Χρήση υπολογιστή και διαχείριση αρχείων..15

150

Περιεχ μενα Ενότητα 1 Χρήση υπολογιστή και διαχείριση αρχείων..15 Κεφάλαιο 1 Εργασία με τα Windows 98... 17 Το περιβάλλον των Windows 98...18 Χρήση του πληκτρολογίου...19 Χειρισμοί με το ποντίκι...22 Τι είναι τα παράθυρα...27 Εργασία με πολλά παράθυρα...35 Χειρισμός των πλαισίων διαλόγου...36 Τερματισμός των Windows...40 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...41 Κεφάλαιο 2 Τι περιέχει ο υπολογιστής... 43 Εξερεύνηση στα περιεχόμενα του υπολογιστή...43 Η Εξερεύνηση των Windows...44 Δημιουργία φακέλων και αρχείων...48 Ιδιότητες αρχείων και φακέλων...52 Εργασίες με αρχεία...54 Επιλογή πολλών στοιχείων...55 Μετακίνηση στοιχείων...57 Αντιγραφή στοιχείων...59 Δημιουργία συντομεύσεων...60 Μετονομασία στοιχείων...61 Εύρεση στοιχείων...62 Διαγραφή στοιχείων...65 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...67 Πρακτική εξάσκηση...68 3

4 Περιεχόμενα Κεφάλαιο 3 Βοηθήματα των Windows... 69 WordPad...69 Σημειωματάριο...70 Αριθμομηχανή...75 Ζωγραφική...76 Εκτύπωση...77 Συντήρηση του συστήματός σας...81 Πίνακας Ελέγχου...86 Προσθαφαίρεση στοιχείων των Windows...88 Άμεση ηλεκτρονική βοήθεια...91 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...92 Πρακτική εξάσκηση...93 Ενότητα 2 Επεξεργασία κειμένου...95 Κεφάλαιο 4 Εισαγωγή στο Word 2000... 97 Η οθόνη του Word...97 Δημιουργία νέου εγγράφου...101 Δημιουργία νέου εγγράφου από πρότυπο...102 Προσθήκη και διαγραφή κειμένου...103 Πρώτα επιλογή, μετά εργασία...104 Εύρεση και αντικατάσταση κειμένου...106 Χρήση έτοιμου κειμένου...109 Μορφοποίηση με το Πινέλο μορφοποίησης...111 Προβολές του Word...113 Ταυτόχρονη εργασία σε πολλά έγγραφα...116 Προεπισκόπηση και εκτύπωση εγγράφων στο Word...117 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...120 Πρακτική εξάσκηση...120 Κεφάλαιο 5 Βασικές μορφοποιήσεις κειμένων... 123 Μορφοποίηση χαρακτήρων...123 Αλλαγή γραμματοσειράς και μεγέθους χαρακτήρων...124 Μορφοποίηση με έντονη ή πλάγια γραφή και με υπογράμμιση...126 Εκθέτες και δείκτες...127 Εισαγωγή συμβόλων...130 Μορφοποίηση παραγράφων...132

Περιεχόμενα 5 Μεγέθυνση...133 Εμφάνιση και απόκρυψη του Χάρακα...134 Χρήση στηλοθετών...137 Επιλογή παραγράφων...140 Διάστιχο και αποστάσεις παραγράφων...142 Στοίχιση παραγράφων...143 Εσοχές και προεξοχές...144 Κουκκίδες και αρίθμηση...146 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...148 Πρακτική εξάσκηση...148 Κεφάλαιο 6 Βασική διαμόρφωση σελίδων... 151 Μέγεθος σελίδας...151 Προσανατολισμός σελίδας...153 Περιθώρια σελίδων...153 Τοποθέτηση κειμένου σε στήλες...156 Δημιουργία και χρήση ενοτήτων...157 Σελιδοποίηση του εγγράφου...159 Κεφαλίδες και υποσέλιδα...161 Αρίθμηση των σελίδων...162 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...164 Πρακτική εξάσκηση...165 Κεφάλαιο 7 Βασικές εργασίες με γραφικά... 167 Μορφοποίηση παραγράφων με περιγράμματα και σκίαση...167 Εισαγωγή και επεξεργασία Αυτόματων σχημάτων...175 Προσθήκη και επεξεργασία εντυπωσιακών τίτλων...177 Εισαγωγή εικόνων...179 Αλλαγή μεγέθους και μετακίνηση γραφικών...181 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...184 Πρακτική εξάσκηση...184 Κεφάλαιο 8 Βασικές εργασίες με πίνακες... 185 Δημιουργία πίνακα...185 Διαγραφή πίνακα...192 Προσθήκη γραμμής ή στήλης...193 Διαγραφή γραμμής ή στήλης...195 Αλλαγή πλάτους στήλης ή ύψους γραμμής...196 Συγχώνευση και διαίρεση κελιών...198

