Κεφάλαιο 5 Ανάλυση Κόστους-Οφέλους των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων

Κεφάλαιο 5 Ανάλυση Κόστους-Οφέλους των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων 1.1. Εισαγωγή Τ ο κεφάλαιο αυτό ασχολείται με την ανάλυση των οικονομικών και κοινωνικών ωφελειών που θα προκύψουν από την μεταολυμπιακή χρήση των ολυμπιακών εγκαταστάσεων. Η μεταολυμπιακή περίοδος ορίζεται από το 2004 έως το 2011. Με δεδομένο ότι η ανάλυση γίνεται σε ετήσια βάση, η περίοδος αυτή μπορεί να επεκταθεί για όλο το χρόνο ζωής του κάθε έργου. Από μεθοδολογικής οικονομικής άποψης, τα οκτώ χρόνια ανάλυσης μπορούν να θεωρηθούν ως η περίοδος που απαιτείται για την σταθεροποίηση των ωφελειών και την επίτευξη μιας νέας μακροχρόνιας ισορροπίας, λόγω της μόνιμης (διαρκούς) επίπτωσης που θα έχουν οι νέες υποδομές της Αττικής και της Ελλάδος στην οικονομική και κοινωνική ευημερία των ελλήνων. Η εκτίμηση των οικονομικών και κοινωνικών ωφελειών καθώς και του συνολικού κόστους λειτουργίας τόσων πολλών αθλητικών εγκαταστάσεων δεν είναι εύκολη υπόθεση. Το εγχείρημα αυτό είναι ακόμη πιο δύσκολο, αν αναλογισθεί κανείς ότι ακόμη και σε διεθνές επίπεδο ένα τέτοιο έργο εκσυγχρονισμού, μιας πόλης-περιοχής, τόσο μεγάλης όσο η Αττική, με τόσες ταυτόχρονες παρεμβάσεις, δεν έχει ξαναγίνει. Το παράδειγμα της Βαρκελώνης, αν και είναι συγκρίσιμο για το γεγονός της τέλεσης των Αγώνων, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί, πλήρως, για την ανάλυση κόστους-οφέλους των ολυμπιακών εγκαταστάσεων της Αθήνας του 2004 διότι τα δεδομένα αξιοποίησης των εγκαταστάσεων είναι διαφορετικά. Η βάση της ανάλυσης κόστους-οφέλους που χρησιμοποιήθηκε εδώ και παρουσιάζεται στο δεύτερο μέρος του παρόντος κεφαλαίου είναι η με ιδιωτικό-οικονομικά κριτήρια αξιολόγηση του έργου ακόμη και αν δεν προβλέπεται ιδιωτική εκμετάλλευση του. Ακόμη και αν ένα έργο έχει δημόσια χρήση, όπως οι εγκαταστάσεις που μεταολυμπιακά θα φιλοξενήσουν τα γραφεία δημόσιων υπηρεσιών (Υπουργεία), αυτό δεν σημαίνει ότι το κόστος δεν θα πρέπει να αξιολογηθεί με τον ίδιο τρόπο που θα αξιολογούνταν το κόστος ενός ιδιωτικού κτιρίου. Ένα πολύ σημαντικό μέρος αυτού του κόστους είναι το κόστος συντήρησης και απόσβεσης του έργου, το οποίο, στις περισσότερες των περιπτώσεων, λαμβάνεται υπόψη, με αποτέλεσμα σε πολύ λίγο χρονικό διάστημα οι εγκαταστάσεις αυτές να καταστρέφονται και να «μαραζώνουν» λόγω ελλιπούς συντήρησης. Η ελληνική εμπειρία είναι απογοητευτική, αν και τα παραδείγματα του μετρό και του ελληνικού αεροδρομίου αποτελούν παραδείγματα

Αναπτυξιακές Επιδράσεις των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 άριστης συντήρησης, αλλά εκεί τη διαχείριση την έχουν μεικτές, ιδιωτικές και δημόσιες, κοινοπραξίες. Η παρούσα μελέτη δίνει μεγάλη έμφαση, εκτός από το κόστος απόσβεσης και συντήρησης των υποδομών, στην μεγιστοποίηση των εσόδων που θα πρέπει να «παράγουν» αυτές οι εγκαταστάσεις για να θεωρηθούν ως χρήσιμες επενδύσεις, πέρα από την αναγκαιότητα ύπαρξής τους λόγω της τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων. Στην χειρότερη περίπτωση, η κάθε επένδυση θα πρέπει να είναι βιώσιμη, δηλαδή τα έσοδά της να καλύπτουν το συνολικό κόστος της (κόστος συντήρησης, κόστος απόσβεσης κεφαλαίου και κόστος λειτουργίας). Η κάλυψη του κόστους αποτελεί το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό εσόδων και θα πρέπει να αποτελέσει τη βάση με την οποία θα αξιολογείται η ομάδα που θα αναλάβει τη διαχείριση (μάνατζμεντ) αυτών των εγκαταστάσεων. Η ανάλυση αυτού του κεφαλαίου δίνει ένα στίγμα για το μέγεθος των εσόδων που θα πρέπει να πραγματοποιεί κάθε εγκατάσταση, χρησιμοποιώντας τρία σενάρια, αλλά επιλέγοντας ως ένα, το οποίο θεωρείται το πιο κατάλληλο (επικρατέστερο) για τη συγκεκριμένη αθλητική υποδομή. Επαφίεται στον υπεύθυνο μάνατζμεντ της κάθε εγκατάστασης, μετά από την εκπόνηση ενός λεπτομερούς επιχειρησιακού σχεδίου, η υλοποίηση αυτών των εσόδων. Το κεφάλαιο οργανώνεται σε πέντε μέρη, συμπεριλαμβανομένης και της εισαγωγής. Στο δεύτερο μέρος δίνεται ο τρόπος υπολογισμού του κόστους και του οφέλους. Στο τρίτο μέρος παρουσιάζονται αναλυτικοί πίνακες κόστους-οφέλους για κάθε ολυμπιακή εγκατάσταση και υποδομή. Στους ίδιους πίνακες δίνεται και μία εκτίμηση του τοπικού κοινωνικού οφέλους από την κάθε εγκατάσταση, ενώ στο τέταρτο μέρος του κεφαλαίου παρουσιάζεται το συνολικό κοινωνικό όφελος εκτιμώμενο με τη μέθοδο της πιθανολογικής αξιολόγησης (contingent valuation), η οποία παρουσιάστηκε στο πρώτο κεφάλαιο της μελέτης. Τέλος, στο πέμπτο μέρος δίνονται τα συμπεράσματα του κεφαλαίου. 5.2 Τρόπος Υπολογισμού του Κόστους και του Οφέλους Στους πίνακες του παρόντος κεφαλαίου παρατίθενται οι εκτιμήσεις σχετικά με το κόστος απόσβεσης της επένδυσης, της συντήρησης της εγκατάστασης και της λειτουργίας της, καθώς και το οικονομικό και κοινωνικό όφελος που προκύπτει από τη μεταολυμπιακή χρήση των εγκαταστάσεων. Για τον υπολογισμό αυτών των μεγεθών συνδυάστηκαν δύο συμπληρωματικές μέθοδοι: η ανάλυση κόστους οφέλους για διαφορετικά σενάρια εσόδων και η μέθοδος της πιθανολογικής αξιολόγησης (contingent valuation), η οποία επιτρέπει τον υπολογισμό του κοινωνικού οφέλους σε περιπτώσεις όπου δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί αυτό από την αγορά. Στο πρώτο κεφάλαιο της παρούσας μελέτης, εξετάστηκαν πιο αναλυτικά οι δύο αυτές μέθοδοι. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται ο τρόπος υπολογισμού αυτών των μεγεθών και οι βασικές υποθέσεις στις οποίες στηρίζονται τα αποτελέσματα των πινάκων. Πρώτα από όλα, κρίθηκε σκόπιμο να γίνει ένας διαχωρισμός ως προς τις κατηγορίες του ετήσιου κόστους των εγκαταστάσεων. Έτσι, υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις για τρεις βασικές κατηγορίες κόστους: το κόστος συντήρησης, το κόστος λειτουργίας των εγκαταστάσεων και το μέγεθος της απόσβεσης της αρχικής επένδυσης (κόστος κατασκευής τους). Η διάκριση αυτή επιτρέπει τον ακριβέστερο και τεκμηριωμένο υπολογισμό των μεγεθών αυτών για κάθε εγκατάσταση. Να σημειωθεί εδώ ότι οι πίνακες που ακολουθούν στο παρόν κεφάλαιο αναφέρονται σε μέσο ετήσιο κόστος για τις εγκαταστάσεις, το οποίο μπορεί να διαφέρει, ανάλογα με τη χρήση και λειτουργία αυτών των εγκαταστάσεων, κυρίως το λειτουργικό κόστος και το κόστος συντήρησης. 190

