Συλλογή αίματος σε αρουραίους

[1] Εργασία στα πλαίσια πρακτικής Δημητράκος Δικαίος Εξάμηνο: Πτυχίο Αρ. Μητρώου: 09556 Συλλογή αίματος σε αρουραίους 1. Εισαγωγή Η συλλογή αίματος από ζώα εργαστηρίου, είναι απαραίτητη για ένα ευρύ φάσμα της επιστημονικής έρευνας και υπάρχουν μια σειρά από αποτελεσματικές μεθόδους που διατίθενται για αυτό. Είναι σημαντικό η συλλογή δείγματος αίματος από ζώα εργαστηρίου να εκτελείται με σκοπό να προκαλεί όσο το δυνατόν λιγότερο άγχος στο ζώο. Στην παρούσα εργασία θα ασχοληθούμε με αρουραίους. Αρχικά ο χειριστής που θα εκτελέσει την αιμοληψία θα πρέπει να είναι καλά εκπαιδευμένος, ενώ ταυτόχρονα η μέθοδος συλλογής αίματος θα πρέπει να περιγράφεται στο πρωτόκολλο που εγκρίθηκε από την επιτροπή δεοντολογίας του Ινστιτούτου ζώων. Όλες οι τεχνικές συλλογής αίματος, (όπου δεν ακολουθεί στο τέλος της διαδικασίας ευθανασία του ζώου), περιορίζονται μέχρι το 10% του συνολικού κυκλοφορούντος όγκου αίματος σε υγιή, φυσιολογικά, ενήλικα ζώα σε μια μεμονωμένη περίπτωση και η συλλογή μπορεί να επαναληφθεί μετά από 3 έως 4 εβδομάδες. Σε περίπτωση που επαναλαμβανόμενα δείγματα αίματος απαιτούνται σε σύντομο χρονικό διάστημα, το μέγιστο όριο που μπορεί να αφαιρεθεί είναι 0,6 ml / kg / ημέρα ή 1% του συνολικού όγκου αίματος ενός ζώου κάθε 24 ώρες. Ο κατά προσέγγιση, επιτρεπτός όγκος αίματος για δειγματοληψία σε μια ποικιλία από βάρη του σώματος, περιγράφεται στον πίνακα 1. Σε περιπτώσεις που το ζώο είναι μεγάλο σε ηλικία ή πάσχει από αναιμία ή υποπρωτεϊναιμία πρέπει να αφαιρεθεί μικρότερος όγκος αίματος. 2

[2] Πίνακας 1: Κατά προσέγγιση, επιτρεπτός όγκος αίματος για δειγματοληψία σε μια ποικιλία από βάρη του σώματος. Βάρος σώματος (g) *CBV (ml) 1% CBV (ml) κάθε 24 ώρες^ 7.5% CBV (ml) κάθε 7 μέρες^ 10% CBV (ml) κάθε 2-4 εβδομάδες^ 20 1.10-1.40 0.011-0.014 0.082-0.105 0.11-0.14 25 1.37-1.75 0.014-0.018 0.10-0.13 0.14-0.18 30 1.65-2.10 0.017-0.021 0.12-0.16 0.17-0.21 35 1.93-2.45 0.019-0.025 0.14-0.18 0.19-0.25 40 2.20-2.80 0.022-0.028 0.16-0.21 0.22-0.28 125 6.88-8.75 0.069-0.088 0.52-0.66 0.69-0.88 150 8.25-10.50 0.082-0.105 0.62-0.79 0.82-1.0 200 11.00-14.00 0.11-0.14 0.82-1.05 1.1-1.4 250 13.75-17.50 0.14-0.18 1.0-1.3 1.4-1.8 300 16.50-21.00 0.17-0.21 1.2-1.6 1.7-2.1 350 19.25-24.50 0.19-0.25 1.4-1.8 1.9-2.5 * Circulating Blood Volume (Όγκος κυκλοφορούντος αίματος). ^Μέγιστος όγκος δείγματος για αυτή τη συχνότητα δειγματοληψίας. Υπάρχουν τεχνικές συλλογής αίματος που δεν απαιτούν αναισθησία και άλλες που απαιτούν είτε τοπική είτε γενική αναισθησία. Ο λόγος που αναισθητοποιείται το ζώο πριν την εκτέλεση της διαδικασίας συλλογής αίματος, είναι για να χάσει την αίσθηση του πόνου και να μην έχει συνείδηση του τι συμβαίνει για να μπορεί να εργαστεί ο χειριστής. Τα αναισθητικά με σκοπό την γενική αναισθησία του ζώου, χορηγούνται είτε με εισπνεόμενο τρόπο, είτε με ενέσιμο. Τα εισπνευστικά αναισθητικά χορηγούνται στο ζώο μέσω μιας ειδικής μάσκας προσώπου που εφαρμόζει σ' αυτό και η οποία είναι συνδεδεμένη με μια αναισθητική μηχανή τρωκτικών. Η μηχανή δέχεται το αναισθητικό σε υγρή μορφή και εν συνεχεία το μετατρέπει σε αέριο το οποίο περνάει μέσω ενός μικροσωλήνα που συνδέεται με την μάσκα στο ζώο. Έτσι το ζώο μπορεί να βρίσκεται κάτω από αναισθησία ενώ ταυτόχρονα γίνεται η αιμοληψία. Τα ενέσιμα αναισθητικά χορηγούνται στο ζώο, είτε υποδόρια, είτε ενδοπεριτοναϊκά, είτε ενδοφλέβια.

