36,6% και 57 και άνω: 51%) ( ιαφάνεια 2).

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ο καρκίνος που αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου στη χώρα µας και που ευθύνεται για 25.000 περίπου θανάτους το χρόνο, µπορεί να προληφθεί σε ποσοστό άνω του 60%. Όµως οι Έλληνες είναι πρωταθλητές στο κάπνισµα, στην έλλειψη φυσικής άσκησης, στην παχυσαρκία, ενώ η διατροφή µας απέχει κατά 50% από το πρότυπο της Μεσογειακής ιατροφής. Επιπλέον, οι Έλληνες σε µεγάλο ποσοστό δεν κάνουν τις βασικές προληπτικές εξετάσεις, ενώ πολλοί Έλληνες είναι ανεπαρκώς ενηµερωµένοι σχετικά µε τον καρκίνο, µε αποτέλεσµα οι θάνατοι από ορισµένους συχνούς αλλά προλήψιµους καρκίνους, όπως είναι ο καρκίνος του πνεύµονα, του παχέος εντέρου και του προστάτη να αυξάνουν σε αντίθεση µε ό,τι συµβαίνει στις άλλες ανεπτυγµένες χώρες του κόσµου. Τα ευρήµατα αυτά προκύπτουν από την πανελλαδική έρευνα για τον καρκίνο, µε τίτλο «Hellas Health II», που παρουσιάστηκαν από τον Αναπληρωτή Καθηγητή Κοινωνικής Ιατρικής κ. Γιάννη Τούντα, την κα Χριστίνα ηµητρακάκη, ψυχολόγο έρευνας, επιστηµονική συνεργάτη του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας και τον κ. ηµήτρη Μπουλαµάτση της Metron Analysis. H πανελλαδική έρευνα «Hellas Health II» πραγµατοποιήθηκε από το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών και το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής σε συνεργασία µε την Metron Analysis, σε αντιπροσωπευτικό δείγµα 1.490 ατόµων ηλικίας 18 ετών και άνω, την περίοδο από 30/5/2008 ως 23/6/2008. Η έρευνα έγινε µε προσωπικές συνεντεύξεις σε νοικοκυριά µε χρήση δοµηµένου ερωτηµατολογίου. Η µελέτη πραγµατοποιείται υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης στο πλαίσιο της Εθνικής Αντικαρκινικής Εκστρατείας µε τη χορηγία της Roche και της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος. Ο κ. Αλέξης Ζορµπάς, Συντονιστής Μονάδας Στρατηγικής & Πολιτικών Υγείας ΥΥΚΑ, Σύµβουλος Υπουργού Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ανέφερε πως η Εθνική Αντικαρκινική Πολιτική µπορεί να υλοποιηθεί µόνο µε την ενεργητική συµµετοχή της ελληνικής κοινωνίας, τονίζοντας πως µε τη συµµετοχή της κοινωνίας των πολιτών, της επιστηµονικής κοινότητας, των ανθρώπων του πολιτισµού και της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης µπορούµε να πετύχουµε µια πολύ σηµαντική νίκη σε έναν αγώνα που δεν σταµατά ποτέ. Ο κ. Κωνσταντίνος Ντόρτας, ιευθυντής Κανονιστικών και ηµοσίων Υποθέσεων της Roche (Hellas) υπογράµµισε την ανάγκη ολιστικής αντιµετώπισης του καρκίνου µε παρεµβάσεις σε όλα τα επίπεδα: στην πρόληψη και την ενηµέρωση, την έγκαιρη διάγνωση, την αποτελεσµατική θεραπεία και τη συνεχιζόµενη υποστήριξη των ασθενών. Ο κ. Φωκίων Μπράβος, Πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος (Ε.Α.Ε.Ε.) αναφέρθηκε στην ανάγκη προληπτικού ελέγχου και κατάλληλης ενηµέρωσης των πολιτών που προωθεί η Ιδιωτική Ασφάλιση, µε σκοπό την αντιµετώπιση της ανησυχητικής αύξησης των νεοπλασιών την τελευταία 5ετία στη χώρα µας και την προαγωγή της ευηµερίας του πολίτη. Πιο συγκεκριµένα, όσον αφορά στις βασικές προστατευτικές συµπεριφορές υγείας για τον καρκίνο, όπως είναι η αποχή από το κάπνισµα, η διατροφή, η φυσική άσκηση 1

