Σχόλια ΑΔΜΗΕ στο κείμενο διαβούλευσης της ΡΑΕ αναφορικά με την τροποποίηση της μεθοδολογίας υπολογισμού του απαιτούμενου εσόδου του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Παραθέτουμε στη συνέχεια τις απόψεις του ΑΔΜΗΕ πάνω στα θέματα που θίγονται στην Πρόταση της ΡΑΕ αναφορικά με τη Διαβούλευση για την τροποποίηση της μεθοδολογίας υπολογισμού του απαιτούμενου εσόδου του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (εφεξής «Διαβούλευση»), όπως αυτή δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο της ΡΑΕ στις 27.12.2013. Κατ αρχήν θεωρούμε θετική την προσπάθεια και τις ενέργειες της ΡΑΕ για την αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου που αφορά στον τρόπο υπολογισμού του Ρυθμιζόμενου Εσόδου του ΑΔΜΗΕ και στην εναρμόνιση με αντίστοιχες πρακτικές σε άλλες χώρες με απελευθερωμένη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Η παροχή και εφαρμογή κινήτρων στο Διαχειριστή θα λειτουργήσει θετικά για την αγορά, τόσο ως προς την περαιτέρω βελτίωση της αποδοτικότητας του ΑΔΜΗΕ όσο και ως προς την επίτευξη ανταγωνιστικών χρεώσεων για τον τελικό καταναλωτή. Στο πλαίσιο της Διαβούλευσης η ΡΑΕ προτείνει μια συστηματική και δομημένη μεθοδολογία, προς το παρόν όμως, παρουσιάζει τις γενικές αρχές αυτής και δεν υπεισέρχεται σε εξίσου σημαντικές λεπτομέρειες που αφορούν στην εφαρμογή τους. Ήτοι συγκεκριμένες διαδικασίες, εμπεριστατωμένη ανάλυση μηχανισμών (π.χ. τρόπος υπολογισμού της Απόδοσης Απασχολούμενων Κεφαλαίων) και παρουσίαση περιπτώσεων και παραδειγμάτων. Κατά συνέπεια διαφαίνεται η ανάγκη για μια δεύτερη διαβούλευση για την περαιτέρω ανταλλαγή απόψεων πάνω στα σχετικά θέματα με στόχο τη δημιουργία ενός ορθολογικού ρυθμιστικού πλαισίου, με κοινά αποδεκτές αρχές και διαδικασίες. Στο κείμενο που ακολουθεί παρουσιάζουμε, σημείο προς σημείο, τα σχόλια του ΑΔΜΗΕ, σε αντιστοίχιση με τις κυριότερες μεθοδολογικές αλλαγές, όπως τις παρουσιάζει η ΡΑΕ στην ανακοίνωση της Διαβούλευσης. Η ρυθμιστική μεθοδολογία του Revenue Cap, μας βρίσκει σύμφωνους ως προς τη γενική αρχή, αφήνει όμως μεγάλα περιθώρια για περαιτέρω συζήτηση και διευκρινίσεις επί των επιμέρους βασικών λεπτομερειών που θα αναλύσουμε παρακάτω. Σχόλια ΑΔΜΗΕ στη Διαβούλευση ΡΑΕ_τελικό 1
