Fragmentation and Exclusion: Understanding and Overcoming the Multiple Impacts of the European Crisis (Fragmex) Π3.5: Social networking electronic platform Έκδοση 0.1 R-2015-11 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2015
. 2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΚΔΟΣΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 0.1 30/11/2015 Α. Καμέας,Β. Στεφανής, I. Μαρίνη, Λ. Σερεμέτη, Ρ. Πέεβα, Α. Χριστοδουλοπούλου 3
4
ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο παρόν παραδοτέο παρουσιάζεται ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη της πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης που υλοποιήθηκε στα πλαίσια του έργου Fragmex. Αρχικά δίνονται με συνοπτικό τρόπο κάποιες τεχνικές λεπτομέρειες για την υλοποίηση της πλατφόρμας, όπως οι τεχνολογίες υλοποίησης και πληροφορίες για τη φιλοξενία του. Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι λειτουργίες της πλατφόρμας. Επίσης, παρουσιάζεται η υλοποίηση web διεπαφής για την υποβολή προκαθορισμένων ερωτημάτων προς την οντολογία που σχεδιάστηκε στα πλαίσια του έργου. Τέλος, γίνεται αναφορά στις βελτιώσεις που πραγματοποιήθηκαν στην πλατφόρμα, κατόπιν αντίστοιχων προτάσεων από τους χρήστες αλλά και δυνητικούς χρήστες της πλατφόρμας. 5
6
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Εισαγωγή... 9 Τεχνικές πληροφορίες... 9 Αρχική σελίδα... 11 Χρήστες... 11 Προσθήκη υλικού... 15 Βασικές επιλογές... 17 Ενέργειες βελτίωσης της πλατφόρμας... 20 Διενέργεια επικοινωνίας και αποτελέσματα... 21 Διαδικασία Διαμόρφωσης Αλλαγών στην Ηλεκτρονική Πλατφόρμα... 22 Web διεπαφή οντολογίας... 25 Επίλογος... 28 7
8
Σχεδιασμός και ανάπτυξη πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης Εισαγωγή Στα πλαίσια του έργου Fragmex σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης η οποία ενσωματώνει όλα τα σύγχρονα εργαλεία του παγκόσμιου ιστού όπως ιστολόγια, φόρουμ κ.α. Η πλατφόρμα προς το παρόν είναι προσβάσιμη στο σύνδεσμο http://www.fragmex.eu/platform. To παραπάνω URL υπάρχει δυνατότητα να αλλάξει, στην περίπτωση που αγοραστεί κάποιο διαφορετικό domain name αποκλειστικά για την πλατφόρμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο σχεδιασμό της πλατφόρμας λάβαμε υπόψη και τις παρατηρήσεις δυνητικών χρηστών, όπως αυτές προέκυψαν στα πλαίσια της εκδήλωσης «The Social Effects of the Crisis and the Role of Civil Society» που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, στις 11/3/2014. Στη συνέχεια, η πλατφόρμα δέχθηκε νέες βελτιώσεις με βάση τις ανάγκες και τις παρατηρήσεις που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια εκδήλωση με θέμα "Κατανοώντας και ξεπερνώντας τις επιπτώσεις της Κρίσης με τη βοήθεια εργαλείων κοινωνικού λογισμικού" στις 22/07/2014 στην Πάτρα στο κτίριο του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, αλλά και με την προσωπική επαφή που υπήρξε μέσω των συνεντεύξεων για την διεξαγωγή της έρευνας