Μπελάσιτσα προς σταθερή ανάπτυξη και. διαφύλαξη της φύσης

STUDY VISIT IN THE AREA OF BELASITSA 29.09.2012

Μπελάσιτσα προς σταθερή ανάπτυξη και διαφύλαξη της φύσης Το έδαφος του βουνού Μπελάσιτσα είναι τυπικό παράδειγμα για υπέρσυνοριακό φυσικό σύστημα, διαιρούμενο από τα σύνορα τριών χωρών Βουλγαρίας, Ελλάδας και πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Χαρακτηρίζεται με πρωτοφανή βιοποικιλία, καθώς και με σειρά καλά διατηρούμενα μεσογειακά, υπέρ-μεσογειακά και βουνίσια περιβαλλοντικά συστήματα. Για διαφύλαξη του φυσικού πλούτους του βουνού το Βουλγαρικό Ίδρυμα Βιοποικιλίας εργάζεται δραστήρια από το 2003. Το Ίδρυμα είναι πρωτεργάτης και βασικός κινητήρας για ανακήρυξη του Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα. Η Μπελάσιτσα είναι αξιοσημείωτο βουνό και προτείνει μεγάλες δυνατότητες για ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών για τουρισμό και στο μέλλον δύναται να μετατραπεί σε πρότυπο για σταθερή οικονομία, βασισμένη στην διαφύλαξη της φύσης και της διεθνούς συνεργασίας. Εισαγωγή Η Μπελάσιτσα βρίσκεται ανάμεσα στο στενωπό της Ρούπελ ανατολικά έως το διάσελο του Κοστούρ δυτικά. Το μήκος του βουνού είναι περίπου 60 χιλιόμετρα (Νικόλοβ και Ιορδανόβα, 1997). Στο έδαφος της Βουλγαρίας βρίσκεται περίπου 30% από την έκταση του βουνού. Η Μπελάσιτσα είναι κλιματικά σύνορα και σύνορα χλωρίδας ανάμεσα στις Μεσογειακή και Μεταβατικό-ηπειρωτική περιοχές. Εδω κατηγορηματικά εμφανίζονται τα σημάδια της μεσογειακής κλιματικής επίδρασης μέγιστες τον Νοέμβρη και ελάχιστες τον Αύγουστο βροχές. Λόγω της περιορισμένης πρόσβασης στο βουνό και των ορογραφικών ιδιαιτεροτήτων του εδάφους, έχουν διατηρηθεί πρωτοφανή δάση, χλωρίδα και 1

