ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ. Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο 2008-2012 ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ

Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γραφείο Γενικού Γραµµατέα Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης Μονάδα Στρατηγικής και Πολιτικών Υγείας Συντονιστής Μονάδας: Αλέξης Ζορµπάς Συντονίστρια Εθνικού Σχεδίου ράσης για τη ηµόσια Υγεία - Επιµέλεια: Έφη Σίµου Επιστηµονική Οµάδα Εκπόνησης Οικονοµοτεχνικής Μελέτης Αναστάσιος Μαστρογιαννάκης, MSc, Οικονοµικά της Υγείας ιαµaντούλα Βλαντώνη, MSc,Κοινωνική Ψυχολόγος Μιχάλης Κάκουρος, MSc,Οικονοµικά της Υγείας 2

Εθνικό Σχέδιο ράσης για τη ηµόσια Υγεία Επιστηµονική - Γνωµοδοτική Επιτροπή Πρόεδρος Γιάννης Κυριόπουλος, Καθηγητής Οικονοµικών της Υγείας, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Μέλη Γιάννης Αλαµάνος, Αναπληρωτής Καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Πατρών, Εργαστήριο Υγιεινής Γιώργος Αρσένης, Επίκουρος Καθηγητής Μικροβιολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών Νικόλαος Βακάλης, Κοσµήτωρ Εθνικής Σχολής ηµόσιας Υγείας, Καθηγητής Τοµέα Παρασιτολογίας, Εντοµολογίας και Τροπικών Νόσων Αλκιβιάδης Βατόπουλος, Καθηγητής Μικροβιολογίας, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Γιάννης ηµολιάτης, Επίκουρος Καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, Εργαστήριο Υγιεινής Ιωάννης Ιωαννίδης, Καθηγητής Υγιεινής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Τζένη Κουρέα - Κρεµαστινού, Καθηγήτρια ηµόσιας Υγείας, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Θεόδωρος Κωνσταντινίδης, Επίκουρος Καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή, ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Χρήστος Λιονής, Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Κρήτης Νίκος Μανιαδάκης, Επίκουρος Καθηγητής ιοίκησης Υπηρεσιών Υγείας, Πανεπιστήµιο Πειραιά Παναγιώτης Μπεχράκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Φυσιολογίας Αναπνοής Πανεπιστηµίου Αθηνών Κωνσταντίνος Μπουραντάς, Καθηγητής Αιµατολογίας Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Ελπίδα Πάβη, ιευθύντρια Σπουδών, Τοµέας Οικονοµικών της Υγείας, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Θεόδωρος Παπαδηµητρίου, Γενικός ιευθυντής Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσηµάτων Αναστασία Ρουµελιώτου, Καθηγήτρια Επιδηµιολογίας και Βιοστατιστικής, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Γιάννης Τούντας, Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής, Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Αθηνών Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, Επίκουρος Καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...5 1. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΝΟ...7 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ...7 1.2 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΠΕ ΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 9 1.3 ΚΟΣΤΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΑ ΚΟΣΤΗ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ: Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΡΑΣΗΣ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΝΑ Ο ΗΓΗΣΕΙ ΣΕ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΑΠΑΝΩΝ ΚΑΙ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ...10 1.3.1 Άµεσο οικονοµικό κόστος...10 1.3.2 Έµµεσο οικονοµικό κόστος...13 2. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΑΤΟ ΟΤΗΣΗ...15 2.1 ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ...16 2.1.1 Μεθοδολογική προσέγγιση...16 2.1.2 Κατηγορίες δαπανών και βασικές παραδοχές κοστολόγησης...20 2.2 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΡΑΣΗΣ 24 2.3 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΡΑΣΕΩΝ...32 2.3.1 Άξονας Ι: Έρευνα...32 2.3.2 Άξονας ΙΙ: Πρόληψη...42 2.3.3 Άξονας ΙΙΙ: Έγκαιρη διάγνωση...58 2.3.4 Άξονας ΙV. Πιστοποίηση και αναβάθµιση υπηρεσιών...71 2.3.5 Άξονας V. ιαχείριση & φροντίδα της νόσου του ασθενούς & της οικογένειάς του...83 2.3.6 Άξονας VΙ. Εκπαίδευση...104 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...109 4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το «Εθνικό Σχέδιο ράσης για τον Καρκίνο 2008-2012» προτείνει µια ολοκληρωµένη, συνεκτική και σε βάθος αντιµετώπιση του προβλήµατος του καρκίνου στη χώρα µας. Στην οικονοµοτεχνική µελέτη, που εδώ παρουσιάζεται, γίνεται η οικονοµική ανάλυση των δράσεων που προβλέπονται στο Εθνικό Σχέδιο, ώστε να εκτιµηθεί ο απαιτούµενος προϋπολογισµός για την εφαρµογή των προτεινόµενων πολιτικών. Αν και φαινοµενικά χωριστά, τα δύο αυτά κείµενα ουσιαστικά αποτελούν µία οντότητα, αφού το ένα δεν µπορεί να ιδωθεί ξεχωριστά από το άλλο: από τη µια µεριά, το Εθνικό Σχέδιο ράσης χωρίς την οικονοµοτεχνική ανάλυση θα έµοιαζε σαν µια σειρά προτάσεων που στερούνται πρακτικής εφαρµογής και από την άλλη, η οικονοµοτεχνική ανάλυση χωρίς το αναλυτικό Σχέδιο ράσης θα ήταν ένα «στεγνό» τεχνοκρατικό κείµενο που δεν θα κατάφερνε να αποτυπώσει την αναγκαιότητα και τη σηµασία για την ελληνική κοινωνία όλων των παρεµβάσεων για την προαγωγή και προστασία της ηµόσιας Υγείας. Στο πρώτο κεφάλαιο της οικονοµοτεχνικής µελέτης αποτυπώνονται τα αναµενόµενα αποτελέσµατα του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο, σε τρεις άξονες που αφορούν στη βελτίωση του επιπέδου υγείας και της ποιότητας ζωής των πολιτών, στο άµεσο οικονοµικό κόστος για τις υπηρεσίες υγείας στη χώρα µας και στο έµµεσο οικονοµικό και κοινωνικό κόστος της ασθένειας. Με τον τρόπο αυτό, µπορεί ο αναγνώστης να εκτιµήσει τα οφέλη που θα επιφέρουν οι νέες δράσεις για την υγεία των πολιτών, την υποστήριξη των ασθενών και των οικογενειών τους, το «νοικοκύρεµα» των σχετικών δαπανών για το κράτος. Στο δεύτερο κεφάλαιο κοστολογούνται οι δράσεις που προβλέπονται στο Εθνικό Σχέδιο ράσης για τον Καρκίνο. Η προτεινόµενη επένδυση για την αντιµετώπιση της νόσου εκτιµάται σε 108.393.549, ποσό που απαιτείται να χρηµατοδοτηθεί από το Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων (20,26%), το ΕΣΠΑ 2007-2013 (79,60%) και από ιδιωτικούς πόρους - Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (0,14%). Σηµειώνεται πως οτιδήποτε αφορά στη διατοµεακή συνεργασία µεταξύ υπουργείων θα καθοριστεί και θα αναλυθεί από το Εθνικό Συντονιστικό Όργανο που προβλέπεται να συσταθεί µε ειδική νοµοθετική ρύθµιση. Το τελικό κόστος ορισµένων δράσεων, µπορεί να προσδιοριστεί µε ακρίβεια µόνο µε την εκπόνηση εξειδικευµένων µελετών εφαρµογής που προβλέπονται στην ανάλυση µας. 5

Συµπερασµατικά, µε βάση την µεθοδολογική προσέγγιση που ακολουθήσαµε και τις παραδοχές που υιοθετήθηκαν, πιστεύουµε ότι η οικονοµοτεχνική µελέτη επιτυγχάνει να προσδιορίσει τους απαιτούµενους οικονοµικούς πόρους για την εφαρµογή του «Εθνικού Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο 2008-2012», ολοκληρώνοντας την προσπάθεια του στρατηγικού σχεδιασµού για την αντιµετώπιση αυτού του µείζονος ζητήµατος δηµόσιας υγείας της χώρας µας. 6

1. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ 1.1 Εισαγωγικά Ο καρκίνος αποτελεί ένα σηµαντικό βάρος στην κοινωνία, παγκοσµίως. Ιδιαίτερα στην Ευρώπη, παίρνει διαστάσεις επιδηµίας για κάποιες χώρες και αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου µετά τα καρδιαγγειακά νοσήµατα στις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσµου και στη χώρα µας. Λαµβάνοντας υπόψη ότι ο καρκίνος είναι κυρίως ασθένεια των µεγαλύτερων σε ηλικία, οι δαπάνες για τον καρκίνο αναµένεται να αυξηθούν δραµατικά τα επόµενα χρόνια στη χώρα µας, όπου η γήρανση του πληθυσµού είναι δεδοµένη. Το Εθνικό Σχέδιο ράσης κατά του Καρκίνου ιδωµένο από τη σκοπιά της ηµόσιας Υγείας περιλαµβάνει µια δέσµη µέτρων και προτάσεων µε προτεραιότητες που αφορούν στην ενίσχυση της έρευνας, στην πρόληψη και στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου, στη φροντίδα του ασθενούς και της οικογένειας του και τέλος, στη συνεχιζόµενη εκπαίδευση και κατάρτιση του προσωπικού µε σκοπό να προσφέρει ανταγωνιστικές και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες. Ειδικότερα, µε βάση το σχεδιασµό του Εθνικού Σχεδίου ράσης προβλέπονται οι παρακάτω δράσεις: Ενισχύεται η έρευνα για τον καρκίνο στην Ελλάδα µε το σχεδιασµό και τη λειτουργία του Εθνικού Αρχείου Νεοπλασιών καθώς και πλήθος άλλων ερευνητικών προγραµµάτων Υποστηρίζεται η πρόληψη του καρκίνου µε στοχευµένες δράσεις, που αφορούν όλους τους πολίτες, αφού η επιστηµονική έρευνα έχει αποδείξει ότι το 1/3 περίπου των καρκίνων θα µπορούσε να έχει προληφθεί. Οι πόροι κατανέµονται ορθολογικά αφού οι δράσεις πρόληψης που σχετίζονται µε τη µείωση της επίπτωσης διαφόρων 7

