Supermarine Spitfire, Survey Project May 2016 Επιμέλεια: Νίκος Καρατζάς
Το Supermarine Spitfire υπήρξε ένα από τα πιο διάσημα καταδιωκτικά αεροσκάφη όλων των εποχών και σύμβολο της Βρετανικής αεροπορίας (RAF). Χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα από τη RAF και τις συμμαχικές αεροπορίες στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου. 71 χρόνια μετά... Η αφορμή διεξαγωγής έρευνας για τον εντοπισμό των αεροσκαφών Spitfire δόθηκε από τις αναφορές που παρουσιάζονται στη λίστα απωλειών "Supermarine Spitfire losses in Greece 1942-1953" [1] που έχει επιμεληθεί ο Μανώλης Μπαρδάνης αλλά και στο Λεύκωμα Πεσόντων, στην επίσημη ιστοσελίδα της Πολεμικής Αεροπορίας. [2]
Το χρονικό διάστημα μεταξύ 4ης Απρίλιου - 7ης Αυγούστου 1945, κατέπεσαν στην περιοχή της Βάρης τρία αεροσκάφη τύπου Supermarine Spitfire, τα οποία ανήκαν στις Μοίρες Διώξεως 335 και 336 της τότε Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας (Ε.Β.Α). Σύμφωνα με τις αναφορές δυο εξ αυτών κατέπεσαν στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή ενώ για το τρίτο δεν διευκρινίζεται το σημείο πτώσης. 335 η & 336 η Β.Ε.Μ.Δ Οι πρώτες Ελληνικές Μοίρες Διώξεως συγκροτηθήκαν στη διάρκεια του 2 ου Παγκοσμίου Πολέμου στην Μέση Ανατολή. Τον Οκτώβριο του 1941, συγκροτήθηκε στο αεροδρόμιο Ακίρ της Παλαιστίνης η 335 Βασιλική Ελληνική Μοίρα Διώξεως (Β.Ε.Μ.Δ), η παλαιότερη Μοίρα της ΠΑ, με 8 αεροσκάφη Hawker Hurricane MkI, στη συνέχεια με Hawker Hurricane MkII και αργότερα τον Δεκέμβριο του 1943 τα αεροσκάφη αυτά αντικαταστάθηκαν με Supermarine Spitfire Mk Vb/Vc. Η 336 Β.Ε.Μ.Δ συγκροτήθηκε τον Φεβρουάριο του 1943 στο αεροδρόμιο Αλμάζα κοντά στο Κάιρο με 21 αεροσκάφη Hawker Hurricane MK lic. To δυναμικό του πυρήνα των χειριστών αλλά και των τεχνικών προερχόταν από την 335 Μ.Δ. Επέστρεψαν στην Ελλάδα στις 11 Νοέμβριου 1944. [3]
Κατά την πτώση των Supermarine Spitfire έχασαν την ζωή τους οι χειριστές: Ανθυποσμηναγός ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ του Ιωάννου Γεννήθηκε το 1921 στα Τρίκαλα Κορινθίας. Τον Σεπτέμβριο του 1939 εισήλθε στο Τμήμα Υπαξιωματικών της Σχολή Αεροπορίας. Αποφοίτησε τον Μάρτιο του 1941 με τον βαθμό του Σμηνία και ακολούθως έφυγε για τη Μέση Ανατολή, όπου πήρε μέρος στις εκεί διεξαγόμενες επιχειρήσεις κατά του Άξονα. Σκοτώθηκε στις 4 Απριλίου 1945 έξω από τις ακτές της Βάρκιζας κατά την εκτέλεση αποστολής ανιχνεύσεως για την ανεύρεση φίλιου αεροσκάφους, όταν το αεροσκάφος του τύπου Spitfire της 336ης Μοίρας Διώξεως, πετώντας χαμηλά, προσέκρουσε στην επιφάνεια της θάλασσας και συνετρίβη. Αεροσκάφος: Supermarine Spitfire Σμηναγός ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ του Αθανασίου Γεννήθηκε το 1915 στη Μυτιλήνη. Τον Οκτώβριο του 1935 εισήλθε στο Τμήμα Υπαξιωματικών της Σχολής Αεροπορίας και αποφοίτησε τον Σεπτέμβριο του 1937 με τον βαθμό του Σμηνία. Πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του Ελληνοϊταλικού Πολέμου του 1940-41 και αργότερα της Μέσης Ανατολής, υπηρετώντας στην 335ης Μοίρα Διώξεως. Σκοτώθηκε στις 15 Ιουνίου 1945 στον Όρμο Βάρης κατά την εκτέλεση αποστολής, όταν το αεροσκάφος Spitfire στο οποίο επέβαινε, της 335ης