και ο έλεγχος του βάρους, τα αποτελέσµατα της Hellas Health II (2008) δείχνουν κατ αρχήν ότι δεν υπάρχει διαφορά από αυτά της έρευνας Hellas Health I (2006). ηλαδή, στα δύο χρόνια που µεσολάβησαν, οι συµπεριφορές υγείας των Ελλήνων δεν παρουσιάζουν βελτίωση (πχ ιαφάνεια 1 για το κάπνισµα). Σε σχέση µε το κάπνισµα, 4 στους 10 ερωτώµενους (40%) δηλώνουν ότι καπνίζουν κάθε µέρα, 3% ότι καπνίζουν καµιά φορά και 57% ότι δεν καπνίζουν καθόλου. Όσο αφορά στο φύλο, το 44,6% των αντρών και το 33,5% των γυναικών καπνίζουν καθηµερινά. Επίσης, το κάπνισµα είναι αυξηµένο στις ηλικίες 18-36 (52,9% καπνίζουν) και 37-56 (51,9% καπνίζουν) σε σχέση µε τις ηλικίες 57 και άνω (24,3% καπνίζουν). Το κάπνισµα δε φαίνεται να διαφοροποιείται ιδιαίτερα στη χώρα µας ανά οικογενειακή κατάσταση και κοινωνικο-οικονοµική τάξη. Ως προς το εκπαιδευτικό επίπεδο, παρατηρείται µια τάση να καπνίζουν λιγότερο τα άτοµα µε περισσότερη εκπαίδευση (µέχρι 7 χρόνια εκπαίδευσης καπνίζουν 49,2% και µε πάνω από 7 χρόνια εκπαίδευσης καπνίζουν 30,8%). Όσον αφορά στη σωµατική δραστηριότητα, περισσότερο καθιστική ζωή δηλώνουν οι γυναίκες (44,7% δηλώνουν έλλειψη φυσικής άσκησης) από τους άντρες (34,5% δηλώνουν έλλειψη φυσικής άσκησης), οι παντρεµένοι/ες (43% δηλώνουν έλλειψη φυσικής άσκησης) από τους ανύπαντρους/ες (26,5% δηλώνουν έλλειψη φυσικής άσκησης) και οι κατώτερες κοινωνικές τάξεις (στην κατώτερη/µεσαία προς κατώτερη 41,35% δηλώνουν έλλειψη φυσικής άσκησης) σε σχέση µε τις ανώτερες (στην ανώτερη/µεσαία προς ανώτερη 32,85% δηλώνουν έλλειψη φυσικής άσκησης). Επίσης η καθιστική ζωή αυξάνεται µε την ηλικία (ηλικίες 18-36: 32,2%, 37-56: 36,6% και 57 και άνω: 51%) ( ιαφάνεια 2). Όσον αφορά στη διατροφή, χειρότερη διατροφή (δηλαδή µεγαλύτερη απόκλιση από την προστατευτική για την υγεία Μεσογειακή διατροφή) φαίνεται ότι κάνουν οι νέοτεροι και τα άτοµα µε χαµηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο. Σε σχέση µε τον έλεγχο του βάρους, περισσότερο υπέρβαροι ή παχύσαρκοι είναι οι άντρες (62,4%) από ότι οι γυναίκες (53,1%), οι παντρεµένοι/ες (65,3%) σε σχέση µε τους άγαµους (35,9%), οι µεσαίες και κατώτερες κοινωνικές τάξεις (µεσαία προς κατώτερη: 61,1% και κατώτερη: 58,9%) σε σχέση µε τις ανώτερες (45,1%) και τα άτοµα χαµηλότερου εκπαιδευτικού επιπέδου (73,1%) σε σχέση µε τα άτοµα ανωτέρης εκπαίδευσης (49,9%). Επίσης οι µεγαλύτερες ηλικίες συσχετίζονται περισσότερο µε εµφάνιση παχυσαρκίας/υπέρβαρου ( ιαφάνεια 3). Η κύρια πηγή ενηµέρωσης για θέµατα σχετικά µε τον καρκίνο φαίνεται να είναι η τηλεόραση ( ιαφάνεια 4). Το 66,6% δήλωσε ότι ενηµερώθηκε για τον καρκίνο από την τηλεόραση, µέσα στον τελευταίο µήνα. Οι φίλοι και η οικογένεια ακολουθούν µε 26,4%, ενώ µόλις το 13,8% έχει ενηµερωθεί από γιατρό ή άλλο επαγγελµατία υγείας. Ένας στους 4 (25%) δεν αναφέρει καµία ενηµέρωση τον τελευταίο µήνα. Ωστόσο, το 71,5% θεωρεί ότι µπορεί να βρει αν χρειαστεί έγκυρες πληροφορίες για τον καρκίνο εύκολα ή σχετικά εύκολα ( ιαφάνεια 5). Το ποσοστό αυτό είναι ιδιαίτερα υψηλό στην ανώτερη κοινωνικό-οικονοµική τάξη (85% έναντι 59% στην κατώτερη) και στα άτοµα ανώτερης εκπαίδευσης (83% έναντι 57% στα άτοµα βασικής εκπαίδευσης). 2