παραγόντων, όπως για παράδειγµα του καπνίσµατος ή της ηλικιακής ακτινοβολίας κ.α., υλοποιούνται µία φορά και δεν υπάρχουν αλληλοεπικαλύψεις Η επιστηµονική έρευνα έχει επανειληµµένα αποδείξει τη σηµαντικότητα της έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου για τη θεραπεία του. ηµιουργούνται τουλάχιστον 3 κέντρα έγκαιρης διάγνωσης και 1 κινητή µονάδα προσυµπτωµατικού ελέγχου του πληθυσµού ώστε ολοένα και µεγαλύτερος αριθµός συµπολιτών µας να µπορεί να έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες έγκαιρης διάγνωσης. Παράλληλα, σχεδιάζονται µελέτες που θα πιστοποιούν την ποιότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών των κέντρων ώστε οι πολίτες να απολαµβάνουν υπηρεσίες υψηλού επιπέδου. Προβλέπεται η διενέργεια τουλάχιστον 40 µελετών αξιολόγησης µε σκοπό οι παρεχόµενες διαγνωστικές και θεραπευτικές υπηρεσίες για τον καρκίνο στη χώρα µας να ελέγχονται και να πιστοποιούνται και να ελέγχεται η ποιότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών. Ενισχύονται τα υφιστάµενα και σχεδιάζεται η λειτουργία νέων ιατρείων πόνου και δοµών παρηγορητικής αγωγής για ασθενείς που βρίσκονται στο τελικό στάδιο της νόσου. Επιπλέον, προωθείται η λειτουργία τουλάχιστον 3 ξενώνων φιλοξενίας των ασθενών και των συνοδών τους που ταξιδεύουν για θεραπεία από την επαρχία. Οργανώνονται τουλάχιστον 70.000 ανθρωποώρες κατάρτισης ετησίως για το υγειονοµικό προσωπικό ώστε να είναι διαρκώς ενηµερωµένο για τις τελευταίες εξελίξεις στη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου. Παράλληλα, ενισχύονται ψυχοσυναισθηµατικά και εκπαιδεύονται οι συνοδοί φροντιστές των ασθενών ώστε να µπορούν να παρέχουν τις υπηρεσίες τους χωρίς να κινδυνεύει η δική τους ψυχική υγεία. Η εφαρµογή του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο θα έχει σηµαντικά οφέλη στη βελτίωση της υγείας του ελληνικού πληθυσµού και της ποιότητας της ζωής των καρκινοπαθών ασθενών. Επιπρόσθετα, η συνολική δαπάνη υγείας που αφορά τις νεοπλασίες αναµένεται να µειωθεί τόσο εξαιτίας του περιορισµού των νέων περιστατικών όσο και εξαιτίας της αποτελεσµατικότερης θεραπείας των περιστατικών που έχουν έγκαιρα διαγνωστεί. 8

1.2 Βελτίωση του επιπέδου υγείας των πολιτών και της ποιότητας ζωής που σχετίζεται ται µε την υγεία Σύµφωνα µε πρόσφατα επιδηµιολογικά στοιχεία, 1 στους 4 θανάτους στην ΕΕ οφείλεται στον καρκίνο, ενώ σχεδόν 1 στους 2 θανάτους είναι πρόωρος και αφορά τις ηλικίες των 45-64 ετών. Εποµένως, στην Ελλάδα, όπου κατά το 2006 δηλώθηκαν στη συγκεκριµένη ηλικιακή οµάδα συνολικά 5.405 θάνατοι (ΕΣΥΕ, 2006), οι 2.200 από αυτούς θα µπορούσαν να έχουν αποφευχθεί µε την εφαρµογή του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο. Ο καρκίνος ευθύνεται, επίσης, για ένα µεγάλο αριθµό χαµένων χρόνων ζωής (DALYs). Η θνησιµότητα από καρκίνο στην ΕΕ για άτοµα ηλικίας 0-64 ετών είναι 79/100.000 πληθυσµού ενώ για άτοµα ηλικίας πάνω από 65 ετών φτάνει το 1065/100.000 πληθυσµού. Τα έτη ζωής που χάνονται ετησίως λόγω του πρώιµου θανάτου και της αναπηρίας από τη νόσο υπολογίζονται στο 17% του συνολικού αριθµού των χαµένων ετών ζωής στην ΕΕ. Για την ΕΕ το 2002, εκτιµάται ότι χάθηκαν 10 εκατ. χρόνια (WHO, 2004). Για την Ελλάδα, σύµφωνα µε στοιχεία του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας, τα χαµένα έτη ζωής εξαιτίας του καρκίνου έφτασαν κατά το 2002, τα 214,000 (WHO, 2002). Λαµβάνοντας υπόψη ότι η Ελλάδα αντιµετωπίζει τα τελευταία χρόνια, επιδηµία καπνίσµατος και καρκίνου, η ωφελιµότητα που αναµένεται να προκύψει από την εφαρµογή του Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο στην υγεία του ελληνικού πληθυσµού κρίνεται σηµαντική. 9

1.3 Κόστη των υπηρεσιών υγείας και έµµεσα κόστη που σχετίζονται µε τον καρκίνο: η εφαρµογή του εθνικού σχεδίου δράσης αναµένεται να οδηγήσει σε ορθολογική κατανοµή των δαπανών και εξοικονόµηση των πόρων Το συνολικό κόστος που σχετίζεται µε τον καρκίνο διαχωρίζεται σε άµεσο και έµµεσο κόστος. Άµεσο είναι αυτό που περιλαµβάνει τις δαπάνες των υπηρεσιών υγείας για την πρόληψη και θεραπεία της νόσου (π.χ. εισαγωγή και παραµονή του ασθενή στο νοσοκοµείο, φαρµακευτική αγωγή, διαγνωστικές εξετάσεις, ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα) ενώ το έµµεσο αφορά τους πόρους που χάνονται λόγω της χαµένης παραγωγικότητας εξαιτίας της ασθένειας και της πρόωρης θνησιµότητας. Το έµµεσο κόστος περιλαµβάνει τα κόστη της βραχυπρόθεσµης απουσίας από την εργασία, της µόνιµης αναπηρίας καθώς και του θανάτου πριν από το 65ο έτος της ηλικίας των ασθενών. Οι µελέτες οι οποίες µετρούν και συγκρίνουν τα άµεση µε τα έµµεσα κόστη για τον καρκίνο είναι διεθνώς ελάχιστες και χωρίς πρόσφατα στοιχεία. Ωστόσο δείχνουν ότι τα έµµεσα κόστη αντιστοιχούν στο 70-85% της συνολικής δαπάνης για τον καρκίνο, ποσοστό το οποίο αναµένεται να τροποποιηθεί στο άµεσο µέλλον εξαιτίας της αύξησης του άµεσου κόστους λόγω των νέων διαθέσιµων θεραπειών. 1.3.1 Άµεσο οικονοµικό κόστος Το ποσοστό των δαπανών που διαθέτει κάθε χώρα για την υγειονοµική περίθαλψη για τον καρκίνο εκτιµάται µε µεµονωµένες µελέτες. Για παράδειγµα, στη Γαλλία και στη Γερµανία το ποσοστό αυτό υπολογίζεται στο 5,4% και 5,3% αντίστοιχα των συνολικών δαπανών για την υγεία ενώ στην Ολλανδία φτάνει το 4,1% (WHO, 2004; RIVM, 2004). Τα στοιχεία αυτά συµφωνούν µε αντίστοιχα των ΗΠΑ όπου το ποσοστό παραµένει σταθερά γύρω στο 5% από το 1963 έως το 1995 (Bosanquet, Sikora, 2004). Για τις χώρες όπου δεν υπάρχουν 10

