ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 12 05 2011 Γ Τάξη Ημερήσιου Γενικού Λυκείου Α 1. Το άρθρο πραγματεύεται τις υπηρεσίες που προσφέρει το διαδίκτυο στην εποχή του εκδημοκρατισμού της γνώσης. Αναλυτικότερα, επισημαίνονται οι αντιδράσεις που παρατηρούνται και αφορούν, αφενός στους κινδύνους που ενδεχομένως προκύπτουν από την ανάπτυξη της τεχνολογίας, αφετέρου στις τεχνολογικές ανισότητες ως προς την πρόσβαση στα αγαθά της τεχνολογίας και τέλος στο «ψηφιακό χάσμα» σε παγκόσμιο επίπεδο. Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στη δυνατότητα ισότιμης συμμετοχής στη γνώση και στην κατάργηση κατεστημένων ιεραρχιών από τα δίκτυα επικοινωνιών. Επιπλέον, επισημαίνεται η επίφοβη για πολλούς, εξατομίκευση των αναγκών των χρηστών αλλά και το «πληροφοριακό άγχος» αξιοποίησης όλων αυτών των πληροφοριών. Ο συντάκτης καταληκτικά αναφέρεται στη σύγχυση που προκαλεί η μεταβατική περίοδος που διανύει η τεχνολογία της πληροφορίας. (111 λέξεις) Β 1. Η ευρυθμία της κοινωνίας εξασφαλίζεται με τις κοινές εμπειρίες που μοιράζονται τα μέλη της. Πιο συγκεκριμένα, οι γνώσεις που αντλούνται από τον κυβερνοχώρο, η ενημέρωση σε κοινωνικοπολιτικά, πολιτιστικά και επιστημονικά θέματα διαμορφώνουν ενεργούς πολίτες, με διάθεση αμφισβήτησης και κριτικού ελέγχου, προϋποθέσεις για τη συνοχή του κοινωνικού ιστού. Το πληροφοριακό υλικό που δέχεται ο χρήστης από τα νέα τεχνολογικά προϊόντα αναφορικά με θεσμούς, πρότυπα κοινωνικής και πολιτικής διαχείρισης, αρχές κοινωνικής ευαισθησίας και αξίες μετατρέπει τις κοινές εμπειρίες σε δημιουργικό εργαλείο για τη συνεκτικότητα και την ομαλότητα του κοινωνικού σώματος. Καταληκτικά, η κοινή εμπειρία των χρηστών διαμορφώνει τα θεμέλια για εύτακτες κοινότητες. (100 λέξεις) 1
Β 2. α) Οι τρόποι ανάπτυξης της δεύτερης παραγράφου είναι η διαίρεση και τα παραδείγματα. Η έννοια που διαιρείται είναι η γκρίνια (διαιρετέα έννοια). Το κριτήριο, σύμφωνα με το οποίο διαχωρίζεται, είναι ο «υπαρκτός εκδημοκρατισμός της γνώσης». Οι υποδιαιρέσεις που παρουσιάζει η διαιρετέα έννοια αφορούν την «άρνηση της τεχνολογίας», τα «παιδάκια της Αφρικής» και το «διαβόητο ψηφιακό χάσμα». Τα παραδείγματα εντοπίζονται στο βιβλίο του Πολ Βιρίλιο «Πληροφοριακή Βόμβα», στο ερώτημα για το εμβόλιο του Αλτσχάιμερ και την επιστήμη της τυπογραφίας. Β 2. β) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: «Σε αυτόν τον υπαρκτό εκδημοκρατισμό της γνώσης ορθώνονται τρείς γκρίνιες». Παρουσιάζεται η κύρια ιδέα της παραγράφου και λειτουργεί ως πιλότος για τον τρόπο που αναπτύσσεται η παράγραφος. ΣΧΟΛΙΑ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ: «Η μία είναι η άρνηση της τεχνολογίας... του δυτικού κόσμου με την Αφρική». Παρατίθενται οι επιμέρους ιδέες, με τις οποίες αναπτύσσεται η κύρια ιδέα της θεματικής πρότασης. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ: Δεν υπάρχει. Β 3. α) «Πληροφοριακή Βόμβα»: για να αποδοθεί ο τίτλος του βιβλίου του Πολ Βιρίλιο. «Τι να το κάνω το εμβόλιο για τον πονοκέφαλο;»: για να αναφερθούν τα λόγια κάποιου άλλου, όπως ακριβώς τα διατύπωσε (ευθύς λόγος). «Πληροφοριακό άγχος»: για να αποδοθεί επιστημονικός όρος της ψυχολογίας. Β 3. β) «Ζούμε ένα κύμα εκδημοκρατισμού τη γνώσης» «Είναι σίγουρος ότι η κοινωνία της γνώσης ενέχει κινδύνους» «με το διαβόητο ψηφιακό χάσμα» «καμία επιστημονική επανάσταση δεν διαχέεται» 2
