BIMONTHLY FROM under exclusive licence to INSPIRING WOMEN ; IPHONE TOY STEVE DOUBLE 3 // 5,00 Ο φυσικός επιστήμονας των μεγάλων ανακαλύψεων... Δημήτρης Νανόπουλος...και η κληρονομική δημοκρατία... 21
6 INTELLIGENT LIFE 3 2012 EDITORIAL 9 CONTRIBUTORS 11 LETTERS 12 14 AGENDA Επισκόπηση στην τέχνη και τη ζωή, τα γεγονότα και τις εξελίξεις 28 INTELLIGENCE Δημήτρης Οικονόμου, επιχειρηματική ανάπτυξη 28 Γιώργος Χατζημαρκάκης, σχέδιο Ιόλαος 32 Ernst-Jan Stigter, τεχνολογία και ανάκαμψη 38 Ian Leslie, τα πλήθη είμαστε εμείς 40 Τάσος Αλεξίου, η τελευταία πτήση 44 Στήλη Paul Markillie 52 Christopher Hirst, η πεντάμορφη (κοιλιά) & το τέρας 56 Στήλη Tim Atkin 58 Todd Pitock, είναι μακρύς ο δρόμος 60 64 STYLE Luke Leitch, τα πάντα για τη γυναικεία γκαρνταρόμπα 64 Οι θήκες των ipad 68 Matthew Sweet, μούσες 70 Fashion Pastry Project 74 44 154 124 CULTURE Rory Stewart, μουσείο της Kabul 124 Ελληνοαμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα 130 Γιώργος Κεδίκογλου, μινιμαλισμός-συμβολισμός και εννοιολογική τέχνη 138 Υρώ Ανδρέου, με το παράξενο όνομα Gravitysays_I 142 VISUAL CV Jasper Rees, για Kate Winslet 144 146 PLACES John Hooper, cucina rustica 146 7 Από τον Reinhold Messner 152 Helen Joyce, για Σάο Πάολο 154 NEW HOTEL Αθηναϊκή παράδοση και σύγχρονο design 158 THE MISSION, 162 70 FEATURES 76 COVER STORY Δημήτρης Νανόπουλος, ο φυσικός επιστήμονας των μεγάλων ανακαλύψεων 84 Γυναίκες που αξίζει να μιμηθούμε, πηγή έμπνευσης εξίσου σημαντικών γυναικών 102 Ο έλληνας φιλόσοφος του 21 ου αιώνα 110 TO TO IPHONE Ο Steve Double φωτογραφίζει από το κινητό του το Κάιρο, πριν και μετά την πτώση του Mubarak 118 ; Πέντε ανταποκριτές του Economist απαντούν στο ερώτημα, σύμφωνα με τις εμπειρίες τους 110 Στείλτε μας e-mail στο letters@economist-il.gr με τη γνώμη σας για το περιοδικό μας : N 76 7 INTELLIGENT LIFE
130 Ένας φάρος αριστείας σε μια δύσκολη περίοδο,,, -,,,.,, -,,. 87 -,.,,., -, E E,., -, -,,. Κύ ριε Σα μα ρά, σας ευ χα ρι στώ θερ μά για τον χρό νο που α φιερώ νε τε στο πε ριο δι κό μας γι αυ τή τη συ νέ ντευ ξη. Ας ξε κι νήσου με με μί α γε νι κή ε ρώ τη ση, που θα βο η θή σει ε μάς και τους α να γνώ στες μας να κα τα νο ή σου με κα λύ τε ρα τη φι λο σο φί α του Κολ λε γί ου. Το Κολλέ γιο, στα 87 χρό νια λει τουρ γί ας του, έ χει κα τα ξιω θεί στην Ελ λά δα και στο ε ξω τε ρι κό ως Κέ ντρο Εκ παιδευ τι κής Α ρι στεί ας. Ποιοί είναι οι βα σι κοί πα ρά γο ντες, τα κύρια στοι χεί α της ε πι τυ χί ας αυ τής; Το Κολ λέγιο έ θε σε εξ αρ χής ως α πο στο λή του να προ σφέ ρει ό χι α πλώς υ ψηλού ε πι πέ δου εκ παί δευ ση, αλ λά ο λο κλη ρω μέ νη > Content created by E-Enterprises μόρ φω ση, με έμ φα ση στη δη μιουρ γι κή σκέ ψη, στην α νά πτυ ξη κρι τι κής ι κα νό τη τας, στον αρ μο νι κό συν δυα σμό της αν θρω πι στι κής παι δεί ας με τη σύγ χρο νη τε χνο λο γί α, στην ταυ τό χρο νη προ α γω γή της α το μι κής πρωτο βου λί ας και της συλ λο γι κής προ σπά θειας. Να βελτιώ σει την ποιό τητα και τον τρό πο δι δα σκα λί ας. Να ει σα γά γει δι δα κτι κές-παι δα γω γι κές και νοτο μί ες (ό πως τα μα θή μα τα επι λο γών), νέ ες ι δέ ες, νέ ους θε σμούς (όπως τα Μα θη τι κά Συμ βού λια) που χρειά σθη κε να πε ρά σουν δε κα ε τί ες για να υ ιο θε τη θούν, εν μέ ρει, α πό άλ λα σχο λεί α και να ε ντα χθούν, εν μέ ρει, α πό την πο λιτεί α στα σχο λι κά προ γράμ μα τά της. Την πα ράδο ση και νο το μί ας και πρω το πο ρί ας συ νε χί ζει το Κολ λέ γιο, προ σαρ μό ζο ντάς την στις προ κλή σεις και ευ και ρί ες του διαρ κώς με τα βαλ λό με νου ελ λη νικού και διε θνούς πε ρι βάλ λοντος. Θε με λιώ δες στοι χεί ο της φι λο σο φί ας του Κολ λε γί ου εί ναι η προ α γω γή ε νερ γού κοι νω νι κής α ντί λη ψης. Αυ τή εκ φρά ζε ται με το Πρό γραμ μα Υ πο τρο φιών του και με τη συ στη ματι κή καλ λιέρ γεια, στη μα θη τι κή κοι νό τη τα, πνεύ μα τος αλ λη λεγ γύ ης, έ μπρακτου εν δια φέ ρο ντος για τα κοι νά, οι κο λο γικής συ νεί δη σης κ.