αντίστοιχες µελέτες, όπως και την Ελλάδα, το ποσοστό αυτό εκτιµάται ότι ανέρχεται στο 6,5%. Στον πίνακα 1, που ακολουθεί, παρουσιάζονται σχετικά κόστη για τον καρκίνο σε 19 Ευρωπαϊκές χώρες, µέλη του Οργανισµού για την Οικονοµική Συνεργασία και Ανάπτυξη. Σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις του ΟΟΣΑ η δαπάνη για την υγειονοµική περίθαλψη του καρκίνου εκτιµάται συνολικά σε 54 εκατ., ποσό που αντιστοιχεί σε 120 ανά κάτοικο. Η Ελλάδα στον πίνακα αυτό βρίσκεται στην 7η θέση στο σύνολο των 19 χωρών, µε δαπάνη που ισοδυναµεί µε 101 κατ άτοµο, ενώ η Νορβηγία έρχεται πρώτη µε 191 και η Πολωνία τελευταία µε 34 (ΟΟΣΑ, 2005). Με βάση τα οικονοµικά στοιχεία των τελευταίων χρόνων για την Ελλάδα, η εθνική δαπάνη για τον καρκίνο ολοένα και αυξάνει. Για παράδειγµα, το άµεσο κόστος για τον καρκίνο στην Ελλάδα, το 2003, ήταν 1.112 εκατ., σε σύνολο δαπανών για την υγειονοµική περίθαλψη 17.100 εκατ. (βλ. Πίνακα 1) ενώ για το 2006 που το σύνολο δαπανών για την υγειονοµική περίθαλψη έφτασε τα 24.372 το άµεσο κόστος για τον καρκίνο αυξήθηκε σε 1.584 εκατ.. Συνυπολογίζοντας και την εισαγωγή των νέων φαρµάκων και θεραπευτικών σχηµάτων, το κόστος αυτό αναµένεται να αυξηθεί ανησυχητικά στα επόµενα χρόνια. Λαµβάνοντας υπόψη ότι το 1/3 των καρκίνων που διαγιγνώσκονται µπορεί να προβλεφθούν και επιπλέον 1/3 ακόµα µπορεί να θεραπευθεί αποτελεσµατικά, είναι φανερό ότι η εφαρµογή του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο και κυρίως η εφαρµογή των δράσεων που αφορούν στην πρόληψη (Άξονας 2) και έγκαιρη διάγνωση (Άξονας 3) θα έχουν σηµαντικά οφέλη στον έλεγχο και στη µείωση της δαπάνης για τη νόσο. 11

Πίνακας Ι. Κόστη για τον καρκίνο σε 19 Ευρωπαϊκές χώρες, µέλη του ΟΟΣΑ από το 2002-2003. 2003. Κόστη για τον Άµεσα κόστη για τον καρκίνο Άµεσα κατά κεφαλή κόστη για τον καρκίνο σαν ποσοστό των συνολικών δαπανών για Συνολικές δαπάνες για την υγειονοµική Πληθυσµός (2003) (εκατ. ) καρκίνο ( ) ( την υγειονοµική περίθαλψη (%) περίθαλψη (εκατ. ) Σύνολο 54.263 120 6.4 844.800 451.263.000 Αυστρία 923 114 6.5 14.200 8.067.000 Βέλγιο 1.469 142 6.5 22.600 10.372.000 Τσεχία 663 65 6.5 10.200 10.202.000 ανία 748 139 6.5 11.500 5.387.000 Φινλανδία 587 113 6.9 8.500 5.213.000 Γαλλία 7.091 119 5.3 133.800 59.768.000 Γερµανία 12.100 150 5.4 224.000 85.502.000 Ελλάδα 1.112 101 6.5 17.100 11.036.000 Ουγγαρία 566 56 6.5 8.700 10.124.000 Ιρλανδία 468 118 6.5 7.200 3.953.000 Ιταλία 6.578 114 6.5 101.200 57.478.000 Ολλανδία 1.525 94 4.1 37.200 16.224.000 Νορβηγία 871 191 6.5 13.400 4.564.000 Πολωνία 1.300 34 6.5 20.000 38.195.000 Πορτογαλία 943 90 6.5 14.500 10.449.000 Ισπανία 3.855 92 6.5 59.300 41.874.000 Σουηδία 1.253 140 7.0 17.900 8.958.000 Ελβετία 1.391 189 6.5 21.400 7.343.000 Ηνωµένο Βασίλειο 10.823 182 10.6 102.100 59.554.000 Πηγή: OECD Health Data 2005 (7) 12

1.3.2 Έµµεσο οικονοµικό κόστος Το έµµεσο κόστος είναι µια πολύ σηµαντική παράµετρος η οποία εκτιµάται ότι έχει 2-3 φορές το µέγεθος του άµεσου κόστους. Οι έρευνες για την εκτίµηση του έµµεσου κόστους για τον καρκίνο είναι ελάχιστες και δεν υπάρχουν αντίστοιχα στοιχεία για την ΕΕ. Ωστόσο, στοιχεία από τη Γερµανία δείχνουν ότι κατά το 2002, 431.000 παραγωγικά χρόνια ζωής χάθηκαν λόγω της ασθένειας (7). Ο αριθµός των ετών ζωής που χάνονται, διαφέρει σηµαντικά ανάλογα µε τον τύπο του καρκίνου, µε τους καρκίνους του πνεύµονα και του µαστού να είναι οι πιο σηµαντικοί (βλ. Πίνακα 2). Πολλαπλασιάζοντας το συνολικό αριθµό των χαµένων χρόνων ζωής µε το µέσο ετήσιο ακαθάριστο µισθό για τη Γερµανία το 2002, (34.000 ετησίως), το συνολικό ποσό που χάνεται ετησίως λόγω της ανικανότητας για εργασία είναι 14,7 δισ.. Αξίζει να σηµειωθεί, ότι στο ποσό αυτό δεν συµπεριλαµβάνεται το κόστος από τη θνησιµότητα. Πίνακας ΙΙ.. Χαµένα χρόνια ζωής ανά τύπο καρκίνου στην Γερµανία το 2002 Τύπος καρκίνου Χαµένα χρόνια εργασίας (000) Συνολικά χαµένα χρόνια (000) Σύνολο Άνδρες Γυναίκες Σύνολο Άνδρες Γυναίκες Όλοι οι καρκίνοι 431 238 193 3.099 1.564 1.535 Καρκίνος Στοµάχου Καρκίνος Ορθοπρωκτικού σωλήνα Καρκίνος Πνεύµονα 19 12 7 155 87 69 20 13 8 221 110 111 59 43 15 557 390 167 Μελάνωµα κλπ 10 5 4 47 24 23 Καρκίνος Μαστού Καρκίνος Τραχήλου Μήτρας Καρκίνος Προστάτη της 65 0 65 389 3 386 6 0 6 32 0 32 8 8 0 100 100 0 Λευχαιµία 22 14 8 108 57 51 Πηγή: OECD Health Data 2005 13

Συµπερασµατικά, το έµµεσο κόστος αποτελεί ένα σηµαντικό ποσοστό της συνολικής δαπάνης για τον καρκίνο. Εφαρµόζοντας το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τον Καρκίνο που αναµένεται να βελτιώσει σηµαντικά το επίπεδο υγείας του ελληνικού πληθυσµού το έµµεσο κόστος θα µειωθεί σηµαντικά και κατ επέκταση θα µειωθούν και οι συνολικές δαπάνες για τον καρκίνο. 14

2. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ Στην παρούσα ενότητα της οικονοµοτεχνικής µελέτης επιχειρείται η αναλυτική κοστολόγηση του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο και διερευνώνται οι πιθανές πηγές χρηµατοδότησης του Σχεδίου. Η µεθοδολογία που ακολουθήθηκε από την Οµάδα Έργου για την εκτίµηση του κόστους των δράσεων του Εθνικού Σχεδίου ράσης περιλαµβάνει την εκτίµηση του κόστους βάσει συγκεκριµένων διαδικασιών, εργαλείων και παραδοχών, όπως αυτές παρουσιάζονται σε ακόλουθη παράγραφο. Βάσει αυτής της µεθοδολογίας εκτίµησης κόστους ακολουθεί η αναλυτική παρουσίαση του κόστους κάθε δράσης που περιλαµβάνει την περιγραφή της δράσης, τον υπολογισµό του κόστους, την κατανοµή του κόστους κάθε δράσης στα έτη εφαρµογής του Εθνικού Σχεδίου ράσης και τις προβλεπόµενες πηγές χρηµατοδότησης του. 15

2.1 Μεθοδολογία εκτίµησης κόστους 2.1.1 Μεθοδολογική προσέγγιση Ο προσδιορισµός του κόστους και της χρηµατοδότησης των προτεινόµενων δράσεων του Εθνικού Σχεδίου ράσης αποτελεί µια από τις δύο βασικές συνιστώσες της οικονοµοτεχνικής µελέτης του «Εθνικού Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο 2008-2012». Κάθε προτεινόµενη δράση περιγράφεται στο Εθνικό Σχέδιο ράσης ως εξής: Περιγραφή της δράσης Στόχοι της δράσης Ενέργειες υλοποίησης Φορείς υλοποίησης Χρονοδιάγραµµα Κάθε δράση αναλύθηκε διεξοδικά, µε βάση την παραπάνω περιγραφή και κυρίως ως προς τις προτεινόµενες ενέργειες υλοποίησης της. Στη συνέχεια κάθε ενέργεια κοστολογήθηκε µε βάση συγκεκριµένες παραδοχές και προσδιορίστηκαν επιµέρους κατηγορίες δαπανών και οι απαιτούµενες µονάδες τους. Από αυτή την ανάλυση προέκυψαν συγκεκριµένες κάθε φορά κατηγορίες δαπανών (κτιριακές εγκαταστάσεις, εξοπλισµοί, µισθοδοσία προσωπικού κλπ.). Ακολούθως για κάθε κατηγορία δαπανών προσδιορίστηκαν οι µοναδιαίες τιµές. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι το απαιτούµενο προσωπικό προσδιορίστηκε σε τρεις βασικές κατηγορίες (Επιστηµονικό, ιοικητικό, Βοηθητικό) και για την κάθε κατηγορία εκτιµήθηκε το µηνιαίο κόστος εργασίας. Όλες οι κατηγορίες δαπανών καθώς και οι βασικές παραδοχές ως προς το κόστος κάθε µονάδας παρουσιάζονται παρακάτω στην ενότητα «2.1.2 Κατηγορίες δαπανών και βασικές παραδοχές κοστολόγησης». Τέλος, εκτιµήθηκε το κόστος της κάθε µονάδας για κάθε έτος υλοποίησης της ενέργειας. 16

