ΧΗΜΕIΑ A Εξαμήνου ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΑΕΝ ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΥ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΝΙΗΛ ΠΛΑΪΝΑΚΗΣ ΧΗΜΕIΑ A Εξαμήνου ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ 1.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Μείγματα, ομογενή ( διαλύματα ), ετερογενή, διαλύματα, ιοντικά, μοριακά, διαλύτης, διαλυμένη ουσία, περιεκτικότητα διαλύματος, περιεκτικότητα % κ.β., % κ.ο., γραμμομοριακότητα κ.ο., γραμμομοριακότητα κ.β., κανονικότητα κ.ο., γραμμομοριακό κλάσμα, διαλυτότητα ουσίας, εκφράσεις διαλυτότητας, διάλυμα κορεσμένο, ακόρεστο, υπέρκορο. Γραμμοϊσοδύναμο οξέος, βάσης, άλατος, ως προς την αντίδραση της διπλής αντικατάστασης. Γραμμοϊσοδύναμο ιόντος ως προς την αντίδραση της οξειδοαναγωγής. 1.2 Να περιγράψετε τι ακριβώς θα συμβεί εάν προσθέσουμε ένα κρύσταλλο της ίδιας διαλυμένης ουσίας : α) μέσα σε ακόρεστο διάλυμα β) μέσα σε κορεσμένο διάλυμα 1.3 Να εξηγήσετε πως θα μεταβληθεί η περιεκτικότητα του διαλύματος ως προς τη διαλυμένη ουσία όταν μέσα σε αυτό προσθέσουμε : α) επί πλέον ποσότητα από την ίδια διαλυμένη ουσία β) επί πλέον ποσότητα διαλύτη γ) μια ποσότητα άλλης διαφορετικής ουσίας η οποία δε μεταβάλλει τον όγκο του διαλύματος. 1.4 Να αναφέρετε τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται καθώς και τον τρόπο που επιδρούν : α) η διαλυτότητα των στερεών στα υγρά β) η διαλυτότητα των αερίων στα υγρά 1.5 Διάλυμα μάζας 160 g είναι κορεσμένο σε ουσία Α και βρίσκεται στους 60 βαθμούς Κελσίου. Ψύχουμε το διάλυμα στους 36 βαθμούς Κελσίου. Με βάση το παρακάτω διάγραμμα, που δείχνει την εξάρτηση της διαλυτότητας από τη θερμοκρασία : α) Να προσδιορίσετε τη φύση της διαλυμένης ουσίας β) Να υπολογίσετε την ποσότητα της ουσίας που θα κατακαθίσει σαν ίζημα. Διαλυτότητα της ουσίας Α ως προς τη θερμοκρασία Διαλυτότητα % w / w 60 50 40 30 20 10 0 0 10 20 30 40 50 60 70 Θερμοκρασία ( C )

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΤΑΣΗ ΑΤΜΩΝ 2.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Τάση ατμών ουσίας, γραμμομοριακό κλάσμα, προσθετικές ιδιότητες. 2.2 Να γράψετε το νόμο του Ραούλ και να εξηγήσετε τα μεγέθη. 2.3 Να περιγράψετε πλήρως τα φαινόμενα που συμβαίνουν από τη στιγμή που σε απολύτως κενό δοχείο εισάγουμε ποσότητα υγρού, μέχρι την τελική ( μόνιμη ) κατάσταση, διακρίνοντας περιπτώσεις. 2.4 Να αναφέρετε τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η τάση ατμών μιας ουσίας καθώς και τον τρόπο με τον οποίο επιδρούν. 2.5 Σε κλειστό δοχείο επικρατεί δυναμική ισορροπία μεταξύ μιας υγρής ουσίας και των ατμών της. Να περιγράψετε ακριβώς τι θα συμβεί όταν : α) Αυξήσουμε τον όγκο του δοχείου, κρατώντας σταθερή τη θερμοκρασία β) Αυξήσουμε τη θερμοκρασία, κρατώντας σταθερό τον όγκο του δοχείου. 2.6 Στο παρακάτω σχήμα παριστάνονται οι συναρτήσεις της τάσης των ατμών ενός υδατικού διαλύματος ζάχαρης και του καθαρού νερού, σε σχέση με η θερμοκρασία. α) Να αναφέρετε τι δείχνει κάθε καμπύλη β) Να βρείτε το κανονικό ( σε πίεση 1 atm ) σημείο ζέσεως του διαλύματος γ) Να σημειώσετε πάνω στο διάγραμμα την ανύψωση ΔΘ b του σημείου ζέσεως. P ατμών (atm) 1 Α Β 100 Θ ( C )