[3] Στην περίπτωση που χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί τοπικό αναισθητικό, η μορφή με την οποία χορηγείται στο ζώο είναι συνήθως με επάλειψη κρέμας στην περιοχή της παρακέντησης ή με ένεση. Στον παρακάτω πίνακα (πίνακας 2) αναγράφονται τα πιο συνηθισμένα αναισθητικά, ο τρόπος και οι δόσεις χορήγησής τους, καθώς και άλλα στοιχεία για την αναισθησία σε αρουραίους. 1, 4 Πίνακας 2: Αναισθητικά και άλλες πληροφορίες για την αναισθησία σε αρουραίους. Αναισθητικό Isoflurane (Ισοφλουράνιο) Ketamine (Κεταμίνη) Pentobarbital sodium (Νατριούχος πεντοβαρβιτάλ η) Lidocaine (Λιδοκαΐνη) Μορφή αναισθησίας Μορφή αναισθητικο ύ Διάρκεια επίδρασης Δόσεις χορήγησης (mg/kg εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά ) Τρόπος χορήγησης γενική αέρια συνεχής 0.25 2.5% Inhaled (εισπνεόμενος) γενική υγρή 15-20 λεπτά γενική υγρή 20-60 λεπτά τοπική κρέμα Αρκετές ώρες 75-100mg/ kg 40-60mg/ kg Μικρή ποσότητα Ενδοπεριτοναϊκ ή ένεση Ενδοπεριτοναϊκ ή ή ενδοφλέβια ένεση Τοπικά στο δέρμα (χρειάζεται 30 λεπτά για να φτάσει σε πλήρη ισχύ) Όλες οι τεχνικές συλλογής αίματος απαιτούν τον χειρισμό και την συγκράτηση του ζώου προηγουμένως, ώστε να εκτελείται η κάθε τεχνική σωστά, με ασφάλεια και χωρίς την καταπόνηση του ζώου. Το ζώο αρχικά θα πρέπει να μεταφερθεί από το κλουβί του σε ένα πάγκο εργασίας. Ο πιο συνηθισμένος και ασφαλής τρόπος τόσο για τον χειριστή όσο και για το ζώο, ώστε να μεταφερθεί αυτό από ένα σημείο σε ένα άλλο, είναι να πιάσει ο χειριστής το ζώο από την ουρά με το ένα χέρι και με το άλλο να περάσει τον αντίχειρα και τα υπόλοιπα δάχτυλά του κάτω από τους ώμους του ζώου (εικόνα 1). Ακολούθως μπορεί να τοποθετηθεί το άλλο χέρι στα κάτω άκρα του ζώου (εικόνα 2).