1. Ρυθμιστική Περίοδος 1.1. Αλλαγή σε 3-ετή ρυθμιστική περίοδο, η οποία θα ισχύσει για πρώτη φορά τη χρονική περίοδο 2015 2017. Από το 2018 και μετά, θα εξεταστεί περαιτέρω διεύρυνση της ρυθμιστικής περιόδου (π.χ. σε 5-ετή). Θεωρούμε ότι η 5-ετής ρυθμιστική περίοδος διασφαλίζει ένα σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο. Βεβαίως η εφαρμογή αυτού προϋποθέτει ότι θα πρέπει να υπάρξουν οι κατάλληλες οργανωτικές δομές και επαρκής ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, ώστε η εταιρία να μπορέσει να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις που δημιουργεί το νέο αυτό πλαίσιο. 2. Υπολογισμός Επιτρεπόμενου Εσόδου 2.1. Εκτίμηση του Επιτρεπόμενου Εσόδου του Διαχειριστή σε πραγματική και όχι ονομαστική αξία, για όλα τα έτη της ρυθμιστικής περιόδου, καθώς και επικαιροποίησή του ετησίως, βάσει συγκεκριμένου δείκτη πληθωρισμού (π.χ. δείκτη τιμών καταναλωτή). Επί της αρχής ο ΑΔΜΗΕ είναι σύμφωνος με τη διενέργεια των προβλέψεων των μεγεθών κόστους σε πραγματικούς αντί για ονομαστικούς όρους, καθώς και με την αντίστοιχη προσαρμογή του Επιτρεπόμενου Εσόδου και της Απόδοσης επί των Απασχολούμενων Κεφαλαίων. Προτείνουμε όμως να ισχύσει από την επόμενη ρυθμιστική περίοδο, καθώς οι τρέχουσες οικονομικές συνθήκες (ύφεση, αποπληθωρισμός) καθιστούν τις προβλέψεις για τον πληθωρισμό επισφαλείς. Αναφέρεται ενδεικτικά ότι ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ), τον Δεκέμβριο του 2013 έπεσε στο-2,9%. Ειδικότερα, σε ότι αφορά στην αναπροσαρμογή της ΡΠΒ και των Αποσβέσεων, αυτή είναι σκόπιμο να γίνεται με βάση κάποιον άλλο δείκτη που να αντανακλά πιο αντιπροσωπευτικά τα κόστη του ΑΔΜΗΕ. Ακολουθεί σχετικός σχολιασμός και στην παράγραφο 3.3. 2.2. Προσδιορισμός μεθοδολογικών αρχών για την εκτίμηση των λειτουργικών εξόδων και του κόστους επενδύσεων, και σύνδεσή τους με δείκτες ποιότητας των παρεχόμενων από το Διαχειριστή υπηρεσιών. Σε ότι αφορά στις προβλέψεις των Λειτουργικών και των Επενδυτικών Δαπανών είναι πράγματι απαραίτητο να οριστεί ένα ξεκάθαρο σύνολο αρχών που θα προσδιορίζει αναλυτικά και επακριβώς τις κατηγορίες δαπανών του ΑΔΜΗΕ (π.χ. μισθοδοσία, αμοιβές τρίτων, επισφάλειες, δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη, δαπάνες για συμμετοχή σε εθνικούς και διεθνείς φορείς που σχετίζονται με τις δραστηριότητες του Διαχειριστή -Λειτουργία και Διαχείριση Δικτύων Μεταφοράς, αγορά Η/Ε, κλπ-, όπως αυτός υποχρεούται να συμμετέχει) ανά έτος αλλά και τις εξαιρετικές περιπτώσεις που θα επιτρέπονται ενδεχόμενες σημαντικές αποκλίσεις ανά κατηγορία δαπάνης ή και στο σύνολο των δαπανών του έτους αλλά και της ρυθμιστικής περιόδου, λόγω αστάθμητων παραγόντων. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο στις προβλέψεις των Επενδυτικών Δαπανών που αποτελούν και τον ακρογωνιαίο λίθο του Συστήματος Μεταφοράς Σχόλια ΑΔΜΗΕ στη Διαβούλευση ΡΑΕ_τελικό 2