6 Περιεχόμενα Καταχώριση δεδομένων στους πίνακες...201 Μορφοποίηση, στοίχιση, και προσανατολισμός του κειμένου...201 Αυτόματη μορφοποίηση πινάκων...204 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...205 Πρακτική εξάσκηση...206 Κεφάλαιο 9 Συγχώνευση αλληλογραφίας... 207 Το κύριο έγγραφο...208 Δημιουργία αρχείου προέλευσης δεδομένων...210 Χρήση έτοιμου αρχείου προέλευσης δεδομένων...214 Συμπλήρωση του κύριου εγγράφου...216 Συγχώνευση του κύριου εγγράφου και του αρχείου προέλευσης δεδομένων...218 Άλλες εφαρμογές της συγχώνευσης αλληλογραφίας...218 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...219 Πρακτική εξάσκηση...219 Κεφάλαιο 10 Βοήθεια στην εργασία σας με το Word... 221 Ορθογραφικός έλεγχος και γλωσσικά εργαλεία...221 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...224 Πρακτική εξάσκηση...224 Ενότητα 3 Λογιστικά φύλλα...225 Κεφάλαιο 11 Γνωριμία με το Excel... 227 Οι ιδιαιτερότητες του παραθύρου του Excel...228 Κελιά και διευθύνσεις...230 Σε ποιο κελί θα τοποθετηθούν τα δεδομένα;...231 Καταχώριση δεδομένων...232 Τι καταλαβαίνει το Excel από αυτά που καταχωρίζουμε...233 Διόρθωση των περιεχομένων ενός κελιού...234 Άλλοι τρόποι καταχώρισης στοιχείων...235 Μετακίνηση μέσα στο φύλλο εργασίας...238 Επιλογή πολλών κελιών...241

Περιεχόμενα 7 Εργαλεία εντοπισμού δεδομένων...242 Δημιουργία σχολίων...243 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...245 Πρακτική εξάσκηση...246 Κεφάλαιο 12 Μορφοποίηση... 247 Η γραμμή εργαλείων Μορφοποίησης...247 Μορφοποίηση κελιών...249 Διαγραφή μορφοποιήσεων...254 Μορφοποίηση αριθμών...255 Αυτόματη Μορφοποίηση...256 Ρύθμιση στηλών και γραμμών...257 Αναδιαμόρφωση του βιβλίου εργασίας...259 Σταθεροποίηση τμημάτων παραθύρου...262 Διαμόρφωση σελίδας...263 Αλλαγές σελίδων...268 Προεπισκόπηση και εκτύπωση φύλλου εργασίας...270 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...272 Πρακτική εξάσκηση...273 Κεφάλαιο 13 Τύποι και συναρτήσεις... 275 Τύποι...275 Συναρτήσεις...276 Μερικές συνηθισμένες συναρτήσεις...280 Αντιγραφή και συμπλήρωση τύπων...281 Απόλυτες και σχετικές αναφορές...282 Ονόματα περιοχών...284 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...286 Πρακτική εξάσκηση...287 Κεφάλαιο 14 Δημιουργία γραφημάτων... 289 Προετοιμασία του φύλλου εργασίας...289 Δημιουργία γραφήματος...290 Χειρισμός γραφήματος...294 Επιλογή στοιχείων σε γράφημα...296 Μορφοποίηση στοιχείων γραφήματος...298

8 Περιεχόμενα Τύποι γραφημάτων...299 Αποθήκευση της μορφοποίησης του γραφήματος...302 Επιλογές γραφήματος...303 Επιλογές για τρισδιάστατα γραφήματα...304 Επιλογές για γραφήματα "πίτας"...306 Προσθήκη και αφαίρεση δεδομένων σε γράφημα...307 Φύλλα γραφημάτων...308 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...309 Πρακτική εξάσκηση...310 Ενότητα 4 Ηλεκτρονική επικοινωνία...311 Κεφάλαιο 15 Διαδίκτυο και Internet Explorer... 313 Μερικά ιστορικά στοιχεία για το Internet...313 Διευθύνσεις του Internet...315 Βασικά στοιχεία για τη χρήση του Internet...317 Ρύθμιση της σύνδεσης...319 Εκκίνηση του Internet Explorer...320 Πλοήγηση στο Internet...321 Το περιβάλλον του Internet Explorer...323 Προσαρμογή του παραθύρου του Internet Explorer...326 Ρυθμίσεις για την εμφάνιση των ιστοσελίδων...330 Ρυθμίσεις για τη φόρτωση εικόνων και πολυμέσων...335 Προσωρινά αρχεία Internet...336 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...338 Πρακτική εξάσκηση...339 Κεφάλαιο 16 Εύρεση και διαχείριση πληροφοριών στον Ιστό... 341 Αποθήκευση ιστοσελίδων...341 Δημιουργία συντομεύσεων...344 Επιλογή και αντιγραφή στοιχείων ιστοσελίδας...345 Εύρεση κειμένου...346 Χρήση του Ιστορικού...347 Χρήση των "Αγαπημένων"...349 Αναζήτηση πληροφοριών στο Internet...353 Εκτύπωση πληροφοριών...357 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...362 Πρακτική εξάσκηση...363

