Υπηρεσίες Προστιθέµενης Αξίας Βάσει Θέσης σε Ασύρµατα Ευρυζωνικά ίκτυα Μέτρο 4.2 «Ανάπτυξη Υποδοµών ικτύων Τοπικής Πρόσβασης» 3 η Κατηγορία Πράξεων «ΠροώθησητηςΑνάπτυξηςζήτησης ευρυζωνικών υπηρεσιών» Επιχειρησιακό Πρόγραµµα «Κοινωνία της Πληροφορίας» 1
2 Πρόλογος Τίµος Σελλής ιευθυντής ΙΠΣΥΠ/ΕΚ «Αθηνά» Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
3 Κεντρική Ιδέα Τεράστια εξάπλωση WiFi στη χώρα Μπορούµε να τα χρησιµοποιήσουµε για να δώσουµε µια χρήσιµη υπηρεσία σε όλους τους πολίτες; Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
Εκτίµηση Θέσης από WiFi Υπηρεσία προστιθέµενης αξίας Αξιοποιούµε ιδανικά υφιστάµενες κρατικές & ιδιωτικές υποδοµές Μηδενικό κόστος Προσφέρεται δωρεάν εν απαιτεί GPS Τεχνολογικοί και οικονοµικοί φραγµοί Καλή ακρίβεια Αρκετή για δροµολόγηση Εκδηµοκρατισµός Υπηρεσίες βάσει θέσης για όλους 4
Που είναι χρήσιµο; Κάθε πολίτης µπορεί να έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες βάσει θέσης ακόµη και αν δεν έχει GPS Γεωχωρικές υπηρεσίες (που είµαι, τι είναι γύρω µου;) Η µπορεί να προσφέρει µε ελάχιστο κόστος υπηρεσίες βάσει θέσης σε όλους Π.χ. δροµολόγηση οχηµάτων, διαχείριση κρίσεων 5
Η ειδική περίπτωση της Ελλάδας Υπάρχουν αντίστοιχες εφαρµογές Google Maps, Apple, Android εν είναι υπηρεσίες Ενσωµάτωση σε άλλες εφαρµογές/πλατφόρµες εν προσφέρονται δωρεάν Παρά µόνο εντός ειδικής εφαρµογής Μικρό ενδιαφέρον για την Ελλάδα Μειωµένη κάλυψη, µέτρια ακρίβεια Πολλαπλά οφέλη για την Ελλάδα Τουρισµός, Ασφάλεια, Περιβάλλον, Εξυπηρέτηση του πολίτη 6
Τεχνικές Προκλήσεις Τεχνολογία αιχµής Τρεις εταιρείες παγκοσµίως µε αντίστοιχη τεχνολογία (Skyhook Wireless, Ekahau, Spotigo) Μία µε αντίστοιχη λύση (Skyhook Wireless) Τεχνογνωσία Πρακτικά ερευνητικός χαρακτήρας Πολλές πλατφόρµες Φορητές συσκευές, λειτουργικά συστήµατα, τεχνολογίες, πρότυπα 7
8 Τελικός Στόχος ηµόσια, δωρεάν υπηρεσία για την εκτίµηση θέσης βάσει WiFi Όλοι οι πολίτες Όλη η ηµόσια ιοίκηση Υποδοµή για την ανάπτυξη του τόπου Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
Μελέτη αξιοποίησης WiFi Ποια είναι η κατάσταση στη χώρα; Ποια είναι η διείσδυσή τους; Χρησιµοποιούνται σωστά; (ασφάλεια) Υπάρχουν περιοχές/κατηγορίες/ ήµοι πληθυσµού που χρειάζονται ενίσχυση; Ανάγκη πολιτικών/θεσµικών παρεµβάσεων; 9
10 Παρουσίαση του Έργου Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
11 Περιεχόµενα ΙΠΣΥΠ/ΕΚ Αθηνά Εκτίµηση Θέσης από WiFi Τεχνικά Θέµατα Επίδειξη Παρουσίαση Μελέτης Σύνοψη Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
12 Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης Τίµος Σελλής ιευθυντής ΙΠΣΥΠ/ΕΚ «Αθηνά» Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
13 Ε.Κ. «Αθηνά» «Αθηνά» Ερευνητικό Κέντρο Καινοτοµίας στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας, των Επικοινωνιών και της Γνώσης www.athena-innovation.gr Ίδρυση το 2001, έναρξη λειτουργίας το 2003 Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