ΗΕ. Η έγκαιρη υλοποίηση του εγκεκριμένου Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης περιόδου 2014-2023 του ΑΔΜΗΕ, το οποίο προβλέπεται ιδιαίτερα βεβαρημένο, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εξωγενείς παράγοντες, που δεν μπορούν πολλές φορές να προβλεφθούν (π.χ. καθυστερήσεις στις περιβαλλοντικές και άλλες αδειοδοτήσεις, τοπικές αντιδράσεις και κινητοποιήσεις, ενστάσεις που οδηγούν πολλές φορές σε άγονες διαγωνιστικές διαδικασίες, δυσκολία εύρεσης χρηματοδότησης). Με αυτό το δεδομένο αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα η αναπροσαρμογή των δαπανών αυτών, που θα πρέπει να γίνεται ανάμεσα στις διαδοχικές ρυθμιστικές περιόδους. Το ολοκληρωμένο σύστημα αρχών για τη σύνδεση των λειτουργικών δαπανών με τα κριτήρια ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχει ο ΑΔΜΗΕ είναι απόλυτα θεμιτό, αλλά πρέπει να προσδιοριστεί πλήρως και με διάλογο ανάμεσα στη ΡΑΕ και στον ΑΔΜΗΕ, πριν τεθεί σε εφαρμογή. Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά στο γενικότερο θέμα των Αναφορών (Reporting Information), αλλά και της σύνδεσης των προβλέψεων της εταιρείας με τα ιστορικά μεγέθη, πέραν της θεωρητικής προσέγγισης και των εναλλακτικών εργαλείων για την αξιολόγηση των εκάστοτε μεγεθών, πρέπει να σημειωθεί ότι ο ΑΔΜΗΕ έχει να επιδείξει μόνο δύο (2) χρόνια ζωής ως ανεξάρτητη (και ολοκληρωμένη εταιρία) -υφίσταται από το τέλος του 2011 και ανέλαβε όλες τις αρμοδιότητες και τις υπηρεσίες του από τον Φεβρουάριο του 2012-, γεγονός που καθιστά δυσχερέστερη τόσο την εκτίμηση των προβλέψεων όσο και την αξιολόγηση αυτών. Είναι απαραίτητο να υπάρξει ενδελεχής διάλογος με τη ΡΑΕ τόσο για το είδος όσο και για την ανάλυση και τη μορφή των επονομαζόμενων ρυθμιστικών λογαριασμών (regulatory accounts), που προτείνεται να υποβάλει ο ΑΔΜΗΕ κάθε χρόνο, και πέραν των αρχικών συνολικών προβλέψεων για την εκάστοτε ρυθμιστική περίοδο. 2.3. Υπολογισμός αποσβέσεων σύμφωνα με την οικονομική ζωή των παγίων, αντί της λογιστικής ωφέλιμης ζωής. Συμφωνούμε με την πρόταση της ΡΑΕ για τον υπολογισμό των αποσβέσεων σύμφωνα με την οικονομική τους ζωή καθώς και με το διαχωρισμό των υφιστάμενων παγίων από τα νέα πάγια ως προς τον τρόπο απόσβεσης αυτών. Βέβαια πρέπει να αποσαφηνιστεί και να συμφωνηθεί ο τρόπος προσδιορισμού της υπολειπόμενης ζωής των υφιστάμενων παγίων και της οικονομικής ζωής των νέων παγίων. Ο ΑΔΜΗΕ, στο πλαίσιο της επανεκτίμησης της αξίας των παγίων του στο τέλος του 2014 από ανεξάρτητο ελεγκτή, θα έχει συγκεκριμένη πρόταση για την ωφέλιμη ζωή των υφιστάμενων παγίων. Πέραν τούτου, θεωρούμε ότι είναι σκόπιμο οι αποσβέσεις για τα υφιστάμενα πάγια να γίνονται με διαφορετικό συντελεστή απόσβεσης ανά κατηγορία παγίου και όχι θεωρώντας μια μοναδική κατά προσέγγιση υπολειπόμενη μέση ζωή για το σύνολο των υφιστάμενων παγίων. Σχόλια ΑΔΜΗΕ στη Διαβούλευση ΡΑΕ_τελικό 3