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΑΝΥΨΩΣΗ ΣΗΜΕΙΟΥ ΖΕΣΗΣ - ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ ΣΗΜΕΙΟΥ ΠΗΞΗΣ 3.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Ζεσεοσκοπία, κρυοσκοπία. 3.2 Να γράψετε το νόμο της ζεσεοσκοπίας και της κρυοσκοπίας και να εξηγήσετε τα μεγέθη. 3.3 Γνωρίζουμε ότι η ζεσεοσκοπική(και η κρυοσκοπική) σταθερή ενός διαλύτη δεν εξαρτάται από τη διαλυμένη ουσία. Το περιμέναμε αυτό, ναι ή όχι ; Να εξηγήσετε. 3.4 Να αναφέρετε τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες ισχύει ο νόμος της ζεσεο(κρυο)σκοπίας. 3.5 Να χαρακτηρίσετε κάθε μια από τις προτάσεις που ακολουθούν σαν σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) και όπου χρειάζεται να αιτιολογήσετε τον χαρακτηρισμό σας : α) Υδατικό διάλυμα γλυκόζης αραιώνεται με νερό, με αποτέλεσμα να μεγαλώσει το σημείο ζέσεως. β) Όσο διαρκεί ο βρασμός μιας καθαρής ουσίας, σε ανοικτό δοχείο, η θερμοκρασία παραμένει σταθερή. γ) Όσο διαρκεί ο βρασμός ενός διαλύματος ζάχαρης, σε ανοικτό δοχείο, η θερμοκρασία παραμένει σταθερή. δ) Διάλυμα γλυκόζης, που έχει Μ 1 = 180, με περιεκτικότητα 1 % κ.β. σε νερό βράζει στην ίδια θερμοκρασία με διάλυμα ζάχαρης, που έχει Μ 2 = 342, με περιεκτικότητα 1 % κ.β. σε νερό. ε) Υδατικό διάλυμα γλυκόζης αραιώνεται με νερό, με αποτέλεσμα να μεγαλώσει το σημείο πήξεως. στ) 8 mol γλυκόζης τα διαλύουμε σε 500 λίτρα νερό και έτσι φτιάχνουμε διάλυμα Α. 8 mol ουρίας τα διαλύουμε σε 500 λίτρα νερό και έτσι φτιάχνουμε διάλυμα Β. Άρα συμπεραίνουμε ότι και τα δύο διαλύματα έχουν το ίδιο σημείο πήξεως. ζ) 8 γραμμάρια γλυκόζης τα διαλύουμε σε 500 λίτρα νερό και έτσι φτιάχνουμε διάλυμα Α. 8 γραμμάρια ουρίας τα διαλύουμε σε 500 λίτρα νερό και έτσι φτιάχνουμε διάλυμα Β. Άρα συμπεραίνουμε ότι και τα δύο διαλύματα έχουν το ίδιο σημείο πήξεως. η) Αναμειγνύουμε ίσες μάζες δύο υδατικών διαλυμάτων, το ένα ζάχαρης που είχε σημείο βρασμού 101 βαθμούς Κελσίου, το άλλο γλυκόζης που είχε σημείο βρασμού 102 βαθμούς Κελσίου και έτσι προκύπτει διάλυμα που βράζει στους 103 βαθμούς Κελσίου. 3.6 Δίνονται τέσσερα διαλύματα Α, Β, Γ, Δ. Το Α περιέχει 5 g ζάχαρης και 20 g νερό. Το Β περιέχει 40 g ζάχαρης και 60 g νερό. Το Γ περιέχει 3 g ζάχαρης και 12 g νερό. Το Δ περιέχει 20 g ζάχαρης και 40 g νερό. α) Να βρείτε εκείνο που έχει το μεγαλύτερο σημείο πήξεως β) Να βρείτε εκείνο που έχει το μεγαλύτερο σημείο βρασμού γ) Να γράψετε εκείνα που έχουν το ίδιο σημείο βρασμού δ) Εάν αναμείξουμε τα διαλύματα Α και Γ θα προκύψει διάλυμα Ε. Να συγκρίνετε τα σημεία βρασμού των Ε και Β. 3.6 Εάν θέλουμε να αγοράσουμε το φθηνότερο αντιπηκτικό για το ψυγείο του αυτοκινήτου μας, ποιο από τα παρακάτω θα προτιμούσαμε ; α) Γλυκόλη C 2 H 4 (OH) 2 β) Γλυκερίνη C 3 H 5 (OH) 3 Δίνεται ότι 1 κιλό γλυκόλη και 1 κιλό γλυκερίνη έχουν την ίδια τιμή.

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΩΣΜΩΤΙΚΗ ΠΙΕΣΗ 4.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Όσμωση, οσμωτική πίεση. 4.2 Να περιγράψετε το φαινόμενο της ώσμωσης. 4.3 Να αναπτύξετε τη βιολογική σημασία του φαινομένου της ώσμωσης. 4.4 Να εξηγήσετε με παράδειγμα πως μπορούμε να πραγματοποιήσουμε την αναστολή της ώσμωσης. 4.5 Να εξηγήσετε με παράδειγμα τι είναι η αντίστροφη ώσμωση και να περιγράψετε μια εφαρμογή της. 4.6 Να δείξετε ότι ο νόμος που διέπει την ώσμωση έχει κοινά στοιχεία με την καταστατική εξίσωση των ιδανικών αερίων. 4.7 Να αναφέρετε και να ερμηνεύσετε τις αποκλίσεις που παρατηρούνται από τις προσθετικές ιδιότητες. 4.8 Να περιγράψετε τι ακριβώς συμβαίνει όταν φέρουμε σε επαφή δύο μοριακά διαλύματα διαφορετικών συγκεντρώσεων, δια μέσου μιας ημιπερατής μεμβράνης. 4.9 Να περιγράψετε τι ακριβώς συμβαίνει όταν φέρουμε σε επαφή ένα μοριακό διάλυμα με τον καθαρό διαλύτη του, δια μέσου μιας ημιπερατής μεμβράνης. 