Για την ανάλυση κάθε δράσης χρησιµοποιήθηκε ένας κοστολογικός πίνακας που περιλαµβάνει τις ενέργειες υλοποίησης της, την ανάλυση κόστους και τις σχετικές κατηγορίες δαπανών. Περιλαµβάνει ακόµα την κατανοµή του κόστους κάθε κατηγορίας για κάθε έτος υλοποίησης του σχεδίου δράσης. Κοστολογικός πίνακας ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΠΑΝΩΝ ΧΡΟΝΟ ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΡΑΤ. 2008 2009 2010 2011 2012 ΕΣΠΑ ΕΚΕ ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ Επιστηµονικό Προσωπικό 196.000 196.000 196.000 ιοικητικό 1) Πιλοτική εφαρµογή λειτουργίας του ΕΑΝ για την αναγνώριση Προσωπικό των δυσκολιών και ελλείψεων στο σύστηµα καταγραφής. Πιλοτική εφαρµογή λειτουργίας του ΕΑΝ σε 3 µεγάλα Επιλογή 3 µεγάλων δηµόσιων ογκολογικών νοσοκοµείων, 2 Βοηθητικό δηµόσια ογκολογικά νοσοκοµεία, 2 στην Αθήνα και 1 στην Αθήνα και 1 στην Θεσσαλονίκη, που θα συµµετέχουν στη προσωπικό στην Θεσσαλονίκη και 1 ιδιωτικού γυναικολογικού µελέτη. Επιλογή και 1 ιδιωτικού γυναικολογικού κέντρου (π.χ. κέντρου. Στελέχωση: 7 άτοµα επιστηµονικό Μητέρα, Ιασώ, Λητώ) για το λόγο ότι διαγιγνώσκεται και Τεχνολογικός προσωπικό, 3 άτοµα διοικητικό προσωπικό και 1 αντιµετωπίζεται ένα µεγάλο ποσοστό γυναικολογικών καρκίνων, εξοπλισµός άτοµο βοηθητικό προσωπικό όπου οι ασθενείς παρουσιάζουν διαφορετικό προφίλ από αυτό Συντήρηση των κρατικών νοσοκοµείων. Τεχνολογικού εξοπλισµού 75.600 75.600 75.600 21.000 21.000 21.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 70.000 72.100 142.100 142.100 Οργάνωση και λειτουργία του Εθνικού Αρχείου Νεοπλασιών (ΕΑΝ) 2) Τήρηση ηλεκτρονικού αρχείου ασθενούς και αυστηρή τήρηση του πρωτοκόλλου περί προσωπικών δεδοµένων, όπως αυτό ορίζεται από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών εδοµένων Λειτουργικές και Λοιπές απάνες Επιστηµονικό Προσωπικό 30.000 30.000 30.000 313.880 323.296 637.176 637.176 3) ηµιουργία δελτίου δήλωσης στο διαδίκτυο µε υψηλές Οι ενέργειες αφορούν την πλήρη λειτουργία του ΕΑΝ. ιοικητικό προδιαγραφές ασφάλειας σε διαφορετικά επίπεδα Οι δαπάνες περιλαµβάνουν 16 άτοµα προσωπικό για Προσωπικό την κεντρική υπηρεσία. Οι περιφερειακές υπηρεσίες 4) Ηλεκτρονική διασύνδεση µε τα πιστοποιητικά θανάτου που που θα τροφοδοτούν το ΕΑΝ µε τα απαιτούµενα Βοηθητικό τηρούνται στις βάσεις δεδοµένων της Εθνικής Στατιστικής στοιχεία και το σχετικό κόστος θα εξειδικευτούν µε προσωπικό Υπηρεσίας της Ελλάδος (ΕΣΥΕ) σχετική µελέτη εφαρµογής και µε τα αποτελέσµατα της πιλοτική λειτουργίας. Συντήρηση 5) Σύστηµα δηµοσιοποίησης των αποτελεσµάτων και εξαγωγής Τεχνολογικού δεικτών για χάραξη ορθολογικής πολιτικής εξοπλισµού 77.868 80.204 158.072 158.072 21.630 22.279 43.909 43.909 74.263 76.491 150.754 150.754 6) ιασύνδεση δεδοµένων και δεικτώνµε την γεωγραφικήπληροφοριακή βάση δεδοµένων του Υγειονοµικού χάρτη Λειτουργικές και Λοιπές απάνες 30.000 30.000 60.000 60.000 0 1.070.000 394.700 517.641 532.270 2.514.611 1.464.700 1.049.911 0 Η ανάλυση, οι παραδοχές και το εκτιµώµενο κόστος όπως αυτό απεικονίζεται στους κοστολογικούς πίνακες παρουσιάστηκε στη συγγραφική οµάδα του Εθνικού Σχεδίου ράσης, στους συντονιστές του συνολικού Εθνικού Σχεδίου ράσης για τη ηµόσια Υγεία και σε εµπειρογνώµονες του χώρου της υγείας. Από τη διαδικασία αυτή προέκυψαν χρήσιµα συµπεράσµατα και παρατηρήσεις που οδήγησαν στη συµπλήρωση και την ολοκλήρωση των κοστολογικών πινάκων. Στη συνέχεια για το συνολικό ποσό κάθε κατηγορίας δαπανών ορίστηκε η εκτιµώµενη πηγή χρηµατοδότησης και συµπληρώθηκε το τελευταίο τµήµα του κοστολογικού πίνακα µε την χρηµατοδότηση κάθε κατηγορίας δαπανών. Σε αυτή τη φάση προσδιορίστηκαν τρεις βασικές πηγές χρηµατοδότησης: ΕΣΠΑ 2007-2013, κρατικός προϋπολογισµός και εταιρική κοινωνική ευθύνη (ΕΚΕ). Τα ετήσια συνολικά ποσά κάθε δράσης µεταφέρονται σε συγκεντρωτικούς πίνακες που συνοψίζουν το ετήσιο κόστος της και την ετήσια χρηµατοδότηση της που θα επιβαρύνει κάθε πηγή χρηµατοδότησης (βλ. ενότητα «2.2 Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα κοστολόγησης και χρηµατοδότησης Εθνικού Σχεδίου ράσης»). 17

Από την παραπάνω διαδικασία προέκυψε η αναλυτική κοστολόγηση κάθε δράσης που παρουσιάζεται στη συνέχεια του κεφαλαίου, σε τρεις ενότητες: 1. Περιγραφή της δράσης 2. Ανάλυση κόστους 3. Πηγές χρηµατοδότησης που συµπεριλαµβάνει επιπρόσθετα την εξειδίκευση σε Επιχειρησιακό Πρόγραµµα για τις δαπάνες που θα χρηµατοδοτηθούν από το ΕΣΠΑ 2007-2013. 18

Γενικό µεθοδολογικό σχήµα Επισκόπηση Εθνικού Σχεδίου ράσης Προτεινόµενες ενέργειες υλοποίηση κάθε δράσης Ανάλυση κόστους δράσεων Κατηγορίες δαπανών Μονάδες κόστους Τιµές µονάδων κόστους Συµπλήρωση κοστολογικών πινάκων Κοστολόγηση δράσης (ετήσια και συνολικά) Πηγή χρηµατοδότησης Συνεργασία µε τους συγγραφείς του Σχεδίου ράσης και εµπειρογνώµονες Ενηµέρωση συγκεντρωτικών πινάκων Συγγραφή µελέτης 19

2.1.2 Κατηγορίες δαπανών και βασικές παραδοχές κοστολόγησης Το συνολικό ύψος του κόστους υλοποίησης και εφαρµογής του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο προσδιορίζεται από την εκτίµηση των ακόλουθων κατηγοριών δαπανών: Κόστος κτιριακών εγκαταστάσεων. Ανέγερση νέων κτιρίων Ενοικίαση κτιρίων Ανακαίνιση κτιρίων Κόστος ιατροτεχνολογικού και ξενοδοχειακού εξοπλισµού. Γραφεία και Ξενοδοχειακός εξοπλισµός Ιατρικός εξοπλισµός Η/Υ, λογισµικά Συντήρηση Κόστος µισθοδοσίας. Επιστηµονικό προσωπικό (ιατροί, ψυχολόγοι). Νοσηλευτικό προσωπικό. ιοικητικό προσωπικό (οικονοµολόγοι, λογιστές, γραµµατειακή υποστήριξη κλπ.). Βοηθητικό προσωπικό (τεχνικοί, καθαριστές, βοηθοί κλπ.). Κόστος δηµοσιότητας και προβολής Εθνική εκστρατεία ενηµέρωσης που συµπεριλαµβάνει διαφήµιση (τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά spots), έντυπο υλικό (φυλλάδια, αφίσες), Cd-Rom κλπ. Ιστοσελίδα. Κόστος έρευνας και εκπαίδευσης. Εκπαίδευση προσωπικού Εκπαίδευση ασθενών και των συγγενών τους 20