ά. Η ί δρυ ση του Κολ λε γί ου, η ε ξέ λι ξη και κα τα ξί ω σή του ο φεί λο νται πρω τί στως στον πα ρά γο ντα άν θρω πος : σε ό λους ε κεί νους, που έ χουν συμ βά λει στη δη μιουρ γί α και στη μα κρό χρο νη πο ρεί α του Σχο λεί ου μας. Χρή σι μο για τη συνέ χεια της συ νέ ντευ ξης εί ναι να υ πεν θυ μί σω ό τι το Κολλέ γιο (Κολ λέ γιο Α θη νών-κολ λέ γιο Ψυ χι κού) α νή κει στο μη κερδο σκο πι κό σω ματεί ο Ελ λη νο α με ρι κα νι κό Εκ παι δευ τι κό Ί δρυ μα (Ε ΕΙ). Θα μπο ρού σα τε να μας δώ σε τε κά ποια χα ρα κτη ρι στι κά πα ρα δείγμα τα και νο το μι κών δρά σε ων-ε πι τεύ ξε ων του Κολ λε γί ου; Εν δει κτι κά και μό νο θα α να φερ θώ σε ο ρι σμέ νες και νο το μί ες, που συν δέ ο- νται με την α ξιο ποί η ση της πιο προ ηγ μέ νης εκ παι δευτι κής τε χνο λο γί ας. Στο πλαί σιο του συ νε χούς εκ συγ χρο νι σμού της υ πο δο μής, του ε ξο πλι σμού και των με θό δων δι δα σκα λί ας, το Κολ λέ γιο ε φαρ μό ζει τα τε λευ ταί α χρό νια το και νο τό μο Σύ στη μα Δια χεί ρι σης Μα θη μά των (Course Management System), που α νοί γει νέ ες προ ο πτι κές στη μαθη σια κή δια δι κα σί α με δια δρα στι κή συ νέρ γεια δι δα σκό ντων και μαθη τών. Το εκ παιδευ τι κό αυ τό πρό τυ πο δεν α γνο εί, ού τε α πα ξιώ νει τα ε πι τεύγ μα τα του πα ρα δο σια κού σχο λεί ου. Τα ορ γα νώ νει κα λύ τε ρα και τα α να βαθ μίζει για την α πο τε λε σμα τι κό τε ρη λει τουρ γί α τους. Έκ φαν σή του εί ναι έ να σπου δαί ο εγ χεί ρημα του Κολ λε γί ου: η ψη φια κή α να δό μηση, ό χι α πλή ψη φιο ποίη ση, 100 και πλέ ον σχο λι κών βι βλί ων με συλλο γι κή δου λειά των εκ παι δευ τι κών του. Το έρ γο αυ τό έ χει προ σφερ θεί α πό το Ε ΕΙ στο Υ πουρ γεί ο Παι δεί ας και σε ο λό κλη ρη την εκ παι δευ τι κή κοι νό τη τα, σε ό λα τα σχο λεί α της Ελ λά δος. Θα υ πο γραμ μί σω και δύ ο με γά λες δια κρίσεις του Κολ λε γί ου: Την α νάδει ξή του, στο πλαί σιο του Microsoft Partners in Learning Innovative Schools Program, με τα ξύ των 30 κο ρυ φαί ων και νο τόμων σχο λεί ων στον κό σμο και την πρό σφα τη ε πι λο γή του ως ε νός α πό τα ε πτά Microsoft Mentor Schools. Ε πίσης, πριν α πό λί γους μή νες, στο 7 ο Global Forum Microsoft Partners in Learning, που πραγ μα το ποι ή θη κε στην Washington, α πό τις 7 έ ως τις 10 Νο εμ βρί ου 2011, η Α θήνα, χά ρη στις ξε χω ρι στές ε πι δό σεις του Ε ΕΙ, ε πε λέ γη ως έ δρα του 8 ου Global Forum τον Νο έμ βριο του 2012, ό που θα συνα ντη θούν > 131
INTELLIGENT CULTURE / CULTURE Έ χου με υ πο χρέ ωση να α ντι στα θού με στην άλ λη κρί ση της ε πο χής μας, την η θι κή και κοι νω νι κή, να πε ρι φρου ρή σουμε αρ χές και α ξί ες που κλονί ζο νται. Για έ να σχο λεί ο, το χρέ ος αυ τό πρέ πει να εί ναι κυ ρί αρ χο 132 -, -, 2011 LIFE πε ρί που 800 σύ νε δροι για μια ε βδο μά δα δια βουλεύ σε ων και workshops υ ψη λο τά του ε πι πέ δου. Μί α ση μα ντι κή πρω το βουλί α του Κολ λε γί ου εί ναι ο θεσμός των υ πο τρο φιών, που προ σφέ ρει τη δυ να τό τη τα σπουδών σε μα θη τές με οι κο νο μι κά προ βλή μα τα. Μιλή στε μας λί γο γι αυ τόν τον σημα ντι κό θε σμό. Το Πρό γραμ μα Υ πο τρο φιών είναι μο να δι κό κα τά τον χαρα κτή ρα και την έ κτα σή του. Α πό το ξε κί νη μα του Κολλε γίου α πο τε λεί τον α κρο γω νιαί ο λί θο της κοι νω νι κής φι λο σο φί ας του, την αιχμή του δό ρα τος της παι δα γωγικής πο λι τικής του και κε ντρι κό στοι χεί ο της ξε χω ρι στής φυ σιο γνω μί ας του. Δη μιουρ γοί και πρώ τοι χρημα το δότες του Προ γράμ μα τος ή ταν ο πα τέ ρας του Κολ λε γί ου Στέ φα νος Δέλ τα και η σύ ζυ γός του Πη νε λό πη Δέλτα. Χά ρη στο Πρό γραμ μα Υ πο τρο φιών, μα θη τές, των ο ποί ων οι οι κο γέ νειες α ντι με τω πί ζουν οι κο νομι κά προ βλή μα τα, σπου δά ζουν στο Κολ λέ γιο, ώ στε -όπως εί χε το νί σει ο Στέφα νος Δέλ τα- να μην κα τα ντά η εκπαί δευ ση και η μόρ φω ση που δί νει το Σχο λεί ο μας, έ να εί δος προ νομί ου της ευ πο ρού σης τά ξε ως. Ε κα το ντά δες μα θη τές του Κολ λε γί ου βο η θού νται κά θε χρό νο α πό το Πρό γραμ μα αυ τό με κρι τή ριο την οι κο νο μι κή κα τά στα ση των οι κο γε νειών τους, ό χι την α κα δη μα ϊ κή τους ε πί δο ση. Σας ανα φέ ρω εν δει κτι κά ό τι τη σχο λι κή χρο νιά 2010-2011 ο α ριθ μός των μα θη τών, που εί χαν τη βο ή θεια του Τα μείου Υ πο τρο φιών, ή ταν 442 και το χο ρη γη θέν πο σό α νήλθε συ νο λι κά σε 2.032.299. Στους α ριθ μούς αυ τούς δεν πε ρι λαμ βά νονται τα παι διά του προ σω πι κού του Σχο λεί ου μας. Για τη φε τι νή σχο λι κή χρο νιά το Ε ΕΙ, α να γνω ρί ζο ντας τα οι κο νο μι κά προ βλή μα τα που α ντι με τω πί ζουν πολ λές οικογέ νειες μα θη τών του Κολ λε γί ου, έ χει αυ ξή σει το πο σό των υ πο τρο φιών σε 2.500.000. Το ΕΕΙ α πο φά σι σε να ι δρύ σει το 1980 έ να α δελ φό σχο λεί ο, το Κολ λέ γιο Ψυ χι κού. 32 χρό νια με τά θα λέ γα τε ό τι ή ταν σω στή αυ τή η α πό φα ση; Ποιες είναι οι ο μοιό τη τες και ποιες οι δια φο ρές με τα ξύ των δύ ο Κολ λε γί ων; Η α πό φα ση για την ί δρυ ση του Κολ λε γί ου Ψυ χι κού έ χει δι καιωθεί α πό λυ τα στα 32 χρόνια λει τουρ γί ας του. Έχει α ποδει χθεί πο λύ πλευ ρα εύ στο χη. Χω ρίς αμ φι βο λί α, τα πρώ τα βήμα τά του ή ταν δύ σκο λα. Σή με ρα ό μως το Κολ λέ γιο Ψυ χι κού έ χει κερ δί σει τη γε νι κή α να γνώ ριση και κα τα ξί ω ση. Έ χει συ νεισφέ ρει στον ε μπλου τι σμό της Κολλε για κής παι δεί ας. Ε πι τε λεί το έρ γο του σε γό νι μη συ νέργεια με το Κολ λέ γιο Αθη νών, συμ βάλ λο ντας στην πιο α ποκε ντρω μέ νη, πιο α πο τε λε σματι κή λει τουρ γί α του Ι δρύ μα τος στο σύ νο λό του. Τα δύ ο σχο λεί α έ χουν κοινές ρί ζες, την ί δια φι λο σο φί α, τις ί διες αρ χές, αλ λά και το κα θέ να τη δι κή του προ σω πι κό τη τα. Το Κολ λέ γιο Ψυ χι κού εί ναι έ να πλή ρες, άρ τια ορ γα νω μένο σχο λεί ο. Με Δη μο τι κό, Γυ μνά σιο, Γε νι κό Λύ κειο και Πρό γραμ μα International Baccalaureate. Με μα θη τές και μα θή τριες που έ χουν στο ε νερ γη τι κό τους με γά λες ε θνικές και διε θνείς α κα δη μα ϊ κές, καλ λι τε χνικές και α θλη τικές ε πι τυ χί ες, ε νερ γό συμ με το χή σε κοι νω νι κές δρά σεις και σε ό λους τους Κολλε γιακούς θε σμούς. Με α πο φοίτους που δια πρέ πουν στις πα νε πι στη μια κές σπου δές τους και στον ε παγ γελμα τι κό στί βο. Α πό κά ποιους, το Κολ λέ γιο θε ω ρεί ται ε λι τί στι κο. Συμ φω νεί τε με τον χα ρα κτη ρι σμό; Αν με τη λέ ξη ε λι τί στι κο ανα φέ ρε στε στην ξε χω ρι στή ποιότη τα των εκ παι δευ τι κών μας, των μα θη τών μας, των α πο φοί των μας, στην ε ξαι ρε τι κά υ ψη λή στάθ μη της υ λι κο τε χνι κής υ πο δο μής, στη συνο λι κή Αρι στεί α του Κολ λε γί ου, στην επι θυ μί α μας να δια τη ρή σου με τον η γετι κό ρό λο του στον χώ ρο της παι δεί ας, τό τε, ναι, συμ φωνώ. Η Α ρι στεί α αυ τή ε πι βε βαιώ νε ται και α πό το γε γο νός ό τι το Κολ λέ γιο συ γκα τα λέ γε ται με τα ξύ των κο ρυ φαί ων και νο τό μων σχο λεί ων πα γκο σμί ως και έ χει πι στο ποι η θεί α πό το European Foundation for Quality Management (EFQM) ως Οργα νι σμός Committed to Excellence. Πά ντως, η ε ρώ τη σή σας μου δί νει την ευ και ρί α να υ πο γραμ μί σω κά τι ι διαί τερα ση μα ντι κό για το Σχο λεί ο μας. Οι γο νείς των μα