4.10 Από τα παρακάτω διαλύματα, που βρίσκονται στους 27 βαθμούς Κελσίου, να βρείτε εκείνο που έχει τη μεγαλύτερη ωσμωτική πίεση : α) Διάλυμα γλυκόζης ( C 6 H 12 O 6 ) με περιεκτικότητα 5 % w/v β) Διάλυμα ουρίας ( CH 4 N 2 O ) με περιεκτικότητα 5 % w/v γ) Διάλυμα ζάχαρης ( C 12 H 22 O 11 ) με περιεκτικότητα 5 % w/v 4.11 Δίνονται τρία διαλύματα ζάχαρης Α, Β, Γ με συγκεντρώσεις 0,2 Μ, 0,3 Μ και 0,1 Μ αντίστοιχα. α) Να περιγράψετε τι θα συμβεί εάν φέρουμε σε επαφή, δια μέσου μιας ημιπερατής μεμβράνης, το Α με το Β καθώς και το Α με το Γ β) Εάν αναμείξουμε ίσους όγκους από τα διαλύματα Β και Γ θα προκύψει διάλυμα Δ. Να περιγράψετε τι θα συμβεί εάν φέρουμε σε επαφή, δια μέσου μιας ημιπερατής μεμβράνης, το Δ με το Α, το Δ με το Β καθώς και το Δ με το Γ. 4.12 Να χαρακτηρίσετε κάθε μια από τις προτάσεις που ακολουθούν σαν σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) και όπου χρειάζεται να αιτιολογήσετε τον χαρακτηρισμό σας : α) Εάν σε διάλυμα γλυκόζης, σε σταθερή θερμοκρασία, διαλύσουμε νέα ποσότητα γλυκόζης, τότε η ωσμωτική πίεση του διαλύματος αυξάνεται. β) Εάν, σε σταθερή θερμοκρασία, αναμείξουμε ίσους όγκους από δύο διαλύματα γλυκόζης με ωσμωτικές πιέσεις 2 atm και 3 atm αντίστοιχα, τότε θα προκύψει διάλυμα με ωσμωτική πίεση 6 atm. γ) Εάν θερμάνουμε ένα διάλυμα γλυκόζης, τότε η ωσμωτική του πίεση αυξάνεται. δ) Το φαινόμενο της ώσμωσης συμβαίνει ανεξάρτητα από τη φύση της διαλυμένης ουσίας.

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΕΣ 5.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Ηλεκτρολυτικό διάλυμα, ηλεκτρόλυση, ηλεκτρολύτες, οξέα, βάσεις, άλατα κατά Arrhenius, οξέα και βάσεις κατά Βronsted και Lowry, οξέα και βάσεις κατά Lewis. 5.2 Να δείξετε με παράδειγμα ή με συγκεκριμένη χημική αντίδραση την ιδιότητα ή χημική συμπεριφορά ενός σώματος ως : α) οξέος, βάσης κατά Arrhenius β) οξέος, βάσης κατά Βronsted και Lowry γ) οξέος, βάσης κατά Lewis. 5.3 Να περιγράψετε το μηχανισμό δημιουργίας ιόντων σε υδατικό διάλυμα, διακρίνοντας δύο ξεχωριστές περιπτώσεις ( ιοντικές -ομοιοπολικές ενώσεις ). 5.4 Να αναφέρετε τα χαρακτηριστικά εκείνα σημεία που δείχνουν ότι με τις νεότερες αντιλήψεις για οξέα και βάσεις διευρύνονται οι έννοιες των όρων «οξύ» και «βάση». ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Η ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ 6.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Φαινόμενα, φυσικά φαινόμενα, χημικά φαινόμενα, χημική αντίδραση, θερμότητα, εξώθερμες χημικές αντιδράσεις, ενδόθερμες χημικές αντιδράσεις, μοριακές αντιδράσεις, ιοντικές αντιδράσεις, οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις, μεταθετικές αντιδράσεις ( μη οξειδοαναγωγικές ), χημική κινητική, ενέργεια ενεργοποίησης, καταλύτες, 6.2 Να αναφέρετε τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η ταχύτητα μιας χημικής αντίδρασης καθώς και τον τρόπο με τον οποίο επιδρούν. 6.3 Να αναφέρετε τα κυριότερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της δράσης των καταλυτών. 6.4 Δίνεται η αντίδραση Α Β. Στο παρακάτω σχήμα παριστάνονται οι συναρτήσεις της συγκέντρωσης των Α και Β σε σχέση με το χρόνο, σε θερμοκρασία Τ. α) Να αναφέρετε με αιτιολόγηση τι δείχνει κάθε καμπύλη β) Να σχεδιάσετε στο ίδιο διάγραμμα τις καμπύλες που θα παίρναμε σε θερμοκρασία : β 1 ) Τ 1 < Τ β 1 ) Τ 2 > Τ C(mol/L) 1 2 t(s)

6 6.5 Δίνεται η μονόδρομη αντίδραση 2Α + 3Β Γ + 4Δ όλα αέρια. Εισάγουμε σε δοχείο n mol από το Α και n mol από το Β, σε σταθερή θερμοκρασία. Να χαρακτηρίσετε κάθε μια από τις προτάσεις που ακολουθούν σαν σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) και όπου δει να αιτιολογήσετε τον χαρακτηρισμό σας : α) Σε όλη τη διάρκεια της αντίδρασης η συγκέντρωση του Α αυξάνεται β) Σε όλη τη διάρκεια της αντίδρασης η συγκέντρωση του Β αυξάνεται γ) Σε όλη τη διάρκεια της αντίδρασης η συγκέντρωση του Γ αυξάνεται δ) Στο τέλος της αντίδρασης η συγκέντρωση του Α μηδενίζεται ε) Στο τέλος της αντίδρασης η συγκέντρωση του Β μηδενίζεται στ) Σε όλη τη διάρκεια της αντίδρασης η πίεση παραμένει σταθερή 6.6 Με δεδομένο ότι αύξηση θερμοκρασίας κατά 10 βαθμούς Κελσίου διπλασιάζει την ταχύτητα μιας χημικής