ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Rue des Petits Carmes 6 1000 Bruxelles Τηλ. : 00 32 2 545 55 06 Φαξ : 00 32 2 545 55 08 Email : ecocom-brussels@mfa.gr ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ Βρυξέλλες, 30/9/2014 Α.Π. Φ. 3070 / 385 ΠΡΟΣ : Ως Πίνακας Αποδεκτών KOIN : Ε.Δ.: Υπουργείο Εξωτερικών Γραφείο κ. Γ.Γ. ΔΟΣ & ΑΣ Γραφείο κ. Β Γενικού Διευθυντού Α1, Β1, Β4, Β8 Διευθύνσεις Πρεσβεία Βρυξελλών ΜΑ Βρυξελλών Γραφείο Τύπου Γραφείο Ε.Ο.Τ. Γραφείο Ναυτ. Ακολούθου ΘΕΜΑ: Ενημερωτικό Δελτίο Οικονομικών και Επιχειρηματικών Ειδήσεων Βελγίου Γραφείου Ο.Ε.Υ. Βρυξελλών Σας διαβιβάζουμε συνημμένα, σε ηλεκτρονική μορφή, το υπ αριθ. 69 ενημερωτικό δελτίο οικονομικών και επιχειρηματικών ειδήσεων από το Βέλγιο που εκπόνησε το Γραφείο μας, για την περίοδο 21 έως 30 Σεπτεμβρίου 2014. Ο Προϊστάμενος Παντελής Γκάσιος Σύμβουλος ΟΕΥ Α' Συνημ.: 1 αρχείο Σελίδα 1 από 1 ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ
ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Διεύθυνση: Rue des Petits Carmes 6, B-1000, Bruxelles Τηλέφωνο: +322-5455506, Fax: +322-5455508, e-mail: ecocom-brussels@mfa.gr ΔΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ αριθ. 69 21/9-30/9/2014 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ 1. Βράβευση ελληνικής επιχείρησης στο πλαίσιο των Enterprise Europe Network Awards (Βρυξέλλες, 23.9.2014) σελ. 2 2. Οικονομική πολιτική προσεχούς βελγικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης σελ. 2 3. Οριστικοποίηση οικονομικού προγράμματος της περιφερειακής κυβέρνησης της Φλάνδρας σελ. 5 4. Διαπραγματεύσεις διοίκησης και συνδικάτων στον λιανεμπορικό όμιλο Delhaize σελ. 5 5. Χρηματιστήριο Βρυξελλών σελ. 6 6. Εκ νέου χαμηλότοκος δανεισμός του βελγικού κράτους σελ. 7 7. Προβλήματα πρόσθετου χρέους για τις βελγικές περιφέρειες σελ. 7 8. Σταθεροποίηση του επιπέδου επιχειρηματικής εμπιστοσύνης σελ. 8 1
1. Βράβευση ελληνικής επιχείρησης στο πλαίσιο των Enterprise Europe Netw ork Awards (Βρυξέλλες, 23.9.2014) Το απόγευμα της 23ης Σεπτεμβρίου τ.ε. πραγματοποιήθηκε στην Βιβλιοθήκη Solvay, στο κέντρο των Βρυξελλών και πλησίον των κτιρίων της Ευρ. Επιτροπής και του Ευρ. Κοινοβουλίου, η τελετή βράβευσης μικρομεσαίων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων από την Ευρ. Επιτροπή, στο πλαίσιο του θεσμού του Enterprise Europe Network. Η βράβευση των επιχειρήσεων γίνεται με βάση τον βαθμό διεθνοποίησης της δραστηριότητάς τους, ιδιαίτερα σε καινοτόμους κλάδους, δια της χρήσης των υπηρεσιών που παρέχει το ολοκληρωμένο εν λόγω ευρωπαϊκό σύστημα δικτύωσης επιχειρήσεων. Μεταξύ των επιχειρήσεων που βραβεύθηκαν υπήρξε και μία ελληνική, η Campervan Rental Services, για την συνεργασία της με την γερμανική μικρομεσαία TMTM Touristik, με σκοπό την ανάπτυξη του ποδηλατικού τουρισμού στην Πελοπόννησο και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Η ελληνο-γερμανική υποψηφιότητα, που υποστηρίχθηκε όπως και η όλη συνεργασία- από το Επιμελητήριο Αρκαδίας και το δίκτυο διάχυσης τεχνολογίας PRAXI από ελληνικής πλευράς, και από γερμανικής από το κέντρο προώθησης της καινοτομίας Β. Ρηνανίας / Βεστφαλίας ZENIT GmbH, βραβεύθηκε στην κατηγορία New Horizons (επιχειρήσεις και συνεργασίες που αναπτύχθηκαν μέσω δράσεων και αποστολών του Enterprise Europe Network). Στις υπόλοιπες δύο κατηγορίες βραβείων υπερίσχυσαν οι επιχειρηματικές συνεργασίες της βρετανικής σχεδιαστικής εταιρείας Rokos Design με την τσεχική υαλουργία Sklarna Novosad & Syn Harrachov (κατηγορία New Markets, για επιχειρήσεις που επέκτειναν την δραστηριότητά τους στο διεθνές πεδίο χρησιμοποιώντας τις υπηρεσίες του Enterprise Europe Network) και της ουγγρικής Ateknea Solutions Hungary LLC με την ισπανική Virtual Solutions προς ανάπτυξη ειδικού λογισμικού για τους τυφλούς (κατηγορία New Success, για επιχειρήσεις που επωφελήθηκαν από τις συμβουλευτικές υπηρεσίες του Enterprise Europe Network). Σημειώνουμε ότι υποψήφια για βράβευση στην κατηγορία New Success ήταν και η ελληνική εταιρεία τεχνολογίας πληροφορικής Crypteia Networks, υποστηριζόμενη από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών / Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης. Ο προϊστάμενος του Γραφείου Ο.