Ινστιτούτα και Μονάδες Ινστιτούτο Επεξεργασίας Λόγου (ΙΕΛ) Ινστιτούτο Πολιτιστικής και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας (ΙΠΕΤ) Ινστιτούτο Βιοµηχανικής Τεχνολογίας (ΙΝΒΙΣ) Ινστιτούτο ικτυακής Έρευνας και Τεχνολογιών (Ι ΕΤ) Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης (ΙΠΣΥΠ) Corallia Μονάδα Ανάπτυξης Ελληνικών Τεχνολογικών Συνεργατικών Σχηµατισµών Μονάδα ιαστηµικών Προγραµµάτων (ΜΟ ΙΑΠ) Μονάδα Ψηφιακής Επιµέλειας (ΜΟΨΕ) Μονάδα Ανάλυσης και Μοντελοποίησης της Πληροφορίας (ΜΑΜΠ) 14
ΙΠΣΥΠ Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης (2007) Ερευνητικές περιοχές: Κατανεµηµένα πληροφοριακά συστήµατα Βάσεις εδοµένων και Επιχειρηµατική Ευφυΐα Γεωπληροφορική Επιστηµονικές Βάσεις εδοµένων 15
Ερευνητικά ενδιαφέροντα Το ΙΠΣΥΠ δραστηριοποιείται στις ακόλουθες ερευνητικές περιοχές: ιαφύλαξη ιδιωτικότητας ιαχείριση χωρικών και χωροχρονικών δεδοµένων Εξατοµικευµένα Συστήµατα ιαχείρισης εδοµένων Κατανεµηµένα Πληροφοριακά Συστήµατα Ολοκλήρωση πληροφορίας και διαλειτουργικότητα Πληροφοριακά Συστήµατα Ιστού Γεωχωρικό περιεχόµενο και υπηρεσίες Αναζήτηση περιεχοµένου, καινοτόµες διεπαφές Ιδιωτικότητα και ασφάλεια Έµφαση σε δεδοµένα θέσης Υπηρεσίες Βάσει Θέσης Καινοτόµες υπηρεσίες / παραδείγµατα χρήσης Εκτίµηση Θέσης WiFi ιαχείριση εδοµένων Τροχιάς Επεξεργασία, απεικόνιση, ανάλυση Ανοικτά Συστήµατα Γεωγραφικών Πληροφοριών Εκπαίδευση, υποστήριξη, ανάπτυξη Γεωχωρικές Αποθήκες εδοµένων Σχεδιασµός, ανάλυση, υλοποίηση 16
17 Στελέχωση Τρεις (3) ερευνητές Επτά (7) επιστηµονικοί συνεργάτες Επτά (7) υπότροφοι υποψήφιοι διδάκτορες εκατρείς (13) συνεργαζόµενοι ερευνητές Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
18 Εκτίµηση Θέσης από WiFi Σπύρος Αθανασίου Senior Project Manager Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
19 Θέση Απλή ερώτηση Πουείµαι; Απλή απάντηση; Μπροστά στον υπολογιστή Στο σπίτι µου Στο 3 ο χιλιόµετρο της ΕΟ Αθηνών-Λαµίας Στην Ελλάδα Όλες οι απαντήσεις είναι σωστές! Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
Για ποιο λόγο χρειαζόµαστε τη θέση; Υπηρεσίες βάσει θέσης (Location Based Services - LBS) Περιεχόµενο/υπηρεσία που στηρίζεται στη γνώση της θέσης ενός χρήστη Παραδείγµατα ροµολόγηση (συσκευές πλοήγησης) Γεωχωρική αναζήτηση (κοντινότερο φαρµακείο) ιαχείριση στόλου Προστασία του πολίτη Η γνώση της θέσης είναι αναγκαία για σηµαντικές, κρίσιµες και δηµοφιλείς υπηρεσίες 20
21 Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
22 Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
GPS Εκδηµοκρατισµένη τεχνολογία Φθηνό και αξιόπιστο Και όµως, δεν είναι τέλειο γιακαθηµερινή χρήση Στρατιωτική τεχνολογία (cut-off switch) Αστικά φαράγγια Εσωτερικοί χώροι Κατανάλωση Χρόνος έναρξης/ανάκτησης σήµατος Ακόµη µια συσκευή 23
Τι χρειαζόµαστε; Κάλυψη Αστικός ιστός, εσωτερικοί χώροι Ακρίβεια Ικανοποιητική για απλούς χρήστες (LBS) Αυτονοµία Μηδαµινή επιβάρυνση Μικρό κόστος Αξιοποίηση υφιστάµενων υποδοµών Προστασία της ιδιωτικότητας Ο χρήστης κύριος του συστήµατος 24
25 Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
WiFi για εκτίµηση θέσης Ίδιες αρχές Φάροι (beacons) που καλύπτουν τη γη Έτοιµη υποδοµή Τα WiFi που έχουµε στα σπίτια µας, στις δουλειές µας Μηδαµινό κόστος ίνουµε προστιθέµενη αξία στην ύπαρξή τους εν απαιτείται καµία επένδυση Ο ορισµός της υπηρεσίας προστιθέµενης αξίας! 26
