ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΡΑΕ) 1.ΠΡΟΟΙΜΙΟ: Η Περιφέρεια Πελοποννήσου, εκπροσωπούμενη από τον Περιφερειάρχη κ. Πέτρο Τατούλη και η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (εφεξής καλούμενη ΡΑΕ), εκπροσωπούμενη από τον Πρόεδρό της κ. Νίκο Βασιλάκο, συμφώνησαν σήμερα 26 Σεπτεμβρίου 2012, στην Τρίπολη, στα γραφεία της Περιφέρειας Πελοποννήσου, τη σύναψη Πρωτοκόλλου Συνεργασίας για την προώθηση και την πραγμάτωση κοινών ενεργειακών και περιβαλλοντικών δράσεων, οι οποίες εντάσσονται στις συναφείς αρμοδιότητες των δυο πλευρών. Η συναντίληψη, η συστράτευση σε κοινές δράσεις, η συνέργεια για την εκπλήρωση των στόχων του εγχειρήματος και γενικότερα οι όροι που περιγράφουν το διμερές πλαίσιο συνεργασίας καθορίζονται στο παρόν Πρωτόκολλο. Πρόκειται για το βασικό κείμενο στο οποίο παρουσιάζονται οι Αρχές, οι Αξίες και η Στοχοθεσία της συνεργασίας των δυο φορέων. Η διεύρυνση, η εμβάθυνση, η μελλοντική καθετοποίηση και η ωρίμανση της συνέργειας σε εξειδικευμένες δράσεις για την πραγμάτωση συγκεκριμένων ενεργειακών και περιβαλλοντικών πράξεων, θα συνοδεύονται κατά περίπτωση από τις ανάλογες Προγραμματικές Συμβάσεις. 2.Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, έχει ως στρατηγικό σκοπό την εμπέδωση της Βιώσιμης και Αειφόρου Ανάπτυξης της χωρικής ενότητας με ολιστική στόχευση η οποία να αίρει τις ενδοπεριφερειακές ασυμμετρίες στο ευρύτερο πλαίσιο ενός έμπρακτου ευρωπαϊκού χωρικού προσανατολισμού που θα επιδιώκει την Περιφερειακή Σύγκλιση αμβλύνοντας της διαπεριφερειακές ανισότητες στον ευρωπαϊκό χώρο. Μια στρατηγική η οποία ενσωματώνεται στο καινοτόμο μοντέλο της Νέας Περιφερειοποίησης της χωρικής ενότητας διαμέσου των αρχών της Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης, του Νέου Διοικητικού Μάνατζμεντ, των αξιών και των αρχών της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης. Η Νέα Περιφερειοποίηση συνάδει με τα πορίσματα της Ε Έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Οικονομική, Κοινωνική και Εδαφική Συνοχή. Είναι συμβατή με τη Στρατηγική: Ευρώπη 2020. Συνεκτιμά τις επερχόμενες εξελίξεις στην Πολιτική Συνοχής 2014-2020 σύμφωνα με το νέο Πολυετή Προϋπολογισμό και το νέο Δημοσιονομικό Πλαίσιο των
Δημοσιονομικών Προοπτικών της ΕΕ για την Ε Προγραμματική Περίοδο 2014-2020 όπου θα καταρτιστούν οι Συμφωνίες Εταιρικής Σχέσεις και τα Κοινά Στρατηγικά Πλαίσια. Λαμβάνει υπόψη τις αρχές και τις αξίες της Στρατηγικής της Λισαβόνας του 2009, τις επιπτώσεις της πολυθεματικής κρίσης που μαστίζει την Ελλάδα και τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης, τις Αποφάσεις των μέχρι σήμερα Συνόδων Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. Ο στρατηγικός σκοπός είναι σύνθετος, πολυδιάστατος και πολυεπίπεδος. Δομείται σε συντρέχοντες και αλληλοεπιδρώμενους πυλώνες κυρίων αξόνων προτεραιοτήτων που είναι συστημικά διαρθρωμένοι σε περιφερειακά μέτρα πολιτικών, δράσεων, προγραμμάτων, πράξεων και ενεργειών. Στηρίζεται σε επικαιροποιημένες Βάσεις Δεδομένων και Γεωχωρικών Πληροφοριών διαμέσου της επεξεργασίας αναλυτικών και σταθμισμένων προσεγγίσεων. Αποτυπώνεται στον Ολοκληρωμένο Στρατηγικό Επιχειρησιακό Σχεδιασμό, στο Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα και σε πληθώρα Εξειδικευμένων Πλάνων Δράσης ανά τομέα και κλάδο συγκεκριμένης και κατά περίπτωση αναπτυξιακής στόχευσης