Πολεοδομικές ρυθμίσεις για τα φωτοβολταϊκά Σεπτέμβριος 2007 Σύντομα αναμένεται μία κοινή υπουργική απόφαση που θα βάζει μια τάξη σε ότι αφορά την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών συστημάτων σε κτίρια και οικόπεδα, αφού μέχρι σήμερα υπάρχει μεγάλη ασάφεια και τα κατά τόπους πολεοδομικά γραφεία αδυνατούν να γνωμοδοτήσουν για τα περισσότερα έργα. Παρακάτω συνοψίζουμε κάποια βασικά θέματα που ήδη καλύπτονται από την ισχύουσα νομοθεσία. 1. Χρειάζεται οικοδομική άδεια για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών; Σύμφωνα με το Ν. 2941/01 (αρθ. 2, παρ. 7), που αφορά στην απλοποίηση διαδικασιών ίδρυσης εταιριών, αδειοδότησης ΑΠΕ και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ 201Α, 13/9/2001), για την εγκατάσταση ηλιακών σταθμών και ανεμογεννητριών δεν απαιτείται η έκδοση οικοδομικής άδειας, αλλά θεώρηση που χορηγείται από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου... Δεν απαλλάσσονται από την υποχρέωση έκδοσης οικοδομικής άδειας οι δομικές κατασκευές όπως τα οικήματα στέγασης του εξοπλισμού ελέγχου και των μετασχηματιστών. Σημειωτέον, ότι σε κτιριακές εφαρμογές δεν χρειάζεται καν η κατασκευή ειδικού οικήματος για τους αντιστροφείς, αφού λόγω μικρού μεγέθους αυτοί τοποθετούνται συνήθως δίπλα στον ηλεκτρικό πίνακα του κτιρίου. Στις λίγες ειδικές περιπτώσεις που θα απαιτηθεί έκδοση οικοδομικής άδειας ανέγερσης ή νομιμοποίησης εγκατάστασης Α.Π.Ε. δεν απαιτείται έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (Ε.Π.Α.Ε.), εκτός αν η εγκατάσταση προβλέπεται να γίνει σε παραδοσιακούς οικισμούς ή περιοχές www.helapco.gr
ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, που προστατεύονται ως προς την πολεοδομική ανάπτυξη από ειδικά διατάγματα (Ν. 2941/01, ΦΕΚ 201Α, 13/9/2001, αρθ. 2, παρ. 7). 2. Κατασκευές πάνω από το κτίριο Σύμφωνα με το άρθρο 255 του ΓΟΚ ( Κατασκευές πάνω από το κτίριο - άρθρο 16 Ν. 1577/1985): 1. Πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της περιοχής και μέσα στο ιδεατό στερεό, όπως ορίζεται στην παρ. 6 του άρθρου 250 επιτρέπονται: α) καπνοδόχοι, αγωγοί αερισμού, καπνοσυλλέκτες, εγκαταστάσεις ηλιακών συστημάτων, πύργοι ψύξης και δοχεία διαστολής θέρμανσης ή κλιματισμού και αντλίες θερμότητας που κατασκευάζονται κατά το άρθρο 444. 3. Μπορούν τα φωτοβολταϊκά να μπουν σε ακάλυπτο χώρο οικοπέδου; Ναι. Το άρθρο 14 του Ν.2831/2000, ΦΕΚ 140Α, 13/6/2000, Τροποποίηση των διατάξεων του Ν. 1577/1985 Γενικός Πολεοδομικός Κανονισμός και άλλες πολεοδομικές διατάξεις, αναφέρει πως στους ακάλυπτους χώρους οικοπέδου επιτρέπονται εγκαταστάσεις παθητικών ή ενεργητικών ηλιακών συστημάτων, καθώς και αντιθορυβικών συστημάτων που κατασκευάζονται σύμφωνα με τους κανονισμούς που εκδίδονται σε εφαρμογή του άρθρου 26 μετά από ενεργειακή ή ακουστική μελέτη αντίστοιχα και έγκριση της αρμόδιας ΕΠΑΕ ως προς τη μορφολογική ένταξη στο χώρο. Στο άρθρο 1 του εν λόγω νόμου, ξεκαθαρίζεται ρητά πως τα φωτοβολταϊκά είναι ενεργητικά ηλιακά συστήματα. 