«Διασφάλιση και Διοίκηση Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση Διοίκηση και Καλές Πρακτικές» ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ & ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΑΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ

Σχετικά έγγραφα
ΜΟ.ΔΙ.Π. ΤΕΙ Λάρισας Ημερίδα - Συνάντηση Εργασίας. 30 Μαΐου, Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας στο ΤΕΙ Λάρισας

Σύστημα Διασφάλισης και Βελτίωσης της Ποιότητας στο ΤΕΙ Λάρισας

Δείκτες ποιότητας για την αξιολόγηση και τη χάραξη της στρατηγικής του ΤΕΙ Λάρισας. Ι. Παπαδόπουλος*, Π. Υψηλάντης, Δ. Καντάς, Ν.

Ευγενία Αλεξανδροπούλου Καθηγήτρια Αναπληρώτρια Πρύτανη Πρόεδρος ΜΟΔΙΠ Πανεπιστημίου Μακεδονίας

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IΙΙ. Ανάλυση των γενικών κριτηρίων πιστοποίησης της ποιότητας των προγραμμάτων σπουδών

ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Πολιτική Ποιότητας Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Πατρών

«Προγραμματισμός Δράσεων για την Εφαρμογή των Συστάσεων και την Επίτευξη Συνεχούς Βελτίωσης»

ΕΚΠ_Δ.101: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

H εμπειρία της Εξωτερικής Αξιολόγησης Τμημάτων άλλων ΑΕΙ

Ως εκπαιδευτικό Ίδρυμα προϋποθέτει:

Αρχή Διασφάλισης & Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση. «Πιστοποίηση: Πρότυπα Ποιότητας, τεκμηρίωση και διαδικασίες»

Διασφάλιση ποιότητας (ΔΠ) Μερικές αρχές

Αρχή Διασφάλισης & Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση

Εσωτερική & Εξωτερική Αξιολόγηση στο ΠΘ Θεοδωράκης Γιάννης

Αρχή Διασφάλισης & Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση

Ενημερωτική Συνάντηση με Προέδρους και Μέλη ΟΜΕΑ Τμημάτων με θέμα: «ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ»

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ - ΠΟΣΟΤΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Εξωτερική Αξιολόγηση Προγράμματος Σπουδών

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΤΕΙ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (πρώην ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ)

Πιστοποίηση προγραμμάτων σπουδών

Αρχές της πολιτικής διασφάλισης της ποιότητας του Τμήματος. Διαδικασία ανάπτυξης

Αρχή Διασφάλισης & Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Η σημασία και η διαδικασία της Πιστοποίησης

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ. ΔΗΛΩΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Τμήμα Ψυχολογίας Σχολή Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Κρήτης

Σ1: Εκπαίδευση υψηλού επιπέδου σε όλους τους τομείς και τα επίπεδα σπουδών

Δρ. Μάνος Παπάζογλου ειδικός σύμβουλος υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων

Υπόδειγμα για τη σύνταξη Πρότασης Ακαδημαϊκής Πιστοποίησης Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών

Εφαρμογή ΕΣΔΠ Εγχειρίδιο Ποιότητας

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ:

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Ακαδημαϊκή Πιστοποίηση Προγραμμάτων Σπουδών. Καθ. Γιώργος Σταμέλος Μέλος της Α.ΔΙ.Π

Διαδικασίες Ακαδημαϊκής Πιστοποίησης Προγραμμάτων Σπουδών. Συχνές Ερωτήσεις

Πολιτική Διασφάλισης Ποιότητας Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος

ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Συντάκτης : Καθ. Ιωάννης Μπουρής με τη συνδρομή του Διευθυντή της ΣΔΟ Καθ. Γιώργου Γιαννακόπουλου

Εσωτερική & Εξωτερική Αξιολόγηση στο ΠΘ. Το μέλλον των αξιολογήσεων στα ΑΕΙ. Θεοδωράκης Γιάννης

Σχεδιάζουμε την Ελλάδα του 2020 Δημόσια Πανεπιστήμια & ΤΕΙ Θύλακες Αριστείας στην Ελλάδα του 2020

Έργο ΜΟ.ΔΙ.Π. του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος & Όργανα Διασφάλισης Ποιότητας