Πρέπει να τονιστεί ότι είναι πολύ σημαντικό για τη βιωσιμότητα του ΑΔΜΗΕ οι ετήσιες αποσβέσεις των παγίων να διατηρηθούν τουλάχιστον στο σημερινό επίπεδο, δεδομένου του υψηλού επενδυτικού κόστους της επόμενης περιόδου και της γενικότερης δυσκολίας στην εύρεση χρηματοδότησης. Θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο να συζητηθεί αναλυτικά το θέμα της οικονομικής ζωής των παγίων, αλλά και των αλλαγών που θα χρειαστεί να εισάγει ο ΑΔΜΗΕ στο Ρυθμιστικό Μητρώο Παγίων, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στην πολυπλοκότητα που εισάγει η νέα μεθοδολογία. Όπως ήδη αναφέρθηκε, θα απαιτηθεί χρόνος για την προσαρμογή της εταιρίας (μηχανοργάνωση, εκπαίδευση προσωπικού, κλπ). 2.4. Υπολογισμός της απόδοσης κεφαλαίου βάσει πραγματικού, προ-φόρου συντελεστή απόδοσης (σήμερα χρησιμοποιείται ο ονομαστικός προ-φόρου συντελεστής), καθώς και βάσει σαφώς αποτυπωμένης μεθοδολογίας. Θεωρούμε απαραίτητη τη σύνδεση της Απόδοσης επί των Απασχολούμενων Κεφαλαίων (RoR) με το Μεσοσταθμικό Κόστος Κεφαλαίου της Εταιρίας (WACC) καθώς και τον καθορισμό ενός αναλυτικού μηχανισμού για τον υπολογισμό και την αναθεώρηση του, αντίστοιχου με αυτόν που έχει καθοριστεί με το ΦΕΚ 2093/2012 για τον Διαχειριστή του Φυσικού Αερίου, ήδη από τον Ιούλιο 2012. Ο ΑΔΜΗΕ θεωρεί ότι όλα τα νέα έργα πρέπει να έχουν πρόσθετη απόδοση επί του WACC της εταιρίας. Ωστόσο, τα μεγάλα έργα εθνικής σημασίας θα πρέπει να έχουν ακόμη υψηλότερη απόδοση, όπως αναλύεται και στην παράγραφο 4.1. 2.5. Αφαίρεση του κόστους και της απόδοσης των απασχολούμενων κεφαλαίων για παροχή μη ρυθμιζόμενων υπηρεσιών (π.χ. έσοδα από ενοικίαση οπτικών ινών, έσοδα από πώληση άχρηστου υλικού, έσοδα από συμβάσεις για παροχή υπηρεσιών σε τρίτους, κ.λπ.) από το εγκεκριμένο επιτρεπόμενο έσοδο (εφ όσον καταστεί δυνατός ο διαχωρισμός). Σε περίπτωση που δεν είναι εφικτός ο διαχωρισμός του κόστους και των απασχολούμενων κεφαλαίων, τα έσοδα από μη ρυθμιζόμενες δραστηριότητες ή από λοιπές πωλήσεις θα συνεχίσουν να αφαιρούνται από το επιτρεπόμενο έσοδο που ανακτάται μέσω των ρυθμιζόμενων χρεώσεων. Είναι σαφές ότι υπάρχουν έσοδα για τον ΑΔΜΗΕ από δραστηριότητες οι οποίες δεν είναι ρυθμιζόμενες (π.