Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης. Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος)

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης. Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος)"

Σταύρος Διαμαντόπουλος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος)

2 1. Εισαγωγή Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι: να αναδείξει τη σημασία των ιστορικών αρχείων, ως βασικών φορέων πολιτιστικής δημιουργίας. να αναλυθεί ο ρόλος τους στη συγκρότηση του επιστημονικού πεδίου των πολιτιστικών σπουδών στα πλαίσια του σχολείου. να αποτελέσει μια βασική εισαγωγή στον προβληματισμό που διέπει τη μεταχείριση των φορέων αυτών σήμερα, γεγονός που θα βοηθήσει στην κατανόηση της χρήσης τους από τους μαθητές και την κοινωνία ευρύτερα. να συντελέσει στο να γίνουν κατανοητές οι

3 Στο ερευνητικό στάδιο παρουσιάζεται, ως μελέτη περίπτωσης: η φιλοσοφία, οι καλές πρακτικές και ο τρόπος με τον οποίο αξιοποιήσαμε τις ερευνητικές δυνατότητες, που μας παρείχε το Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας στην εκπόνηση του εκπαιδευτικού πολιτιστικού προγράμματος τοπικής ιστορίας, που φέρει τον τίτλο: Λάπρα, αναζητώντας μία «χαμένη» ιστορική πληροφορία, το οποίο υλοποιήθηκε από μαθητές της Γ τάξης του 1 ου Γυμνασίου Χαλάστρας. γίνεται προσπάθεια να αναλυθούν οι έννοιες

4 2. Μεθοδολογική προσέγγιση 2.1. Ιστορικά αρχεία και εκπαιδευτική πραγματικότητα Η θεσμοθέτηση της διδασκαλίας της τοπικής ιστορίας στο σχολείο και η ένταξή της στα αναλυτικά προγράμματα έθεσε την αναγκαιότητα ενός γενικότερου σχεδιασμού για την υιοθέτηση νέων διδακτικών προτάσεων και ποικίλων προβληματικών που σχετίζονται με τις επιστήμες της

5 Ο αρχειονόμος-διαχειριστής της ιστορικής πληροφορίας και ο ιστορικός-εκπαιδευτικός, καλούνται να καλλιεργήσουν μία σχέση «συναλληλίας». Η χρήση του αρχειακού υλικού ως ιστορικής πηγής, καθώς και οι εκπαιδευτικές επισκέψεις στους φορείς διαχείρισης της ιστορικής πληροφορίας θα ευαισθητοποιούσαν τους μαθητές και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις και με τον κατάλληλο προγραμματισμό θα τους έφερναν σε επαφή με τις πηγές, γεγονός που θα συνεπάγονταν μια έμπρακτη βοήθεια στην εκπόνηση των

6 2.2. Προβληματισμοί Είναι φυσικό, για όσους ασχολούνται με την υλοποίηση σχολικών προγραμμάτων στα οποία εμπλέκονται εκπαιδευτικοί, μαθητές και οι αρχειονόμοι, να τίθενται οι ακόλουθοι προβληματισμοί σχετικά με το διδακτικό σχεδιασμό τέτοιων δράσεων: Αλλάζει κάτι ως προς το διδακτική προσέγγιση της ιστορικής πραγματικότητας; Αλλάζει κάτι ως προς τους παιδαγωγικούς μας στόχους;

7 Αλλάζει κάτι ως προς τις διδακτικές μαθησιακές αρχές; Ποιες γνώσεις χρειάζεται να έχει ο εκπαιδευτικός-αρχειονόμος, ο οποίος θα εμπλακεί στην υλοποίηση σχολικών προγραμμάτων; Οι εκπαιδευτικές επισκέψεις είναι αρκετές για να διαμορφώσουν οι μαθητές

8 ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ : Δραστηριότητες Εκπαιδευτικές δραστηριότητες Το Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας έχει πραγματοποιήσει δραστηριότητες για εκπαιδευτικούς - επιμορφωτικούς σκοπούς σε συνεργασία με φορείς της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Επισκέψεις Μετά από συνεννόηση με τη Διεύθυνση της υπηρεσίας, υπάρχει η δυνατότητα οργανωμένης επίσκεψης εκ-παιδευτικού - μορφωτικού χαρακτήρα στους χώρους και την έκθεση αρχειακού υλικού. Μπορείτε να επικοινωνήσετε τηλεφωνικά, με φαξ ή