στο πλαίσιο των «από κάτω προς πάνω και από πάνω προς τα κάτω (bottom up, up down) διαβουλεύσεων του Δημοκρατικού Προγραμματισμού με την Κοινωνία των Πολιτών και τους Κοινωνικούς Εταίρους. Ένας νευραλγικός πυλώνας του σχεδιασμού είναι η Ευφυής Πράσινη Ανάπτυξη θεωρούμενη ως ένα προϊόν σύγκλισης, σύζευξης, συνάρθρωσης και όσμωσης των δυο θεματικών πεδίων: του Περιβάλλοντος και της Ενέργειας. Επειδή το Περιβάλλον και η Ενέργεια είναι συγκοινωνούντα δοχεία, αλληλο-επιδρώμενες και αλληλο-καθοριζόμενες θεματικές ενότητες, η Νέα Περιβαλλοντική Πολιτική της Περιφέρειας τέμνεται και αλληλο-προσδιορίζεται με τη Νέα Περιφερειακή Ενεργειακή Πολιτική (κλασική και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) με άξονα αναφοράς ένα Νέο Ενεργειακό Περιφερειακό Πρότυπο που θα βασίζεται: Από γενικής απόψεως στην Ευρωπαϊκή (κατ επέκταση στην Εθνική) Ενεργειακή Πολιτική, στον Ευρωπαϊκό Χάρτη Ενέργειας, στο Πρόγραμμα «Ευφυής Ενέργεια-Ευρώπη 2007-2013», στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα: Ενέργεια 2020, κ.λπ. Στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στην εξοικονόμηση ενέργειας. Στη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού. Στην εμπέδωση της Καθαρής Ενέργειας. Στην προστασία των καταναλωτών των ενεργειακών προϊόντων και των ενεργειακών υπηρεσιών. Στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και των δομικών προϊόντων. Στη διαχείριση της ενεργειακής ζήτησης. Στην προσέλκυση επενδύσεων. Στο εγχείρημα συμπεριλαμβάνεται η προσπάθεια για την αξιοποίηση των Δικτύων Φυσικού Αερίου (στο ευρύτερο πλαίσιο των Εθνικών και των Διευρωπαϊκών Δικτύων) σε συνδυασμό με την Ευρυζωνική Δικτύωση της Περιφέρειας. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί η Νέα Περιφερειακή Πολιτική Προστασίας, Αξιοποίησης και Διαχείρισης των Φυσικών Πόρων, οι οποίοι συνιστούν ταυτόχρονα ένα Πλουτοπαραγωγικό Πόρο και ένα Αναπτυξιακό Απόθεμα της χωρικής ενότητας. Η σύζευξη, η συνάρθρωση και η σύνθεση των προαναφερθέντων οδηγεί στην Ευφυή Πράσινη Περιφερειακή Πολιτική. Δηλαδή στην πολιτική της περιφέρειας για την Πράσινη Ανάπτυξη, την Πράσινη Οικονομία, τις Πράσινες Επενδύσεις, τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις, τις Πράσινες Μεταφορές, την Προώθηση των πράσινων προϊόντων, προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης, την Πράσινη Επιχειρηματικότητα
και την Πράσινη Απασχόληση (διατήρηση υφισταμένων και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας) ενώ στο ζήτημα προστίθεται και η Πράσινη Τεχνολογία διαμέσου των πολιτικών Έρευνας και Ανάπτυξης (Research and Development, R&D), Τεχνολογίας- Τεχνογνωσίας-Τεχνοχρησίας-Καινοτομίας που έχουν ως πεδίο δράσης την ενέργεια, όλους τους φυσικούς πόρους, την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον (λαμβάνοντας υπόψη τα πορίσματα των Διεθνών Συσκέψεων του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, την Ενέργεια και το Περιβάλλον). Μια Ευφυής Πράσινη Περιφερειακή Πολιτική η οποία, πέραν από την εθνική, αποκτά και υπερεθνική εμβέλεια με στόχο να καταστήσει την Περιφέρεια Πελοποννήσου ένα ενεργειακό γεωοικονομικό και γεωπολιτικό διαμετακομιστικό κόμβο (energy hub) της Ευρώπης, της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και γενικότερα της Μέσης Ανατολής. Ένα στρατηγικό κόμβο διασυνδεόμενο με τα υπόλοιπα Εθνικά και Διευρωπαϊκά Δίκτυα Ενέργειας και τους Νότιους Ενεργειακούς Διαδρόμους μεταξύ της Ελλάδας και των χωρών της Μαύρης (Εύξεινος Πόντος) και της Κασπίας Θάλασσας. Μια Ευφυής Πράσινη Ενέργεια με τη λογική ότι σε αυτή ενσωματώνονται οι πιο προηγμένες επιστημονικοτεχνολογικές καινοτομίες και καλλιεργείται η Κουλτούρα και η Πρακτική της Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D), όπως λ.