[4] Εικόνα 1: Συγκράτηση αρουραίου. Εικόνα 2: Συγκράτηση αρουραίου. Επιπλέον ακολουθώντας αυτές τις τεχνικές μπορεί να χρησιμοποιηθεί και μία πετσέτα με την οποία σκεπάζεται πρώτα το ζώο και ύστερα ακολουθεί η συγκράτηση. Κάποιες από τις τεχνικές συλλογής αίματος που δεν απαιτούν γενική αναισθησία, όπως η λήψη αίματος από την ουραία φλέβα, καθιστούν αναγκαία τη συγκράτηση του ζώου σε συσκευή συγκράτησης (εικόνα 3) όπου το ζώο ακινητοποιείται ενώ η ουρά βρίσκεται έξω από την συσκευή. 3 Εικόνα 3: Συσκευή συγκράτησης για αρουραίους. 2. Συνηθέστεροι μέθοδοι αιμοληψίας σε αρουραίους 1, 2 Οι συνηθέστερες τεχνικές για τη συλλογή αίματος σε αρουραίους είναι: Αιμοληψία όπου δεν απαιτείται αναισθησία i. Σαφηνής φλέβα (Saphenous vein) ii. Μέσο ραχιαίο αγγείο (Dorsal pedal vein) Αιμοληψία όπου απαιτείται αναισθησία (τοπική ή γενική) i. Ουραία φλέβα (Tail vein) ii. Οπισθοβολβιαίο πλέγμα του ματιού (Orbital sinus) iii. Σφαγίτιδα φλέβα (Jugular vein) iv. Καθετηριασμός αιμοφόρων αγγείων (Blood vessel cannulation) Τερματική διαδικασία i. Καρδιακή παρακέντηση (Cardiac puncture)

[5] ii. iii. Οπισθοβολβιαίο πλέγμα του ματιού (Orbital sinus) Οπίσθια κοίλη φλέβα (Posterior vena cava) 2.1 Διαδικασία συλλογής αίματος σαφηνούς φλέβας Υλικά που απαιτούνται: γάντια, πετσέτα, βαμβάκι, σωλήνες συλλογής αίματος, βελόνα 20 G. 1. Για τη δειγματοληψία επιλέγεται η πλάγια σαφηνής φλέβα, λαμβάνοντας άσηπτες προφυλάξεις. 2. Το πίσω μέρος του πίσω ποδιού ξυρίζεται με μία μηχανή ξυρίσματος μέχρι να φανεί η σαφηνής φλέβα (εικόνα 4α). Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί κρέμα αφαίρεσης του τριχώματος. 3. Το ζώο συγκρατείται με το χέρι ή με τη χρήση κατάλληλου συγκρατητήρα. 4. Ακινητοποιείται το πίσω πόδι και ενώ γίνεται αυτό μπορεί να εφαρμοστεί μια ελαφριά πίεση πάνω από την άρθρωση του γόνατος επίσης. 5. Εφαρμόζεται μια μικρή ποσότητα βαζελίνης στην περιοχή για να αποτρέψει στο αίμα να ρέει μέσα στην γούνα του ποδιού (εικόνα 4β). 6. Η φλέβα παρακεντάτε με χρήση βελόνας 20 G (εικόνα 4γ) και το αίμα συλλέγεται με ένα τριχοειδή σωλήνα ή με μία σύριγγα ή ένα μικροσωληνάριο (εικόνα 4δ). 7. Μετά το τέλος της παρακέντησης εφαρμόζεται πίεση για να σταματήσει η αιμορραγία.

[6] Εικόνα 4: Διαδικασία αιμοληψίας σαφηνούς φλέβας. Η σειρά είναι: α) πάνω αριστερά, β) πάνω δεξιά, γ) κάτω αριστερά, δ) κάτω δεξιά. Απαραίτητες συμβουλές o Μία τοπική αναισθητική κρέμα μπορεί να εφαρμοστεί στο χώρο που θα γίνει η παρακέντηση. o Δεν μπορούν να γίνουν περισσότερες από τρεις προσπάθειες. o Η συνεχής δειγματοληψία θα πρέπει να αποφεύγεται. o Δεν συνιστάται συλλογή για περισσότερα από 4 δείγματα σε μία ημέρα (24 ώρες). 2.2 Διαδικασία συλλογής αίματος από ραχιαία φλέβα του ποδιού Υλικά που απαιτούνται: γάντια, βαμβάκι, πετσέτα, τριχοειδές σωληνάριο, βελόνα 23/27 G, σωλήνες συλλογής αίματος ή τριχοειδές σωληνάριο. 1. Το ζώο περιορίζεται σε ένα συγκρατητήρα ή η συγκράτηση γίνεται από δύο άτομα. 2. Το πίσω πόδι γύρω από τον αστράγαλο ακινητοποιείται και το μέσο ραχιαίο αγγείο βρίσκεται στο πάνω μέρος του ποδιού (εικόνα 5, βήμα 1). 3. Καθαρίζεται το σημείο με απόλυτη αλκοόλη και η ραχιαία φλέβα παρακεντάτε με βελόνα 23/27 G (εικόνα 5, βήμα 2).