Εκπόνηση µελετών Επιστηµονική έρευνα Λειτουργικό κόστος. Λειτουργικές δαπάνες απάνες κίνησης Λοιπές δαπάνες Βασικές Παραδοχές Κοστολόγησης ΠΑΡΑ ΟΧΗ 1: το απαιτούµενο προσωπικό κατανέµεται σε (4) βασικές κατηγορίες: επιστηµονικό, νοσηλευτικό, διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό. Το εκτιµώµενο µηνιαίο κόστος εργασίας για κάθε κατηγορία υπολογίζεται ως εξής: Επιστηµονικό προσωπικό 2.000 / µήνα. Νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό 1.800 / µήνα. Βοηθητικό προσωπικό 1.500 / µήνα. Το κόστος αυτό αποτυπώνει το µέσο όρο µιας µισθολογικής κλίµακας που µπορεί να διαφοροποιείται αναλόγως των πρόσθετων προσόντων (ιατρική ειδικότητα, µεταπτυχιακές σπουδές, έτη εργασιακής εµπειρίας κλπ.) Σηµειώνεται ότι σε αυτά τα ποσά συµπεριλαµβάνονται και οι ασφαλιστικές εισφορές. Επίσης στο ετήσιο κόστος εργασίας συµπεριλαµβάνονται τα δώρα Πάσχα και Χριστουγέννων και το επίδοµα αδείας. Τέλος, σε βάθος πενταετίας (2008-2012), υπολογίζεται και ετήσια τιµαριθµική αναπροσαρµογή της τάξης του 3%. ΠΑΡΑ ΟΧΗ 2: Αναφορικά µε τις κτιριακές υποδοµές το εκτιµώµενο κόστος υπολογίζεται ως εξής: Κατασκευή νέων κτιρίων 1.000 / τµ Ενοικίαση κτιρίων 10 / τµ / µήνα 21

Ανακατασκευή - ανακαίνιση κτιρίων 300 / τµ Οι παραπάνω τιµές αποτελούν έναν πανελλαδικό µέσο όρο καθώς το Σχέδιο ράσης θα εφαρµοστεί στο σύνολο της επικράτειας και θα ήταν αδύνατον να υπολογιστούν διαφορετικές τιµές ανάλογα µε την περιοχή που θα λάβει χώρα η εκάστοτε ράση. ΠΑΡΑ ΟΧΗ 3: Ο βασικός εξοπλισµός των κτιριακών εγκαταστάσεων αναλύεται σε τέσσερις κατηγορίες και οι οποίες κοστολογούνται ως εξής: Γραφεία και Ξενοδοχειακός εξοπλισµός: 150 / τµ. Ιατρικός εξοπλισµός: κοστολογείται κατά περίπτωση. Η/Υ, λογισµικό: 1.500 / εργαζόµενο (επιστηµονικό προσωπικό). Η συντήρηση υπολογίστηκε ότι αντιστοιχεί στο 7% του κόστους αγοράς του εξοπλισµού ετησίως ενώ υπολογίζεται και ετήσια προσαύξηση της τάξης του 3% για την περίοδο (2008-2012). Σχετικά µε τον εξοπλισµό Η/Υ όπου η αντιστοιχία είναι 1.500 / εργαζόµενο, η βασική παραδοχή έγκειται στο ότι σε κάθε εργαζόµενο (επιστηµονικής και διοικητικής κατηγορίας) αντιστοιχεί ένας Ηλεκτρονικός Υπολογιστής συµπεριλαµβανοµένων των αντίστοιχων λογισµικών και περιφερειακών µηχανηµάτων. ΠΑΡΑ ΟΧΗ 4: Σε ότι αφορά το κόστος εκπαίδευσης προσωπικού, εκτιµώνται οι απαιτούµενες ανθρωποώρες κατάρτισης για κάθε εκπαιδευτική δραστηριότητα. Στη συνέχεια οι ανθρωποώρες κατάρτισης πολλαπλασιάζονται µε το Μέσο Ωριαίο Κόστος κατάρτισης που στη συγκεκριµένη µελέτη ορίζεται σε 15 ευρώ. 22

Παράδειγµα: 50 άτοµα/έτος Χ 60 ώρες/άτοµο = 3.000 ανθρωποώρες κατάρτισης. Άρα, 3.000 ανθρωποώρες Χ 15 ΜΩΚ = 45.000 / έτος. ΠΑΡΑ ΟΧΗ 5: Αναφορικά µε τις δαπάνες για εκπόνηση ερευνών και µελετών, το κόστος υπολογίζεται κατά περίπτωση. ΠΑΡΑ ΟΧΗ 6: Οι δαπάνες λειτουργίας περιέχουν λειτουργικά και λοιπά έξοδα των µονάδων µε εκτιµώµενο κόστος περίπου 8 / τµ / µήνα. Τέλος πρέπει να επισηµανθεί ότι το σύνολο των δαπανών που θα προκύψουν από την ανάλυση που ακολουθεί, αποτελεί νέο και επιπρόσθετο κόστος για το Εθνικό Σύστηµα Υγεία και τη ηµόσια Υγεία που αφορά τον καρκίνο. 23

2.2 Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα κοστολόγησης και χρηµατοδότησης Εθνικού Σχεδίου ράσης Για την εκπλήρωση του οράµατος και την υλοποίηση των στόχων της πολιτικής για την αντιµετώπιση του Καρκίνου, εκπονήθηκε το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τον Καρκίνο, το οποίο περιλαµβάνει 31 συνολικά δράσεις που επιµερίζονται σε 6 γενικότερους άξονες. Ο συνολικός προϋπολογισµός των δράσεων του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο ανέρχεται σε 108.393.549. Ειδικότερα ο προϋπολογισµός κάθε άξονα του σχεδίου δράσης παρουσιάζεται στον πίνακα 1, ενώ στον πίνακα 2 παρουσιάζεται η κατανοµή του προϋπολογισµού του Εθνικού Σχεδίου ράσης σε βάθος πενταετίας. Πίνακας 1. Συνολικός προϋπολογισµός του Εθνικού Σχεδίου ράσης ανά άξονα Α/Α ΑΞΟΝΕΣ ΤΙΤΛΟΣ ΑΞΟΝΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 1 ΑΞΟΝΑΣ Ι. ΕΡΕΥΝΑ 4.650.792 2 ΑΞΟΝΑΣ II. ΠΡΟΛΗΨΗ 2.150.000 3 ΑΞΟΝΑΣ III. ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ 40.799.141 4 ΑΞΟΝΑΣ IV. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 41.030.000 5 ΑΞΟΝΑΣ V. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙ Α ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ & ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΟΥ 14.763.617 6 ΑΞΟΝΑΣ VΙ. ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ 5.000.000 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ: 108.393.549 Πίνακας 2: Προϋπολογισµός του Εθνικού Σχεδίου ράσης για κάθε έτος εφαρµογής ΕΤΟΣ ΠΟΣΟ 2008 2009 23.818.787 2010 26.913.910 2011 27.547.257 2012 30.113.595 ΣΥΝΟΛΟ 108.393.549 24

Επίσης στον πίνακα 3 παρουσιάζονται οι πηγές χρηµατοδότησης των προβλεπόµενων δράσεων του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο και στον πίνακα 4 η ετήσια κατανοµή του εκτιµώµενου κόστους ανά πηγή χρηµατοδότησης. Πίνακας 3: Πηγές χρηµατοδότησης του Εθνικού Σχεδίου ράσης ΑΞΟΝΕΣ ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ ΕΣΠΑ ΚΡΑΤ. ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ Ι. ΕΡΕΥΝΑ 3.600.881 1.049.911 ΙΙ. ΠΡΟΛΗΨΗ 2.150.000 0 ΙΙΙ. ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ 22.617.800 18.181.341 IV. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 41.030.000 ΕΚΕ V. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙ Α ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ & ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΟΥ VI. ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ 5.000.000 11.883.441 2.731.813 148.363 ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑ ΠΗΓΗ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ: 86.282.122 21.963.064 148.363 ΠΟΣΟΣΤΟ (%) ΑΝΑ ΠΗΓΗ ΧΡΗΜ/ΤΗΣΗΣ: 79,60% 20,26% 0,14% Πίνακας 4: Ετήσια κατανοµή του εκτιµώµενου κόστους ανά πηγή χρηµατοδότησης ΠΗΓΗ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΠΑ 22.299.387 22.550.192 20.693.911 20.738.632 86.282.122 ΚΡΑΤ. ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ 1.519.400 4.315.718 6.803.907 9.324.040 21.963.064 ΕΚΕ 48.000 49.440 50.923 148.363 ΣΥΝΟΛΟ 23.818.787 26.913.910 27.547.258 30.113.595 108.393.550 Στους πίνακες που ακολουθούν συνοψίζεται ο προϋπολογισµός του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο για κάθε έναν από τους (6) άξονες από τους οποίους αποτελείται. 25

Πίνακας 5: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα Ι. ΕΡΕΥΝΑ ΑΞΟΝΑΣ Ι. ΕΡΕΥΝΑ ΡΑΣΕΙΣ ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ράση 1. Οργάνωση και λειτουργία του Εθνικού Αρχείου Νεοπλασιών (ΕΑΝ) 1.070.000 394.700 517.641 532.270 2.514.611 ράση 2. Χαρτογράφηση γονιδιακών αλλοιώσεων σε ογκολογικούς ασθενείς 300.000 432.000 135.360 138.821 1.006.181 ράση 3. Αξιοποίηση υπαρχόντων δικτύων και σύνδεση µε υπάρχουσες βάσεις δεδοµένων 70.000 20.000 20.000 20.000 130.000 ράση 4. Ερευνητικά προγράµµατα 250.000 250.000 250.000 250.000 1.000.000 ΣΥΝΟΛΟ: 1.690.000 1.096.700 923.001 941.091 4.650.792