αντίδρασης να υπολογίσετε την ταχύτητα μιας αντίδρασης στους 90 βαθμούς Κελσίου, όταν στους 30 βαθμούς Κελσίου είναι 10 mol/ls. 6.7 Να χαρακτηρίσετε κάθε μια από τις προτάσεις που ακολουθούν σαν σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) και όπου δει να αιτιολογήσετε τον χαρακτηρισμό σας : α) Η ταχύτητα μιας αντίδρασης αυξάνει με την πάροδο του χρόνου β) Η αύξηση της θερμοκρασίας αυξάνει και τις εξώθερμες και τις ενδόθερμες χημικές αντιδράσεις γ) Η αύξηση της θερμοκρασίας αυξάνει μόνο τις εξώθερμες χημικές αντιδράσεις δ) Η αύξηση της θερμοκρασίας αυξάνει μόνο τις ενδόθερμες χημικές αντιδράσεις ε) Σύρμα από τσίγκο( ψευδάργυρο) αντιδρά ταχύτερα με υδροχλωρικό οξύ από ότι η σκόνη από τσίγκο. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ 7.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Εξώθερμες χημικές αντιδράσεις, ενδόθερμες χημικές αντιδράσεις, χημική ενέργεια, θερμότητα, θερμότητα αντίδρασης, θερμότητα σχηματισμού, θερμότητα καύσης, πρότυπη ενθαλπία σχηματισμού, πρότυπη ενθαλπία καύσης. 7.2 Να διατυπώσετε το νόμο των Lavoisier και Laplace. 7.3 Να διατυπώσετε τον βασικό νόμο του Hess καθώς και το γενικευμένο νόμο του Hess ( αξίωμα αρχικής και τελικής κατάστασης ). 7.4 Να χαρακτηρίσετε κάθε μια από τις προτάσεις που ακολουθούν σαν σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) και όπου χρειάζεται να αιτιολογήσετε τον χαρακτηρισμό σας : α) Οι αντιδράσεις που ελευθερώνουν ενέργεια, με τη μορφή θερμότητας λέγονται εξώθερμες β) Η ενθαλπία αντίδρασης στις εξώθερμες αντιδράσεις είναι αρνητική γ) Η πρότυπη ενθαλπία αναφέρεται σε πίεση 1 atm και θερμοκρασία 25 βαθμούς Κελσίου δ) Η πρότυπη ενθαλπία καύσης του υδρογόνου είναι αριθμητικά ίση με την πρότυπη ενθαλπία σχηματισμού του νερού ε) Η πρότυπη ενθαλπία καύσης του γραφίτη είναι αριθμητικά ίση με την πρότυπη ενθαλπία σχηματισμού του διοξειδίου του άνθρακα.

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ 8.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Αντιδράσεις ποσοτικές, αμφίδρομες, χημική ισορροπία, σταθερή χημικής ισορροπίας, ομογενής και ετερογενής χημική ισορροπία. 8.2 Να αναφέρετε τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η θέση της χημικής ισορροπίας ενός χημικού συστήματος καθώς και τον τρόπο με τον οποίο επιδρούν. 8.3 Να διατυπώσετε το νόμο δράσης των μαζών. 8.4 Να διατυπώσετε το γενικό νόμο σύμφωνα με τον οποίο οι παράγοντες επιδρούν στη χημική ισορροπία και στη συνέχεια να διατυπώσετε τον ίδιο νόμο έτσι όπως γράφεται για κάθε παράγοντα χωριστά. 8.5 Να δείξετε πως επιδρά κάθε παράγοντας χωριστά στη θέση της χημικής Ισορροπίας του συστήματος που περιέχει άζωτο, υδρογόνο, αμμωνία, όλα αέρια, που διέπεται από την αμφίδρομη αντίδραση : Ν 2 + 3Η 2 2ΝΗ 3 8.6 Να περιγράψετε τι ακριβώς συμβαίνει όταν σε κενό δοχείο εισάγουμε 1 mol Η 2 και 1 mol Ι 2 μέχρι να φθάσει το σύστημα σε μόνιμη κατάσταση. 8.7 Να χαρακτηρίσετε κάθε μια από τις προτάσεις που ακολουθούν σαν σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) και όπου χρειάζεται να αιτιολογήσετε τον χαρακτηρισμό σας : α) Στην κατάσταση χημικής ισορροπίας οι ταχύτητες των δύο αντίθετης φοράς αντιδράσεων είναι ίσες β) Στην κατάσταση χημικής ισορροπίας οι ποσότητες όλων των σωμάτων που συμμετέχουν είναι ίσες γ) Η κατάσταση της χημικής ισορροπίας είναι μία κατάσταση δυναμικής ισορροπίας δ) Οι μονόδρομες ή ποσοτικές αντιδράσεις χαρακτηρίζονται πάντοτε από μεγάλες ταχύτητες ενώ οι αμφίδρομες πάντοτε από μικρές ε) Η απόδοση μιας αμφίδρομης αντίδρασης είναι πάντοτε μικρότερη από τη μονάδα στ) Στην κατάσταση χημικής ισορροπίας οι συγκεντρώσεις όλων των σωμάτων που συμμετέχουν είναι ίσες ζ) Στην κατάσταση χημικής ισορροπίας, με σταθερές όλες τις