Ε.Υ. Βρυξελλών Π. Γκάσιος συναντήθηκε και συνομίλησε με τους υπευθύνους των προαναφερθέντων φετινών ελληνικών υποψηφιοτήτων, καθώς επίσης και των φορέων στήριξης της επιχειρηματικότητας μελών του Enterprise Europe Network που προώθησαν τις συνεργασίες και τις υποψηφιότητές τους, καθώς και με αρκετούς παρευρισκόμενους αξιωματούχους της Ευρ. Επιτροπής (κυρίως DG Enterprise & Industry και Executive Agency for SMEs) και μέλη της κριτικής επιτροπής των βραβείων. 2. Οικονομική πολιτική προσεχούς βελγικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης Κατά τον βελγικό οικονομικό Τύπο, ένα από τα ζητήματα που έχουν τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για σχηματισμό ομοσπονδιακής κυβέρνησης και το οποίο τυγχάνει ιδιαίτερα μεγάλης προσοχής από τα 4 κεντροδεξιά πολιτικά κόμματα που συμμετέχουν σε αυτές είναι το ενδεχόμενο αναβολής των μισθολογικών αυξήσεων εξαιτίας της επικείμενης υπέρβασης του δείκτη αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών (που πρακτικά θα σημάνει αυξήσεις μισθών και κοινωνικών επιδομάτων, κάτι που έχει να συμβεί από το Νοέμβριο 2012) 1. Μία ενδεχόμενη αναβολή της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών, σύμφωνα με ανεπίσημους κυβερνητικούς υπολογισμούς, θα επέτρεπε την εξοικονόμηση κονδυλίων ύψους μεταξύ 500 και 600 εκατ. κατά το προσεχές έτος, η οποία κατά το μεγαλύτερο μέρος της θα ωφελήσει τις περιφερειακές και τις τοπικές κυβερνήσεις, τόσο της Βαλλονίας όσο και της Φλάνδρας, οι οποίες έχουν αυξημένες ανάγκες μισθοδοτικών δαπανών λόγω του μεγάλου αριθμού υπαλλήλων και εκπαιδευτικών που απασχολούν. Η εν λόγω ενδεχόμενη αναβολή, όπως αναφέρει ο οικονομικός Τύπος, ενώ υποστηρίζεται από τα 3 φλαμανδικά κόμματα του υπό 1 Βλ. και σχετική αναφορά μας σε άρθρο 6 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 67. 2
σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού 2, αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό από το γαλλόφωνο φιλελεύθερο κόμμα (MR), καθώς θα έδινε την ευκαιρία να καλυφθούν δημοσιονομικά κενά στις γαλλόφωνες περιφερειακές κυβερνήσεις, οι οποίες βρίσκονται υπό τον έλεγχο των πολιτικών του αντιπάλων (ήτοι, του γαλλόφωνου σοσιαλιστικού κόμματος PS και του χριστιανοδημοκρατικού cdh). Πέραν των θετικών δημοσιονομικών επιπτώσεων της ενδεχόμενης αναβολής στις περιφερειακές και τοπικές κυβερνήσεις, αυτή εκτιμάται ότι θα ωφελήσει επίσης τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος θα εξοικονομήσει περίπου 1,3 δις. μισθοδοτικών δαπανών το 2015 και έως 2,4 δις. μέχρι το έτος 2019, όπως αναφέρουν ανεπίσημες οικονομικές αναλύσεις. Κατά τις εκτιμήσεις οικονομικών αναλυτών, παρά το γεγονός ότι μία ενδεχόμενη υιοθέτηση της απόφασης αναβολής της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής είναι πολύ πιθανό να οξύνει τις σχέσεις μεταξύ κράτους και συνδικαλιστικών οργανώσεων και να δημιουργήσει κοινωνικές αντιδράσεις, θεωρείται περίπου βέβαιο ότι το ζήτημα της τροποποίησης του συστήματος αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών στο Βέλγιο κατά τρόπον ώστε να εκπληρώνει τις απαιτήσεις της Ευρ. Επιτροπής αποκτά βαθμιαία μεγαλύτερη προτεραιότητα στην προσεχή κυβερνητική ατζέντα, και η αναγκαιότητα της εν λόγω τροποποίησης καθίσταται ολοένα και πιο αποδεκτή από τις πολιτικές δυνάμεις του Βελγίου. Οικονομικοί αναλυτές αναφέρουν επίσης ότι είναι πιθανό να υιοθετηθεί