Ανασκόπηση των δράσεων Αξιολόγησης & Διασφάλισης Ποιότητας στο ΤΕΙ Λάρισας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Ακαδημαϊκή Πιστοποίηση Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών (ΠΠΣ) ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΕΩΝ

Πιστοποίηση Προπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών

Η προώθηση της Διασφάλισης Ποιότητας στο πεδίο της Διά Βίου Μάθησης

Πολιτική Ποιότητας. Αρμοδιότητες

«Π.Α.Ι.Δ.Ε.Ι.Α. ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ»

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. ΛΑΡΙΣΑ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Στοχοθεσία και προγραμματισμός δράσεων Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών Τμήμα Μαθηματικών Σχολή Θετικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ TEΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΕΡΜΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΣΕΡΡΕΣ

Στοχοθεσία και προγραμματισμός δράσεων Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών Τμήμα Μαθηματικών Σχολή Θετικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Εσωτερικό Σύστημα Διασφάλισης της Ποιότητας

Ο ρόλος της ΜΟΔΙΠ στην αναβάθμιση της Ποιότητας. Ευρήματα και συμπεράσματα από τις αξιολογήσεις των τμημάτων του ΤΕΙ Αθήνας

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ. Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας

Στοχοθεσία του ΠΠΣ του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών για τα ακαδημαϊκά έτη Έκδοση Μαρτίου 2019

Κεφάλαιο 5 ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ

Πρόταση της ΑΔΙΠ ΕΣΠΑ

Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Υπόδειγμα για τη σύνταξη Πρότασης Πιστοποίησης του Εσωτερικού Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας του Ιδρύματος

ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ & ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΡΆΣΕΩΝ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΏΝ ΣΠΟΥΔΏΝ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ ΙΩΑΝΝΊΝΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

Εγχειρίδιο Ποιότητας

«Ενημέρωση για δράσεις διασφάλισης ποιότητας από τα Ακαδημαϊκά Τμήματα του ΔΠΘ» Αλεξανδρούπολη

Α. Ι.Π. H.Q.A.A. ΕΚΘΕΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ. ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ/ΤΕΙ. Έκδοση 1.0 HELLENIC REPUBLIC ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας Xαροκοπείου Πανεπιστημίου ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ

Η αξιολόγηση των ΑΕΙ Μύθοι και πραγματικότητα

Ελληνική Εταιρεία Πιστοποιημένων Απεντομωτών (Ε.Ε.Π.Α.)

ΜΟΝΑΔΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΚΟΠΟΣ - ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

5. ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΠΣ ΤΟΥ ΤΦ

1. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΙ ΠΟΡΟΙ

Σ1.1. Ενίσχυση της ενεργού συμμετοχής των φοιτητών/τριών στα ΠΠΣ

Πρότυπα-πειραματικά σχολεία

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ. «Δια Βίου Μάθηση» Άρθρο 1. Ορισμοί. 1. Η Δια Βίου Μάθηση περιλαμβάνει την Δια Βίου Εκπαίδευση και την Δια Βίου Κατάρτιση.

H Διαδικασία Εξωτερικής Αξιολόγησης από την ΑΔΙΠ. Ν. Σουλακέλλης, Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας, Πρόεδρος ΜΟ.ΔΙ.Π.

Σ τ ρ α τ η γ ι κ ό Σχέ δ ι ο Τ μ ή μ α τ ο ς Α γ ρ ο ν ό μ ω ν κ α ι Τ ο π ο γ ρ ά φ ω ν Μ η χ α ν ι κ ώ ν Α Π Θ

ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣ ΚΡΙΣΗΣ

Σύντομη Περιγραφή Παραδοτέων

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΜΟ.ΔΙ.Π.

ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΜΣ «ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Νομοθεσία. Νόμος 4009: Δομή, Λειτουργία, Διασφάλιση της Ποιότητας των σπουδών και διεθνοποίηση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΟ.ΔΙ.Π. ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ:

ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΕΙ

Πανεπιστήμιο Κρήτης Η Ευρωπαϊκή Χάρτα και ο Κώδικας Δεοντολογίας των Ερευνητών :

Ακαδημαϊκή Πιστοποίηση Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών (ΠΠΣ) ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΕΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ. B6. Στοχοθεσία Ποιότητας για το Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών (ΠΠΣ) Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ίδρυμα: Τίτλος ΠΠΣ: Φυσικής