Περιεχόμενα 9 Κεφάλαιο 17 Εισαγωγή στο Outlook 2000... 365 Διευθέτηση και ξεκίνημα του Outlook...365 Το περιβάλλον του Outlook...369 Οι φάκελοι του Outlook...371 Η Λίστα φακέλων...373 Το Outlook Σήμερα...374 Ρυθμίσεις σύνδεσης...376 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...378 Πρακτική εξάσκηση...378 Κεφάλαιο 18 Βασικές εργασίες με μηνύματα... 379 Λήψη μηνυμάτων...379 Ανάγνωση μηνυμάτων...382 Χειρισμός συνημμένων...386 Δημιουργία και αποστολή μηνύματος...388 Απάντηση σε μηνύματα και προώθηση μηνυμάτων...391 Επισύναψη αρχείων...394 Καθορισμός επιλογών παράδοσης και σήμανσης μηνυμάτων...396 Αποθήκευση μηνυμάτων...399 Διαγραφή μηνυμάτων...399 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...401 Πρακτική εξάσκηση...402 Κεφάλαιο 19 Μορφοποίηση μηνυμάτων... 403 Μορφές μηνυμάτων...403 Καθορισμός της μορφής των μηνυμάτων σας...404 Μορφοποίηση μηνυμάτων...407 Ηλεκτρονική υπογραφή μηνυμάτων...412 Εκτύπωση μηνυμάτων...415 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...418 Πρακτική εξάσκηση...418 Κεφάλαιο 20 Διαχείριση και οργάνωση μηνυμάτων... 419 Προσαρμογή του τρόπου εμφάνισης των μηνυμάτων...419 Εντοπισμός μηνυμάτων...424 Δημιουργία φακέλων...426 Μετακίνηση μηνυμάτων σε φάκελο...428

10 Περιεχόμενα Μετακίνηση και διαγραφή φακέλων...429 Οργάνωση μηνυμάτων...430 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...433 Πρακτική εξάσκηση...433 Κεφάλαιο 21 Βιβλίο διευθύνσεων Επαφές... 435 Γνωριμία με το φάκελο Επαφές...435 Δημιουργία και επεξεργασία επαφών...439 Ρύθμιση προεπιλογών για τις επαφές...445 Δημιουργία λίστας διανομής...446 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...448 Πρακτική εξάσκηση...448 Ενότητα 5 Βάσεις δεδομένων...449 Κεφάλαιο 22 Εισαγωγή στην Access... 451 Γνωριμία με την Access...453 Δημιουργία βάσης δεδομένων...458 Άνοιγμα και κλείσιμο βάσης δεδομένων...460 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...461 Πρακτική εξάσκηση...462 Κεφάλαιο 23 Χειρισμός πινάκων... 463 Λίγα λόγια για τους πίνακες...463 Δημιουργία πινάκων...465 Τροποποίηση σχεδίασης πινάκων...471 Σχέσεις...475 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...486 Πρακτική εξάσκηση...487 Κεφάλαιο 24 Εργασία σε φύλλα δεδομένων... 489 Άνοιγμα πίνακα σε προβολή φύλλου δεδομένων...489 Μορφοποίηση και εκτύπωση του φύλλου δεδομένων...494 Εργασία με δευτερεύοντα φύλλα δεδομένων...498 Χειρισμός δεδομένων...500 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...508 Πρακτική εξάσκηση...509

Περιεχόμενα 11 Κεφάλαιο 25 Ερωτήματα... 511 Δημιουργία ερωτήματος...512 Προσθήκη κριτηρίων...516 Εκτέλεση ερωτήματος...523 Ερωτήματα ενέργειας...525 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...526 Πρακτική εξάσκηση...527 Κεφάλαιο 26 Φόρμες και σελίδες προσπέλασης δεδομένων... 529 Δημιουργία φόρμας...530 Προσαρμογή φόρμας...535 Δημιουργία σελίδας προσπέλασης δεδομένων...541 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...546 Πρακτική εξάσκηση...547 Κεφάλαιο 27 Εκθέσεις... 549 Δημιουργία εκθέσεων...549 Προσαρμογή έκθεσης...557 Εμφάνιση και εκτύπωση εκθέσεων...561 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...562 Πρακτική εξάσκηση...563 Ενότητα 6 Παρουσιάσεις...565 Κεφάλαιο 28 Εισαγωγή στο PowerPoint... 567 Βασικές έννοιες...568 Το παράθυρο του PowerPoint...570 Δημιουργία νέας παρουσίασης...571 Βασικές εργασίες με διαφάνειες...578 Προβολές παρουσίασης...581 Περιήγηση σε μια παρουσίαση...586 Εκτύπωση διαφανειών και σελίδων σημειώσεων...588 Αποθήκευση και άνοιγμα παρουσίασης...589 Έξοδος από το PowerPoint...591 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...591 Πρακτική εξάσκηση...592