Παρόλ αυτά, η πληροφόρηση σχετικά µε την πρόληψη του καρκίνου δε φαίνεται να είναι ξεκάθαρη, καθώς στην ερώτηση «αν αισθάνονται µπερδεµένοι σχετικά µε τις πληροφορίες που κυκλοφορούν για την πρόληψη του καρκίνου», το 40% απάντησαν «ναι» και «µάλλον ναι» («όχι» και «µάλλον όχι» δήλωσαν το 58% - 2% δεν απάντησαν) ( ιαφάνεια 6). Μπερδεµένοι και µάλλον µπερδεµένοι δήλωσαν το 47,9% των ατόµων µε βασική εκπαίδευση, το 40,1% µε µέση και µόλις το 28,6% µε ανώτερη εκπαίδευση ( ιαφάνεια 7). Ανάλογες διαφορές παρατηρούνται και µεταξύ ανώτερης (31,3%) και κατώτερης (47,6%) κοινωνικό-οικονοµικής τάξης. Από το σύνολο των ερωτηθέντων, µόνο το 28,2% έχει πάρει συµβουλές για την πρόληψη του καρκίνου από επαγγελµατία υγείας, κυρίως παθολόγο ή γενικό γιατρό (55,8% όσων έχουν πάρει συµβουλές από επαγγελµατία υγείας) και γυναικολόγο (24,1%). Στην ερώτηση «Τον τελευταίο καιρό κατά πόσο σας ενόχλησαν σκέψεις σας για τις πιθανότητες να πάθετε κάποια ασθένεια από τις παρακάτω;» ( ιαφάνεια 8) φαίνεται ότι οι Έλληνες ανησυχούν περισσότερο («µέτρια» έως «υπερβολικά») για τον καρκίνο του πνεύµονα (17%), την υπέρταση (16%), τον καρκίνο του µαστού (15%), τα εγκεφαλικά επεισόδια (13%) και το άγχος (13%). Στη χώρα µας, οι συχνότεροι καρκίνοι στους άνδρες είναι του πνεύµονα, του προστάτη και του παχέος εντέρου. Οι άνδρες που συµµετείχαν στην έρευνα, όταν ρωτήθηκαν για τους 3 συχνότερους καρκίνους στο ανδρικό φύλο ανέφεραν τον καρκίνο του προστάτη σε ποσοστό 82,8% και του πνεύµονα σε ποσοστό 79,8%, αλλά του παχεός εντέρου σε ποσοστό µόλις 30,6% ( ιαφάνεια 9). Αντίστοιχα, οι συχνότεροι καρκίνοι στις γυναίκες είναι του µαστού, του παχέος εντέρου, του τραχήλου της µήτρας και του πνεύµονα. Το 95,4% των γυναικών που ρωτήθηκαν συµπεριέλαβαν τον καρκίνο του µαστού και το 83,4% τον καρκίνο του τραχήλου της µήτρας στους 3 συχνότερους καρκίνους ( ιαφάνεια 10). Τα ποσοστά για τον καρκίνο του πνεύµονα και του παχέος εντέρου ήταν 27% και 15,6% αντίστοιχα. Όπως και στους άνδρες, η συχνότητα του καρκίνου του παχέος εντέρου υποεκτιµάται από ένα µεγάλο τµήµα του πληθυσµού. Οι περισσότεροι και πιο συχνοί καρκίνοι οφείλονται, σε µεγάλο βαθµό, σε παράγοντες που έχουν σχέση µε το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής και, εποµένως, µπορούν να προληφθούν. Το κάπνισµα, η κακή διατροφή και η έλλειψη φυσικής άσκησης είναι από τους πιο σηµαντικούς παράγοντες. Όταν ζητήθηκε από τους συµµετέχοντες στην έρευνα να αναφέρουν τους 3 πιο σηµαντικούς παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο, το 75,9% ανέφερε το κάπνισµα, το 44,9% την κακή διατροφή, το 34% τη µόλυνση του αέρα, το 29,7% το υπερβολικό στρες και το 29,2% διάφορες χηµικές ουσίες, όπως οι διοξίνες ( ιαφάνεια 11). Αξιοσηµείωτο είναι το γεγονός ότι η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή θεωρούνται σηµαντικοί παράγοντες κινδύνου µόλις από το 9,5% και 7,9% αντίστοιχα, παρά το γεγονός ότι, σύµφωνα µε τα επιστηµονικά δεδοµένα, υπάρχει σαφής σύνδεσή τους µε πολλούς τύπους καρκίνου. Στους συµµετέχοντες στην έρευνα ζητήθηκε να δηλώσουν τη συµφωνία ή διαφωνία τους µε τη φράση «δεν υπάρχουν και πολλά που µπορούν να κάνουν οι άνθρωποι για να µειώσουν τις πιθανότητες τους να πάθουν καρκίνο» ( ιαφάνεια 12). Το 45% δήλωσε ότι συµφωνεί πολύ ή κάπως, ενώ το 43,7% ότι διαφωνεί πολύ ή κάπως. Τα 3