θη τών μας προ έρ χο νται α πό διά φο ρες ε παγ γελ μα τι κές τά ξεις. Χά ρη δε στο με γά λης κλί μα κας Πρό γραμ μα Υ πο τρο φιών-οι κονο μι κής Βο ή- θειας, ο μα θη τι κός μας πλη θυ σμός έ χει ι σχυ ρά στοιχεί α οι κο νο μι κο κοι νω νι κού πλουρα λι σμού. Το Κολλέ γιο εί ναι έ να ξε χωρι στό σχο λεί ο. Λει τουρ γεί, ό μως, μέ σα στην κοι νω νία μας και χά ριν αυ τής. Υ πάρ χει τον τε λευ ταί ο και ρό μεί ω ση του α ριθ μού των μα θη τών που φοι τούν στο Κολ λέ γιο; Πι στεύ ε τε ό τι θα υ πάρ ξει στο μέλ λον και αν ναι, τι σχε διά ζε τε για να την απο τρέ ψε τε; Σε α ντί θε ση με ό,τι συμ βαί νει γε νι κό τε ρα στον το μέ α της ι διω τι κής εκ παί δευ σης λό γω της οι κο νο μι κής κρίσης, το Κολ λέ γιο δεν α ντι με τω πί ζει τα τε λευ ταί α χρό νια πρό βλη μα μεί ω σης του α ριθ μού των μα θη τών του. Αυτό ο φεί λε ται, κυ ρί ως, πέ ραν της υ ψη λής ποιό τη τας της πα ρε χό με νης παι δεί ας, και στην ύ παρ ξη του ι σχυ ρού Προ γράμ μα τος Υπο τρο φιών, το ο ποί ο στη ρί ζει ου σιαστι κά οι κο γένειες με οι κο νο μι κά προ βλή μα τα. Φυ σικά, κά θε χρό νο εί χα με και έ χου με α πο χώ ρη ση μι κρού α ριθ μού μα θη τών για διά φορους, ό χι οι κο νο μι κούς πάντως, λό γους. Εί ναι, ό μως, τόσο με γά λος ο α ριθ μός των παι διών που διεκ δι κούν ει σα γω γή στο Κολ λέ γιο, ώ στε το δι κό μας κύ ριο πρό βλη μα εί ναι πώς δεν θα α φή σουμε τον μα θη τι κό μας πλη θυ σμό να αυ ξη θεί υ πέρ με τρα! > 133
CULTURE / τε λε τή ε γκαι νί ων του κε ντρι κού κτι ρί ου του Κολ λε γί ου, του Μπε να κεί ου Δι δα κτη ρί ου, το 1929: Εις τα ι διω τι κά εκ παι δευτή ρια γί νε ται δυ να τόν ό πως πραγ μα το ποιώ νται αι με γα λύ τε ραι και ε πι τυ χέ στε ραι και νο το μί αι. Διό τι τα ι διω τι κά εκ παι δευ τή ρια, τε λού ντα α πλώς υ πό την ε ποπτεί αν του Κρά τους και συμ μορ φού με να μό νον προς τας γε νι κάς κατευ θύν σεις του, έ χουν την ε λευ θε ρί αν, της ο ποί ας στε ρού νται τα δη μό σια. Και διά τούτο δύ νανται να ε πι τε λέ σουν με γα λυτέ ρας προ ό δους. Τας προ ό- δους αυ τάς πε ρι μέ νο μεν να πραγ μα το ποι ή ση το Κολ λέγιον Α θη νών. Έ χουν πε ρά σει 83 χρό νια α πό τό τε και τα λό για ε κεί να πα ρα μέ νουν ε πί και ρα: Το Κολ λέ γιο έ χει πραγ μα το ποι ή σει και συ νε χίζει να πραγ μα το ποιεί τας προ ό δους αυ τάς, δικαιώ νο ντας τον Ε λευ θέ ριο Βε νι ζέ λο. Το κρά τος, ό μως, δια ψεύ δο ντάς τον, την ε λευ θερί α αυτή των ι διω τι κών σχο λεί ων -και του μη κερδο σκο πι κού Κολλε γί ου ει δι κό τε ρα- προ σπα θεί δια χρο νι κά να την περιο ρί σει, α κό μη και να την α κυ ρώ σει. Α ντι λαμ βά νε σθε πό σο χει ρό τε ρα, και α πό αυ τή την ά πο ψη, εί ναι τα πράγμα τα για τη δη μό σια εκ παί δευ ση. Δη λα δή, ποια εί ναι η γνώ μη σας για τη δη μόσια εκ παί δευ ση, και πώς πι στεύ ε τε ό τι θα μπο ρού σε να βελ τιω θεί; Φοβού μαι ό τι η δη μό σια εκπαί δευ ση, σε ό λες τις βαθμί δες της, χω λαί νει σήμε ρα σο βα ρά. Η ευ θύ νη βα ρύ νει κυ ρί ως την πο λιτεί α, το κρά τος, που, ε πί μακρό τα τη σει ρά ε τών, μό νο ρη το ρι κά έ κα νε την παι δεί α πρώ τι στο, δή θεν, μέ λη μά του (θε σμι κά, νο μο θε τικά, λει τουρ γι κά, οι κο νο μι κά κλπ). Βα ρύ νει, ό μως, και κοινω νι κούς φο ρείς και ι διαί τε ρα τις διά φο ρες συ ντε χνίες του χώ ρου αυ τού (ει δι κότε ρα στην τρι το βάθ μια εκπαί δευ ση), αλ λά και τους ί διους τους φοι τη τές ή, για την α κρί βεια, τις κα τά και ρούς η γε σί ες τους. Αν οι νέ οι δεν μπο ρέ σουν να κά νουν αυ τό που α γα πούν, ας προ σπα θή σουν να α γα πή σουν αυ τό που κά νουν 134 Η οι κο νο μι κή και κοινω νι κή κρί ση που περ νά με αυτή την ε πο χή πι στεύ ε τε ό τι θα ε πη ρε ά σει τη δυ ναμική του Κολ λε γί ου; Η