πεδίου. Σκοπός όλων αυτών των βελτιώσεων είναι να γίνει η πλατφόρμα φιλικότερη και πιο προσιτή στους χρήστες. Τεχνικές πληροφορίες Η πλατφόρμα έχει βασιστεί στο δημοφιλές content management system (CMS) Drupal και συγκεκριμένα στην έκδοση Drupal 7. To CMS Drupal δίνεται δωρεάν, είναι ανοικτού κώδικα (open source), υποστηρίζεται από μία ευρεία παγκόσμια κοινότητα προγραμματιστών, έχει διαθέσιμα χιλιάδες modules τα οποία επεκτείνουν την λειτουργικότητά του και μετρά εκατομμύρια ενεργές εγκαταστάσεις παγκοσμίως. Η χρήση του Drupal 7 ως βάση για την ανάπτυξη της πλατφόρμας, εκτός των άλλων, διασφαλίζει συμβατότητα με τις τελευταίες εκδόσεις όλων των δημοφιλών φυλλομετρητών όπως Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome, Apple Safari και Opera. Επίσης, το Drupal 7 ακολουθεί όλα τα πρότυπα του World Wide Web Consortium (W3C) σχετικά με την προσβασιμότητα των σελίδων και συγκεκριμένα τα Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.0 και Authoring Tool 9
Accessibility Guidelines (ATAG) 2.0. Τέλος, το Drupal θεωρείται μία από τις πιο αξιόπιστες λύσεις στον τομέα της ασφάλειας. Μάλιστα, έχει δημιουργηθεί ειδική ομάδα η οποία ασχολείται με το θέμα τυχόν αστοχιών του πηγαίου κώδικα και παρέχονται συχνές ενημερώσεις ασφαλείας προς την κοινότητα των χρηστών. Η φιλοξενία του ιστοχώρου γίνεται σε έναν ανεξάρτητο εικονικό εξυπηρετητή (virtual machine) με λειτουργικό σύστημα Ubuntu Linux 12.04, ο οποίος έχει δημιουργηθεί στην υποδομή εικονικών μηχανών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ). Για την υποδομή του εξυπηρετητή έχει εξασφαλιστεί αδιάλειπτη παροχή ρεύματος με χρήση UPS ενώ η σύνδεση στο διαδίκτυο γίνεται μέσω της κεντρικής διαδικτυακής υποδομής του ΕΑΠ (σύνδεση 1 Gbit) και κατ επέκτασης του Εθνικού Δικτύου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ). 10
Αρχική σελίδα Η αρχική σελίδα της πλατφόρμας φαίνεται στην παρακάτω εικόνα (τα έγχρωμα πλαίσια έχουν προστεθεί στην εικόνα για την επεξήγηση). Εικόνα 1. Αρχική σελίδα Η δομή των σελίδων της πλατφόρμας, όπως φαίνεται και στην παραπάνω εικόνα, είναι η ακόλουθη. Στο πάνω μέρος της κάθε σελίδας (κόκκινο πλαίσιο) υπάρχει το μενού πλοήγησης, στο αριστερό μέρος (πράσινο πλαίσιο) υπάρχει το μενού λειτουργιών χρήστη (εγγραφή, σύνδεση, δημιουργία περιεχομένου, μεταφράσεις κλπ) ενώ τέλος, η περιοχή που έχει επισημανθεί στην εικόνα με το μπλε πλαίσιο είναι η περιοχή στην οποία εμφανίζεται το περιεχόμενο (φόρμες, κείμενα, φωτογραφίες κ.λπ) της κάθε επιλογής. Χρήστες Οι χρήστες της πλατφόρμας χωρίζονται στις εξής κατηγορίες: Επισκέπτες Εγγεγραμμένοι χρήστες o Ιδιώτες 11