[7] 4. Θα εμφανιστούν σταγόνες αίματος στην επιφάνεια του δέρματος, οι οποίες συλλέγονται με ένα τριχοειδή σωλήνα (εικόνα 5, βήμα 3 και 4). 5. Μικρή πίεση εφαρμόζεται στο σημείο για να σταματήσει η αιμορραγία. Εικόνα 5: Λήψη αίματος από ραχιαία φλέβα στο πόδι αρουραίου. 2.3 Διαδικασία συλλογής αίματος από ουραία φλέβα Υλικά που απαιτούνται: γάντια, πετσέτα, βαμβάκι, σωληνάρια συλλογής αίματος, ζεστό νερό, τοπικό αναισθητικό, βελόνα 23G. 1. Η μέθοδος αυτή συνιστάται για τη συλλογή μεγάλου όγκου αίματος (έως 2 ml). 2. Το ζώο ακινητοποιείται μέσω ενός συγκρατητήρα, προσφέροντας όσο χώρο απαιτείται ώστε να είναι άνετα το ζώο αλλά να μην μπορεί να μετακινηθεί. 3. Η ουρά βρίσκεται έξω από τον συγκρατητήρα και δεν πρέπει να τρίβεται καθώς θα οδηγήσει σε λευκοκυττάρωση. Εάν η φλέβα δεν είναι αρκετά ορατή η ουρά βυθίζεται σε ζεστό νερό (40 oc) ή χρησιμοποιείται λάμπα. 4. Τοπική αναισθησία με κρέμα εφαρμόζεται στην επιφάνεια της ουράς 30 λεπτά πριν την παρακέντηση. 5. Ένας φλεβοκαθετήρας 23 G ή μία πεταλούδα εισάγεται εντός του αγγείου (οι φλέβες στην ουρά είναι τρείς) και το αίμα συλλέγεται χρησιμοποιώντας μία σύριγγα ή ένα μικροσωληνάριο αντίστοιχα (εικόνα 6). Σε περίπτωση δυσκολίας, 0,5 έως 1 cm από την επιφάνεια του δέρματος της ουράς κόβεται, ώστε μόλις φανεί η φλέβα μπορεί να τρυπηθεί με ένα νυστέρι ή με μία βελόνα και το αίμα συλλέγεται με τριχοειδή σωλήνα ή με μία πιπέτα. 6. Μόλις ολοκληρωθεί η λήψη αίματος, πίεση εφαρμόζεται για να σταματήσει η αιμορραγία. 7. Εάν χρειάζονται πολλαπλά δείγματα, μπορεί να καθετηριαστεί το αγγείο.

