Βασικές αρχές της θεωρίας των πιθανοτήτων και η εφαρµογή τους στην εκτίµηση των ασφαλιστικών κινδύνων

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Βασικές αρχές της θεωρίας των πιθανοτήτων και η εφαρµογή τους στην εκτίµηση των ασφαλιστικών κινδύνων"

Ἰούδας Δαγκλής
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Βασικές αρχές της θεωρίας των πιθανοτήτων και η εφαρµογή τους στην εκτίµηση των ασφαλιστικών κινδύνων Αθηνά Λινού Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Αθηνών

2 Βασικές αρχές της θεωρίας των πιθανοτήτων και η εφαρµογή τους στην εκτίµηση των ασφαλιστικών κινδύνων Αθηνά Λινού Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Αθηνών

3 Πιθανότητα Τι πιθανότητα έχω/ει να πεθάνω/ει; 100% Πότε; Σε 1 χρόνο; Σε 10 χρόνια; Σε 50 χρόνια;

4 Τι πιθανότητα έχω/ει να νοσήσω/ει; Από καρκίνο µαστού; Από οξύ έµφραγµα µυοκαρδίου; Από γρίπη των πτηνών;

5 Τι πιθανότητα έχω/ει να οδηγηθώ/εί σε ανικανότητα; Πότε;

6 Από τι εξαρτάται η πιθανότητα αυτή; Conditional probability (δεσµευµένη πιθανότητα); Ηλικία Φύλο Επάγγελµα; Σωµατοµετρικά χαρακτηριστικά; Γενετικό υλικό (κληρονοµικότητα;) Ατοµικό νοσολογικό προφίλ-ιατρικό ιστορικό

Επάγγελµα; Σωµατοµετρικά χαρακτηριστικά; Γενετικό

7 Πώς µπορώ να προβλέψω µε βεβαιότητα; Με πόση βεβαιότητα;

8 Πώς µπορεί να µε βοηθήσει το ιατρικό ιστορικό; οι ιατρικές εξετάσεις;

9 Είδος εξετάσεων Ναι/όχι (διχοτοµηµένη µεταβλητή) π.χ. βιοψία ιστολογική εξέταση θετική µαντού θετική ακτινογραφία Συνεχής µεταβλητή π.χ. σάκχαρο αίµατος λιπίδια τρανσαµινάσες

10 Τι σηµαίνει θετικό αποτέλεσµα εξέτασης; Ο υποψήφιος για ασφάλιση είναι ασθενής Ο υποψήφιος για ασφάλιση είναι υγιής αλλά α) έχει µεγάλη πιθανότητα να νοσήσει β) έχει µικρή πιθανότητα να νοσήσει

11 Τι είναι µικρή και τι µεγάλη πιθανότητα; Με ποιους όρους θα ασφαλίσω;

12 Καµία εξέταση δεν είναι απόλυτα ακριβής Τι συνεισφέρουν τότε οι εργαστηριακές ή κλινικές εξετάσεις; Γιατί γίνονται;

13 Από τι εξαρτάται η ακρίβεια µιας εξέτασης; Από το είδος της εξέτασης

14 Χαρακτηριστικά της εξέτασης που επηρεάζουν την ακρίβεια: Ειδικότητα Ευαισθησία Θετική διαγνωστική αξία Αρνητική διαγνωστική αξία

15 Τι πραγµατικά θέλω να γνωρίζω; Αν κάποια έχει καρκίνο του παχέος εντέρου,ποια η πιθανότητα να είναι θετική η κολονοσκόπηση; Ή µήπως;

16 Αν έχω θετική κολονοσκόπηση, ποια η πιθανότητα να έχει καρκίνο του παχέος εντέρου;

17 Αν κάποιος δεν έχει καρκίνο του παχέος εντέρου, ποια η πιθανότητα να είναι αρνητική η κολονοσκόπηση; Ή µήπως;

18 Αν κάποιος έχει θετική κολονοσκόπηση, ποια η πιθανότητα να έχει καρκίνο του παχέος εντέρου;

19 Από τι εξαρτώνται οι πιθανότητες αυτές; Από τον υποψήφιο για ασφάλιση Από τον πληθυσµό από τον οποίο προέρχεται ο υποψήφιος Από την εξέταση Από τις συνθήκες της εξέτασης

20 Υποθετική κατανοµή ασθενών ανάλογα µε το αν νοσούν και το αποτέλεσµα της εξέτασης ΝΑΙ ΟΧΙ Εξέταση Θετική α β Αρνητική γ δ α: ορθά θετικοί β: ψευδώς θετικοί γ: ψευδώς αρνητικοί δ: ορθά αρνητικοί

21 Προσοχή Σε ιδανικές συνθήκες οι β και γ θα έπρεπε να είναι µηδέν ή πολύ κοντά στο µηδέν

22 Ευαισθησία α/α+γ υνατότητα της εξέτασης να καθορίσει τους ορθά θετικούς. Πιθανότητα να είναι θετική η εξέταση, αν ο υποψήφιος νοσεί.