Κεφάλαιο 5: Ανάλυση Κόστους-Οφέλους των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων Ως προς το κόστος απόσβεσης της αρχικής επένδυσης (κόστος κατασκευής), θα πρέπει να τονισθεί ότι το ποσό που παρουσιάζεται σε κάθε πίνακα αφορά ένα μέσο όρο του ετήσιου κόστους απόσβεσης της επένδυσης. Οι εκτιμήσεις για αυτό το ποσό στηρίζονται σε μελέτες της διεθνούς βιβλιογραφίας και αφορούν αθλητικές και πολιτιστικές εγκαταστάσεις και έχουν χρησιμοποιηθεί σε μελέτες κόστους-οφέλους και της πιθανολογικής αξιολόγησης (contingent valuation). 1 Σύμφωνα με τις μελέτες αυτές, μια αθλητική εγκατάσταση ανάλογη προς αυτές που κατασκευάζονται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες (πχ ένα κλειστό γήπεδο) αποσβένεται μέσα σε χρονική περίοδο 30 ετών. Ο αριθμός αυτός χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες της παρούσας μελέτης ως διάρκεια ζωής της αρχικής επένδυσης και σε αυτή τη βάση υπολογίστηκε το μέσο ετήσιο κόστος απόσβεσης της κατασκευής κάθε εγκατάστασης. Όπως αναφέρεται στο πρώτο κεφάλαιο, το κόστος αποπληρωμής του κεφαλαίου που επενδύθηκε για την κατασκευή μιας εγκατάστασης θα μπορούσε να αποτελεί εναλλακτικά το σταθερό ετήσιο μίσθωμα, αν το έργο χρηματοδοτούνταν με τη μέθοδο της χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing). Η χρησιμοποίηση, άλλων πιο περίπλοκων μεθόδων δεν διαφοροποιεί σημαντικά τα αποτελέσματα της μελέτης, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την κατεύθυνση των επιδράσεων. Το κόστος συντήρησης των εγκαταστάσεων εξαρτάται από το μέγεθος κάθε αθλητικού χώρου και θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει όχι μόνο τις κτιριακές εγκαταστάσεις, αλλά και τον περιβάλλοντα χώρο (ανοικτά γήπεδα, πράσινο κλπ). Επομένως, το κόστος συντήρησης αποτελεί συνάρτηση της έκτασης τόσο των κτιρίων όσο και των υπαίθριων χώρων κάθε εγκατάστασης. Να σημειωθεί εδώ ότι το κόστος συντήρησης συμπεριλαμβάνει και το κόστος ασφάλειας του χώρου, που όσο μεγαλύτερος είναι τόσο μεγαλύτερο είναι και το κόστος αυτό. Για τον υπολογισμό του, έγιναν εκτιμήσεις για το κόστος συντήρησης ανά τετραγωνικό μέτρο για κτίρια και υπαίθριες εγκαταστάσεις με βάση τις καταστάσεις εξόδων ορισμένων αθλητικών εγκαταστάσεων της χώρας, αλλά και των αντίστοιχων έργων του εξωτερικού. Στην παρούσα μελέτη, οι εκτιμήσεις που χρησιμοποιούνται αφορούν μεγαλύτερα ποσά για το κόστος συντήρησης ανά τετραγωνικό, από ότι θα μπορούσε κάποιος συντηρητής γηπέδων και εγκαταστάσεων να ισχυρισθεί, αλλά η υπόθεση που κάνουμε είναι ότι η συντήρηση των εγκαταστάσεων θα γίνεται κατά τρόπο που θα επιτρέπει την άριστη διατήρηση της επένδυσης στο τρέχον επίπεδο ποιότητας της. Φυσικά, όπως αναφέρθηκε και στην εισαγωγή, στην πράξη τα έργα μπορεί να κακό-συντηρούνται με αποτέλεσμα την ποιοτική τους υποβάθμιση και το γρήγορο μαρασμό τους. Το κόστος λειτουργίας των εγκαταστάσεων περιλαμβάνει διάφορες κατηγορίες δαπανών, όπως οι αμοιβές προσωπικού, η αγορά αθλητικού εξοπλισμού, τα κόστη θέρμανσης, οι λογαριασμοί κοινωφελών οργανισμών κλπ. Ως προς τις περισσότερες δαπάνες, ακολουθήθηκε η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε και για το κόστος συντήρησης (μέσος όρος κόστους λειτουργίας υπαρχουσών εγκαταστάσεων προσαυξημένο για άριστη λειτουργία). Ένα ζήτημα που προέκυψε κατά τις εκτιμήσεις του κόστους αφορούσε στον αριθμό του προσωπικού που θα απασχοληθεί μεταολυμπιακά σε κάθε εγκατάσταση. Για τον υπολογισμό του αριθμού των εργαζομένων χρησιμοποιήθηκε ο δείκτης της παραγωγικότητας της εργασίας σε σχέση με τα υπόλοιπα κόστη λειτουργίας και συντήρησης της εγκατάστασης. Έτσι, αν μια αθλητική εγκατάσταση έχει ετήσιο κόστος συντήρησης και λειτουργίας (πλην αμοιβών προσωπικού) 4.000.000 ευρώ, θα πρέπει να απασχολεί προσωπικό ισοδύναμο με 100 άτομα πλήρους απασχόλησης (μέση παραγωγικότητα εργασίας 40.000 ευρώ). Με τον 1 Το Φεβρουάριο του 2002 το Κέντρο Πολιτιστικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου του Σικάγου κατέγραψε και παρουσίασε 108 τέτοιες μελέτες που χρησιμοποιούν αυτές τις μεθόδους στο χώρο του πολιτισμού και του αθλητισμού, βλέπε Noonan (2002). Επίσης, εκτός από τις μελέτες που αναφέρονται στον Noonan (2002), στην παρούσα ανάλυση χρησιμοποιούνται και πιο πρόσφατες μελέτες, όπως των Johnson, Mondello & Whitehead (2003), Lee & Han (2002), Strazzera et al (2003), Thompson et al (2002), Amigues et al (2002), Gursoy et al (2003), Saz-Salazar & Montagud-Marques (2003). 191

Αναπτυξιακές Επιδράσεις των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 τρόπο αυτό εκτιμήθηκαν οι δαπάνες προσωπικού και συνυπολογίστηκαν στο κόστος λειτουργίας. Όσον αφορά στα έσοδα, χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος ανάλυσης σεναρίων (scenario planning) για τρία διαφορετικά επίπεδα εσόδων κάθε εγκατάστασης. Στο προηγούμενο κεφάλαιο παρουσιάστηκαν εναλλακτικές χρήσεις μεταολυμπιακής αξιοποίησης κάθε εγκατάστασης που περιελάμβαναν διαφορετικές κατηγορίες δραστηριοτήτων, όπως αθλητικές, πολιτιστικές, συνεδριακές, εμπορικές κλπ. Είναι προφανές ότι οι εναλλακτικές χρήσεις είναι σε μεγάλο βαθμό αμοιβαία αποκλειόμενες, υπό την έννοια ότι π.χ. την περίοδο που διεξάγεται μια αθλητική διοργάνωση σε κάποιο γήπεδο, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί μια συναυλία στον ίδιο χώρο. Κάθε διαφορετικός συνδυασμός εναλλακτικών χρήσεων οδηγεί σε διαφορετικό ποσό συνολικών εσόδων και το «μείγμα» χρήσεων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις επιλογές του φορέα που θα διαχειρίζεται την κάθε εγκατάσταση. Για το λόγο αυτό, τα εναλλακτικά σενάρια κερδοφορίας αναφέρονται σε δημόσια χρήση, ιδιωτική, και συνδυασμό των δύο (μικτή χρήση). Η δημόσια χρήση είναι το πιθανότερο σενάριο για τις εγκαταστάσεις που θα παραχωρηθούν σε Ομοσπονδίες και άλλους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Η δημόσια χρήση προϋποθέτει τη μακροπρόθεσμη εξίσωση συνολικού κόστους και συνολικών εσόδων, αφού η διαχείριση θα γίνεται από οργανισμούς που δεν θα έχουν ως σκοπό το κέρδος. Οποιαδήποτε πλεονάσματα δημιουργούνται, συνήθως διατίθενται για δραστηριότητες που δεν μπορούν από μόνες τους να δημιουργήσουν έσοδα, π.χ. κοινωνικό έργο. Τα έσοδα μπορούν να περιλαμβάνουν ενδεικτικά τα εισιτήρια από αθλητικές εκδηλώσεις, τα έσοδα από τη διάθεση του χώρου για μια εμπορική έκθεση ή μια πολιτιστική εκδήλωση, ενοίκια επαγγελματικών σωματείων που χρησιμοποιούν την εγκατάσταση ή ακόμη και επιχορηγήσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό, δήμους και άλλους φορείς. Η ιδιωτική χρήση είναι το σενάριο που αντιστοιχεί στις εγκαταστάσεις που θα διαχειρίζονται ιδιώτες ή θα παραχωρηθούν σε αυτούς (π.χ. Γήπεδο Καραϊσκάκη και κατοικίες Ολυμπιακού Χωριού). Στην περίπτωση αυτή, οι εναλλακτικές χρήσεις που θα μπορεί να επιλέξει ο φορέας διαχείρισης δεν διαφέρουν σημαντικά από τη δημόσια χρήση και αφορούν στις ίδιες κατηγορίες. Η διαφορά είναι ότι στην περίπτωση αυτή ο φορέας διαχείρισης θα μπορεί να επιλέξει τις πλέον προσοδοφόρες εναλλακτικές χρήσεις με ιδιωτικό-οικονομικά κριτήρια και έτσι να επιτύχει σημαντική κερδοφορία. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στην ιδιωτική χρήση οι ακαδημίες εκμάθησης των αθλημάτων μπορεί να λειτουργούν με αμοιβή, ενώ στη δημόσια χρήση τα αντίστοιχα προγράμματα των οργανισμών άθλησης των δήμων θα είναι δωρεάν ή με συμβολικό κόστος. Για τον προσδιορισμό των εσόδων εγκατάστασης χρησιμοποιείται ως μέσο ποσοστό κέρδους (προ-φόρων) το 25%, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ως ικανοποιητικό ετήσιο ποσοστό κερδοφορίας μιας ιδιωτικής επένδυσης. Πάντως, διαχρονικά το ποσοστό αυτό μπορεί να αλλάζει ανάλογα με τις δραστηριότητες που θα πραγματοποιούνται σε κάθε εγκατάσταση και τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά. Το ενδιάμεσο σενάριο λαμβάνει υπόψη του ένα μέσο ποσοστό κέρδους της τάξης του 7% που μπορεί να θεωρηθεί ως μία αποδεκτή απόδοση μιας επένδυσης, π.χ. λίγο παραπάνω από το πραγματικό μακροχρόνιο επιτόκιο της αγοράς. Οι επιλογές αυτές δεν επηρεάζουν τον τρόπο ανάλυσης του κόστουςοφέλους. Μάλιστα, η ερμηνεία τους θα μπορούσε να ήταν και διαφορετική. Με δεδομένο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ολυμπιακών εγκαταστάσεων είναι δημόσιες επενδύσεις, η μεταολυμπιακή τους διαχείριση, σε περίπτωση μάλιστα που ανατεθεί το μάνατζμεντ σε ιδιώτες, επιβάλλει την καθιέρωση στόχων απόδοσης της κάθε εγκατάστασης και συνεπώς αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας της ομάδας διαχείρισης. Συνεπώς, το 7% μπορεί να θεωρηθεί ως το στόχο που θέτει η δημόσια (αναθέτουσα) αρχή στους ιδιώτες που αναλαμβάνουν τη διαχείριση της ολυμπιακής εγκατάστασης. 192