χ. μπορεί να γίνει με την ίδρυση του Μεσογειακού Ινστιτούτου Έρευνας και Ανάπτυξης Νέων Τεχνολογιών στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. 3.Η ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ αποτελεί ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή, στην οποία τόσο o κοινοτικός όσο και ο εθνικός νομοθέτης έχουν αναθέσει την αρμοδιότητα για τη ρύθμιση και την εποπτεία της αγοράς ενέργειας σε όλους τους τομείς. Η αρμοδιότητα αυτή συνίσταται στο διαρκή έλεγχο της άσκησης των σχετικών δραστηριοτήτων (παραγωγής, προμήθειας, εμπορίας) από τους συμμετέχοντες στην αγορά ενέργειας και τους αρμόδιους Διαχειριστές, στη λήψη των αναγκαίων ρυθμιστικών μέτρων για την ικανοποίηση του δημοσίου συμφέροντος και την προστασία των καταναλωτών, αλλά και στην ad hoc παρέμβαση για την εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας. Η καθημερινή εποπτεία της υπό ρύθμιση αγοράς ενέργειας αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύνολο αρμοδιοτήτων που έχουν ανατεθεί στη ΡΑΕ, ιδίως μετά την ενσωμάτωση στην εσωτερική έννομη τάξη της Τρίτης Ενεργειακής Δέσμης (Οδηγίες 2009/72 και 2009/73), με σκοπό τη διασφάλιση της νομιμότητας στον τρόπο άσκηση των σχετικών ενεργειακών δραστηριοτήτων, και τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος υγιούς ανταγωνισμού και ασφάλειας δικαίου προς όφελος των τελικών καταναλωτών. Στο πλαίσιο των εν λόγω αρμοδιοτήτων της, η ΡΑΕ, μεταξύ άλλων, προβαίνει στην έκδοση κανονιστικών και ατομικών πράξεων που αφορούν την εφαρμογή των ρυθμιστικών υποχρεώσεων, χορηγεί άδειες παραγωγής, θεσπίζει και εποπτεύει την εφαρμογή των κανόνων πρόσβασης στις Διασυνδέσεις, παρακολουθεί το επίπεδο διαφάνειας των τιμολογίων τα οποία εγκρίνει, παρακολουθεί το διαχωρισμό των λογαριασμών των επιχειρήσεων που ασκούν ενεργειακές δραστηριότητες, λαμβάνει τα
αναγκαία ρυθμιστικά μέτρα για την αποφυγή στρεβλώσεων στον ανταγωνισμό, εξασφαλίζει τη χωρίς διακρίσεις πρόσβαση στα δίκτυα και, εν γένει, την ανάπτυξη ασφαλών και αξιόπιστων συστημάτων που είναι προσανατολισμένα προς όφελος του καταναλωτή. Η ΡΑΕ, μέσω των ανωτέρω γενικών της αρμοδιοτήτων, αλλά και της αρμοδιότητάς της για τη χορήγηση και παρακολούθηση των αδειών παραγωγής από ΑΠΕ, στοχεύει - μεταξύ άλλων - στην επιτάχυνση και ενίσχυση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, συμβάλλοντας στην προστασία του περιβάλλοντος και στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. 4. ΟΙ ΔΥΟ ΦΟΡΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΗΣΑΝ ΝΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΟΥΝ ΣΤΑ ΕΞΗΣ: 4.1 ΑΡΧΕΣ, ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ 4.1.1 Οι Αρχές και οι Σκοποί της συνεργασίας περιλαμβάνουν ένα ευρύ θεματολόγιο δράσεων, οι οποίες συνάδουν με τις αρμοδιότητες και τις επιχειρησιακές λειτουργίες των δυο πλευρών, όπως αυτές περιγράφηκαν στις προηγούμενες παραγράφους 1, 2 και 3. 