27 Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
28 Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
29-70dbm -60dbm -35dbm Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
30 x:37.998895 y:23.714772 50m x:37.998125 y:23.71519 30m 75m x:37.998578 y:23.715238 Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
31 x:37.998578 y:23.715238 Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
Οπότε απαιτείται Γνώση της θέσης κάθε access point Χαρτογράφηση της περιοχής (wardriving) Συσχέτιση ισχύος µε απόσταση Θεωρητικά/ευριστικά µοντέλα Εκτίµηση θέσης Γεωµετρικοί, πιθανοτικοί αλγόριθµοι 32
Χαρτογράφηση ιατρέχουµε συστηµατικά µια περιοχή και καταγράφουµε για κάθε σηµείο Ποια access points ακούµε Με πόση ισχύ Σε ποια θέση βρισκόµαστε Στη συνέχεια εκτιµούµε τη θέση κάθε access point Εφαρµοσµένη τεχνολογία αιχµής 33
34 Συσχέτιση ισχύος µε απόσταση Θεωρητικά µοντέλα Εξασθένιση σήµατος Παρεµβολές από το περιβάλλον Ευριστικά µοντέλα Επεξεργασία των δεδοµένων χαρτογράφησης Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
35 Εκτίµηση θέσης Πολλοί αλγόριθµοι διαφορετικής πολυπλοκότητας και ακρίβειας Εφαρµοσµένη τεχνολογία αιχµής Συνδυασµός τους µε στόχο: Ελάχιστο σφάλµα Μέγιστη κάλυψη Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
Το αποτέλεσµα; Ακρίβεια Κάλυψη ~25µ στο οδικό δίκτυο ~95% στο οδικό δίκτυο Το GPS προσφέρει ~15µ Το GPS προσφέρει ~90% ~25µ για αστικές περιοχές ~90% για αστικές περιοχές Το GPS προσφέρει ~20µ Το GPS προσφέρει ~20% 36
WPS vs. GPS Καλύτερη ακρίβεια (αστικός ιστός) Μεγάλη κάλυψη (αστικός ιστός) Μηδαµινό κόστος ιαθέσιµο σε κάθε συσκευή µε WiFi Μηδαµινός χρόνος αρχικοποίησης Μικρή χρήση πόρων Ιδανικό για απλούς καθηµερινούς χρήστες! 37
Ανάλογες υπηρεσίες Skyhook Wireless Καλύπτει τις µεγαλύτερες πόλεις όλου του κόσµου Apple iphone & Google Maps Αρχικά δεδοµένα από την Skyhook Wireless Τώρα δεδοµένα της Google Google Maps for Mobile Android & Symbian 38
Γιατί δεν επαρκούν; Σε σχέση µε το εξωτερικό, η Ελλάδα είναι µικρός καταναλωτής, οπότε Μικρή κάλυψη Μέτρια ακρίβεια εν είναι δωρεάν Μόνο µέσα από συγκεκριµένη πλατφόρµα/εφαρµογή εν µπορούν να ολοκληρωθούν σε άλλες υπηρεσίες 39
ράση! ηµιουργία Ελληνικής υποδοµής για την εκτίµηση θέσης µέσω WiFi ωρεάν διάθεση στους πολίτες ωρεάν διάθεση στη ηµόσια ιοίκηση Εφαρµογές προστιθέµενης αξίας (LBS) Τουρισµός Ασφάλεια ίκτυα Περιβάλλον 40
Τα παραδοτέα του έργου Χαρτογράφηση 30 ήµων της χώρας Τελικά 40, καλύπτουµε 4,2 εκ. Έλληνες Γεωχωρική αποθήκη δεδοµένων Χάρτες και αλγόριθµοι εκτίµησης θέσης ιαδικτυακές υπηρεσίες ιαλειτουργικότητα µε όλα τα πληροφοριακά συστήµατα/εφαρµογές/υπηρεσίες Λογισµικό πελάτη (soft-gps) Υπολογιστές (Windows, Linux) Κινητά τηλέφωνα (Windows Mobile, Symbian) 41
42 Τεχνικά Θέµατα Σπύρος Αθανασίου Senior Project Manager Θοδωρής Στρατιώτης Junior Project Manager Γιάννης Κουβάρας Technical Manager Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