Κεφάλαιο 5: Ανάλυση Κόστους-Οφέλους των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων Λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω παραδοχές, υπολογίζεται για κάθε εγκατάσταση το συνολικό κέρδος και το ποσοστό οικονομικής απόδοσης. Οι εκτιμήσεις γίνονται για κάθε διαφορετικό σενάριο εσόδων. Τα κέρδη προκύπτουν από τη διαφορά των εσόδων κάθε σεναρίου από το συνολικό ετήσιο κόστος, που συμπεριλαμβάνει το κόστος απόσβεσης, συντήρησης και λειτουργίας της εγκατάστασης. Το ποσοστό οικονομικής απόδοσης προκύπτει ως ποσοστό των κερδών επί της αρχικής επένδυσης (κόστος κατασκευής) για κάθε σενάριο. Όλα τα στοιχεία αναφέρονται σε σταθερές τιμές ευρώ του 2003. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάστηκαν ορισμένες περιπτώσεις όπου η κλασική ανάλυση κόστους οφέλους δεν είναι αρκετή για τον υπολογισμό όλων των ωφελειών που προκύπτουν από την υλοποίηση μιας επένδυσης. Οι αθλητικές και γενικότερα οι πολιτιστικές εγκαταστάσεις αποτελούν ένα τέτοιο παράδειγμα ανεπάρκειας της αγοράς και για το λόγο αυτό η ανάλυση κόστους οφέλους θα πρέπει να συμπληρωθεί και από μια εναλλακτική μέθοδο ενσωμάτωσης του κοινωνικού οφέλους που προκύπτει από την κατασκευή των εγκαταστάσεων που θα χρησιμοποιηθούν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται εδώ, η οποία παρουσιάστηκε εκτενώς στο πρώτο κεφάλαιο, είναι της πιθανολογικής αξιολόγησης (contingent valuation) και αναφέρεται στην αξιολόγηση της επιθυμίας των κατοίκων δημοτών, αλλά και ευρύτερα των ελλήνων πολιτών, να πληρώσουν για ένα έργο που πρόκειται να κατασκευαστεί στην περιοχή τους ή τη χώρα τους. Οι τιμές που υπολογίζονται από αυτή τη μέθοδο αποκαλούνται υπαρκτές αξίες (existence values). Στις τιμές αυτές ενσωματώνονται πολλές παράμετροι οφέλη, οι οποίες δεν μπορούν να εκτιμηθούν με την ανάλυση κόστους οφέλους. Η χρήση των εγκαταστάσεων από το δημότη μπορεί να συμπεριλαμβάνεται στη υπαρκτή αξία, ωστόσο δεν αποτελεί τη σημαντικότερη παράμετρο. Εξάλλου, το κοινωνικό όφελος, που αποτιμάται με τη μέθοδο αυτή, συνεκτιμά, εκτός των άλλων, και τα ακόλουθα: Την αίσθηση υπερηφάνειας των κατοίκων επειδή το συγκεκριμένο έργο βρίσκεται στην περιοχή τους. Την αίσθηση αναβάθμισης της περιοχής που έχουν οι κάτοικοι και συνεπώς την αύξηση της ικανοποίησής τους. Την αξία της ψυχαγωγίας διασκέδασης που μπορεί να προσφέρει η εγκατάσταση στους κατοίκους. Την πραγματική αναβάθμιση της περιοχής, όπως αυτή αντανακλάται, π.χ. στην αύξηση των τιμών πώλησης κατοικιών. Η υλοποίηση μιας τέτοιας εκτεταμένης έρευνας για όλες τις ολυμπιακές εγκαταστάσεις δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης, έτσι ώστε να προκύψουν αντίστοιχες υπαρκτές αξίες για τους κατοίκους της Αττικής και των Ολυμπιακών Πόλεων (Ηράκλειο, Πάτρα, Ν. Ιωνία - Βόλος, Θεσσαλονίκη). Ωστόσο, από εκτεταμένη ανασκόπηση των σχετικών ερευνών (βλέπε υποσημείωση 1), που έχουν πραγματοποιηθεί για άλλες αντίστοιχες εγκαταστάσεις, με τα ίδια κοινωνικό-δημογραφικά γνωρίσματα, προκύπτουν συγκεκριμένες τιμές και μετρήσεις που αξιοποιήθηκαν για τον υπολογισμό του κοινωνικού οφέλους με τη μέθοδο της πιθανολογικής αξιολόγησης. Για μια αθλητική εγκατάσταση, πολλές έρευνες διαχωρίζουν την τιμή που θα ήταν διατεθειμένοι να πληρώσουν οι κάτοικοι του δήμου όπου θα κατασκευαστεί η εγκατάσταση από την τιμή που θα πλήρωναν οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής ή της χώρας για τον ίδιο σκοπό. Προφανώς η τιμή είναι αισθητά μεγαλύτερη στην πρώτη περίπτωση, καθώς είναι μεγαλύτερα και τα οφέλη σε τοπικό επίπεδο. Δεύτερον, οι τιμές αυτές δεν επηρεάζονται από το εισόδημα και το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της περιοχής, αλλά από την αξία του έργου. Φυσικά, αν το έργο πληρωνόταν άμεσα από τους κατοίκους, τότε το εισόδημα θα ήταν καθοριστικός παράγοντας. Εξάλλου, αυτός είναι και ο λόγος που χρησιμοποιείται αυτή η 193