τελικά για το 2015 μία τροποποίηση του συστήματος (που θα συνίσταται στην μη καθολική εφαρμογή της αναβολής των αυξήσεων ώστε να μην πληγούν κοινωνικά ευαίσθητες ομάδες, όπως οι χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι και λήπτες κοινωνικών επιδομάτων ορισμένων κατηγοριών). Το κόστος σε επίπεδο ομοσπονδιακής κυβέρνησης μίας τέτοιας τροποποίησης η οποία υποστηρίζεται από το φλαμανδικό χριστιανοδημοκρατικό κόμμα CDE&V- εκτιμάται σε μεταξύ 400 και 500 εκατ. το 2015, ενώ το συνολικό όφελος για 2 Βλ. και κατωτέρω αναφορά μας στις επιφυλάξεις του χριστιανοδημοκρατικού κόμματος CD&V. τον ιδιωτικό τομέα εκτιμάται σε 2,7 δις. από μειώσεις εισφορών. Ο βελγικός Τύπος αναφέρει επίσης ότι το CD&V 3 συνδέει την από μεριάς του αποδοχή μίας αναβολής της αυτόματης αναπροσαρμογής μισθών με την φορολόγηση των βραχυπρόθεσμων και κερδοσκοπικών χρηματιστηριακών συναλλαγών, κάτι που βρίσκει αντίθετα τα υπόλοιπα δύο φλαμανδικά κόμματα (N-VA και OpenVLD) 4. Σύμφωνα πάντως με στοιχεία του ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομίας που δημοσιεύθηκαν στις 29 Σεπτεμβρίου, για πρώτη φορά από το Νοέμβριο του 2009, ο δείκτης τιμών καταναλωτή στο Βέλγιο πέρασε σε αρνητικά επίπεδα, ανερχόμενος τον Σεπτέμβριο σε -0,12%, έναντι 0,2% τον Αύγουστο τρέχοντος έτους 5. Ο οικονομικός Τύπος ανέφερε σχετικά ότι λογικά, εξαιτίας του αρνητικού πληθωρισμού, η επικείμενη τον Φεβρουάριο 2015 τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών θα καθυστερήσει περαιτέρω, υπονοώντας ότι η καθυστέρηση αυτή μάλλον εξυπηρετεί τον οικονομικό σχεδιασμό της σχηματιζόμενης κεντροδεξιάς κυβέρνησης και ότι θα συνεισφέρει στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας των βελγικών επιχειρήσεων, τουλάχιστον σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Ο οικονομικός Τύπος αναφέρεται επίσης σε ύπαρξη κατ αρχήν συναίνεσης μεταξύ των 4 πολιτικών κομμάτων της υπό σχηματισμό κυβέρνησης για κατάργηση της οροφής που ισχύει στην φορολόγηση των χρηματιστηριακών συναλλαγών (ύψους 740, ανεξαρτήτως όγκου συναλλαγών, ενώ ο συντελεστής φορολόγησης είναι 0,25%) και αναθεώρησή της προς τα πάνω. Κατά τους Βέλγους οικονομικούς αναλυτές, υπάρχει 3 Το οποίο, καίτοι κεντροδεξιό κόμμα, διαθέτει μία αρκετά ενισχυμένη «κεντροαριστερή» πτέρυγα, την οποία και επιδιώκει να ικανοποιεί. 4 Σύμφωνα με τον οικονομικό Τύπο, υπάρχουν ισχυρές διαφωνίες μεταξύ των πολιτικών κομμάτων σχετικά με τον προσδιορισμό της χρονικής περιόδου που θα απαιτηθεί προκειμένου μία συναλλαγή να μπορεί να χαρακτηριστεί κερδοσκοπική. Εναλλακτικά, το CD&V εξετάζει το ενδεχόμενο να θέσει ζήτημα αύξησης της φορολογίας εισοδημάτων από κεφαλαιακές πηγές (précompte mobilier). 5 Βλ. και σχετική αναφορά μας σε άρθρο 9 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 66. 3
ξεκάθαρη βούληση της επικείμενης κυβέρνησης να «χτυπήσει» τις κερδοσκοπικές κινήσεις κεφαλαίων (και όχι τις παραγωγικές μεσο-μακροπρόθεσμες κεφαλαιακές επενδύσεις), καθώς επίσης και να δώσει ένα συμβολικό μήνυμα ότι αυξάνει το φορολογικό βάρος του παραγωγικού συντελεστή κεφάλαιο. Πάντως, όπως υπογραμμίζει ο βελγικός οικονομικός Τύπος, τα κρατικά έσοδα από τον ισχύοντα φόρο επί των χρηματιστηριακών συναλλαγών δεν είναι ιδιαίτερα υψηλά, αναφέροντας ότι το 2013 αυτά ανήλθαν σε μόλις 195,5 εκατ.. Έγκυροι Βέλγοι οικονομικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι στο πλαίσιο του υπό σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού επιδιώκεται ένας συμβιβασμός μεταξύ της αποφασισθείσας και προετοιμαζόμενης φορολογικής μεταρρύθμισης η οποία εκτιμάται ότι θα πλήξει τα φορολογικά έσοδα των περιφερειακών κυβερνήσεων- και μίας τροποποίησης του συστήματος αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών η οποία θα ωφελήσει οικονομικά τις περιφέρειες, όπως περιγράψαμε