23 Ειδικότητα δ/β+δ Πιθανότητα να είναι αρνητική η εξέταση, αν ο υποψήφιος δεν νοσεί

24 Όµως ο underwriter χρειάζεται να γνωρίζει Ποια η πιθανότητα να νοσεί ο υποψήφιος για ασφάλιση, αν η εξέταση είναι θετική, «θετική διαγνωστική αξία» και

25 Ποια η πιθανότητα να είναι υγιής ο υποψήφιος για ασφάλιση, αν η εξέταση είναι αρνητική, «αρνητική διαγνωστική αξία»

26 Από τι εξαρτάται η διαγνωστική αξία; Από τα χαρακτηριστικά της εξέτασης, ειδικότητα και ευαισθησία και κυρίως τον επιπολασµό της νόσου στον πληθυσµό από τον οποίο προέρχεται ο υποψήφιος για ασφάλιση

27 Επιπολασµός (prevalence) Ο αριθµός των νοσούντων στο σύνολο του πληθυσµού από τον οποίο προέρχονται σε µια χρονική στιγµή. Προσοχή: α. εκφράζεται σε ποσοστό β. δεν έχει διάρκεια (στιγµιαίος υπολογισµός)

28 Αν η ειδικότητα και η ευαισθησία είναι σταθερές, αύξηση του επιπολασµού αυξάνει τη διαγνωστική αξία (θεώρηµα Bayes)

29 Επιπολασµός: 5 st?? ??a?s??s?a 80%??d???t?ta 80%??s?? ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΧΙ ιαγνωστική αξία θετικών 40/ = 0,0019 ~ 2

30 Επιπολασµός: 5 st??? 1.000??a?s??s?a 80%??d???t?ta 80%??s?? ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΧΙ ιαγνωστική αξία θετικών 400/ = 0,019 ~ 2%

31 Επιπολασµός: 5 st??? 100??a?s??s?a 80%??d???t?ta 80%??s?? 5 ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΧΙ ιαγνωστική αξία θετικών 0,174, ~17,4%

32 Επιπολασµός: st??? 100??a?s??s?a 80%??d???t?ta 80%??s?? 5 ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΧΙ ιαγνωστική αξία θετικών 0,308 ή 30,8%

33 Πρακτική εφαρµογή ιαχωρίζουµε τους υποψηφίους για ασφάλιση ανά επίπεδο κινδύνου. Πιθανότητα νόσησης ανικανότητας θανάτου

34 Παράγοντες που επηρεάζουν τον επιπολασµό (παράγοντες κινδύνου) Ηλικία Φύλο Σωµατοµετρικά χαρακτηριστικά Προσωπικές συνήθειες

35 Χρήση της γνώσης των παραγόντων κινδύνου από το γιατρό/διαγνωστή ή τον underwriter

36 Παράδειγµα Ευρήµατα στο καρδιογράφηµα σε: γυναίκα 25 ετών άνδρα 55 ετών άνδρα καπνιστή 55 ετών άνδρα παχύσαρκο και καπνιστή 55 ετών Τεράστια διαφορά στη διαγνωστική αξία

37 Είναι δυνατόν να ληφθεί απόλυτα αντικειµενική απόφαση χωρίς χρήση πιθανοτήτων ή υπάρχουν απόλυτα ορθές εξετάσεις; Πρακτικά ΟΧΙ

38 Μπορεί να αυξηθεί η ακρίβεια της εξέτασης; Πιθανόν ναι. Συνήθως αύξηση της ευαισθησίας µειώνει την ειδικότητα και αντίστροφα

39 Πρακτική εφαρµογή Ανάλογα µε το αν θέλουµε να ελαχιστοποιήσουµε τα ψευδώς θετικά (να ασφαλίσουµε περισσότερους) ή τα ψευδώς αρνητικά (να µην κινδυνεύουµε), επιλέγουµε διαφορετική εξέταση ή διαφορετική φυσιολογική τιµή (αυστηρότερη ή ηπιότερη)

40 Περίληψη Πιθανότητα ανάπτυξης νόσου Χαρακτηριστικά της εξέτασης ειδικότητα ευαισθησία Επιπολασµός της νόσου (ή του προβλήµατος)

41 ιαγνωστική αξία Επιλογή εξετάσεων Λήψη αποφάσεων

Σχετικά έγγραφα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΈΣ ΔΟΚΙΜΑΣΊΕΣ

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΈΣ ΔΟΚΙΜΑΣΊΕΣ Εμμανουήλ Σμυρνάκης Λέκτορας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ smyrnak@auth.gr Θέματα Διαγνωστικές Δοκιμασίες Μέτρα Εγκυρότητας Ευαισθησία Ειδικότητα Θετική και