Αναπτυξιακές Επιδράσεις των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 μέθοδος, διότι δεν μπορεί να υπάρχει άμεση οικονομική αξιολόγηση, όπως γίνεται με τα κανονικά οικονομικά αγαθά, τα οποία άμεσα τα πληρώνει ο ιδιώτης καταναλωτής. Τα ποσά που παρουσιάζονται στους πίνακες του παρακάτω μέρους του παρόντος κεφαλαίου, αναφέρονται στο κοινωνικό όφελος που δημιουργείται από την κατασκευή και λειτουργία μιας αθλητικής εγκατάστασης αποκλειστικά στους κατοίκους των Δήμων ή της άμεσης περιοχής όπου κατασκευάζεται και πρόκειται να λειτουργήσει η εγκατάσταση. Το όφελος αυτό μπορεί να ονομαστεί Τοπικό Κοινωνικό Όφελος και αφορά το ετήσιο ποσό (κάτι σαν δημοτικό φόρο) που θα ήταν διατεθειμένοι να πληρώσουν οι κάτοικοι των συγκεκριμένων Δήμων προκειμένου να έχουν την εγκατάσταση στο Δήμο τους, ανεξάρτητα από το πόσο συχνά τη χρησιμοποιούν. Η τιμή που χρησιμοποιείται στην παρούσα μελέτη είναι 80 ευρώ και αποτελεί μια συντηρητική (κατώτερη) εκτίμηση, με βάση τα ποσά που προκύπτουν από μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί σε άλλες χώρες και αναφέρονται στην ανασκόπηση του Noonan (2002). Το μέγεθος του συνολικού τοπικού οφέλους βρίσκεται πολλαπλασιάζοντας την τιμή των 80 με τον πληθυσμό της περιοχής (Δήμου) τοποθεσίας της ολυμπιακής εγκατάστασης. Με δεδομένο ότι χρησιμοποιείται η απογραφή του πληθυσμού του 2001 για τους Δήμους της Αττικής, η εκτίμηση του πληθυσμού που ωφελείται από την εγκατάσταση είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που αναφέρεται στην απογραφή, λόγω των ετεροδημοτών. Για το σύνολο της Αττικής, ο πληθυσμός της απογραφής είναι λιγότερος από 4 εκατομμύρια, ενώ ο πραγματικός συμπεριλαμβανομένων και των μεταναστών, ξεπερνάει τον αριθμό αυτό. Η εκτίμηση του τοπικού κοινωνικού οφέλους δεν εξαντλεί το μέγεθος των κοινωνικών ωφελειών που προκύπτουν από τις εγκαταστάσεις και τους εξοπλισμούς των Ολυμπιακών Αγώνων. Όπως αναφέρθηκε στο πρώτο κεφάλαιο της παρούσης μελέτης, οι Ολυμπιακοί Αγώνες αφήνουν πολύ μεγάλη κληρονομιά και τα οφέλη είναι πολλαπλά και σίγουρα όχι μόνο οικονομικά με την αυστηρή του όρου έννοια, βλέπε Spickard (1995). Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της διεθνούς βιβλιογραφίας για το κοινωνικό όφελος, οι επιδράσεις στην ευρύτερη περιοχή θα πρέπει να συνεκτιμώνται, αφού αποτελούν πολύ σημαντικό μέρος του συνολικού κοινωνικού οφέλους. Σε μερικές μελέτες αναφέρεται μία ακτίνα 50 περίπου χιλιομέτρων ή όλη η ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή. Στην παρούσα μελέτη, ο ορισμός της ευρύτερης περιοχής αφορά Νομούς στους οποίους θα πραγματοποιηθούν τα έργα. Έτσι, αυτή η δεύτερη κατηγορία ωφελειών υπολογίζεται για τους Νομούς Αττικής, Θεσσαλονίκης, Αχαΐας, Μαγνησίας και Ηρακλείου. Κάθε έργο έχει διαφορετική βαρύτητα και ωφέλεια για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής και για το λόγο αυτό υπάρχει στάθμιση του συνολικού οφέλους της περιοχής ανά εγκατάσταση, με βάση το μέγεθος του έργου (κόστος επί του συνόλου των εργασιών στο Νομό). Το συνολικό όφελος για κάθε Νομό υπολογίζεται με βάση μία μέση αξία. Στην ίδια λογική κινείται και η εκτίμηση του κοινωνικού οφέλους για το σύνολο της χώρας. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι η κατασκευή και η λειτουργία των ολυμπιακών εγκαταστάσεων θα έχει στη μεταολυμπιακή φάση σημαντικές ωφέλειες για τους κατοίκους όλης της χώρας, πέρα από τους Δήμους και τους Νομούς όπου θα φιλοξενηθούν ολυμπιακά αγωνίσματα. Εξάλλου, η Ελλάδα θα μπορούσε να θεωρηθεί μία ευρύτερη περιφέρεια, αντίστοιχη προς την Πολιτεία της Νέας Νότιας Ουαλίας στην περίπτωση του Σίδνεϋ ή της Πολιτείας της Γεωργίας στην περίπτωση της Ατλάντα. Επίσης, υπάρχουν και πιο άμεσες ωφέλειες που προκύπτουν από το Πρόγραμμα Ελλάδα 2004 που τα οφέλη τους κατανέμονται σε όλη την ελληνική επικράτεια. Η πιθανολογική αξία που εκτιμάται ότι θα ήταν διατεθειμένο να πληρώσει το σύνολο του πληθυσμού της χώρας μας για να έχει την Ολυμπιάδα και τα έργα που αφήνονται ως κληρονομιά την υποθέτουμε πολύ χαμηλή (5 ) και αντιπροσωπεύει τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις ανάλογων μελετών. Στην πραγματικότητα, καμία ανάλογη μελέτη για το μικρότερο δυνατό έργο δεν έχει ένα τόσο μικρό ποσό, αν γίνει η αναγωγή των ποσών σε τιμές 2003. 194

Κεφάλαιο 5: Ανάλυση Κόστους-Οφέλους των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων 5.3. To Μεταολυμπιακό Κόστος και Όφελος των Εγκαταστάσεων Η παρουσίαση του κόστους οφέλους γίνεται ανά ολυμπιακή εγκατάσταση, η οποία συνοδεύεται και με τον ανάλογο πίνακα κόστους-οφέλους. Στο ίδιο πίνακα απεικονίζονται, εκτός από τα κόστη και τα έσοδα κατά σενάριο, οι οικονομικές επιδόσεις της κάθε εγκατάστασης (πλεονάσματα-κέρδη και ποσοστά οικονομικής απόδοσης) και το τοπικό κοινωνικό όφελος. Όλες οι εκτιμήσεις αφορούν σταθερές τιμές ευρώ 2003. Ολυμπιακό Συγκρότημα Ελληνικού Το Ολυμπιακό Συγκρότημα Ελληνικού θα φιλοξενήσει τα αθλήματα του Χόκεϊ, Μπέιζμπολ, του Σόφτμπολ, της Καλαθοσφαίρισης (προκριματικοί αγώνες), της Χειροσφαίρισης (τελικοί αγώνες) και της Ξιφασκίας. Από τις εγκαταστάσεις αυτές προβλέπεται να διατηρηθούν το γήπεδο του Χόκεϊ, το Κλειστό Γήπεδο Καλαθοσφαίρισης, η Αίθουσα Ξιφασκίας καθώς και ορισμένες βοηθητικές εγκαταστάσεις (συνδετήριο κτίριο). Το Ολυμπιακό Συγκρότημα Ελληνικού προβλέπεται να αποτελέσει πόλο αθλητισμού, πολιτισμού και αναψυχής, ως μέρος του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού. Οι προτεινόμενες και προβλεπόμενες μεταολυμπιακές χρήσεις περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη χρήση του Κλειστού Γηπέδου από επαγγελματικά σωματεία, τη διεξαγωγή αθλητικών διοργανώσεων, τη λειτουργία αίθουσας πολλαπλών χρήσεων, τη διαμόρφωση υπαίθριων αθλητικών εγκαταστάσεων, τη φιλοξενία πολιτιστικών εκδηλώσεων (συναυλίες, φεστιβάλ, εκθέσεις) και εμπορικών δραστηριοτήτων (εκθέσεις κλπ). Με αυτά τα δεδομένα, στον Πίνακα 5.1 παρουσιάζονται το κόστος, τα οικονομικά και τα τοπικά κοινωνικά οφέλη από τη λειτουργία του Ολυμπιακού Συγκροτήματος του Ελληνικού. Πίνακας 5.1 Ανάλυση Κόστους - Οφέλους για το Ολυμπιακό Συγκρότημα Ελληνικού Κόστος Κόστος Απόσβεσης Επένδυσης 1 6.033.333 Κόστος Συντήρησης Εγκαταστάσεων 20.001.000 Κόστος Λειτουργίας Εγκαταστάσεων 9.501.413 Συνολικό Ετήσιο Κόστος 35.535.746 Έσοδα 2 Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 35.535.746 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 38.023.248 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 44.419.682 Συνολικά Πλεονάσματα / Κέρδη Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 0 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 2.487.502 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 8.883.936 Ποσοστό Οικονομικής Απόδοσης Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 0,00% Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 1,37% Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 4,91% Τοπικό Κοινωνικό Όφελος 4 1.317.600 1 Συνολικό Κόστος Επένδυσης 181 εκατομμύρια ευρώ... 4 Με βάση τον πληθυσμό του Δήμου Ελληνικού (16470 κάτοικοι, απογραφή 2001). 195