o Φορείς Διαχειριστές Οι επισκέπτες έχουν αποκλειστικά δικαιώματα ανάγνωσης στην πλατφόρμα και μόνο για υλικό το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως δημόσιο. Επίσης, οι επισκέπτες μπορούν να κάνουν αίτηση για δημιουργία νέου λογαριασμού. Κατά την εγγραφή ενός νέου χρήστη, το πρώτο βήμα είναι η επιλογή της υποκατηγορίας του χρήστη, δηλαδή αν πρόκειται για ιδιώτη ή αν πρόκειται για δημιουργία λογαριασμού φορέα. Εικόνα 2. Επιλογή κατηγορίας χρήστη κατά την εγγραφή Στην περίπτωση που ο επισκέπτης επιλέξει να εγγραφεί ως ιδιώτης, εμφανίζεται η παρακάτω φόρμα εγγραφής στην οποία τα μόνα πεδία είναι το επιθυμητό όνομα χρήστη, μία email διεύθυνση και το ονοματεπώνυμο του χρήστη. 12
Εικόνα 3. Εγγραφή ιδιώτη Αντίθετα, κατά τη δημιουργία λογαριασμού φορέα τα στοιχεία που απαιτείται να συμπληρωθούν περιλαμβάνουν όνομα χρήστη, email, τίτλο φορέα, τηλέφωνο, fax, δημόσιο email επικοινωνίας, ιστότοπο, ταχυδρομική διεύθυνση και κατηγορία φορέα (μία ή περισσότερες επιλογές). Τέλος, ο χρήστης-φορέας έχει τη δυνατότητα να θέσει πάνω σε έναν χάρτη (Google Maps) την ακριβή θέση των εγκαταστάσεων του φορέα (αν υπάρχουν). Σκοπός είναι, σε επόμενη έκδοση της πλατφόρμας, να δημιουργηθεί ένας ενιαίος διαδραστικός χάρτης πάνω στον οποίο θα εμφανίζονται συγκεντρωτικά όλοι οι εγγεγραμμένοι, στην πλατφόρμα, φορείς. 13
Εικόνα 4. Δημιουργία λογαριασμού φορέα 14
Όλοι οι λογαριασμοί που δημιουργούνται στην πλατφόρμα, αρχικά είναι ανενεργοί. Αμέσως μετά τη δημιουργία τους, οι διαχειριστές της πλατφόρμας, αφού ελέγξουν την εγκυρότητα των στοιχείων των λογαριασμών, προχωρούν στην ενεργοποίηση του κάθε λογαριασμού. Με την ενεργοποίηση του λογαριασμού από τους διαχειριστές, ο χρήστης λαμβάνει ένα αυτόματο email από το σύστημα ότι ο λογαριασμός του είναι έτοιμος προς χρήση. Τέλος, στους εγγεγραμμένους χρήστες δίνεται η δυνατότητα δημιουργίας νέου συνθηματικού, μέσω της παρακάτω φόρμας. Οι οδηγίες για τη δημιουργία του νέου συνθηματικού στέλνονται στο email που είχε χρησιμοποίηση ο χρήστης κατά της εγγραφή του. Η ανάκτηση του υπάρχοντος συνθηματικού δεν είναι τεχνικά εφικτή, καθώς οι κωδικοί πρόσβασης των χρηστών αποθηκεύονται κρυπτογραφημένοι. Προσθήκη υλικού Εικόνα 5. Ανάκτηση νέου συνθηματικού Οι εγγεγραμμένοι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να δημιουργούν το παρακάτω υλικό στην πλατφόρμα: Αναρτήσεις ιστολογίου (blogs) Θέματα συζητήσεων (forums) Δημιουργία ομάδων χρηστών (groups) Αναρτήσεις σε ομάδες χρηστών (group posts) Σελιδοδείκτες 15
Η προσθήκη όλων των τύπων υλικού είναι δυνατή από την επιλογή «Προσθήκη ύλης» στο αριστερό μενού του εγγεγραμμένου χρήστη, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα: Εικόνα 6. Προσθήκη υλικού από τους χρήστες Επίσης, κάθε χρήστης έχει τη δυνατότητα σχολιασμού του υλικού που έχουν προσθέσει οι ίδιοι ή άλλοι χρήστες της πλατφόρμας. Με τη δυνατότητα αυτή προωθείται ο διάλογος μεταξύ των μελών της πλατφόρμας, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα. 16
Βασικές επιλογές Εικόνα 7. Προσθήκη σχολίου σε ανάρτηση ιστολογίου Στην τελική έκδοση της πλατφόρμας υπάρχουν οι παρακάτω βασικές επιλογές/ λειτουργίες για τους εγγεγραμμένους χρήστες: Αρχική Ιστολόγια Φόρουμ Ευκαιρίες Χρηματοδότησης Σελιδοδείκτες Λίστα μελών Συχνές ερωτήσεις Επικοινωνία 17