Πίνακας 6: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα ΙΙ. ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΞΟΝΑΣ ΙΙ. ΠΡΟΛΗΨΗ ΡΑΣΕΙΣ ράση 1. ράση 2. ράση 3. ράση 4. ράση 5. ράση 6. ράση 7. ράση 8. ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 Εθνική εκστρατεία πρόληψης κατά του καρκίνου Πρόγραµµα αγωγής υγείας στα σχολεία «Η ζωή έχει χρώµα» Εθνικός διαδικτυακός κόµβος για τον καρκίνο Μείωση της επίπτωσης καρκίνου που σχετίζεται µε το κάπνισµα Μείωση της επίπτωσης καρκίνου που σχετίζεται µε το αλκοόλ Μείωση της επίπτωσης καρκίνου που σχετίζεται µε τους διατροφικούς παράγοντες Μείωση της έκθεσης στην ηλιακή (UV) ακτινοβολία Μείωση της επίπτωσης του καρκίνου που σχετίζεται µε λοιµώδεις παράγοντες ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 500.000 500.000 500.000 500.000 2.000.000 Η Αγωγή Υγείας στα σχολεία αποτελεί µια οριζόντια ράση για όσες θεµατικές ενότητες προβλέπονται και κοστολογούνται συνολικά στις οριζόντιες ράσεις του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδιασµού για την ηµόσια Υγεία 75.000 75.000 150.000 Η δράση αφορά το Εθνικό Σχέδιο ράσης για το κάπνισµα και ως εκ τούτου δεν προσδιορίζεται επιπλέον κόστος στο συγκεκριµένο σχέδιο δράσης Η δράση αφορά το Εθνικό Σχέδιο ράσης για το αλκοόλ και ως εκ τούτου δεν προσδιορίζεται επιπλέον κόστος στο συγκεκριµένο σχέδιο δράσης Η δράση αφορά το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τη διατροφή και ως εκ τούτου δεν προσδιορίζεται επιπλέον κόστος στο συγκεκριµένο σχέδιο δράσης Η δράση περιλαµβάνεται στο Εθνικό Σχέδιο ράσης για το περιβάλλον και ως εκ τούτου δεν προσδιορίζεται επιπλέον κόστος στο συγκεκριµένο σχέδιο δράσης Η δράση αφορά το Εθνικό Σχέδιο ράσης για το HIV/AIDS και το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τα Λοιµώδη Νοσήµατα ή καλύπτεται από το Εθνικό Πρόγραµµα Εµβολιασµών και ως εκ τούτου δεν προσδιορίζεται επιπλέον κόστος στο συγκεκριµένο σχέδιο δράσης ΣΥΝΟΛΟ: 575.000 575.000 500.000 500.000 2.150.000 27

Πίνακας 7: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα ΙΙΙ. ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ ΑΞΟΝΑΣ ΙΙΙ. ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ ΡΑΣΕΙΣ ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ράση 1. ράση 2. ράση 3. ράση 4. ράση 5. Εθνικές συστάσεις για τη διενέργεια προληπτικού προσυµπτωµατικού ελέγχου ηµιουργία εθνικών προγραµµάτων προσυµπτωµατικού πληθυσµιακού ελέγχου ηµιουργία κέντρων πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης Λειτουργία κινητών µονάδων για την εφαρµογή του προσυµπτωµατικού πληθυσµιακού ελέγχου (screening) σε αποµακρυσµένες περιοχές της χώρας Αξιολόγηση κέντρων που παρέχουν προσυµπτωµατικό πληθυσµιακό έλεγχο 250.000 250.000 812.800 8.411.024 10.739.035 13.200.726 33.163.584 2.774.800 792.894 816.681 841.181 5.225.556 1.540.000 140.000 140.000 140.000 1.960.000 100.000 100.000 200.000 ΣΥΝΟΛΟ: 5.477.600 9.343.918 11.795.716 14.181.907 40.799.141 28

Πίνακας 8: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα ΙV. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΞΟΝΑΣ ΙV. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΡΑΣΕΙΣ ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ράση 1. ράση 2. ράση 3. ράση 4. ράση 5. Θέσπιση προδιαγραφών πιστοποίησης, όλων των υπηρεσιών που εµπλέκονται στη διάγνωση και τη θεραπεία για τον καρκίνο Θέσπιση κριτηρίων εξειδίκευσης του προσωπικού υγείας Πιστοποίηση και αναβάθµιση των ογκολογικών κλινικών Πιστοποίηση και αναβάθµιση ακτινοδιαγνωστικών/ ακτινοθεραπευτικών τµηµάτων Βελτίωση της ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών σε παιδιά και έφηβους µε καρκίνο 180.000 80.000 80.000 80.000 420.000 120.000 120.000 6.100.000 6.700.000 6.600.000 6.600.000 26.000.000 3.600.000 3.600.000 3.500.000 3.500.000 14.200.000 140.000 150.000 290.000 ΣΥΝΟΛΟ: 10.140.000 10.530.000 10.180.000 10.180.000 41.030.000 29

Πίνακας 9: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα V. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙ Α ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ & ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΞΟΝΑΣ V. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙ Α ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ & ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΡΑΣΕΙΣ ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ράση 1. Προστασία ατοµικών δικαιωµάτων ασθενών Το κόστος της παρούσας ράσης περιλαµβάνεται στην ράση 1 του Άξονα ΙΙ που αφορά την Εθνική Εκστρατεία Ενηµέρωσης για τον καρκίνο ράση 2. ηµιουργία (µεικτών) ξενώνων φιλοξενίας 500.000 1.283.750 554.913 651.560 2.990.222 ράση 3. Λειτουργία ιατρείων πόνου 450.000 450.000 450.000 550.000 1.900.000 ράση 4. ράση 5. ράση 6. ράση 7. ηµιουργία υπηρεσιών «κατ οίκον νοσηλείας» Ίδρυση µονάδων παροχής ανακουφιστικής παρηγορητικής φροντίδας Ίδρυση και λειτουργία ξενώνων νοσηλευτικής φροντίδας και ανακουφιστικής αγωγής ασθενών τελικού σταδίου (hospices) Έναρξη Λειτουργίας Ειδικού Κέντρου Αποθεραπείας Ασθενών µε Καρκίνο- Παιανία Αττικής 1.085.500 1.027.740 1.048.072 1.019.014 4.180.327 746.400 657.552 677.279 697.597 2.778.827 445.000 699.250 168.278 142.426 1.454.953 1.459.287 1.459.287 ΣΥΝΟΛΟ: 4.686.187 4.118.292 2.898.541 3.060.597 14.763.617 30

Πίνακας 10: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα VI. ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΑΞΟΝΑΣ VΙ. ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΡΑΣΕΙΣ ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ράση 1. Εκπαίδευση Ογκολογικών Ασθενών και Συγγενών τους 200.000 200.000 200.000 200.000 800.000 ράση 2. Εκπαίδευση Προσωπικού Υγείας 1.050.000 1.050.000 1.050.000 1.050.000 4.200.000 ΣΥΝΟΛΟ: 1.250.000 1.250.000 1.250.000 1.250.000 5.000.000 31

2.3 Αναλυτική Κοστολόγηση και Χρηµατοδότηση των δράσεων 2.3.1 Άξονας Ι: Έρευνα 2.3.1.1 ράση 1. Οργάνωση και λειτουργία του Εθνικού Αρχείου Νεοπλασιών (ΕΑΝ) A. Περιγραφή ράσης Σκοπός της συγκεκριµένης ράσης είναι η συστηµατική καταγραφή των νέων περιπτώσεων καρκίνου που διαγιγνώσκονται στο γενικό πληθυσµό και η πλήρης και τυποποιηµένη διαχρονική καταγραφή των θανάτων από καρκίνο. Ορισµένες από τις προτεραιότητες της εν λόγω ράσης είναι η αποτύπωση του πραγµατικού µεγέθους του προβλήµατος στη χώρα µας δεδοµένα νοσηρότητας και θνησιµότητας από καρκίνο, καθώς και η παρακολούθηση της διαχρονικής εξέλιξης του καρκίνου στον πληθυσµό αναφοράς. Επίσης επιδιώκεται η γεωγραφική κατανοµή της κατά αιτία νοσηρότητας από καρκίνο, ο προσδιορισµός των οµάδων του πληθυσµού που βρίσκονται σε µεγαλύτερο κίνδυνο εµφάνισης καρκίνου, η κατανοµή ανά στάδιο διάγνωσης της νόσου, η αποτελεσµατικότητα θεραπειών, η παροχή συγκρίσιµων στοιχείων µε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τέλος η χάραξη ορθολογικής εθνικής αντικαρκινικής πολιτικής βάσει έγκυρων και αξιόπιστων δεδοµένων. Β. Ανάλυση Κόστους Ο προϋπολογισµός των ενεργειών οι οποίες είναι απαραίτητες για την υλοποίηση του παραπάνω στόχου υπολογίζεται, για την πενταετία 2008-2012, στα 2.514.611. Το κόστος αυτό κατανέµεται ως εξής: Για την πιλοτική λειτουργία του Εθνικού Αρχείου Νεοπλασιών σε 3 µεγάλα δηµόσια ογκολογικά νοσοκοµεία, 2 στην Αθήνα και 1 στην Θεσσαλονίκη καθώς και σε 1 ιδιωτικό γυναικολογικό κέντρο, απαιτούνται: 32