ανωτέρωώστε το τελικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα των δύο αυτών οικονομικών πολιτικών να είναι ουδέτερο. Σημειώνουμε ότι στις 23 Σεπτεμβρίου έλαβε χώρα μία πρώτη μεγάλη κινητοποίηση των εργατικών συνδικάτων του Βελγίου, στο κέντρο των Βρυξελλών, «με στόχο να δοθεί στην υπό σχηματισμό κεντροδεξιά κυβέρνηση το μήνυμα ότι θα πρέπει να διαφυλαχθεί η αγοραστική δύναμη του πληθυσμού, να διατηρηθεί το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας και συντάξεων, καθώς και να αποκατασταθεί η φορολογική δικαιοσύνη μέσω φορολογικής μεταρρύθμισης, προκειμένου να μην διαταραχθεί η κοινωνική ειρήνη», όπως ανέφεραν δημοσιεύματα του βελγικού Τύπου επικαλούμενα δηλώσεις των εκπροσώπων των συνδικάτων. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες που προέρχονται από πηγές των διαπραγματευόμενων πολιτικών κομμάτων, η υπό σχηματισμό ομοσπονδιακή κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει καταλήξει σε συναίνεση όσον αφορά την χρονική μετάθεση της δημοσιονομικής εξισορρόπησης για το έτος 2018, με την εξοικονόμηση κονδυλίων συνολικού ύψους 11 δις. σε ορίζοντα τετραετίας. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι οι σκοπούμενες μειώσεις των εργοδοτικών εισφορών (από 33% σε 25%) ύψους 1,35 δις. έχει συμφωνηθεί να χρηματοδοτηθούν από αυξήσεις των ειδικών φόρων και του ΦΠΑ. Ο οικονομικός Τύπος αναφέρει ότι η επικείμενη κυβέρνηση εκτιμά το συνολικό ύψος των μειώσεων των διαφόρων ειδών φορολογικών και λοιπών επιχειρηματικών επιβαρύνσεων στα 4 δις. ώστε να εξαλείψει μέχρι το τέλος της θητείας της το ανταγωνιστικό μισθολογικό μειονέκτημα του Βελγίου έναντι των γειτονικών του χωρών. Επίσης, αναφορά γίνεται σε ενδοκυβερνητικές διαφωνίες σχετικά με τις εναλλακτικές δυνατότητες κάλυψης των σκοπούμενων μειώσεων στην φορολογία φυσικών προσώπων, εκτιμώμενου ύψους περίπου 1 δις., με το φλαμανδικό χριστιανοδημοκρατικό κόμμα (CD&V) να αντιτίθεται στην αντίληψη των υπολοίπων τριών κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού ότι οι εν λόγω μειώσεις θα πρέπει να καλυφθούν από πρόσθετα μέτρα δημοσιονομικής εξοικονόμησης. Αντιθέτως, οι Φλαμανδοί χριστιανοδημοκράτες υποστηρίζουν ότι οι εν λόγω φορολογικές μειώσεις θα πρέπει να αντισταθμιστούν από άλλα φορολογικά έσοδα. Πάντως, σύμφωνα με δημοσιογραφικές εκτιμήσεις, η επίτευξη συνολικής συμφωνίας επί της ακολουθητέας οικονομικής πολιτικής στην διάρκεια της θητείας της επικείμενης κυβέρνησης βρίσκεται αρκετά κοντά, καθώς ο κυβερνητικός συνασπισμός αναζητά τελική συμφωνία επί κονδυλίων ύψους 1 δισ.. Οι διαβουλεύσεις επί των δημοσιονομικών ζητημάτων μεταξύ των 4 πολιτικών σχηματισμών που συμμετέχουν στον επικείμενο κυβερνητικό συνασπισμό έχουν εντατικοποιηθεί τις τελευταίες ημέρες του Σεπτεμβρίου, με ιδιαίτερες προσπάθειες να κλείσουν ορισμένα τελευταία δύσκολα θέματα, όπως αυτό του φακέλου Arco, που προωθείται από το φλαμανδικό χριστιανοδημοκρατικό κόμμα 6. 6 Βλ. και σχετικές προηγούμενες αναφορές μας σε άρθρα 1 και 2 ενημερωτικών δελτίων υπ αριθ. 66 και 68, αντιστοίχως. 4
3. Οριστικοποίηση οικονομικού προγράμματος της περιφερειακής κυβέρνησης της Φλάνδρας Στις 22 Σεπτεμβρίου, ο επικεφαλής της περιφερειακής κυβέρνησης της Φλάνδρας, Geert Bourgeois (του συντηρητικού κόμματος N-VA), παρουσίασε στο φλαμανδικό κοινοβούλιο το πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής και τις γενικές κατευθύνσεις του προϋπολογισμού του προσεχούς έτους. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος ανέφερε ότι οι ενδοκυβερνητικές διαπραγματεύσεις τόσο του κ. Bourgeois όσο και της υπουργού προϋπολογισμού της περιφέρειας, Annemie Turtelboom (του φιλελεύθερου κόμματος OpenVLD) με τους εκπροσώπους του συνόλου των πολιτικών δυνάμεων που απαρτίζουν την φλαμανδική κυβέρνηση (N-VA, CD&V και OpenVLD) υπήρξαν ιδιαίτερα επίπονες και είχαν ως κύριο στόχο την εκπόνηση σχεδίου προϋπολογισμού σε ισορροπία και το έτος 2015, όπως ακριβώς το 2013 και το 2014 και σύμφωνα με την πάγια επιδίωξη των Φλαμανδών συντηρητικών και φιλελευθέρων. Η δημοσιονομική αυτή ισορροπία το 2015 αναμένεται να προέλθει κατ αρχάς από αυξημένα φορολογικά έσοδα της περιφέρειας, και από την άλλη πλευρά, από σειρά εξοικονομήσεων, κυρίως στους τομείς του πολιτισμού, της εκπαίδευσης, της υγειονομικής περίθαλψης και των δημόσιων μεταφορών. Η συνολική δημοσιονομική προσπάθεια που θα πρέπει να καταβληθεί από την Φλάνδρα το 2015 εκτιμάται σε περίπου 1,16 δις. 7, ενώ η περιφερειακή κυβέρνηση προέβλεψε έκτακτο αποθεματικό ασφάλειας ύψους 200 εκατ. ώστε να αντιμετωπιστούν οι αρνητικές δημοσιονομικές επιπτώσεις του χαμηλότερου του αναμενόμενου ρυθμού ανάπτυξης. Ο οικονομικός Τύπος ανέφερε ότι, πέραν του προϋπολογισμού του προσεχούς έτους, ιδιαίτερα δύσκολες θα είναι για την Φλάνδρα και οι δημοσιονομικές χρήσεις του 2016 και του 2017, κυρίως εξαιτίας του προβλεπόμενου υψηλού κόστους των δημοσίων έργων επέκτασης και βελτίωσης των οδικών υποδομών στην περιοχή της 7 Βλ. και σχετική αναφορά μας σε άρθρο 1 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 65. Αμβέρσας, εκτιμώμενου ύψους πλησίον των 3,2 δις.. Σύμφωνα με τον κ. Bourgeois, «η κυβέρνηση της Φλάνδρας προέβη σε δύσκολες επιλογές, ο δρόμος που πρέπει να διανυθεί είναι επίσης δύσκολος και προϋποθέτει ότι ο καθένας θα συνεισφέρει ανάλογα με τις δυνάμεις του, ωστόσο εκείνο που επιδιώκεται είναι η ισορροπία μεταξύ των δημοσιονομικών εξοικονομήσεων και των απαραίτητων δημοσίων επενδύσεων, η οποία αποτελεί στοιχείο κομβικής σημασίας για την μελλοντική οικονομική ευημερία της περιφέρειας». Όπως ανέφερε ο οικονομικός Τύπος, η χάραξη της δημοσιονομικής πολιτικής της Φλάνδρας για τα προσεχή έτη έφερε και μία δυσάρεστη έκπληξη στις επιχειρήσεις, καθώς η περιφερειακή κυβέρνηση αποφάσισε να καταργήσει για το 2015 και το 2016 το κονδύλι ύψους 125 εκατ. που είχε προβλέψει η απελθούσα κυβέρνηση για τα προσεχή 7 χρόνια, προκειμένου να χρηματοδοτήσει μειώσεις εργοδοτικών εισφορών των φλαμανδικών επιχειρήσεων δια της επιδότησης της απασχόλησης ορισμένων κατηγοριών εργαζομένων. Η νέα φλαμανδική κυβέρνηση σκοπεύει, σύμφωνα με τις δηλώσεις του κ. Bourgeois, να επανενεργοποιήσει το εν λόγω κονδύλι στον προϋπολογισμό του 2017, αφού έχει προηγουμένως προβεί στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις του συστήματος, περιορίζοντας δραστικά τις επιδοτούμενες κατηγορίες εργαζομένων (αποκλειστικά στους νέους, τους ηλικίας άνω των 55 ετών και τα άτομα με ειδικές ανάγκες). Σημειωτέον ότι η κυβέρνηση Bourgeois έλαβε στις 24 Σεπτεμβρίου ψήφο εμπιστοσύνης από το φλαμανδικό κοινοβούλιο, με την αντιπολίτευση ωστόσο να επικρίνει έντονα την πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας που πρόκειται να ακολουθήσει η νέα κυβέρνηση. 4. Διαπραγματεύσεις διοίκησης και συνδικάτων στον λιανεμπορικό όμιλο Delhaize Σε συνέχεια παλαιότερης ενημέρωσής μας αναφορικά με το ανακοινωθέν σχέδιο αναδιάρθρωσης του μεγάλου βελγικού λιανεμπορικού ομίλου Delhaize, το οποίο 5
προβλέπει κλείσιμο μεγάλων καταστημάτων και μαζικές απολύσεις εργαζομένων 8, όπως ανέφερε ο εδώ οικονομικός Τύπος, έχουν ξεκινήσει από τις αρχές Σεπτεμβρίου διαπραγματεύσεις μεταξύ της διοίκησης και των εργατικών συνδικάτων της εταιρείας, οι οποίες τουλάχιστον μέχρι τώρα δεν έχουν αποφέρει θετικό αποτέλεσμα. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων κρίνουν ότι δεν έχουν λάβει επαρκείς διευκρινίσεις από την διοίκηση της Delhaize όσον αφορά το ύψος και το είδος των εξοικονομήσεων που επιθυμεί να πραγματοποιήσει. Κατά τους προσεχείς διαπραγματευτικούς κύκλους 9 η διοίκηση της Delhaize θα κληθεί να παράσχει λεπτομερείς διευκρινίσεις σχετικά με τις προθέσεις της για το κλείσιμο 14 μεγάλων καταστημάτων, τις μεταβολές που θα επέλθουν στην οργάνωση των υπολοίπων καταστημάτων, τις αλλαγές στις αμοιβές των εργαζομένων και στο καθεστώς απασχόλησής τους, καθώς και τα μέτρα ενίσχυσης της παραγωγικότητας που προτίθεται να λάβει. Ο Τύπος αναφέρει ότι τα εργατικά συνδικάτα του ομίλου Delhaize προγραμματίζουν κλιμακούμενες κινητοποιήσεις που θα περιλαμβάνουν κλείσιμο καταστημάτων, με στόχο την άσκηση πίεσης στην διοίκηση. Στις 26 Σεπτεμβρίου, 15 μεγάλα καταστήματα της αλυσίδας παρέμειναν κλειστά στο πλαίσιο της πρώτης μεγάλης συνδικαλιστικής κινητοποίησης. Στις 29 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με εκπροσώπους των εργατικών συνδικάτων της Delhaize, η διοίκηση του ομίλου τους διευκρίνισε ότι πέραν της σχεδιαζόμενης παύσης λειτουργίας 14 μεγάλων καταστημάτων της, στοχεύει σε εξοικονομήσεις κόστους ύψους 80 εκατ. ετησίως, κυρίως από την αναδιοργάνωση της λειτουργίας των υπολοίπων καταστημάτων, την αύξηση των υπαλλήλων με ευέλικτα συμβόλαια και ενδεχομένως μισθολογικές μειώσεις. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος σημείωσε επίσης ότι ο όμιλος Delhaize αποφάσισε να 8 Βλ. σχετικό άρθρο 1 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 60. 9 Ή, ορθότερα, ενημερωτικές συναντήσεις μεταξύ διοίκησης και εργατικών συνδικάτων. εγκαταλείψει από τις αρχές του προσεχούς έτους στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης των δραστηριοτήτων του- τον μεγάλο κεντρικό προμηθευτή του, την ολλανδική AMS Sourcing 10 και να συνεργαστεί με την διεθνή συνεταιριστική προμηθευτική οργάνωση Coopernic 11. 5. Χρηματιστήριο Βρυξελλών Όπως ανέφερε ο βελγικός οικονομικός Τύπος και είχαμε σημειώσει σε προηγούμενο ενημερωτικό δελτίο μας 12, στις 22 Σεπτεμβρίου η μετοχή των βελγικών ταχυδρομείων, Bpost, ενσωματώθηκε στον πανευρωπαϊκό δείκτη μικρών, μεσαίων και υψηλών κεφαλαιοποιήσεων, DJ Stoxx 600. Σύμφωνα με τον οικονομικό Τύπο, στην διάρκεια της ίδιας ημέρας η αξία της μετοχής της Bpost υπερέβη το κατώφλι των 20, ενώ η χρηματιστηριακή κεφαλαιοποίηση της εταιρείας έφθασε τα 4 δις.. Όπως σημειώνεται στα δημοσιεύματα, η μετοχή της Bpost έχει σημειώσει άνοδο κατά 35% από την είσοδό της στο Χρηματιστήριο Βρυξελλών (στα μέσα Ιουνίου 2013), που αποτελεί την 4 η καλύτερη επίδοση στο διάστημα του τελευταίου 15μήνου μεταξύ των μετοχών που μετέχουν στον δείκτη BEL 20 του Χρηματιστηρίου Βρυξελλών. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρει ότι στον εν λόγω πανευρωπαϊκό δείκτη συμμετέχουν, πέραν της μετοχής της Bpost, και οι μετοχές των βελγικών ομίλων Ageas, AB InBev, AvH, Belgacom, Colruyt, Cofinimmo, Delhaize, GBL, KBC, Telenet, Solvay, UCB και Umicore, οι οποίες μετέχουν επίσης στον δείκτη BEL 20. Ο δείκτης BEL 20 του Χρηματιστηρίου Βρυξελλών έκλεισε την εβδομάδα 22-26 10 Κεντρικού προμηθευτή του ολλανδικού ομίλου Ahold, που είναι η μητρική της εκ των ισχυρών ανταγωνιστριών της Delhaize στο Βέλγιο, ολλανδικής αλυσίδας Albert Heijn. 11 Η Coopernic μέχρι πέρσι συγκέντρωνε 5 μεγάλες ευρωπαϊκές λιανεμπορικές αλυσίδες, και συγκεκριμένα τις Colruyt (Βέλγιο), Rewe (Γερμανία), Conad (Ιταλία), Coop (Ελβετία) και E. Leclerc (Γαλλία). Από αυτές, μόνον η τελευταία έχει παραμείνει στην Coopernic, ενώ οι υπόλοιπες 4 έχουν αποχωρήσει. 12 Βλ. σχετική αναφορά μας σε άρθρο 3 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 66. 6