Όλες οι παραπάνω επιλογές είναι συνεχώς διαθέσιμες στους χρήστες κατά την πλοήγησή τους στην πλατφόρμα. Η επιλογή «Αρχική» επιστρέφει το χρήστη στην αρχική σελίδα της πλατφόρμας. Στη επιλογή ιστολόγια, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να δει όλες τις νέες αναρτήσεις ιστολογίου (blogs), από όλους τους χρήστες, ταξινομημένες με βάση την ημερομηνία ανάρτησης, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Εικόνα 8. Πρόσφατες αναρτήσεις ιστολογίου Η επιλογή «Φόρουμ» μεταφέρει το χρήστη στην πλατφόρμα συζητήσεων του Fragmex όπου κάθε χρήστης έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει μία νέα συζήτηση ή να συμμετάσχει (με απαντήσεις) σε κάποια από τις υπάρχουσες. Οι συζητήσεις υπάρχει δυνατότητα να χωριστούν σε κατηγορίες. Η επιλογή «Ευκαιρίες χρηματοδότησης» αποτελεί το μέσο πληροφόρησης των φορέων για ανοιχτές προσκλήσεις για ευρωπαϊκά ή εθνικά έργα κ.λπ. Η ομάδα του Fragmex, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα, έχει αναλάβει να ενημερώνει τη συγκεκριμένη ενότητα με όλα τα νέα που αφορούν αυτόν τον τομέα. 18
Εικόνα 9. Ευκαιρίες χρηματοδότησης. Η επιλογή «Σελιδοδείκτες» περιέχει χρήσιμους συνδέσμους που έχουν προστεθεί στην πλατφόρμα από τους χρήστες. Η επιλογή «Λίστα μελών» είναι διαθέσιμη μόνο στους εγγεγραμμένους χρήστες (όχι στους επισκέπτες) και περιέχει μία λίστα με όλους τους χρήστες που έχουν εγγραφεί στην πλατφόρμα, χωρισμένους ανά κατηγορία (φορείς και ιδιώτες) και σελιδοποιημένους ανά 15. Εικόνα 10. Λίστα μελών 19
Στην ενότητα «Συχνές ερωτήσεις» έχει αναρτηθεί ένα δεκάλεπτο βίντεο που δημιουργήθηκε στα πλαίσια του έργου. Το συγκεκριμένο βίντεο περιέχει βασικές οδηγίες χρήσης της πλατφόρμας, ώστε ένας χρήστης με βασικές γνώσεις πληροφορικής να μπορεί να εξοικειωθεί γρήγορα με το περιβάλλον και τις δυνατότητες της πλατφόρμας. Το βίντεο, είναι διαθέσιμο και στο YouTube 1. Τέλος, η επιλογή περιέχει μία φόρμα επικοινωνίας των μελών με το διαχειριστή της πλατφόρμας (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο) καθώς και πλήρη στοιχεία επικοινωνίας (τηλέφωνο, email, web site) όπου οι χρήστες μπορούν να απευθύνουν αιτήματα τεχνικής υποστήριξης και απορίες για τη χρήση της πλατφόρμας. Εικόνα 11. Βίντεο με βασικές οδηγίες χρήσης της πλατφόρμας Ενέργειες βελτίωσης της πλατφόρμας Το ΕΑΠ εργάζεται στην κατεύθυνση της συνεχούς βελτίωσης της πλατφόρμας με αλλαγές και προσθήκες νέων δυνατοτήτων. Με βάση τις ανάγκες και τις παρατηρήσεις που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της εκδήλωση με θέμα "Κατανοώντας και ξεπερνώντας τις επιπτώσεις της Κρίσης με τη βοήθεια εργαλείων κοινωνικού λογισμικού" στις 22/07/2014 στην Πάτρα στο κτίριο του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, αλλά και με την προσωπική επαφή που υπήρξε μέσω των συνεντεύξεων για την διεξαγωγή της έρευνας πεδίου, κρίθηκε απαραίτητο να δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη του περιεχομένου και στη βελτίωση της ήδη υπάρχουσας πλατφόρμας, προκειμένου να γίνει πιο προσιτή στους δυνητικούς χρήστες. 1 https://www.youtube.com/watch?v=zb9eqxlclnk 20