[8] 8. Ο συγκρατητήρας πρέπει να πλένεται συχνά για να είναι πάντα καθαρός κάθε φορά που τοποθετείται ένα ζώο, ώστε να μην προκαλείται στο ζώο στρες από τις μυρωδιές των προηγούμενων ζώων. Εικόνα 6: Συλλογή αίματος από ουραία φλέβα με σύριγγα αριστερά και με πεταλούδα δεξιά. 2.4 Συλλογή αίματος από το οπισθοβολβιαίο πλέγμα του ματιού Υλικά που απαιτούνται: γάντια, βαμβάκι, πετσέτα, τριχοειδές σωληνάριο, σωλήνες συλλογής αίματος, αναισθητικό για τοπική και γενική αναισθησία. 1. Η αιμοληψία γίνεται κάτω από γενική αναισθησία. 2. Τοπικό αναισθητικό εφαρμόζεται στο μάτι πριν την αιμορραγία. 3. Ο αντίχειρας και ο δείκτης εφαρμόζεται πάνω στο μάτι του ζώου και πιέζεται ώστε να βγει το μάτι λίγο προς τα έξω (εικόνα 7, βήμα 1). 4. Ένα ειδικό τριχοειδές σωληνάριο εισάγεται εντός του φλεβικού πλέγματος του ματιού (30 μοίρες προς τη μύτη) (εικόνα 7, βήμα 2). 5. Ελαφρά πίεση του αντίχειρα είναι αρκετή για να σπάσει τον ιστό και να εισαχθεί το τριχοειδές στο φλεβικό πλέγμα (εικόνα 7, βήμα 3, 4 και 5). 6. Μόλις τρυπηθεί το οπισθοβολβιαίο πλέγμα, το αίμα συλλέγεται από τον τριχοειδή σωλήνα (εικόνα 7, βήμα 6). 7. Μόλις συλλεχθεί η απαιτούμενη ποσότητα αίματος, το τριχοειδές απομακρύνεται προσεκτικά και σκουπίζεται με αποστειρωμένο βαμβάκι. Η αιμορραγία μπορεί να σταματήσει με την εφαρμογή μικρής πίεσης με τα δάχτυλα. 8. Μετά το πέρας 30 λεπτών από τη λήψη αίματος το ζώο ελέγχεται για πιθανή αιμορραγία.

[9] Εικόνα 7: Λήψη αίματος από το οπισθοβολβιαίο πλέγμα του ματιού αρουραίου. Προσοχή: Η επαναλαμβανόμενη δειγματοληψία αίματος δεν συνιστάται. Απαιτείται δεξιότητα για τη συλλογή αίματος. Ακόμη και ένα μικρό λάθος θα προκαλέσει βλάβη στα μάτια. Μεσολάβηση δύο εβδομάδων μετά από κάθε αιμοληψία. Πιθανές επιπτώσεις από λάθη: αιμάτωμα, εξέλκωση του κερατοειδούς, κερατίτιδα, βλάβη στο οπτικό νεύρο και σε άλλες ενδοκογχικές δομές και τύφλωση. 2.5 Διαδικασία αιμοληψίας από σφαγίτιδα φλέβα Υλικά που απαιτούνται: γάντια, βαμβάκι, πετσέτα, βελόνα 25 G, σωληνάρια συλλογής αίματος, αναισθητικός παράγοντας. 1. Η μέθοδος αυτή πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία και δύο άτομα απαιτούνται για τη συλλογή δείγματος αίματος. Ένα άτομο χρειάζεται για να συγκρατήσει το ζώο και να το παρακολουθεί και ένα άλλο άτομο χρειάζεται για να συλλέξει το δείγμα αίματος από το ζώο. 2. Η περιοχή του λαιμού του ζώου ξυρίζεται και παραμένει εκτεθειμένη. Οι σφαγίτιδες φλέβες εμφανίζονται με μπλε χρώμα και βρίσκονται 2 έως 4 mm πλάγια προς την στερνοκλειδική σύνδεση. Μια βελόνα 25G χρησιμοποιείται και το αίμα αποσύρεται βραδέως για να αποφευχθεί η κατάρρευση αυτών των μικρών αιμοφόρων αγγείων. Το ζώο πρέπει να αντιμετωπίζεται με προσοχή