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. σύστασης του Συμβουλίου

ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ / ΠΠΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΟΠΑ

Η ΣΧΟΛΗ ΚΑΙ ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ

Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Εγχειρίδιο Ποιότητας. Εσωτερικού Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας. Ιούλιος (ν2.18)

«Ενημέρωση για δράσεις διασφάλισης ποιότητας από τα Ακαδημαϊκά Τμήματα του ΔΠΘ» Ξάνθη

ΜΟΔΙΠ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ: χτες, σήμερα, αύριο

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΠΡΟΦΙΛ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΣΠΑ Πρακτική Άσκηση ΤΕΙ Λάρισας

Διασύνδεση των Πληροφοριακών Συστημάτων Διασφάλισης Ποιότητας των ΜΟΔΙΠ και της ΑΔΙΠ

ΜΟνάδα ΔΙασφάλισης Ποιότητας Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Παράρτημα Θεσσαλονίκης

ΟΔΗΓΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ TOY ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΤΕΙ ΔΜ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση

Transcript:

ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ «Διασφάλιση και Διοίκηση Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση Διοίκηση και Καλές Πρακτικές» ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ & ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΑΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ Π. Υψηλάντης, Δ. Καντάς, Ν. Μπάτης, Ι. Παπαδόπουλος*, Ε. Τσαλίκη, Δ. Τσέλιος * Καθηγητής και μέλος της ΜΟΔΙΠ του ΤΕΙ Λάρισας Α.Π.Θ., 20/9/2012 www.themegallery.com 1

ΕΙΣΑΓΩΓΗ «Το χτες δεν μας ανήκει, για να μπορέσουμε να το διορθώσουμε. Το αύριο είναι δικό μας, για να το κερδίσουμε ή να το χάσουμε». Lyndon B. Johnson (1908 1973), 36ος πρόεδρος ΗΠΑ. 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η διαδικασία της Μπολόνια και η Στρατηγική της Λισαβόνας καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις εθνικές πολιτικές για το ρόλο των ΑΕΙ και κυρίως: το μέγεθος των ιδρυμάτων και συνολικά της Ανώτατης Εκπαίδευσης, τη διαφοροποίηση της φυσιογνωμίας των ΑΕΙ, τη δημόσια χρηματοδότηση, την αυτονομία, και ουσιαστικά την ποιότητα στην εκπαίδευση και την έρευνα. 3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι παρακάτω προκλήσεις στις μέρες μας, που αφορούν την ελληνική Ανώτατη Εκπαίδευσης, κάνουν ακόμη περισσότερο επιτακτική τη συνεχή βελτίωση του εκπαιδευτικού της έργου: 1. Οι αλλαγές στο Νομοθετικό Πλαίσιο (πχ. μεγαλύτερη αυτονομία στα ιδρύματα για τη διαμόρφωση της στρατηγική και της φυσιογνωμία τους, η εισαγωγή νέων θεσμών λειτουργία ΜΟΔΙΠ, Ακαδημαϊκή Πιστοποίηση Προγραμμάτων Σπουδών, σύνδεση της αξιολόγησης με την κρατική χρηματοδότηση κ.λπ.) 2. Οι δραματικές μειώσεις που ξεπερνούν το 30-40% στη κρατική χρηματοδότηση των ΑΕΙ οι οποίες επιβάλουν την ορθολογικότερη αξιοποίηση των πόρων τους. 3. Τα σημάδια φυγής των φοιτητών προς πανεπιστήμια του εξωτερικού προσβλέποντας να εξοικειωθούν με το περιβάλλον μιας άλλης χώρας ώστε μετά την αποφοίτηση τους να βρουν εργασία και να εγκατασταθούν εκεί. Συνέχεια. 4