χ. εργολαβίες κατασκευής ή συντήρησης, συμβουλευτικές υπηρεσίες, συμμετοχή σε Ευρωπαϊκά έργα για Έρευνα και Ανάπτυξη, κλπ) και οι οποίες εμπεριέχουν το κόστος και το περιθώριο κέρδους. Το κόστος των υπηρεσιών αυτών, εφόσον αυτό έχει συμπεριληφθεί στα λειτουργικά έξοδα της εταιρίας, θα αφαιρείται και θα παραμένει στην εταιρία το περιθώριο κέρδους, που θα ακολουθεί τους κανόνες της αγοράς. Απαιτούνται βεβαίως κατάλληλοι μηχανισμοί για τη διακριτή αποτύπωση και καταγραφή αυτού του κόστους και του αντίστοιχου περιθωρίου κέρδους. Σχόλια ΑΔΜΗΕ στη Διαβούλευση ΡΑΕ_τελικό 4
Επιπλέον, για να μπορεί η εταιρία να λειτουργήσει ανταγωνιστικά στο πλαίσιο της ελεύθερης αγοράς θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ορίζει η ίδια την εμπορική της πολιτική για τις προσφερόμενες υπηρεσίες προς τρίτους (παροχή υπηρεσιών όπως μελέτες, συντήρηση, μεταφορές, κλπ). Προτείνεται να ληφθεί ειδική πρόνοια για τα έσοδα από την εκμετάλλευση συγκεκριμένων παγίων (π.χ. ενοικίαση δικτύου οπτικών ινών), δηλαδή η αναπόσβεστη αξία τους να μην συμπεριλαμβάνεται στην ΡΠΒ του ΑΔΜΗΕ και παράλληλα να μην αφαιρείται το σχετικό έσοδο που προκύπτει από την εκμετάλλευση τους από το επιτρεπόμενο έσοδο. Συμπληρωματικά προς τα παραπάνω και αναφορικά με τη δόμηση του επιτρεπόμενου εσόδου, όπως αυτή παρουσιάζεται στη σελ. 4 (από 25) του αναλυτικού κειμένου της ΡΑΕ, είναι σημαντικό να επισημανθεί η έλλειψη από τη δόμηση του επιτρεπόμενου εσόδου ενός όρου αντίστοιχου προς τον όρο ΕΚ2 της τωρινής μεθοδολογίας, που να αφορά στο ετήσιο κόστος έργων του ΕΣΜΗΕ που υλοποιούνται με χρηματοδότηση τρίτων, κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 108, παράγραφοι 7 και 8 του Ν.4001/2011. Είναι απαραίτητη η προσθήκη αυτού του όρου αλλά και η εξειδίκευση των όρων και του τρόπου εξόφλησης των σχετικών δαπανών του ΑΔΜΗΕ από τη στιγμή της ολοκλήρωσης τέτοιου έργου. 3. Ρυθμιζόμενη Περιουσιακή Βάση 3.1. Η Ρυθμιζόμενη Περιουσιακή Βάση (ΡΠΒ) στηρίζεται στο Ρυθμιστικό Μητρώο Παγίων (υφιστάμενο Μητρώο Παγίων που τηρείται για ρυθμιστικούς σκοπούς). Έχουμε τρεις βασικές παρατηρήσεις αναφορικά με τον τρόπο (φόρμουλα) σχηματισμού της Ρυθμιζόμενης Περιουσιακής Βάσης (ΡΠΒ). Αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση η εκτενής συζήτηση και αμοιβαία συμφωνία για τον προσδιορισμό της αξίας της Εναρκτήριας ΡΠΒ (Opening RAV), καθώς αυτή είναι καθοριστικής σημασίας για το Επιτρεπόμενο Έσοδο του ΑΔΜΗΕ. Στην πρόταση της ΡΑΕ για τον τρόπο υπολογισμού της ΡΠΒ δεν συμπεριλαμβάνεται το Κεφάλαιο Κίνησης. Ο ΑΔΜΗΕ ως επιχείρηση έχει ανάγκη από Κεφάλαιο Κίνησης ύψους 100 εκ. περίπου, από το οποίο τα 50 εκ. αφορούν στο απόθεμα το οποίο πρέπει να διατηρείται για την κατασκευή και τη συντήρηση του Συστήματος και τα άλλα 50 εκ. αφορούν