12 Περιεχόμενα Κεφάλαιο 29 Εργασία με κείμενο... 593 Βασικές τεχνικές χειρισμού του κειμένου...594 To τμήμα Διάρθρωσης...595 Καταχώριση κειμένου απευθείας στη διαφάνεια...600 Μορφοποίηση κειμένου...603 Μετακίνηση και αντιγραφή κειμένου...605 Εύρεση και αντικατάσταση κειμένου...607 Πίνακες στο PowerPoint...610 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...613 Πρακτική εξάσκηση...614 Κεφάλαιο 30 Προσθήκη γραφικών... 615 Η γραμμή εργαλείων Σχεδίασης...616 Σχεδίαση βασικών σχημάτων...619 Αυτόματα Σχήματα και πλαίσια κειμένου...620 Εισαγωγή καλλιτεχνικού κειμένου...623 Προσθήκη έτοιμων εικόνων clipart...624 Μορφοποίηση και επεξεργασία γραφικών...627 Ειδικά εφέ σε γραφικά...630 Αλλαγή σειράς στοίβαξης γραφικών...632 Ομαδοποίηση και απομαδοποίηση γραφικών...633 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...634 Πρακτική εξάσκηση...635 Κεφάλαιο 31 Γραφήματα... 637 Βασικές έννοιες των γραφημάτων...638 Τύποι γραφημάτων...641 Δημιουργία γραφήματος...642 Αλλαγή τύπου γραφήματος...645 Ορισμός επιλογών γραφήματος...647 Μορφοποίηση στοιχείων γραφήματος...649 Μετακίνηση και αλλαγή μεγέθους γραφημάτων...650 Οργανογράμματα...651 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...653 Πρακτική εξάσκηση...653

Περιεχόμενα 13 Κεφάλαιο 32 Επίτευξη ομοιόμορφης εμφάνισης... 655 Υποδείγματα διαφανειών...656 Χρήση προτύπων σχεδίασης...662 Συνδυασμοί χρωμάτων...665 Κεφαλίδες και υποσέλιδα...668 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...669 Πρακτική εξάσκηση...670 Κεφάλαιο 33 Προβολές διαφανειών... 671 Εφέ εναλλαγής...672 Συνδυασμοί κίνησης...674 Προσθήκη πολυμέσων σε διαφάνειες...677 Χρονισμός διαφανειών...678 Προβολή διαφανειών...681 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...683 Πρακτική εξάσκηση...684 Παράρτημα Τεχνικές του Office... 687 Εκκίνηση των προγραμμάτων του Office...688 Άνοιγμα αποθηκευμένου εγγράφου...689 Αποθήκευση εγγράφου...690 Εκτύπωση...691 Έξοδος από τα προγράμματα του Office...693 Αναίρεση ενεργειών...693 Γραμμές εργαλείων...695 Διαμόρφωση των μενού...697 Μενού συντόμευσης...699 Το σύστημα Βοήθειας...699 Ο Βοηθός του Office...700 Άλλες βοηθητικές λειτουργίες...702 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης...703 Πρακτική εξάσκηση...704 Ευρετήριο... 687

4

Κεφάλαιο 5 Βασικές μορφοποιήσεις κειμένων Το μεγάλο πλεονέκτημα των προγραμμάτων επεξεργασίας κειμένου, όπως το Word, είναι η εύκολη μορφοποίηση των πληροφοριών που καταχωρίζετε. Οι μορφοποιήσεις αυτές, που ξεκινούν από τις πολύ απλές και φτάνουν σε ι- διαίτερα σύνθετες επιλογές, ανήκουν σε τρεις βασικά κατηγορίες: Χαρακτηρισμός συγκεκριμένων χαρακτήρων ή λέξεων με ιδιότητες μορφοποίησης χαρακτήρων (όπως η αλλαγή γραμματοσειράς, η γραφή με έντονους ή πλάγιους χαρακτήρες, και η υπογράμμιση χαρακτήρων). Μορφοποίηση ολόκληρων παραγράφων με ιδιότητες μορφοποίησης παραγράφων (όπως το διάστιχο των παραγράφων, η χρήση παραγράφων με κουκκίδες ή αρίθμηση, και η χρήση ρυθμίσεων στοίχισης και εσοχών του κειμένου), και Μορφοποίηση μίας ή και περισσότερων σελίδων του εγγράφου με ιδιότητες όπως η χρήση ενοτήτων, η αξιοποίηση των πινάκων, η χρήση κεφαλίδων και υποσέλιδων, κ.ά., που θα δούμε σε επόμενα κεφάλαια. Μην ξεχνάτε τη βασική αρχή για τη μορφοποίηση έτοιμου κειμένου: πρώτα ε- πιλέγετε αυτό που θέλετε να μορφοποιήσετε και μετά δίνετε τις κατάλληλες διαταγές. Μορφοποίηση χαρακτήρων Η μορφοποίηση των χαρακτήρων αφορά επεμβάσεις που γίνονται επάνω στη γραμματοσειρά με την οποία εμφανίζεται το κείμενο. Η γραμματοσειρά είναι μια σειρά (ή "οικογένεια") χαρακτήρων με ομοιόμορφο σχεδιασμό, τους οποίους χρησιμοποιείτε στα κείμενά σας. 123