«ακόμα πασχίζουμε να γίνει κτήμα του ελληνικού λαού» «ποιο είναι το τυπογραφικό χάσμα του δυτικού κόσμου με την Αφρική» «Δηλαδή, τα δίκτυα επικοινωνιών ισοπεδώνουν παλιές ιεραρχίες» «Αυτό όμως δημιουργεί έναν κατακερματισμό της γνώσης» «βλέποντας την πλημμύρα των αιρετικών κειμένων» «κάθε επανάσταση σε μετάβαση διασπείρει σύγχυση» Β 4. α) πιθανών: ενδεχόμενων ξεχνάς: λησμονείς κατακερματισμό: διάσπαση μετατρέπεται: μεταβάλλεται, μεταλλάσσεται διασπείρει: διασκορπίζει Β 4. α) υπαρκτό ανύπαρκτο άρνηση αποδοχή σίγουρος αναμφίβολος, αβέβαιος προσβάσιμο απρόσβατο, απροσπέλαστο, απρόσιτο λογικό παράλογο Γ. ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ: Αγαπητό ακροατήριο, ΠΡΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ: Με ιδιαίτερη χαρά και κριτική διάθεση, όπως αρμόζει σε κάθε σκεπτόμενο νέο της γενιάς μου, παρευρίσκομαι στην παρούσα ημερίδα, θεσμός που ευελπιστεί στον επαναπροσδιορισμό της σχέσης των νέων τεχνολογικών προϊόντων και της εκπαιδευτικής κοινότητας. Αναμφισβήτητα, στην εποχή της τεχνολογικής επανάστασης ο κυβερνοχώρος αποτελεί σημαντικό και διαδραστικό εργαλείο για την κατάκτηση της συνεχώς διογκούμενης γνώσης. 3
Α ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: Υπηρεσίες που προσφέρει το διαδίκτυο στη διάδοση τη γνώσης Η νέα τεχνολογία κάνει δυνατή τη συγκέντρωση, την καταγραφή, την επεξεργασία και την οργάνωση πληροφοριών, γνώσεων, δεδομένων και τη συνακόλουθη δημιουργία τεράστιων αρχείων εύκολα προσβάσιμων στον ενδιαφερόμενο. Ο χρήστης του διαδικτύου μπορεί να συνδεθεί με ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία, να χρησιμοποιήσει βάσεις δεδομένων άλλοτε απρόσιτες ή να επικοινωνήσει με μελετητές και επιστήμονές σε όλο τον κόσμο. Η κυκλοφορία της γνώσης στο νέο ηλεκτρονικό κόσμο είναι ελεύθερη και απρόσκοπτη, τα όποια στεγανά καταρρίπτονται, τα γνωστικά πεδία είναι όλα ανοιχτά και καλούν τον άνθρωπο να τα περιηγηθεί, διευρύνοντας έτσι τους ορίζοντες του πνεύματος του, πλουτίζοντας τη μόρφωσή του και απολαμβάνοντας το δικαίωμα σ αυτή, το οποίο είναι θεμελιώδες στην κοινωνία της γνώσης. Η αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας από τους επιστήμονες εξασφαλίζει την επικοινωνία μεταξύ τους και την ανταλλαγή πληροφοριών. Διευρύνονται έτσι τα όρια της έρευνας, της ανθρώπινης δραστηριότητας και τα νέα επιστημονικά δεδομένα αξιοποιούνται πλήρως δίνοντας ερείσματα στην επιστημονική κοινότητα. Η ελεύθερη κυκλοφορία γνώσεων, ιδεών, πληροφοριών στο διαδίκτυο, η ανοιχτή επικοινωνία μεταξύ των χρηστών, η περιήγησή τους σε ποικίλου περιεχομένου ιστοσελίδες και η επαφή τους με στοιχεία που εκφράζουν άλλες κουλτούρες, η δυνατότητα δημιουργίας ιστοσελίδων από κάθε χρήστη που επιθυμεί να προβάλει χαρακτηριστικά της δικής του κουλτούρας μετατρέπουν τον κυβερνοχώρο σε πεδίο γόνιμων πολιτιστικών ανταλλαγών και αλληλεπιδράσεων. Έτσι, η πορεία προς έναν κοσμοπολιτισμό συνθετικό και πολυδιάστατο διευκολύνεται και επιταχύνεται. 4