στον ετεροχρονισμό των δύο (2) μηνών στην είσπραξη των εσόδων του. Σημειώνεται ότι στην τρέχουσα μεθοδολογία στον υπολογισμό της ΡΠΒ συμπεριλαμβάνεται το Κεφάλαιο Κίνησης, όπως ισχύει και σε αντίστοιχους Ευρωπαίους Διαχειριστές. Επίσης, στη μεθοδολογία υπολογισμού της ΡΠΒ, όπως ισχύει σήμερα και η ΡΑΕ προτίθεται να διατηρήσει και στο νέο πλαίσιο, αφαιρούνται από τη ΡΠΒ οι συμμετοχές των πελατών. Αυτό δεν θα πρέπει να ισχύσει καθώς στο υφιστάμενο Μητρώο του ΑΔΜΗΕ τα συγκεκριμένα Πάγια, που έχουν δηλαδή προέλθει από συμμετοχές τρίτων, καταχωρούνται με τιμή 1 έκαστο. Σχόλια ΑΔΜΗΕ στη Διαβούλευση ΡΑΕ_τελικό 5
3.2. Σε κάθε ρυθμιστική περίοδο, η ΡΠΒ θα αναπροσαρμόζεται ώστε να λαμβάνονται υπ όψη οι αποσύρσεις, αποσβέσεις και προσθήκες νέων παγίων, στην αξία κτήσης τους και από την ημερομηνία υλοποίησής τους. Σε ότι αφορά στις προσθήκες νέων παγίων στη ΡΠΒ και τον υπολογισμό των αποσβέσεων αυτών συμφωνούμε επί της αρχής με τη μεθοδολογία που προτείνει η ΡΑΕ, ήτοι τα νέα πάγια να εγγράφονται στο Ρυθμιστικό Μητρώο Παγίων (ΡΜΠ) μόλις αποτυπώνονται στα λογιστικά βιβλία οι αντίστοιχες εγγραφές τιμολογίων και οι αποσβέσεις αυτών να αρχίζουν αντίστοιχα την ίδια χρονική στιγμή. 3.3. Αναπροσαρμογή της ΡΠΒ σε κάθε ρυθμιστικό έλεγχο, με βάση τον πληθωρισμό, σε αντιστοιχία με την εφαρμογή του πραγματικού συντελεστή απόδοσης. Στην παράγραφο 2.1 ο ΑΔΜΗΕ προτείνει τη διατήρηση του ονομαστικού συντελεστή απόδοσης για την πρώτη ρυθμιστική περίοδο. Πρέπει να σημειωθεί ότι το κόστος των επενδύσεων του ΑΔΜΗΕ, ιδίως σε ότι αφορά στον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό, επηρεάζεται από παράγοντες ανεξάρτητους από τον εσωτερικό πληθωρισμό της χώρας. Με αυτό ως δεδομένο κρίνεται σκόπιμο, σε κάθε ρυθμιστικό έλεγχο, δηλαδή πριν την επόμενη ρυθμιστική περίοδο, η αναπροσαρμογή της ΡΠΒ να γίνεται με βάση κάποιον κοινά αποδεκτό δείκτη, άλλον από τον πληθωρισμό, που να αντιπροσωπεύει πιο ορθά το κόστος της περιουσιακής βάσης του ΑΔΜΗΕ. 4. Προσαρμογή εσόδων (μηχανισμοί κινήτρων) 4.1. Προτείνεται, για έργα ειδικού ενδιαφέροντος, η υλοποίηση των οποίων εκτιμάται ότι θα αποφέρει σημαντικό πρόσθετο όφελος στην εθνική οικονομία, στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και, εν τέλει, στον τελικό καταναλωτή, να αναγνωρίζεται επιπλέον απόδοση (+Χ% στην εύλογη απόδοση που εγκρίνεται επί της ΡΠΒ), η οποία θα συνδέεται με την έγκαιρη υλοποίηση του έργου, ώστε να υπάρχει κίνητρο για την επιτυχή, και μέσα στο εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, ολοκλήρωσή του. Είναι πολύ σημαντική για τη βιωσιμότητα του ΑΔΜΗΕ και τη δυνατότητα ανάληψης απ αυτόν και υλοποίησης μεγάλων επενδυτικών έργων εθνικής σημασίας, περιλαμβανομένων αυτών που αφορούν ανταποδοτικότητα (π.