φυτά, φανίδα και συγκροτήματα φανίδος, που δεν έχουν θιγεί άμεσα από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Τα δάση στο έδαφος της Μπελάσιτσας είναι πρωτοφανές παράδειγμα για τις φυσικές πορείες εδώ. Οι φυσικές τοποθεσίες για διαμονή, καθορισμένες σαν πρωταιριότητες για διαφύλαξη, σύμφωνα με τον Νόμο για βιολογική ποικιλία και Οδηγία για διαμονή τοποθεσιών 92/43/ΕΕС είναι 13. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παριστάνουν τα αιώνια δάση καστανιών, τα οποία είναι σπάνιο για την Βουλγαρία είδος (Εθνική στρατηγική για την διαφύλαξη της βιοποικιλίας, 1993) και σπουδαία για διαφύλαξη τοποθεσία διαμονής σύμφωνα με την Οδηγία για διαμονή τοποθεσιών 92/43/ΕΕС. Τα δάση καστανιών στην Μπελάσιτσα διαφέρονται από αυτά, που βρίσκονται στο βόρειο μέρος της Βαλκανικής χερσονήσου λόγω της ύπαρξης σειρών μεσογειακών στοιχείων σαν Acer monspesulanum L., Platanus orientalis L., Colutea arborescens L., Coronilla emeruw L., Periploca greaca L., Jaminium fruticans L. Αυτό τα κάνειπρωτοφανή και για την Ευρώπη. Η Μπελάσιτσα έχει διαχωριστεί σαν μεμονωμένη περιοχή χλωρίδας στην Βουλγαρία. Η χλωρίδα της Μπελάσιτσας περιλαμβάνει περίπου 1535 είδη φυτών (Ασιόβ και άλλους, 2006; Στογιάνοβ, 1921; Ζέλεβ και Γογούσεβ, 2000; Κοσταδίνοβα και Διμιτρόβ, 2002; Πέταρ Ζέλεβ-μη δημοσιευμένα στοχεία), το οποίο αποτελεί 38% της χλωρίδας της Βουλγαρίας. Γενικά στα εδάφη της Μπελάσιτσας έχουν διαπιστωθεί 113 είδη μεγάλης σημασίας κονσερβοποίησης, από τα οποία 29 υπερασπίζονται από τον Νόμο βιοποικιλίας, 50 είναι βαλκανικά είδη, ενώ 32 υπερασπίζονται βάσει της Σύμβασης για διεθνές εμπόριο με απειλούμενα είδη της άγριας χλωρίδας και πανίδας. Ανάμεσα στα πιο ενδιαφέροντα ανώτατα φυτά μπορούμε να μνημονεύσουμε τα Ilex aquifolium L., Taxus baccata L., Medicago carstiensis Jacq. ssp. Belassitzae Koz., Lilium albanicum Grsb., Viola stojanowii Becker, Viola speciosa Pant., Angelica pancicii Vand., Epipactis hellborine Crantz και άλλα. Το πρωτοφανές της Μπελάσιτσας στον τομέα της πανίδας συνιστάται σε δυο βασικές αιτίες η γεωγραφική θέση και το υψόμετρο. Ο βαθμός μελέτησης της πανίδας στο βουνό για τις διάφορες ομάδες ζώων διαφέρει πολύ. Συνολικά για τον τομέα του βουνού έχουν διαπιστωθεί γύρω στα 1500 είδη ασπόνδυλα. Τα διαπιστωμένα σπάνια είδη στα ασπόνδυλα είναι περίπου 120, τα βουλγάρικα 26 είδη, τα βαλκανικά 21 είδη (Εθνική στρατηγική για διαφύλαξη της βιοποικιλίας, 1993). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παριστάνει η σύνθεση των ημερήσιων πεταλούδων 2

στην Μπελάσιτσα. Μέχρι στιγμής έχουν διαπιστωθεί γύρω στα 140 είδη ημερήσιων πεταλούδων (Σλίβοβ και Νέστοροβα, 1988; Λιούμπεν Δομοζέτσκι μη δημοσιευμένα στοιχεία), το οποίο υπερβαίνει με 80% το σύνολο της ημερήσιας πανίδας του είδους στην χώρα. Η Μπελάσιτσα έχει διαμορφωθεί σαν Κύριος τομέας για τις πεταλούδες στην Βουλγαρία, λόγω του υψηλού αριθμού του είδους των ημερήσιων πεταλούδων (Αμπαδζίεβ και Μπέσκοβ, 2007). Στο βουλγαρικό μέρος της Μπελάσιτσας συναντούνται 8 είδη αμφίβια και 18 είδη ερπετών (Μπούρες και Τσόνκοβ, 1932, 1933, 1934, 1941, 1942; Μπέσκοβ, 1966; Μπέσκοβ, 1972; Μπέσκοβ, 1985; Μπέσκοβ, 1987; Καταλάν-Γάτεβα και Διμιτρόβ, 1961; Balej & Jablonski, 2006; Belcheva et al., 1984; Belcheva et al., 1992; Biserkov, 1995; Buchvarov, 1982; Christov & Beshkov, 1999; Muller, 1933; Rosler, 2000). Το μοναδικό είδος αμφίβιο με ουρά διαπιστώμενο μέχρι στιγμής είναι η σαλαμάνδρα (Salamandra L.). Ο ελληνικός βάτραχος (Rana graeca Boulenger) με μακριά πόδια συναντάται σε παραποτάμους του ποταμού Στρουμέσνιτσα, εκεί που διασχίζουν τον δρόμο Πετρίτσι Γάμπρενε. Πρωτεραιότητες από τα ερπετά σε έννοια υπερασπιζόμενων ειδών έχουν τα δύο είδη χελώνες ξηράς Testudo graeca L Testudo hermanni, Gmelin. Και τα δύο είδη είναι απειλούμενα σε παγκόσμια κλίμακα και έχουν περιληφθεί στο Κόκκινο κατάλογο της Διεθνούς ένωσης για υπεράσπιση της φύσης (IUCN, 2006). Τα διαπιστώμενα πτηνά για τον τομέα του βουνού είναι 120 είδη (Πρόστοβ, 1963; Πέταρ Ιάνκοβ μη δημοσιευμένα στοιχεία). Αυτά παριστάνουν περίπου 30% από την πανίδα πτηνών στη Βουλγαρία. Μεγάλο ενδιαφέρον παριστάνουν τα μεσογειακά είδη πουλιών, τα οποία συναντούνται σε πολύ μικρό και περιορισμένο τομέα του εδάφους μας. Τέτοια είναι Sylvia hortensis και Hippolais pallida Hemprich & Ehrenberg. Πρέπει να σημειωθεί, οτι αυτά τα δύο είδη έχουν περιορισμένη αναπαραγωγή και στη Μπελάσιτσα συναντούνται μόνο στις πρόποδές της. Δυο είδη πουλιών είναι βαλκανικά είδη Eremophila alpestris balcanica Reichenow και Prunella collaris subalpina Brehm, Πολύ κοντά στη Μπελάσιτσα περνάει ένας από τους βασικούς διαδρόμους για αποδημία των πουλιών Via Aristotelis, το οποίο γεγονός καθορίζει την σημασία του βουνού και για την διαφύλαξη της πανίδας πτηνών στην Ευρώπη. Η θηλαστική πανίδα της Μπελάσιτσας έχει σχετικά λίγο ερευνηθεί συναντούνται πάνω των 33 ειδών θηλαστικών. Τα δημοσιεύματα των Πασπάλεβ και Μάρκοβ (1962), του Μάρκοβ (1962), των Πέσεβ και Άγγελοβα (1967) 3