ποσοστά παρουσιάζουν µεγάλη διακύµανση ανά κοινωνικό-οικονοµικό και εκπαιδευτικό επίπεδο. Με την ανωτέρω φράση διαφωνεί το 69% των ατόµων ανώτερης κοινωνικό-οικονοµικής τάξης, αλλά µόλις το 35% της κατώτερης. Αντίστοιχα, διαφωνεί το 62% των ανθρώπων µε ανώτερη εκπαίδευση και µόλις το 33% όσων έχουν βασική εκπαίδευση. Από τους Έλληνες που είναι ασφαλισµένοι σε κάποιο ταµείο, µόνο το 43,5% έχει χρησιµοποιήσει τις παροχές του ταµείου για τη διενέργεια προληπτικών εξετάσεων για τον καρκίνο ( ιαφάνεια 13). Το ποσοστό είναι αρκετά υψηλότερο µεταξύ των γυναικών (53% έναντι 33% των ανδρών). Αντίθετα, από όσους είναι ασφαλισµένοι σε ιδιωτικό ασφαλιστικό φορέα (ένα 11.2% έχει δηλώσει ότι έχουν ιδιωτική ασφάλιση), πάνω από τους µισούς (53,8%) έχουν κάνει χρήση των παροχών για να κάνουν προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο ( ιαφάνεια 14). Το τεστ Παπανικολάου είναι η κατάλληλη προληπτική εξέταση για τον καρκίνο του τραχήλου της µήτρας. Σύµφωνα µε τις διεθνείς οδηγίες, θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο από την ηλικία των 20 ετών. Έξι στις 10 γυναίκες (59,7%) γνωρίζει ότι η εξέταση πρέπει να γίνεται από την ηλικία 20 ως 30 ετών και µετά, µε τις γυναίκες ανώτερης εκπαίδευσης και κοινωνικό-οικονοµικού επιπέδου να απαντούν σωστά σε υψηλότερα ποσοστά ( ιαφάνεια 15). Επίσης, το 84,8% γνωρίζει ότι η εξέταση πρέπει να γίνεται σε ετήσια βάση ( ιαφάνεια 16). Ωστόσο, µόνο το 59,4% των γυναικών ηλικίας 21-69 ετών δήλωσε ότι έχει κάνει το τεστ Παπανικολάου µέσα στα τελευταία 3 χρόνια ( ιαφάνεια 17). Σε σχέση µε την ηλικία, οι νεότερες γυναίκες (21-29 ετών) καθώς και οι µεγαλύτερες γυναίκες (50-65 ετών) δήλωσαν κατά πολύ λιγότερο ότι έχουν κάνει Παπ τεστ µέσα στα τρία τελευταία χρόνια (50% και 48,5%, αντίστοιχα) σε σχέση µε τις γυναίκες ηλικίας 30-49 ετών (73.5%). Η διεθνής βιβλιογραφία τονίζει ότι για να φανούν τα πλεονεκτήµατα του Παπ τεστ σε επίπεδο πληθυσµού, θα πρέπει να γίνεται συστηµατικά σε ποσοστό άνω το 70% του πληθυσµού των γυναικών ηλικίας 20-65 ετών. Τα αποτελέσµατα της µελέτης δείχνουν επίσης ότι οι ανύπαντρες γυναίκες δηλώνουν χαµηλότερα ποσοστά Παπ τεστ σε σχέση µε τις παντρεµένες, καθώς και ότι οι γυναίκες κατωτέρου εκπαιδευτικού επιπέδου δηλώνουν χαµηλότερα ποσοστά Παπ τεστ σε σχέση µε τις γυναίκες ανώτερου εκπαιδευτικού επιπέδου (ποσοστά γυναικών που έχουν πραγµατοποιήσει τεστ Παπ τα τελευταία 3 χρόνια ανά εκπαιδευτικό επίπεδο: βασική εκπαίδευση 36,8%, µέση 67% και ανώτερη 77,5%). Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα αποτελέσµατα της µελέτης, όσον αφορά στην εξέταση της πρόληψης του καρκίνου του παχέος εντέρου ( ιαφάνεια 18). Μόλις το 11,2% γνωρίζει ότι η εξέταση λανθάνουσας αιµορραγίας στα κόπρανα αποσκοπεί στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου. Η πληροφόρηση για την εξέταση αυτή ποικίλει ανάλογα µε την εκπαίδευση (βασική εκπαίδευση 5,2%, µέση εκπαίδευση 10,1%, ανώτερη εκπαίδευση 20,4%) και το κοινωνικό-οικονοµικό επίπεδο (κατώτερο 5,3%, µεσαίο προς κατώτερο 11,7%, µεσαίο προς ανώτερο 16,5%, ανώτερο 23,2%). Παράλληλα, το 46,8% δήλωσε άγνοια σχετικά µε την ηλικία, από την οποία πρέπει να αρχίζει ο έλεγχος για καρκίνο του παχέος εντέρου. Στις γυναίκες ηλικίας άνω των 50 ετών µόνο ένα 8,3% δήλωσε ότι έχει κάνει το τεστ της λανθάνουσας αιµορραγίας κοπράνων κατά τη διάρκεια των τελευταίων 3 χρόνων. Στους άντρες ηλικίας άνω των 50 ετών τα ποσοστά ήταν επίσης χαµηλά, της τάξεως του 10,9%. Αυτά τα ποσοστά είναι εξαιρετικά χαµηλά εάν 4