Σεπτεμβρίου στις 3.206,49 μονάδες, έχοντας σημειώσει εβδομαδιαία πτώση κατά 0,43%, ακολουθώντας την γενικότερη πτωτική τάση των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων κατά την εν λόγω εβδομάδα, η οποία οφείλεται κατά κύριο λόγο στις ανησυχίες των επενδυτών για τις αδύναμες προοπτικές ανάπτυξης στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Η εβδομαδιαία πτώση του βελγικού δείκτη μετριάστηκε κάπως από τις καλές επιδόσεις των μετοχών της μεγάλης φαρμακοβιομηχανίας UCB (+4,48% σε εβδομαδιαία βάση), της κτηματομεσιτικής Cofinimmo (+3,46%) και της ασφαλιστικής Ageas (+2,98%). Όπως σημείωσε ο βελγικός οικονομικός Τύπος, σημαντική ημερήσια άνοδο σημείωσε στις 26 Σεπτεμβρίου η μετοχή της φλαμανδικής εταιρείας Telenet, που είναι ο μεγαλύτερος πάροχος καλωδιακών ευρυζωνικών υπηρεσιών στο Βέλγιο, κατά 5,17%, η οποία βοήθησε το Χρηματιστήριο Βρυξελλών να βελτιώσει κάπως την πορεία του στο τέλος της εβδομάδας. Η άνοδος αυτή της μετοχής της Telenet οφείλεται, σύμφωνα με τον οικονομικό Τύπο, στην πρόσφατη απόφασή της να μην διανείμει μέρισμα στους μετόχους της φέτος, γεγονός που κατά έγκυρους οικονομικούς αναλυτές σημαίνει αυξημένη πιθανότητα επικείμενης μεγάλης εξαγοράς ή συγχώνευσης από πλευράς της εταιρείας. 6. Εκ νέου χαμηλότοκος δανεισμός του βελγικού κράτους Σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε η βελγική Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους (Agence Belge de la Dette), στις 22 Σεπτεμβρίου αντλήθηκαν συνολικά κεφάλαια ύψους 2 δις. από την έκδοση και διάθεση κρατικών ομολόγων 10ετούς και 20ετούς διάρκειας. Από τα 10ετούς διάρκειας ομόλογα αντλήθηκαν 1,12 δις., με μέσο ιστορικά χαμηλό- επιτόκιο 1,284%, ενώ από εκείνα 20ετούς διάρκειας αντλήθηκαν 890 εκατ. με μέσο επίσης ιστορικά χαμηλόεπιτόκιο 2,214%. Η ζήτηση υπερέβη την προσφορά όσον αφορά τους δεκαετείς τίτλους κατά 1,54 φορές, ενώ όσον αφορά τους εικοσαετείς την υπερέβη κατά 2,61 φορές. Κατά την Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους, τους τελευταίους μήνες τα βελγικά ομόλογα απορροφώνται κυρίως από Ολλανδούς και Γερμανούς επενδυτές (χώρες όπου τα επιτόκια είναι ακόμη χαμηλότερα από ότι στο Βέλγιο), καθώς επίσης και κεντρικές τράπεζες τόσο κοινοτικών, όσο και τρίτων χωρών. Σύμφωνα με τα στοιχεία που εξέδωσε η Υπηρεσία, μετά την διάθεση ομολόγων της 22 ας Σεπτεμβρίου έχει ήδη καλυφθεί το 90% του φετινού της χρηματοδοτικού προγράμματος κρατικών ομολόγων, ενώ σημειώνεται ότι πρόκειται να ακολουθήσουν 2 ακόμη εκδόσεις ομολόγων μέχρι το τέλος του έτους, συγκεκριμένα τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο. Σημειώνουμε ότι στις 29.9 το επιτόκιο του βελγικού δεκαετούς ομολόγου στις διεθνείς αγορές ανήλθε σε 1,243%, έχοντας ακολουθήσει πτωτική πορεία κατά το τελευταίο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου. 7. Προβλήματα πρόσθετου χρέους για τις βελγικές περιφέρειες Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου σε απόφαση της EUROSTAT να αναθεωρήσει σειρά επενδυτικών δαπανών των βελγικών περιφερειακών κυβερνήσεων, συνολικού ύψους 18 δις., και να τις κατατάξει ως μέρος του δημοσίου χρέους των εν λόγω περιφερειών. Συγκεκριμένα, η EUROSTAT έχει πρόσφατα κρίνει ότι ορισμένες περιφερειακές δημόσιες δαπάνες για επενδύσεις κυρίως σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, οίκους ευγηρίας και κοινωνική στέγαση, οι οποίες μέχρι σήμερα εγγράφονταν εκτός «περιμέτρου» δημοσίου χρέους, θα πρέπει να κατανεμηθούν μεταξύ των περιφερειών και να αποτελέσουν στο καθεξής μέρος του χρέους τους. Ο οικονομικός Τύπος ανέφερε πως οι περιφερειακές κυβερνήσεις φαίνεται να έχουν συμφωνήσει επί του σχήματος κατανομής των ως άνω 18 δις., ως εξής: η περιφέρεια της Φλάνδρας θα αναλάβει το ήμισυ (ήτοι 9 δις. ), εκείνη της Βαλλονίας 7,5 δις. και αυτή των Βρυξελλών 1 δις., ενώ ελάχιστα (κατά 20 περίπου εκατ. ) θα επιβαρυνθεί ο ομοσπονδιακός προϋπολογισμός. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, οι τόκοι των εν λόγω χρεών θα εγγράφονται επίσης στο εξής στον κρατικό προϋπολογισμό. Ο οικονομικός Τύπος ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η περιφέρεια της Φλάνδρας πρέπει να ενσωματώσει στον προϋπολογισμό της 7