περιλαμβάνουν προ παντός τα είδη των επίγειων μικρών θηλαστικών. Σ αυτά τα δημοσιεύματα αναφέρονται συνολικά 7 είδη, που τρέφονται με έντομα και 15 είδη τρωκτικά. Η πανίδα νυχτερίδων στην περιοχή δεν έχει μελετηθεί λεπτομερώς. Περιορισμένη μελέτη έχουμε και στην πανίδα των μεγάλων θηλαστικών. Διαφύλαξη της φύσης στο βουλγαρικό τμήμα της Μπελάσιτσα Ιστορία της υπεράσπισης της φύσης στη Μπελάσιτσα Η μεγάλη αξία της βιοποικιλίας και το πρότυπο του βουνού λαμβάνουν αναγνώριση και από σειρά στρατηγικών εγγράφων, προγραμμάτων και πρωτοβουλιών. Το πρώτο νόμιμο βήμα για διαφύλαξη των φυσικών αποθεμάτων της Μπελάσιτσας είναι η κύρηξη διαφυλαγμένης τοποθεσίας Κονγούρα με διαταγή υπ αρ. 671 της Επιτροπής διαφύλαξης του περιβάλλοντος στις 15.06.1988. Ο σκοπός είναι να διαφυλαχθούν φυσικά δασικά συστήματα από συνηθισμένη καστανιά (Castanea sativa Mill.) κα συνηθισμένη οξιά (Fagus sylvatica L.). Η τοποθεσία κατέχει έκταση από 1312.0 εκτάρια και σ αυτήν απαγορεύονται όλες οι δραστηριότητες, με εξαίρεση των: η περιφρούρηση της τοποθεσίας, επισκέψεις με επιστημονικό σκοπό, η διέλευση ανθρώπων σε μαρκαρισμένα μονοπάτια, συμπεριλαμβανόμενου με μορφωτικό σκοπό, συλλογή σπόρων, άγρια φυτά και ζώα με επιστημονικό σκοπό. Η τοποθεσία διαχειρίζεται και περιφρουρείται από την Περιφερειακή επιθεώρηση περιβάλλοντος και υδάτων Μπλαγόεβγραντ. Η Εθνική στρατηγική για διαφύλαξη της βιοποικιλίας (1993) υποδεικνύει την υψηλότερη άνευ δασών ζώνης της Μπελάσιτσας σαν παράδειγμα περιοχής, που περιλαμβάνει πρωτοφανή και εκπροσωπευτικά συστήματα περιβάλλοντος. Τον Αύγουστο του 1996 η Μπελάσιτσα έχει κηρυχθεί για Κορύνε, τοποθεσία (F 00003100) βάσει προγράμματος Κορύνε Βιοτόποι. Με την προσάρτηση των Βαλκανικών χωρών προς την πρωτοβουλία Ευρωπαϊκή πράσινη ζώνη το 1999, η Μπελάσιτσα γίνεται στοιχείο κλειδί αυτού του φυσικού συστήματος στα Βαλκάνια. Τον Οκτώβριο του 2007 η Μπελάσιτσα γίνεται μέρος του Ευρωπαϊκού περιβαλλοντικού δικτύου Νατούρα 2000 με απόφαση υπ αρ. 661 του Υπουργικού Συμβουλίου από τις 16 Οκτωβρίου του 2007 για αποδοχή καταλόγου υπερασπιζόμενων ζωνών για διαφύλαξη των φυσικών τοποθεσιών διαμονής της άγριας χλωρής και πανίδας (Εφήμεριδα Κυβέρνησης, τεύχος 85/23.10.2007). Η διαφυλαγμένη ζώνη Μπελάσιτσα (BG0000167) έχει διαμορφωθεί βάσει της Οδηγίας για τα είδη χλωρίδας και πανίδας και έχει έκταση 11587,77 εκταρίων. 4