λάβουµε υπόψη µας ότι η Ευρωπαϊκή ένωση συστήνει εδώ και µια δεκαετία ως προσυµπτωµατικό έλεγχο την αναζήτηση λανθάνουσας αιµορραγίας σε όλους τους άντρες και γυναίκες ηλικίας 50 έως 74 ετών. Εξαιρετικά χαµηλό είναι και το ποσοστό των ατόµων που έχουν υποβληθεί σε κολονοσκόπηση (6,3%). Συνολικά, παρά τη µεγάλη συχνότητα του καρκίνου του παχέος εντέρου σε άνδρες και γυναίκες, η έρευνα καταδεικνύει ότι ο ελληνικός πληθυσµός δε γνωρίζει αρκετά για την ασθένεια και δεν προβαίνει στις απαραίτητες προληπτικές εξετάσεις. Όσον αφορά στον καρκίνο του προστάτη, η µελέτη έδειξε ότι ένα ποσοστό 40.6% των ανδρών ηλικίας 50-69 ετών έχει πραγµατοποιήσει εξέταση µέτρησης PSA µέσα στα τελευταία 3 χρόνια. Το PSA είναι πολύ δηµοφιλής σαν εξέταση και σε άλλες χώρες (πχ. 1 στους 2 άντρες ηλικίας 60-69 ετών στην Αυστραλία έχει κάνει το τεστ) κάτι που οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στην ευκολία του τεστ αφού πρόκειται για µια απλή αιµατολογική εξέταση. Όσον αφορά στο ποιοι άντρες κάνουν περισσότερο το τεστ PSA στην Ελλάδα, τα αποτελέσµατα της µελέτης µας έδειξαν ότι οι άντρες ηλικίας 60-69 ετών, τα άτοµα ανώτερης/µέσης κοινωνικής τάξης σε σχέση µε τα άτοµα χαµηλής κοινωνικής τάξης, καθώς και τα άτοµα µε ιδιωτική ασφάλιση έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν κάνει το τεστ PSA σε σχέση µε τους υπόλοιπους ( ιαφάνεια 19). 5

Η ταυτότητα της έρευνας Πανελλαδική ποσοτική έρευνα µε προσωπικές συνεντεύξεις σε νοικοκυριά µε χρήση δοµηµένου ερωτηµατολογίου Τυχαία και αντιπροσωπευτική επιλογή δείγµατος µε τη µέθοδο της τρισταδιακής δειγµατοληψίας είγµα: 1490 άνδρες και γυναίκες ηλικίας 18 ετών και άνω ιεξαγωγή έρευνας από 30/5/08 έως 23/6/08 Συνήθειες καπνίσµατος (HELLAS HEALTH II, 2008) Ερ.: «Καπνίζετε καθηµερινά µερικές φορές ή καθόλου;» Ναι, καθηµερινά 40% 4 στους 10 ερωτώµενους δηλώνουν ότι καπνίζουν καθηµερινά Όχι, καθόλου 57% Ναι, καµιά φορά 3% 6