οι κο νο μι κή κρί ση που περ νά η χώ ρα μας έ χει α σφαλώς δυ σμενή ε πί δρα ση στην οι κο νο μι κή κα τά στα ση και του δι κού μας Σχο λεί ου. Σας δια βε βαιώ νω, όμως, ό τι δεν έ χει ε πη ρε ά σει και δεν πρό κει ται να ε πη ρε ά σει τη δυ να μική του, ό πως λέ τε. Αυ τό το δια σφα λί ζουν η υ πο δο μή του, το αν θρώ πι νο δυ να μι κό του, η συ νοχή και το έ μπρα κτο εν δια φέ ρον της με γά λης Κολλε γιακής οι κο γέ νειας, η πί στη και η α φο σί ω ση ό λων ό σοι διοι κούν, διευ θύ νουν και στη ρί ζουν το Κολ λέ γιο. Πιστεύ ω, μά λι στα, ότι η τω ρι νή κρί ση θα δώ σει ώ θη ση και μια νέ α διά στα ση στη δυ να μι κή αυ τή. Αξί ζει δε να θυ μη θού με τα λό για του Winston Churchill: Έ νας αι σιό δο ξος βλέ πει μια ευ και ρί α σε κά θε κα τα στρο φή. Έ νας α παι σιό δοξος βλέ πει μια κα ταστρο φή σε κά θε ευ και ρί α. Ό πως συ χνά το νί ζω, εί ναι χρέ ος ό λων να α ντι με τω πί σου με την οι κο νο μι κή κρί ση α πο τε λε σμα τι κά, με θάρ ρος και σύ νε ση. Έ χου με α κό μη με γα λύτε ρη υ πο χρέ ω ση να α ντι στα θού με στην άλλη κρί ση της ε πο χής μας, την η θι κή και κοι νω νι κή, να πε ρι φρου ρή σου με αρ χές και α ξί ες που κλο νί ζονται. Για έ να σχο λείο το χρέ ος αυ τό πρέ πει να εί ναι κυ ρίαρχο. Για το Κολ λέ γιο ει δ ι κό τε ρα το χρέ ος αυ τό γι γα ντώνε ται από την ι στο ρί α, την πα ρά δο ση, την η γε τι κή θέ ση του στην ελ λη νι κή παι δεί α, στην ελλη νι κή κοι νω νί α. Το ΕΕΙ ξε κί νη σε το 1984 το Πρό γραμ μα Επι μόρφωσης Ε νη λί κων (ΠEE). Σε ποιους α πευ θύ νε ται το Πρό γραμ μα και ποια η α πή χη σή του; Το Πρό γραμ μα Ε πι μόρ φω σης Ε νη λί κων λει τουργεί στο πλαί σιο των αρ χών της δια βί ου μά θη σης με στό χο: Να διευ ρύ νει τον μορ φω τι κό ο ρί ζο ντα του σύγ χρο νου αν θρώ που και να του δί νει ε ναύ σμα τα και κα θο δή γη ση για ε να σχο λή σεις που βελ τιώ νουν την ποιό τη τα της ζω ής. Να προ σφέ ρει σε στε λέ χη ε πι χει ρή σε ων-ορ γα νι σμών και σε ε λεύ θε ρους ε παγ γελ μα τί ες τη δυ να τό τη τα να ε μπλουτί σουν τις γνώ σεις τους, αλ λά και να ει δι κευθούν σε θέμα τα χρή σι μα για την ε παγ γελ μα τι κή ε ξέ λι ξή τους. Την ε πι τυ χί α του ΠΕ Ε δια σφα λί ζουν η άρ τια υ λι κο τεχνι κή υ πο δο μή του, η υ ψη λή στάθ μη της δι δα σκα λί ας, η ποιό τη τα και ποι κι λί α των προ γραμ μά των σπου δών, που συ νεχώς α να προ σαρ μό ζο νται, ώ στε να α νταπο κρί νο νται στις α παι τή σεις μιας πο λύ α ντα γω νι στι κής α γο ράς. Στο ΠΕ Ε εί ναι ε νταγ μέ νοι δύ ο Κύ κλοι Σπου δών: Διοί κη ση Ε πι χει ρή σε ων & Οι κο νο μι κά - Η λε κτρο νι κοί Υ πο λο γι στές. Κοι νω νι κές & Αν θρω πι στι κές Ε πι στή μες - Ξέ νες Γλώσ σες - Τέ χνες. Στο πλαί σιο του ΠΕ Ε λει τουρ γεί και το πρό γραμ μα Ά σκη ση-ά θλη ση που πε ρι λαμ βά νει ποι κί λες α το μι κές και ο μα δι κές α θλη τι κές δρα στη ριό τητες. Η α πή χη ση του ΠΕ Ε εί ναι τό σο ση μα ντι κή και τό σο ευ ρεί α, που οι α το μι κές εγ γρα φές σπου δα στών στα 170 μαθή μα τά του υ πε ρέ βη σαν πέ ρυ σι τις 2.380. Χρή ση του ΠΕ Ε κά νουν, ε κτός α πό ά το μα, και ε πιχει ρή σεις-ορ γα νισμοί, τρά πε ζες, κρα τι κοί φο ρείς, εκπαι δευ τι κά ι δρύ μα τα, ΜΜΕ, με εγ γρα φές στε λε χών τους κ.