Αναπτυξιακές Επιδράσεις των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 Το Ολυμπιακό Συγκρότημα Ελληνικού, με κόστος κατασκευής 181 εκατομμύρια ευρώ αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες σε έκταση και προϋπολογισμό παρεμβάσεις ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Το συνολικό κόστος μεταολυμπιακής χρήσης του έργου επιμερίζεται σε περίπου 6 εκατομμύρια ευρώ μέσο ετήσιο κόστος απόσβεσης, ενώ το κόστος συντήρησης είναι ιδιαίτερα υψηλό (20 εκατομμύρια ευρώ), αφού αναφέρεται σε μία από τις μεγαλύτερες σε έκταση εγκαταστάσεις. Το κόστος λειτουργίας φτάνει τα 9,5 εκατομμύρια ευρώ. Ως προς τα έσοδα, παρουσιάζονται τα τρία σενάρια για το Ελληνικό, με επικρατέστερο το δεύτερο, αφού ένα μέρος των εγκαταστάσεων μπορεί να περάσει στη διαχείριση ιδιωτών (π.χ. ένα επαγγελματικό αθλητικό σωματείο μπορεί να έχει ως έδρα το κλειστό γήπεδο ή τα υπαίθρια γήπεδα 5Χ5 να παραχωρηθούν σε ιδιώτες). Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να υπάρχουν έσοδα περίπου 38 εκατομμύρια ευρώ και κέρδη περίπου 2,5 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Η οικονομική απόδοση θα αντιστοιχεί σε ποσοστό 1,37% επί του κόστους επένδυσης. Τα έσοδα μπορεί να προέρχονται από εισιτήρια, ενοικίαση του χώρου για αθλητικές, πολιτιστικές και εμπορικές δραστηριότητες, αλλά και από δημόσια και δημοτική επιχορήγηση. Το Τοπικό Κοινωνικό Όφελος εκφράζει τα μη οικονομικά οφέλη που θα προκύψουν για τους κατοίκους του Δήμου Ελληνικού από τη λειτουργία του Ολυμπιακού Συγκροτήματος μεταολυμπιακά, στο πλαίσιο του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού. Εκτιμώμενο σε ευρώ, το τοπικό κοινωνικό όφελος ανέρχεται σε 1,3 εκατομμύρια ευρώ. Ολυμπιακό Κέντρο Κανό Σλάλομ Ελληνικού Το Ολυμπιακό Κέντρο Κανό Σλάλομ θα λειτουργήσει στο χώρο του παλαιού Δυτικού Αεροδρομίου του Ελληνικού, δίπλα από το Ολυμπιακό Συγκρότημα Ελληνικού. Θα φιλοξενήσει το άθλημα του Κανό Σλάλομ και μεταολυμπιακά προβλέπεται να μετατραπεί σε χώρο αναψυχής και αθλητισμού, όπου θα λειτουργούν εγκαταστάσεις κατάβασης βουνού με φουσκωτή βάρκα (rafting). Παράλληλα, στο χώρο θα φιλοξενούνται διοργανώσεις κανό σλάλομ, ενώ προτείνεται η δημιουργία χώρων και για άλλα αθλήματα εναλλακτικού αθλητισμού (π.χ. αναρρίχηση) ή υπαίθρια γήπεδα. Το Κέντρο θα ενταχθεί στο γενικότερο σχεδιασμό και τη λειτουργία του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού. Το Κέντρο αποτελεί μία από τις μικρότερες εγκαταστάσεις που κατασκευάζονται ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Το κόστος κατασκευής του ανέρχεται σε 10,5 εκατομμύρια ευρώ και το συνολικό ετήσιο κόστος λειτουργίας του σε περίπου 4,5 εκατομμύρια ευρώ, αφού πρόκειται για μια ειδική εγκατάσταση με υψηλό κόστος συντήρησης (2,8 εκατομμύρια ευρώ). Τα στοιχεία κόστους-οφέλους παρουσιάζονται στον Πίνακα 5.2. Ως προς τα έσοδα, παρουσιάζονται τα τρία σενάρια, με πιθανότερο αυτό του συνδυασμού ιδιωτικής και δημόσιας χρήσης. Το κέντρο θα μπορούσε να λειτουργήσει ως Πάρκο Αναψυχής και να εκχωρηθεί αποκλειστικά σε ιδιωτικό φορέα, ωστόσο κρίνεται σκόπιμο να διατηρηθεί και δημόσια χρήση, έτσι ώστε να αποτελέσει έδρα και χώρο προπονήσεων των εθνικών ομάδων στο άθλημα του Κανό Σλάλομ. Τα ετήσια έσοδα που ανταποκρίνονται σε αυτό το σενάριο ανέρχονται σε 4,75 εκατομμύρια ευρώ με κέρδη 0,3 εκατομμύρια ευρώ και το ποσοστό οικονομικής απόδοσης της επένδυσης ανέρχεται σε 3% ετησίως περίπου. Το τοπικό κοινωνικό όφελος ανέρχεται σε 1,3 εκατομμύρια ευρώ ετησίως και εκφράζει τα κοινωνικά οφέλη που θα προκύψουν για τους κατοίκους του Δήμου Ελληνικού από τη λειτουργία του κέντρου μεταολυμπιακά, ως τμήμα του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού. 196

Κεφάλαιο 5: Ανάλυση Κόστους-Οφέλους των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων Πίνακας 5.2 Ανάλυση Κόστους - Οφέλους για το Ολυμπιακό Κέντρο Κανό - Σλάλομ Κόστος Κόστος Απόσβεσης Επένδυσης 1 350.000 Κόστος Συντήρησης Εγκαταστάσεων 2.773.800 Κόστος Λειτουργίας Εγκαταστάσεων 1.313.333 Συνολικό Ετήσιο Κόστος 4.437.133 Έσοδα 2 Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 4.437.133 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 4.747.732 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 5.546.416 Συνολικά Πλεονάσματα / Κέρδη Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 0 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 310.599 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 1.109.283 Ποσοστό Οικονομικής Απόδοσης Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 0,00% Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 2,96% Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 10,56% Τοπικό Κοινωνικό Όφελος 4 1.317.600 1 Συνολικό Κόστος Επένδυσης 10,5 εκατομμύρια ευρώ 3 Προβλεπόμενο Σενάριο 4 Με βάση τον πληθυσμό του Δήμου Ελληνικού (16470 κάτοικοι, απογραφή 2001) Ολυμπιακό Κέντρο Ιστιοπλοΐας Αγίου Κοσμά Το Ολυμπιακό Κέντρο Ιστιοπλοΐας κατασκευάζεται στην περιοχή του Αγίου Κοσμά, που ανήκει στους Δήμους Ελληνικού και Γλυφάδας. Οι εγκαταστάσεις του Κέντρου βρίσκονται δίπλα στο αθλητικό κέντρο Αγίου Κοσμά, όπου θα λειτουργήσουν χώροι προπόνησης κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων. Η ολοκλήρωση των εργασιών στην περιοχή (βύθιση λεωφόρου Ποσειδώνος) θα επιτρέψει τη σύνδεση του Κέντρου με το Ολυμπιακό Συγκρότημα Ελληνικού μέσω εναέριας λεωφόρου (boulevard). Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, στη θαλάσσια ζώνη του Αγίου Κοσμά θα πραγματοποιηθούν οι αγώνες στις διάφορες κατηγορίες του αθλήματος της ιστιοπλοΐας. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, στο Κέντρο προβλέπεται να λειτουργήσει Παράκτιο Πάρκο, τουριστικός λιμένας και χώρος ναυταθλητισμού με κτίρια της Ομοσπονδίας και εγκαταστάσεις τοπικών ομίλων. Για την περιοχή του Αγίου Κοσμά προτείνεται, μεταξύ άλλων, η λειτουργία εστιατορίων, εμπορικών καταστημάτων, κινηματογράφου και πολιτιστικών χώρων, η δημιουργία αιθουσών συνεδριάσεων σεμιναρίων στο κτίριο της Ομοσπονδίας και η διαμόρφωση υπαίθριων αθλητικών εγκαταστάσεων για το κοινό, αλλά και πολιτιστικών εγκαταστάσεων για συναυλίες, φεστιβάλ, περιοδεύοντα θεάματα και άλλες εκδηλώσεις στα όρια του Παράκτιου Πάρκου. Κατόπιν τούτων, τα δεδομένα κόστους και εσόδων της εγκατάστασης μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες παρουσιάζονται στον Πίνακα 5.3. Το κόστος κατασκευής του Ολυμπιακού Κέντρου Ιστιοπλοΐας ανέρχεται στα 105 εκατομμύρια ευρώ και αφορά στη λειτουργία της μαρίνας, τα έργα στο θαλάσσιο χώρο, τις εγκαταστάσεις για τα σκάφη, τον περιβάλλοντα χώρο και τα κτίρια καθώς και άλλες μικρότερης έκτασης παρεμβάσεις. Το κόστος λειτουργίας είναι ιδιαίτερα χαμηλό σε σχέση με τα υπόλοιπα έργα (1,5 εκατομμύρια ευρώ), κυρίως λόγω του ότι οι αθλητικές διοργανώσεις πραγματοποιούνται στο θαλάσσιο χώρο και όχι σε κλειστές εγκαταστάσεις με συγκεκριμένα 197

Αναπτυξιακές Επιδράσεις των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 έξοδα λειτουργίας. Ωστόσο το υψηλό κόστος συντήρησης αντανακλά τα υψηλά έξοδα για τη συντήρηση των υπαίθριων εγκαταστάσεων (γήπεδα, πράσινο κλπ), κυρίως στη ζώνη του Παράκτιου Πάρκου. Πίνακας 5.3 Ανάλυση Κόστους - Οφέλους για το Ολυμπιακό Κέντρο Ιστιοπλοΐας Κόστος Κόστος Απόσβεσης Επένδυσης 1 3.521.667 Κόστος Συντήρησης Εγκαταστάσεων 3.289.000 Κόστος Λειτουργίας Εγκαταστάσεων 1.504.113 Συνολικό Ετήσιο Κόστος 8.314.779 Έσοδα 2 Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 8.314.779 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 8.896.814 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 10.393.474 Συνολικά Πλεονάσματα / Κέρδη Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 0 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 582.035 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 2.078.695 Ποσοστό Οικονομικής Απόδοσης Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 0,00% Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 0,55% Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 1,97% Τοπικό Κοινωνικό Όφελος 4 7.750.320 1 Συνολικό Κόστος Επένδυσης 105,65 εκατομμύρια ευρώ 4 Με βάση τον πληθυσμό των Δήμων Ελληνικού και Γλυφάδας (96.879 κάτοικοι, απογραφή 2001) Σχετικά με τα έσοδα, το σενάριο του συνδυασμού δημόσιας και ιδιωτικής χρήσης παρουσιάζεται ως το προβλεπόμενο. Πραγματικά, οι περισσότερες εγκαταστάσεις της τουριστικής μαρίνας (εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια, χώροι ψυχαγωγίας) αναμένεται να παραχωρηθούν σε ιδιώτες. Ωστόσο, η περιοχή των Ναυταθλητικών Εγκαταστάσεων θα είναι στη διάθεση της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας και των τοπικών αθλητικών ομίλων, ενώ το Παράκτιο Πάρκο θα είναι ανοικτό στο κοινό. Στην περίπτωση αυτή θα υπάρχουν ετήσια έσοδα της τάξης των 8,9 εκατομμυρίων ευρώ, που αντιστοιχούν σε κέρδη άνω του 0,5 εκατομμύρια ευρώ ετησίως και ποσοστό οικονομικής απόδοσης 0,55%. Τέλος, το τοπικό κοινωνικό όφελος παρουσιάζεται ιδιαίτερα υψηλό, κυρίως λόγω του ότι η περιοχή του Αγίου Κοσμά ανήκει στα όρια δύο δήμων, του Ελληνικού και της Γλυφάδας, και για το λόγο αυτό τα οφέλη από τη λειτουργία του Κέντρου διαχέονται σε μεγαλύτερο πληθυσμό. Ολυμπιακό Συγκρότημα Φαλήρου Το Ολυμπιακό Συγκρότημα Φαλήρου αποτελεί το τρίτο μεγαλύτερο έργο (από άποψης προϋπολογισμού) που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Στο Συγκρότημα του Φαλήρου θα φιλοξενηθούν, κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων, τα αθλήματα της Πετοσφαίρισης Παραλίας, Χειροσφαίρισης (Χάντμπολ) και Τάε κβο ντο. Από τις αθλητικές εγκαταστάσεις, μετά τους Ολυμπιακούς 198

