EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π.Ε. & Δ.Ε. ΑΤΤΙΚΗΣ Δ Δ/ΝΣΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΘΗΝΩΝ Ταχ. Δ/νση : Καλαμακίου 97 174 55 - Άλιμος Τηλ. : 2109925518 Πληροφορίες : Σ. Πετροπούλου FAX : 2109925518-2109930080 e mail : mail@dipe-d-athin.att.sch.gr Άλιμος 15 10-2012 Αριθμ. Πρωτ.: Φ37.4/ 11059 ΠΡΟΣ: Δημόσια και Ιδιωτικά Δημοτικά Σχολεία και Νηπιαγωγεία της Δ Δ/νσης Π.Ε. Αθήνας ΚΟΙΝ: κ.κ. Σχ. Συμβούλους Π.Ε. - Π.Α. Ε.Α. - Ειδικοτήτων ΘΕΜΑ: «Εφαρμογή Προγραμμάτων Πολιτιστικών Θεμάτων» ΣΧΕΤ : Το με αριθμ. 121118/Γ7/8-10-2012 έγγραφο της Δ/νσης ΣΕΠΕΔ του ΥΠ. Π. Θ.Π.Α. Με το ξεκίνημα της νέας σχολικής χρονιάς εύχομαι σε όλους τους συναδέλφους καλή και δημιουργική σχολική χρονιά. Με τον όρο Πολιτιστικό Πρόγραμμα εννοούμε κάθε δημιουργική διαδικασία που έχει ως αντικείμενό της την καλλιέργεια της αισθητικής καθώς επίσης και την ανάδειξη και προώθηση στοιχείων του πολιτισμού. Δεδομένου ότι για τη διερεύνηση ενός θέματος η σχολική μονάδα μπορεί να επισκεφθεί μουσεία, βιβλιοθήκες, αρχεία, θέατρα, να συζητήσει με ειδικούς επιστήμονες και ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, να συνεργαστεί με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και πολιτιστικούς φορείς, το Πολιτιστικό Πρόγραμμα είναι δυνατόν να λειτουργήσει ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο σχολείο και την τοπική κοινωνία. Μέσα από τη διαδικασία αυτή οι μαθητές έρχονται σε επαφή με τον κόσμο της δημιουργίας και κατανοούν καλύτερα τη σημασία της συνεργασίας. Για την επιλογή Πολιτιστικού Προγράμματος οι ενδιαφερόμενοι εκπαιδευτικοί μπορούν να ανατρέχουν στην Θεματολογία Πολιτιστικών Προγραμμάτων η οποία παρατίθεται στο τέλος του εγγράφου. Η θεματολογία αυτή είναι ενδεικτική και δε δεσμεύει τον εκπαιδευτικό ο οποίος μπορεί να επιλέξει με τους μαθητές του οποιοδήποτε άλλο θέμα σχετικό με τον Πολιτισμό. Σχεδιασμός και υλοποίηση Πολιτιστικών Προγραμμάτων: Σχεδιάζονται στην αρχή της σχολικής χρονιάς και η διάρκειά τους μπορεί να είναι από δύο (2) έως (6) μήνες. Υλοποιούνται εντός ωρολογίου προγράμματος στο πλαίσιο της ευέλικτης ζώνης με διάχυση σε όλα τα μαθήματα στο ολοήμερο σχολείο Κάθε εκπαιδευτικός και κάθε μαθητής μπορούν να συμμετέχουν μέχρι και σε τρία (3) προγράμματα καινοτόμων δράσεων. 1