124 Ενότητα 2: Επεξεργασία κειμένου Οι γραμματοσειρές χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: Σε γραμματοσειρές με πατούρες, που διαβάζονται πιο εύκολα και χρησιμοποιούνται κυρίως για το σώμα μεγάλων εγγράφων, εκδόσεων, κλπ. Σε γραμματοσειρές χωρίς πατούρες, όπως αυτή των τίτλων του βιβλίου, που χρησιμοποιούνται κυρίως για συνδυασμούς λίγων λέξεων, και Σε διακοσμητικές γραμματοσειρές που περιέχουν καλλιγραφικούς χαρακτήρες, κάθε λογής σύμβολα, κ.ο.κ. Αλλαγή γραμματοσειράς και μεγέθους χαρακτήρων Για να γράψετε ελληνικό κείμενο, πρέπει να χρησιμοποιήσετε γραμματοσειρά που περιέχει ελληνικούς χαρακτήρες. Τα Windows και το Word διαθέτουν πολλές τέτοιες γραμματοσειρές (Εικόνα 5.1), των οποίων η χρήση είναι διαφανής (δηλαδή, δε χρειάζεται να κάνετε σεις κάποια συγκεκριμένη προετοιμασία). Αντίθετα, πολλές γραμματοσειρές που μπορεί να βρείτε στο Internet ή να πάρετε από ξένα προγράμματα δε διαθέτουν ελληνικούς χαρακτήρες. Όταν προσπαθήσετε να χρησιμοποιήσετε τέτοιες γραμματοσειρές για να γράψετε ελληνικά, στην οθόνη σας θα εμφανιστούν αντί για γράμματα κενά, τετραγωνάκια, ή κατακόρυφες γραμμές. Εικόνα 5.1 Γραμματοσειρές των Windows και του Word με τις οποίες μπορείτε να γράψετε ελληνικό κείμενο. Για να αλλάξετε τη γραμματοσειρά και το μέγεθος των χαρακτήρων: 1. Επιλέξτε το κείμενο που θέλετε να μορφοποιήσετε. 2. Από το μενού Μορφή διαλέξτε τη διαταγή Γραμματοσειρά (Εικόνα 5.2).

Κεφάλαιο 5: Βασικές μορφοποιήσεις κειμένων 125 Εικόνα 5.2 Η διαταγή Γραμματοσειρά του μενού Μορφή. Θα ανοίξει το ομώνυμο πλαίσιο διαλόγου (Εικόνα 5.3). Εικόνα 5.3 Το πλαίσιο διαλόγου Γραμματοσειρά. 3. Από τον κατάλογο Γραμματοσειρά, επιλέξτε το όνομα της γραμματοσειράς και από τον κατάλογο Μέγεθος το μέγεθος (σε στιγμές) των χαρακτήρων που θέλετε να χρησιμοποιήσετε. 4. Πατήστε στο ΟΚ.

126 Ενότητα 2: Επεξεργασία κειμένου Συμβουλή: Το ύψος των χαρακτήρων, αλλά και πολλές άλλες τυπογραφικές ρυθμίσεις, μετρούνται συνήθως σε στιγμές (points). Είναι ένα πολύ μικρό, παραδοσιακό μέγεθος, από τον καιρό της εμπειρικής τυπογραφίας με το χέρι. Μία στιγμή είναι ίση με 1/72 της ίντσας (2,54 cm) ή 0,3528 χιλιοστά (Εικόνα 5.4). Εικόνα 5.4 Μεγέθη χαρακτήρων σε στιγμές. Για την επιλογή της γραμματοσειράς και του μεγέθους των χαρακτήρων της μπορείτε, επίσης, να χρησιμοποιήσετε τους πτυσσόμενους καταλόγους Γραμματοσειρά και Μέγεθος γραμματοσειράς της γραμμής εργαλείων Μορφοποίηση (Εικόνα 5.5). Εικόνα 5.5 Οι κατάλογοι Γραμματοσειρά και Μέγεθος γραμματοσειράς στη γραμμή εργαλείων Μορφοποίηση. Μορφοποίηση με έντονη ή πλάγια γραφή και με υπογράμμιση Οι μορφοποιήσεις χαρακτήρων που χρησιμοποιούνται πιο συχνά είναι η έντονη ή πλάγια γραφή, η υπογράμμιση, ή κάποιος συνδυασμός τους, αφού οι μορφοποιήσεις αυτές μπορούν να εφαρμόζονται και συνδυασμένα (π.χ., πλάγια και υπογραμμισμένα). Και οι τρεις αυτές μορφοποιήσεις λειτουργούν σαν "διακόπτες δύο θέσεων". Την πρώτη φορά που τις εφαρμόζετε σε κάποιο κείμενο, ενεργοποιούνται. την επόμενη φορά που τις εφαρμόζετε στο ίδιο κείμενο, απενεργοποιούνται, κ.ο.κ. Για να μορφοποιήσετε με έντονη γραφή, πλάγια γραφή, ή υπογράμμιση: 1. Επιλέξτε το κείμενο που θέλετε να μορφοποιήσετε (ή του οποίου θέλετε να καταργήσετε την αντίστοιχη μορφοποίηση).