4.1.2 Προαγωγή των δραστηριοτήτων στον τομέα της Έρευνας, της Ανάπτυξης και των Εφαρμογών σε θέματα Ενέργειας, με έμφαση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και όλα τα ζητήματα που άπτονται των Εθνικών και των Διευρωπαϊκών Ενεργειακών Δικτύων. 4.1.3 Αξιοποίηση των εμπειριών και της τεχνογνωσίας των δύο πλευρών προς την επίτευξη των στόχων που άπτονται των αρμοδιοτήτων τους. 4.1.4 Διαρκής ενημέρωση και κατάρτιση των πολιτών σε θέματα Ενέργειας, Περιβάλλοντος, Ορθολογικής Χρήσης και Αξιοποίησης των Ενεργειακών Πόρων. 4.2 ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ 4.2.1 Συνεργασία σε θέματα που άπτονται των τομέων κοινοτικού δικαίου, εθνικού / κρατικού δικαίου, κανονισμών, κωδίκων, κανόνων, εντύπων, θεσμικών πλαισίων, κατάρτισης, γνωματεύσεων, κ.λπ. 4.2.2 Ανάληψη προγραμματισμένων και συντονισμένων ενεργειών για την επίτευξη κοινών στόχων και την προώθηση κοινών θέσεων σε οργανωμένους φορείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Μεσογειακής Λεκάνης, αλλά και σε άλλους Διεθνείς Φορείς, για θέματα στα οποία οι δύο πλευρές έχουν αρμοδιότητα. 4.2.3 Συνεργασία σε θέματα ηλεκτρικών δικτύων και δικτύων φυσικού αερίου, προσέλκυσης ενεργειακών επενδύσεων, περιφερειακής συνεργασίας, διεθνών
διασυνδέσεων, διασυνοριακών υποδομών και εμπορίου, αδειοδοτήσεων στον τομέα της ενέργειας και ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού. 4.2.4 Ανταλλαγή τεχνογνωσίας σε θέματα όπως ο ανταγωνισμός στις αγορές ηλεκτρισμού και φυσικού Αερίου, η βιωσιμότητα και η αποδοτικότητα των συναφών επενδύσεων, η επάρκεια, ποιότητα, αξιοπιστία και ασφάλεια της παροχής ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, η πρόσβαση στις διασυνδέσεις, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κ.ά. 4.2.5 Ανταλλαγή απόψεων σε θέματα που αφορούν την αγορά ενέργειας, ιδιαίτερα σε θέματα που αφορούν τους καταναλωτές, καθώς και σε θέματα εφαρμογής νέων τεχνολογιών, όπως τα ευφυή δίκτυα, η ευρείας κλίμακα εφαρμογή των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, οι νέες τεχνολογίες ΑΠΕ, κ.λπ. 4.2.6 Συνεργασία και μεταφορά τεχνογνωσίας σε θέματα και πρακτικές εφαρμογές που αφορούν την αναβάθμιση και στην ενίσχυση του Ενεργειακού Ισοζυγίου και των Ενεργειακών Προοπτικών της Περιφέρειας Πελοποννήσου. 4.2.7 Συνεργασία στο σχεδιασμό, στην ωρίμανση και στην υλοποίηση στοχευμένων δράσεων και καινοτόμων ενεργειών στο θεματικό πεδίο της Βιώσιμης Ανάπτυξης και των Συστημάτων Ευφυούς Ενέργειας. 4.2.8 Συνεργασία στη διερεύνηση και στην επεξεργασία προτάσεων για από κοινού συμμετοχή σε εθνικά και σε ευρωπαϊκά προγράμματα που αφορούν στα θεματικά πεδία του Περιβάλλοντος και της Ενέργειας. 4.2.9 Συμμετοχή προσωπικού της Περιφέρειας Πελοποννήσου και της ΡΑΕ σε εκατέρωθεν ενημερωτικά σεμινάρια. 4.2.10 Εκατέρωθεν παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και ανταλλαγή τεχνογνωσίας. 4.3 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΤΩΝ ΣΚΟΠΩΝ ΚΑΙ ΑΜΟΙΒΑΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ 4.3.1 Σύσταση Επιτροπής ή/και Υποεπιτροπών Συνεργασίας Περιφέρειας Πελοποννήσου και ΡΑΕ. 4.3.2 Τακτική ανταλλαγή επισκέψεων και τεχνογνωσίας μεταξύ των μελών της Επιτροπής ή/και των Υποεπιτροπών. 4.3.3 Από κοινού διεξαγωγή Ημερίδων για την Ενέργεια και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και γενικότερα πράξεων δημοσιότητας για τα θέματα κοινού ενδιαφέροντος.
