ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΣΤΑ FM Η ραδιοφωνική εκπομπή της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων & Επιστημόνων Πληροφόρησης και της Βιβλιοθήκης του Δήμου Ηρακλείου Αττικής κάθε Κυριακή κοντά σας, 10-12 το πρωί, μέσα από τη συχνότητα του Επικοινωνία 94 FM Ραδιόφωνο Δήμου Ηρακλείου Αττικής. (www.94fm.gr) Επιμέλεια - Παρουσίαση: Γιώργος Γλωσσιώτης, Χριστίνα Κυριακοπούλου, Φρόσω Παυλίδου, Δημήτρης Πολίτης Στην εκπομπή της 27ης Ιανουαρίου είχαμε τη μεγάλη χαρά και τιμή να φιλοξενήσουμε τους κκ Δημήτρη Κουή και Παντελή Μπράττη. Ο Δημήτρης Κουής είναι μηχανικός Η/Υ και πληροφορικής, διδάκτωρ ΕΜΠ, συνεργάτης του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (Σ.Ε.Α.Β.) και του ΤΕΙ Αθήνας, πρώην ειδικός σύμβουλος του Υπουργείου Παιδείας σε θέματα Ανώτατης Εκπαίδευσης και έχει ασχοληθεί με τον σχεδιασμό, την εκπόνηση και την υλοποίηση συστημάτων πληροφόρησης στα πλαίσια της συνεργασίας του με τον Σ.Ε.Α.Β.. Αυτή την περίοδο είναι υπεύθυνος για τη δράση «Ανάπτυξη Ελεύθερων Ηλεκτρονικών Ακαδημαϊκών Συγγραμμάτων», ένα έργο που υλοποιεί ο Σ.Ε.Α.Β. με αποδέκτες τους φοιτητές όλων των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων (πανεπιστήμια και ΤΕΙ). Επίσης είναι πολύτιμος συνεργάτης της Ε.Ε.Β.Ε.Π. και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής των Πανελληνίων Συνεδρίων Δημοτικών Βιβλιοθηκών. Ο κ. Μπράττης, είναι Βιβλιοθηκονόμος, με πολύχρονη ειδίκευση σε θέματα αυτοματοποίησης και οργάνωσης βιβλιοθηκών. Έχει συνεργαστεί με ιδιωτικές εταιρείες καθώς και δημόσιες βιβλιοθήκες (π.χ. Πάντειο Πανεπιστήμιο). Από το 2006 συνεργάζεται με τον Σ.Ε.Α.Β. ως υπεύθυνος του Συλλογικού Καταλόγου των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (Σ.Κ.Ε.Α.Β) ενώ αυτή την περίδο είναι υπεύθυνος για το έργο του Συνεργατικού Μοντέλου Λειτουργίας των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών ILSaS. Θέμα της συζήτησής μας ήταν η παρουσίαση των δράσεων που έχει αναλάβει ο Σ.Ε.Α.Β. και ειδικότερα της δράσης του Συλλογικού Καταλόγου των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (http://www.unioncatalog.gr) και του Συνεργατικού Μοντέλου Λειτουργίας των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών ILSaS. Η συζήτηση ξεκίνησε με την επισήμανση για το σημαντικό ρόλο της συνεργασίας ως βασικό θέμα και την αναγκαιότητα του συντονισμού με προεξάρχοντα το ρόλο της Ε.Ε.Β.Ε.Π. στη διαδικασία αυτή. Έγινε αναφορά στο Σ.Ε.Α.Β. ως θεσμό και ως μια συνεργατική προσπάθεια όλων των βιβλιοθηκών που ανήκουν σε όλα τα πανεπιστήμια και Τ.Ε.Ι. της χώρας. Σήμερα αποτελεί ένα πλαίσιο συνεργασίας ανάμεσα στις διάφορες κατηγορίες βιβλιοθηκών που συμμετέχουν, και κυρίως των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών, ώστε να