4. Μπορούν τα φωτοβολταϊκά να τοποθετηθούν ως σκίαστρα σε κτίρια; Σύμφωνα με το άρθρο 11 (παρ. 6) του ΓΟΚ, στις όψεις του κτιρίου επιτρέπονται αρχιτεκτονικές προεξοχές και αρχιτεκτονικά στοιχεία μέγιστου πλάτους 0,40 μ., καθώς και σκίαστρα του ιδίου πλάτους ελαφράς κατασκευής, σταθερά ή κινητά (οριζόντια, κατακόρυφα ή κεκλιμένα) Πλάτος μεγαλύτερο από 0,40 μ. και έως το μέγιστο επιτρεπόμενο πλάτος εξώστη μπορεί να επιτραπεί μόνο ύστερα από γνώμη της ΕΠΑΕ. 2
Η διάταξη αυτή δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην πράξη, αφού όλα σχεδόν τα φωτοβολταϊκά πλαίσια έχουν πλάτος μεγαλύτερο από 0,40 μ. Αυτό σημαίνει ότι η ενσωμάτωσή τους στο κτίριο απαιτεί έγκριση της ΕΠΑΕ, γεγονός που συνεπάγεται σημαντικές καθυστερήσεις (έως και αρκετών μηνών σε ορισμένες περιπτώσεις) για μία εγκατάσταση που απαιτεί λίγες μόνο ώρες για να ολοκληρωθεί. 5. Σε ποιες περιοχές επιτρέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών; Σύμφωνα με την ΚΥΑ 19500/2004 (ΦΕΚ 1671 Β /11.11.2004, Τροποποίηση και συμπλήρωση της αντιστοίχισης των δραστηριοτήτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τους βαθμούς όχλησης που αναφέρονται στην πολεοδομική νομοθεσία ), επιτρέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, εντός ορίων οικισμών με πληθυσμό μικρότερο των 2.000 κατοίκων ή οικισμών προϋφισταμένων του 1923, καθώς και σε εκτός σχεδίου περιοχές, ενώ επιτρέπεται να εγκαθίστανται και σε παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά τμήματα πόλεων και διατηρητέα κτίρια ύστερα από έγκριση της αρμόδιας ΕΠΑΕ ως προς την ένταξή τους στο χώρο. 6. Οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί πρέπει να εγκαθίστανται σε συγκεκριμένες αποστάσεις από οικισμούς; Σύμφωνα με την ΚΥΑ 19500/2004 (ΦΕΚ 1671 Β /11.11.2004, Τροποποίηση και συμπλήρωση της αντιστοίχισης των δραστηριοτήτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τους βαθμούς όχλησης που αναφέρονται στην πολεοδομική νομοθεσία ), φωτοβολταϊκοί σταθμοί ισχύος έως 500 κιλοβάτ (kwp) ορίζονται ως μη οχλούσες εγκαταστάσεις, ενώ οι μεγαλύτερης ισχύος σταθμοί ορίζονται ως χαμηλής όχλησης. Ως εκ της υπαγωγής τους από το νόμο σε δραστηριότητες μη οχλούσες ( 500 kwp) ή χαμηλής όχλησης (>500 kwp), οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί δεν υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 7 του Π.Δ. της 24-4/3-5-1985 (ΦΕΚ 181Δ) το οποίο προβλέπει ότι εντός των οριοθετημένων οικισμών, καθώς και εντός περιμετρικής ζώνης που εκτείνεται έως απόσταση 500 μέτρων από τα καθορισμένα όριά τους, όπως αυτά ισχύουν, απαγορεύεται η ανέγερση βιομηχανικών ή βιοτεχνικών εγκαταστάσεων μέσης και υψηλής όχλησης. Άλλωστε, τα φωτοβολταϊκά είναι μία τεχνολογία που κατ εξοχήν ενσωματώνεται σε κτίρια και θα ήταν οξύμωρος ο καθορισμός ζωνών απαγόρευσης των φωτοβολταϊκών σε κτίρια και οικισμούς. 3
7. Τι όροι ισχύουν για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε οικόπεδα; Σύμφωνα με το Ν. 2941/01 (αρθ. 2, παρ. 7), που αφορά στην απλοποίηση διαδικασιών ίδρυσης εταιριών, αδειοδότησης ΑΠΕ και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ 201Α, 13/9/2001), τα έργα ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας υπάγονται στις περί βιομηχανικών εν γένει εγκαταστάσεων διατάξεις του άρθρου 4 του από 24.5.1985 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 270 Δ) για την εκτός σχεδίων πόλεων δόμηση, καθώς και σε κάθε άλλη ειδική διάταξη του ίδιου προεδρικού διατάγματος, που αφορά σε έργα της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού Α.Ε., ανεξάρτητα από το φορέα υλοποίησης τους. Η εξομοίωση με τα έργα της ΔΕΗ γίνεται γιατί ο ίδιος νόμος ορίζει πως τα έργα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα έργα δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, κατασκευής υποσταθμών και εν γένει κάθε κατασκευής που αφορά την υποδομή και εγκατάσταση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, χαρακτηρίζονται ως δημόσιας ωφέλειας, ανεξάρτητα από το φορέα υλοποίησής τους. Οι όροι και περιορισμοί δόμησης των γηπέδων για την ανέγερση φωτοβολταϊκών πάρκων θα καθοριστούν από την αναμενόμενη υπουργική απόφαση. Συνοψίζοντας Για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε κτίρια και γήπεδα: - Δεν απαιτείται οικοδομική άδεια. - Δεν απαιτείται έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (Ε.Π.Α.Ε.), εκτός αν η εγκατάσταση προβλέπεται να γίνει σε παραδοσιακούς οικισμούς ή περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. - Επιτρέπεται παρέκκλιση πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της περιοχής. - Επιτρέπεται η τοποθέτηση σε ακάλυπτο χώρο οικοπέδου μετά από έγκριση της Ε.Π.Α.Ε. 4
- Η χρήση των φωτοβολταϊκών ως σκιάστρων με πλάτος μεγαλύτερο των 0,40 μ επιτρέπεται μετά από έγκριση της Ε.Π.Α.Ε. Θα πρέπει να υπάρξει σχετική ρύθμιση η οποία να επιτρέπει την απρόσκοπτη χρήση των φωτοβολταϊκών ως σκιάστρων ανεξαρτήτως πλάτους. - Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών επιτρέπεται σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, εντός ορίων οικισμών με πληθυσμό μικρότερο των 2.000 κατοίκων ή οικισμών προϋφισταμένων του 1923, καθώς και σε εκτός σχεδίου περιοχές, ενώ επιτρέπεται να εγκαθίστανται και σε παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά τμήματα πόλεων και διατηρητέα κτίρια. - Δεν απαιτούνται αποστάσεις από οικισμούς αφού όλα τα φωτοβολταϊκά ανεξαρτήτως μεγέθους χαρακτηρίζονται ως μηδενικής ή χαμηλής όχλησης. - Τα φωτοβολταϊκά θεωρούνται έργα δημόσιας ωφέλειας ανεξάρτητα από το φορέα υλοποίησής τους. - Τα φωτοβολταϊκά δεν προσμετρώνται στην κάλυψη του οικοπέδου (για τα εντός σχεδίου οικόπεδα). 5