Συνέχεια. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4. Πιθανές μεταβολές στον τρόπο που η κοινωνία αξιολογεί το λόγο κόστους/ωφέλειας των σπουδών στα ΑΕΙ η οποία θα οδηγήσει σε μείωση της ζήτησης για σπουδές, δεδομένων: α) της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος των οικογενειών λόγω της οικονομικής κρίσης (αύξηση της οριακής αξίας των δαπανών για σπουδές) και β) στο ότι η ζήτηση για θέσεις σε ΑΕΙ η οποία στήριξε τη χωρίς ποιοτικά κριτήρια μεγέθυνση της Ανώτατης Εκπαίδευσης την προηγούμενη δεκαετία (αύξηση θέσεων, ίδρυση νέων ιδρυμάτων/τμημάτων) σε ένα βαθμό οδηγήθηκε από την προσδοκία των υποψηφίων για μια «θέση στο δημόσιο» (μείωση προσδοκώμενης ωφέλειας). 5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ 3 ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ: 1. Την ετήσια αποτίμηση και καταγραφή του έργου των ακαδημαϊκών μονάδων (Ετήσιες Εσωτερικές Εκθέσεις) 2. Την περιοδική και ανά τετραετία κριτική-αξιολόγηση του έργου της Ακαδημαϊκής Μονάδας (Εσωτερική Αξιολόγηση ή αυτοαξιολόγηση), και τέλος 3. Τον συγκερασμό των πορισμάτων της εσωτερικής αξιολόγησης με πρόσθετη και αντικειμενική άποψη που προέρχεται από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες εκτός της Ακαδημαϊκής Μονάδας (Εξωτερική Αξιολόγηση). 6

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Διδακτικό Έργο 2. Ερευνητικό Έργο ΟΜΑΔΕΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ 3. Προγράμματα Σπουδών 4. Λοιπές Υπηρεσίες 7

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΘΕ ΟΜΑΔΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ: Α. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ Βαθμός ανταπόκρισης του προγράμματος σπουδών στους στόχους του Τμήματος και τις απαιτήσεις της κοινωνίας Συνοχή και λειτουργικότητα του προσφερόμενου προγράμματος Ορθολογική οργάνωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας Εξεταστικό σύστημα που εφαρμόζεται Βαθμός υποστήριξης από την υπάρχουσα υποδομή Συνέχεια. 8

Συνέχεια. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Β. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ Οργάνωση και εφαρμογή της εκπαιδευτικής διαδικασίας Αποτελεσματικότητα του ακαδημαϊκού προσωπικού Εκπαιδευτικά βοηθήματα Μέσα και υποδομές Χρήση νέων τεχνολογιών Σχέση αριθμού εκπαιδευτικού προσωπικού/φοιτητών και η μεταξύ τους συνεργασία Επίπεδο και ποιότητα της παρεχόμενης γνώσης Σύνδεση διδασκαλίας και έρευνας Κινητικότητα ακαδημαϊκού προσωπικού και φοιτητών Συνέχεια. 9

Συνέχεια. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γ. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Αποτελεσματικότητα των διοικητικών υπηρεσιών Υποδομές Χρήση νέων τεχνολογιών Φοιτητική μέριμνα Διαφάνεια και αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των οικονομικών και άλλων πόρων Συνεργασία με άλλα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό Συνέχεια. 10

Ποιότητα: Διαφορετικές Θεωρήσεις / προσεγγίσεις

Ποιότητα: Διαφορετικές Θεωρήσεις / προσεγγίσεις ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΙΝΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ: Αυτό που θα ανέμενε ο φοιτητής όταν επιλέγει την είσοδό του στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση! Οι τρόποι να εκπαιδεύεις «σωστά» τους φοιτητές ενός Τμήματος ή ενός ΑΕΙ! Η αξία του εκπαιδευτικού έργου για τα χρήματα που δίνει ο έλληνας φορολογούμενος Όλα τα χαρακτηριστικά της εκπαιδευτικής διαδικασίας, μέσω της οποίας θα ικανοποιήσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τους φοιτητές, τους γονείς, την αγορά εργασίας, το Ίδρυμα και την κοινωνία γενικότερα!!!.

Ολικό.. Εισαγωγή Πρωτοετείς Τι είναι το Σ.Δ.Π. Περιγράφεται από ένα σύνολο αλληλοεξαρτώμενων διαδικασιών που αναφέρονται σε όλες τις πτυχές και όλους τους εμπλεκόμενους στην εκπαιδευτική διαδικασία Κεφαλαιοποιεί υφιστάμενες προσπάθειες και καλές πρακτικές Λειτουργεί θεσμικά Αποφοίτηση Τελειόφοιτοι Μπορεί να πιστοποιηθεί, προσφέροντας εμπιστοσύνη σε ικανοποιητικό βαθμό, ότι το σύνολο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, είναι σε θέση να ανταποκριθεί σε δεδομένες απαιτήσεις ποιότητας. 13 Εργασία: Γνώσεις, Δεξιότητες Δια Βίου Μάθηση

ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ Σ.Δ.Β.Π. ΤΟΥ ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ Εστιάζεται στο εκπαιδευτικό έργο όπως αυτό οριοθετείται από τα προγράμματα σπουδών, την εκπαιδευτική λειτουργία, τη διαχείριση των σχετικών ανθρώπινων και υλικών πόρων και τις παρεχόμενες στους φοιτητές εκπαιδευτικές υπηρεσίες. Θα αποτελέσει ένα πρότυπο το οποίο η κάθε ακαδημαϊκή μονάδα (Σχολή ή Τμήμα) μπορεί να προσαρμόσει στις δικές της ανάγκες διατηρώντας με αυτό τον τρόπο την ομοιομορφία στη διαχείριση ποιότητας σε επίπεδο ιδρύματος και αναγνωρίζοντας τυχόν ιδιαιτερότητες που υπάρχουν σε κάθε ακαδημαϊκή μονάδα. Είναι συμβατό με το σύστημα ποιότητας ISO και επομένως εφόσον μία ακαδημαϊκή μονάδα επιθυμεί να πιστοποιηθεί, μπορεί να το προσαρμόσει εύκολα ώστε να πληρούνται οι προϋποθέσεις πιστοποίησης. Αναπτύχθηκε με τη συμμετοχή μελών Ε.Π. του ιδρύματος (πέραν αυτών που συμμετέχουν στη ΜΟΔΙΠ) ώστε να αξιοποιήσει εμπειρίες και καλές πρακτικές που έχουν αναδειχθεί στα διάφορα τμήματα και σχολές του ιδρύματος 14

ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ Σ.Δ.Π. ΤΕΙ/Λ 15

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1/3 Δ.200: Σχεδιασμός Προγραμμάτων Σπουδών & Εκπαιδευτικής Διαδικασίας Δ.201: Σχεδιασμός & ανασκόπηση προγραμμάτων σπουδών Δ.202: Εγχειρίδιο Μαθήματος Δ.203: Εκπόνηση Πτυχιακών / Διπλωματικών εργασιών Δ.204: Διεξαγωγή Πρακτικής άσκησης Δ.205: Διεξαγωγή Εξετάσεων Τράπεζα θεμάτων Αξιολόγηση φοιτητών Δ.206: Σχεδιασμός Εκπαιδευτικής Διαδικασίας 16 Μαθησιακά Αποτελέσματα Εμπειρίες Μελών Ε.Π. / Συνεργατών Συμμετοχή εξωτερικών εμπειρογνωμόνων Οδηγός ECTS Οδηγός Καθορισμού Μαθησιακών Αποτελεσμάτων ανάλογα με επίπεδο σπουδών Ευρωπαϊκό και Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων Διεθνής Συμβατότητα Άλλες οδηγίες

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Τμήμα 2/3 Αιτιολόγηση σε σχέση με τις εξελίξεις (τεχνολογικές κοινωνικο-οικονομικές κ.λπ.) Σκοπός και Αντικείμενο Π.Σ. Μαθησιακοί Στόχοι Π.Σ. Συμβατότητα σε σχέση με το Ευρωπαϊκό και Διεθνές Περιβάλλον Συνοπτικός πίνακας μαθημάτων Π.Σ. (σύμφωνα με συγκεκριμένο έντυπο) Περίγραμμα κάθε μαθήματος του νέου Π.Σ. (με συγκεκριμένο περιεχομένων) Πίνακας αντιστοίχισης μαθημάτων με το Ε.Π. που θα καλύψει τις διδακτικές ανάγκες Αντιστοίχηση μαθημάτων παλαιού & νέου Π.Σ Ε.Π.Σ. Ιδρύματος Έλεγχος της ισορροπίας και της εφικτότητας της πρότασης από την Επιτροπή Προγραμμάτων Σπουδών του ΤΕΙ/Λ Α.ΔΙ.Π. Ακαδημαϊκή Πιστοποίηση Έγκριση Π.Σ. 17

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3/3 Ε.201-3 Περίγραμμα Μαθήματος Πρόταση Νέου ή Αναθεώρησης Π.Σ. Έγκριση Ε.202-2 Εγχειρίδιο Μαθήματος Περιοδική Ανασκόπηση Υλοποίηση Ε.401-2 Διάγραμμα Μελέτης Προσαρμογή σε κάθε διδακτική περίοδο Συντάσσεται από: Επιτροπή Π.Σ. Απευθύνεται σε: Αρχή Έγκρισης Π.Σ. Συντάσσεται από: Υπεύθυνος Μαθήματος Απευθύνεται σε: Διδάσκοντες Π.Σ. 18 Συντάσσεται από: Διδάσκοντα Απευθύνεται σε: Φοιτητές

Σ.Δ.Π.: ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ - 100 Ενεργοποίηση των διαδικασιών που προσδιορίζουν, καταγράφουν και επικαιροποιούν τις ανάγκες και απαιτήσεις όλων των αποδεκτών (φοιτητών, κοινωνικών, οικονομικών και παραγωγικών παραγόντων) των αποτελεσμάτων της εκπαιδευτικής διαδικασίας, Συμβατότητα με τις διαμορφούμενες εξελίξεις στον Ευρωπαϊκό αλλά και Διεθνή χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης Ανασκόπηση των «εσωτερικών» απαιτήσεων της ακαδημαϊκής μονάδας σε ότι αφορά υλικοτεχνικές υποδομές και ανθρώπινους πόρους Πιθανές συνεργασίες με άλλους ακαδημαϊκούς και λοιπούς φορείς. Αποτελούν τη βάση για το σχεδιασμό ή την επικαιροποίηση των προγραμμάτων σπουδών. 19

Σ.Δ.Π.: ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ - 200 Σχεδιασμός νέου ή αναμόρφωση ενός Προγράμματος Σπουδών. (ΠΠΣ ΜΠΣ ΠΔΒΜ) Τεκμηρίωση αναγκαιότητας & ανταπόκρισης σε οικονομικές / τεχνολογικές / κοινωνικές ανάγκες Καθορισμός μαθησιακών αποτελεσμάτων σε επίπεδο ΠΣ και μαθήματος Ορθολογική κατανομή των πιστωτικών μονάδων Συμβατότητα με το Ευρωπαϊκό και Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων Σχεδιασμός των επιμέρους στοιχείων του Π.Σ., δημιουργία σχεδίου μαθήματος, εκπόνησης πτυχιακών / διπλωματικών εργασιών, διεξαγωγή πρακτικής άσκησης, εκπαιδευτικές εκδρομές, διεξαγωγή εξετάσεων-τήρηση τράπεζας θεμάτων-αξιολόγηση φοιτητών και τέλος σχεδιασμός της εκπαιδευτικής διαδικασίας. 20

Σ.Δ.Π.: ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ - 300 Διαδικασίες που αφορούν στους ανθρώπινους και υλικούς πόρους που εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία: Μόνιμο και έκτακτο εκπαιδευτικό & τεχνικό προσωπικό (προγραμματισμός, διαδικασίες πρόσληψης και επιλογής, καθήκοντα, επιστημονική ανάπτυξη, ανάθεση έργου κ.λπ.). Φοιτητές (ανίχνευση και ανάλυση του προφίλ των νεοεισερχόμενων φοιτητών, εκπαιδευτικοί σύμβουλοι σπουδών, παρακολούθηση της προόδου των φοιτητών στο τέλος του 1ου κύκλου σπουδών, ενημέρωση δικαιωμάτων υποχρεώσεων φοιτητών, διαχείριση παραπόνων προβλημάτων, κ.ά.). 21 Λειτουργία Εργαστηρίων Ορθολογική και αποτελεσματική διαχείριση (προγραμματισμός και προμήθεια εξοπλισμού και αναλωσίμων), ανάθεση υπηρεσιών σε τρίτους, συντήρηση του εξοπλισμού

Σ.Δ.Π.: ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ - 400 Παρακολούθηση της υλοποίησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας σύμφωνα με το σχεδιασμό Διαδικασίες λήψης μέτρων σε περιπτώσεις πλημμελούς εκτέλεσης διδακτικού έργου, Διαδικασίες ετήσιας ουσιαστικής αξιολόγησης εκπαιδευτικής διαδικασίας Υλοποίηση υποστηρικτικών ενεργειών. 22