4.3.4 Ανάπτυξη της αμοιβαίας πληροφόρησης μεταξύ Περιφέρειας Πελοποννήσου και ΡΑΕ με την ανταλλαγή των εκδοθέντων και υπό έκδοση εντύπων και μελετών των δύο πλευρών. 4.3.5 Συμβολή, και από τις δύο πλευρές, στην από κοινού δημοσίευση άρθρων σε επιστημονικά περιοδικά και σε πρακτικά συνεδρίων. 4.3.6 Έγκαιρη αμοιβαία πληροφόρηση για οποιοδήποτε ουσιώδες θέμα κριθεί ότι εμπίπτει στη σφαίρα ενδιαφερόντων των δύο πλευρών. 4.4 ΤΡΟΠΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ 4.4.1 Η συναντίληψη, η συστράτευση σε κοινές δράσεις, η συνέργια για την εκπλήρωση των στόχων του εγχειρήματος και γενικότερα οι όροι που περιγράφουν το διμερές πλαίσιο συνεργασίας καθορίζονται στο παρόν Πρωτόκολλο Συνεργασίας. Πρόκειται για το βασικό κείμενο στο οποίο παρουσιάζονται οι Αρχές, οι Αξίες και η Στοχοθεσία της συνεργασίας των δυο πλευρών. 4.4.2 Η διεύρυνση, η εμβάθυνση, η μελλοντική καθετοποίηση και η ωρίμανση της συνέργιας σε εξειδικευμένες δράσεις για την πραγμάτωση συγκεκριμένων ενεργειακών και περιβαλλοντικών πράξεων, θα συνοδεύονται κατά περίπτωση από τις σχετικές Προγραμματικές Συμβάσεις υπό συγκεκριμένους όρους και χρονοδιαγράμματα. 4.5 ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 4.5.1 Το παρόν Πρωτόκολλο Συνεργασίας δεν δημιουργεί καμία νομική ή συμβατική ή αποκλειστική σχέση μεταξύ της Περιφέρειας Πελοποννήσου και της ΡΑΕ και δεν δίδει δικαίωμα διεκδίκησης αποζημιώσεων προς ή μεταξύ της Περιφέρειας Πελοποννήσου και της ΡΑΕ. 4.5.2 Το παρόν Πρωτόκολλο Συνεργασίας μπορεί να αλλάξει ή να συμπληρωθεί ύστερα από πρόταση ενός εκ των δύο Συμβαλλομένων Μερών και αποδοχή της από την άλλη πλευρά. 4.5.3 Η ισχύς του Πρωτοκόλλου Συνεργασίας αρχίζει από την ημερομηνία υπογραφής του και από τα δύο Συμβαλλόμενα Μέρη. 4.56.4 Το Πρωτόκολλο Συνεργασίας ισχύει για τρία (3) χρόνια και θα ανανεώνεται αυτομάτως εκτός εάν ένα από τα Συμβαλλόμενα Μέρη αποφασίσει τον τερματισμό του, οποτεδήποτε πριν τη λήξη του και / ή τη μη ανανέωσή του.
Το παρόν Πρωτόκολλο Συνεργασίας υπογράφηκε στην έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου, στην Τρίπολη, την 26 η Σεπτεμβρίου 2012, σε δύο (2) πρωτότυπα από τους: ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Πέτρος Τατούλης Περιφερειάρχης Πελοποννήσου Νίκος Βασιλάκος Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας