ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ. Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο Σήμανσης Οικοτουρισμού EETLS. Ηλεκτρονικά εργαλεία Αξιολόγησης και Εκπαίδευσης

Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο Σήμανσης Οικοτουρισμού EETLS Ηλεκτρονικά εργαλεία Αξιολόγησης και Εκπαίδευσης ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ LLP Transversal Programme Key Activity 3 ICT - Networks

Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο Σήμανσης Οικοτουρισμού EETLS Ηλεκτρονικά εργαλεία Αξιολόγησης και Εκπαίδευσης HANDBOOK ECOLNET Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γνώσης Οικοτουρισμού Έργο Νο: 511766-LLP-1-2010-1-GR-KA3-KA3NW Νοέμβριος 2013 Το παρόν αντανακλά τις απόψεις των συγγραφέων και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για οιαδήποτε χρήση των περιεχομένων πληροφοριών. Αυτό το πρόγραμμα έχει χρηματοδοτηθεί με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Το παρόν εγχειρίδιο προσφέρει καθοδήγηση στον χρήστη των ηλεκτρονικών εργαλείων αξιολόγησης και εκπαίδευσης που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος ECOLNET για την υποστήριξη της εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Προτύπου Σήμανσης Οικοτουρισμού (EETLS). Απευθύνεται σε οικοτουριστικές επιχειρήσεις καθώς και σε οργανισμούς πιστοποίησης ποιότητας, ταξιδιωτικά πρακτορεία, φοιτητές και ειδικούς στον τομέα του Οικοτουρισμού. Τα εργαλεία του EETLS είναι προσβάσιμα μέσω της ιστοσελίδας του προγράμματος ECOLNET www.ecotourism-network.eu και της διαδικτυακής κοινότητας του προγράμματος http://ecolnet.ning.com Περιλαμβάνουν: Το εργαλείο αυτό-αξιολόγησης για επιχειρήσεις Το ολοκληρωμένο εργαλείο αξιολόγησης για επιχειρήσεις Το εργαλείο αυτό-αξιολόγησης για οργανισμούς πιστοποίησης Το εκπαιδευτικό πακέτο για επιχειρήσεις Το εκπαιδευτικό πακέτο για αξιολογητές Τα εργαλεία αυτά αναπτύχθηκαν με την, από κοινού, συνεισφορά των εταίρων του προγράμματος ECOLNET: 1. Κέντρο Αναπτυξιακών Μελετών PRISMA (συντονιστής του προγράμματος), Ελλάδα 2. ECOTRANS e.v., Γερμανία 3. European Centre for Eco and Agro Tourism (ECEAT) Projects, Ολλανδία 4. Association of Ecotourism in Romania, Ρουμανία 5. Estonian University of Life Sciences, Εσθονία 6. Edinburgh Napier University, Life Sciences Faculty, Ηνωμένο Βασίλειο 7. PAN Parks Foundation Ολλανδία 8. Centro Turistico Studentesco Giovanile (CTS) - Sustainable Tourism Department, Ιταλία 9. imaginary srl, Ιταλία 10. ECOTONO, Consultancy on Environment, Tourism and Development, Ισπανία 11. Silvacultura ltd, Φινλανδία 12. Estonian Ecotourism Association, Εσθονία Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλες τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, τις ΜΚΟ και τα άτομα που συμμετείχαν στην πιλοτική εφαρμογή των ηλεκτρονικών εργαλείων αξιολόγησης και εκπαίδευσης, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να βελτιώσουμε την απόδοση των εργαλείων και να τα προσαρμόσουμε στις ανάγκες των χρηστών. Περιεχόμενα σελιδα A. Εισαγωγή... 4 A.1 Οι στόχοι του εγχειριδίου... 4 A.2 I Τα προϊόντα του προγράμματος ECOLNET... 4 B. Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο Σήμανσης Οικοτουρισμού (EETLS)... 6 B1. Μια Ευρωπαϊκή «ομπρέλα» για τις υπάρχουσες πιστοποιήσεις οικοτουρισμού... 6 B2. Κριτήρια EETLS: σχεδιασμένα για αειφορικές οικοτουριστικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη... 8 B3. Η εφαρμογή του EETLS: μια μαθησιακή διαδικασία... 10 Γ. Χρησιμοποιώντας τα ηλεκτρονικά εργαλεία για την εκτίμηση της συμμόρφωσης με το EETLS... 11 Γ1. Τα εργαλεία ηλεκτρονικής online αξιολόγησης... 11 Γ2. Πώς να πραγματοποιήσετε την αξιολόγηση... 12 Δ. Πακέτα Εκπαίδευσης... 19 Δ1. Οι εκπαιδευτικές ενότητες σε λίγα μόνο κλικ... 20 Δ2. Εκπαιδευτικό υλικό για αξιολογητές... 22 Δ3. Βιβλιοθήκη Καλών Πρακτικών... 24 Παράρτημα 1 Οι 4 ομάδες κριτηρίων του EETLS... 26 Παράρτημα 2 Εκπαιδευτικό πακέτο οικοτουρισμού για επιχειρήσεις... 28 Παράρτημα 3 Επαφές και Σύνδεσμοι... 29 Η παρούσα έκδοση πραγματοποιήθηκε από το Κέντρο Αναπτυξιακών Μελετών PRISMA, με τη συνεισφορά όλων των εταίρων του προγράμματος ECOLNET. Τα κείμενα έγραψαν οι: Φούλη Παπαγεωργίου και Isabelle Trinquelle. Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα από το Κέντρο Αναπτυξιακών Μελετών PRISMA, Εμπεδοκλέους 17, 11635, Αθήνα prisma@prismanet.gr Νοέμβριος 2013 Copyright: PRISMA and the ECOLNET Partners 2 3

A. Εισαγωγή A.1 Οι στόχοι του εγχειριδίου Το εγχειρίδιο αυτό αναφέρεται στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γνώσης Οικοτουρισμού (ECOLNET), μία πρωτοβουλία που στηρίζεται από το Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Εγκάρσια Μέτρα, Κύρια Δραστηριότητα 3 ΤΠΕ Δίκτυα. Επικεντρώνεται στα προϊόντα που αναπτύχθηκαν από το Δίκτυο, δηλαδή, στο Ευρωπαϊκό Πρότυπο Σήμανσης Οικοτουρισμού (EETLS) καθώς και στο συνοδευτικό εκπαιδευτικό υλικό και στα διαδικτυακά εργαλεία αξιολόγησης. Το εγχειρίδιο απευθύνεται στις οικοτουριστικές επιχειρήσεις που επιθυμούν να αποκτήσουν την πιστοποίηση του EETLS, στους οργανισμούς που αξιολογούν την ποιότητα του αειφορικού τουρισμού ή οικοτουρισμού και στους εκπαιδευτικούς/ερευνητικούς οργανισμούς που εμπλέκονται ενεργά στον οικοτουρισμό. Αποσκοπεί στο: να εφοδιάσει όλους τους επαγγελματίες του οικοτουρισμού ειδικά τις οικοτουριστικές επιχειρήσεις και τους οργανισμούς πιστοποίησης με μια απλή και αποτελεσματική μεθοδολογία για τη χρήση του EETLS και των εργαλείων αξιολόγησης και εκπαίδευσης που αναπτύχθηκαν από το ECOLNET, να βοηθήσει τον χρήστη να κατανοήσει τη δομή και το περιεχόμενο του EETLS, να εξοικειωθεί με τα κριτήρια και τους δείκτες του, και να προσφέρει τα μέσα για την αποτίμηση του βαθμού συμμόρφωσης των λειτουργικών πρακτικών των επιχειρήσεων με το EETLS. A.2 Τα προϊόντα του ECOLNET Ένα νέο πρότυπο για την πιστοποίηση του αειφορικού τουρισμού στην Ευρώπη: το EETLS Το ECOLNET έχει εισάγει και δοκιμάσει ένα νέο «πρότυπο» για την πιστοποίηση βιώσιμων δραστηριοτήτων και επιχειρήσεων στον τομέα του οικοτουρισμού: το Ευρωπαϊκό Πρότυπο Σήμανσης Οικοτουρισμού EETLS. Το EETLS αρχικά αναπτύχθηκε από το Έργο ECODESTINET- με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Leonardo da Vinci- και αναθεωρήθηκε από το ECOLNET. Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αειφορικού Τουρισμού (GSTC) έχει ήδη αναγνωρίσει το EETLS ως Ευρωπαϊκό πρότυπο. Τα υπάρχοντα σήματα ποιότητας οικοτουρισμού ή αειφορικού τουρισμού στην Ευρώπη έχουν, έτσι, την ευκαιρία να ενισχύσουν την αξία τους στην αγορά, εξασφαλίζοντας την συμμόρφωσή τους με ένα Ευρωπαϊκό Πρότυπο ποιότητας, το EETLS. Ειδικότερα, τα σήματα που αφορούν γενικά αειφορικό τουρισμό, μπορούν να επεκτείνουν την κάλυψή τους προς τις οικοτουριστικές επιχειρήσεις και να επιβεβαιώσουν την αξιοπιστία τους στο πεδίο αυτό με αναφορά στο αναγνωρισμένο από το GSTC πρότυπο EETLS. Διαδικτυακά (online) εργαλεία αξιολόγησης Το ECOLNET εισάγει ένα νέο σύστημα διαδικτυακής αξιολόγησης για τις επιχειρήσεις που επιθυμούν να πιστοποιηθούν. Ένας αριθμός διαδικτυακών εργαλείων επιτρέπει σε έναν εξωτερικό αξιολογητή και στον διευθυντή μιας επιχείρησης, να διανύσουν τα διάφορα στάδια αξιολόγησης μαζί: ο πρώτος προσφέρει διευκρινίσεις και συμβουλές και ο δεύτερος παρέχει αποδείξεις για την εφαρμογή των κριτηρίων αξιολόγησης με έγγραφα και οπτικό-ακουστικό υλικό. Η πρακτική αυτή μειώνει το κόστος πιστοποίησης και καθιστά την πιστοποίηση ποιότητας μια πιο ρεαλιστική επιλογή για τις μικρές οικοτουριστικές επιχειρήσεις. Τα διαδικτυακά εργαλεία αξιολόγησης που αναπτύχθηκαν από το ECOLNET είναι διαθέσιμα σε 9 γλώσσες. Εκπαιδευτικό υλικό Η διαδικασία αξιολόγησης ενισχύεται και υποστηρίζεται από ένα εκπαιδευτικό πακέτο για επιχειρήσεις, το οποίο καθοδηγεί εκείνες τις επιχειρήσεις που επιθυμούν να επιδιώξουν την πιστοποίηση μέσω EETLS, χρησιμοποιώντας τα ηλεκτρονικά εργαλεία. Το εκπαιδευτικό υλικό διατίθεται σε 9 γλώσσες και είναι προσβάσιμο μέσω εγγραφής του χρήστη στην ηλεκτρονική εκπαιδευτική πλατφόρμα «Οικοτουριστική εκπαίδευση για επιχειρήσεις» (http://eetls.eu). Το υλικό διατίθεται επίσης σε μορφή pdf. Το εκπαιδευτικό υλικό επισυνάπτεται στα ηλεκτρονικά εργαλεία αξιολόγησης. Ένα επιπλέον εκπαιδευτικό πακέτο παρέχει την απαραίτητη γνώση και δεξιότητες σε μελλοντικούς αξιολογητές του EETLS. Οι αξιολογητές αποκτούν καλύτερη κατανόηση του EETLS, του οικοτουριστικού τομέα, αλλά και των βασικών κανόνων μιας αντικειμενικής και δίκαιης αξιολόγησης. Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Οικοτουρισμού και η Κοινότητα Ενδιαφέροντος Το ECOLNET έχει δημιουργήσει ένα ευρύ δίκτυο επιχειρήσεων, επαγγελματιών τουρισμού, οργανισμών πιστοποίησης, οργανισμών εκπαίδευσης, εκπαιδευτικών, συμβούλων και ερευνητών: το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Οικοτουρισμού (EEN). Επίσης, έχει δημιουργηθεί από τα μέλη του EEN μια διαδικτυακή κοινότητα ενδιαφέροντος (online community of interest) με σκοπό την προώθηση του προτύπου ποιότητας EETLS στην Ευρώπη. Οι στόχοι της διαδικτυακής κοινότητας περιλαμβάνουν την ανάπτυξη και προώθηση των ενδιαφερόντων του τομέα, την ενίσχυση των ευκαιριών δικτύωσης, την προώθηση των καλών πρακτικών μεταξύ οικοτουριστικών επιχειρήσεων και τη φιλοξενία του διαλόγου των μελών της. Η κοινότητα φιλοξενείται στην πλατφόρμα http://ecolnet.ning.com, στο LinkedIn μέσω της Ομάδας ECOLNET και στη σελίδα του ECOLNET στο Facebook. Η πλατφόρμα της διαδικτυακής κοινότητας παρέχει στα μέλη της ελεύθερη πρόσβαση στο πρότυπο EETLS και στα σχετικά εργαλεία αξιολόγησης και τα εκπαιδευτικά πακέτα, για τα οποία δεν απαιτείται συνδρομή από αξιολογητή. Επίσης, διαθέτει ένα «σημείο υποστήριξης» (helpdesk) για να βοηθά εκείνα τα μέλη της που επιθυμούν να εφαρμόσουν τη διαδικασία αξιολόγησης. Η διαδικτυακή κοινότητα προσφέρει, επίσης, στα μέλη της ελεύθερη πρόσβαση στα καινοτόμα διαδικτυακά, ηλεκτρονικά εργαλεία αξιολόγησης και στα εκπαιδευτικά πακέτα, τα οποία δημιουργήθηκαν από το πρόγραμμα ECOLNET, προκειμένου να εκτιμηθεί η συμμόρφωση μιας επιχείρησης με τα κριτήρια του EETLS. Επιπλέον, τα μέλη της διαδικτυακής κοινότητας έχουν πρόσβαση στο portal DestiNet. 4 5

To αρχείο πληροφοριών του EEN στο DestiNet διασυνδέει άτομα και πληροφορίες, σε Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο: αναδεικνύει ποιοί είναι οι «παίκτες» στον τομέα του οικοτουρισμού, περιέχει χρήσιμες δημοσιεύσεις και εργαλεία, παραδείγματα καλών πρακτικών, μια πλήρη λίστα σημάτων ποιότητας, προτύπων και βραβεύσεων, επιχειρήσεις πιστοποιημένες στον οικοτουρισμό και άλλες που έχουν βραβευθεί («Άτλας Αριστείας»), καθώς και ειδήσεις και εκδηλώσεις για τον οικοτουρισμό. B. Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο Σήμανσης Οικοτουρισμού (EETLS) Η πιστοποίηση της ποιότητας των παρόχων αειφορικού τουρισμού, μέσα από την κατάλληλη σήμανση, δίνει σημαντικά πλεονεκτήματα στις οικοτουριστικές επιχειρήσεις: τα οικοτουριστικά προϊόντα γίνονται καλύτερα αντιληπτά από στους πελάτες, ενώ και προωθούνται υπηρεσίες υψηλότερης ποιότητας στην αγορά τουρισμού. Η πιστοποίηση, όταν βασίζεται σε διαφανείς και αντικειμενικές διαδικασίες, παρέχει μια αξιόπιστη αφετηρία για την αναγνώριση των οικοτουριστικών επιχειρήσεων που πληρούν τα κριτήρια αειφορίας, ενημερώνει και καθοδηγεί τους επισκέπτες, ενώ δημιουργεί μια υγιή βάση για αποτελεσματικό μάρκετινγκ. Η ανάπτυξη τουρισμού φύσης έχει στρέψει την προσοχή προς την ανάγκη προστασίας των παρθένων και ευαίσθητων περιοχών της υπαίθρου, καθώς και τη διατήρηση της συνείδησης και της ιδιαίτερης κουλτούρας των τοπικών κοινωνιών. Επίσης, οι οικοτουρίστες, έχουν γίνει πιο απαιτητικοί και αναζητούν καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών και αδιατάρακτη επαφή με τη φύση. Η αποδοχή κωδίκων συμπεριφοράς, εγγυήσεων ποιότητας, σήμανσης και πιστοποίησης υπηρεσιών υψηλού επιπέδου, ανταποκρίνονται σε αυτές τις ανάγκες με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ωστόσο, το πλήθος τέτοιων πρωτοβουλιών και οι ποικίλοι στόχοι τους, οι οποίοι συχνά δεν σχετίζονται άμεσα με τα σημαντικά ζητήματα στον χώρο του οικοτουρισμού, τονίζουν την ανάγκη για ένα σύνολο κριτηρίων αποδεκτό σε παγκόσμια κλίμακα για τις υπηρεσίες οικοτουρισμού και την τουριστική δεοντολογία. Κάτι τέτοιο έχει αποκτήσει ζωτική σημασία, εξαιτίας της έλλειψης συμβατότητας μεταξύ των υπαρχόντων προτύπων πιστοποίησης και τη μεγάλη διακύμανση που παρατηρείται στα επίπεδα ποιότητας των προσφερόμενων οικοτουριστικών υπηρεσιών. B1. Μια Ευρωπαϊκή «ομπρέλα» για τα υπάρχοντα σήματα ποιότητας οικοτουρισμού Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο Σήμανσης Οικοτουρισμού (EETLS) προσπαθεί να κάνει ακριβώς αυτό: δηλαδή, να καθιερώσει ένα σύνολο προτύπων κριτηρίων αποδεκτών από όλους, τα οποία θα χρησιμεύουν ως «ομπρέλα» για τα υφιστάμενα σήματα ποιότητας οικοτουρισμού ή για σήματα ποιότητας αειφορικού τουρισμού εφόσον αυτά στοχεύουν να επεκτείνουν την εφαρμογή τους στην αγορά οικοτουρισμού. Είναι αλήθεια ότι τα σήματα ποιότητας που απευθύνονται σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές και λειτουργούν με κριτήρια τοπικής εφαρμογής είναι χρήσιμα, εφόσον στις περισσότερες περιπτώσεις ανταποκρίνονται σε τοπικές προκλήσεις και ανάγκες. Ωστόσο, είναι σημαντικό τέτοια κριτήρια να αντανακλούν και κάποιους γενικούς κανόνες, η αξία των οποίων έχει επιβεβαιωθεί μέσα από καλές πρακτικές σε παγκόσμια κλίμακα, επιτρέποντάς τους να είναι εύκολα αναγνωρίσιμοι και αποδεκτοί από τον επισκέπτη της φύσης, αλλά και από τον πιο αφοσιωμένο οικοτουρίστα. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι το πρότυπο EETLS μπορεί να είναι διαχειρίσημο ως σήμα ποιότητας αυθύπαρκτο, ιδιαίτερα σε χώρες στις οποίες δεν υπάρχουν άλλα σήματα ποιότητας οικοτουρισμού ή αειφορικού τουρισμού, και εφόσον η εφαρμογή του γίνεται από αρμόδιο φορέα στη χώρα αυτή, είτε σε περιφερειακό ή σε εθνικό επίπεδο. Η ανάγκη που επιχειρεί να καλύψει το EETLS: Να εναρμονίσει τα υπάρχοντα Ευρωπαϊκά συστήματα πιστοποίησης οικοτουρισμού και να ενισχύσει τη θέση των πιστοποιημένων επιχειρήσεων στην αγορά τουρισμού. Αρχές ανάπτυξης του EETLS: Το EETLS διευκολύνει τη σύγκριση προτύπων (standards) υπηρεσιών με αναφορά σε ένα «πυρήνα» βασικών κριτηρίων ποιότητας. Το EETLS κατευθύνει τα πρότυπα (standards) των προγραμμάτων πιστοποίησης οικοτουρισμού προς ένα κοινό τόπο, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να την περαιτέρω ανάπτυξη τέτοιων προτύπων. Το EETLS δεν στοχεύει να «επανεφεύρει τον τροχό» ακολουθεί τις κατευθύνσεις των Παγκόσμιων Κριτηρίων Αειφορικού Τουρισμού (Global Sustainable Tourism Criteria), προσαρμόζοντας τα στις ιδιαιτερότητες του οικοτουρισμού στην Ευρώπη. Το EETLS συνοδεύεται από μια πλατφόρμα που διευκολύνει την επικοινωνία των Ευρωπαϊκών οικοτουριστικών πρωτοβουλιών. Όταν αναπτύσσαμε το EETLS, ήταν μεγάλη πρόκληση να ερμηνεύσουμε και να προσαρμόσουμε επιτυχώς τα Παγκόσμια Κριτήρια Αειφορικού Τουρισμού (GSTC) στις ανάγκες του Ευρωπαϊκού οικοτουρισμού. Ακολουθώντας μια μακρόχρονη διαδικασία διαβούλευσης, δημιουργήθηκε η πρώτη εκδοχή του EETLS το 2009, μέσω του προγράμματος ECODESTINET- LdV. Περαιτέρω ανάπτυξη του EETLS πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος ECOLNET. Διαδικασία ανάπτυξης του EETLS: Επισκόπηση περισσότερων από 1200 κριτήρια Φιλτράρισμα των κριτηρίων στη βάση του ορισμού της Διεθνούς Ένωσης Οικοτουρισμού (The International Ecotourism Society - TIES) για τον οικοτουρισμό Κατηγοριοποίηση των κριτηρίων σύμφωνα με το GSTC (Global Sustainable Tourism Council)ι Προσαρμογή των κριτηρίων στις Ευρωπαϊκές συνθήκες 6 7

Διαβούλευση με σύγχρονες Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες (EUROPARC, PAN Parks, Nature s Best, Eco-Romania) για το προσχέδιο, τον Φεβρουάριο του 2009 Διεξαγωγή δεύτερης διαβούλευσης το 2011-2012, με 13 Ευρωπαϊκούς οργανισμούς του χώρου του οικοτουρισμού, οι οποίοι παρείχαν λεπτομερή σχολιασμό στα κριτήρια και υπο-κριτήρια του EETLS B2. Κριτήρια EETLS: Σχεδιασμένα για αειφορικές οικοτουριστικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη Η χρήση των ορισμών του GSTC και του TIES για τον καθορισμό των προτύπων (standards) του οικοτουρισμού, έχει σημαντικά πλεονεκτήματα, διότι, οι ορισμοί αυτοί έχουν αναπτυχθεί ως αποτέλεσμα εκτενούς διαβούλευσης και συλλογικής δουλειάς. Οι ορισμοί αυτοί, επίσης, δημιουργήθηκαν με σκοπό να υιοθετηθούν ευρέως και να χρησιμοποιηθούν ως σημείο αναφοράς για την τουριστική βιομηχανία παγκοσμίως. Όπως ανακοινώθηκε από το GSTC, τα κριτήρια είναι το ελάχιστο, όχι το μέγιστο, που πρέπει να επιτύχουν οι επιχειρήσεις κι οι προορισμοί οικοτουρισμού με γνώμονα την κοινωνική, περιβαλλοντική, πολιτιστική και οικονομική αειφορία. Αναγνωρίζεται, επίσης, ότι οι τουριστικοί προορισμοί έχουν τη δική τους κουλτούρα, περιβάλλον, έθιμα και νόμους. Συνεπώς, τα κριτήρια του EETLS είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να προσαρμόζονται στις τοπικές συνθήκες και να συμπληρώνονται από πρόσθετα κριτήρια για κάθε συγκεκριμένη περιοχή και δραστηριότητα. Το EETLS περιέχει τα περισσότερα από τα κριτήρια του GSTC, διότι τα κριτήρια αυτά σχετίζονται άμεσα με τις απαιτήσεις του οικοτουρισμού. Θα πρέπει να τονιστεί ότι το EETLS έχει ανακηρυχτεί από το GSTC ως το πρώτο αναγνωρισμένο πρότυπο οικοτουρισμού στην Ευρώπη. Τα κριτήρια που περιλαμβάνονται στο EETLS ακολουθούν τους «τέσσερις πυλώνες αειφορικού τουρισμού» όπως έχουν οριστεί από το GSTC. Χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες, οι οποίες έχουν τους ακόλουθους στόχους: A. Αποδεικνύουν αποτελεσματική βιώσιμη διαχείριση. B. Μεγιστοποιούν τα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη για την τοπική κοινωνία και ελαχιστοποιούν τις αρνητικές επιπτώσεις. C. Μεγιστοποιούν τα οφέλη για την πολιτιστική κληρονομιά και ελαχιστοποιούν τις αρνητικές επιπτώσεις. D. Μεγιστοποιούν τα οφέλη για το περιβάλλον και ελαχιστοποιούν τις αρνητικές επιπτώσεις. Οι τέσσερις ομάδες κριτηρίων Α. Απόδειξη αποτελεσματικής βιώσιμης διαχείρισης Αυτή η ομάδα κριτηρίων βρίσκει εφαρμογή σε διάφορα ζητήματα του συστήματος διαχείρισης μιας οικοτουριστικής επιχείρησης. Απαιτεί την εφαρμογή μακροχρόνιου σχεδίου αειφορικής διαχείρισης, το οποίο είναι κατάλληλο για την επιχείρηση ως προς την ουσία του και την κλίμακά του, και λαμβάνει υπόψη του ζητήματα που αφορούν το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία, την ποιότητα, την υγεία και την ασφάλεια. Απαιτεί επίσης συμμόρφωση με όλη τη σχετική εθνική ή τοπική νομοθεσία (περιλαμβάνοντας, ανάμεσα σε άλλα, θέματα για την υγεία, την ασφάλεια, την εργασία και το περιβάλλον) και δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση των εργαζομένων και στην ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρονται στους επισκέπτες, συμπεριλαμβανομένης της ερμηνείας της φύσης και της ευαισθητοποίησης των επισκεπτών όσον αφορά τα φυσικά, πολιτιστικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του οικοτουριστικού προορισμού. B. Μεγιστοποίηση των κοινωνικών και οικονομικών ωφελειών για την τοπική κοινωνία και ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων Η ομάδα κριτηρίων Β σχετίζεται με μια θεμελιώδη αρχή του οικοτουρισμού, δηλαδή, τη μεγιστοποίηση των κοινωνικών και οικονομικών οφελειών για τις τοπικές κοινότητες και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων. Τα οφέλη για τις τοπικές κοινότητες που απορρέουν από τα οικοτουριστικές λειτουργίες και την εισροή οικοτουριστών, περιλαμβάνουν την εργασιακή απασχόληση μελών της κοινότητας, ιδιαίτερα των νέων, την υποστήριξη πρωτοβουλιών για κοινωνική ανάπτυξη και υποδομές που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής, καθώς και τις ευκαιρίες που προσφέρονται σε ντόπιους επιχειρηματίες να δημιουργήσουν και να εκμεταλευτούν προϊόντα που βασίζονται στη φύση, την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής. Γ. Μεγιστοποίηση των ωφελειών για την πολιτιστική κληρονομιά και ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων Η ομάδα κριτηρίων C αναφέρεται στην πολιτιστική κληρονομιά ενός προορισμού και στον τρόπο μεγιστοποίησης του θετικού αντίκτυπου του οικοτουρισμού και ελαχιστοποίησης του αρνητικού. Αφορά υλική και άυλη κληρονομιά: αρχιτεκτονική, αρχαιολογία, παραδοσιακά χειροτεχνήματα, διατροφικές συνήθειες, τραγούδια και μουσική, έθιμα. Τα κριτήρια περιλαμβάνουν το σεβασμό στους πολιτισμικούς κώδικες συμπεριφοράς, την προστασία χώρων πολιτισμού, την ενσωμάτωση τοπικών παραδοσιακών στοιχείων στις εγκαταστάσεις και δραστηριότητες της επιχείρησης, και την προστασία και προώθηση της τοπικής κουλτούρας. Δ.Μεγιστοποίηση των ωφελειών για το περιβάλλον και ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων. Εξ ορισμού, ο οικοτουρισμός λειτουργεί σε περιοχές της φύσης και γι αυτό η προστασία της φυσικής κληρονομιάς είναι απαραίτητη. Η ομάδα κριτηρίων D επικεντρώνεται στη μεγιστοποίηση των ωφελειών και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων των τουριστικών δραστηριοτήτων στο περιβάλλον. Περιλαμβάνει την υπεύθυνη χρήση των φυσικών πόρων εφαρμόζοντας μια πολιτική προμηθειών οποία ευνοεί τα φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα, την εξοικονόμηση ενέργειας και νερού, την αποτελεσματική διαχείριση λυμάτων και τη διασφάλιση της συνετής συμπεριφοράς των επισκεπτών σε σχέση με την άγρια ζωή. 8 9

Κάθε κριτήριο έχει προδιαγραφεί σύμφωνα με τις εξειδικευμένες ανάγκες του οικοτουριστικού τομέα, έτσι ώστε το EETLS να ανταποκρίνεται στο χαρακτήρα του τομέα. Ο προσδιορισμός του κάθε κριτηρίου συμπληρώνεται από ένα σύνολο υπο-κριτηρίων, τα οποία αντιστοιχούν, ένα προς ένα, σε ένα σύνολο δεικτών. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του EETLS είναι ότι τα υπο-κριτήρια και οι δείκτες του αντανακλούν καλές πρακτικές που προέρχονται από σύγχρονες οικοτουριστικές επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο, οι οποίες έχουν πιστοποιηθεί από υφιστάμενα συστήματα πιστοποίησης ποιότητας. Ένα επιπλέον, μοναδικό χαρακτηριστικό του EETLS, είναι ότι ο κάθε δείκτης/υπο-κριτήριο αναπτύσσεται περαιτέρω από ένα σύνολο «δεικτών εφαρμογής». Οι δείκτες αυτοί περιέχουν τους όρους και τις συνθήκες που πρέπει να πληρούν οι οικοτουριστικές επιχειρήσεις, ώστε να ικανοποιούν τα κριτήρια του EETLS, καθώς και τις αποδείξεις που απαιτούνται για επιβεβαίωση. Πλήρες αντίγραφο του EETLS υπάρχει στον παρακάτω σύνδεσμο: http://www.ecotourism-network.eu/en-ecotourism-standard/en-the-euro-eco-label-stand διαδίκτυο, στον παρακάτω σύνδεσμο: http://www.ecotourism-network.eu/en-knowledge-center/en-library-best-pract Η βιβλιοθήκη προσφέρει πάνω από 100 παραδείγματα επιχειρηματικών πρακτικών, στις οποίες έχουν εφαρμοστεί τα κριτήρια του EETLS, σε διαφορετικές συνθήκες και τοποθεσίες. Τα παραδείγματα αυτά απεικονίζουν, με πρακτικούς και ρεαλιστικούς όρους, διάφορους τρόπους για να συμμορφωθεί μια επιχείρηση με τα κριτήρια του EETLS. Η εφαρμογή του EETLS διευκολύνεται από έναν αριθμό «εργαλείων» που κάνουν την υιοθέτηση του ευκολότερη και πιο ξεκάθαρη, και προσφέρουν καθοδήγηση βήμα προς βήμα, προκειμένου να εξακριβωθεί αν μια επιχείρηση συμμορφώνεται με τα κριτήρια και υπο-κριτήρια του EETLS. Αυτά τα εργαλεία παρουσιάζονται και εξηγούνται στα επόμενα κεφάλαια, και περιλαμβάνουν τα πρωτόκολλα εκτιμώμενης συμμόρφωσης καθώς και το εκπαιδευτικό υλικό που τα συνοδεύει. Το προφίλ του EETLS Μια οικοτουριστική επιχείρηση, για να πιστοποιηθεί ως προς το EETLS, πρέπει να πληροί τα κριτήρια και να εφαρμόζει τα προτεινόμενα από το EETLS μέτρα. Το EETLS αποτελείται από: 4 ομάδες κριτηρίων 38 κριτήρια 94 υπο-κριτήρια 94 δείκτες για οργανισμούς πιστοποίησης 94 δείκτες για επιχειρήσεις 130 δείκτες εφαρμογής B3. Η εφαρμογή του EETLS: μια εκπαιδευτική διαδικασία Η εφαρμογή του EETLS θα έπρεπε να θεωρηθεί, κυρίως, ως μια εκπαιδευτική διαδικασία για μια οικοτουριστική επιχείρηση. Τα κριτήρια και οι δείκτες του EETLS παρέχουν σαφή καθοδήγηση για τις υπάρχουσες και τις νέες επιχειρήσεις που θέλουν να δομήσουν ένα προφίλ αειφορικότητας. Μέσω της διαδικασίας, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορούν: να μάθουν πώς να γίνουν «πράσινες» και αειφορικές να γίνουν «φύλακες του περιβάλλοντος» πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό για τις προστατευόμενες περιοχές να ευαισθητοποιηθούν όσον αφορά στη σημασία της ενσωμάτωσης της επιχείρησής τους στην τοπική κοινωνία να μάθουν πώς να προωθούν την αειφορική ανάπτυξη στην περιοχή τους Προκειμένου να ενδυναμωθεί αυτή η εκπαιδευτική διαδικασία, δημιουργήθηκε ένα εκπαιδευτικό πακέτο το οποίο βοηθά τους ιδιόκτητες των επιχειρήσεων και τους αξιολογητές να βελτιώσουν τις δεξιότητες τους (βλ. Δ). Επιπλέον, έχει δημιουργηθεί μια «Βιβλιοθήκη Καλών Πρακτικών» από την ομάδα του ECOLNET και είναι διαθέσιμη στο Γ. Χρησιμοποιώντας τα ηλεκτρονικά εργαλεία για αξιολόγηση της συμμόρφωσης με το EETLS Γ1. Τα ηλεκτρονικά online εργαλεία Η ομάδα του ECOLNET έχει αναπτύξει τρία ηλεκτρονικά online εργαλεία για χρήση από τους οργανισμούς πιστοποίησης, τις οικοτουριστικές επιχειρήσεις και τους αξιολογητές. Σύμφωνα με προγενέστερη εμπειρία, συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων του προγράμματος ECODESTINET, οι οργανισμοί πιστοποίησης οικοτουρισμού θεωρούν το κόστος της επιτόπιας αξιολόγησης ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην προσέλκυση επιχειρήσεων για πιστοποίησης ποιότητας. Το κόστος αξιολόγησης, πληρωμένο ξεχωριστά ή ενσωματωμένο στη συνδρομή μέλους που επιβάλλεται από τον οργανισμό πιστοποίησης, αντιπροσωπεύει μια σημαντική επιβάρυνση για τους επιχειρηματίες οικοτουρισμού πολλοί από τους οποίους είναι μικρές, οικογενειακές επιχειρήσεις. Προκειμένου να καταστήσει την πιστοποίηση οικοτουρισμού πιο ελκυστική για τις μικρές επιχειρήσεις, η ομάδα του ECOLNET ανέπτυξε διαδικτυακά εργαλεία αξιολόγησης που περιορίζουν σημαντικά το κόστος και επιτρέπουν συχνότερους ελέγχους επιβεβαίωσης της αξιολόγησης. Τρία εργαλεία έχουν αναπτυχθεί για δύο συγκεκριμένες ομάδες-στόχους: 1) Ηλεκτρονικά εργαλεία για οικοτουριστικές επιχειρήσεις. το εργαλείο αυτό-αξιολόγησης, χρησιμεύει ως ένα πρώτο στάδιο έλεγχου, μέσα από τον οποίο η επιχείρηση αξιολογεί τη δυνατότητα συμμόρφωσής της με το EETLS, και εκτιμά τις απαιτούμενες προσαρμογές στη λειτουργία της, ώστε να ανταποκριθεί στα κριτήρια του προτύπου ποιότητας. Για την αύξηση της μαθησιακής του αξίας, το εργαλείο αυτό έχει συνδεθεί με το ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό πακέτο και τη βιβλιοθήκη καλών πρακτικών, ώστε να επεξηγηθούν, με πρακτικούς όρους, τα κριτήρια του EETLS και τα προσδοκώμενα οφέλη. 10 11

το ολοκληρωμένο εργαλείο αξιολόγησης οδηγεί την οικοτουριστική επιχείρηση στο επόμενο στάδιο αξιολόγησης με τη χρήση μιας «ολοκληρωμένης μεθοδολογίας». Εδώ, ο σκοπός είναι όχι μόνο η εκτίμηση της συμμόρφωσης της επιχείρησης με το EETLS, αλλά επίσης ο προσδιορισμός των μέτρων βελτίωσης που είναι απαραίτητα ώστε να διασφαλιστεί η ποιότητα των υπηρεσιών και υποδομών που απαιτεί το EETLS. Αυτό το στάδιο αξιολόγησης βασίζεται σε ένα «ζεύγος» αξιολογητή EETLS και υπεύθυνου στελέχους της επιχείρησης που που επιθυμεί να αξιολογηθεί ως προς το EETLS. Ο αξιολογητής πρέπει να έχει πιστοποιηθεί και να έχει διοριστεί από έναν υφιστάμενο οργανισμό πιστοποίησης οικοτουρισμού που έχει υιοθετήσει και εφαρμόζει το πρότυπο EETLS. Το ολοκληρωμένο εργαλείο συνδυάζει ένα σύστημα βαθμολόγησης σε κλίμακα 5 σημείων με την παράλληλη υποβολή αποδεικτικών στοιχείων μέσω εγγράφων και πολυμέσων (φωτογραφίες, βίντεο, πληροφορίες από το διαδίκτυο, δημοσιεύσεις κ.ά.) που υποστηρίζουν/δικαιολογούν τη βαθμολογία. 2) Ηλεκτρονικό εργαλείο αξιολόγησης για οργανισμούς πιστοποίησης Το τρίτο ηλεκτρονικό εργαλείο απευθύνεται στους οργανισμούς πιστοποίησης. Το εργαλείο αξιολογεί το βαθμό συμφωνίας των κριτηρίων του οργανισμού με τα κριτήρια του EETLS και επισημαίνει τις διαφορές για τις οποίες πρέπει να λαβει μέτρα ο οργανισμός που αξιολογείται. Το εργαλείο έχει τη μορφή ενός διαδικτυακού ερωτηματολογίου που εκτιμά τη συμφωνία των κριτηρίων του αξιολογούμενου οργανισμού με κάθε υπο-κριτήριο/δείκτη του EETLS μέσω ενός συστήματος βαθμολόγησης. Για τους οργανισμούς πιστοποίησης, μια τέτοια αξιολόγηση μπορεί να οδηγήσει σε νέες ιδέες όσον αφορά την ανάπτυξη νέων κριτηρίων και δεικτών μέσα στο δικό τους πλαίσιο πιστοποίησης. Οι οργανισμοί αυτοί μπορούν επίσης να βελτιώσουν το εμπορικό τους προφίλ με το να γίνουν μέλη μιας μεγάλης Ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας, αναγνωρισμένης από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αειφορικού Τουρισμού. Επιπλέον, μπορούν να γίνουν μέλη ενός ευρύτερου δικτύου οργανισμών πιστοποίησης που εφαρμόζουν το EETLS, και να επωφεληθούν από τις εκπαιδευτικές και προωθητικές δραστηριότητες του και από τη δικτύωση. Γ2. Πώς διενεργείται η αξιολόγηση 1. Έχετε μια οικοτουριστική επιχείρηση και θέλετε να διαπιστώσετε αν καταρχήν η επιχείρηση πληροί τα κριτήρια του EETLS; Χρησιμοποιήστε το εργαλείο αυτο-αξιολόγησης. Συμπλήρωση του εργαλείου αυτο-αξιολόγησης για επιχειρήσεις - βήματα Βήμα 1. Γίνετε μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Οικοτουρισμού Με την εγγραφή σας στην πλατφόρμα http://ecolnet.ning.com/, γίνεστε μέλος της κοινότητας του Ευρωπαϊκού Δικτύου Οικοτουρισμού (EEN). Πατήστε πάνω στο μενού EETLS για να ζητήσετε πρόσβαση στο εργαλείο αυτο-αξιολόγησης. Βήμα 2. Αποκτήστε πρόσβαση στο διαδικτυακό εργαλείο! Κατόπιν αιτήματός σας, θα λάβετε ένα μήνυμα που θα περιέχει ένα username και ένα password για να αποκτήσετε πρόσβαση στο διαδικτυακό εργαλείο, το οποίο διατίθεται σε 9 γλώσσες. Ακολουθήστε τις οδηγίες στην πρώτη σελίδα του εργαλείου. Βήμα 3 Εξοικειωθείτε με το EETLS Σας παροτρύνουμε να διαβάσετε προσεκτικά το αρχείο που επισυνάπτεται στο διαδικτυακό εργαλείο με τίτλο «εκπαιδευτικό υλικό για επιχειρήσεις», το οποίο εξηγεί το υπόβαθρο των κριτηρίων του EETLS και προσφέρει χρήσιμες συμβουλές και παραδείγματα εφαρμογής τους. Εναλλακτικά, μπορείτε να συνδεθείτε με την ηλεκτρονική εκπαιδευτική πλατφόρμα http://eetls.eu και να παρακολουθήσετε το εκπαιδευτικό πακέτο για επιχειρήσεις. 12 13

2. Επιθυμείτε να προχωρήσετε και να συμπληρώσετε το «ολοκληρωμένο εργαλείο» για επιχειρήσεις; Συμπλήρωση του «ολοκληρωμένου εργαλείου» αξιολόγησης για επιχειρήσεις - Βήματα Βήμα 1. Ετοιμαστείτε να προχωρήσετε! Επικοινωνήστε με έναν οργανισμό πιστοποίησης οικοτουρισμού στη χώρα ή στην περιφέρεια που δραστηριοποιείστε, ο οποίος χρησιμοποιεί το EETLS ως πρότυπο πιστοποίησης και ζητήστε μιας «ολοκληρωμένη» αξιολόγηση της συμμόρφωσης της επιχείρησής σας με το EETLS. Θα λάβετε ένα email από έναν πιστοποιημένο αξιολογητή του EETLS, ο/η οποίος/α θα σας συστηθεί και θα σας δώσει ένα νέο username και ένα password για να αποκτήσετε πρόσβαση στο «ολοκληρωμένο» ηλεκτρονικό εργαλείο. Σας συστήνουμε επίσης να συμβουλευτείτε τη βάση δεδομένων με τις μελέτες περιπτώσεων που διατίθεται στην ιστοσελίδα του ECOLNET (βλέπε «Βιβλιοθήκη Καλών Πρακτικών»). Βήμα 4 Προχωρήστε στην αυτο-αξιολόγησή σας Πατήστε «νέα βαθμολογία» στο μενού και προχωρήστε με την αξιολόγηση. Πρέπει να διαβάσετε προσεκτικά όλους τους δείκτες που βρίσκονται κάτω από καθένα από τα 38 κριτήρια του EETLS. Λαμβάνοντας υπόψη ό,τι έχετε διαβάσει στο εκπαιδευτικό πακέτο, βαθμολογείτε την επιχείρησή σας σε κάθε δείκτη χρησιμοποιώντας μια κλίμακα 3 σημείων ή επιλέγοντας το πεδίο «μη σχετικό» αν ισχύει κάτι τέτοιο. Βήμα 5. Μάθετε για τη βαθμολογία σας και αναλάβετε δράση! Αφού έχετε συμπληρώσει όλους τους δείκτες, πατήστε «οριστικοποίηση βαθμολογίας» και θα εμφανιστεί μια τελική βαθμολογία με ένα, δύο ή τρία αστέρια, στο πάνω μέρος της οθόνης. Αν η βαθμολογία σας είναι ένα αστέρι, θα πρέπει να ακολουθήσετε τις οδηγίες που προσφέρονται στο εκπαιδευτικό πακέτο ώστε να κάνετε την επιχείρησή σας πιο αειφορική. Αν η βαθμολογία σας είναι δύο ή τρία αστέρια, θα πρέπει να προχωρήσετε στην «ολοκληρωμένη» αξιολόγηση της επιχείρησής σας ως προς το EETLS μαζί με έναν πιστοποιημένο αξιολογητή. Τώρα έχετε μια πρώτη εικόνα και κατανόηση της πιθανής συμμόρφωσής σας με το EETLS! Βήμα 2. Συμπληρώστε το «ολοκληρωμένο εργαλείο» αξιολόγησης Επιλέγοντας «Νέα βαθμολογία» από το μενού, μπορείτε να ξεκινήσετε να αναλύετε την συμμόρφωση της επιχείρησης σας με τα κριτήρια του EETLS στη βάση των δεικτών, με τους οποίους έχετε ήδη εξοικειωθεί κατά τη διάρκεια της αυτο-αξιολόγησης. Σε αυτό το στάδιο, θα έχετε το χρόνο να εκτιμήσετε, χρησιμοποιώντας ένα σύστημα βαθμολόγησης 5 σημείων, που ξεκινά από το 0% και καταλήγει στο 100%, το επίπεδο συμμόρφωσης της επιχείρησής σας, και μετά να το αποδείξετε προσαρτώντας τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, όπως έγγραφα, βίντεο ή φωτογραφίες, συνδέσμους και σχόλια. Αν κάποιος από τους δείκτες δεν βρίσκει εφαρμογή στην επιχείρησή σας, επιλέξτε «μη σχετικό» (για παράδειγμα, αν η επιχείρησή σας δεν προσλαμβάνει υπαλλήλους, θα επιλέξετε «μη σχετικό» για να απαντήσετε στην ερώτηση: Η επιχείρησή σας εκπαιδεύει 14 15

περιοδικά όλο της το προσωπικό;) Σε αυτό το στάδιο, απαιτούνται αποδείξεις για κάθε δείκτη, έτσι ώστε να υποστηρίξετε ή να δικαιολογήσετε την ανάλυσή σας. Τέτοιες αποδείξεις μπορεί να είναι έγγραφα, όπως το Σχέδιο Αειφορικής Διαχείρισης, πληροφορίες/φυλλάδια που παρέχετε σε πελάτες και αφορούν τις οικοτουριστικές δραστηριότητες και υπηρεσίες σας, δημοσιεύματα που προωθούν τον τουριστικό προορισμό όπου ανήκετε, καθώς και φωτογραφίες ή συνδέσμους που κατευθύνουν στην ιστοσελίδα της επιχείρησης. Αυτές οι πληροφορίες θα χρησιμοποιηθούν από τον/την αξιολογητή/τρια όταν αυτός/ή θα διεξάγει την εκτίμησή του/της. Αν έχετε δυσκολία στο να επιλέξετε ή να συλλέξετε τα απαιτούμενα αποδεικτικά στοιχεία, πατήστε πάνω στην επιλογή «διαβάστε περισσότερα», όπου θα βρείτε εναλλακτικές προτάσεις για τα δικαιολογητικά που πρέπει να υποβάλλετε. Αν δεν μπορείτε να συγκεντρώσετε τα αποδεικτικά στοιχεία που σας έχουν ζητηθεί ή αν θέλετε να στείλετε κάποιες πληροφορίες απ ευθείας στον αξιολογητή, πατήστε πάνω στην επιλογή «Σχόλια» και εξηγείστε την κατάσταση ή το ζήτημά σας. Ο αξιολογητής θα παραμείνει σε επικοινωνία μαζί σας ώστε να σας καθοδηγήσει για τη συμπλήρωση του «ολοκληρωμένου εργαλείου» και να σας δώσει διευκρινίσεις για τα απαιτούμενα αποδεικτικά στοιχεία. Σε αυτό το σημείο της διαδικασίας, ο αξιολογητής θα παίξει το ρόλο του μέντορα/συμβούλου και θα σας στηρίξει ενώ χρησιμοποιείτε το εργαλείο. Βήμα 3. Οριστικοποιείστε την αξιολόγησή σας Η συνολική βαθμολογία υπολογίζεται αυτόματα. Όταν φτάσετε στο τέλος της αξιολόγησης, αν είστε ευχαριστημένος/η με τις απαντήσεις σας, μπορείτε να επιλέξετε επιβεβαίωση της βαθμολογίας σας επιλέγοντας «Οριστικοποίηση βαθμολογίας». Βήμα 4. Ο αξιολογητής μπαίνει στο παιχνίδι! Μετά την παροχή των απαιτούμενων αποδεικτικών στοιχείων κα την οριστικοποίηση της βαθμολογίας σας ο αξιολογητής εξετάζει τα αποδεικτικά στοιχεία χωρίς να έχει δει την τελική βαθμολογία που απορρέει από την αυτο-αξιολόγηση. Στη συνέχεια αξιολογεί τα αποδεικτικά στοιχεία και δίνει τη δική του βαθμολογία για κάθε δείκτη. Μετά από μια συνέντευξη με τον υπεύθυνο της επιχείρησης, ο αξιολογητής οριστικοποιεί τη βαθμολογία του/της, η οποία αυτομάτως μετατρέπεται σε μηδέν, ένα, δύο ή τρία αστέρια. Βήμα 5. Αποκομίστε τα οφέλη! Σας αποστέλλεται η έκθεση του αξιολογητή, η οποία εξηγεί την βαθμολογία του/ της που βασίστηκε στα αποδεικτικά στοιχεία που παρείχε η επιχείρηση, συγκρίνει τα αποτελέσματα της βαθμολογίας της επιχείρησης με αυτά του αξιολογητή, εξηγεί τις διαφορές και προσφέρει υποδείξεις. Αν είναι απαραίτητο, η έκθεση θα προτείνει δράσεις και συγκεκριμένα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από την πλευρά της επιχείρησης, έτσι ώστε να αυξήσει τη συμμόρφωσή της με τα κριτήρια του EETLS. Αν η ικανοποίηση των κριτηρίων του EETLS είναι υψηλή, το σύστημα βαθμολόγησης θα σας απονείμει δύο ή τρία αστέρια. Συνεπώς, θα κερδίσετε το σήμα ποιότητας EETLS για να το χρησιμοποιήσετε στην ιστοσελίδα σας και σε άλλο διαφημιστικό υλικό. 16 17

3. Είστε οργανισμός πιστοποίησης; Συμπλήρωση του εργαλείου αυτό-αξιολόγησης για τους οργανισμούς πιστοποίησης βήματα Οι οργανισμοί πιστοποίησης μπορούν επίσης να αξιολογήσουν τη συμφωνία των κριτηρίων και των δεικτών τους με το EETLS. Βήμα 1. Γίνετε μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Οικοτουρισμού Γίνετε μέλη της διαδικτυακής κοινότητα http://ecolnet.ning.com και συμπληρώστε ένα σύντομο προφίλ για τον οργανισμό σας, ώστε να επιβεβαιώσετε το ενδιαφέρον σας για το εργαλείο αξιολόγησης. Βήμα 2. Αποκτήστε πρόσβαση στο διαδικτυακό εργαλείο! Κατόπιν αιτήματός σας θα λάβετε ένα email με ένα username και ένα password ώστε να αποκτήσετε πρόσβαση στο διαδικτυακό εργαλείο, το οποίο διατίθεται στην αγγλική γλώσσα μόνον. Ακολουθήστε τις οδηγίες στην πρώτη σελίδα του εργαλείου! Επιλέξτε μεταξύ μιας διαδικασίας αυτο-αξιολόγησης ή αξιολόγησης με τη βοήθεια ανεξάρτητου αξιολογητή. βαθμολόγηση σας πατώντας το κουμπί «Οριστικοποίηση βαθμολογίας». Το αρχείο σας μπορεί τώρα να δει ο αξιολογητής του EETLS, αν επιλέξετε αυτή τη διαδικασία, ο/η οποίος/α θα επικοινωνήσει μαζί σας για να επιβεβαιώσει τις βαθμολογίες και να ζητήσει διευκρινίσεις. Με την υποστήριξη του αξιολογητή, μπορείτε να αναλύσετε τα αποτελέσματα και να αποφασίσετε ποιες είναι οι απαραίτητες αλλαγές που πρέπει να γίνουν στο σύστημα αξιολόγησης του οργανισμού σας ώστε να βαθμολογηθείτε με τουλάχιστον, δύο από τα τρία αστέρια, κι έτσι να αποδείξετε τη συμφωνία σας με το EETLS. Ένας οργανισμός πιστοποίησης μπορεί να επιλέξει να συμμορφωθεί με το EETLS και στη συνέχεια να χρησιμοποιεί το δικό του σήμα δίπλα στο logo του EETLS. Εναλλακτικά, ένας οργανισμός πιστοποίησης, που ίσως να μην ειδικεύεται στον οικοτουρισμό, αλλά προωθεί την πιστοποίηση αειφορικού τουρισμού, μπορεί να επιλέξει να εφαρμόσει το EETLS στο σύνολο του, και να πιστοποιεί οικοτουριστικές επιχειρήσεις σύμφωνα με τα κριτήρια του EETLS και με χρήση των εργαλείων του. Δ. Εκπαιδευτικό πακέτο Το εκπαιδευτικό πακέτο απευθύνεται στις επιχειρήσεις, τόσο στις νεοϊδρυόμενες όσο και στις υφιστάμενες. Παρέχει υλικό σχετικό με το EETLS και καλύπτει διάφορες πτυχές της οικοτουριστικής θεωρίας και πρακτικής. Το εκπαιδευτικό πακέτο χωρίζεται σε τρία βασικά κεφάλαια: 1) Δημιουργία και διοίκηση της επιχείρησής σας (12 ενότητες) Αυτό είναι το βασικό κεφάλαιο. Σας βοηθά να ορίσετε ή να επανακαθορίσετε την επιχείρησή σας σε σχέση με τον οικοτουρισμό, με κατευθύνσεις πάνω σε θέματα στρατηγικής, διαχείρισης, μάρκετινγκ και ενσωμάτωσης στον τοπικό κοινωνικό, πολιτιστικό και περιβαλλοντικό περίγυρο. Βήμα 3. Προχωρήστε με την αξιολόγηση της συμφωνίας του συστήματος πιστοποίησης του οργανισμού σας με το EETLS Ξεκινάτε την αξιολόγησή σας επιλέγοντας «Νέα Βαθμολόγια» από το μενού και απαντάτε στο ερωτηματολόγιο για τους οργανισμούς, χρησιμοποιώντας μια κλίμακα τριών σημείων. Για κάθε δείκτη, μπορείτε να σημειώσετε τις διευκρινίσεις/ παρατηρήσεις/σκέψεις σας πάνω στον συγκεκριμένο δείκτη, στη στήλη «Σχόλια». Βήμα 4. Ώρα για το συμπέρασμα! Αφού συμπληρώσετε το ερωτηματολόγιο, μπορείτε να επιβεβαιώσετε τη 2) Οι υπηρεσίες και οι πελάτες σας (7 ενότητες) Ως οικοτουριστική επιχείρηση, με ποιον τρόπο θα πρέπει να παρέχετε υπηρεσίες και να ανταποκρίνεστε στις απαιτήσεις των πελατών σας; Αυτό το κεφάλαιο αφορά την κατανόηση των προσδοκιών του πελάτη και την καλύτερη δυνατή παροχή υπηρεσιών, αλλά επίσης αφορά και τον τρόπο που θα εισάγετε την πελατεία σας στο τοπικό περιβάλλον, στην τοπική κουλτούρα και στα παραδοσιακά προϊόντα. 3) Αειφόρες επιχειρηματικές πρακτικές (6 ενότητες) Θα μάθετε τι καθιστά μια επιχείρηση αειφορική και τον τρόπο ελαχιστοποίησης του αντίκτυπου της στο περιβάλλον. Το κεφάλαιο αυτό προσφέρει οδηγίες και προτείνει επιχειρησιακά εργαλεία για υπεύθυνη λειτουργία, αλλά πραγματεύεται επίσης το σεβασμό στους κανονισμούς των προστατευόμενων περιοχών, την αναγκαιότητα βιοκλιματικών κατασκευών, την φροντίδα για την ευημερία της τοπικής κοινωνίας και αγροτικής οικονομίας, και την ανάπτυξη φιλο-περιβαλλοντικής προσέγγισης. 18 19

Δ1. Οι εκπαιδευτικές ενότητες σε μερικά μόνο κλικ Ένα κλικ για να ανοίξετε το εκπαιδευτικό πακέτο Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τρόποι για να αποκτήσετε πρόσβαση στη διαδικτυακή πλατφόρμα Κάντε κλικ για να ανοίξετε τις ενότητες που σας ενδιαφέρουν Μπορείτε τώρα να επιλέξετε την ενότητα που σας ενδιαφέρει και να αποκτήσετε άμεση πρόσβαση σε αυτή. Κάθε ενότητα δομείται ως εξής: Επισκόπηση Σύνδεσμοι Εκπαιδευτική πλατφόρμα οικοτουρισμού http://eetls.eu/ Μπείτε στην πλατφόρμα και επιλέξτε Ηλεκτρονικό εργαλείο αξιολόγησης Όλες οι επιχειρήσεις που διενεργούν την αυτό-αξιολόγηση έχουν απευθείας Περιεχόμενα Εισαγωγή Μελέτες περιπτώσεων (βασισμένες σε οικοτουριστικές επιχειρήσεις) Περαιτέρω μελέτη Ασκήσεις Κριτήρια και υπο-κριτήρια Χαρτοφυλάκιο Εξατομικευμένης Μάθησης το κεφάλαιο που επιθυμείτε. Απαιτείται πρόσβαση στο «εκπαιδευτικό υλικό». password. Μπορείτε να το προμηθευτείτε Οι εκπαιδευτικές ενότητες είναι από την ιστοσελίδα διαθέσιμες στο διαδικτυακό εργαλείο www.ecotourism-network.eu ή την μέσω συνδέσμου που οδηγεί στην http://ecolnet.ning.com online εκπαιδευτική πλατφόρμα. Εκπαιδευτική πλατφόρμα οικοτουρισμού Το εκπαιδευτικό πακέτο για επιχειρήσεις παρέχει γνώσεις πάνω στις αρχές και την πρακτική του αειφορικού τουρισμού και οικοτουρισμού και δείχνει πώς κάτι τέτοιο μπορεί να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα μιας τουριστικής επιχείρησης. Περιλαμβάνει, επίσης, άμεση αναφορά στα κριτήρια του EETLS και τα προαπαιτούμενα για τη συμμόρφωση με αυτά. Θα εμφανιστεί ο ακόλουθος πίνακας περιεχομένων (δείτε επίσης το παράρτημα 2): Οι ενότητες περιέχουν τις βασικές έννοιες που αναφέρονται στον συγκεκριμένο τομέα. Περιλαμβάνουν ένα τμήμα θεωρίας, αν και δίνεται, κυρίως, έμφαση σε πρακτικά ζητήματα. Περιλαμβάνονται επίσης σύνδεσμοι που παραπέμπουν σε παραδείγματα «καλής πρακτικής» και σε περαιτέρω μελέτη μέσω ιστοσελίδων που περιέχουν πρακτικά εργαλεία κατάλληλα για την ανάπτυξη της επιχείρησής σας. Οι ενότητες είναι, επίσης, συνδεδεμένες με το EETLS και τις καλές πρακτικές της ιστοσελίδας του EEN: http://ecolnet.ning.com Οι εκπαιδευτικές ενότητες συνδέονται με τα κριτήρια του EETLS μέσω ενός επεξηγηματικού πίνακα. Επίσης, προτείνονται ενότητες που αφορούν συγκεκριμένους τύπους επιχειρήσεων. Ορισμένες ενότητες αναφέρονται σε συγκεκριμένους τύπους επιχειρήσεων και παρουσιάζουν διαφορετικά ενδιαφέροντα/επιλογές ανάλογα με το αν μια επιχείρηση είναι νέα ή ήδη εδραιωμένη. Οι ήδη εδραιωμένες επιχειρήσεις μπορούν να επιλέξουν να αγνοήσουν τις ενότητες που αφορούν τις νέες επιχειρήσεις, αλλά είναι πάντα χρήσιμο να «φρεσκάρετε» τις επιχειρηματικές σας πρακτικές. Για το λόγο αυτό, αν έχετε χρόνο και ενδιαφέρεστε να ρίξετε μια ματιά σε κάποιες από αυτές τις ενότητες, ίσως αντλήσετε 20 21

καινούριες ιδέες και ανακαλύψετε έναν πιο αποτελεσματικό ή οικονομικό τρόπο για να οργανώσετε τη δουλειά σας. Αν έχετε απορίες, το γραφείο υποστήριξης (helpdesk) είναι στη διάθεση σας για να σας δώσει συμβουλές. Μπορείτε επίσης, να επικοινωνήσετε στη γλώσσα σας με τον οργανισμό που συμμετέχει στο ECOLNET από τη χώρα σας, και έτσι, να μεταφερθεί το μήνυμά σας στον κατάλληλο σύμβουλο. Κάντε κλικ για να προχωρήσετε πιο πέρα: σύνδεσμοι για τις καλές πρακτικές και την περαιτέρω μελέτη LΥπάρχει πλούτος πληροφοριών στις εκπαιδευτικές ενότητες και η απόφαση για το πώς θα τις χρησιμοποιήσετε είναι δική σας. Ωστόσο, σας προτείνουμε να ρίξετε μια ματιά στα περιεχόμενα που σχετίζονται με τις ενότητες που σας ενδιαφέρουν και/ή πιστεύετε ότι θα ωφελήσουν άμεσα την επιχείρησή σας. Έπειτα, ίσως θελήσετε να ρίξετε μια ματιά σε άλλα θέματα για πιθανές νέες επιχειρηματικές ιδέες, και για να μάθετε περισσότερα για τον οικοτουρισμό και τον αειφορικό τουρισμό γενικότερα. Τέλος, οι ενότητες περιέχουν συνδέσμους που παραπέμπουν σε μελέτες περιπτώσεων καλών πρακτικών και σε περαιτέρω μελέτη, μέσω ιστοσελίδων που προτείνουν παραδείγματα καθώς και πρακτικά εργαλεία για να αναπτύξετε την επιχείρησή σας. Άλλοι σύνδεσμοι για καλές πρακτικές περιλαμβάνουν: το κέντρο γνώσης στην ιστοσελίδα του ECOLNET http://www.ecotourism-network.eu Οι ειδικές ικανότητες σχετίζονται με τους στόχους του EETLS και περιλαμβάνουν την πλήρη κατανόηση των κριτηρίων, την αναζήτηση υποστηρικτικών πληροφοριών για την ενίσχυση της κατανόησής τους και τους τρόπους χρήσης της πληροφορίας για την αξιολόγηση του αποτελέσματος. Οι γενικές ικανότητες προέρχονται συνήθως από έμφυτες δεξιότητες, και ως ένα σημείο ενισχύονται μέσω κατάρτισης, ενώ οι ειδικές ικανότητες απαιτούν περαιτέρω επιμόρφωση και εκπαίδευση. Το εκπαιδευτικό πακέτο οικοτουρισμού που παρέχει το ECOLNET συνεισφέρει σε αυτή την ανάγκη. Αν είστε αξιολογητής/τρια, η εκπαίδευση αυτή μπορεί να διευρύνει τη βάση των δεξιοτήτων σας και να σας βοηθήσει να αποκτήσετε εμπειρία και/ή πρόσθετη γνώση. Κι από την άλλη, θα αποκτήσετε περισσότερη αυτοπεποίθηση αναφορικά με την εκπλήρωση του ρόλου σας ως αξιολογητής/τρια του EETLS. Πώς να προχωρήσετε: Αφού εγγραφείτε στην πλατφόρμα του EEN, κάντε κλικ στη σελίδα του EETLS, όπου θα σας ζητηθεί ένα login name και ένα password. Μπορείτε να επιλέξετε από τις 9 διαθέσιμες γλώσσες στο εκπαιδευτικό εργαλείο οικοτουρισμού. Το εκπαιδευτικό πακέτο για αξιολογητές περιλαμβάνει όλο το εκπαιδευτικό υλικό για οικοτουριστικές επιχειρήσεις, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι ο αξιολογητής έχει τις ίδιες γνώσεις με την επιχείρηση την οποία αξιολογεί. τη Βιβλιοθήκη της ιστοσελίδας του EEN: http://ecolnet.ning.com/ Μην ξεχνάτε ότι υπάρχει τεράστια ποσότητα πληροφορίας για τις οικοτουριστικές επιχειρήσεις στο διαδίκτυο. Μπορείτε να αποκομίσετε πολύτιμες πληροφορίες μελετώντας άλλες επιχειρήσεις (με καλή ή κακή διαχείριση), και αξίζει να αφιερώσετε λίγο χρόνο σε μηχανές αναζήτησης, διερευνώντας τον τύπο επιχείρησης που σας ενδιαφέρει. Αναλύστε το τι κάνουν, πώς το κάνουν και αν θα μπορούσατε εσείς να το κάνετε καλύτερα. Δ2. Εκπαιδευτικό υλικό για αξιολογητές. Οι αξιολογητές έχουν πρόσβαση σε ένα ξεχωριστό εκπαιδευτικό πακέτο οικοτουρισμού. Ένας επαγγελματίας και καλά εκπαιδευμένος αξιολογητής έχει καίριο ρόλο στη διαδικασία αξιολόγησης, και της προσθέτει αξιοπιστία. Οι αξιολογητές που εργάζονται σε οργανισμούς πιστοποίησης οι οποίοι χρησιμοποιούν το EETLS ως πρότυπο σήμανσης, σίγουρα θα ωφεληθούν από το εκπαιδευτικό υλικό. Οι ικανότητες που απαιτεί το EETLS χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: γενικές και ειδικές. Γενικές ικανότητες είναι οι σχετικές με τα ατομικά χαρακτηριστικά (π.χ. ηθικός, δίκαιος, παρατηρητικός, διπλωμάτης, αυτάρκης), τις δεξιότητες (π.χ. οργάνωση, τεκμηρίωση, επικοινωνία, θέσπιση προτεραιοτήτων, παρουσίαση), τη γνώση αν και σε μικρότερο βαθμό (π.χ. κατανόηση των πολιτιστικών ηθών και εθίμων, ικανότητα να κρίνει αν κάτι είναι χρήσιμο και σωστό βασιζόμενος στην εμπειρία ή την εκπαίδευση) και σε μερικές περιπτώσεις, διαχείριση συγκρούσεων. 22 23

Το εκπαιδευτικό πακέτο οικοτουρισμού για αξιολογητές περιέχει, επίσης, ένα ξεχωριστό κεφάλαιο που αναφέρεται στις προσωπικές δεξιότητες των αξιολογητών, και ακόμη ένα που περιλαμβάνει ανάλυση των κριτηρίων του EETLS και της εφαρμογής τους μέσω των ηλεκτρονικών εργαλείων. Ειδικές εκπαιδευτικές ενότητες που καλύπτουν διάφορα θέματα Δεξιότητες αξιολογητή (προσωπικές δεξιότητες) Το EETLS Η διαδικασία αξιολόγησης του EETLS και το διαδικτυακό εργαλείο Δ3. Βιβλιοθήκη Καλών Πρακτικών Η βιβλιοθήκη καλών πρακτικών στοχεύει, μέσα από έναν αριθμό μελετών περιπτώσεων για κάθε μια από τις υπο-ομάδες των κριτηρίων και των δεικτών, να συνδέσει τα παραδείγματα καλών πρακτικών οικοτουρισμού με την πρακτική εφαρμογή των κριτηρίων του EETLS. H κάθε περίπτωση περιγράφεται, και το περιεχόμενο της καλής πρακτικής αναλύεται και συνδέεται με τα κριτήρια. Η Βιβλιοθήκη παρέχει δυνατότητες αναζήτησης μέσω λέξεωνκλειδιών, και συνδέεται με τα online εργαλεία αξιολόγησης που αναπτύχθηκαν από το ECOLNET. Μπορείτε να συμβουλευτείτε τις καλές πρακτικές μέσω: του κέντρου γνώσης της ιστοσελίδας του ECOLNET: http://www.ecotourism-network.eu της βιβλιοθήκης στη διαδικτυακή πλατφόρμα του EEN: http://ecolnet.ning.com/ της βάσης γνώσης του EEN στο DestiNet: http://destinet.eu/who-who/civil-society-ngos/european-ecotourism-network/good-practice 24 25

Παράρτημα 1 - Οι 4 ομάδες κριτηρίων του EETLS A - Ομάδα Κριτηρίων A.1 Σύστημα Διαχείρισης A.2 Νομική Συμμόρφωση A.3 Κατάρτιση των Εργαζομένων A.4 Ικανοποίηση των Πελατών A.5 Αντικειμενικό Μάρκετινγκ A.6 Σχεδιασμός και Κατασκευή Κτιρίων και Υποδομών A.6.1 Τοπική Ζωνοποίηση χρήσεων γης A.6.2 Σχεδιασμός και Χωροθέτηση A.6.3 Αειφόρος Κατασκευή A.6.4 Ανάγκες Ειδικής Πρόσβασης A.7 Ερμηνεία A.8 Συμμόρφωση των Δραστηριοτήτων με Ειδικούς Κανονισμούς σε Προστατευόμενες Περιοχές A.9 Αύξηση τη Ευαισθητοποίησης των Επισκεπτών του τουριστικού Προορισμού Δ - Ομάδα Κριτηρίων Δ.1 Κατανάλωση Αγαθών και Πόρων Δ.1.1 Πολιτική Αγορών Δ.1.2 Αναλώσιμα αγαθά Δ.1.3 Κατανάλωση Ενέργειας Δ.1.4 Κατανάλωση Νερού Δ.2 Λύματα/Διάθεση Απορριμμάτων Δ.2.1 Υγρά Απόβλητα Δ.2.2 Διάθεση στερεών αποβλήτων Δ.2.3 Επιβλαβείς Ουσίες Δ.2.4 Άλλοι Ρύποι Δ.3 Άγρια Ζωή και Βιοποικιλότητα Δ.3.1 Είδη Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας Δ.3.2 Άγρια Ζώα σε αιχμαλωσία Δ.3.3 Διαμόρφωση Τοπίου Δ.3.4 Προστασία της Βιοποικιλότητας Δ.3.5 Αλληλεπιδράσεις με την Άγρια Ζωή B - Ομάδα Κριτηρίων B.1 Ανάπτυξη της Τοπικής Κοινωνίας B.2 Τοπική Απασχόληση B.3 «Υπεύθυνο Εμπόριο» (Fair Trade) B.4 Τοπικοί Επιχειρηματίες B.5 Τοπικές Κοινωνίες B.6 Εκμετάλλευση B.7 Προσλήψεις χωρίς Διακρίσεις B.8 Προστασία των Εργαζομένων B.9 Βασικές Υπηρεσίες Γ - Ομάδα Κριτηρίων Γ.1 Πολιτιστικός Κώδικας Συμπεριφοράς Γ.2 Ιστορικά Κειμήλια Γ.3 Προστασία των Χώρων Ενδιαφέροντος Γ.4 Ενσωμάτωση του Πολιτισμού 26 27

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 - Εκπαιδευτικό πακέτο οικοτουρισμού για επιχειρήσεις ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 - Επαφές και Σύνδεσμοι Εισαγωγή στα εκπαιδευτικά πακέτα (για επιχειρήσεις) Τα ακόλουθα εκπαιδευτικά πακέτα περιλαμβάνουν μια σειρά θεμάτων που συνδέονται με τρεις βασικούς τομείς 1. Δημιουργία και διοίκηση της επιχείρησής σας. 1.1 Είναι ο Οικοτουρισμός ο δρόμος προς τα εμπρός 1.2 Πώς να συντάξετε ένα επιχειρηματικό σχέδιο 1.3 Το δίκαιο και η επιχείρηση σας 1.4 Τεκμηρίωση της επιχείρησής σας 1.5 Η ηθική και η επιχείρησή σας 1.6 Διεύθυνση προσωπικού 1.7 Υγεία και ασφάλεια στην εργασία 1.8 Το μάρκετινγκ της επιχείρησής σας 1.9 Ο ρόλος της πιστοποίησης και των βραβείων στην επιχείρησή σας 1.10 Συμμετοχή της τοπικής κοινότητας και του πληθυσμού 1.11 Ανταπόδοση στην κοινότητα 1.12 Υποστηρίζοντας τη Βιοποικιλότητα 2. Οι υπηρεσίες σας και οι πελάτες σας. 2.1 Αντιμετώπιση των απαιτήσεων των πελατών 2.2 Ξενάγηση και ερμηνεία 2.3 Ο ρόλος των σχολίων των πελατών 2.4 Συστήματα ανταπόδοσης επισκεπτών 2.5 Υγεία & Ασφάλεια και εκτίμηση κινδύνου 2.6 Εστίαση 2.7 Τουρισμός Δραστηριοτήτων Οι εταίροι του ECOLNET Κέντρο Αναπτυξιακών Μελετών-PRISMA Επικοινωνία: Φούλη Παπαγεωργίου foulipapageorgiou@prismanet.gr http://www.prismanet.gr ECOTRANS e.v Επικοινωνία: Herbert Hamele herbert.hamele@ecotrans.de http://www.ecotrans.org ECEAT Επικοινωνία: Naut Kusters n.kusters@eceat-projects.org http://www.eceat-projects.org Association of Ecotourism in Romania Επικοινωνία: Andrei Blumer andrei.blumer@eco-romania.ro http://www.eco-romania.ro Estonian University of Life Sciences Επικοινωνία: Lea Sudakova lea.sudakova@emu.ee http://www.emu.ee Università Napier di Edinburgo Επικοινωνία: Kathy Velander K.Velander@napier.ac.uk http://www.napier.ac.uk Ελλάδα Γερμανία Ολλανδία ρουμανία Εσθονία Ηνωμένο Βασίλειο 3. Αειφόρες επιχειρηματικές πρακτικές 3.1 Διευθύνοντας μία αειφόρο επιχείρηση 3.2 Περιβαλλοντική νομοθεσία και κώδικες πρακτικής 3.3 Εκτίμηση περιβαλλοντικών και κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων 3.4 Αειφόρος σχεδιασμός και κατασκευή κτιρίων και εγκαταστάσεων 3.5 Πολιτική αγορών της επιχείρησής σας 3.6 Περιβαλλοντικά ευαίσθητη επιχειρηματική λειτουργία και φιλοξενία PAN Parks Foundation Επικοινωνία: Louis Frankenhuis louisfrankenhuis@yahoo.com http://www.panparks.org/ CTS - Dipartimento Turismo Sostenibile Επικοινωνία: Micaela Solinas msolinas@cts.it http://www.ctsassociazione.it Ολλανδία ιταλία 28 29

imaginary srl Επικοινωνία: Luca Rioli luca.rioli@i-maginary.it http://www.i-maginary.it/ ιταλία ECOTONO Επικοινωνία: Amanda Guzman aguzman@ecotono.es http://www.ecotono.es ισπανία Silvacultura ltd Επικοινωνία: Pekka Alhojärvi pekka.alhojarvi@silvacultura.com http://www.silvacultura.com φινλανδία Estonian Ecotourism Association Επικοινωνία: Aivar Ruukel aivar.ruukel@gmail.com http://www.ecotourism.ee Εσθονία Κύριοι σύνδεσμοι (links) του ECOLNET http://www.ecotourism-network.eu Η ιστοσελίδα του προγράμματος ECOLNET http://ecolnet.ning.com - Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Οικοτουρισμού http://destinet.eu/who-who/civil-society-ngos/european-ecotourism-network - Η βάση γνώσης του Ευρωπαϊκού Δικτύου Οικοτουρισμού στο DestiNet http://data.prismanet.gr/ecolnet-case-studies/search_form.php - Η βιβλιοθήκη Καλών Πρακτικών http://eetls.eu - Η εκπαιδευτική πλατφόρμα οικοτουρισμού 30 31