Διαδικασία υλοποίησης Πολιτιστικού Προγράμματος Επιλογή Θέματος Σχεδιασμός του Προγράμματος (τίτλος, υποθέματα, χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης, στόχοι, περιεχόμενο, μεθοδολογία, συνεργασίες με φορείς και άτομα, πεδία σύνδεσης με το αναλυτικό πρόγραμμα,) Αξιολόγηση του Προγράμματος (από τον εκπαιδευτικό σε συνεργασία με τους μαθητές) Οι εκπαιδευτικοί που επιθυμούν να εφαρμόσουν Πολιτιστικό Πρόγραμμα, συμπληρώνουν το σχέδιο υποβολής προγράμματος (επισυνάπτεται σχετικό έντυπο), θεωρημένο από το Διευθυντή της σχολικής μονάδας και το υποβάλουν στην Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων μέχρι την Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2012. Η έγκριση για την εφαρμογή των προγραμμάτων γίνεται από το Διευθυντή Εκπαίδευσης ύστερα από εισήγηση της Επιτροπής Σχολικών Δραστηριοτήτων και κοινοποιείται στον οικείο Σχολικό Σύμβουλο. Σχέδια υποβολής Πολιτιστικών Προγραμμάτων: Δικαίωμα να αναλάβουν πρόγραμμα έχουν όλοι οι εκπαιδευτικοί (δάσκαλοι, νηπιαγωγοί, ειδικότητες, εκπαιδευτικοί των τμημάτων ένταξης). Τα προγράμματα μπορούν να υλοποιηθούν είτε μεμονωμένα είτε σε συνεργασία με άλλους εκπαιδευτικούς. Κάθε εκπαιδευτικός συμπληρώνει χωριστό έντυπο υποβολής προγράμματος, ακόμα κι αν στο ίδιο σχολείο εφαρμόζονται και άλλα Πολιτιστικά Προγράμματα με το ίδιο θέμα. Για το τρέχον σχολικό έτος δεν προβλέπεται από τον κρατικό προϋπολογισμό κάλυψη δαπανών για αναλώσιμα και υπερωρίες εκπαιδευτικών. Η Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων θα βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία και συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς που υλοποιούν προγράμματα, για στήριξη, διάθεση εκπαιδευτικού υλικού και πληροφοριών. Επικοινωνία με την Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Οι εκπαιδευτικοί που επιθυμούν να εφαρμόσουν Πολιτιστικό Πρόγραμμα στο σχολείο τους, μπορούν να επικοινωνούν με την Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων στο 2 ο Δημοτικό Σχολείο Ελληνικού (35 η οδός Αεροπορικής, Ελληνικό): Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2109925518 και 6972156178 fax: 2109925518 και 2109930080 e-mail: dpolitistika@yahoo.gr Επίσης στην ιστοσελίδα της Δ Δ/νσης Π.Ε. Αθηνών http://dipe-d-athin.att.sch.gr, στην αντίστοιχη πύλη Πολιτιστικών Θεμάτων αναρτώνται τα έγγραφα διοργανώσεων των σχετικών σεμιναρίων. Η Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Ο Αναπληρωτής Διευθυντής Εκπαίδευσης Σταυρούλα Πετροπούλου Νικόλαος Τσακωνάκος 2