[10] και όχι περισσότερα από 3 έως 4 mm της βελόνας πρέπει να εισαχθούν μέσα στο αιμοφόρο αγγείο. 3. Εάν η προσπάθεια για τη συλλογή αίματος αποτύχει, η βελόνα απομακρύνεται αργά και η περιοχή παρακολουθείται για αιμορραγία. Εάν δεν υπάρχει αιμορραγία, μία ακόμη προσπάθεια μπορεί να γίνει. Περαιτέρω προσπάθειες θα πρέπει να αποφεύγονται καθώς σε περίπτωση αιμορραγίας μπορεί να καταστραφεί η φλέβα. 4. Πίεση με το δάκτυλο εφαρμόζεται για να σταματήσει η αιμορραγία. Προσοχή: Ο αριθμός προσπαθειών περιορίζεται σε τρείς. Εφαρμογή τοπικής αναισθητικής κρέμας 30 λεπτά πριν τη δειγματοληψία. 2.6 Διαδικασία για καθετηριασμό αιμοφόρων αγγείων Υλικά που απαιτούνται: γάντια, βαμβάκι, βελόνα 19-21G, iv κάνουλα, χειρουργική λεπίδα, ηπαρίνη (ή οποιοδήποτε αντιπηκτικό), σωλήνες συλλογής αίματος, αναισθητικός παράγοντας. 1. Αυτή η μέθοδος επιτρέπει την συνεχή και πολλαπλή δειγματοληψία. Απαιτεί ωστόσο στενή και συνεχή παρακολούθηση του ζώου. 2. Ο καθετηριασμός γίνεται συνήθως στην μηριαία αρτηρία, μηριαία φλέβα (εικόνα 8), καρωτιδική αρτηρία, σφαγίτιδα φλέβα, κοίλη φλέβα και αορτή. 3. Χειρουργική επέμβαση απαιτείται για τη μέθοδο αυτή, γι' αυτό και κατάλληλη αναισθησία και αναλγησία θα πρέπει να χορηγείται για την ελαχιστοποίηση του πόνου. 4. Μετά τον καθετηριασμό, το ζώο θα πρέπει να στεγάζεται μόνο του σε ένα μεγάλο και ευρύχωρο κλουβί. 5. Δείγματα αίματος μπορούν να συλλέγονται επί 24 ώρες σε όγκο από 0,1 έως 0,2 ml / δείγμα. 6. Μετά την λήψη του αίματος ο καθετήρας ξεπλένεται με ένα αντιπηκτικό και με φυσιολογικό ορό και στη συνέχεια κλείνει ερμητικά.

[11] Εικόνα 8: Καθετηριασμός μηριαίας φλέβας αρουραίου. Προσοχή: Η διαδικασία πρέπει να διεξαχθεί πλήρως υπό άσηπτες συνθήκες. Λοίμωξη, αιμορραγία, απόφραξη του καθετήρα και πρήξιμο γύρω από την περιοχή του καθετηριασμού θα πρέπει να αναζητηθεί. Το μέγεθος της βελόνας πρέπει να είναι 19-21G και ο μέγιστος όγκος αίματος που πρέπει να συλλέγεται είναι 10-15 ml. 2.7 Διαδικασία καρδιακής παρακέντησης Υλικά που απαιτούνται: γάντια, πετσέτα, βαμβάκι, 19-25G βελόνα με 1-5 ml σύριγγα, χειρουργική λεπίδα, σωληνάρια συλλογής αίματος, αναισθητικός παράγοντας. 1. Συνήθως, καρδιακή παρακέντηση (εικόνα 9) συνιστάται για το τερματικό στάδιο της μελέτης για να συλλεχθεί ένα καλής ποιότητα και μεγάλου όγκου δείγμα αίματος από το ζώο. 2. Κατά τη διάρκεια της συλλογής αίματος το ζώο βρίσκεται υπό τερματική αναισθησία. 3. Κατάλληλη βελόνα χρησιμοποιείται για τη συλλογή του αίματος με ή χωρίς θωρακοτομή. Το αίμα θα πρέπει να ληφθεί κατά προτίμηση από την κοιλία της καρδιάς, αργά για να αποφευχθεί η κατάρρευση της καρδιάς.

[12] Εικόνα 9: Συλλογή αίματος μέσω καρδιακής παρακέντησης σε αρουραίο. 2.8 Συλλογή αίματος από οπίσθια κοίλη φλέβα Υλικά που απαιτούνται: γάντια, γάζες, πετσέτα, χειρουργική λεπίδα, χειρουργικό ψαλίδι, 21 έως 25G βελόνα με 1 έως 5 ml σύριγγα, σωλήνες συλλογής αίματος, αναισθητικός παράγοντας. 1. Γενικά, η λήψη αίματος από οπίσθια κοίλη φλέβα συνιστάται σε τερματικό στάδιο μίας μελέτης. 2. Το ζώο βρίσκεται κάτω από γενική αναισθησία και με τη χειρουργική λεπίδα ανοίγεται στην περιοχή της κοιλιάς μια τομή σε σχήμα V ή Y. 3. Μετακινούνται τα έντερα προσεκτικά, το ήπαρ ωθείται προς τα εμπρός και η φλέβα αποκαλύπτεται ανάμεσα στους δύο νεφρούς. 4. Μία βελόνα 21 έως 25G εισάγεται στην οπίσθια κοίλη φλέβα για τη συλλογή του αίματος. 2.9 Άλλες τεχνικές συλλογής αίματος Άλλες τεχνικές συλλογής αίματος, οι οποίες όμως είναι λιγότερο συνηθισμένες λόγω δυσκολίας και επικινδυνότητας, περιλαμβάνουν τη λήψη αίματος από την υπογλώσσια φλέβα, την ουραία αρτηρία, την κρανιακή φλέβα, την κοιλιακή αορτή και την ηπατική πυλαία φλέβα. 2.9.1 Διαδικασία συλλογής αίματος από υπογλώσσια φλέβα