Σ.Δ.Π.: ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ - 600 Οι διαδικασίες διαχείρισης ποιότητας των εκροών (Δ.600) περιλαμβάνουν : Αξιολόγηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων και όλης της εκπαιδευτικής διαδικασίας από τους αποφοίτους κατά τη ολοκλήρωση των σπουδών τους Μητρώα Αποφοίτων Παρακολούθηση και αξιολόγηση της επαγγελματικής και επιστημονικής εξέλιξης των πτυχιούχων, της επάρκειας των προσφερόμενων γνώσεων και δεξιοτήτων για την επαγγελματική ή επιστημονική σταδιοδρομία τους Υποστήριξη πτυχιούχων μέσω προγραμμάτων Δια Βίου Μάθησης. 23

Σ.Δ.Π.: ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ - 500 Δ.501: Διαχείριση εγγράφων Δ.502: Διαχείριση αρχείων Δ.500: Υποστηρικτικές Διαδικασίες Δ.503: Ανασκόπηση Διοίκησης και Καθορισμός Πολιτικής για την Ποιότητα Δ.504: Επικοινωνία, Δημόσιες Σχέσεις, Διαφάνεια, Λογοδοσία Δ.505: Μετρήσεις και Ανάλυση Στοιχείων. Δείκτες Δ.505: Καθορισμός ευθυνών και Αρμοδιοτήτων Δ.506: Εσωτερικές επιθεωρήσεις Ανασκόπηση της Διοίκησης για τον καθορισμό στόχων και συνεχή Βελτίωση των Διαδικασιών (εσωτερική διαδικασία) Καθορισμός μετρικών και δεικτών απόδοσης (ένα είδος Balanced Score Card (BSC) Διαδικασίες για την επικοινωνία, τις δημόσιες σχέσεις, τη διαφάνεια και λογοδοσία. 24

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ I. Αρχικός Σχεδιασμός ΜΟΔΙΠ + 8 Μέλη Ε.Π. διαφόρων τμημάτων, μετά από ανοικτή πρόσκληση Αλλαγές λόγω του Ν.4009, Ν. 4076/2012 Αβεβαιότητα, Ανοικτά θέματα (π.χ. υλοποίηση 4009, έκδοση κανονιστικών διατάξεων II. Διαβούλευση εντός της Ακαδημαϊκής Κοινότητας (Ιούνιος 2012) III. Ενσωμάτωση στη Λειτουργία του ΤΕΙ Νέος Εσωτερικός Κανονισμός (αρκετά από τα στοιχεία του) Πρότυπο για υιοθέτηση από κάθε Ακαδημαϊκή Μονάδα ανάλογα προσαρμοσμένο (απαιτείται πλέον από το Ν.4009) Πιθανή Πιστοποίηση ISO (Εύκολο για κάποια τμήματα, Δύσκολο σε επίπεδο Σχολής, Αδύνατο σε επίπεδο ΤΕΙ) 25

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ IV. ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ήδη έχει ξεκινήσει η πιλοτική εφαρμογή του συστήματος με την προσαρμογή του σε δύο (2) Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών, τα οποία θα επιδιώξουν να αποκτήσουν πιστοποίηση ISO 9001 κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2012-13. 26

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 1. Η εισαγωγή ενός συστήματος διασφάλισης της ποιότητας στα ΑΕΙ, θεωρείται ότι θα εισάγει ένα επίπεδο γραφειοκρατίας, το οποίο θεωρείται ως εμπόδιο στις ακαδημαϊκές δραστηριότητες και μάλλον θα συναντήσει κάποιες αντιδράσεις από την ακαδημαϊκή κοινότητα. Γενικά ισχύει ότι κάθε αλλαγή συναντά εμπόδια, ανυπακοή, αντιδράσεις, ακόμη και ΧΑΟΣ. Όταν όμως η αλλαγή αυτή είναι βέβαιο ότι εξυπηρετεί το γενικότερο συμφέρον (στην περίπτωσή μας αυτό του Ιδρύματος ή του Τμήματος) και όχι το ειδικό, τότε θα πρέπει η «διοίκηση» να επιμείνει στη μείωση οποιασδήποτε εναντίωσης και μετά από αρκετή και επίμονη προσπάθεια το αποτέλεσμα θα είναι απόλυτα ΘΕΤΙΚΟ!!!!. 2. Απαιτείται επομένως η θέσπιση του οράματος και η χάραξη της στρατηγικής για το δρόμο που θέλουμε να οδηγήσουμε το Ίδρυμα ή το Τμήμα μας. 27