Κεφάλαιο 5: Ανάλυση Κόστους-Οφέλους των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων Αγώνες θα παραμείνει το γήπεδο του Βόλεϊ Παραλίας (με μειωμένη χωρητικότητα), ένα βοηθητικό κτίριο στη ζώνη αυτή καθώς και το Κλειστό Γήπεδο που θα στεγάσει τα άλλα δύο αθλήματα. Στην περιοχή που θα προκύψει από την απομάκρυνση των βοηθητικών γηπέδων βόλεϊ θα κατασκευαστεί γήπεδο ποδοσφαίρου. Παράλληλα, το Ολυμπιακό Συγκρότημα θα περιλαμβάνει Ναυταθλητικό Κέντρο, χώρους εστίασης, υπαίθριες ζώνες (Εσπλανάδα και Πλατεία Νερού), ενώ μεταολυμπιακά θα διαμορφωθεί και η Ζώνη Α με οικολογικό πάρκο και χώρους αθλητισμού (Κολυμβητήριο και υπαίθρια γήπεδα). Το Ολυμπιακό Συγκρότημα Φαλήρου μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες θα αποτελέσει ένα κέντρο αναψυχής, αθλητισμού και πολιτισμού με υπερτοπική εμβέλεια. Πέρα από τα αθλητικά γεγονότα που θα φιλοξενούνται στα ανοικτά και κλειστά γήπεδα, θα υπάρχουν υπαίθρια γήπεδα στη διάθεση του κοινού, εγκαταστάσεις ελλιμενισμού σκαφών, κτίριο ναυτοπροσκόπων και ομίλων, χώροι εστίασης, πολιτιστικοί χώροι και μεγάλες υπαίθριες εκτάσεις για αναψυχή, πολιτιστικές και εμπορικές εκθέσεις. Όπως αναφέρεται στον Πίνακα 5.4, το υψηλό κόστος κατασκευής του Ολυμπιακού Συγκροτήματος αντανακλάται στην υψηλή μέση ετήσια απόσβεση (περίπου 7 εκατομμύρια ευρώ) και η μεγάλη έκταση (υπαίθριοι χώροι και κτιριακές εγκαταστάσεις) ισοδυναμούν με υψηλό κόστος συντήρησης των εγκαταστάσεων (7,8 εκατομμυρίων ευρώ). Πίνακας 5.4 Ανάλυση Κόστους - Οφέλους για το Ολυμπιακό Συγκρότημα Φαλήρου Κόστος Κόστος Απόσβεσης Επένδυσης 1 6.946.667 Κόστος Συντήρησης Εγκαταστάσεων 7.784.800 Κόστος Λειτουργίας Εγκαταστάσεων 3.944.170 Συνολικό Ετήσιο Κόστος 18.675.637 Έσοδα 2 Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 18.675.637 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 19.982.931 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 23.344.546 Συνολικά Πλεονάσματα / Κέρδη Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 0 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 1.307.295 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 4.668.909 Ποσοστό Οικονομικής Απόδοσης Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 0,00% Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 0,63% Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 2,24% Τοπικό Κοινωνικό Όφελος 4 15.801.680 1 Συνολικό Κόστος Επένδυσης 208,4 εκατομμύρια ευρώ 4 Με βάση τον πληθυσμό των Δήμων Μοσχάτου, Καλλιθέας και Παλαιού Φαλήρου, (197.521 κάτοικοι, απογραφή 2001) Ένα σημαντικό μέρος των εγκαταστάσεων προβλέπεται ή προτείνεται να παραχωρηθεί σε ιδιώτες (π.χ. χώροι εστίασης, κλειστό γήπεδο ως έδρα επαγγελματικού σωματείου, εμπορικά καταστήματα κ,λπ), ωστόσο η πλειοψηφία των εγκαταστάσεων θα έχει δημόσιο χαρακτήρα 199

Αναπτυξιακές Επιδράσεις των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και ελεύθερη χρήση. Κατ επέκταση, το πιθανότερο σενάριο ως προς τα έσοδα αναφέρεται στο συνδυασμό δημόσιας και ιδιωτικής χρήσης, που προβλέπεται να αποφέρει κέρδη 1,3 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως και οικονομική απόδοση της επένδυσης της τάξης του 0,63%. Το τοπικό κοινωνικό όφελος αναφέρεται στους Δήμους Μοσχάτου, Καλλιθέας και Παλαιού Φαλήρου, όπου και εντάσσονται οι εκτάσεις του Συγκροτήματος, και για το λόγο αυτό είναι σχετικά με τα άλλα έργα υψηλό. Ολυμπιακό Κέντρο Κωπηλασίας Σχινιά Το Ολυμπιακό Κέντρο Κωπηλασίας κατασκευάζεται στην περιοχή του Σχινιά, στο Δήμο Μαραθώνα σε περιοχή πλησίον του δάσους που αποτελεί το Εθνικό Πάρκο Σχινιά. Θα φιλοξενήσει τα αθλήματα της Κωπηλασίας και του Κανό Καγιάκ. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες θα ενοποιηθεί λειτουργικά με το Εθνικό Πάρκο και θα αποτελέσει χώρο αθλητισμού και αναψυχής με υπερτοπικό χαρακτήρα. Προτείνεται η ήπια παρέμβαση στις εγκαταστάσεις του Κέντρου, μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, έτσι ώστε να μην προκληθούν προβλήματα και στο γειτονικό Εθνικό Πάρκο. Πέρα από τη φιλοξενία σημαντικών αθλητικών αναμετρήσεων, το Κέντρο μπορεί να αποτελέσει έδρα των εθνικών ομάδων (προπονήσεις, ξενώνες). Επίσης προτείνεται η λειτουργία προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης (μουσείο, σεμινάρια, περιηγήσεις) για τους επισκέπτες του Πάρκου και υπαίθριοι χώροι αναψυχής και αθλητισμού σε άλλα αθλήματα (ποδόσφαιρο 5Χ5, μπάσκετ κ.λπ). Στον Πίνακα 5.5 παρουσιάζονται οι εκτιμήσεις αναφορικά με το κόστος και τα έσοδα οφέλη που θα προκύψουν από τη λειτουργία του πάρκου. Το ετήσιο κόστος απόσβεσης προκύπτει από τον επιμερισμό της συνολικής επένδυσης. Το μεγαλύτερο μέρος του κόστους συντήρησης αφορά στη συντήρηση του υπαίθριου χώρου (κανάλια, πράσινο, πάρκο) δεδομένου ότι η δόμηση στο Κέντρο είναι ιδιαίτερα περιορισμένη. Πίνακας 5.5 Ανάλυση Κόστους - Οφέλους για το Ολυμπιακό Κέντρο Κωπηλασίας Σχινιά Κόστος Κόστος Απόσβεσης Επένδυσης 1 2.670.167 Κόστος Συντήρησης Εγκαταστάσεων 16.396.400 Κόστος Λειτουργίας Εγκαταστάσεων 6.388.835 Συνολικό Ετήσιο Κόστος 25.455.402 Έσοδα 2 Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 3 25.455.402 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 27.237.280 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 31.819.252 Συνολικά Πλεονάσματα / Κέρδη Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 3 0 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 1.781.878 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 6.363.850 Ποσοστό Οικονομικής Απόδοσης Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 3 0,00% Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 2,22% Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 7,94% Τοπικό Κοινωνικό Όφελος 4 710.560 1 Συνολικό Κόστος Επένδυσης 80,1 εκατομμύρια ευρώ 4 Με βάση τον πληθυσμό του Δήμου Μαραθώνα (8.882 κάτοικοι, απογραφή 2001) 200