Σχήμα 1. Νατούρα 2000 Υπερασπιζόμενη ζώνη Δημιουργία του Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα Το 2003 το Βουλγαρικό Ίδρυμα Βιοποικιλία σε συνεργασία με το Βούλγαρο-ελβετικό πρόγραμμα για τα δάση χρηματοδότησαν σχέδιο Διαφύλαξη της βιοποικιλίας και σταθερή διαχείριση των φυσικών αποθεμάτων του βουνού Μπελάσιτσα. Για την πραγματοποίηση του έργου προσελκύσθηκαν σειρά εμπειρογνωμόνων στον τομές της βιοποικιλίας και την σταθερή διαχείριση των δασών, οι οποίοι εργάζονταν στον κρατικό και μη κυβερνητικό τομέα. Από τις μελέτες, που πραγματοποιήθηκαν σχετικά με το σχέδιο αυτό διαπιστώθηκε, ότι τα φυσικά πλούτη της Μπελάσιτσα ανταποκρίνεται στα κριτήρια ίδρυσης φυσικού πάρκου, το οποίο θα συμβάλλει όχι μόνο για την αποτελεσματική διαφύλαξη της φύσης, αλλά και θα συνέβαλε για όλη την τοπική ανάπτυξη. Αυτό οφειλόταν στο γεγονός, πως αυτή η κατηγορία υπερασπιζόμενο έδαφος, εκτός από την διαφύλαξη της βιοποικιλίας και των περιβαλλοντικών συστημάτων, θα μπορούσε να υποβοηθήσει και τις επιστημονικές, μορφωτικές και άλλες δραστηριότητες, και 5

επίσης να υποστηρίξει τις σταθερές πρακτικές για την χρησιμοποίηση των φυσικών πόρων, καθώς και παρότρυνση πατροπαράδοτων μορφών του βιοπορισμού και ανάπτυξης σταθερού τουρισμού. Βασιζόμενοι σ αυτά τα συμπεράσματα και συστάσεις, το Βουλγαρικό Ίδρυμα βιοποικιλίας, ο Βουλγάρικος Σύλλογος για υπεράσπιση των πουλιών και η Φοιτητική λέσχη διαφύλαξης του περιβάλλοντος παρά του Δασοτεχνικής Σχολής εισηγήθηκαν στο Υπουργείο του περιβάλλοντος και των υδάτων πρόταση για ανακήρυξη του Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα στις 15.09.2003. Στις 16.02.2004 το Υπουργείο του περιβάλλοντος και των υδάτων κηρύσσει την πρόταση για σκόπιμη και αναθέτει στο Βουλγαρικό Ίδρυμα βιοποικιλίας κατάρτιση όλης της επιχειρηματολογίας. Μαζί με την κατάρτιση όλων των εγγράφων, το Βουλγαρικό Ίδρυμα βιοποικιλίας διεξάγει ευρειά πληροφοριακή εκστρατεία στον τοπικό πληθυσμό και σειρά συναντήσεις πληροφοριακού χαρακτήρα με ενδιαφερόμενους οργανισμούς και θεσμούς. Εδώ μπαίνουν περιβαλλοντικές και μορφωτικές πρωτοβουλίες με παιδιά, μαθητικά ταξίδια και εκθέσεις. Για εκλαΐκευση της βιοποικιλίας του βουνού το Βουλγαρικό Ίδρυμα βιοποικιλίας εκτυπώνει σειρά πληροφοριακών υλικών ημερολόγια, καρτούλες, πλακάτα. Το Βουλγαρικό Ίδρυμα βιοποικιλίας καταθέτει την πλήρη επιχειρηματολογία στις 09.06.2006, και η οποία περιλαμβάνει τις εξής υποχρεωτικές, βάσει του Νόμου για τις υπερασπιζόμενες περιοχές, παραγράφους: 1. Αιτιολόγηση για κήρυξη του Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα ; 2. Εδαφική διαίρεση των δασών, εδαφικών και υδάτινων εκτάσεων; 3. Χάρτες, συμπεριλαμβανομένου μοντέλου της πρότασης; 4. Σχέδιο διαταγής για κήρυξη του Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα. 6