9 2.3. Μεθοδολογία Οι εκπαιδευτικές επισκέψεις στα Ιστορικά Αρχεία μπορούν να ενισχύσουν τη διδασκαλία των γνωστικών αντικειμένων της Ιστορίας, της Πληροφορικής, του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Κάθε εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα πρέπει να εξειδικεύεται σύμφωνα με τα αιτήματα των καθηγητών της εκάστοτε σχολικής μονάδας. Απαραίτητη είναι η επίσκεψη του διδάσκοντος για την εξέταση του αρχειακού υλικού, του είδους των πληροφοριών που περιλαμβάνει, καθώς και των δυνατοτήτων που έχουν οι μαθητές να το διαχειρισθούν. Είναι ενδεδειγμένο, τουλάχιστον στην αρχή της έρευνάς τους, να τους συνοδεύουμε, ώστε να διαπιστώσουμε ότι εξοικειώθηκαν, τόσο με το περιβάλλον, όσο και με τον τρόπο της εργασίας στο αρχείο.

10 Το περιεχόμενο της ξενάγησης και των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων θα πρέπει να προσαρμόζεται κάθε φορά στην ηλικία, στο μαθησιακό επίπεδο των μαθητών και στον σκοπό της επίσκεψής τους. Ο διδάσκων θα χρειαστεί, πριν αναθέσει στους μαθητές την έρευνά τους, να βεβαιωθεί ότι είναι σε θέση να ανταποκριθούν στο έργο αυτό, δεδομένου ότι συχνά οι δυσανάγνωστες γραφές στις πηγές συνιστούν πρόβλημα. Ο εκπαιδευτικός, επίσης, επιβάλλεται να χρησιμοποιήσει τα φύλλα εργασίας.

11 2.4. Μελέτη περίπτωσης. Βιωματική δράση (project) τοπικής ιστορίας ου 1 ου Γυμνασίου Χαλάστρας: Λάπρα, ναζητώντας μία «χαμένη» ιστορική ληροφορία». Σκοπός του προγράμματος ήταν να αρουσιάσει μερικά αποτελέσματα από την έρευνα ων Οθωμανικών αρχείων που βρίσκονται στο στορικό Αρχείο Μακεδονίας, των προφορικών αρτυριών, των χαρτών και των περιηγητικών ειμένων, που αναφέρονται στο χωριό της Λάπρας, το

12 Η μεθοδολογία της έρευνας Α Φάση καταγράφηκαν τα υπό διερεύνηση ερευνητικά ερωτήματα. πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις και έρευνα στη σχολική βιβλιοθήκη (Χαλάστρα), αναζητήσεις σε ηλεκτρονικά αρχεία, στη δημοτική βιβλιοθήκη. Κατόπιν, το πληροφοριακό υλικό που συγκεντρώθηκε, ανατροφοδοτήθηκε από τις απορίες των μαθητών.

13 Β Φάση Επισκεφθήκαμε το Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη), όπου αναζητήσαμε αρχειακές πηγές (τεφτέρια, κατάστιχα, έγγραφα κτηματολογίου) και τον κώδικα αρ. 35 του Ιεροδικείου Θεσσαλονίκης του έτους 1137 (1724μ.Χ.-1725μ.Χ.). Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας

14 Τα ποιοτικά στοιχεία, τα οποία διαμόρφωσαν τη σχέση αλληλεπίδρασης του σχολείου με το Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας αποτέλεσαν τα κάτωθι: Η προετοιμασία της επίσκεψης από τον εκπαιδευτικό.

15 Ξενάγηση Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας

16 Η ξενάγηση ακολούθησε τα κάτωθι στάδια: Ξενάγηση στο κτηριακό συγκρότημα. Γνωριμία με ένα σύγχρονο αρχείο. Οι μαθητές επισκέφθηκαν την αίθουσα των ερευνητών, τη βιβλιοθήκη, τους χώρους εκκαθάρισης και πρώτης ταξινόμησης του υλικού, τους χώρους αρχειονομικής επεξεργασίας του υλικού, καθώς και το εργαστήριο ψηφιοποίησης. Ξενάγηση στους εκθεσιακούς χώρους. Παρουσίαση του ηλεκτρονικού συστήματος αρχειακών και ιστορικών πληροφοριών.