Κεφάλαιο 5: Ανάλυση Κόστους-Οφέλους των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων Ως προς τα έσοδα, το πιθανότερο σενάριο για τη μεταολυμπιακή αξιοποίηση των εγκαταστάσεων αφορά στη δημόσια χρήση τους. Βέβαια μπορεί να λειτουργήσουν π.χ. χώροι εστίασης που θα παραχωρηθούν σε ιδιώτες, αλλά πρόκειται για πολύ μικρό αριθμό εγκαταστάσεων. Οι ιδιαιτερότητες της περιοχής (Εθνικό Πάρκο, αρχαιολογικός χώρος) υπαγορεύουν την ήπια αξιοποίηση του χώρου και τη διαχείρισή του από δημόσιο φορέα. Στην περίπτωση αυτή, θεωρείται ότι δεν μπορεί να υπάρχουν κέρδη και το μεγαλύτερο όφελος είναι κοινωνικό παρά οικονομικό. Το τοπικό κοινωνικό όφελος, που αφορά στους κατοίκους του Δήμου Μαραθώνα, ανέρχεται σε 700 χιλιάδες ευρώ. Ολυμπιακό Κέντρο Ιππασίας Μαρκόπουλου Το Ολυμπιακό Κέντρο Ιππασίας κατασκευάζεται παράλληλα με το νέο Ιππόδρομο σε ενιαίο χώρο στην περιοχή του Μαρκόπουλου. Στο συγκρότημα αυτό θα φιλοξενηθούν τα αθλήματα της Ιππασίας και του Τριάθλου. Για το σκοπό αυτό, κατασκευάζονται αρένες (υπαίθριες και κλειστές), υπαίθριες διαδρομές, στάβλοι και άλλες υποστηρικτικές εγκαταστάσεις για τους ιππείς, τους ιπποκόμους και τα άλογα. Παράλληλα κατασκευάζεται κτίριο της Ομοσπονδίας Ιππασίας, καθώς και το συγκρότημα του Ιπποδρόμου (Κυρίως Κτίριο, αγωνιστικός χώρος, στάβλοι κλπ). Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, στο συγκρότημα θα διεξάγονται οι ιπποδρομίες (ΟΔΙΕ) και ιππικοί αγώνες. Προβλέπεται, επίσης, η διάθεση στάβλων σε ιδιώτες και η παροχή άλλων υποστηρικτικών υπηρεσιών. Προτείνεται, επίσης, η λειτουργία προγραμμάτων εκμάθησης ιππασίας, η λειτουργία συνεδριακών χώρων στο κτίριο της Ομοσπονδίας και η λειτουργία ξενοδοχείου στο χώρο του Ιπποδρόμου. Παράλληλα, για την προσέλκυση του κοινού και την ενίσχυση των εσόδων του Κέντρου, προτείνεται η διοργάνωση διάφορων δραστηριοτήτων με πολιτιστικό, εμπορικό και αθλητικό χαρακτήρα, τοπικής ή υπερτοπικής εμβέλειας (π.χ. μουσικά φεστιβάλ, εμπορικές εκθέσεις, αγώνες ανώμαλου δρόμου κλπ), έτσι ώστε το Κέντρο Ιππασίας να αποτελέσει διαρκή πόλο προσέλκυσης των κατοίκων της περιοχής, αλλά και επισκεπτών από την υπόλοιπη Αττική. Τα στοιχεία κόστους και εσόδων δίνονται στον Πίνακα 5.6. Ο προϋπολογισμός για την κατασκευή του Ολυμπιακού Κέντρου Ιππασίας ανέρχεται στα 181 εκατομμύρια ευρώ, με μέσο ετήσιο κόστος απόσβεσης τα 6 εκατομμύρια ευρώ και πολύ υψηλά κόστη λειτουργίας και συντήρησης (23,5 και 12,5 εκατομμύρια ευρώ αντίστοιχα). Το κόστος συντήρησης είναι ιδιαίτερα υψηλό, καθώς τόσο η δόμηση όσο και οι υπαίθριοι χώροι στο συγκρότημα είναι μεγάλοι. Ως προς τα έσοδα, το προβλεπόμενο σενάριο αναφέρεται σε περιορισμένη ιδιωτική χρήση σε συνδυασμό με τη δημόσια, λόγω της λειτουργίας σχολών ιππασίας, του ξενοδοχείου, γραφείων στοιχημάτων κλπ. Ωστόσο η διαχείριση των εγκαταστάσεων θα γίνεται, κυρίως, από φορείς με «δημόσιο» χαρακτήρα, δηλαδή τον ΟΔΙΕ και την Ελληνική Ομοσπονδία Ιππασίας. Στο σενάριο αυτό αντιστοιχούν μέσα ετήσια έσοδα 45 εκατομμύρια ευρώ περίπου και κέρδη περίπου 3 εκατομμύρια ευρώ, με σημαντικό ποσοστό οικονομικής απόδοσης που ξεπερνάει το 1,6%. Παράλληλα, το ετήσιο κοινωνικό όφελος για τους κατοίκους του Δήμου Μαρκόπουλου ανέρχεται στα 1,25 εκατομμύρια ευρώ και αποτελεί σημαντική παράμετρο για την αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου. 201

Αναπτυξιακές Επιδράσεις των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 Πίνακας 5.6 Ανάλυση Κόστους - Οφέλους για το Ολυμπιακό Κέντρο Ιππασίας Μαρκόπουλου Κόστος Κόστος Απόσβεσης Επένδυσης 1 6.033.333 Κόστος Συντήρησης Εγκαταστάσεων 23.456.000 Κόστος Λειτουργίας Εγκαταστάσεων 12.534.900 Συνολικό Ετήσιο Κόστος 42.024.233 Έσοδα 2 Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 42.024.233 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 44.965.930 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 52.530.292 Συνολικά Πλεονάσματα / Κέρδη Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 0 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 2.941.696 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 10.506.058 Ποσοστό Οικονομικής Απόδοσης Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 0,00% Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 3 1,63% Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 5,80% Τοπικό Κοινωνικό Όφελος 4 1.248.640 1 Συνολικό Κόστος Επένδυσης 181 εκατομμύρια ευρώ 2 Στα έσοδα περιλαμβάνονται και οι ενισχύσεις από τον προϋπολογισμό του κράτους και άλλων 4 Με βάση τον πληθυσμό του Δήμου Μαρκόπουλου ( 15.608 κάτοικοι, απογραφή 2001) Ολυμπιακό Κέντρο Σκοποβολής Μαρκόπουλου Το Ολυμπιακό Κέντρο Σκοποβολής κατασκευάζεται σε έκταση πλησίον του διεθνούς αερολιμένα Ελ. Βενιζέλος στο Δήμο Μαρκόπουλου. Θα φιλοξενήσει όλα τα αγωνίσματα του αθλήματος της σκοποβολής και μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες θα λειτουργεί ως σκοπευτήριο. Το Κέντρο προβλέπεται να φιλοξενήσει σημαντικούς εθνικούς και διεθνείς αγώνες, να λειτουργήσει ως έδρα της Ελληνικής Σκοπευτικής Ομοσπονδίας και των εθνικών ομάδων και να αποτελέσει κέντρο εκμάθησης του αθλήματος στο ευρύ κοινό. Πέρα από αυτές τις χρήσεις, προτείνεται η κατάλληλη διαμόρφωση του Κέντρου, έτσι ώστε μεταολυμπιακά να φιλοξενήσει και μη αθλητικές δραστηριότητες, όπως σεμινάρια, συνεδριάσεις, πολιτιστικές και εμπορικές εκδηλώσεις κλπ. Στον Πίνακα 5.7 δίνονται τα αναμενόμενα έσοδα και κόστος του Κέντρου. Το κόστος κατασκευής του Ολυμπιακού Σκοπευτηρίου το κατατάσσει στη μεσαία κατηγορία έργων, μαζί με τα κλειστά γυμναστήρια και τα γήπεδα ποδοσφαίρου. Όσον αφορά στο κόστος, το μεγαλύτερο μέρος (50%) καταλαμβάνει το κόστος συντήρησης των εγκαταστάσεων. Σχετικά με τα έσοδα, προβλέπεται η δημόσια χρήση του Σκοπευτηρίου και επομένως η κερδοφορία είναι μηδενική. Ωστόσο, η συμβολή του Σκοπευτηρίου στην τοπική κοινωνία αντικατοπτρίζεται στο σημαντικό ποσό του τοπικού κοινωνικού οφέλους που ανέρχεται σε 1,25 εκατομμύρια ευρώ. 202

