάτων. Για ακόμη μία φορά, στόχος του ερωτηματολογίου -όπως και κατά τη Δράση Α.2 όπου χρησιμοποιήθηκε η εν λόγω μορφή έρευνας- είναι η συμπλήρωσή του από το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό ατόμων. Το ερωτηματολόγιο επομένως ως έμμεσο μέσο επικοινωνίας (Ρόντος και Παπάνης, 2006) μεταξύ της καθοδηγητικής ομάδας του Recycling@Home και των ερωτηθέντων, χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να καταγραφούν -και στη συνέχεια να αναλυθούν- κοινωνικά χαρακτηριστικά των αποδεκτών του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων στους δύο Δήμους. Κύριο μέλημα για αυτό το λόγο αποτέλεσε η σύνταξη ερωτήσεων στο ερωτηματολόγιο που να αναδεικνύουν τα ιδιαίτερα γνωρίσματα των δύο Δήμων. Και σε αυτή την περίπτωση -κατ αντιστοιχία με το ερωτηματολόγιο της Δράσης Α.2- οι ερωτήσεις απαντήθηκαν δοκιμαστικά από ομάδα ανθρώπων παρόμοια με τον αναμενόμενο μελετώμενο πληθυσμό, επαναπροσδιορίζοντας με αυτόν τον τρόπο στο τέλος τις ερωτήσεις καθώς και τη δομή της παρουσίασης, μιας και κατόπιν της οριστικής κατάρτισής του ουδεμία αλλαγή δεν είναι εφικτή (Ρόντος και Παπάνης, 2006). 40 Σ ε λ ί δ α

Η μορφή του ερωτηματολογίου που τελικά χρησιμοποιήθηκε όπως παρουσιάζεται ακόλουθα, περιλαμβάνει τις ερωτήσεις που αφορούν στην αποτύπωση του κοινωνικού αντικτύπου του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων συγκεντρωμένες στην τελευταία σελίδα. Η εν λόγω σελίδα προστέθηκε για πρακτικούς λόγους στο ερωτηματολόγιο το οποίο και διανεμόταν για τη Δράση Α.2, καθώς με τον τρόπο αυτό μπορούσαν να προσδιοριστούν επιπρόσθετα χαρακτηριστικά για το κοινωνικό προφίλ των δύο Δήμων καθώς και για το επιλεγμένο δείγμα νοικοκυριών της πιλοτικής εφαρμογής. Τα κοινωνικά αυτά γνωρίσματα θα αποτυπωθούν και αναλυθούν στις ακόλουθες σελίδες. 41 Σ ε λ ί δ α