συνθήκες, οι συγκεντρώσεις όλων των σωμάτων που συμμετέχουν παραμένουν σταθερές η) Η θέση της χημικής ισορροπίας της αντίδρασης Η 2 + Ι 2 2ΗΙ δεν μεταβάλλεται αν σε σταθερή θερμοκρασία αυξήσουμε τον όγκο του δοχείου θ) Η απόδοση μιας εξώθερμης αντίδρασης αυξάνει όταν αυξάνουμε τη θερμοκρασία ι) Η απόδοση μιας εξώθερμης αντίδρασης αυξάνει όταν προσθέσουμε τον κατάλληλο καταλύτη 8.8 Δίνεται η ισορροπία CO 2 (g) + C(s) 2CO(g) ( εξώθερμη ) Να αναφέρετε με αιτιολόγηση την κατεύθυνση προς την οποία θα μετατοπισθεί η θέση της χημικής ισορροπίας εάν : α) Αυξήσουμε τη θερμοκρασία β) Αυξήσουμε την πίεση, ελαττώνοντας τον όγκο του δοχείου γ) Προσθέσουμε στο δοχείο CO 2 (g) δ) Προσθέσουμε στο δοχείο CO(g) ε) Προσθέσουμε στο δοχείο C(s)

8 8.9 Δίνεται η ισορροπία COCl 2 (g) CO(g) + Cl 2 (g) ( εξώθερμη ) Να αναφέρετε με αιτιολόγηση την κατεύθυνση προς την οποία θα μετατοπισθεί η θέση της χημικής ισορροπίας εάν : α) Αυξήσουμε τη θερμοκρασία β) Αυξήσουμε την πίεση, ελαττώνοντας τον όγκο του δοχείου γ) Προσθέσουμε στο δοχείο COCl 2 (g) δ) Προσθέσουμε στο δοχείο CO(g) ε) Προσθέσουμε στο δοχείο Cl 2 (g) 8.10 Δίνεται η ισορροπία CO(g) + 2H 2 (g) CH 3 OH(g) ( εξώθερμη ) Α) Να αναφέρετε με αιτιολόγηση την κατεύθυνση προς την οποία θα μετατοπισθεί η θέση της χημικής ισορροπίας εάν : α) Αυξήσουμε τη θερμοκρασία β) Αυξήσουμε την πίεση, ελαττώνοντας τον όγκο του δοχείου γ) Προσθέσουμε στο δοχείο COCl 2 (g) δ) Προσθέσουμε στο δοχείο CO(g) ε) Προσθέσουμε στο δοχείο Cl 2 (g) Β) Ακόμη να εξηγήσετε με επιχειρήματα τον τρόπο με τον οποίο η αύξηση της θερμοκρασίας επηρεάζει : α) την ταχύτητα της αντίδρασης β) την απόδοση της αντίδρασης Γ) Τέλος να εξηγήσετε με αιτιολόγηση τον τρόπο με τον οποίο η αύξηση της πίεσης επηρεάζει : α) την ταχύτητα της αντίδρασης β) την απόδοση της αντίδρασης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΕΣ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ 9.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Βαθμός διάστασης ή ιονισμού οξέος ή βάσης, σταθερή διάστασης ασθενούς οξέος, ασθενούς βάσης, εξουδετέρωση. 9.2 Να αναφέρετε τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η διάσταση ενός ασθενούς οξέος ή μιας ασθενούς βάσης. 9.3 Να περιγράψετε τους μηχανισμούς δημιουργίας ιόντων, διακρίνοντας περιπτώσεις. 9.4 Κατά την αραίωση, σε σταθερή θερμοκρασία, ενός διαλύματος ασθενούς οξέος, ο βαθμός ιοντισμού του αυξάνει. 9.5 Κατά την αραίωση, σε σταθερή θερμοκρασία, ενός διαλύματος της ασθενούς βάσης ΝΗ 3, ο βαθμός ιοντισμού της αυξάνει.

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΝΕΡΟΥ - ΡΗ ΔΕΙΚΤΕΣ 10.1 Να δώσετε τους ορισμούς : PH, ρυθμιστικά διαλύματα, δείκτες. 10.2 Να περιγράψετε την διάσταση του νερού. 10.3 Να εξάγετε τον τύπο που δίνει τη σχέση μεταξύ της τιμής του PH ενός διαλύματος ασθενούς οξέος ή βάσης σε συνάρτηση με το λόγο των συγκεντρώσεων των αδιάστατων μορίων του προς τα χαρακτηριστικά του ιόντα και να κάνετε την αντίστοιχη γραφική παράσταση. 10.4 Να εξάγετε τον τύπο που δίνει τη σχέση μεταξύ της τιμής του βαθμού διάστασης ή ιοντισμού ενός ασθενούς οξέος ή βάσης σε συνάρτηση με την αρχική του συγκέντρωση C και να κάνετε την αντίστοιχη γραφική παράσταση. 