μπορούν να αναπτύσσουν από κοινού συστήματα πληροφόρησης, πολιτικές πληροφόρησης και διαχείρισης της πληροφορίας και να τις διαχέουν στα μέλη καθηγητές και φοιτητές όλων των ιδρυμάτων. Επισημάνθηκε ότι ο Σ.Ε.Α.Β. αποτελεί μια πρότυπη προσπάθεια για τον ελλαδικό χώρο και ότι είναι σημαντικό το γεγονός για το πώς κατάφεραν διαφορετικά ιδρύματα και άνθρωποι, με διαφορετικές αρχές από όλη τη χώρα, να συνεργαστούν. Στη συνέχεια οι καλεσμένοι μας, παρουσίασαν τον Συλλογικό Κατάλογο των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, κάνοντας αναφορές στη πορεία του από το 1996 που ξεκίνησε μέχρι σήμερα, στις 58 βιβλιοθήκες όλων των κατηγοριών που μετέχουν στη 8ή έκδοση του Σ.Κ.Ε.Α.Β., στα 4.000.000 βιβλιογραφικών εγγραφών που περιέχει, στα οφέλη που αποκτούν οι τελικοί χρήστες και οι βιβλιοθηκονόμοι από την χρήση του συλλογικού καταλόγου, για το σύστημα διαδανεισμού βιβλίων μεταξύ των μελών του Συλλογικού κλπ. Ακολούθησε παρουσίαση των νέων έργων που έχει αναλάβει ο Σ.Ε.Α.Β. και ειδικότερα του έργου «ILSaS: Δημιουργία Κεντρικής Υποδομής για την παροχή Ολοκληρωμένου Περιβάλλοντος Βιβλιοθήκης ως Υπηρεσίας», το οποίο χρηματοδοτείτε από τη Ψηφιακή Σύγκλιση και αφορά 30 ιδρύματα (ΑΕΙ και ΤΕΙ), τα οποία μέσω του προγράμματος, θα καταργήσουν τα τοπικά συστήματα αυτοματοποίησης βιβλιοθηκών και θα αποκτήσουν ένα νέο κεντρικά εγκατεστημένο σύστημα, στο οποίο ο βιβλιογραφικός κατάλογος και τα καθιερωμένα αρχεία θα είναι κοινά για όλους τους συμμετέχοντες. Το έργο είναι σε εξέλιξη και σύντομα αναμένεται να οριστεί ο ανάδοχος του έργου. Τέλος, έγινε αναφορά στα οφέλη που θα προκύψουν από την λειτουργία του ILSaS για τους χρήστες των 30 ιδρυμάτων αλλά και για το προσωπικό των βιβλιοθηκών. Συνδεθήκαμε τηλεφωνικά με την Κύπρο όπου ο Δρ. Φίλιππος Τσιμπόγλου, Διευθυντής της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου και συντονιστής του Συλλογικού Καταλόγου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών την περίοδο 2003 2008, αναφέρθηκε στο ιστορικό του Συλλογικού Καταλόγου, πως ξεκίνησε από ένα δείγμα δέκα χιλιάδων εγγραφών και δοκιμές με τέσσερεις εγγραφές και έφτασε να περιλαμβάνει έξη εκατομμύρια τόμους. Τόνισε ότι ο Συλλογικός Κατάλογος δεν είναι αυτοσκοπός αλλά εργαλείο που διευκολύνει τελικούς χρήστες και επαγγελματίες. Τους πρώτους να εντοπίζουν άμεσα σε οποιαδήποτε βιβλιοθήκη το βιβλίο που χρειάζονται και να αξιοποιούν επενδύσεις που έγιναν στο παρελθόν για την αγορά τους. Τους δεύτερους να αξιοποιούν την εργασία συναδέλφων, να απελευθερώνουν δυνάμεις, για να ασχοληθούν με αυτά που χρειάζεται σήμερα η κοινωνία, την παροχή υπηρεσιών πληροφόρησης και μάθησης. Έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη δημιουργίας υποδομών που απουσιάζουν από το ελληνικό σύστημα βιβλιοθηκών επί δεκαετίες, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι, «δεν είμαστε στην εποχή που μας επιτρέπεται αν χάσουμε ένα τεχνολογικό τρένο και να πηδήξουμε σε κάποιο επόμενο». Σήμερα τα τρένα τρέχουν με τέτοια ταχύτητα που τα ευκαιριακά ρεσάλτα είναι ανέφικτα.