δαπάνες τόκων ύψους 446 εκατ., που αντιστοιχούν στα πρόσθετα 9 δις. περιφερειακού χρέους. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις οικονομικών αναλυτών, η απόφαση αυτή της EUROSTAT περί αναθεώρησης προς τα επάνω του χρέους των βελγικών περιφερειών, μοιραία θα οδηγήσει τις περιφερειακές κυβερνήσεις σε περικοπές των επενδυτικών τους δαπανών, ιδιαίτερα εν όψει της επικείμενης το Νοέμβριο- εξέτασης των εθνικών προϋπολογισμών από την Ευρ. Επιτροπή. Ο οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε εξάλλου στην εκκίνηση διαβουλεύσεων επί του προϋπολογισμού της κυβέρνησης της Ομοσπονδίας Βαλλονίας-Βρυξελλών (Fédération Wallonie-Bruxelles) υπό τον σοσιαλιστή πρώην επικεφαλής της περιφερειακής κυβέρνησης της Βαλλονίας Rudy Demotte. Ο προϋπολογισμός της Ομοσπονδίας θα πρέπει να οριστικοποιηθεί έως τις 10 Οκτωβρίου και θα περιλάβει μέτρα δημοσιονομικής εξοικονόμησης ύψους κατά πάσα πιθανότητα περίπου 230 εκατ., που θα αφορούν κυρίως τον τομέα της εκπαίδευσης. Επίσης, χωριστή αναφορά έγινε στον οικονομικό Τύπο και στις εντατικές και δύσκολες διαβουλεύσεις για την κατάρτιση του προσεχούς προϋπολογισμού της περιφερειακής κυβέρνησης της Βαλλονίας, που θα λάβουν χώρα τις πρώτες ημέρες Οκτωβρίου. Η δημοσιονομική προσπάθεια που εκτιμάται ότι θα πρέπει να καταβληθεί κατά το προσεχές έτος ανέρχεται σε πλησίον των 650 εκατ., ή ενδεχομένως και παραπάνω, εξαιτίας της πρόσφατης προς τα κάτω αναθεώρησης των εκτιμήσεων περί οικονομικής ανάπτυξης. Σημειώνουμε ότι ο οικονομικός Τύπος έχει καταγράψει πριν λίγο καιρό την αβέβαιη ακόμη- πρόθεση της κυβέρνησης της Βαλλονίας να μεταθέσει χρονικά την εξισορρόπηση των δημοσιονομικών της μεγεθών προς το 2018 (αντί του 2016, με βάση το αναθεωρημένο πρόγραμμα σταθερότητας). σταθεροποιητικές τάσεις, ανερχόμενο στις -7,2 μονάδες έναντι -7,3 μονάδων τον Αύγουστο. Κατά τον βελγικό οικονομικό Τύπο, η επιχειρηματική εμπιστοσύνη, όπως και τον Αύγουστο, βρίσκεται στο επίπεδο που είχε το έτος 2011, προτού δηλαδή η βελγική οικονομία εισέλθει στην πορεία ελαφράς ύφεσης της τελευταίας τριετίας. Βελτίωση σημείωσε μόνον ο επιμέρους δείκτης επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στον κλάδο της μεταποίησης (στις -8,2 από -9,6 μονάδες τον Αύγουστο), ενώ οι δείκτες των υπολοίπων κλάδων σημείωσαν επιδείνωση. Συγκεκριμένα, ο δείκτης του κλάδου κατασκευών επιδεινώθηκε στις -14,3 από -12,1 μονάδες τον Αύγουστο, αυτός του εμπορίου επίσης από τις -8,9 τον Αύγουστο στις -10,8 μονάδες τον Σεπτέμβριο, ενώ επιδείνωση σημείωσε και η επιχειρηματική εμπιστοσύνη στον κλάδο των υπηρεσιών (σε αισιόδοξα πάντοτε επίπεδα), στις 5,2 από 8 μονάδες τον Αύγουστο. Τέλος, η συνολική συνθετική καμπύλη της οικονομικής συγκυρίας εμφάνισε τον Σεπτέμβριο περαιτέρω βελτίωση στις -0,4 μονάδες, έναντι -0,8 μονάδων τον Αύγουστο. 8. Σταθεροποίηση του επιπέδου επιχειρηματικής εμπιστοσύνης Σύμφωνα με τα μηνιαία στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας του Βελγίου (BNB), το επίπεδο επιχειρηματικής εμπιστοσύνης τον μήνα Σεπτέμβριο παρουσίασε και πάλι 8
ΠΗΓΕΣ: 1. Γραφείο Ο.Ε.Υ. Βρυξελλών 2. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομίας (SPF Economie) 3. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 4. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 5. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, Χρηματιστήριο Βρυξελλών 6. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, βελγική Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους (Agence Belge de la Dette) 7. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, EUROSTAT 8. Κεντρική Τράπεζα Βελγίου (BNB), Communiqué de Presse Enquête mensuelle de conjoncture auprès des entreprises-septembre 2014, 24-8-2014, δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 9