10.5 Να εξάγετε τη σχέση που συνδέει το PH με το POH. 10.6 Yδατικό διάλυμα οξέος που έχει PH = 3 το αραιώνουμε συνεχώς με νερό. Να βρείτε την τελική τιμή του PH. 10.7 Yδατικό διάλυμα βάσης που έχει PH = 10 το αραιώνουμε συνεχώς με νερό. Να βρείτε την τελική τιμή του PH. 10.8 Να χαρακτηρίσετε κάθε μια από τις προτάσεις που ακολουθούν σαν σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) και όπου δει να αιτιολογήσετε τον χαρακτηρισμό σας : α) Το συζυγές οξύ της αμμωνίας είναι το ιόν του αμμωνίου β) Η συζυγής βάση του νερού είναι το οξώνιο γ) Σε κάθε υδατικό διάλυμα, στους 25 βαθμούς Κελσίου ισχύει η σχέση : PH + POH =14 δ) Σε κάθε υδατικό διάλυμα, σε κάθε θερμοκρασία, ισχύει η σχέση : PH + POH =14 ε) Μόνο στο καθαρό νερό αλλά σε κάθε θερμοκρασία, ισχύει η σχέση : PH + POH =14 στ) Μόνο στο καθαρό νερό στους 25 βαθμούς Κελσίου ισχύει η σχέση : PH + POH =14 ζ) Σε κάθε υδατικό διάλυμα οξέος ισχύει [ Η 3 Ο + ] >[ ΟΗ - ] η) Σε κάθε υδατικό διάλυμα βάσεως ισχύει [ ΟΗ - ] > [ Η 3 Ο + ] θ) Στο καθαρό νερό, στους 25 βαθμούς Κελσίου ισχύει η σχέση : [ Η 3 Ο + ] = [ ΟΗ - ] = 10-7 Μ ι) Διάλυμα ασθενούς οξέος HA 0,1 M έχει PH = 1 ια) Διάλυμα ασθενούς βάσης AΟΗ 0,1 M έχει PH = 13 ιβ) Διάλυμα ασθενούς οξέος HA 0,1 M έχει PH < 1 ιγ) Διάλυμα ασθενούς βάσης AΟΗ 0,1 M έχει PH < 13 ιδ) Διάλυμα ασθενούς οξέος HA 0,1 M έχει PH > 1 ιε) Διάλυμα ασθενούς βάσης AΟΗ 0,1 M έχει PH > 13 ιστ) Εάν ένα ασθενές οξύ έχει σταθερή ιοντισμού μεγαλύτερη από ένα άλλο τότε είναι ισχυρότερο από το άλλο. ιζ) Εάν ένα ασθενές οξύ, στην ίδια θερμοκρασία και με ίδια συγκέντρωση έχει βαθμό ιοντισμού μεγαλύτερο από ένα άλλο τότε είναι ισχυρότερο από το άλλο 10.9 Σε 2 λίτρα υδατικού διαλύματος HCl ( ισχυρό οξύ ) με PH = 4 προσθέτουμε : α) 198 λίτρα νερό β) 19998 λίτρα νερό Να βρείτε τις δύο τελικές τιμές του PH 10.10 Σε 5 λίτρα υδατικού διαλύματος NaOH ( ισχυρή βάση ) με PH = 11 προσθέτουμε : α) 45 λίτρα νερό β) 499995 λίτρα νερό Να βρείτε τις δύο τελικές τιμές του PH

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ 11.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Οξείδωση, αναγωγή, αριθμός οξείδωσης, ημιαντίδραση οξείδωσης, αναγωγής, οξειδοαναγωγή, σώμα οξειδωτικό, αναγωγικό. 11.2 Να διατυπώσετε τους κανόνες που αναφέρονται στον αριθμό οξείδωσης. 11.3 Να εξηγήσετε με παράδειγμα πως εφαρμόζεται η αρχή της διατήρησης του ηλεκτρικού φορτίου σε μια οξειδοαναγωγική αντίδραση. 11.4 Να αναφέρετε τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η οξειδωτική και αναγωγική ικανότητα ενός στοιχείου. 11.5 Να βρείτε τον αριθμό οξείδωσης του φωσφόρου στα σώματα : α) φωσφορικό οξύ β) φωσφίνη γ) φωσφορώδες οξύ δ) Τετρατομικός φωσφόρος 11.6 Να βρείτε τον αριθμό οξείδωσης του χλωρίου στα σώματα : α) χλωρικό οξύ β) χλωρίνη γ) χλωριώδες οξύ δ) Διατομικό χλώριο ε) υδροχλώριο στ) υπερχλωρικό κάλιο. 11.7 Να χαρακτηρίσετε κάθε μια από τις προτάσεις που ακολουθούν σαν σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) και όπου χρειάζεται να αιτιολογήσετε τον χαρακτηρισμό σας : α) Κάθε αποβολή ηλεκτρονίων είναι οξείδωση β) Κάθε πρόσληψη ηλεκτρονίων είναι αναγωγή γ) Σε κάθε οξείδωση συμβαίνει αποβολή ηλεκτρονίων δ) Σε κάθε αναγωγή συμβαίνει πρόσληψη ηλεκτρονίων ε) Το οξειδωτικό σώμα πάντοτε ανάγεται στ) Το αναγωγικό σώμα πάντοτε οξειδώνεται ζ) Στην αντίδραση 2K + Br 2 2KBr το κάλιο οξειδώνεται η) Στην αντίδραση 2K + Br 2 2KBr το βρώμιο ανάγεται θ) Στην αντίδραση 2K + Br 2 2KBr το κάλιο δρα σαν αναγωγικό ι) Στην αντίδραση 2K + Br 2 2KBr το βρώμιο δρα σαν οξειδωτικό 11.8 Να εξηγήσετε γιατί ο ορισμός της οξείδωσης οξείδωση = «αύξηση του αριθμού οξείδωσης» είναι ευρύτερος από τον ορισμό οξείδωση = «αποβολή ηλεκτρονίων». 11.9 Στην αντίδραση 3Cl 2 + 6KOH 5KCl + KClO 3 να αναφέρετε με αιτιολόγηση τη συμπεριφορά κάθε στοιχείου, δηλαδή ποιο οξειδώνεται, ποιο ανάγεται, ποιο δρα οξειδωτικά, ποιο δρα αναγωγικά. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ 12.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Δυναμικό οξείδωσης, ημιστοιχείο, ημιστοιχείο υδρογόνου, κανονικό δυναμικό οξείδωσης, ηλεκτροχημική σειρά των στοιχείων. 12.2 Να εξηγήσετε πως μεταβάλλεται η οξειδωτική και πως η αναγωγική ικανότητα ενός στοιχείου με βάση τη θέση του στην ηλεκτροχημική σειρά.