Πρέπει να φτιάξουμε τους σταθμούς, τις ράγες, τις γραμμές που λείπουν, που δεν φτιάξαμε τα προηγούμενα 20, 40, 100 χρόνια - και ο Συλλογικός Κατάλογος είναι ένας τέτοιος σταθμός, η θεσμοθετημένη συνεργασία των βιβλιοθηκών και η συνεργατική καταλογογράφηση είναι οι ράγες, το ενιαίο σύστημα διαχείρισης βιβλιοθηκών και ο ενιαίος κατάλογος που προωθείται από το Σύνδεσμο Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών είναι ένας ακόμη σταθμός, όπως και ο ενιαίος Κατάλογος των Δημοτικών Βιβλιοθηκών, για τον οποίο έδειξε ενδιαφέρον το Υπουργείο Εσωτερικών και η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ). Το ανάλογο συνεργατικό σχήμα προωθείται στην Κύπρο, χάρη στην υποστήριξη των συναδέλφων της Κεντρικής Ομάδας. Οι κεντρικές εγκαταστάσεις-υποδομές του ενιαίου συστήματος διαχείρισης βιβλιοθηκών θα επιτρέψουν την αξιοποίηση τους και από τα απομακρυσμένα κέντρα του ελληνισμού (ομογένεια) και τα κέντρα ελληνικών σπουδών στα Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Επιπλέον θα ανατρέψουν την κατάσταση άκριτης αποδοχής πολιτικών ξένων κέντρων καταλογογράφησης για βιβλία που παράγονται στην Ελλάδα ή αφορούν την Ελλάδα. Εντόπισε μαζί με τους συνομιλητές την ανάγκη ενεργοποίησης της εθνικής καταλογογραφικής υπηρεσία, στην Ελλάδα και στην Κύπρο που θα απελευθέρωνε τις δεσμευμένες δυνάμεις εκατοντάδων βιβλιοθηκών. Επεσήμανε ότι «λείπει η δράση μιας θεσμοθετημένης αρχής, λείπει μία κεφαλή που θα συντονίσει τις λανθάνουσες, απομονωμένες δυνάμεις των βιβλιοθηκών». Προέτρεψε να εφαρμοστεί μια «συστημική προσέγγιση σε αυτά που μας απασχολούν, για να βρούμε συστημικές λύσεις και όχι αποσπασματικές. Δεν αρκεί να αναγνωρίζουμε τη συστημικότητα των προβλημάτων μόνο εκ των υστέρων, πρέπει να πείσουμε για την ανάγκη συστημικότητας των προσεγγίσεων και των δράσεων ώστε να αποτραπούν τα προβλήματα, αυτός είναι ο ρόλος της Εθνικής Βιβλιοθήκης». Ο διευρυμένος και ενισχυμένος ρόλος του βιβλιοθηκονόμου/επιστήμονα της πληροφόρησης στο νέο σύνθετο περιβάλλον με την εξέλιξη της τεχνολογίας (ηλεκτρονικό βιβλίο, κίνημα της ανοικτής πρόσβασης, επιστημονικά δεδομένα, κοινωνικά δίκτυα) δημιουργεί καινούριες ευκαιρίες καθώς η πληροφορία, η διαχείρισή της, η ταξινόμησή της, η αναζήτηση, η πρόσβαση σε αυτή, η αξιολόγηση της πληροφορίας και των πηγών μπορεί να παρέχονται όχι μόνο στο πλαίσιο μίας βιβλιοθήκης αλλά σε έναν οργανισμό πληροφόρησης, σε μία μεγάλη εταιρία, σε ένα ερευνητικό κέντρο, σε ένα νομικό γραφείο. Κατά συνέπεια είναι μεγαλύτερη η ανάγκη για ανθρώπους εξειδικευμένους με κατάλληλες γνώσεις ώστε να καθοδηγήσουν τους τελικούς χρήστες στο πώς θα χρησιμοποιήσουν αυτά τα εργαλεία αξιοποιώντας τις δυνατότητες που υπάρχουν προς όφελος των χρηστών. Στη συνέχεια συνομιλήσαμε τηλεφωνικά με τη κα Μ. Ρούσσου, Προϊσταμένη της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας και Πρόεδρο του Συλλόγου Εργαζομένων στις Δημόσιες Βιβλιοθήκες.