Κεφάλαιο 5: Ανάλυση Κόστους-Οφέλους των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων Πίνακας 5.7 Ανάλυση Κόστους - Οφέλους για το Ολυμπιακό Κέντρο Σκοποβολής Κόστος Κόστος Απόσβεσης Επένδυσης 1 1.436.667 Κόστος Συντήρησης Εγκαταστάσεων 4.052.000 Κόστος Λειτουργίας Εγκαταστάσεων 2.578.250 Συνολικό Ετήσιο Κόστος 8.066.917 Έσοδα 2 Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 3 8.066.917 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 8.631.601 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 10.083.646 Συνολικά Πλεονάσματα / Κέρδη Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 3 0 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 564.684 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 2.016.729 Ποσοστό Οικονομικής Απόδοσης Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 3 0,00% Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 1,31% Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 4,68% Τοπικό Κοινωνικό Όφελος 4 1.248.640 1 Συνολικό Κόστος Επένδυσης 43,1 εκατομμύρια ευρώ 4 Με βάση τον πληθυσμό του Δήμου Μαρκόπουλου ( 15.608 κάτοικοι, απογραφή 2001) Ολυμπιακό Γυμναστήριο Άνω Λιοσίων Το Ολυμπιακό Γυμναστήριο Άνω Λιοσίων, το οποίο έχει ονομαστεί και Σπίτι Βαρέων Αθλημάτων, θα φιλοξενήσει τα αθλήματα του τζούντο και της πάλης. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, το Ολυμπιακό Γυμναστήριο Άνω Λιοσίων θα είναι σε θέση να φιλοξενήσει τοπικούς, πανελληνίους και διεθνείς αγώνων τζούντο, τάε κβο ντο, πάλης, καθώς και άλλων πολεμικών τεχνών, όπως ελληνορωμαϊκής πάλης, παγκρατίου και καράτε. Επίσης, το Γυμναστήριο προβλέπεται να αποτελέσει έδρα των ομοσπονδιών και σωματείων των αθλημάτων αυτών. Παράλληλα, προτείνεται η διαμόρφωση υπαίθριων χώρων άθλησης και η διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων στους χώρους του κλειστού γυμναστηρίου έτσι ώστε να απευθύνεται και στους κατοίκους της περιοχής και να αξιοποιούνται πληρέστερα οι χώροι του. Το κόστος κατασκευής του Ολυμπιακού Γυμναστηρίου Άνω Λιοσίων ανέρχεται στα 71 εκατομμύρια ευρώ. Υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στις τρεις κατηγορίες κόστους (μέσα ετήσια κόστη από 2 μέχρι 2,6 εκατομμύρια ευρώ). Το προβλεπόμενο σενάριο μεταολυμπιακής αξιοποίησης αναφέρεται σε δημόσια χρήση των εγκαταστάσεων (διαχείριση από τις Ομοσπονδίες) και επομένως τα κέρδη είναι μηδενικά. Το τοπικό κοινωνικό όφελος για τους 25.000 περίπου κατοίκους του Δήμου Άνω Λιοσίων υπερβαίνει τα 2 εκατομμύρια ευρώ. 203

Αναπτυξιακές Επιδράσεις των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 Πίνακας 5.8 Ανάλυση Κόστους - Οφέλους για το Ολυμπιακό Γυμναστήριο Άνω Λιοσίων Κόστος Κόστος Απόσβεσης Επένδυσης 1 2.376.667 Κόστος Συντήρησης Εγκαταστάσεων 2.626.000 Κόστος Λειτουργίας Εγκαταστάσεων 2.070.725 Συνολικό Ετήσιο Κόστος 7.073.392 Έσοδα 2 Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 3 7.073.392 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 7.568.529 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 8.841.740 Συνολικά Πλεονάσματα / Κέρδη Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 3 0 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 495.137 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 1.768.348 Ποσοστό Οικονομικής Απόδοσης Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 3 0,00% Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 0,69% Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 2,48% Τοπικό Κοινωνικό Όφελος 4 2.113.840 1 Συνολικό Κόστος Επένδυσης 71,3 εκατομμύρια ευρώ 2 Στα έσοδα περιλαμβάνονται και οι ενισχύσεις από τον προϋπολογισμό του κράτους και άλλων 4 Με βάση τον πληθυσμό του Δήμου Άνω Λιοσίων (26.423 κάτοικοι, απογραφή 2001) Ολυμπιακό Γυμναστήριο Γαλατσίου Στις εγκαταστάσεις του Ολυμπιακού Γυμναστηρίου Γαλατσίου θα φιλοξενηθούν τα αθλήματα της επιτραπέζιας αντισφαίρισης και της ρυθμικής γυμναστικής κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Μεταολυμπιακά δεν προβλέπεται η φιλοξενία συγκεκριμένου αθλήματος στις εγκαταστάσεις του, αλλά προτείνεται η φιλοξενία μεγάλου φάσματος αθλημάτων που μπορούν να διεξαχθούν σε κλειστό χώρο. Έτσι, πέρα από την επιτραπέζια αντισφαίριση και τη γυμναστική, είναι δυνατή η υποδοχή αγώνων αντιπτέρισης, ξιφασκίας, ποδοσφαίρου σάλας, πυγμαχίας κ.λπ. Το Ολυμπιακό Γυμναστήριο μπορεί να αποτελέσει και χώρο αναψυχής για τους κατοίκους του Δήμου Γαλατσίου και άλλων περιοχών. Στις εγκαταστάσεις του προτείνεται η διεξαγωγή αθλητικών διοργανώσεων για το κοινό, η λειτουργία ανοικτών γηπέδων για τα περισσότερο δημοφιλή αθλήματα, η λειτουργία αναψυκτηρίων και η διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, έτσι ώστε το Γυμναστήριο να αποκτήσει το χαρακτήρα ενός κέντρου άθλησης και αναψυχής για το ευρύ κοινό. Όπως προκύπτει από τον Πίνακα 5.9, η κατασκευή του Ολυμπιακού Γυμναστηρίου Γαλατσίου ανέρχεται στο ποσό των 43 εκατομμυρίων ευρώ. Ως προς την ανάλυση κόστους οφέλους, το ετήσιο κόστος λειτουργίας εκτιμάται ότι θα ξεπερνάει τα 2 εκατομμύρια ευρώ και το συνολικό ετήσιο κόστος τα 6 εκατομμύρια ευρώ. Το πιθανότερο σενάριο για μεταολυμπιακή αξιοποίηση αναφέρεται σε δημόσια χρήση των εγκαταστάσεων και στην περίπτωση αυτή τα έσοδα ισοσκελίζουν το συνολικό κόστος (μηδενικά κέρδη και οικονομική απόδοση). Το τοπικό κοινωνικό όφελος αφορά τους 58.000 κατοίκους του Δήμου Γαλατσίου και ανέρχεται σε 4,6 εκατομμύρια ευρώ. 204

Κεφάλαιο 5: Ανάλυση Κόστους-Οφέλους των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων Πίνακας 5.9 Ανάλυση Κόστους - Οφέλους για το Ολυμπιακό Γυμναστήριο Γαλατσίου Κόστος Κόστος Απόσβεσης Επένδυσης 1 1.433.333 Κόστος Συντήρησης Εγκαταστάσεων 2.640.000 Κόστος Λειτουργίας Εγκαταστάσεων 2.079.000 Συνολικό Ετήσιο Κόστος 6.152.333 Έσοδα 2 Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 3 6.152.333 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 6.582.997 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 7.690.417 Συνολικά Πλεονάσματα / Κέρδη Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 3 0 Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 430.663 Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 1.538.083 Ποσοστό Οικονομικής Απόδοσης Σενάριο 1: Δημόσια Χρήση 3 0,00% Σενάριο 2: Δημόσια και Ιδιωτική Χρήση 1,00% Σενάριο 3: Ιδιωτική Χρήση 3,58% Τ Τοπικό Κοινωνικό Όφελος 4 4.643.360 1 Συνολικό Κόστος Επένδυσης 43 εκατομμύρια ευρώ 4 Με βάση τον πληθυσμό του Δήμου Γαλατσίου (58.042 κάτοικοι, απογραφή 2001) Ολυμπιακό Γυμναστήριο Νίκαιας Το Ολυμπιακό Γυμναστήριο Νίκαιας, αποκαλούμενο και «Σπίτι της Άρσης Βαρών», με χωρητικότητα 5.000 θέσεων, κατασκευάζεται με σκοπό να φιλοξενήσει κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 το άθλημα της άρσης βαρών. Η μεταολυμπιακή διαχείριση θα γίνεται από την Ομοσπονδία Άρσης Βαρών και το γυμναστήριο θα αποτελέσει προπονητικό κέντρο και έδρα των εθνικών ομάδων στο άθλημα αυτό. Παράλληλα, θα λειτουργήσουν ξενώνες φιλοξενίας των αθλητών και θα εγκατασταθούν αθλητικά σωματεία άρσης βαρών. Πέρα από αυτές τις χρήσεις, το Σπίτι της Άρσης Βαρών μπορεί να είναι και στη διάθεση του κοινού, ανάλογα με τις επιλογές της Ομοσπονδίας. Προτείνεται μεταξύ άλλων η δημιουργία αθλητικών χώρων για την εξάσκηση δημοφιλών αθλημάτων (π.χ. μπάσκετ, ποδόσφαιρο 5Χ5) και η διοργάνωση άλλων συμπληρωματικών εκδηλώσεων που θα φέρουν έμμεσα το κοινό πιο κοντά και στο άθλημα της Άρσης Βαρών, ενώ παράλληλα θα επιτρέψουν τη μεγιστοποίηση των ωφελειών από τη λειτουργία των εγκαταστάσεων. Από την ανάλυση κόστους οφέλους (βλέπε Πίνακα 5.10), για το Γυμναστήριο Νίκαιας προκύπτει ότι τα επιμέρους στοιχεία του κόστους συμμετέχουν στον ίδιο περίπου βαθμό στο συνολικό κόστος και δεν παρουσιάζουν μεγάλη απόκλιση από τα στοιχεία κόστους των άλλων δύο παρόμοιων (ως προς το κόστος και το μέγεθος) εγκαταστάσεων, δηλαδή των γυμναστηρίων Άνω Λιοσίων και Γαλατσίου. Το συνολικό κόστος της κατασκευής (39 εκατομμύρια ευρώ) επιμερίζεται σε μέσο ετήσιο κόστος απόσβεσης της τάξης του 1,3 εκατομμυρίων ευρώ. Σχετικά με τα έσοδα, ως προβλεπόμενο σενάριο ορίζεται αυτό της δημόσιας χρήσης, δεδομένου ότι η διαχείριση των εγκαταστάσεων μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες θα γίνει από την Ομοσπονδία Άρσης Βαρών. Αυτό δεν αποκλείει τη διοργάνωση μη αθλητικών 205