Εισαγωγή Σχεδίαση και ανάπτυξη λογισµικού µε µεγάλη τεχνική και διαχειριστική πολυπλοκότητα Εφαρµοσµένη τεχνολογία αιχµής Μεγάλο πλήθος διαφορετικών τεχνολογιών, προτύπων και πλατφόρµων Βασικές αρχές ΕΛ/ΛΑΚ και Ανοικτά Πρότυπα Μέγιστη επαναχρησιµοποίηση Προστιθέµενη αξία 43
44 Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
Αρχιτεκτονική Σύστηµα Χαρτογράφησης Εξυπηρετητής Εκτίµησης Θέσης Υπηρεσίες Αισθητήρες Ανάλυση ιαδικτυακές Υπηρεσίες Web Server Εκτίµηση Θέσης Web site Windows Γεωχωρική βάση δεδοµένων Χάρτες Κάλυψης ιαχειριστικό Περιβάλλον Linux Windows Mobile Symbian Data Custom SW εδοµένα Χαρτογράφησης Γεωχωρική Αποθήκη εδοµένων Γεωανάλυση Third Parties 45
Χαρτογράφηση Ξεκινάµε από την αρχή: φωτογραφίες του εξοπλισµού και µετά µια στο σύνολό του Περιγραφή του λογισµικού και αναφορά στο σχεδιασµό και υλοποίησή του Φωτογραφίες από τη χαρτογράφηση µε αυτοκίνητο Εικόνες από χάρτη µε διαδροµές, κτλ 46
Συστήµατα καταγραφής 5 συστήµατα χαρτογράφησης 6 netbooks 5 GPS 5 WiFi κάρτες 15 GSM modem Σκοπός ήταν η ταυτόχρονη χαρτογράφηση όλης της χώρας Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
Συνεργεία χαρτογράφησης Επτά οµάδες των δύο ατόµων Εκπαίδευση και αναλυτικές οδηγίες χρήσης Μεταφορικό µέσο Αυτοκίνητο Μηχανή Περιορισµοί χαρτογράφησης για την ασφάλεια του πληρώµατος Υποχρεωτικά διαλείµµατα Μέγιστη ταχύτητα Καθηµερινή αποστολή δεδοµένων για έλεγχο
61 Μεγάλη κλίµακα 40 ήµοι Έκταση 1.203 τ.χλµ. ιανύσαµε 9.720 χλµ. οδικού δικτύου Καλύψαµε 3.392 χλµ. οδικού δικτύου 3,8 εκ. Έλληνες 286.581 µοναδικά WiFi access points Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
ιαχείριση εδοµένων Staging area Συλλογή και προεπεξεργασία δεδοµένων καταγραφής Γεωκωδικοποίηση και καθαρισµός Γεωχωρική Αποθήκη εδοµένων ιαχείριση και αποθήκευση δεδοµένων καταγραφής Υπόβαθρα της χώρας Στατιστικά Στοιχεία Χάρτες Κάλυψης Ελαχιστοποίηση σφάλµατος Ταχύτητα απάντησης Κλιµάκωση αριθµού χρηστών 67
ιαδικτυακή υπηρεσία API για εκτίµηση θέσης Καλύπτει πρακτικά το σύνολο των πιθανών αναγκών HTTP, JSON (JavaScript Object Notation) W3C Geolocation API Τρόπος λειτουργίας Η συσκευή αποστέλλει τα APs που βλέπει και το σήµα λήψης Η υπηρεσία επιστρέφει την εκτίµηση θέσης Μπορεί να ενσωµατωθεί σε οποιαδήποτε υπηρεσία / εφαρµογή 68
Υπηρεσία για όλους Πως εξασφαλίζουµε συµβατότητα µε όλες τις υφιστάµενες εφαρµογές υπηρεσίες πλατφόρµες Λογισµικό ψεύδο-gps (soft-gps) Virtualization της λειτουργίας ενός hardware GPS Η συσκευή και κάθε εφαρµογή τηςνοµίζει πως έχει πρόσβαση σε hardware GPS 69
Λειτουργία τυπικού GPS Κάθε συσκευή GPS (ενσωµατωµένη ή εξωτερική) προσφέρει εκτίµηση θέσης ως εξής Φυσική διασύνδεση serial, USB, bluetooth, WiFi, embedded Πρωτόκολλο επικοινωνίας COM Μορφότυπος δεδοµένων ΝΜΕΑ sentence 70
71 Λειτουργία soft-gps Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης Virtualization
Πλατφόρµες Απαιτείται διαφορετική έκδοση soft-gps για κάθε λειτουργικό σύστηµα Στο πλαίσιο του έργου αναπτύχθηκαν Windows (2000, XP, Vista, 7) Linux Windows Mobile Symbian Series 60 Υποστηρίζουµε 95% των χρηστών σταθµών εργασίας 70% των κινητών τηλεφώνων µε WiFi 72