Σχήμα 2. Χάρτης στο είδος της ιδιοκτησίας Το Υπουργείο του περιβάλλοντος και των υδάτων και το Βουλγαρικό Ίδρυμα βιοποικιλίας οργανώνουν Κοινή συζήτηση στις 04.10.2006. Λόγω των πολλών ερωτήσεων και συστάσεων εκ μέρους διαφόρων θεσμών, οργανισμών και τοπικού πληθυσμού, το Βουλγαρικό Ίδρυμα βιοποικιλίας συνεχίζει την δουλειά για την πληροφοριακή εκστρατεία. Διοργανώνονται πολλές συναντήσεις με τις ενδιαφερόμενες πλευρές, στις οποίες συζητούνται αλλαγές στο πρότυπο για Σχέδιο Διαταγής για κήρυξη του Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα. Μερικούς μήνες αργότερα και εκτός της επίσημης διαδικασίας για κήρυξη φυσικού πάρκου, το Βουλγαρικό Ίδρυμα βιοποικιλίας οργανώνει Στρογγυλό τραπέζι Για Φυσικό πάρκο Μπελάσιτσα στις 12.04.2007., όπου όλες οι ενδιαφερόμενες πλευρές βγαίνουν με την άποψη, ότι υποστηρίζουν την πρόταση για την κήρυξη του Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα. Στα τέλη του ίδιου μήνα το Βουλγαρικό Ίδρυμα βιοποικιλίας εισηγείται επίσημο πρωτόκολλο από το Στρογγυλό τραπέζι και προτείνει στο Υπουργείο του περιβάλλοντος και των υδάτων να ορίσει Επιτροπή για την κήρυξη του Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα. 7

Το Υπουργείο του περιβάλλοντος και των υδάτων συγκαλεί επίσημη Επιτροπή στις 20.11.2007, η οποία ομόφωνα αποδέχεται την πρόταση για την κήρυξη του Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα. Στις 28.12.2007 ο υπουργός του περιβάλλοντος και των υδάτων Δ. Τσακάροβ υπογράφει Διαταγή υπ αρ. РД-925 για κήρυξη του Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα, και η οποία διαταγή δημοσιεύεται σε ΕΚ, τεύχος 8/25.11.2008. Με το τρόπο αυτό το βουνό Μπελάσιτσα έγινε το ενδέκατο φυσικό πάρκο στην Βουλγαρία, με έκταση 11732,43 εκτάρια. Σταθερή ανάπτυξη στις περιοχές της Μπελάσιτσα και υπέρ-συνοριακή συνεργασία Η Μπελάσιτσα είναι ελκυστικό βουνό και προτείνει μεγάλες δυνατότητες για ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, με προοπτική στο μέλλον να μετατραπεί σε υπόδειγμα σταθερής οικονομίας, βασισμένης σε διαφύλαξη της φύσης και σε διεθνή συνεργασία. Η ανακήρυξη του Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα είναι καλή προϋπόθεση για ανάπτυξη της περιοχής, βάσει του κοινού μας ευρωπαϊκού μέλλοντος. Το ελληνικό τμήμα του βουνού είναι μέρος του Εθνικού πάρκου Κερκίνι και είναι Νατούρα 2000, Υπερασπιζόμενη ζώνη (GR1260010) βάσει της Οδηγίας για τα πουλιά. Το Βουλγαρικό Ίδρυμα βιοποικιλίας καταβάλλει σοβαρές προσπάθειες όχι μόνο για διαφύλαξη των φυσικών πλούτων του βουνού, αλλά επίσης για την σταθερή ανάπτυξη της περιφέρειας. Το 2007 το Ίδρυμα ξεκίνησε δυοετές σχέδιο Διαφύλαξη της σημαντικής βιοποικιλίας του βουνού Μπελάσιτσα δια προσέλκυσης των τοπικών κοινοτήτων στην βελτίωση του οικο-τουρισμού. Το σχέδιο πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Ελβετικού πρακτορείου για ανάπτυξη και συνεργασία και του Προγράμματος για μικρά σχέδια του Παγκοσμίου ταμείου περιβάλλοντος. Η πραγματοποίηση του σχεδίου θα συμβάλλει για τοποθέτηση των θεμελίων για ανάπτυξη σταθερού τουρισμού, βασιζόμενου στα φυσικά πλούτη του βουνού. Μέχρι στιγμής στα πλαίσια του σχεδίου οι άμεσα απασχολημένοι στις αρχές του περιβαλλοντικού τουρισμού είναι πάνω από 200 άτομα, και έμμεσα περίπου 5000 άτομα. Πρέπει να σημειωθεί η δραστήρια και σοβαρή δέσμευση του Δήμου Πετρίτσι σ αυτή την κατεύθυνση. Η άποψη για ανάπτυξη του δήμου Πετρίτσι 8

αντανακλά την θέληση και τις προσπάθειες των τοπικών κοινοτήτων για ευδοκίμηση και σταθερή οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Ένας από τους βασικούς σκοπούς του προγράμματος Δήμου για ανάπτυξη του δήμου για την περίοδο 2007 2013 είναι η διαφύλαξη και αποτελεσματική χρησιμοποίηση των φυσικών αποθεμάτων, της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς και των τοπικών παραδόσεων προς υποστήριξη της σταθερής βελτίωσης και απασχόλησης. Ο δήμος πραγματοποίησε μερικά υπέρ συνοριακά σχέδια με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και την Ελλάδα, συνδεδεμένα με την ανάπτυξη του περιβαλλοντικού και πολιτιστικού τουρισμού, ενθάρρυνση της υπέρ-συνοριακής πολιτιστικής συνεργασίας, δημιουργία μπίζνες δικτύων και άλλα. Κατά το 2007 ο Δήμος Πετρίτσι υποστήριξε και την δημιουργία Συμβουλίου τουρισμού και Περιφερειακής στρατηγικής για περιβαλλοντικό και πολιτιστικό τουρισμό. Συμπεράσματα Στο φόντο των απειλητικών ρυθμών, με τους οποίους καταστρέφεται η βουλγάρικη φύση κατά τα τελευταία χρόνια, η κήρυξη του Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα δίνει ελπίδα για σταθερή ανάπτυξη στην περιφέρεια του Δήμου Πετρίτσι. Αυτό όμως είναι μόνο το πρώτο βήμα προς δέσμευση θεσμών, οργανισμών και του τοπικού πληθυσμού προς τα προβλήματα του περιβάλλοντος και την διαφύλαξή του. Η κατάρτιση Προγράμματος διαχείρισης του Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα και η πραγματοποίησή του θα σταθούν σπουδαίες προυποθέσεις για ανάληψη επιστημονικώς αιτιολογημένων, καλών και διαφανών λύσεων κατά την διαχείριση του εδάφους. Η διακήρυξη τριμερούς Υπέρ-Συνοριακού Φυσικού πάρκου Μπελάσιτσα είναι υποχρεωτικός όρος για την συνολική διαφύλαξη της βιοποικιλίας του βουνού. Από άλλη μεριά αυτό δίνει δυνατότητα για αναζωογόνηση της περιοχής όχι μόνο από οικονομική άποψη, αλλά και για αποκατάσταση των κοινών παραδόσεων και της πολιτιστικής ανταλλαγής μεταξύ των τριών χωρών Βουλγαρίας, Ελλάδας και Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. 9