Κεφάλαιο 5: Βασικές μορφοποιήσεις κειμένων 127 Έντονη γραφή Πλάγια γραφή Υπογράμμιση 2α. Πατήστε με το ποντίκι στο κουμπί Έντονη γραφή, στο κουμπί Πλάγια γραφή, ή στο κουμπί Υπογράμμιση της γραμμής εργαλείων Μορφοποίησης. ή 2β. Πατήστε το συνδυασμό πλήκτρων Ctrl+B (για έντονη γραφή), Ctrl+I (για πλάγια γραφή), ή Ctrl+U (για υπογράμμιση). ή 2γ. Ανοίξτε το μενού Μορφή και διαλέξτε Γραμματοσειρά. Στη συνέχεια: από τον κατάλογο Στυλ (Εικόνα 5.6), διαλέξτε την επιλογή Έντονα ή την επιλογή Πλάγια για έντονη ή πλάγια γραφή ή από τον κατάλογο Στυλ, διαλέξτε την επιλογή Έντονα Πλάγια για έντονη και πλάγια γραφή ή από τον κατάλογο Στυλ υπογράμμισης (Εικόνα 5.7) και από τον κατάλογο Χρώμα υπογράμμισης, διαλέξτε το είδος και το χρώμα της υπογράμμισης που θέλετε. Εικόνα 5.6 Ο κατάλογος Στυλ του πλαισίου διαλόγου Γραμματοσειρά. Συμβουλή: Η υπογράμμιση με το κουμπί υπογράμμισης ή με το συνδυασμό Ctrl+U εφαρμόζει πάντα υπογράμμιση με απλή γραμμή στο "αυτόματο" χρώμα (το προκαθορισμένο χρώμα που χρησιμοποιείτε για το κείμενό σας). Αν θέλετε υπογράμμιση με γραμμή άλλου τύπου ή χρώματος, πρέπει να χρησιμοποιήσετε το μενού Γραμματοσειρά. Εκθέτες και δείκτες Στο πλαίσιο διαλόγου Γραμματοσειρά, το Word παρέχει και άλλες δυνατότητες μορφοποίησης χαρακτήρων. κάποιες από αυτές, διαθέσιμες στην καρτέλα Γραμματοσειρά, όπως η γραφή με κεφαλαίους χαρακτήρες, η νομική γραφή με διακριτή διαγραφή κειμένου, και η σκίαση των χαρακτήρων θα σας φανούν πολύ χρήσιμες σε εξειδικευμένα κείμενα. Επιπλέον, από την καρτέλα Απόσταση χαρακτήρων μπορείτε να αραιώνετε ή να πυκνώνετε το επιλεγμένο κείμενο, καθώς και να το ανεβοκατεβάζετε σε σχέση με τη γραμμή βάσης του.

128 Ενότητα 2: Επεξεργασία κειμένου Εικόνα 5.7 Τα διαθέσιμα είδη γραμμών υπογράμμισης. Οι περισσότερες ειδικές δυνατότητες ορίζονται με τη βοήθεια της ενότητας Εφέ της καρτέλας Γραμματοσειρά. Η πιο συνηθισμένη είναι η μορφοποίηση εκθετών και δεικτών. Έτσι παίρνετε εύκολα τους μικρούς μετατοπισμένους αριθμούς που συναντάμε σε μαθηματικούς ή χημικούς τύπους. Για να υπερυψώσετε ή να χαμηλώσετε κείμενο: 1. Επιλέξτε τους αριθμούς ή το κείμενο που θέλετε να υπερυψώσετε ή να χαμηλώσετε. 2. Από το μενού Μορφή δώστε τη διαταγή Γραμματοσειρά. 3. Ενεργοποιήστε την καρτέλα Απόσταση χαρακτήρων. 4. Στον πτυσσόμενο κατάλογο Θέση επιλέξτε, ανάλογα με την περίπτωση, την καταχώριση Υπερυψωμένη ή την καταχώριση Χαμηλωμένη. 5. Στον πτυσσόμενο κατάλογο Κατά ορίστε το μέγεθος της μετατόπισης (σε στιγμές). 6. Πατήστε στο ΟΚ. Το κείμενο θα εμφανιστεί υπερυψωμένο ή χαμηλωμένο ανάλογα με την περίπτωση, αλλά χωρίς να αλλάξει μέγεθος (Εικόνα 5.8). Εικόνα 5.8 Κείμενο ίδιου μεγέθους, υπερυψωμένο ή χαμηλωμένο. Αν θέλετε, όμως, να μετατοπίσετε το κείμενο αλλάζοντας ταυτόχρονα και το μέγεθός του, η τεχνική είναι διαφορετική:

Κεφάλαιο 5: Βασικές μορφοποιήσεις κειμένων 129 Για να ορίσετε εκθέτες ή δείκτες 1. Επιλέξτε τους αριθμούς ή το κείμενο που θέλετε να ορίσετε ως εκθέτη ή ως δείκτη. 2. Από το μενού Μορφή δώστε τη διαταγή Γραμματοσειρά. 3. Ενεργοποιήστε την καρτέλα Γραμματοσειρά και, στην ενότητα Εφέ (Εικόνα 5.9), ενεργοποιήστε ανάλογα με την περίπτωση το πλαίσιο ελέγχου Εκθέτης ή το πλαίσιο ελέγχου Δείκτης. Εικόνα 5.9 Επιλογή εφέ στην καρτέλα Γραμματοσειρά. 4. Πατήστε στο ΟΚ. Το κείμενο θα εμφανιστεί, ανάλογα με την περίπτωση, υπερυψωμένο ή χαμηλωμένο και σε μικρότερο μέγεθος (Εικόνα 5.10). Εικόνα 5.10 Κείμενο με εκθέτες και δείκτες. Συμβουλή: Για να χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε άλλο από τα ειδικά εφέ της ενότητας Εφέ, ακολουθήστε τις οδηγίες για την εφαρμογή εκθετών ή δεικτών (Εικόνα 5.11). Εικόνα 5.11 Τα άλλα διαθέσιμα εφέ.