Μελλοντική συµβατότητα ιεθνή πρότυπα για την αξιοποίηση πληροφορίας θέσης στο ιαδίκτυο W3C Geolocation API Η θέση ενσωµατώνεται σε υφιστάµενες και επικείµενες πλατφόρµες για εγγενείς υπηρεσίες Google Android/Gears, Mozilla Firefox 3.5, Windows 7 Το ζήτηµα της εκτίµησης θέσης παραµένει εν έχουν όλες οι συσκευές GPS Ίδια µειονεκτήµατα της χρήσης GPS 73
74 W3C Geolocation API Το προσφέρουµε ως κύριο µέσο επικοινωνίας για το soft-gps Forwards compatibility Geolocation API Εφαρµογή / Υπηρεσία Λειτουργικό Σύστηµα HTTP API Soft-GPS WiFi Εξυπηρετητής Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
Proof of concept Το web site του έργου προσφέρει σχετική λειτουργικότητα µέσω του Google Gears Επισκεφτείτε το χάρτη Η θέση σας υπολογίζεται µέσω WiFi Μπορείτε να αναζητήστε κοντινά σας σηµεία ενδιαφέροντος Αντίστοιχη σελίδα µπορεί να ενσωµατωθεί στα site όλων των ήµων της χώρας Περισσότερα στο demo που ακολουθεί 75
76 Επίδειξη Θοδωρής Στρατιώτης Junior Project Manager Γιάννης Κουβάρας Technical Manager Μιχάλης Αλεξάκης Senior Analyst/Developer Πάρις Μόραλι Junior Analyst/Developer Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
77 Περισσότερα wps.imis.athena-innovation.gr Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
78 Παρουσίαση Μελέτης Σπύρος Αθανασίου Senior Project Manager Θοδωρής Στρατιώτης Junior Project Manager Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
Μεθοδολογία Αξιοποιήσαµε τα πρωτογενή δεδοµένα καταγραφής Γεωσυσχέτιση και στατιστική ανάλυση Ψηφιακά υπόβαθρα της χώρας Κοινωνικοί δείκτες ΕΣΥΕ (Απογραφή µόνιµου πληθυσµού 2001) ΚΕΠΕ (Προδροµίδης και Κατή) 79
80 Κοινωνικά στοιχεία Μέσο (δηλωθέν) φορολογούµενο εισόδηµα Επίπεδο εκπαίδευσης Ηλικία Απασχόληση Φύλο Χρήση Κτιρίων Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
93 Τεχνικά στοιχεία Ασφάλεια Λαµβανόµενη ισχύς Κανάλι ασύρµατης επικοινωνίας Κατασκευαστές Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
Συµπεράσµατα Η αξιοποίηση WiFi υποδοµών στη χώρα είναι µεγάλη Ανισότητες που οφείλονται κατά κανόνα σε οικονοµικά και κοινωνικά κριτήρια Ανάγκη παρέµβασης Ένα στα δύο WiFi δίκτυα δεν είναι επαρκώς προστατευµένο Απαιτείται η ενηµέρωση των χρηστών για θέµατα ασφάλειας 99
100 Σύνοψη Τίµος Σελλής ιευθυντής ΙΠΣΥΠ/ΕΚ «Αθηνά» Σπύρος Αθανασίου Senior Project Manager Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
101 Οι αριθµοί Υπηρεσία για 3,8 εκ. Έλληνες 40 ήµοι Καλύπτουµε πάνω από 90% των σταθµών εργασίας 60% των κινητών τηλεφώνων Περισσότερα από 270.000 WiFi access points Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
Η ουσία Η µπορεί να αναπτύξει ηλεκτρονικές γεωχωρικές υπηρεσίες µε µικρότερους τεχνολογικούς και οικονοµικούς φραγµούς Για τους πολίτες Για καλύτερη διακυβέρνηση Οι πολίτες έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε γεωχωρικές υπηρεσίες 102
103 Μελλοντικές επεκτάσεις Η προσπάθεια δεν σταµατά εδώ! Υπηρεσίες προς τους πολίτες Υπηρεσίες προς τη Πρωτογενή δεδοµένα για έρευνα Προτάσεις για θεσµικά µέτρα στήριξης / παρεµβάσεις Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης
104 Ερωτήσεις Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστηµάτων και Προσοµοίωσης