o Εξασφάλιση κτιριακών εγκαταστάσεων προκειµένου να στεγαστεί το Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών, σε υφιστάµενη υπηρεσία (ΚΕΕΛΠΝΟ) o Προµήθεια σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισµού για την πραγµατοποίηση ειδικών αναλύσεων, 1.000.000 o Μισθοδοσία επιστηµονικού προσωπικού επτά (7) ατόµων, εκτιµώµενο κόστος 196.000 ετησίως o Μισθοδοσία διοικητικού προσωπικού τριών (3) ατόµων, εκτιµώµενο κόστος 75.600 ετησίως o Μισθοδοσία διοικητικού προσωπικού ενός (1) ατόµου, εκτιµώµενο κόστος 21.000 ετησίως o Συντήρηση τεχνολογικού εξοπλισµού, εκτιµώµενο κόστος 70.000 ετησίως o Λειτουργικές και λοιπές δαπάνες εκτιµώνται σε 30.000 ετησίως Για την πλήρη λειτουργία της Κεντρικής Υπηρεσίας του ΕΑΝ, απαιτούνται: o Επιπλέον τέσσερα (4) άτοµα επιστηµονικό προσωπικό. Μισθοδοσία συνολικά έντεκα (11) ατόµων επιστηµονικού προσωπικού, εκτιµώµενο κόστος 313.880 ετησίως Κρίνεται σκόπιµο να σηµειωθεί ότι, οι περιφερειακές υπηρεσίες, που θα τροφοδοτούν το ΕΑΝ µε τα απαιτούµενα στοιχεία και δείγµατα, καθώς και το σχετικό κόστος θα εξειδικευτούν µε σχετική µελέτη εφαρµογής συνυπολογίζοντας τα αποτελέσµατα της πιλοτική λειτουργίας. Στον πίνακα 11 παρουσιάζονται οι απαιτούµενες ενέργειες της ράσης και το εκτιµώµενο κόστος. 33

Πίνακας 11: 1 1: Προϋπολογισµός δαπανών ράσης 1 «Οργάνωση και λειτουργία του Εθνικού Αρχείου Νεοπλασιών (ΕΑΝ)». ΑΞΟΝΑΣ Ι. - ΡΑΣΗ 1 ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. Εκπόνηση πιλοτικής µελέτης για την αναγνώριση των δυσκολιών και ελλείψεων στο σύστηµα καταγραφής. Επιλογή 3 µεγάλων δηµόσιων ογκολογικών νοσοκοµείων, 2 στην Αθήνα και 1 στην Θεσσαλονίκη, που θα συµµετέχουν στη µελέτη. Επιλογή και ενός ιδιωτικού γυναικολογικού κέντρου (π.χ. Μητέρα, Ιασώ, Λητώ) για το λόγο ότι διαγιγνώσκεται και αντιµετωπίζεται ένα µεγάλο ποσοστό γυναικολογικών καρκίνων, όπου οι ασθενείς παρουσιάζουν διαφορετικό προφίλ από αυτό των κρατικών νοσοκοµείων. Η πιλοτική µελέτη θα περιλαµβάνει ζήτηµατα συνολικής οργάνωσης και λειτουργίας του ΕΑΝ. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 2. Τήρηση ηλεκτρονικού αρχείου ασθενούς και αυστηρή ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ τήρηση του πρωτοκόλλου περί προσωπικών δεδοµένων, όπως ΝΕΟΠΛΑΣΙΩΝ (ΕΑΝ) αυτό ορίζεται από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών εδοµένων 3. ηµιουργία δελτίου δήλωσης στο διαδίκτυο µε υψηλές προδιαγραφές ασφάλειας σε διαφορετικά επίπεδα. 4. Ηλεκτρονική διασύνδεση µε τα πιστοποιητικά θανάτου που τηρούνται στις βάσεις δεδοµένων της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος (ΕΣΥΕ). 5. Σύστηµα δηµοσιοποίησης των αποτελεσµάτων και εξαγωγής δεικτών για χάραξη ορθολογικής πολιτικής. 6. ιασύνδεση δεδοµένων και δεικτών µε την γεωγραφικήπληροφοριακή βάση δεδοµένων του Υγειονοµικού χάρτη. ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΡΑΣΗΣ 1.070.000 394.700 517.641 532.270 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ 2.514.611 Γ. Πηγές Χρηµατοδότησης Το σύνολο των δαπανών της παραπάνω ράσης δύναται να χρηµατοδοτηθούν από τις εξής πηγές: Από τον Κρατικό Προϋπολογισµό µε 1.049.911 Από το ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς) 2007-2013 µε 1.464.700 και ειδικότερα από τα: o Τοµεακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα: Ψηφιακή Σύγκλιση ιοικητική Μεταρρύθµιση Τεχνική Υποστήριξη Εφαρµογής 34

2.3.1.2 ράση 2. Χαρτογράφηση γονιδιακών αλλοιώσεων σε ογκολογικούς ασθενείς A. Περιγραφή ράσης Σκοπός της συγκεκριµένης ράσης είναι η δηµιουργία εθνικής υποδοµής µε σκοπό τη χαρτογράφηση των γονιδιακών αλλοιώσεων που αντανακλούν την µοριακή παθολογία της νόσου στους Έλληνες καρκινοπαθείς και την αξιοποίηση της πληροφορίας. Ορισµένες από τις προτεραιότητες της εν λόγω ράσης είναι η κατανόηση της σηµασίας των αλλοιώσεων και αξιοποίηση της πληροφορίας σε διαγνωστικό επίπεδο για την αποτελεσµατικότερη διάγνωση και εξατοµικευµένη θεραπευτική αντιµετώπιση του ασθενή µε βάση τις γονιδιακές του αλλοιώσεις, καθώς και ο εντοπισµός των επιθετικών µορφών των αλλοιωµένων γονιδίων και τη λειτουργική σηµασία τους στη δηµιουργία και την εξέλιξη της νόσου µε έµφαση στη αγγειογένεση και µετάσταση. Προτεραιότητα αποτελεί επίσης η ανάπτυξη καινοτόµων µη επεµβατικών διαγνωστικών τεστ και τέλος η προώθηση της ερευνητικής συνεργασίας και σύγκριση των αλλοιώσεων στον ελληνικό χώρο µε αντίστοιχες αλλοιώσεις σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, µε σκοπό την εντόπιση πιθανών αιτιών στον τρόπο ζωής, διατροφής, κλπ. Β. Ανάλυση Κόστους Ο προϋπολογισµός των ενεργειών οι οποίες είναι απαραίτητες για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων υπολογίζεται, για την πενταετία 2008-2012, στα 1.006.181. Το κόστος αυτό κατανέµεται ως εξής: Για την λειτουργία πιλοτικού προγράµµατος χαρτογράφησης γονιδιακών αλλοιώσεων και διασύνδεσης 3 ογκολογικών Νοσοκοµείων του ΕΣΥ, απαιτούνται: o Μισθοδοσία επιστηµονικού προσωπικού τεσσάρων (4) ατόµων, µε το εκτιµώµενο κόστος να ανέρχεται σε 112.000 ετησίως. 35

o Προµήθεια κατάλληλου εξοπλισµού όπως αυτοµατοποιηµένων ροµποτικών συστηµάτων αποµόνωσης/εκχύλισης γενετικού υλικού, διαχώρισης αντιδραστηρίων και δειγµάτων κ.α, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα εκτέλεσης των απαιτούµενων µοριακών αναλύσεων, µε το εκτιµώµενο κόστος να ανέρχεται σε 600.000. o απάνες για λειτουργικά και λοιπά έξοδα εκτιµώνται σε 20.000 ετησίως. Στον πίνακα 12 παρουσιάζονται οι απαιτούµενες ενέργειες της ράσης και το εκτιµώµενο κόστος. Πίνακας 12: 1 Προϋπολογισµός δαπανών ράσης 2 «Χαρτογράφηση γονιδιακών αλλοιώσεων σε ογκολογικούς ασθενείς». ΑΞΟΝΑΣ Ι. - ΡΑΣΗ 2 ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΓΟΝΙ ΙΑΚΩΝ ΑΛΛΟΙΩΣΕΩΝ ΣΕ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. ηµιουργία δικτύου νοσοκοµείων και εργαστηρίων για την διενέργεια µοριακών αναλύσεων και θέσπιση ειδικού πρωτοκόλλου συνεργασίας. 2. ηµιουργία ολιγοκεντρικής εθνικής τράπεζας καρκινικών ιστών και γενετικού υλικού τους. 3. Προµήθεια κατάλληλου εξοπλισµού για τη δυνατότητα εκτέλεσης των απαιτούµενων µοριακών αναλύσεων. 4. Τήρηση ηλεκτρονικού αρχείου ασθενούς και αυστηρή τήρηση του πρωτοκόλλου περί προσωπικών δεδοµένων όπως αυτό ορίζεται από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών εδοµένων. 5. Άµεση ηλεκτρονική διασύνδεση µε το Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών ( ράση 1). 6. Σύστηµα δηµοσιοποίησης των αποτελεσµάτων και εξαγωγής συµπερασµάτων. 7. Συνεργασία µε αντίστοιχους φορείς του εξωτερικού. ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΡΑΣΗΣ 300.000 432.000 135.360 138.821 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ 1.006.181 Γ. Πηγές Χρηµατοδότησης 36