Σωµατική δραστηριότητα Σωµατική δραστηριότητα ΦΥΛΟ ΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΑΝ ΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 18-24* 25-34 35-44 45-54 55-64* 65+* Αδρανείς 39,8% 34,5% 44,7% 24,5% 32,9% 38,7% 35,9% 47,9% 51,7% Μέτρια δραστήριοι 10,7% 11,4% 10,0% 10,0% 6,9% 10,1% 15,2% 9,9% 12,0% ραστήριοι 9,8% 9,7% 10,0% 10,0% 11,6% 8,3% 10,3% 11,3% 8,1% Πολύ δραστήριοι 39,7% 44,4% 35,4% 55,5% 48,6% 42,9% 38,6% 31,0% 28,2% Σωµατική δραστηριότητα ΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΟΛΟ ΑΣΤΙΚΑ ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΠΑΝΤΡΕΜΕΝΟΙ ΑΓΑΜΟΙ ΑΛΛΟ Αδρανείς 39,8% 40,5% 37,8% 43,0% 26,5% 50,5% Μέτρια δραστήριοι 10,7% 12,0% 6,6% 11,3% 10,0% 8,4% ραστήριοι 9,8% 10,2% 8,7% 8,5% 11,3% 14,0% Πολύ δραστήριοι 39,7% 37,3% 46,9% 37,2% 52,2% 27,1% Σωµατική δραστηριότητα ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΩΤΕΡΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΑΞΗ ΜΕΣΑΙΑ ΠΡΟΣ ΑΝΩΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΑ ΠΡΟΣ ΚΑΤΩΤΕΡΗ ΚΑΤΩΤΕΡΗ Αδρανείς 39,8% 33,9% 31,8% 41,1% 41,6% Μέτρια δραστήριοι 10,7% 12,5% 14,0% 10,5% 9,5% ραστήριοι 9,8% 12,5% 18,7% 9,1% 7,5% Πολύ δραστήριοι 39,7% 41,1% 35,5% 39,3% 41,3% Ποσοστά υπέρβαρων/παχύσαρκων ανά παράγοντες που βρέθηκαν να συσχετίζονται Ανά Φύλο Άντρες 62,40% Γυναίκες 53,10% Ανά Ηλικία 18-36 ετών 39,50% 37-56 ετών 59,40% 57 και άνω 75% Ανά Οικογενειακή κατάσταση Παντρεµένοι 65,30% Άγαµοι 35,90% Ανά Κοινωνική τάξη Ανώτερη/Μεσαία προς ανώτερη 45,10% Μεσαία προς κατώτερη 61,10% Κατώτερη 58,90% Ανά Εκπαίδευση Πάνω από 7 έτη 49,90% 7 και κάτω έτη 73,10% 7

Πηγές ενηµέρωσης για τον καρκίνο (Ερ.: «Έχετε ενηµερωθεί ή ακούσει καθόλου τον τελευταίο µήνα για θέµατα που αφορούν τον καρκίνο; Εάν ναι, από που;»). Τηλεόραση Φίλοι/οικογένεια Γιατρό/επαγγελµατία υγείας Εφηµερίδα Περιοδικά Ραδιόφωνο Καµπάνιες/ενηµερωτικά φυλλάδια Ίντερνετ 26,4% 13,8% 12,7% 9,4% 6,8% 5,0% 66,6% Βιβλία/βιβλιοθήκες Οργανισµούς/ενώσεις για τον καρκίνο Φαρµακευτικές εταιρείες Ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες Αλλο εν έχει ενηµερωθεί τον τελευταίο µήνα 3,9% 3,0% 1,0% 0,3% 0,1% 0,7% 25,0% Ευκολία πρόσβασης σε πληροφορίες σχετικά µε τον καρκίνο ανά επίπεδο εκπαίδευσης και κοινωνικό-οικονοµική τάξη (Ερ.: «Γενικά εάν έχετε κάποια απορία πάνω σε θέµατα καρκίνου πόσο εύκολα νοµίζετε ότι µπορείτε να βρείτε σωστές απαντήσεις και συµβουλές;») Εκπαίδευση Κοινωνικό-οικονοµική τάξη Βασική Μέση Ανώτερη Ανώτερη Μεσαία προς ανώτερη Μεσαία προς κατώτερη Κατώτερη Εύκολα και σχετικά εύκολα ύσκολα και σχετικά δύσκολα εν γνωρίζω/ εν απαντώ 57% 75% 83% 85% 84% 74% 59% 36% 21% 14% 14% 13% 22% 34% 8% 4% 2% 1% 3% 4% 7% 8

Αξιολόγηση πληροφόρησης για τον καρκίνο (Ερ.: «Αισθάνεστε µπερδεµένοι µε τις πληροφορίες που κυκλοφορούν σχετικά µε την πρόληψη του καρκίνου;»). Μάλλον ναι 27,4% Ναι 12,2% Μάλλον όχι 30,8% Α 2,3% Όχι 27,2% Αξιολόγηση πληροφόρησης για τον καρκίνο ανά επίπεδο εκπαίδευσης και κοινωνικό-οικονοµική τάξη (Ερ.: «Αισθάνεστε µπερδεµένοι µε τις πληροφορίες που κυκλοφορούν σχετικά µε την πρόληψη του καρκίνου;»). Αξιολόγηση πληροφόρησης Σύνολο Εκπαίδευση Κοινωνικό-οικονοµική τάξη Μεσαία Μεσαία Βασική Μέση Ανώτερη Ανώτερη προς προς Κατώτερη ανώτερη κατώτερη Ναι 12.2% 15.2% 11.8% 9.3% 9.1% 9.0% 12.5% 14.3% Μάλλον ναι 27.4% 32.7% 28.3% 19.3% 22.2% 21.3% 26.2% 33.3% Μάλλον όχι 30.8% 29.3% 31.1% 32.2% 27.3% 33.7% 32.0% 28.4% Όχι 27.2% 19.5% 26.6% 37.6% 39.4% 33.7% 27.6% 20.8% Α 2.4% 3.2% 2.2% 1.6% 2.0% 2.2% 1.7% 3.3% 9