ά. Ποια πι στεύ ε τε ό τι εί ναι τα συ γκρι τι κά πλε ο νε κτήμα τα των ι διω τι κών εκ παι δευ τη ρί ων έ να ντι των δημό σιων σχο λεί ων; Α ντί να σας μι λή σω ε γώ για το θέ μα αυτό, θα θυ μί σω τα λό για του εθνάρ χη Ε λευ θε ρί ου Βε νι ζέ λου κα τά την - Σή με ρα, ο λο έ να και πε ρισ σό τε ροι νέ οι άν θρω ποι φεύγουν για σπουδές σε πα νε πι στή μια του ε ξωτε ρι κού και πολ λοί α πό αυ τούς -πολ λές φο ρές οι κα λύ τε ροι- μέ νουν πλέ ον μό νι μα ε κεί που σπούδα σαν. Ποια εί ναι η ά πο ψή σας για αυ τό το φαινό με νο; Θε ω ρεί τε ότι θα ε ντα θεί με τις πρό σφα τες ε ξε λί ξεις που συμ βαί νουν στη χώ ρα μας; Οι προ ο πτι κές στο θέ μα αυ τό, δυ στυ χώς, δεν εί ναι ευνο ϊ κές. Φο βού μαι ό τι, πα ρά την ελ λη νι κή και διε θνή οικο νο μι κή κρί ση που κα θι στά δυ σχε ρέ στε ρη την κά λυ ψη των δα πα νών φοί τησης στο ε ξω τε ρι κό, με πα ράλλη λο στέ νε μα των ευ καιριών για υ πο τρο φί ες σε με γά λα ξένα πανε πι στήμια, η τά ση φυ γής νέ ων αν θρώ πων για σπου δές στο ε ξω τε ρι κό θα δια τη ρη θεί έ ντο νη. Για να στα μα τή σει η αιμορ ρα γί α αυ τή πρέ πει οι νέ οι να έ χουν τη δυ να τό τη τα ε ναλ λα κτι κών ε πι λο γών στον τό πο τους. Πρέ πει να υ λο ποι η θεί μια γεν ναί α, ρι ζι κή με ταρρύθ μι ση της τριτο βάθ μιας εκ παί δευ σης στην Ελ λά δα. Πρέ πει να α να βαθ μι σθούν δρα στι κά οι πα νε πι στημια κές μας σπου δές και να συν δε θούν στε νό τε ρα, και σω στά, με τις α παι τή σεις και προ ο πτι κές της πραγ ματι κής οι κο νο μί ας, της α γο ράς εργα σί ας. Εί ναι αυ τονό η το ό τι σε μια τέ τοια θε τι κή ε ξέ λι ξη θα συ ντε λέ σει > 135
CULTURE / - -, Πρέ πει να υ λο ποιη θεί μια γεν ναί α, ρι ζι κή μεταρ ρύθ μιση της τρι το βάθ μιας εκ παί δευ σης στην Ελ λά δα. Πρέ πει να α να βαθ μι σθούν δραστι κά οι πα νε πι στημια κές μας σπου δές και να συνδε θούν στε νό τε ρα, και σω στά, με τις α παιτήσεις και προ ο πτικές της πραγ μα τι κής οι κο νο μί ας, της α γο ράς ερ γα σί ας 136 κα θο ρι στι κά μια α να πτυ ξια κή α νά τα ση της οι κο νο μί ας μας, η α πε λευ θέ ρω ση των δη μιουργι κών δυ νά με ων της χώ ρας μας α πό τα δε σμά του κρα τι σμού, η σω στή α ξιο ποίη ση των πλου το πα ρα γω γι κών πη γών της και, κυ ρί ως, του αν θρώ πι νου κε φα λαί ου της, κα θώς επί σης και των πολλών συ γκρι τι κών πλε ο νε κτημά των της (π.χ. στον χώ ρο του πο λι τι σμού), που πα ραμέ νουν α νεκ με τάλ λευ τα. Με βά ση την ελ λη νι κή και διε θνή πο λυε τή ε μπειρί α σας, τι θα συμ βου λεύ α τε τους νέ ους στο σταυρο δρό μι σπου δών-στα διο δρομί ας; Θα τους συμ βού λευα να συ νει δη το ποι ή σουν ό τι, στις α νώ τε ρες σπου δές τους, στη στα διο δρο μί α τους, αλ λά και σε ο λόκλη ρη τη ζω ή τους, ό σο πο λύ τι μα ό πλα εί ναι οι γνώ σεις, οι δε ξιό τη τες, οι ε παγ γελ μα τι κές ι κα νό τη τες, άλλο τό σο, ή μάλ λον πε ρισ σό τε ρο, πολύ τι μα ε φό δια εί ναι η προ σή λω ση σε αρ χές και α ξί ες, η υ πο δομή παι δεί ας που α πο κτά ται στο σχο λεί ο, κα θώς και η συ νε χής προ σπά θεια. Ε πί σης θα τους συμ βού λευα να ε πι διώ ξουν να α σχο ληθούν ε παγ γελ μα τι κά με ό,τι τους γε μί ζει, ό,τι α γα πούν. Αν, ό μως δεν μπο ρέσουν να κά νουν αυ τό που α γα πούν, ας προ σπα θή σουν να α γα πή σουν αυ τό που κά νουν. Έ τσι και η δου λειά τους θα γί νε ται σωστά και οι ί διοι θα αισθά νο νται ι κα νο ποί ηση. Και τέ λος θα τους συμ βού λευα να έ χουν ε μπι στο σύ νη στις δυ νά μεις τους, χω ρίς να τις υ περ τι μούν. Και αν σε κά ποιες πε ρι στά σεις τα πράγ μα τα δεν ε ξε λι χθούν κα λά, αν συ να ντή σουν δυ σκο λί ες, α να ποδιές, να μην α πο γο η τεύ ο νται, να μην α πο θαρ ρύ νο νται, να μην τα πα ρα τά νε. Ό πως έ χει πει ο Ο δυσ σέ ας Ε λύ της, να α γω νί ζο νται με πεί σμα για να μη λυ γί σουν. Η ε παγ γελμα τι κή σας δρα στη ριό τη τα ως αρ χι τέ κτονα εί ναι πλού σια σε δη μιουρ γι κές ε πι δό σεις τό σο στην Ελ λάδα ό σο και στο ε ξω τε ρι κό, σε ση μα ντι κά έρ γα και ση μα ντι κές δια κρί σεις, αλ λά και σε ε μπειρί ες σχε τι κές με τις δυ σκο λί ες και τις α παι τή σεις της δου λειάς σας, του κλά δου σας. Πώς βλέ πε τε τις προ ο πτι κές της αρ χι τε κτο νι κής στην Ελ λά δα; Ας πα ρα βλέ ψου με τις