Διενέργεια επικοινωνίας και αποτελέσματα Ως πρώτο βήμα, συντάχθηκε, από την ομάδα έργου του ΕΑΠ, το παρακάτω κείμενο το οποίο εξηγεί με σαφήνεια τους λόγους δημιουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης, το σκοπό, τις δυνατότητες που προσφέρει αλλά και τα μελλοντικά της οφέλη, στην προαγωγή του έργου της κοινωνίας των πολιτών στην περιοχή μας αλλά και ευρύτερα. Το πλήρες κείμενο που έχει αναρτηθεί στην αρχική σελίδα είναι το εξής: «H παρούσα Κοινωνική Ηλεκτρονική Πλατφόρμα αναπτύχθηκε και σχεδιάστηκε από το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ), στο πλαίσιο του έργου με τίτλο «Διάσπαση και Αποκλεισμός: Κατανοώντας και Ξεπερνώντας τις Πολύπλευρες Επιπτώσεις της Κρίσης», στην πράξη «Διμερής Ε&Τ Συνεργασία Ελλάδας- Γερμανίας 2013-2015» της Δράσης Εθνικής Εμβέλειας «Διμερείς, Πολυμερείς και Περιφερειακές Ε&Τ Συνεργασίες». Η κοινωνική ηλεκτρονική πλατφόρμα, η οποία έχει βασισθεί στην τεχνολογία Web 2.0, παρέχει στην κοινωνία των χρηστών της, την δυνατότητα εγγραφής, bookmarking, tagging, καθώς και η διαμόρφωση «προσωπικών» σελίδων. Επίσης, προσφέρεται η δυνατότητα ποικίλων υπηρεσιών, όπως παρουσιάσεις case-studies και σχετικών εκθέσεων, ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών, δικτύωση, υποστήριξη δημόσιων συζητήσεων, τηλεδιασκέψεις. Απώτερος στόχος, είναι η παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών προς τους χρήστες, ώστε η εν λόγω κοινωνική ηλεκτρονική πλατφόρμα να εδραιωθεί ως εργαλείο ενδυνάμωσης των πολιτών εν μέσω κρίσης. Μέσω της εγγραφής της οργάνωσης σας, στην Ηλεκτρονική Κοινωνική Πλατφόρμα, σας δίνετε η δυνατότητα δημιουργίας «προσωπικής» σελίδας, στην οποία θα μπορείτε να αναρτάτε την περιγραφή της οργάνωσης σας, την προσφορά σας, τις μελλοντικές σας δράσεις, αλλά και τις ανάγκες σας. Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο θα διευκολυνθούν οι συνεργασίες σας αλλά και θα αναδειχτούν και οι υπηρεσίες σας. Επίσης, θα προαχθεί η οικοδόμηση της επικοινωνίας σας (ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών, δικτύωση, δημόσιες συζητήσεις, τηλεδιασκέψεις κ.λπ.), με ομοειδείς- και όχι μόνοοργανώσεις εντός εσωτερικού αλλά και εξωτερικού. Ως δεύτερο βήμα, και δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις ανάγκες σας, θα υποστηριχθούν εκπαιδευτικές υπηρεσίες (training courses, σεμινάρια, διαδικτυακές διαλέξεις), προκειμένου να αντιμετωπίσετε προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί εντός της κρίσης. 21