Αναφορικά με τη φημολογούμενη κατάργηση των νομικών προσώπων των δημοσίων βιβλιοθηκών και τη συγχώνευση ορισμένων τόνισε ότι κάτι τέτοιο συνιστά συρρίκνωση και ότι μόνο πρόβλημα μπορεί να δημιουργήσει χωρίς να αποφέρει τίποτα ουσιαστικό στο Υπουργείο Παιδείας και στο κράτος γενικότερα με δεδομένο ότι τα εφορευτικά συμβούλια είναι άμισθα, το προσωπικό είναι λιγότερο από το απαιτούμενο και οι μισθοί των υπαλλήλων συγκαταλέγονται στους χαμηλότερους στο δημόσιο τομέα. Πρέπει σε κάθε νομό, με τα παλιά όρια των νομών, να υπάρχει τουλάχιστον μία επιτελική δημόσια βιβλιοθήκη και από εκεί και πέρα, παράλληλα, να διατηρηθούν και οι υπόλοιπες βιβλιοθήκες, οι οποίες εξυπηρετούν τις τοπικές κοινωνίες και μπορούν να εκτελέσουν ειδικότερους ρόλους, όπως για παράδειγμα στον τομέα της λαογραφίας και της ιστορίας. Επομένως, η θέση μας είναι ότι πρέπει να διατηρηθεί επιτελική δημόσια βιβλιοθήκη στην έδρα κάθε νομού, μάλιστα με στόχο τη δημιουργία κι άλλων δημοσίων βιβλιοθηκών και στους νομούς όπου δεν υπάρχει, ιδιαίτερα στη Μακεδονία και τη Θράκη, όπου δεν υφίστανται τέτοιες, και την παράλληλη λειτουργία των υπολοίπων. Επισημάνθηκε η αναγκαιότητα ύπαρξης ενός ενιαίου, κοινού φορέα, για τις βιβλιοθήκες που να έχει συντονιστικό ρόλο, να εξασφαλίζει συνεργασίες, προκειμένου να υπάρξει αξιοποίηση των διαθέσιμων δυνάμεων, να αποφεύγεται ο κατακερματισμός και οι επαναλαμβανόμενες εργασίες με διαρκή σκοπό τη παροχή ποιοτικών υπηρεσιών στους πολίτες. Η Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας αποτελείται από 60.000 τόμους, 200 κειμήλια, 200 εικόνες φορητές, μεταβυζαντινής τέχνης, που χρονολογούνται από το τέλος του 14ου αιώνα και μετά. Η συλλογή της περιλαμβάνει άμφια και εκκλησιαστικά σκεύη, χειρόγραφα, παλαίτυπα, και προσωπικά αντικείμενα επιφανών Λευκαδίων. Η βιβλιοθήκη στεγάζεται σε ένα ιστορικά διατηρητέο κτίριο του τέλους του 19ου αιώνα, προσβάσιμο σε άτομα με ειδικές ανάγκες, διαθέτει κέντρο πληροφόρησης και με μια σειρά από εκδόσεις, παρουσιάσεις βιβλίων, εκθέσεις γλυπτικής, προβολές ταινιών, ανταλλαγές βιβλίων.αποτελεί ένα ζωντανό χώρο γνώσης, πολιτισμού και προσφοράς στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Ανάμεσα στα νέα /εκδηλώσεις των βιβλιοθηκών που ανακοινώθηκαν στο πλαίσιο της εκπομπής μας ξεχώρισαν: Η εκδήλωση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Στροβόλου, με την ευκαιρία της Εορτής των Γραμμάτων, την Παρασκευή, 8 Φεβρουαρίου 2013 και ώρα 7:30μ.μ. στο Δημοτικό Μέγαρο Στροβόλου. Η βιβλιοθήκη του 23 ου Δημοτικού Σχολείου Λάρισας, η οποία περιλαμβάνει περισσότερα από εκατό βιβλία Κυπρίων συγγραφέων παιδικής λογοτεχνίας, ως παράρτημα της πρότυπης βιβλιοθήκης του σχολείου, αφιερωμένη στην Αλκη Ζέη και στη Ζωρζ Σαρή. Το αναγνωστήριο της βιβλιοθήκης είναι αφιερωμένο στον
Κύπρο Τόκα, εκ των κορυφαίων Κυπρίων ποιητών για παιδιά και πατέρα του αείμνηστου μουσικοσυνθέτη Μάριου Τόκα. Ο επιτυχημένος απολογισμός από τους υπευθύνους της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκη Σπάρτης Αρχείο Νικηφόρου Βρεττάκου σχετικά με το πλαίσιο εκδηλώσεων που διοργανώθηκαν το 2012, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του Λάκωνα ποιητή και ακαδημαϊκού. Τα προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Χανίων για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο, στο χώρο των Παιδικών-Εφηβικών Βιβλιοθηκών του Δημοτικού Κήπου και της Δημοτικής Ενότητας Σούδας. Το νέο διπλό τεύχος (αρ.2/3, Δεκέμβριος 2012) του ηλεκτρονικού περιοδικού Συνεργασία, της Οργανωτικής Επιτροπής Ενίσχυσης Βιβλιοθηκών, με κύριο θέμα τις Ψηφιακές Βιβλιοθήκες. (http://www.goethe.de/ins/gr/lp/prj/syn/ozs/oa2/elindex.htm) Ο επετειακός εορτασμός για την Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου (Safer Internet Day), που θα εορταστεί φέτος την Τρίτη, 5 Φεβρουαρίου σε 100 χώρες σε όλο τον κόσμο, με θέμα: «Τα Δικαιώματα και οι υποχρεώσεις μας online», με το σύνθημα: «ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΣΥΝΕΣΗ! (Connect with respect!)».