Μοίρας Διώξεως προσέκρουσε στη θάλασσα, κοντά στο στόχο και βυθίστηκε μαζί του. Αεροσκάφος: Supermarine Spitfire ΒR 375/B Αρχισμηνίας ΚΩΣΤΑΡΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ του Δημητρίου Γεννήθηκε το 1918 στη Μαναγούλη Φωκίδας. Τον Σεπτέμβριο του 1939 εισήλθε στο Τμήμα Υπαξιωματικών της Σχολής Αεροπορίας. Αποφοίτησε τον Μάρτιο του 1941 με τον βαθμό του Σμηνία χειριστή. Μετά την κατάρρευση του Ελληνικού Μετώπου διέφυγε στη Μέση Ανατολή, όπου πήρε μέρος στις εκεί πολεμικές επιχειρήσεις. Σκοτώθηκε στις 7 Αυγούστου 1945 στη Βάρκιζα Αττικής, λόγω αεροπορικού ατυχήματος με αεροσκάφος Spitfire της 335ης Μοίρας Διώξεως κατά την εκπαίδευση. (Δεν διευκρινίζεται αν η θάλασσα ήταν το σημείο πτώσης) Αεροσκάφος: Supermarine Spitfire ΕR 194 [2]
Μεθοδολογία έρευνας Η έρευνα έχει προγραμματιστεί για τον Μάιο του 2016, και περιλαμβάνει την ευρύτερη θαλάσσια περιοχή του όρμου Βάρης η οποία και απεικονίζεται στους παρακάτω χάρτες. Ο εντοπισμός τμημάτων των αεροσκαφών είναι δύσκολος και αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στον μικρό όγκο των αεροσκαφών Spitfire αλλά και στην απουσία μαρτυρίας ή ενδείξεων για το πιθανό σημείο συντριβής. Το βάθος στην περιοχή έρευνας κυμαίνεται από 20 έως 65 μέτρα. Η θαλάσσια επιφάνεια που θα καλυφτεί στη διάρκεια της έρευνας ανέρχεται σε 3 ΝΜ 2, ίση περίπου με 10 km 2. Για πιο αποδοτική και καλύτερη κατανομή της έρευνας η περιοχή που έχει επιλεγεί έχει διαιρεθεί σε 3 τομείς όπου κάθε ένας από αυτούς έχει υποδιαιρεθεί σε τμήματα του 1ΝΜ.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας θα πραγματοποιηθεί σάρωση του βυθού με τη χρήση Side Scan Sonar και ROV ενώ αργότερα θα πραγματοποιηθούν καταδύσεις σε στόχους που έχουν εντοπιστεί και επιλεγεί. Remotely Operated Vehicle - ROV Side Scan Sonar AAG Ομάδα Δυτών κατά τη φάση αποσυμπίεσης
Spitfire Το Supermarine Spitfire υπήρξε ένα από τα πιο διάσημα καταδιωκτικά αεροσκάφη όλων των εποχών, σύμβολο της Βρετανικής αεροπορικής ισχύος και χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα από τη RAF και τις συμμαχικές αεροπορίες κατά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο και τη δεκαετία του 50. Κατασκευασμένο από τη Βρετανική Supermarine το Spitfire ήταν μια δημιουργία του αρχισχεδιαστή της εταιρείας R. J. Mitchell, που συνέχισε να τελειοποιεί το σχέδιό του μέχρι και τον θανατό του το1937. [4] Τύπος: Καταδιωκτικό Κατασκευαστής: Supermarine Πλήρωμα: 1 Μονάδες που παρήχθησαν: 20.351 Μήκος: 9.12 m Εκπέτασμα: 11.23 m Ύψος: 3.86 m Επιφάνεια πτέρυγας: 22.48 m 2 Μεικτό βάρος: 3000 kg Μέγιστη ταχύτητα: 378 mph, 605 km/h Κινητήρας: 1 x Rolls-Royce Merlin 45 (1515 hp) Οπλισμός: 2 20mm πυροβόλα τύπου Hispano-Suiza HS.404 - MK II, 4 x 0.303in (7.7 mm) πολυβόλα τύπου Browning Mk II με 350 βλήματα ανά πολυβόλο, Βόμβες 2Χ250 lb (110 kg) Οι ελλειπτικές πτέρυγες επέτρεπαν μεγαλύτερες ταχύτητες από το Hawker Hurricane και άλλους ανταγωνιστές του. Έδιναν μία χαρακτηριστική εμφάνιση, ενισχύοντας την όλη του αεροδυναμική εικόνα. Ιδιαίτερα αγαπητό από τους χειριστές του, το Spitfire χρησιμοποιήθηκε καθ όλη τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου και τα αμέσως μετέπειτα χρόνια, σε όλα τα θέατρα του πολέμου και σε πολλές παραλλαγές. Κατασκευάστηκαν περισσότερες από 20.300 μονάδες όλων των τύπων συμπεριλαμβανομένου και ενός διθέσιου εκπαιδευτικού. Κάποια από αυτά συνέχισαν να χρησιμοποιούνται ακόμα και στη δεκαετία του 50, όταν τα αεριωθούμενα είχαν πια επικρατήσει. Το Messerschmitt Bf 109 ο μεγάλος του αντίπαλος, ήταν το μόνο αεροσκάφος που το συναγωνίστηκε σε μονάδες παραγωγής. Το Spitfire υπήρξε το μόνο Βρετανικό καταδιωκτικό που παρέμεινε σε συνεχή παραγωγή ακόμα και μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου. [4]
Spitfire Υπήρξαν 24 διαφορετικές εκδόσεις του Spitfire και διάφορες υποεκδόσεις. Οι πρώτες με κινητήρα Rolls-Royce Merlin ενώ αργότερα αντικαταστάθηκαν με Rolls-Royce Griffon. Το Spitfire Mk V υπήρξε ο πιο πολυάριθμος τύπος με 6.479 αντίγραφα και δεύτερος ο Mk IX με 5.665. Διαφορετικοί τύποι πτερυγίων με ποικίλο οπλισμό χρησιμοποιήθηκαν στις διάφορες παραλλαγές με επικρατέστερο το Browning των.303-inch (7.7 mm). Browning Mk II.303-inch (7.7 mm). Στη Βόρεια Αφρική εμφανίστηκε το Mk VB, στο οποίο τοποθετήθηκε μπροστά από το πιλοτήριο μια δεύτερη θέση, εκεί που υπήρξε η άνω δεξαμενής καυσίμων. Στο Mk VB δεν υπήρχαν διπλά χειριστήρια, πιθανότατα να μην είχε χρησιμοποιηθεί σαν αμιγώς εκπαιδευτικό αεροσκάφος. [4]
Spitfire - Ιστορικές φωτογραφίες Περίοδος χρήσης Supermarine Spitfire στην Ελλάδα. Το 1943, η Ελλάδα παρέλαβε τα πρώτα Supermarine Spitfire Mk VB/VC εφοδιάζοντας την 335 Μ.Δ και αργότερα την 336 Μ.Δ. οι οποίες είχαν βάση στη Μέση Ανατολή. Από το 1947 χρησιμοποιήθηκαν για εκπαιδευτικούς σκοπούς στη Σχολή Αεροπορίας ενώ το 1953 αποσύρθηκαν από την ενεργό δράση. Νοέμβριος 1944, Επιστροφή στην Ελλάδα. Αεροδρόμιο Ελληνικού (Χασάνι) 1948, Supermarine Spitfire στο αεροδρόμιο των Ιωαννίνων
Spitfire - Ιστορικές φωτογραφίες Supermarine Spitfire Mk.VB της 336 Μ.Δ Supermarine Spitfire της 335 Μ.Δ Νοέμβριος 1944 Ο Πρωθυπουργός Γεωργ. Παπανδρέου επιθεωρεί και συγχαίρει το προσωπικό των τριών Μοιρών στο αεροδρόμιο του Ελληνικού (Χασάνι) 1948, Supermarine Spitfire στο αεροδρόμιο των Ιωαννίνων
Χάρτες πεδίου
Βιβλιογραφία - Αναφορές ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ Γ' ΤΟΜΟΣ, 1930-1941 Έκδοση Υπηρεσίας Ιστορίας Αεροπορίας Αθήνα 1990. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ Δ' ΤΟΜΟΣ, 1941-1944 Έκδοση Υπηρεσίας Ιστορίας Αεροπορίας Αθήνα 1980. ΟΠΛΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΡΙΨΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ 1940-1941 Νικόλαος Χριστοφίλης, Δούρειος Ίππος ΟΙ ΜΟΙΡΕΣ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ Πανελλήνιος Σύνδεσμος Βετεράνων Αεροπορίας, Αθήνα 2004 Ελληνική Αεροπορία, Συνοπτική Ιστορία 1908-1944, Πολεμική Αεροπορία. Η ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ '40 - Ηλία Δ. Καρταλαμάκη. Αθήνα 1990. ΠΕΤΩΝΤΑΣ ΣΕ ΞΕΝΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ 1941-1944 - Ηλία Δ. Καρταλαμάκη. Αθήνα 1993. Παραπομπές [1]Supermarine Spitfire losses in Greece 1942-1953 [2] http://www.pasoipa.org.gr/lefkoma/soma_browse/hellenic_airforce/ [3] https://www.haf.gr [4] https://el.wikipedia.org/wiki/supermarine_spitfire