χ. εξοικονόμηση ΥΚΩ), η έγκριση από τη ΡΑΕ πρόσθετης απόδοσης επί της απόδοσης που θα αναγνωρίζεται για τα μελλοντικά έργα, η οποία βεβαίως θα πρέπει να ισχύει άμεσα, δηλαδή με την έναρξη εφαρμογής της νέας μεθοδολογίας. Η επιπλέον απόδοση θα πρέπει να αναγνωρίζεται για διάστημα αντίστοιχο με την οικονομική ζωή των σχετιζόμενων παγίων. Σχόλια ΑΔΜΗΕ στη Διαβούλευση ΡΑΕ_τελικό 6
Εξίσου σημαντικό είναι να διευκρινιστούν τα κριτήρια προσδιορισμού αυτών των έργων και η ένταξη τους να γίνεται με Υπουργική Απόφαση. 4.2. Τα έσοδα του Διαχειριστή δεν προσαρμόζονται για τη διαφορά μεταξύ των προϋπολογιζόμενων επενδύσεων και των πραγματικών βάσει απολογισμού (με εξαίρεση μη δικαιολογημένες αποκλίσεις από τον προγραμματισμό, όπως π.χ. η μη υλοποίηση ή η καθυστέρηση υλοποίησης μιας επένδυσης), ώστε να δίνεται κίνητρο στο Διαχειριστή να βελτιώνει την αποτελεσματικότητά του στο σκέλος των επενδύσεων. Προτείνεται τα έσοδα του Διαχειριστή να προσαρμόζονται στην περίπτωση αιτιολογημένης υπέρβασης του προϋπολογισθέντος κόστους επενδύσεων. 4.3. Τα έσοδα του Διαχειριστή δεν προσαρμόζονται για τη διαφορά μεταξύ των προϋπολογιζόμενων λειτουργικών δαπανών και των πραγματικών βάσει απολογισμού, ώστε να δίνεται κίνητρο στο Διαχειριστή να βελτιώνει την αποτελεσματικότητά του. Ιστορικά στοιχεία λειτουργικών δαπανών θα λαμβάνονται υπ όψη κατά την εκτίμηση των λειτουργικών δαπανών της επόμενης ρυθμιστικής περιόδου. Ένα κοινά αποδεκτό πλαίσιο αρχών που θα προσδιορίζει αναλυτικά και επακριβώς τις κατηγορίες λειτουργικών δαπανών του ΑΔΜΗΕ είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει να λειτουργήσει ικανοποιητικά η προτεινόμενη μεθοδολογία, συμβάλλοντας στην αποδοτική λειτουργία του ΑΔΜΗΕ. Ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα να προτείνει και μελλοντικά ο ΑΔΜΗΕ για εξέταση από τη ΡΑΕ πρόσθετες κατηγορίες μη ελεγχόμενων εξόδων, ώστε, όταν εμφανιστεί ανάλογη ανάγκη, ο ΑΔΜΗΕ να μην διατρέχει τον κίνδυνο μη επαρκούς κάλυψης των λειτουργικών του δαπανών που οφείλονται σε αστάθμητους παράγοντες. Η χρησιμότητα της πληροφόρησης που παρέχουν τα ιστορικά στοιχεία είναι αναμφισβήτητη, αλλά θα πρέπει να επιδειχθεί προσοχή στο πρώτο διάστημα εφαρμογής της μεθοδολογίας καθώς ο ΑΔΜΗΕ, ως νέα, σε διάρκεια (αυτοτελούς) ζωής, εταιρεία διαθέτει ιστορικά στοιχεία μόνο για την τελευταία διετία. 