...,/.../2012 Αριθμ. Πρωτ.: ΠΡΟΣ: Τη Δ Δ/νση Π.Ε. Αθηνών (υπόψη Υπεύθυνης Πολιτιστικών Θεμάτων) ΕΝΤΥΠΟ ΑΙΤΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α. Στοιχεία Σχολείου Εκπαιδευτική Μονάδα Ταχυδρομική Διεύθυνση Τηλέφωνο Fax Email Διευθυντής Β. Στοιχεία Πολιτιστικής Ομάδας Συντονιστής Ονοματεπώνυμο Ειδικότητα.. Τηλέφωνα επικοινωνίας... Συμμετέχοντες Ονοματεπώνυμο Ειδικότητα εκπαιδευτικοί 1... 2...... 3.. Τάξη Τμήμα Αριθμός μαθητών Γ. Στοιχεία Πολιτιστικού Προγράμματος Θέμα Υποθέματα Χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης του Προγράμματος 3
Στόχοι του Προγράμματος Ανάλυση περιεχομένου - Στάδια υλοποίησης Μεθοδολογία Συνεργασίες με φορείς και άτομα (προβλεπόμενες) Πεδία σύνδεσης με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Εκπαιδευτικός Διευθυντ του σχολείου.. 4
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Θεματικό έτος 2012-13: Ανθρωπογενές περιβάλλον και αειφόρος διαχείριση Ανθρώπινα δικαιώματα, διαπολιτισμικές προσεγγίσεις, ρατσισμός, διαφορετικότητα Ανθρώπινα δικαιώματα Τα δικαιώματα του παιδιού μέσα από τον τύπο, τη λογοτεχνία, τον κινημ/φο, την τέχνη κ.λ.π. Αξιοποίηση των καθημερινών προβλημάτων της τάξης Καταπολέμηση ενδοσχολικής βίας Ανακαλύπτουμε τους θησαυρούς που κρύβονται μέσα μας παίζοντας με τα συναισθήματά μας Συνεργάζομαι εκφράζομαι δημιουργώ Εθελοντισμός Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίσοι (ετερότητα, φύλο ) Η διαφορετικότητα μέσα από τη παιδική λογοτεχνία / τον κινηματογράφο Ρατσισμός Ένας ξένος ανάμεσά μας - Ξενοφοβία Η ξενιτιά ως διαχρονικό φαινόμενο και η έκφρασή της μέσα από τη μουσική, το χορό και το τραγούδι Διαπολιτισμικές προσεγγίσεις μέσα από τη μουσική των λαών Παιδιά του κόσμου Μετανάστευση: χθες, σήμερα Παιχνίδια του κόσμου Σύγκριση αντιπαράθεση ελληνικών και ξένων μύθων, θρύλων και παραδόσεων Our favorite Countries: England France Germany e.t.c. Ευρώπη: Διαφορετικοί άνθρωποι μια πατρίδα Πολιτιστική κληρονομιά Έθιμα, παιχνιδίσματα, του κόσμου γυρίσματα «Customs and traditions in Greece, England e.t.c» Οι 12 μήνες - Τέσσερις εποχές Ήθη και έθιμα του Γάμου στην Ελλάδα Ήθη-έθιμα και παραδόσεις του Δωδεκαήμερου, της Άνοιξης κ.λ.π. Η ελληνική παραδοσιακή αποκριά Παραδοσιακές αγροτικές ασχολίες Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα με οδηγό την παραδοσιακή μουσική και το χορό Ταξιδεύοντας στους τόπους καταγωγής μας «Δράκοι, μάγισσες, θεριά, πρίγκιπες, νεράιδες, ξωτικά» μέσα από τα λαϊκά παραμύθια Λαϊκά μουσικά όργανα Ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές Θαύματα κάνω στο λεπτό με κλωστή στον αργαλειό Παραδοσιακά παιχνίδια Το παιχνίδι χθες, σήμερα, αύριο Παροιμίες, λαϊκές φράσεις, αινίγματα Επαγγέλματα χθες σήμερα, επαγγέλματα που χάθηκαν Καθημερινά αντικείμενα: ιστορία και εξέλιξη Το ψωμί στα έθιμα των Ελλήνων Η χρησιμότητα της ελιάς, του λαδιού / του αμπελιού, του κρασιού στη ζωή του ανθρώπου από τα παλιά χρόνια μέχρι σήμερα Το νερό στην ελληνική παράδοση Ο ήλιος και το φεγγάρι στην ελληνική παράδοση 5