Β ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: Τρόποι δημιουργικής αξιοποίησης του διαδικτύου στο πλαίσιο του σχολείου Η εισαγωγή των υπολογιστών στην εκπαίδευση εξασφαλίζει συγχρόνως προγράμματα διδασκαλίας που ενθαρρύνουν την αυτενέργεια του μαθητή και προσδίδουν στη μάθηση παιγνιώδη χαρακτήρα, καθιστά δυνατή την αυτοδιδασκαλία ή και τη διδασκαλία από απόσταση, απεγκλωβίζει το δάσκαλο από τον παθητικό ρόλο της αναμετάδοσης τυποποιημένων γνώσεων, αναθέτοντάς του έναν πιο δημιουργικό: του καθοδηγητή - επόπτη της μαθησιακής διαδικασίας και εκμαιευτή της γνώσης. Με τη δυνατότητα διασύνδεσης με δίκτυα και άλλα οπτικοακουστικά μέσα επιτυγχάνεται μια χωρίς προηγούμενο δυνατότητα διάδοσης των πληροφοριών και των γνώσεων, καθώς και επικοινωνίας των ανθρώπων μεταξύ τους για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα μπορούν τώρα να διαδίδονται πιο εύκολα, ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα σημεία της Γης. Έτσι η επιστήμη και η εκπαίδευση συνδέονται άμεσα, ώστε οι γνώσεις που πηγάζουν από την πρώτη να «εκβάλλουν» στο χώρο της δεύτερης. Τα σύγχρονα Πανεπιστήμια παρέχουν πτυχιακές σπουδές μέσω διαδικτύου, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η εξ αποστάσεως εκπαίδευση και να προσφέρονται οι τεχνικές δυνατότητες για μία δια βίου εκπαίδευση. Ο υπολογιστής παρέχει ανάδραση στο μαθητή σχετικά με την ορθότητα των απαντήσεών του, καθώς αξιολογεί τις γνώσεις και τις δεξιότητές του. Συγκρατεί επίσης την πορεία επίδοσης του μαθητή σε έναν τομέα και είναι δυνατό να ενημερώνει το μαθητή σχετικά. Εξαιτίας αυτής της βαθμιαίας πορείας, ο μαθητής ελέγχει την πρόοδό του και φτάνει σε σημείο να απαντά σχεδόν πάντα σωστά, τουλάχιστον σε θέματα στα οποία προσδοκώνται ορισμένες σωστές απαντήσεις. Έτσι εμπεδώνονται καλύτερα οι γνώσεις και διευρύνεται ο ελεύθερος χρόνος του μαθητή. Εκπαιδευτικά προγράμματα δεν κατασκευάζονται μόνο για τους μαθητές, αλλά και για τους δασκάλους, γι αυτό υπάρχει και η δυνατότητα συνεχούς επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, καθώς και της εξ αποστάσεως εκπαίδευσής τους μέσω των νέων τεχνολογιών και της συνεργασίας τους 5
με τις τηλεπικοινωνίες. Πολλοί δάσκαλοι μπορούν επίσης να μάθουν να κατασκευάζουν δικό τους λογισμικό, συμβάλλοντας έτσι στη διάδοση των διδακτικών προτάσεων και ιδεών. ΕΠΙΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ: Συμπερασματικά, τα νέα ψηφιακά προϊόντα που δίνονται απλόχερα, μέσα σε πλαίσιο εκδημοκρατισμού της γνώσης και ισότιμης πρόσβασης, αποτελούν πολύτιμα εργαλεία στα χέρια των χρηστών, με σκοπό την πρόσκτηση πνευματικών εφοδίων και διεύρυνση του κοσμοειδώλου στην κοινωνική και εκπαιδευτική πραγματικότητα. Ευελπιστούμε η σχολική κοινότητα να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις που διαμορφώνονται από την τεχνολογική επανάσταση, προκειμένου να σφυρηλατεί προσωπικότητες που θα αποδειχθούν άξιες να διαχειριστούν το επίτευγμα του πολιτισμού τους, το διαδίκτυο. ΑΠΟΦΩΝΗΣΗ: Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας ΣΧΟΛΙΑ: Τα θέματα προσεγγίζονται με ευκολία από το σύνολο των μαθητών. Ωστόσο δε δίνεται η ευκαιρία στον άρτια προετοιμασμένο μαθητή να ξεχωρίσει λόγω της απουσίας αξιολογικής διαβάθμισης των θεμάτων. Οι ερωτήσεις σχετικά με την κατανόηση και την επεξεργασία του κειμένου αντιμετωπίζονται με άνεση, η περίληψη μπορούσε να αποδοθεί εύκολα εξαιτίας του αποδεικτικού χαρακτήρα και δομικά οργανωμένου κειμένου. Αναφορικά με την παραγωγή λόγου, θεωρούμε ότι οι μαθητές θα μπορούσαν να ανταποκριθούν, αντλώντας επιχειρήματα από το νόημα της έννοιας, όπως περιγράφεται στο κείμενο, και από τους θεματικούς κύκλους. Επιμέλεια απαντήσεων: Ελισάβετ Μυαλά Αγγελική Αθανασιάδη Πένη Γράψα (φιλόλογοι) 6