Επίσης, θα αναρτούνται προγράμματα, μέσω των οποίων θα μπορούσατε να χρηματοδοτήσετε κάποιες από τις δραστηριότητές σας. Η συμμετοχή σας, είναι ιδιαίτερα σημαντική για την βελτίωση και την διαμόρφωση της, και κατ επέκταση, θα συμβάλλει τα μέγιστα στην προαγωγή του έργου της κοινωνίας των πολιτών στην περιοχή μας αλλά και ευρύτερα.» Η προώθηση της πλατφόρμας έγινε μέσω της επικοινωνίας με τις οργανώσεις του Νομού Αχαΐας, η οποία πραγματοποιήθηκε σε δύο στάδια. Αρχικά, ακολούθησε τηλεφωνική επικοινωνία- και σε ορισμένες περιπτώσεις επίσκεψη στο χώρο τους- με όσες οργανώσεις είχαν ήδη συμμετάσχει στην πρώτη φάση της έρευνας πεδίου (Μάιος 2014). Παράλληλα, και κατά τη διάρκεια της υλοποίησης της δεύτερης(2ης) φάσης της έρευνας πεδίου (Μάρτιος- Απρίλιος 2015) έγινε γνωστοποίηση και παρουσίαση των σκοπών και των οφελών της πλατφόρμας- με βάση το συνταχθέν κείμενο - στις νέες οργανώσεις που λαμβάνανε μέρος, ενώ παράλληλα πληροφορούμασταν από τους εκπροσώπους για τις ανάγκες των οργανώσεων τους. Σκοπός μας ήταν, εκ πρώτης, να παρακινηθούν οι εκπρόσωποι ή τα μέλη των οργανώσεων, για να αποκτήσουν προσωπικό λογαριασμό καταχωρώντας τα στοιχεία τους (όνομα φορέα, διεύθυνση, τηλέφωνο, e-mail) στη αντίστοιχη φόρμα εγγραφής της ηλεκτρονικής πλατφόρμας και κατ επέκταση να δημιουργήσουν προσωπικά ιστολόγια, αναρτώντας την περιγραφή της οργάνωσης τους, την προσφορά τους, μελλοντικές δράσεις, αλλά και τις ανάγκες τους. Διαδικασία Διαμόρφωσης Αλλαγών στην Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Όπως αναφέρθηκε συνοπτικά και παραπάνω, η επικοινωνία μας με τους φορείς μας έφερε αντιμέτωπες με την γνωστοποίηση των πραγματικών αναγκών τους. Εδώ, πρέπει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι εκπρόσωποι (ενήλικες άνω των 45 ετών, άτομα με αναπηρία) των συμμετεχόντων οργανώσεων στο έργο FRAGMEX δεν ήταν εξοικειωμένοιπροσωπικά- με την χρήση του Διαδικτύου και τους όρους του. Έτσι, με βάση τα παραπάνω δεδομένα, αλλά και λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις παρατηρήσεις των εκπροσώπων των φορέων, θεωρήσαμε σκόπιμο να δημιουργήσουμε ένα πιο ελκυστικό και φιλικό περιβάλλον της πλατφόρμας, να συμπληρωθούν τυχόν 22
ελλείψεις και να δημιουργηθούν κάποια βοηθητικά πεδία στο μενού πλοήγησης, προκειμένου να διευκολύνονται οι δυνητικοί χρήστες. Ταυτόχρονα, η ομάδα έργου του ΕΑΠ, διενεργεί καθημερινή έρευνα στο Διαδίκτυο, για τον εντοπισμό επίκαιρου ενημερωτικού υλικού που αφορούσε τις οργανώσεις (εκδηλώσεις, άρθρα κ.λπ.), το οποίο και αναρτάται στην πλατφόρμα, κάνοντας χρήση των αντίστοιχων κοινωνικών εργαλείων και συγκεκριμένα των ιστολογίων. Επίσης, συνοψίσαμε τις παρατηρήσεις των χρηστών που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης στις 22/07/2014, αλλά και αυτές που έγιναν μέσω των συναντήσεων κατά την πραγματοποίηση της έρευνας πεδίου συνολικά, και πραγματοποιήθηκαν οι παρακάτω αλλαγές στην εμφάνιση και την λειτουργικότητα της πλατφόρμας, όπως παρουσιάζονται παρακάτω. Εικόνα 12. Νέα δομή αρχική σελίδας Όπως φαίνεται και στην παραπάνω εικόνα, τα χρώματα της πλατφόρμας έχουν αλλάξει ώστε να συμβαδίζουν περισσότερο με τα χρώματα του λογοτύπου του έργου. Επίσης, τόσο στην πλατφόρμα όσο και στον επίσημο ιστοχώρο του έργου χρησιμοποιήθηκε η ίδια γραμματοσειρά για λόγους καλύτερης εμφάνισης και ομοιομορφίας. Ακόμη, έχουν προστεθεί δύο νέες επιλογές στο βασικό μενού πλοήγησης, «Συχνές Ερωτήσεις» και «Επικοινωνία». Στην ενότητα «Συχνές ερωτήσεις», θα προστεθεί λίστα με ερωτήσεις που θα μπορούσαν να φανούν βοηθητικές προς τους χρήστες, κυρίως για τον τρόπο λειτουργίας της πλατφόρμας. Στην ενότητα «Επικοινωνία» οι χρήστες αλλά και οι επισκέπτες της πλατφόρμας μπορούν να αποστείλουν μήνυμα προς τους διαχειριστές της πλατφόρμας με τυχόν απορίες ή προτάσεις. Μία επιπλέον, αισθητική βελτίωση της πλατφόρμας, που συγχρόνως βοηθά και στη δημιουργία μιας κοινής ταυτότητας του έργου, είναι η δημιουργία ενός favicon (συντομογραφία των αγγλικών λέξεων favorites icon), με βάση το 23
επίσημο λογότυπο του έργου, και η ενσωμάτωσή του στην πλατφόρμα, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα. Το favicon χρησιμοποιείται από τον web browser ώστε να εμφανίζεται δίπλα στην μπάρα με τις διευθύνσεις ή δίπλα στην ονομασία της σελίδας αλλά και στην λίστα με τους σελιδοδείκτες σελίδων. Τέλος, ο τρόπος εναλλαγής μεταξύ διαθέσιμων γλωσσών της πλατφόρμας άλλαξε με τέτοιο τρόπο ώστε να καταλαμβάνει μικρότερο χώρο και να παρουσιάζονται άμεσα στο χρήστη οι διαθέσιμες γλώσσες. Εικόνα 13. Favicon πλατφόρμας Ακόμη, στην κεντρική σελίδα του έργου έχει προστεθεί ένας δυναμικός χάρτης που περιέχει τις τοποθεσίες όλων των φορέων που έχουν καταχωρήσει την ταχυδρομική τους διεύθυνση στο αντίστοιχο πεδίο του προφίλ τους. Όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα, ο χάρτης περιέχει «πινέζες» στην περιοχή της Αχαΐας και της Αττικής, καθώς τη δεδομένη στιγμή εγγεγραμμένοι στην πλατφόρμα είναι φορείς από τις περιοχές αυτές. Στην ίδια εικόνα φαίνεται και ο νέος τρόπος εμφάνισης του πρόσφατου υλικού που έχει αναρτηθεί στην πλατφόρμα. Εικόνα 14. Διαδραστικός χάρτης και πρόσφατο υλικό. Τέλος, από την επικοινωνία με τους χρήστες και τους δυνητικούς χρήστες της πλατφόρμας προέκυψαν και οι παρακάτω προτάσεις οι οποίες θα υλοποιηθούν το επόμενο χρονικό διάστημα, θα ενσωματωθούν στην πλατφόρμα και θα παρουσιαστούν σε επόμενη έκδοση του παραδοτέου. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν: 24
Σύνδεση με την επίσημη σελίδα του έργου στο Facebook Ενότητα «Χρήσιμοι Σύνδεσμοι» όπου ενδεικτικά θα μπορούσε να περιέχει λίστα με τις οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα κ.α. Προσθήκη στην αρχική σελίδα ενός block εντός του οποίου θα εναλλάσσονται τα λογότυπα των εγγεγραμμένων οργανώσεων Web διεπαφή οντολογίας Στα πλαίσια του έργου Fragmex υλοποιήθηκε μία οντολογία, η οποία αποτελεί επί της ουσίας μια βάση γνώσης που κωδικοποιεί όλη την πληροφορία που προέκυψε από την έρευνα πεδίου των άλλων πακέτων εργασίας. Γενικά, η πρόσβαση σε μία οντολογία γίνεται με τη βοήθεια εξειδικευμένου λογισμικού, όπως το Protégé 2. To πρόβλημα σε αυτή την περίπτωση είναι ότι ένας χρήστης με βασικές γνώσεις πληροφορικής δε μπορεί