130 Ενότητα 2: Επεξεργασία κειμένου Εισαγωγή συμβόλων Με το Word είναι εύκολο να εισάγετε στα κείμενά σας διάφορα σύμβολα που δεν υπάρχουν στο πληκτρολόγιο. Για να εισαγάγετε ένα σύμβολο: 1. Πατήστε με το ποντίκι στο σημείο του εγγράφου όπου θέλετε να εμφανιστεί το σύμβολο. 2. Ανοίξτε το μενού Εισαγωγή και διαλέξτε τη διαταγή Σύμβολο (Εικόνα 5.12). Εικόνα 5.12 Το μενού Εισαγωγή Θα εμφανιστεί το πλαίσιο διαλόγου Σύμβολο, με τα σύμβολα που είναι διαθέσιμα στην τρέχουσα γραμματοσειρά (Εικόνα 5.13). 3. Στην καρτέλα Σύμβολο, διαλέξτε (αν θέλετε) άλλη γραμματοσειρά και πατήστε στο σύμβολο που θέλετε να εισαγάγετε στο κείμενό σας. 4. Το σύμβολο θα εμφανιστεί σε μεγέθυνση. Αν είναι αυτό που θέλατε, πατήστε στο κουμπί Εισαγωγή. αν δεν είναι, διαλέξτε άλλο σύμβολο. 5. Για να κλείσετε το πλαίσιο διαλόγου, πατήστε στο κουμπί Κλεισίματος. Το σύμβολο θα εμφανιστεί στο έγγραφό σας.

Κεφάλαιο 5: Βασικές μορφοποιήσεις κειμένων 131 Εικόνα 5.13 Το πλαίσιο διαλόγου Σύμβολο Συμβουλές: Από την καρτέλα Ειδικοί χαρακτήρες μπορείτε να εισάγετε στα έγγραφά σας τυπογραφικά σύμβολα (όπως η μεγάλη παύλα και το μη συλλαβιζόμενο κενό διάστημα), αλλά και συνηθισμένα ειδικά σύμβολα, όπως το σύμβολο πνευματικών δικαιωμάτων (copyright) ή τα ελληνικά εισαγωγικά (με τις διπλές γωνίες). Στον πίνακα της καρτέλας αναγράφεται και ο συνδυασμός πλήκτρων που ενεργοποιεί αυτά τα ειδικά σύμβολα (Εικόνα 5.14). Ένας άλλος τρόπος εισαγωγής ειδικών συμβόλων είναι με τη βοήθεια της Αυτόματης διόρθωσης. Μερικά τέτοια σύμβολα είναι ήδη "προεγκατεστημένα" στην Αυτόματη διόρθωση (Εικόνα 5.15). Εικόνα 5.14 Η καρτέλα Ειδικοί χαρακτήρες του πλαισίου διαλόγου Σύμβολο.

132 Ενότητα 2: Επεξεργασία κειμένου Πληκτρολογήστε αυτό......και θα πάρετε αυτό Εικόνα 5.15 Σύμβολα που εμφανίζονται με τη βοήθεια της Αυτόματης διόρθωσης. Εμφάνιση/απόκρυψη Μορφοποίηση παραγράφων Η μια όψη της μορφοποίησης κειμένου αφορά, όπως είδαμε, τη μορφοποίηση σε "τοπική κλίμακα", που έχει σχέση με την εμφάνιση των χαρακτήρων του κειμένου. Η άλλη όψη της μορφοποίησης ενός εγγράφου αφορά τη μορφοποίηση "μεγάλης κλίμακας", δηλαδή τη μορφοποίηση μεγάλων τμημάτων ή και ό- λου του εγγράφου. Η βασική μονάδα της μορφοποίησης "μεγάλης κλίμακας" είναι η παράγραφος. Κάθε έγγραφο αποτελείται από μία ή (συνήθως) περισσότερες παραγράφους. Θα πρέπει πάντα να θυμάστε ότι, για το Word, παράγραφος είναι ό,τι τελειώνει με το πάτημα του πλήκτρου Enter. Έτσι, μια παράγραφος μπορεί να μην περιέχει τίποτε, αλλά μπορεί και να περιέχει ολόκληρες σελίδες του εγγράφου. Αν έχετε ενεργοποιήσει στη Βασική γραμμή εργαλείων το κουμπί Εμφάνιση/απόκρυψη, θα διακρίνετε στο τέλος κάθε παραγράφου το σύμβολο (Εικόνα 5.16). Εικόνα 5.16 Παράγραφοι κειμένου στο Word.