τωρι νές ε ξαι ρε τι κά δυ σμε νείς συ γκυρια κές συν θή κες και ας κοι τά ξου με λί γο μα κρύ τε ρα. Πιστεύ ω ό τι μέ σα σε έ να δυ να μι κό α να πτυ ξια κά και πο λι τι στικά πε ρι βάλ λον η αρ χι τε κτονι κή θα αν θή σει πά λι στη χώ ρα μας. Έ χου με μια λα μπρή πα ρά δο ση και πολ λούς αρ χι τέ κτονες, πα λαιούς και νέ ους που μπο ρούν να στα θούν ι σά ξια δί πλα στους κα λύ τε ρους ξέ νους συ να δέλ φους τους. Εί ναι, ό μως, α πα ραί τη το να εκ συγ χρο νι σθεί και να α να βαθ μι σθεί το θε σμι κό πλαί σιο, μέ σα στο ο ποί ο λει τουρ γού με. Η α να φο ρά στην αρ χι τε κτο νι κή ο δη γεί και σε μια ε ρώτη ση σχε τι κά με έ να έρ γο, το ο ποί ο πρό σφα τα βρέ θηκε στο προ σκή νιο της ε πι και ρό τη τας: Τη Γέ φυ ρα Πεζών-Γέ φυ ρα Παι διών στη λε ωφό ρο Κη φι σί ας. Για το έρ γο αυ τό, που δημιουρ γή θη κε με πρω το βου λί α του Ε ΕΙ και α πο τε λεί σπου δαί α κοι νω νι κή προ σφο ρά του, θα μπο ρού σα τε να μας πεί τε λί γα λό για; Ό πως γνω ρί ζε τε, τον Δε κέμ βριο 2009, η οι κο γέ νεια του Σχο λεί ου μας συ ντα ρά χθηκε α πό τον θά να το, σε τρο χαί ο δυ στύ χη μα στη λε ω φό ρο Κη φι σί ας, του μαθητή μας Σό λω να Κα ρυ δά κη. Το τραγι κό αυ τό γε γονός, που ή ταν έ να α πό τα πολλά πα ρό μοια στο ση μεί ο ε κεί νο, προ κά λε σε έ ντο νη την α γα νά κτη ση της εκ παιδευ τι κής κοι νό τη τας και των κα τοί κων της πε ριο χής. Το Διοι κη τι κό Συμ βού λιο του Ε ΕΙ πή ρε α μέ σως την α πόφα ση να α να λά βει την πρω το βου λί α για κα τα σκευ ή μιας πε ζο γέ φυ ρας. Ε πι κοι νω νή σα με με μέ λη της Κολλεγια κής οικο γέ νειας, τα ο ποί α πρό θυ μα α ντα πο κρί θη καν στην πρό τα σή μας να συμ βάλουν στο εγ χεί ρη μα, με πρώτο τον συν-α πό φοι το Γιώρ γο Προ κο πί ου, που προ σφέρθη κε να χρη μα το δο τή σει, ως δω ρη τής, το έργο. Σχη ματί σθη κε έ τσι μια ο μά δα που α νέ λα βε να υ λο ποι ή σει την τολ μη ρή πρω το βου λί α του Κολ λε γί ου. Σε ε λά χι στο χρό νο η ο μά δα μας κι νή θη κε συ στη μα τι κά και πραγ μα το ποί η σε το σπου δαί ο αυ τό έρ γο, το ο ποί ο πα ρα δό θη κε προς χρήση τον Νο έμ βριο του 2011, για να ε ξυ πη ρε τεί με ασφάλεια τα παι διά των 15 σχο λεί ων της πε ριοχής, τους ερ γαζο μέ νους, αλ λά και ό λους τους κα τοί κους της. Α ντι με τω πί σα με πολ λές δυ σκο λί ες, ξε πε ρά σα με α μέτρη τα ε μπό δια, δώ σα με άμε σες λύ σεις σε πολ λά πο λύ πλοκα προ βλήμα τα. Στις προ σπά θειές μας εί χα με τη βο ή θεια κά ποιων α νοι χτό μυα λων αν θρώ πων σε κρα τι κές υ πηρεσί ες και δη μό σιους ορ γα νι σμούς, της το πι κής αυ το διοίκη σης, των ΜΜΕ. Η ε πι τυ χί α, ό μως, ο φεί λε ται κυ ρί ως στις μέ χρι αυ τα πάρ νη σης προσπά θειες των αν θρώ πων της ο μά δας. Α ποτε λούν υ πό δειγ μα ε θε λο ντι σμού, συλλο γι κής δου λειάς, α φο σί ω σης και ε παγ γελ μα τι κής α ξιοσύ νης. Το πρω το πορια κό αυ τό έρ γο χα ρα κτη ρί ζε ται α πό πλη ρό τη τα και υ ψη λή ποιό τη τα σχε δια σμού κα τα σκευ ής και πα ρο χών, κα θώς και α πό πολ λά και νοτό μα στοι χεί α. Θα θέ λα τε να α να φέ ρε τε ο ρι σμέ να από τα και νο τόμα αυ τά στοι χεί α; Είναι πολ λά και, αν αρ χί σω να τα α πα ριθμώ, θα ξε πε ρά σω κα τά πο λύ τα όρια αυ τής της συ νέ ντευ ξης. Γι αυ τό δεν θα α να φερ θώ στις εν σω μα τω μέ νες στη Γέ φυ ρα αρ χιτε κτο νι κές και τε χνο λο γι κές-τε χνι κές-κα τα σκευα στι κές και νοτο μί ες. Θα ε πι ση μά νω ο ρι σμέ νες γε νι κό τε ρου ενδια φέ ρο ντος: Κύ ριο συ στα τι κό και νο το μί ας της Γέ φυ ρας Πε ζών-γέ φυ ρας Παι διών εί ναι ό τι α ποτε λεί πρό τυ πο συ νερ γα σί ας της ι διω τι κής πρω τοβουλί ας με το κρά τος. Έ χει, ε πί πλέ ον, και έ να στοι- χεί ο μο να δι κό τητας. To γε γο νός ό τι ο φο ρέ ας πλή ρους δη