Ανησυχίες για ασθένειες [Ι] Ερ.: «Πόσο σας ενόχλησαν σκέψεις σας για τις πιθανότητες να πάθετε κάποια από τις παρακάτω ασθένειες;» 1 1 8 1 1 2 9 1 60 57 59 61 58 62 67 64 69 Γ Καθόλου Λίγο Μέτρια 13 16 15 18 15 9 12 10 10 9 12 7 12 17% 10 16% 15% 10 8 13% 7 13% 13 11 9 12% 8 12% 12% 8 9 8 8 8 10% 7 4 5 6 5 4 4 4 4 3 Καρκίνο του πνεύµονα Υπέρταση [ποσοστά %] Καρκίνος του µαστού Εγκεφαλικό επεισόδιο ιαταραχές Στεφανιαία νόσοςοστεοπόρωση Καρκίνος της ιαβήτης άγχους µήτρας/ωοθηκών Αρκετά Υπερβολικά 44 Ανησυχίες για ασθένειες [ΙΙ] Ερ.: «Πόσο σας ενόχλησαν σκέψεις σας για τις πιθανότητες να πάθετε κάποια από τις παρακάτω ασθένειες;» 3 1 10 1 1 1 1 1 Γ 67 67 69 68 76 75 70 88 Καθόλου Λίγο Μέτρια Αρκετά 14 14 16 15 8 12 12 7 9 10% 9% 5 7 5 7 8 7 6 8% 8% 5 6% 6 4 6% 6% 7 3 3 3 4 2 2 5 2 2 2% 1 1 Κατάθλιψη Άνοια Ηπατίτιδα Υπερχοληστερολαιµία [ποσοστά %] Καρκίνος του προστάτη Καρκίνος παχέος εντέρου Καρκίνος ήπατος Καρκίνος του στοµάχου Υπερβολικά 45 10

Αντίληψη για τους συχνότερους καρκίνους στους άνδρες, στους άνδρες ερωτώµενους (Ερ.: «Με βάση όσα γνωρίζετε, ποιοι θα λέγατε ότι είναι οι τρεις πιο συχνοί καρκίνοι στους άνδρες;»). Καρκίνος προστάτη Καρκίνος πνεύµονα Καρκίνος παχέος εντέρου Καρκίνος στοµάχου Καρκίνος όρχεω ν Λευχαιµία Καρκίνος νεφρώ ν Καρκίνος ήπατος Αλλο Γ/ Α 30.6% 16.9% 14.2% 8.3% 5.9% 1.7% 1.4% 4.4% 82.8% 79.8% Αντίληψη για τους συχνότερους καρκίνους στις γυναίκες, στις γυναίκες ερωτώµενες (Ερ.: «Με βάση όσα γνωρίζετε, ποιοι θα λέγατε ότι είναι οι τρεις πιο συχνοί καρκίνοι στις γυναίκες;»). Καρκίνος µαστού Καρκίνος τραχήλου Καρκίνος πνεύµονα Καρκίνος παχέος εντέρου Λευκαιµία Καρκίνος στοµάχου 27.0% 15.6% 10.8% 9.2% 83.4% 95.4% Αλλο 1.8% Γ/ Α 1.7% 11

Ιεράρχηση παραγόντων κινδύνου για καρκίνο (Ερ.: «Με βάση όσα γνωρίζετε, ποιους από τους παρακάτω παράγοντες κινδύνου θεωρείτε τους τρεις πιο σηµαντικούς στην εµφάνιση του καρκίνου;»). Κάπνισµα Κακή διατροφή Μόλυνση του αέρα Υπερβολικό στρες Χηµικά όπως διοξίνες Υπερκατανάλωση αλκοόλ Μόλυνση από βακτήρια και ιούς που προκαλούν καρκίνο Έκθεση σε βλαβερές ουσίες στην εργασία Παχυσαρκία Καθιστική ζωή Κληρονοµικότητα (αυθ) Αλλο 44.9% 34.0% 29.7% 29.2% 19.1% 11.7% 11.5% 9.5% 7.9% 1.5% 1.8% 1.5% 75.9% Βαθµός συµφωνίας µε τη φράση «εν υπάρχουν και πολλά που µπορούν να κάνουν οι άνθρωποι για να µειώσουν τις πιθανότητες τους να πάθουν καρκίνο» ανά επίπεδο εκπαίδευσης και κοινωνικό-οικονοµική τάξη. Εκπαίδευση Κοινωνικό-οικονοµική τάξη Βασική Μέση Ανώτερη Ανώτερη Μεσαία προς Μεσαία προς Κατώτερη ανώτερη κατώτερη Συµφωνώ πολύ/ κάπως 54% 47% 32% 24% 38% 48% 49% ιαφωνώ πολύ/ κάπως 33% 41% 62% 69% 54% 42% 35% εν έχω γνώµη/ εν απαντώ 14% 12% 6% 7% 8% 10% 16% 12