Κεφάλαιο 5: Βασικές μορφοποιήσεις κειμένων 133 Στις μορφοποιήσεις παραγράφων περιλαμβάνεται ο ορισμός του διάστιχου (της απόστασης των διαδοχικών γραμμών τους), ο ορισμός εσοχών και προεξοχών, η δημιουργία πινάκων με τη βοήθεια στηλοθετών, και η δημιουργία αριθμημένων λιστών και λιστών με κουκκίδες. Μεγέθυνση Τα προγράμματα του Office σάς δίνουν τη δυνατότητα είτε να πλησιάζετε τα περιεχόμενα της οθόνης σας, για "να δείτε τα πράγματα από κοντά", είτε να α- πομακρύνεστε από αυτά, για να φαίνονται στην οθόνη "όσο γίνεται περισσότερα". Η δυνατότητα αυτή ονομάζεται λειτουργία μεγέθυνσης και υλοποιείται, συνήθως, με επιλογή ποσοστού ή άλλων ειδικών ρυθμίσεων από το πλαίσιο ελέγχου Ζουμ της Βασικής γραμμής εργαλείων. Αν το ποσοστό μεγέθυνσης είναι μεγαλύτερο από 100%, τα περιεχόμενα της οθόνης εμφανίζονται μεγαλύτερα (βλέπετε λιγότερα περιεχόμενα, σαν να φέρατε το έγγραφο πιο κοντά στα μάτια σας). Αν το ποσοστό μεγέθυνσης είναι μικρότερο από 100%, τα περιεχόμενα της οθόνης εμφανίζονται μικρότερα (βλέπετε περισσότερα περιεχόμενα, σαν να απομακρύνατε το έγγραφο). Έτσι, για παράδειγμα, με την επιλογή μεγέθυνσης 200%, ό,τι υπάρχει στην ο- θόνη σας εμφανίζεται διπλάσιο σε μέγεθος από το πραγματικό (βλέπετε όμως τα μισά πράγματα), ενώ με την επιλογή 50%, τα περιεχόμενα στην οθόνη σας εμφανίζονται μισά σε μέγεθος (αλλά βλέπετε τα διπλάσια πράγματα). Στην Εικόνα 5.17 βλέπετε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Εικόνα 5.17 Προβολή εγγράφου σε σμίκρυνση 50%, σε μεγέθυνση 200%, και σε Κανονική προβολή. Προσοχή: Με τους χειρισμούς της λειτουργίας μεγέθυνσης δεν αλλάζει το πραγματικό μέγεθος των περιεχομένων των εγγράφων, αλλά μόνο το πώς φαίνονται στην οθόνη.

134 Ενότητα 2: Επεξεργασία κειμένου Για να πλησιάσετε ή να απομακρυνθείτε από το έγγραφο: Πατήστε στον αριθμό του τρέχοντος ποσοστού μεγέθυνσης στο πλαίσιο ρύθμισης Ζουμ της Βασικής γραμμής εργαλείων, πληκτρολογήστε το νέο ποσοστό, και πατήστε Enter. Το πλαίσιο ρύθμισης Ζουμ ή Πατήστε στο κουμπί με το βέλος δίπλα στο πλαίσιο ρύθμισης Ζουμ και διαλέξτε ένα προκαθορισμένο ποσοστό από τη λίστα. ή Ανοίξτε το μενού Προβολή, διαλέξτε Ζουμ, και διαλέξτε κάποιο από τα προκαθορισμένα ποσοστά ή καταχωρίστε το ποσοστό που θέλετε στο πλαίσιο Ποσοστό (Εικόνα 5.18). Εικόνα 5.18 Το πλαίσιο διαλόγου Ζουμ. Εμφάνιση και απόκρυψη του Χάρακα Η μορφοποίηση των παραγράφων ενός εγγράφου διευκολύνεται σημαντικά από τη χρήση του Χάρακα, που θα βρείτε στο επάνω μέρος της οθόνης κάτω από τις γραμμές εργαλείων (Εικόνα 5.19). Ο Χάρακας θα σας φανεί πολύ χρήσιμος στην κατάστρωση των εγγράφων σας, επειδή περιέχει πολλές χρήσιμες ενδείξεις για τις διαστάσεις των παραγράφων, τους τρόπους στοίχισης, και άλλα θέματα μορφοποίησης που θα δούμε αναλυτικά στις επόμενες σελίδες. Μπορείτε να εμφανίζετε ή να κρύβετε το Χάρακα κατά βούληση, αλλά σας συνιστούμε να τον έχετε μόνιμα ορατό επειδή, εκτός

Κεφάλαιο 5: Βασικές μορφοποιήσεις κειμένων 135 των άλλων, σας παρέχει και μια μέθοδο γρήγορης πρόσβασης σε διάφορα πλαίσια διαλόγου που ρυθμίζουν στοιχεία της σελίδας. Κουμπί Ένδειξη Ένδειξη Ένδειξη δεξιάς επιλογής προεξοχής αριστερής εσοχής στηλοθέτη πρώτης γραμμής εσοχής Ένδειξη Αριστερός Στηλοθέτης με Δεξιός Στηλοθέτης εσοχής στηλοθέτης στοίχιση στο στηλοθέτης με στοίχιση στην πρώτης κέντρο υποδιαστολή γραμμής Εικόνα 5.19 Ο Χάρακας του Word Για να κρύψετε το Χάρακα: Ανοίξτε το μενού Προβολή και απενεργοποιήστε την επιλογή Χάρακας. Για να έχετε μόνιμα το Χάρακα στην οθόνη σας: Ανοίξτε το μενού Προβολή και ενεργοποιήστε την επιλογή Χάρακας (Εικόνα 5.20). Εικόνα 5.20 Η επιλογή Χάρακας του μενού Προβολή. Για να εμφανίσετε προσωρινά το Χάρακα στην οθόνη: Τοποθετήστε το δείκτη του ποντικιού επάνω στην γκρίζα γραμμή στο επάνω μέρος του εγγράφου (Εικόνα 5.21) και κρατήστε τον εκεί.