Το σύνολο των δαπανών της παραπάνω ράσης δύναται να χρηµατοδοτηθεί από τις εξής πηγές: Από το ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς) 2007-2013 µε 1.006.181 και ειδικότερα από τα: o Τοµεακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα: Ψηφιακή Σύγκλιση Τεχνική Υποστήριξη Εφαρµογής 37

2.3.1.3 ράση 3. Αξιοποίηση υπαρχόντων δικτύων και σύνδεση µε υπάρχουσες βάσεις δεδοµένων A. Περιγραφή ράσης Σκοπός της συγκεκριµένης ράσης είναι η διασύνδεση του ΕΑΝ µε υπάρχουσες βάσεις δεδοµένων που αφορούν στη νοσηρότητα και θνησιµότητα από καρκίνο. Ορισµένες από τις προτεραιότητες της εν λόγω ράσης είναι η συνεχής πληροφοριακή διασύνδεση στοιχείων που αφορούν στην κατά αιτία θνησιµότητα και νοσηρότητα από καρκίνο µε κοινωνικο-δηµογραφικά και οικονοµικά δεδοµένα από άλλες πηγές πρωτογενών και δευτερογενών δεδοµένων, καθώς και η δηµιουργία µίας ενιαίας βάσης δεδοµένων µε όσο το δυνατόν πληρέστερα και αξιόπιστα δεδοµένα για τον καρκίνο. Επιπρόσθετα, στη ράση περιλαµβάνεται η βελτίωση της γνώσης για την υπάρχουσα κατάσταση και η επιστηµονική υποστήριξη της έρευνας στην Ελλάδα. Β. Ανάλυση Κόστους Ο προϋπολογισµός των ενεργειών οι οποίες είναι απαραίτητες για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων υπολογίζεται, για την πενταετία 2008-2012, στα 130.000. Το κόστος αυτό κατανέµεται ως εξής: Για την προώθηση και ενίσχυση της συνεργασίας µε αντίστοιχους φορείς που διατηρούν σχετικές βάσεις δεδοµένων, για την οργάνωση της ηλεκτρονικής διασύνδεσης των υπαρχουσών βάσεων µέσω του διαδικτύου καθώς επίσης και για την εξασφάλιση συνεχής επιστηµονική - τεχνική υποστήριξη και ενηµέρωσης του συνολικού αρχείου, προβλέπεται κόστος 130.000. Στον πίνακα 13 παρουσιάζονται οι απαιτούµενες ενέργειες της ράσης και το εκτιµώµενο κόστος. 38

Πίνακας 13: Προϋπολογισµός δαπανών ράσης 3 «Αξιοποίηση υπαρχόντων δικτύων και σύνδεση µε υπάρχουσες βάσεις δεδοµένων». ΑΞΟΝΑΣ Ι. - ΡΑΣΗ 3 ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. Προωθείται και ενισχύεται η συνεργασία µε αντίστοιχους φορείς που διατηρούν σχετικές βάσεις δεδοµένων. Αξιοποίηση υπαρχόντων δικτύων και σύνδεση µε υπάρχουσες βάσεις δεδοµένων 2. Επιλέγονται τα απαραίτητα στοιχεία από κάθε βάση σε συνεργασία µε τους φορείς. 3. Οργανώνεται η ηλεκτρονική διασύνδεση των υπαρχουσών βάσεων µέσω του διαδικτύου. 4. Εξασφαλίζεται η συνεχής επιστηµονική και τεχνική υποστήριξη και ενηµέρωση του συνολικού αρχείου. ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΡΑΣΗΣ 70.000 20.000 20.000 20.000 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ 130.000 Γ. Πηγές Χρηµατοδότησης Το σύνολο των δαπανών της παραπάνω ράσης δύναται να χρηµατοδοτηθεί από τις εξής πηγές: Από το ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς) 2007-2013 µε 130.000 από τα: o Τοµεακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα: Ψηφιακή Σύγκλιση ιοικητική Μεταρρύθµιση Τεχνική Υποστήριξη Εφαρµογής 39

2.3.1.4 ράση 4. Ερευνητικά προγράµµατα A. Περιγραφή ράσης Στόχος της συγκεκριµένης ράσης είναι η προώθηση της έρευνας για την υποστήριξη του Εθνικού Σχεδίου ράσης. Ορισµένες από τις προτεραιότητες της εν λόγω ράσης είναι η καλύτερη κατανόηση του προβλήµατος του καρκίνου, σε όλες τις πτυχές που το προσδιορίζουν, η επιστηµονική αξιολόγηση των πλεονεκτηµάτων και µειονεκτηµάτων των δράσεων και των µεθόδων που χρησιµοποιούνται στις δράσεις για τον καρκίνο, καθώς και η προώθηση της ερευνητικής συνεργασίας και ανταλλαγής ερευνητικών δεδοµένων και επιστηµονικών πληροφοριών µε τις χώρες της ΕΕ και τρίτες χώρες. Β. Ανάλυση Κόστους Ο προϋπολογισµός των ενεργειών οι οποίες είναι απαραίτητες για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων υπολογίζεται, για την πενταετία 2008-2012, στα 1.000.000. Το κόστος αυτό κατανέµεται ως εξής: Το κόστος επιχορηγήσεων για την εκπόνηση µελετών και ερευνητικών προγραµµάτων στον τοµέα των νεοπλασιών εκτιµάται σε 250.000 ετησίως. Στον πίνακα 14 παρουσιάζονται οι απαιτούµενες ενέργειες της ράσης και το εκτιµώµενο κόστος. 40

Πίνακας 14: 1 Προϋπολογισµός δαπανών ράσης 4 «Ερευνητικά προγράµµατα». ΑΞΟΝΑΣ Ι. - ΡΑΣΗ 4 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. Το ΚΕΕΛΠΝΟ σε συνεργασία µε το ΚΕΣΥ προωθούν νέα ερευνητικά προγράµµατα και κλινικές δοκιµές για τον καρκίνο και αναλαµβάνουν το σχεδιασµό και συντονισµό αυτών. 2. Προωθούνται έρευνες για την εκτίµηση των παραγόντων κινδύνου σε διάφορες πληθυσµιακές οµάδες. 3. Υποστηρίζεται η έρευνα για την αξιολόγηση του δείκτη επιβίωσης, ανάλογα µε τον τύπο καρκίνου και το νοσοκοµείο. 4. Προωθούνται µελέτες συσχέτισης στο σύνολο του γονιδιώµατος του ανθρώπου και της προδιάθεσης για διαφορετικούς τύπους καρκίνου. 5. Υποστηρίζονται διακρατικές και δια-νοσοκοµειακές έρευνες και δικτύωση ερευνών µεταξύ επιλεγµένων φορέων υγείας, εκπαίδευσης και έρευνας για την προώθηση νέων µοριακών διαγνωστικών µεθόδων και θεραπειών. 6. Προωθούνται έρευνες για την καταγραφή διαφορετικών τύπων καρκινικών συνδρόµων για τη µείωση της θνησιµότητας. 7. Προωθείται η ερευνητική συνεργασία µε διεθνείς οργανισµούς και άλλες χώρες. 8. Προωθείται η διασύνδεση µε την κεντρική βάση δεδοµένων του Υγειονοµικού Χάρτη. ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΡΑΣΗΣ 250.000 250.000 250.000 250.000 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ 1.000.000 Γ. Πηγές Χρηµατοδότησης Το σύνολο των δαπανών της παραπάνω ράσης δύναται να χρηµατοδοτηθεί από τις εξής πηγές: Από το ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς) 2007-2013 µε 1.000.000 41

2.3.2 Άξονας ΙΙ: Πρόληψη 2.3.2.1 ράση 1. Εθνική εκστρατεία πρόληψης κατά του καρκίνου A. Περιγραφή ράσης Σκοπός της συγκεκριµένης ράσης είναι η θεµελίωση ετήσιας εθνικής και ενιαίας εκστρατείας για την ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών για όλα τα είδη καρκίνου. Ορισµένες από τις προτεραιότητες της εν λόγω ράσης είναι η δηµιουργία µιας κεντρικής επικοινωνιακής πλατφόρµας πρόληψης κατά του καρκίνου, η υλοποίηση συντονισµένου και στοχευµένου εθνικού προγράµµατος πρόληψης κάθε χρόνο, καθώς και η παροχή εκτεταµένης και υπεύθυνης πληροφόρησης στο σύνολο του πληθυσµού για την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου µε ιδιαίτερη έµφαση στους πιο συχνούς τύπους (π.χ. πνεύµονα, µαστού, παχέος εντέρου, τραχήλου µήτρας, προστάτη και δέρµατος). Προτεραιότητα της δράσης αποτελεί επίσης η ενεργοποίηση της κοινής γνώµης για ζητήµατα έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου, η αύξηση των πηγών εσόδων για τη χρηµατοδότηση δράσεων που αφορούν στην πρόληψη, η καλύτερη και πιο συντονισµένη αξιοποίηση επικοινωνιακού χώρου και χρόνου και τέλος η καλύτερη αξιοποίηση πόρων από την εταιρική κοινωνική ευθύνη. Β. Ανάλυση Κόστους Ο προϋπολογισµός των ενεργειών οι οποίες είναι απαραίτητες για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων υπολογίζεται, για την πενταετία 2008-2012, στα 2.000.000. Το κόστος αυτό κατανέµεται ως εξής: Το κόστος της εθνικής εκστρατείας ενηµέρωσης του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο προβλέπεται στα 500.000 ετησίως. Στις δαπάνες περιλαµβάνεται: o ο σχεδιασµός έντυπου και ηλεκτρονικού υλικού 42