17 Βιβλιογραφικές πηγές. Ο κώδικας αρ. 35 του Ιεροδικείου Θεσ/νίκης

18 Φύλλα εργασίας των ομάδων. Επεξεργασία των φύλλων εργασίας στο Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας

19 Επεξεργασία φύλλων εργασίας Βιβλιοθήκη-Αναγνωστήριο Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας

20 Η διάχυση της έρευνας και των πληροφοριών. Παρουσίαση της έρευνας στο Πνευματικό Κέντρο Χαλάστρας από τους μαθητές του 1 ου Γυμνασίου Χαλάστρας

21 1 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΛΑΣΤΡΑΣ Πολιτιστικό Πρόγραμμα Τοπικής Ιστορίας «ΛΑΠΡΑ» Αναζητώντας μία «χαμένη» ιστορική πληροφορία ΧΑΛΑΣΤΡΑ 2016 Το έντυπο τεύχος της εργασίας των μαθητών

22 3. Αποτίμηση-Προτάσεις Η θετική εκτίμηση γονέων και κατ επέκταση της τοπικής κοινωνίας για τον πολυδιάστατο ρόλο των ιστορικών αρχείων συμβάλλει στην εξωστρέφεια αυτών των φορέων και στη διαμόρφωση της διαλεκτικής σχέσης με το σχολείο. Το άυλο πολιτιστικό κεφάλαιο που παράγεται από τις δράσεις και τα εκπαιδευτικά προγράμματα που υλοποιούν τα ιστορικά αρχεία θα πρέπει να είναι σε θέση να το μετασχηματίσουν και να το επεκτείνουν μέσα από την υλοποίηση και εφαρμογή σχεδίων εκπαιδευτικής ανάπτυξης σε κέντρα επιμόρφωσης και πολιτισμού.

23 Προτάσεις Τα ιστορικά αρχεία είναι πολύτιμα εργαλεία για την υλοποίηση πολιτιστικών προγραμμάτων και θα πρέπει να συνδεθούν με όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης (π.χ. θεματική εβδομάδα, δημιουργι- κές εργασίες). Είναι αναγκαία η θεσμοθέτηση της συνεργασίας των ιστορικών αρχείων με το σχολείο. Να υπάρξει συνεργασία με τα ιστορικά αρχεία σε θέματα επαγγελματικού

24 Πολλοί μαθητές δεν γνωρίζουν τι είναι τα ιστορικά αρχεία ούτε έχουν επισκεφτεί κάποια και δεν έχουν υλοποιήσει αντίστοιχα προγράμματα. Η επαφή των ιστορικών αρχείων με τις άμεσες ανάγκες του σχολείου εισάγει μοντέλα διαφοροποιημένης διδασκαλίας, τα καθιστά ευέλικτα και ικανά να κινητοποιήσουν τις εκπαιδευτικές δομές διαμορφώνοντας μέσα από διαδικασίες συμμετοχικής δημοκρατίας ένα συνεργατικό πνεύμα μετουσιώνοντας τα βασικά ποιοτικά στοιχεία που διέπουν την τεκμηρίωση της ιστορικής έρευνας σε πολιτισμό. Η μόνιμη στελέχωση και χρηματοδότηση των ιστορικών αρχείων αποτελούν μεταξύ άλλων βασικοί παράγοντες για την απρόσκοπτη πορεία και λειτουργία τους. Να δημιουργηθεί ένα θεσμικό πλαίσιο που να επιτρέπει τη στελέχωση των σχολικών βιβλιοθηκών από βιβλιοθηκο-νόμους.

25 Τα ιστορικά αρχεία να παρέχουν επιστημονική υποστήριξη για τη δημιουργία αρχείων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο (π.χ. δημοτικά αρχεία, αρχεία προφορικών μαρτυριών, συλλογές εγγράφων). Να υλοποιηθούν ημερίδες ανταλλαγής εμπειριών μεταξύ των ιστορικών αρχείων και σχολείων.

26 Σας ευχαριστώ

Σχετικά έγγραφα

Δείκτης Αξιολόγησης 7.1: Επίτευξη των στόχων του σχολείου

Δείκτης Αξιολόγησης 7.1: Επίτευξη των στόχων του σχολείου ΤΟΜΕΑΣ 7: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Περιγραφή - Σκοπός: Η συνολική αποτίμηση της επίτευξης των στόχων του σχολείου σκοπό