να χειριστεί τέτοιο εξειδικευμένο λογισμικό και, κατ επέκταση, δε μπορεί να έχει πρόσβαση στη βάση γνώσης της οντολογίας. Για το σκοπό αυτό υλοποιήθηκε μία web εφαρμογή όπου ο χρήστης, μέσω διαδραστικών φορμών, μπορεί να υποβάλλει προκαθορισμένα ερωτήματα στην οντολογία και να λάβει τις απαντήσεις της βάσης γνώσης. Εικόνα 15. Web εφαρμογή για υποβολή ερωτημάτων στη βάση γνώσης του Fragmex Η web εφαρμογή είναι διαθέσιμη στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.fragmex.eu/ontology. Στην αρχική σελίδα (όπως φαίνεται και στην παραπάνω εικόνα) ο χρήστης μπορεί να επιλέξει μεταξύ 12 προκαθορισμένων ερωτημάτων. Για παράδειγμα, το ερώτημα 5 που φαίνεται στην παρακάτω εικόνα έχει τίτλο «Ποιες στρατηγικές ακολουθούν οι ΜΚΟ (ανά τομέα) πριν και μετά την κρίση;». Ο χρήστης επιλέγει 2 http://protege.stanford.edu/ 25
την κατηγορία που τον ενδιαφέρει (τομέας), τη χρονική περίοδο (πριν και μετά την κρίση) και υποβάλει το ερώτημα προς τη βάση γνώσης. Εικόνα 16. Παράδειγμα ερωτήματος προς τη βάση γνώσης Η απάντηση έρχεται πάλι μέσω της εφαρμογής, με τη μορφή κειμένου, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα. Σε τεχνικό επίπεδο, η web εφαρμογή λειτουργεί ως εξής. Γενικά, η υποβολή των ερωτημάτων προς μία οντολογία γίνεται με χρήση μίας γλώσσας ειδικού σκοπού, τη SPARQL. Επομένως, επί της ουσίας η web εφαρμογή που υλοποιήθηκε, δημιουργεί δυναμικά (με χρήση PHP) SPARQL ερωτήματα με βάση τις επιλογές του χρήστη στις διαδραστικές φόρμες. Τα ερωτήματα αυτά υποβάλλονται προς έναν server ειδικού σκοπού, ένα SPARQL endpoint. Τo SPARQL endpoint, στο οποίο έχει μεταφορτωθεί η οντολογία του έργου Fragmex, επεξεργάζεται τα ερωτήματα και στέλνει προς την web εφαρμογή τις απαντήσεις της βάσης γνώσης. Η web εφαρμογή επεξεργάζεται την απάντηση και την εμφανίζει με απλό και κατανοητό τρόπο στο χρήστη. 26
Εικόνα 17. Ενδεικτική απάντηση σε ερώτημα προς τη βάση γνώσης. Στο παρακάτω σχήμα, παρουσιάζεται συνοπτικά η αρχιτεκτονική λειτουργίας της web εφαρμογής, όπως περιγράφηκε στην προηγούμενη παράγραφο. Ως SPARQL server χρησιμοποιούμε τον Apache Jena Fuseki Server ο οποίος διατίθεται δωρεάν ως λογισμικό ανοιχτού κώδικα (open source). Εικόνα 18. Αρχιτεκτονική της web εφαρμογής υποβολής ερωτημάτων προς την οντολογία 27
Επίλογος Στο παρόν παραδοτέο παρουσιάστηκε ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε η πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης του έργου Fragmex. Συγκεκριμένα, παρουσιάστηκαν συνοπτικά τεχνικές λεπτομέρειες της υλοποίησης και στη συνέχεια αναλυτικά η δομή και οι λειτουργίες της πλατφόρμας. Επιπλέον, γίνεται αναφορά στις βελτιώσεις που πραγματοποιήθηκαν στην πλατφόρμα, κατόπιν αντίστοιχων προτάσεων από τους χρήστες αλλά και δυνητικούς χρήστες της πλατφόρμας. Τέλος, παρουσιάστηκε η υλοποίηση μίας web διαπεφής για την υποβολή προκαθορισμένων παραμετρικών ερωτημάτων στη βάση γνώσης (οντολογία) που σχεδιάστηκε στα πλαίσια του έργου. 28