Χρήση ασφαλιστικού ταµείου για διενέργεια προληπτικών εξετάσεων στο σύνολο των ασφαλισµένων (Ερ.: «Χρησιµοποιείτε το ταµείο σας για να κάνετε προληπτικό έλεγχο κατά του καρκίνου;») Α 0.4% Ναι 43.1% Όχι 56.5% Χρήση ιδιωτικής ασφάλισης για διενέργεια προληπτικών εξετάσεων στο σύνολο των ατόµων µε ιδιωτική ασφάλιση (Ερ.: «Χρησιµοποιείτε την ιδιωτική σας ασφάλιση για να κάνετε προληπτικό έλεγχο κατά του καρκίνου;») Α 3.0% Ναι 53.8% Όχι 43.2% 13

Άποψη για την ηλικία έναρξης του τέστ ΠΑΠ στις ερωτηθείσες γυναίκες (Ερ.: «Με βάση όσα γνωρίζετε, σε ποια ηλικία θα πρέπει να αρχίσουν οι γυναίκες να κάνουν το τέστ ΠΑΠ για ανίχνευση του καρκίνου του τραχήλου;»). 20 µε 30 59.7% 30 µε 40 26.8% 40 µε 50 7.8% 50 µε 60 1.2% 60 και πάνω 0.3% εν γνωρίζω 4.4% Άποψη για την συχνότητα επανάληψης του τέστ ΠΑΠ στις ερωτηθείσες γυναίκες (Ερ.: «Πόσο συχνά θα λέγατε ότι πρέπει να επαναλαµβάνετε το τεστ Παπανικολάου;»). Κάθε χρόνο 84,8% Κάθε 2 µε 3 χρόνια 10,4% Κάθε 5 χρόνια 0,4% Κάθε 6 µε 10 χρόνια 0,3% εν γνωρίζω 4,2% 14

Παράγοντες που σχετίζονται µε το αν οι γυναίκες ηλικίας 21-69 ετών έχουν κάνει το τεστ ΠΑΠ τα τελευταία 3 χρόνια (59,4% έχουν κάνει) % που έχει κάνει το τεστ ΠΑΠ τα τελευταία 3 χρόνια Ηλικία 21-29 ετών 50% 30-49 ετών 73,5% 50-69 ετών 48,5% Οικογενειακή κατάσταση Παντρεµένες 62,9% Άγαµες 48% Εκπαίδευση Βασική 36,8% Μέση 67% Ανώτερη 77,5% Επιλογές Γνώση καρκίνου που ανιχνεύεται µε τεστ λανθάνουσας αιµορραγίας ανά επίπεδο εκπαίδευσης και κοινωνικό-οικονοµική τάξη (Ερ.: «Ποιον τύπο καρκίνου ανιχνεύει το τεστ της αφανούς αιµορραγίας στα κόπρανα;») Σύνολο Εκπαίδευση Κοινωνικό-οικονοµική τάξη Μεσαία Μεσαία Βασική Μέση Ανώτερη Ανώτερη προς προς Κατώτερη ανώτερη κατώτερη Παχέος εντέρου 11.2% 5.2% 10.1% 20.4% 23.2% 16.5% 11.7% 5.3% Εντέρου 4.0% 3.4% 3.4% 5.7% 5.1% 4.9% 4.6% 2.4% Στοµάχου 0.9% 0.9% 0.6% 1.6% 2.0% 1.9% 0.8% 0.4% Άλλο 0.5% 0.7% 0.3% 0.5% * 0.4% 0.8% 0.2% ε γνωρίζω 81.9% 87.7% 84.6% 70.3% 67.7% 74.9% 81.1% 89.8% 15

Παράγοντες που σχετίζονται µε το αν οι άντρες ηλικίας 50-69 ετών έχουν κάνει το τεστ PSA τα τελευταία 3 χρόνια (40,6% έχουν κάνει) % που έχει κάνει το τεστ PSA τα τελευταία 3 χρόνια Ηλικία 50-54 ετών 31.3% 55-59 ετών 27.8% 60-69 ετών 53.3% Καπνιστικές συνήθειες Καπνίζουν 33,3% εν καπνίζουν 47,7% Κοινωνική τάξη Ανώτερη/ Μεσαία προς ανώτερη/ Μεσαία προς κατώτερη 45,3% Κατώτερη 33,3% Ασφάλιση Ιδιωτική 66,7% Όχι Ιδιωτική 37,2% 16