Λογοτεχνία Balej, P., D. Jablonski. 2006. Balcanica.cz amphibians and reptiles of Balkan. Accessible at: http://www.balcanica.cz Belchava, R., V. Biserkov, G. Konstantinova, H. Ilieva, V. Beshkov. 1984. Cytogenetic investigation of Lacerta erhardi riveti Chab. (Lacertidae, Reptilia). Comptes rendus de l Acadйmie bulgare des Sciences, 37 (10): 1411-1413. Belchava, R., V. Biserkov, H. Ilieva, V. Beshkov.. 1992. Karyological studies on four species of turtles (Chelonia, Reptilia). Annuaire de l Universite de Sofia Kliment Ohridski Faculte de biologie, Livre 1 - Zoologie, Tome 80: 212-219. Bern Convention. Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats. Bern, 19.IX.1979 http://conventions.coe.int/treaty/... Biserkov, V. 1995. New records of nematodes and acantocephalans from snakes in Bulgaria. Comptes rendus de l Acadеmie bulgare des Sciences, 48 (11-12): 87-89. Buchvarov, G. 1982. Polystoma combesi N. sp. (Polystomatidae Gambl, 1896 - A parasite on Rana graeca Boulenger, 1897, in Bulgaria. Comptes rendus de l Academie Bulgare des Sciences, 35(2): 249-251. Christov, K., V. Beshkov. 1999. On the subspecies morphological characteristics of the sandvipers (Vipera ammodytes) from different locations in Bulgaria. Acta zoologica bulgarica, 51 (2/3): 61-68. CITES. The CITES Appendices valid from 23 June 2005. www.cites.org Council Directive 92/43/EEC of 21 May 1992 on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora. Official Journal L 206, 22/07/1992 P. 0007-0050 Council Directive 79/409/EEC of 2 April 1979 on the conservation of wild birds. OJ L 59, 8.3.1996, p. 61 (ES, DA, DE, EL, EN, FR, IT, NL, PT, FI, SV) IUCN 2006. 2006 IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 25 May 2006. www.iucnredlist.org Kostadinova S., Dimitrov D., 2002. New data on the vascular flora of Mt Belasitsa. Phytologia Balcanica, 8(3): 293-306. Müller, L. 1933. Idem (part 2). Zool. Anzeiger (Leipzig), 104: 1-14. Rösler, H. 2000. Zur Taxonomie und Verbreitung von Cyrtopodion kotschyi (Steindachner, 1870) in Bulgarien (Sauria: Gekkonidae). Gekkota, 2: 3-19. 10

Αμπαδζίεβ Στ., Μπέσκοβ Σ. 2007. Βασικές περιοχές για πεταλούδες στη Βουλγαρία. Pensoft Publishers. Ασιόβ Μπ., Διμιτρόβ Δ., Βασίλεβ Ρ., Πετρόβα Α., 2006. Σύνοψη της ανώτατης χλωρίδας στην Βουλγαρία. Χρονολογία και στοιχεία χλωρίδας. 3 η έκδοση (υπό την σύνταξη του Δ. Διμιτρόβ). Βουλγαρικό Ίδρυμα βιοποικιλίας, σελ. 454 Μπέσκοβ Β. 1961. Συμβολή προς την ζωογραφική μελέτη της χλωρίδας πεταλούδων στην Βουλγαρία. Δημοσιεύματα του Ζωολογικού Ινστιτούτου με Μουσείο 10: Σελ. 373-383. Μπέσκοβ Β. 1966. Έρευνες για την συστηματική και την διάδοση του τυφλίνου (Anguis fragilis) στην Βουλγαρία. Δημοσιεύματα του Ζωολογικού Ινστιτούτου με Μουσείοр 21: Σελ. 185-200. Μπέσκοβ Β. 1972. Επαφές ανάμεσα στα είδη και συμβίωση στους βάθραχους στην Βουλγαρία. Δημοσιεύματα του Ζωολογικού Ινστιτούτου με Μουσείοр 34: Σελ. 85-95. Μπέσκοβ Β. 1985. Αμφίβια (Amphibia). Ερπετά (Reptilia) Β: Μπότεβ Μπ., Πέσεβ Τσ. Κόκκινο βιβλίο της Δ. Βουλγαρίας. Τόμος 2-ος. Ζώα. Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών: σελ. 32-41. Μπέσκοβ Β. 1987α. Ποσότητα της ελώδους χελώνας (Mauremis caspica rivulata (Valenciennes)) στην Βουλγαρία Περιβάλλον, 20: σελ. 58-64. Μπούρες Ι., Ι. Τσόνκοβ. 1932. Διάδοση των δηλιτηριώδων φιδιών (Viperidae) στην Βουλγαρία και στη Βαλκανική χερσόνησο. 15/16: σελ.189-206. Μπούρες Ι., Ι. Τσόνκοβ. 1933. Μελέτες στην διάδοση των ερπετών και αμφιβίων στην Βουλγαρία και στη Βαλκανική χερσόνησο. Μέρος 1-το Χελώνες (Testudinata) και αύρες (Sauria) 6: Μπούρες Ι., Ι. Τσόνκοβ. 1934. Μέρος 2-ρο. Φίδια (Serpentes) σελ. 106-188 Μπούρες Ι., Ι. Τσόνκοβ. 1941. Μέρος 3-το. Αμφίβια με ουρά (Amphibia, Caudata) σελ. 171-237. Μπούρες Ι., Ι. Τσόνκοβ. 1942. Μέρος 4-το. Salientia) σελ. 68-165. Αμφίβια χωρίς ουρά (Amphibia, Ζέλεβ Π., Γογούσεβ Γ., 2000. Υλικά χλωρίδας από την περιοχή της πόλης Πετρίτσι. Πίπκοβ Ν., Ζέλεβ Π., Δραγάνοβα Ι. Συλλογή εισηγήσεων από την επιστημονική συνδιάσκεψη 75 χρόνια ανώτατη δασοτεχνική εκπαίδευση στην Βουλγαρία, σειρά 11