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 ΓΑΛΒΑΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 13.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Γαλβανικό στοιχείο, διαφορά δυναμικού στοιχείου. 13.2 Να αναφέρετε τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα γαλβανικό στοιχείο. 13.3 Να απαντήσετε γιατί το ηλεκτρόδιο της ανόδου λέγεται έτσι ( άνοδος ). Ισχύει αυτή η γενική ερμηνεία και για το ηλεκτρόδιο της ηλεκτρόλυσης και για το ηλεκτρόδιο των γαλβανικών στοιχείων ; Να εξηγήσετε. 13.4 Να απαντήσετε γιατί το ηλεκτρόδιο της καθόδου λέγεται έτσι ( κάθοδος ). Ισχύει αυτή η γενική ερμηνεία και για το ηλεκτρόδιο της ηλεκτρόλυσης και για το ηλεκτρόδιο των γαλβανικών στοιχείων ; Να εξηγήσετε. 13.5 Να εξηγήσετε με παράδειγμα το συλλογισμό με τον οποίο διακρίνουμε τον αρνητικό πόλο μεταξύ των δύο ημιστοιχείων ενός στοιχείου και στη συνέχεια να υπολογίσετε τη διαφορά δυναμικού του στοιχείου. 13.6 Να περιγράψετε τα στοιχεία : α) Daniel β) Leclanche. 13.7 Να περιγράψετε, με παράδειγμα, γράφοντας και τις σχετικές χημικές εξισώσεις, τις ενεργειακές μετατροπές που συμβαίνουν σε ένα στοιχείο : α) στην άνοδο β) στην κάθοδο. 13.8 Διαθέτουμε δύο ημιστοιχεία σε πρότυπες συνθήκες : Zn/Zn 2+ με Ε 0 25 = -0,76 V και Cu/Cu 2+ με Ε 0 25 = +0,34 V. α) Να περιγράψετε τη διαδικασία που θα ακολουθήσετε ώστε με αυτά να κατασκευάσετε το πλήρες στοιχείο β) Να προσδιορίσετε με αιτιολόγηση τον αρνητικό πόλο και τον θετικό και να τους ονομάσετε κι αλλιώς γ) Να βρείτε το κανονικό δυναμικό του ηλεκτρικού στοιχείου ΔΕ 0 25 13.9 Διαθέτουμε δύο ημιστοιχεία σε πρότυπες συνθήκες : Mg/Mg 2+ με Ε 0 25 = -2,37 V και Ag/Ag + με Ε 0 25 = +0,80 V. α) Να περιγράψετε τη διαδικασία που θα ακολουθήσετε ώστε με αυτά να κατασκευάσετε το πλήρες στοιχείο β) Να προσδιορίσετε με αιτιολόγηση τον αρνητικό πόλο και τον θετικό και να τους χαρακτηρίσετε με βάση την κίνηση των ηλεκτρονίων μέσα τους γ) Να βρείτε το κανονικό δυναμικό του ηλεκτρικού στοιχείου ΔΕ 0 25 13.10 Να χαρακτηρίσετε κάθε μια από τις προτάσεις που ακολουθούν σαν σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) και όπου δει να αιτιολογήσετε τον χαρακτηρισμό σας : α) Άνοδος γαλβανικού στοιχείου είναι το ηλεκτρόδιο στο οποίο συμβαίνει αναγωγή ενώ κάθοδος γαλβανικού στοιχείου είναι το ηλεκτρόδιο στο οποίο συμβαίνει οξείδωση β) Στα γαλβανικά στοιχεία, έξω από αυτά, τα ηλεκτρόνια κινούνται από την άνοδο προς την κάθοδο γ) Στα γαλβανικά στοιχεία, έξω από αυτά, η συμβατική φορά του ρεύματος είναι από την άνοδο προς την κάθοδο δ) Κατά την ηλεκτρόλυση εμείς διαβιβάζουμε ηλεκτρικό ρεύμα, δηλαδή δίνουμε ηλεκτρική ενέργεια, για να πραγματοποιηθούν μη αυθόρμητες χημικές δράσεις ε) Κατά την λειτουργία γαλβανικού στοιχείου πραγματοποιούνται αυθόρμητες χημικές δράσεις, δηλαδή ελευθερώνεται χημική ενέργεια και έτσι εμείς παίρνουμε ηλεκτρικό ρεύμα, δηλαδή παίρνουμε ηλεκτρική ενέργεια.