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 3. Η ανάπτυξη συνέργειας μεταξύ της ΜΟΔΙΠ και των Ακαδημαϊκών Μονάδων μπορεί να οδηγήσει: στην ανάπτυξη συστημάτων διαχείρισης και βελτίωσης ποιότητας που αξιοποιούν εμπειρίες και βέλτιστες πρακτικές που έχουν ήδη αναπτυχθεί σε διαφορετικές ακαδημαϊκές μονάδες του ιδρύματος και να δώσει έμφαση στην αίσθηση της ιδιοκτησίας των προτεινόμενων συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας στο ακαδημαϊκό και άλλο προσωπικό, μειώνοντας τα γραφειοκρατικά στοιχεία στο ελάχιστο, και αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες επιτυχίας του εγχειρήματος.. 28

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τι επιδιώκουμε να επιτύχουμε ως ΜΟΔΙΠ του ΤΕΙ/Λ; 1. Σχεδίαση καλύτερης εκπαιδευτικής διαδικασίας. 2. Αποτελεσματική αξιοποίηση των εκπαιδευτικών, των υποδομών και του εξοπλισμού για μεγιστοποίηση της παρεχόμενης εκπαίδευσης και αύξηση της παραγωγικότητας. 3. Δημιουργία του καλύτερου δυνατού κλίματος συνεργασίας μεταξύ διδασκόντων και διδασκομένων 4. Δημιουργία συνείδησης ποιότητας μεταξύ όλων των μελών της Ακαδημαϊκής Κοινότητας και μεγαλύτερη ικανοποίηση από την εργασία τους. 5. Αύξηση της εμπιστοσύνης και της αξιοπιστίας προς την αγορά εργασίας. 6. Την επίτευξη της ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ στην εκπαίδευση μέσα από ουσιαστικές αλλαγές. 7. Την καλλιέργεια της ΕΥΓΕΝΟΥΣ ΑΜΙΛΛΑΣ. 8. κά.. 29

«Υπάρχουν 4 είδη ανθρώπων: ΜΟΔΙΠ ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ «Σύστημα Διαχείρισης & Βελτίωσης Ποιότητας στο ΑΤΕΙ Λάρισας ΣΥΝΕΔΡΙΟ Α.Π.Θ. 20-21/9/2012 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Αυτοί που κάνουν τα πράγματα να συμβαίνουν. Αυτοί που παρακολουθούν τα πράγματα να συμβαίνουν. Αυτοί που δεν αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει. Αυτοί που τα κάνουν να μη γίνονται, παραμένοντας αθέατοι». L.R.H. (Οι τελευταίοι θέλουν..."κυνήγι"! αλλά παραμένει υψίστης σημασίας να ξέρουμε καλά ποιοι είναι εκείνοι που κάνουν τα πράγματα να συμβαίνουν, να τους αναγνωρίζουμε ΚΑΙ να τους υποστηρίζουμε!!! ) 30

ΕΠΙΛΟΓΟΣ «Πρέπει εσύ να αποτελείς την αλλαγή που θέλεις να δεις τον κόσμο. Εάν αλλάξεις τον εαυτό σου θα αλλάξεις και τον κόσμο σου. Εάν αλλάξεις τον τρόπο σκέψης σου, τότε θα αλλάξουν οι ενέργειές σου, αλλά και το πώς αισθάνεσαι.» «Μια ουγκιά δράσης αξίζει περισσότερο από ένα τόνο διδασκαλίας. Οι περισσότεροι άνθρωποι καταφεύγουν στη διδασκαλία και επαναπαύονται νομίζοντας ότι έτσι προοδεύουν. Τα βιβλία προσφέρουν γνώση, η δράση όμως μεταφράζεται σε κατανόηση.» ΓΚΑΝΤΙ..(2 από τις 10 θεμελιώδεις αρχές του) Πηγή: http://www.youtube.com/watch?v=umzeyxquyku 31

32