4.4. Παρακολούθηση και προσαρμογή των εσόδων εντός της ρυθμιστικής περιόδου, προς αποφυγή σημαντικών διακυμάνσεων στα τιμολόγια των καταναλωτών, λαμβάνοντας υπ όψη και τυχόν επιπτώσεις στις χρηματοροές του Διαχειριστή. Όπως αναφέρεται και στην ενότητα 4.3, σε περίπτωση σημαντικών πρόσθετων μη ελεγχόμενων δαπανών είναι απαραίτητη η προσαρμογή των εσόδων του ΑΔΜΗΕ εντός της ρυθμιστικής περιόδου, ιδιαίτερα όταν η σχετική δαπάνη λαμβάνει χώρα στο πρώτο ήμισυ της ρυθμιστικής περιόδου. Θα πρέπει να συμφωνηθεί αμοιβαία το ανώτατο όριο, ως ποσοστό επί του συνόλου Σχόλια ΑΔΜΗΕ στη Διαβούλευση ΡΑΕ_τελικό 7
των δαπανών του ΑΔΜΗΕ, έως το οποίο θα μπορεί να γίνει η αναπροσαρμογή-αύξηση του επιτρεπόμενου εσόδου. 4.5. Πρόνοια εξομάλυνσης των προβλεπόμενων εσόδων μεταξύ ρυθμιστικών περιόδων, προς αποφυγή σημαντικών διακυμάνσεων στα τιμολόγια των καταναλωτών, λαμβάνοντας υπ όψη και τυχόν επιπτώσεις στις χρηματοροές του Διαχειριστή, καθώς και στη δυνατότητα χρηματοδότησης μεγάλων επενδύσεων. Δεν υπάρχουν σχόλια. 4.6. Διερεύνηση της εισαγωγής, μετά το 2017, μηχανισμών επιμερισμού, μεταξύ καταναλωτών και Διαχειριστή, του οφέλους που θα επιτυγχάνεται από την εφαρμογή κινήτρων μείωσης των κεφαλαιουχικών και λειτουργικών εξόδων του Διαχειριστή. Επισημαίνεται ότι το πλαίσιο κινήτρων θα είναι γνωστό πριν από την έναρξη της ρυθμιστικής περιόδου και σταθερό καθ όλη τη διάρκειά της. Θεωρούμε ότι μια μελλοντική εφαρμογή μηχανισμών επιμερισμού μεταξύ καταναλωτών και Διαχειριστή του οφέλους που θα επιτυγχάνεται από την εφαρμογή κινήτρων μείωσης των κεφαλαιουχικών και λειτουργικών εξόδων του Διαχειριστή, κινείται στο πλαίσιο αντίστοιχων πρακτικών σε απελευθερωμένες αγορές ενέργειας. Σε αυτές τις πιο ώριμες αγορές οι αντίστοιχοι μηχανισμοί έχουν συζητηθεί εκτενώς πριν την εφαρμογή τους και μέσα από επαναλαμβανόμενες δημόσιες διαβουλεύσεις, αλλά και έχουν αναπροσαρμοστεί μέσα στα χρόνια με βάση και την εκάστοτε εμπειρία που οικοδομείται σε κάθε χώρα. Πριν την εφαρμογή οποιονδήποτε σχετικών μηχανισμών στην Ελληνική αγορά ενέργειας, υπάρχει μία πληθώρα θεμάτων που πρέπει να συζητηθούν αναλυτικά με τη ΡΑΕ σχετικά με την αποδοτική και ασφαλή λειτουργία και ανάπτυξη του ΕΣΜΗΕ, αλλά και την αποδοτική λειτουργία του ΑΔΜΗΕ, ώστε να σχεδιαστούν και να τεθούν σε λειτουργία τα κατάλληλα εργαλεία που σε δεύτερη φάση θα επιτρέψουν την εφαρμογή μηχανισμών επιμερισμού. Θεωρούμε ότι η μείωση του λειτουργικού κόστους, που θα επιτυγχάνεται μέσω της θεσμοθέτησης των κινήτρων, θα πρέπει να περνάει κατά το ήμισυ στον καταναλωτή (μέσω μείωσης στη ΧΧΣ) και κατά το υπόλοιπο ήμισυ στο Διαχειριστή για Έρευνα και Ανάπτυξη. Σχόλια ΑΔΜΗΕ στη Διαβούλευση ΡΑΕ_τελικό 8