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΕΣ 14.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Συσσωρευτές, βαθμός απόδοσης συσσωρευτή. 14.2 Να περιγράψετε τα χαρακτηριστικά μεγέθη συσσωρευτών. 14.3 Να περιγράψετε τα χαρακτηριστικά μεγέθη συσσωρευτών. 14.4 Να περιγράψετε τα μειονεκτήματα ηλεκτρικών στοιχείων. 14.5 Να περιγράψετε τους συσσωρευτές μολύβδου. 14.6 Να περιγράψετε τους αλκαλικούς συσσωρευτές. 14.7 Να συγκρίνετε τους συσσωρευτές μολύβδου με τους αλκαλικούς συσσωρευτές και να διατυπώσετε τα συμπεράσματά σας. 14.8 Να περιγράψετε τις βλάβες καθώς και τις ανάγκες συντήρησης : α) των συσσωρευτών μολύβδου β) των αλκαλικών συσσωρευτών. 14.9 Να περιγράψετε, γράφοντας και τις σχετικές χημικές εξισώσεις, τις ενεργειακές μετατροπές που συμβαίνουν σε ένα συσσωρευτή τόσο κατά τη φόρτιση, όσο και κατά την εκφόρτιση : α) στους συσσωρευτές μολύβδου β) στους αλκαλικούς συσσωρευτές ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ 15.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Ηλεκτρόλυση, βολτάμετρο, άνοδος, κάθοδος, ελάχιστη τάση ηλεκτρόλυσης, τάση πόλωσης, υπέρταση, εκλεκτική εκφόρτιση. 15.2 Να περιγράψετε και να χαρακτηρίσετε, γράφοντας και τις σχετικές χημικές εξισώσεις, τις χημικές δράσεις που συμβαίνουν σε ένα βολτάμετρο, τόσο στην κάθοδο όσο και στην άνοδο, κατά την ηλεκτρόλυση τήγματος χλωριούχου νατρίου. 15.3 Να διατυπώσετε τους νόμους της ηλεκτρόλυσης του Φαρανταίη και να εξηγήσετε τα μεγέθη. 15.4 Να περιγράψετε τις εφαρμογές της ηλεκτρόλυσης. 15.5 Να συγκρίνετε την άνοδο της ηλεκτρόλυσης με την άνοδο ενός γαλβανικού στοιχείου και να διατυπώσετε τα συμπεράσματά σας. 15.6 Να συγκρίνετε την κάθοδο της ηλεκτρόλυσης με την κάθοδο ενός γαλβανικού στοιχείου και να διατυπώσετε τα συμπεράσματά σας. 15.7 Πόσο φορτίο έχουν 1 mol ηλεκτρονίων ; ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ 16.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Διάβρωση, ομοιόμορφη διάβρωση. 16.2 Να περιγράψετε τα είδη της διάβρωσης, διακρίνοντας περιπτώσεις. 16.3 Να περιγράψετε τους παράγοντες που ευνοούν την επιτάχυνση της διάβρωσης. 16.4 Να αναπτύξετε τη θεωρία για την ηλεκτροχημική διάβρωση. 16.5 Να αναπτύξετε τους τρόπους προστασίας από τη διάβρωση και για κάθε μια από αυτές να αναφέρετε τις συνήθεις εφαρμογές της.

13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 ΝΕΡΟ 17.1 Να αναφέρετε τις διαλυμένες ουσίες που υπάρχουν στο νερό και να τις διακρίνετε με βάση τα χαρακτηριστικά τους. 17.2 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω :Φυσικό νερό, πόσιμο, νερό βιομηχανικής χρήσης, νερό λεβήτων, σκληρότητα, παροδική, μόνιμη, ολική, βαθμός σκληρότητας( γερμανικός, γαλλικός, αγγλικός ), ιονεναλλακτική ρητίνη, αλκαλικότητα, χημικώς καθαρό νερό. 17.3 Να περιγράψετε, γράφοντας και τις σχετικές χημικές εξισώσεις, τις χημικές δράσεις που συμβαίνουν σε μια ιονεναλλακτική ρητίνη, τόσο κατά τη λειτουργία της όσο και κατά την αναγέννησή της. 17.4 Να τα αναφέρετε και περιγράψετε τους τρόπους με τους οποίους αντιμετωπίζουμε τα διαλυμένα στερεά στο νερό των λεβήτων. 17.5 Να τα αναφέρετε και περιγράψετε τους τρόπους με τους οποίους αντιμετωπίζουμε τα διαλυμένα αέρια στο νερό των λεβήτων. 17.6 Να αναφέρετε τα μετρήσιμα χαρακτηριστικά του νερού. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18 ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΚΑΥΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ 18.1 Να δώσετε τους ορισμούς για τα παρακάτω : Οργανική χημεία, σύσταση οργανικών ενώσεων, στοιχειακή ανάλυση, ποιοτική, ποσοτική, εκατοστιαία σύσταση, εμπειρικός τύπος, μοριακός τύπος, Αμυκλές, κυκλικές, κορεσμένες, ακόρεστες οργανικές ενώσεις, αλκύλιο, ομόλογη σειρά, κορεσμένοι υδρογονάνθρακες, ακόρεστοι, ισομέρεια, πολυμέρεια. 18.2 Να αναφέρετε τους λόγους στους οποίους οφείλεται το μεγάλο πλήθος των οργανικών ενώσεων. 18.3 Να ταξινομήσετε τις οργανικές ενώσεις σε γενικές κατηγορίες και για κάθε μια να γράψετε τον ορισμό και να δώσετε από ένα παράδειγμα. 18.4 Να αναφέρετε το γενικό ορισμό και τα είδη της ισομέρειας και για κάθε είδος να γράψετε τον ορισμό και να δώσετε από ένα παράδειγμα. 18.5 Να περιγράψετε τα είδη των οργανικών αντιδράσεων. 18.6 Να περιγράψετε τις χημικές ιδιότητες των αλκανίων. 18.7 Να περιγράψετε τις χημικές ιδιότητες των αλκενίων. 18.8 Για κάθε ομόλογη σειρά που γνωρίζετε, να γράψετε : α) το γενικό της τύπο β) τους μοριακούς τύπους, τους συντακτικούς τύπους και τις ονομασίες των τριών πρώτων μελών της. 18.9 Να γράψετε τη χημική εξίσωσης της πλήρους καύσης : α) αλκανίου(γενικά) και των μεθανίου, αιθανίου, προπανίου β) αλκενίου(γενικά) και των αιθενίου, προπενίου γ) αλκινίου(γενικά) και των αιθινίου, προπινίου δ) αλκοόλης κορεσμένης και μονοσθενούς(γενικά) και των μεθανόλης, αιθανόλης, ε) υδρογονάνθρακα γενικού τύπου C x H y στ) μιας οργανικής ένωσης με τύπο C x H y O z N t 18.10 Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις της ατελούς καύσης των : α) μεθανίου β) ακετυλενίου