[13] Υλικά που απαιτούνται: γάντια, πετσέτα, γάζες, βαμβάκι, βελόνα 25G, σωλήνας συλλογής αίματος. 1. Κατ' αρχήν γίνεται συγκράτηση στον αρουραίο με το ίδιο τρόπο που γίνεται η συγκράτηση κατά την διαδικασία για gavage. Οπότε το κεφάλι είναι γερμένο προς τα πίσω, το ίδιο και οι γωνίες του στόματος, κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα να ανοίγει το στόμα του ζώου και να γίνεται ορατή τόσο η γλώσσα όσο και οι υπογλώσσιες φλέβες. Το ζώο ωστόσο, πρέπει να νιώθει ασφάλεια και άνεση, ενώ ταυτόχρονα να είναι καλά συγκρατημένο. 2. Στη συνέχεια ξεπλένεται το στόμα του ζώου με νερό βρύσης / αλατούχο (προαιρετικά) για να απομακρυνθούν τυχόν προσμείξεις, όπως σωματίδια τροφίμων ή το υπερβολικό σάλιο. Αυτό πρέπει να γίνει με τον αρουραίο ανεστραμμένο για να αποφευχθεί η αναρρόφηση. 3. Η γλώσσα είναι απαραίτητο να σκουπιστεί με ένα στεγνό κομμάτι γάζας, καθώς το αλατούχο διάλυμα, το νερό ή το σάλιο θα μπορούσαν να ενωθούν με το αίμα που συλλέγεται στο σωλήνα, και να μολύνουν ή να λύσουν τα κύτταρα του αίματος και να προκληθεί αιμόλυση. 4. Χρησιμοποιώντας μια βελόνα 25G (βελόνα 23G μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης, εάν δεν υπάρχει επαρκή ροή αίματος και απαιτείται ένας μεγάλος όγκος), παρακεντάτε η φλέβα με κατεύθυνση σχεδόν παράλληλη της βελόνας προς τη φλέβα, δηλαδή ελαφρά λοξή. Εάν απαιτείται να επαναληφθεί η δειγματοληψία, τότε η παρακέντηση γίνεται κοντά στην προηγούμενη θέση, ή εναλλακτικά στην αριστερή ή δεξιά υπογλώσσια φλέβα. 5. Εξαιτίας του ποσοστού της πίεσης του αίματος στο κεφάλι, το αίμα θα ρέει αμέσως και άφθονο. Με αναστροφή λοιπόν του αρουραίου ελαφρώς, ώστε η μύτη να είναι στραμμένη προς τα κάτω, επιτρέπεται στο αίμα να στάζει από το σημείο τρυπήματος απευθείας μέσα στο σωλήνα συλλογής. Η παρακέντηση δεν πρέπει να γίνεται στην κορυφή της γλώσσας, καθώς το ζώο ενοχλείται, γλείφει με τη γλώσσα ακουμπώντας την στο στόμα και τελικά την μετακινεί, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αιμοληψία. 6. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας ένα κομμάτι γάζας ή ένα βαμβάκι και εφαρμόζοντας πίεση στο σημείο παρακέντησης σταματά η ροής του αίματος, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να δίνεται προσοχή στο δάγκωμα από το ζώο. Για να αποφευχθεί αυτό τοποθετείται το δάχτυλο στις γωνίες του στόματος μακριά από τα δόντια και έτσι το ζώο στην προσπάθειά του να δαγκώσει θα βρίσκει αντίσταση.