Παραδοσιακή αρχιτεκτονική : Ελληνικοί ανεμόμυλοι - νερόμυλοι Πέτρινα γεφύρια Ελληνικοί φάροι Νερό- Θάλασσα Η θάλασσα μέσα από τη λαϊκή παράδοση Ένας κόσμος γεμάτος νερό Η θάλασσα μέσα από τη λογοτεχνία Μεσόγειος θάλασσα: «Σταυροδρόμι πολιτισμών» Καθημερινές ιστορίες για τα καράβια Κρήνες και ποτάμια της αρχαίας Αθήνας Μυθολογία του νερού Η γοργόνα και ο μύθος της Ήχοι της θάλασσας Θάλασσα και τέχνη Παραμύθι Οι μύθοι του Αισώπου Ο θαυμαστός κόσμος των παραμυθιών Λαϊκά παραμύθια Παραμυθοπαιχνιδίσματα του κόσμου γυρίσματα Το δικό μας παραμύθι Το παραμύθι σε πολλές και διαφορετικές εκδοχές - Ανατρεπτικά παραμύθια Φιλαναγνωσία Δημιουργική γραφή Ταξιδεύω μ ένα βιβλίο Ένας συγγραφέας στην τάξη μας Λέσχη ανάγνωσης Μεγάλοι Έλληνες ποιητές: Γ. Ρίτσος, Ν. Γκάτσος κ.ά. Ποιητικό ανθολόγιο Συγγραφή ιστοριών με αφορμή ένα θέμα, ένα βιβλίο, ένα ποίημα, μια σειρά λαϊκών παραδόσεων ή παραμυθιών, έργα τέχνης. Πώς γεννιέται ένα βιβλίο Ο κόσμος του βιβλίου - ο θεσμός της βιβλιοθήκης Μαθητικός τύπος δημοσιογραφικός λόγος (έκδοση εφημερίδας ή περιοδικού σε έντυπη ή και ηλεκτρονική μορφή από συντακτική ομάδα μαθητών) Γέννηση της γραφής ιστορία της γραφής τυπογραφία Μουσική Χορός Το τραγούδι μέσα από τον κύκλο του χρόνου και της ζωής των παιδιών (νανουρίσματα, ταχταρίσματα, παιχνιδοτράγουδα ) Μουσικό Εργαστήρι Συγκρότηση χορωδίας Μουσικά ρεύματα Γνωριμία με την ιστορία της μουσικής Όψεις της ιστορίας μέσα από τη μουσική Ηχοϊστορίες Η χρήση των Τ.Π.Ε. στη μουσική Δημιουργία μουσικοκινητικών δρώμενων με αφορμή παιδικά τραγούδια Γνωριμία με τα μουσικά όργανα (αρχαία, παραδοσιακά κ.λ.π.) και κατασκευή αυτών Μεγάλοι Έλληνες συνθέτες: Μ. Θεοδωράκης, Μ. Χατζιδάκις, Μ Λοΐζος κ. ά. 6
Μελοποιημένη ποίηση Τα ελληνικά Νόμπελ: Σεφέρης, Ελύτης Μουσικοχορευτικές αναδρομές στην Ελλάδα Χορευτικό εργαστήρι Ο χορός στον κόσμο Παλιά Αθήνα - Μουσικές διαδρομές, χοροί και δρώμενα στην Αθήνα του χθες και του σήμερα Θέατρο Γνωριμία με τα είδη και την ιστορία του θεάτρου Γνωριμία με σημαντικούς θεατρικούς συγγραφείς Αρχαίο ελληνικό θέατρο κωμωδία Δημιουργία πρωτότυπης μαθητικής παράστασης Θεατρικό εργαστήρι Θέατρο σκιών Κουκλοθέατρο Εικαστικά Εικαστικό εργαστήρι (εικαστικές συνθέσεις, ψηφιδωτό, τέχνη από άχρηστα αντικείμενα / σκουπίδια κ.