Περιβάλλον και διαφύλαξη της φύσης, σελ. 53-55. Ζωολογία παρά της Βουλγαρικής ακαδημίας επιστημών. Σελ. 32-76 Νόμος για την βιοποικιλία. Δημοσιευθέν ΕΚ, τεύχος 77 από τις 9.08.2002; μεταβολή και συμπλήρωση τεύχος 88, μεταβολή τεύχος 105/2005, μεταβολή ΕΚ, τεύχος 29, τεύχος 30, τεύχος 34/2006. Καταλάν-Γάτεβα, Γ. Διμιτρόβ. 1961. Μελέτες στη χλωρίδα των χελωνών από την περιοχή της πόλης Πετρίτσι. Δημοσιεύματα του Κεντρικού εργαστηρίου. Σελ. 110-118. Μάρκοβ Γ. 1962. Δημοσιεύματα του Ζωολογικού Ινστιτούτου με Μουσείο. Βιβλίο 11-το. Σόφια, Έκδοση της Βουλγαρικής ακαδημίας επιστημών. Σελ. 5-25 Νικόλοβ Β., Μ. Ιορδανόβα. 1997. Τα βουνά στην Βουλγαρία. Ακαδημαϊκός εκδοτικός οίκος Καθηγητής Μ. Δρίνοβ. Δημοτικό πρόγραμμα ανάπτυξης για 2007-2213. 2005. Δήμος Πετρίτσι. Πέσεβ Τσ. και Β. Άγγελοβα. 196768. Τα εντομοφάγα θηλαστικά και τα τρωκτικά στις νότιες περιφέρειες της Βουλγαρίας. Επετηρίδα του Πανεπιστήμιου Σόφιας. Τόμος 61-ος. Σελ. 88-98. Σλίβοβ Α. και Ε. Νέστοροβα. 1988. Οι ημερήσιες πεταλούδες (Lepidoptera, Rhopalocera) από το βουνό Μπελάσιτσα. Πανίδα της Νοτιοδυτικής Βουλγαρίας. Μέρος 2-ρο. Σόφια. Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών. Στοϊάνοβ Ν. Υλικά χλωρίδας από την Μπελάσιτσα. Επετηρίδα του Πανεπιστήμιου Σόφιας. Φυσικό-μαθηματικής Σχολής 12

Leshnishki Waterfall 13

Kamenishki Waterfall 14

Yavornishki Waterfall 15

Mangaro Waterfall 16

17

This article is published in the frame of the project ENACT: Environmental Actions for the Promotion of Alternative Forms of Tourism which is implemented under the European Territorial Cooperation Programme Greece - Bulgaria 2007-2013 and is cofunded by the European Union - ERDF and National Funds of Greece and Bulgaria. All statements and positions declared in the article are statements of the project partners only and under no circumstances should this document be treated as an official statement of European Union. Belasitsa Nature Park Directorate by the Forestry Executive Agency Address: 14, Belasitsa Str., Kolarovo Village, Petrich Municipality Phone No. +359 7423 2003, Fax No. +359 7423 2033 e-mail: dppbelasica@iag.bg, dppbelasica@abv.bg www.belasitsa.net 18