μιουργί ας αυ τού του δη μό σιας ω φέ λειας έρ γου εί ναι ι διω τι κός: Το μη κερ δο σκο πι κό σω μα τεί ο EEI, το Κολ λέ γιο, χω ρίς κα μιά οι κο νο μι κή ή άλ λη ε πι βά ρυν ση του κρά τους ή της το πι κής αυ το διοί κη σης. Αυ τό το σύν θε το, πρό τυ πο αρ χι τε κτο νι κά και τε χνι κά έρ γο σχε διά σθη κε, με λε τή θη κε, χρη μα το δο τή θη κε, υ λο ποι ή θη κε με προ σφο ρά με λών της Κολλε για κής οι κο γέ νειας και φί λων του Σχο λεί ου μας. Έ να α πό τα στοι χεί α αι σθη τι κής και νο το μί ας της Γέ φυ ρας εί ναι ό τι την κο σμούν δύ ο ει κα στι κά έρ γα και στί χοι α πό δύ ο ποι ή ματα του Ο δυσ σέ α Ε λύ τη ως α φιέ ρω μα στα παι διά, έ να δια χρο νι κό ό νει ρο των ο ποί ων πραγ μα τώ νει το έρ γο. Ανε κτί μη τη προ στι θέ με νη α ξί α στο έρ γο δί νει έ να ξε χω ρι στό γνώ ρισμά του. Η Γέ φυ ρα Πε ζών-γέ φυ ρα Παι διών εί ναι δη μιούρ γη μα ψυχής, δη μιούρ γη μα α γά πης. Κλεί νει μέ σα της τη μνή μη και τη θλί ψη για τους αν θρώ πους που χά θη καν, α κρι βώς ε πει δή δεν υ πήρ χε η γέ φυρα αυ τή. Κλεί νει, ε πί σης, μέ σα της την ευαι σθη σί α, το πνεύ μα ε νερ γού ε θε λοντι σμού πολλών συ μπο λι τών μας. Αν θρώ πων που, ο κα θένας με τις δυ νάμεις του, αλ λά και με συ νέργεια, μετα σχη μα τί ζουν τους προ βλημα τι σμούς τους για τα κα κώς κεί με να σε γό νι μη δρά ση, την κοι νω νι κή υ πευ θυ νό τη τά τους σε χει ρο πια στό κοινω φε λές έρ γο. Πρέ πει να ο μο λο γή σω, και ως Πρό ε δρος του Δ.Σ. του Ε ΕΙ, που εί χε την πρω το βουλί α και την ευ θύ νη δη μιουρ γί ας της Γέ φυ ρας, και ως αρ χι τέ κτων, που συ νέ βα λε πρω τί στως στη σχε δί α σή της, και ως ε πί κε φα λής του Γραφεί ου Α λέ ξαν δρος Κ. Σα μα ράς & Συ νερ γάτες, που εκ πό νη σε την αρ χι τεκτο νι κή με λέ τη και εί χε τη γε νι κή ε πο πτεί α και τον συ ντο νι σμό του έρ γου, ό τι έ χω ταυ τι σθεί με αυ τό. Ό πως, άλ λω στε, τέ τοια ταύ τι ση δί καια έ χουν και όλοι οι άλ λοι συ ντε λε στές της με γά λης αυ τής προ σπά θειας. Εν κα τα κλεί δι: Ό ταν ι δρύ θη κε το Ε ΕΙ, το Κολ λέ γιο το 1925, οι ι δρυ τές του εί χαν ως ό ρα μα την αρ μο νι κή α νά πτυ ξη των πνευ μα τι κών, η θι κών και σω μα τι κών δυ νά με ων και του χα ρα κτή ρα των μα θη τών μέ σω του ε μπλου τι σμού του ι σχύ ο ντος εκ παι δευ τι κού συ στή μα τος με σύγ χρο νες με θό δους μορ φώ σε ως, προ σαρ μο σμέ νες στην ι στο ρί α, στην πα ρά δοση, και στις ε θνι κές α νά γκες της χώ ρας. Α πό τό τε, ποια εί ναι η πο ρεί α του Κολ λε γί ου και σε ποιο βαθ μό πι στεύε τε ό τι έ χουν ε πι τευ χθεί οι παρα πά νω στό χοι-ό ρα μα; Και ποιοι εί ναι οι στόχοι σας για το μέλ λον; Η πο ρεί α και η ε ξέ λι ξη του Κολ λε γί ου α πό το ξε κί νη μά του μέ χρι σή με ρα πι στεύ ω ό τι δι καιώ νει α πό λυ τα το ό ρα μα, τις προσ δο κί ες των ι δρυ τών του στο ε πί πε δο της εκ παί δευ σης-μόρ φω σης που πα ρέ χει και στην ευρύ τε ρη πο λύπλευ ρη προ σφο ρά του στην παι δεί α, στην κοι νω νί α, στην πα τρί δα μας γε νι κότε ρα. Το Κολ λέ γιο απο τε λεί, όχι α πλώς Κέντρο Α ριστεί ας, αλ λά δια χρο νι κά, μέσω της δι κής του δραστη ριό τη τας και της ξεχω ρι στής συμ βολής των χι λιά δων απο φοί των του σε διά φο ρους το μείς, και Φά ρο Α ρι στεί ας. Αυ τό βε βαιώ νε ται και με τη βρά βευ ση του EEI α πό την Α κα δη μί α Α θη νών, για την 85χρο νη προ σφο ρά του Κολ λε γί ου στην παι δεί α, στην κοινωνί α και στον πο λι τι σμό. Οι στό χοι μας για το μέλ λον α ντι κα το πτρί ζουν το ό ρα μα των ι δρυτών του Κολ λε γί ου, ό πως τους α να φέ ρα τε. Για την ε πί τευ ξή τους πορευό μαστε και θα πο ρευ τού με με πυξί δα πά ντα τις δι κές τους αρ χές και α ξίες, με γνώ μο να το τρί πτυχο πα ρά δο ση-συ νέ χεια-και νο το μί α. 137