ά.) Ένας αγγειοπλάστης μια φορά Με τα πρόσωπα της τέχνης, εισαγωγή στη νεοελληνική ζωγραφική μέσα από χαρακτηριστικά έργα Ελλήνων ζωγράφων Αρμενίζοντας με την τέχνη του 20 ου αιώνα Θεόφιλος, ένας λαϊκός ζωγράφος Το παιδί μέσα από την τέχνη Τα ζώα, τα δέντρα, το νερό στην τέχνη Έλληνες εικαστικοί και το έργο τους Όψεις της ιστορίας μέσα από την τέχνη Αισθητική παρέμβαση στο χώρο του σχολείου Ελληνική γελοιογραφία, δύο αιώνες σάτιρας Κόμικς Εικονογράφηση Οπτικοακουστικά μέσα Τοπική ιστορία, επαγγέλματα κ.λ.π. μέσα από τη μελέτη φωτογραφιών Έλληνες φωτογράφοι - Φωτογραφία: τέχνη και τεχνική Κινούμενα σχέδια (animation): εξέλιξη, τεχνικές, σύνθεση Δημιουργικές δραστηριότητες με αφορμή μια ταινία Πώς δημιουργείται μια ταινία; Κινηματογράφος Ελληνικός κινηματογράφος Μ.Μ.Ε. και παιδί Διαφήμιση Ραδιόφωνο Αρχαία Ελλάδα Ελληνική Μυθολογία Η καθημερινή ζωή στην αρχαία Ελλάδα «Μουσών Δώρα»: Η Μουσική και ο Χορός στην αρχαία Ελλάδα Το Θέατρο στην αρχαία Ελλάδα Αρχαία θέατρα 7
Αγών - το πνεύμα της άμιλλας στην αρχαία Ελλάδα Στην αγορά των αρχαίων Αθηναίων Η καθημερινή ζωή στην Αρχαία Ελλάδα Παιχνίδια στην αρχαία Ελλάδα Η Ακρόπολη των Αθηνών Το μουσείο της Ακρόπολης Στα ίχνη της γραφής Αρχαιολογικοί τόποι: Κνωσός, Δελφοί, Μυκήνες, Αμφίπολη Τα κυκλαδικά ειδώλια ζωντανεύουν Από την κυκλαδική εποχή στο εθνικό αρχαιολογικό μουσείο Από την μυκηναϊκή εποχή στο εθνικό αρχαιολογικό μουσείο Οι κωμωδίες του Αριστοφάνη Ελληνική Μυθολογία Δωδεκάθεο - Ταξιδεύοντας τον Όλυμπο παρέα με τους θεούς Οι άθλοι του Ηρακλή: ιστορίες και παιχνίδια Δήμητρα και Περσεφόνη Βυζάντιο Η ζωή στο Βυζάντιο - Ψηφίδες Βυζαντίου (βυζαντινά έθιμα, εκπαίδευση, διατροφή, ενδυμασία, κοινωνική ζωή, θρησκεία, μορφές επικοινωνίας) Βυζαντινή τέχνη - Ψηφιδωτό Βυζαντινά Κάστρα Νεότερη ιστορία «Καντάτα ελευθερίας»: Ρήγας Σολωμός- Μακρυγιάννης Η ελληνική επανάσταση μέσα από το δημοτικό τραγούδι Κοιτίδες ελληνισμού, Κωνσταντινούπολη Μικρά Ασία Ανακαλύπτοντας την ιστορία μέσα από τις πηγές με αφορμή ένα μνημείο και ένα χαρτονόμισμα Πρόσωπα και γεγονότα που σημάδεψαν τον 20 ο αιώνα Στιγμές πολιτισμού ελληνικές μέσα από το γραμματόσημο Άλλα θέματα Η γειτονιά μου χθες και σήμερα Η πόλη μου Οικογένεια Η μάνα Σχολείο η ιστορία του σχολείου Οι κατοικίες στη λαϊκή και σύγχρονη αρχιτεκτονική Η Αθήνα άλλοτε και τώρα Ένας περίπατος στην Αθήνα του χθες και του σήμερα Μουσειακή αγωγή Το μουσείο στο σχολείο Μάσκες Ένα ταξίδι στο ηλιακό μας σύστημα Ταξίδι μέσα στο χρόνο Τεχνολογικά επιτεύγματα Η ενδυμασία στο πέρασμα του χρόνου Γνωριμία των μαθητών με τα παγκόσμια φιλοσοφικά, επιστημονικά και αισθητικά ρεύματα σκέψης και άλλα πολιτιστικά θέματα 8