[14] 2.9.2 Λήψη αίματος από την αρτηρία της ουράς Υλικά που απαιτούνται: γάντια, πετσέτα, γάζες, βελόνα 19-27G, σύριγγα, σωλήνας συλλογής αίματος, αναισθητικός παράγοντας. 1. Πριν την έναρξη της διαδικασίας απαιτείται γενική αναισθησία στο ζώο. 2. Ο αρουραίος θα πρέπει να τοποθετηθεί καταλλήλως ώστε να είναι εύκολη η πρόσβαση από τον χειριστή στην αρτηρία, καθώς η αρτηρία είναι μία και βρίσκεται από την κάτω πλευρά της ουράς ενώ οι φλέβες είναι τρείς, δύο πλάγιες και μία που βρίσκεται στο πάνω μέρος της ουράς. 3. Η παρακέντηση γίνεται κάτω από άσηπτες συνθήκες. 4. Μία βελόνα 19-27G μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη συλλογή του δείγματος. Η βελόνα εισέρχεται στο αγγείο υπό γωνία 30 μοιρών. 5. Περίπου 0,2 έως 3 ml μπορούν να συλλεχθούν με ασφάλεια ανάλογα πάντα με το βάρος του ζώου. 6. Η αιμορραγία σταματάει με τη χρήση κομματιού γάζας στο σημείο παρακέντησης για λίγα δευτερόλεπτα. 2.9.3 Αιμοληψία από την κρανιακή φλέβα Υλικά που απαιτούνται: γάντια, πετσέτα, γάζες, βαμβάκι, βελόνα 23-25G, σύριγγα 1-2 ml, σωλήνας συλλογής δείγματος, αναισθητικός παράγοντας. 1. Το ζώο πρέπει να τεθεί υπό γενική αναισθησία για να πραγματοποιηθεί αυτή η μέθοδος συλλογής αίματος, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα θωρακικού τραύματος ή αιμορραγίας. 2. Αρχικά το ζώο τοποθετείται σε ραχιαία ανάκληση με τα μπροστινά πόδια συγκρατημένα προς τα πίσω κατά μήκος των πλευρών του θώρακα. 3. Μία βελόνα 23-25G σε σύριγγα των 1-2 ml χρησιμοποιείται και εισάγεται 3 έως 8mm πλαγίως, μόλις κρανιακά στην πρώτη νεύρωση. Η βελόνα στη συνέχεια κατευθύνεται προς την απέναντι μεριά του κεφαλιού σε γωνία 30 μοιρών προς το δάπεδο στο οποίο είναι ξαπλωμένο το ζώο. Η βελόνα μπορεί να χρειαστεί να προχωρήσει 2 έως 10 mm έως τη συλλογή του δείγματος. Ο όγκος του αίματος που μπορεί να συλλέγεται από αυτό το σημείο ποικίλλει (0.8-2.5 ml). 4. Μόλις αποσυρθεί η βελόνα, πίεση πρέπει να εφαρμοστεί στην περιοχή της παρακέντησης για 30 δευτερόλεπτα για να σταματήσει η αιμορραγία.

[15] Βιβλιογραφία 1. Georg J Krinke, The Laboratory Rat, Academic Press, Midas Printing Ltd, Slovenia 2000, ISBN: 0-12-426400-X. 2. Janis Ott Joslin, Blood Collection Techniques in Exotic Small Mammals, Western University of Health Sciences, College of Veterinary Medicine, Pomona, CA USA, Journal of Exotic Pet Medicine, Vol 18, No 2 (April), 2009: pp 117 139. 3. Van Zutphen L.F.M., Baumans V., Beyens A.C., Επιμέλεια: Γ.Π. Πατρινός, Ν. Παπαϊωάννου, «Αρχές της Επιστήμης των Πειραματόζωων», 60-168, Σύγχρονη Παιδεία, Θεσσαλονίκη 2002, ISBN: 960-357-048-6. 4. Gaertner, DJ, TM Hallman, FC Hankenson, MA Batchelder. 2008. Anesthesia and Analgesia in Rodents. Second Edition, Academic Press, CA.